Ti Sibibiag a Planeta

NAPNO ti planeta a Daga iti nagadu ken nadumaduma a sibibiag nga organismo—nalabit minilion a nagduduma pay a kita. Kaaduan kadagiti biag nga adda iti daga, angin, ken danum ket nagbabassit nga uray la di makita ti mata. Kas pagarigan, ti maysa la a gramo (0.04 nga onsa) a daga ket natakuatan nga addaan iti 10,000 a kita ti bakteria, malaksid pay iti dagup a bilang dagiti mikrobio! Dadduma a kita ti organismo ti masarakan tallo a kilometro iti uneg ti daga!

Malaksid pay kadagiti tumatayab, panniki, ken insekto, napno met ti tangatang iti nagduduma a biag. Depende iti paset ti tawen, napno ti tangatang kadagiti pollen ken dadduma a kita ti selula, bin-i, ken—iti dadduma a lugar—rinibu a nagduduma a kita ti mikrobio. “Daytoy ti mangipakita a no kasano kaadu ti mikrobio iti daga, kasta met ti kaadu ti mikrobio iti angin,” kuna ti magasin a Scientific American.

Kabayatanna, dakkel pay la a misterio ti taaw yantangay masansan a nagastos para kadagiti sientista ti mangadal iti tukok ti taaw. Uray dagiti kadilian a nalaklaka nga adalen ken sukimaten, nalabit nga addaan dagita iti minilion a di pay natakuatan a kita ti organismo.

Ngem ammotayo a ti planeta a Daga ket addaan iti nagadu a kita ti biag. Dayta ti mamagbalbaliw kadagiti kemikal a pakabuklan ti planeta, nangnangruna iti paset ti daga nga ayan dagiti nadumaduma a kita ti biag. Iti taaw, kas pagarigan, ti calcium carbonate kadagiti shell ken korales tumulongda a mangbalanse kadagiti kemikal iti danum “a kas iti epekto ti antacid iti agpanaas a tian,” kuna ti report ti U.S. National Oceanic and Atmospheric Administration. Dagiti mula ken phytoplankton—kita ti mula a maymaysa ti selulana a tumtumpaw kadagiti danaw ken taaw—tumulongda a mangbalanse iti carbon dioxide ken oksihena iti danum ken angin. No maipapan met iti daga, dagiti bakteria ken fungi ti mangrunot kadagiti substansia tapno adda ganagan dagiti mula. Wen, maitutop a maawagan ti daga kas sibibiag a planeta.

Kaskasdi, saan a posible ti biag ditoy daga no saan a gapu iti kinaeksakto dagiti bambanag iti nagduduma nga aspeto, a ti dadduma ket sa laeng naan-anay a naawatan idi maika-20 a siglo. Dagita a kinaeksakto ramanenna dagiti sumaganad:

1. Lokasion ti daga iti galaksi a Milky Way ken iti sistema solar, agraman ti panagrikus, panagirig, kapartak ti panagtayyek, ken bulan ti planeta

2. Ti magnetiko a puersa ken atmospera nga agserbi kas doble a salinong

3. Naruay a danum

4. Natural a siklo a mangpabaro ken mangdalus iti paset ti daga nga addaan kadagiti biag

Bayat nga us-usigenyo dagitoy a topiko iti sumaganad nga artikulo, iyimtuodyo iti bagiyo: ‘Naiparna laeng kadi dagita nga aspeto ti daga wenno adda nasaririt a nangdisenio? No adda nangdisenio, ania ti panggep ti Namarsua a nangaramid iti daga?’ Mailawlawag dayta iti maudi nga artikulo daytoy a serye.

[Kahon iti panid 3]

“IBILANGMI NGA AWAN LUGAR TI DIOS ITI SIENSIA”

Iti laksid dagiti ebidensia nga adda a talaga ti nangdisenio iti lubong imbes a naiparna laeng, adu a sientista ti di mamati nga adda Namarsua. Saan a ti siensia ti makagapu a ‘patien dagiti ateista nga awan ti Namarsua a nangpataud kadagiti bambanag ken biag iti uniberso,’ kuna ti ebolusionista a ni Richard C. Lewontin. Imbes ketdi, kunana a ‘dayta ti inkeddengda a patien,’ a porsegidoda a mangbukel “kadagiti pammaneknek a mangpatalged iti patpatienda.” Innayonna a no maipapan iti kaaduan a panangmatmat dagiti sientista, “awanen ti sabali pay a maawat nga eksplanasion gapu ta ibilangmi nga awan lugar ti Dios iti siensia.”

Nainsiriban kadi ti kasta a kinadogmatiko, nangnangruna ta aglaplapusanan dagiti ebidensia nga adda Namarsua? Ania ti makunayo?—Roma 1:20.