Eware jọ nọ E rẹ Sai Fiobọhọ kẹ Ohwo nọ Ọ Rrọ Uweri Thihakọ​—Oware nọ Whọ rẹ Sai Ru Nẹnẹ

Nọ whọ tẹ be gwọlọ ehrẹ nọ e rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ thihakọ nọ whọ tẹ rrọ uweri, ehrẹ nọ whọ rẹ ruẹ i re bu wo umuo ho. Yọ ehrẹ jọ i re kiehọ vi ejọ. O sae jọ ere keme wọhọ epanọ ma ta evaọ uzoẹme nọ o vrẹ na, orọnikọ oghẹrẹ ovona ahwo kpobi a re ro weri hi. Eware nọ i re fiobọhọ kẹ ahwo jọ i re fiobọhọ kẹ amọfa ha.

O make rrọ ere na, u wo eware jọ nọ i fiobọhọ kẹ ahwo buobu no. Ahwo nọ a rẹ kẹ ohrẹ kpahe epanọ ohwo ọ sai ro thihakọ uweri a rẹ fodẹ eware nana gaga, yọ eware nana e rọwokugbe ehrẹ nọ e rrọ Ebaibol na.

1: JẸ OBUFIHỌ AHWO UVIUWOU GBE EGBẸNYUSU RA REHỌ

• 

  Ahwo nọ a wuhrẹ kpahe ahwo nọ a rrọ uweri a ta nọ oware nana họ oware nọ o mai wuzou nọ u re fiobọhọ kẹ ohwo nọ ọ rrọ uweri wo omosasọ. Rekọ ẹsejọ whọ sae gwọlọ nọ whọ rẹ jọ kugbe amọfa ha. Yọ evaọ oke ofa, eva ahwo nọ a gwọlọ fiobọhọ kẹ owhẹ e sae dha owhẹ dede. Oware nana o rẹ via kẹ ahwo buobu.

• Riẹ nọ o rrọ ọgbahọ họ inọ whọ rẹ jọ kugbe amọfa ẹsikpobi, rekọ whọ nwani le ahwo kpobi no oma riẹriẹriẹ hẹ. Ahwo nana a sai fiobọhọ kẹ owhẹ evaọ obaro. Whọ sae vuẹ amọfa kpahe oware nọ whọ gwọlọ, gbe oware nọ whọ gwọlọ họ evaọ okioke yena.

• U fo nọ who re wo oke jọ nọ whọ rẹ rọ jọ kugbe ahwo gbe oke nọ whọ ọvo whọ rẹ rọ jọ, wọhọ epanọ u kiehọ owhẹ oma.

OHRẸ EBAIBOL: “Imava i woma vi omọvo . . . Keme otẹrọnọ ọjọ evaọ usu rai o kie, ọdekọ o re fiobọhọ kẹ ọrivẹ riẹ kpama.”​—Ọtausiuwoma Na 4:9, 10.

2: HAE RE EMAMỌ EMU, JE RU EWARE NỌ I RE RU OMA NA JAJA

• Emamọ emu o re fiobọhọ kẹ oma na ziezi nọ ohwo ọ tẹ rrọ uweri. Daoma hae re oghẹrẹ emu sa-sa wọhọ ibi-ire, ẹbe, egua, emeri, gbe eware itieye na efa.

• Hae da ame gbe eware efa nọ i re fiobọhọ kẹ oma na ziezi.

• Otẹrọnọ emu o gbe bi si owhẹ urru tere he, hae re umutho rekọ o jọ kpekpekpe. Whọ sae jẹ nọ edọkita re ọ vuẹ owhẹ imu nọ whọ rẹ sae lọ nọ i re fiobọhọ kẹ oma na.a

• Onya nọ a rẹ nya gbe eware efa nọ i re ru oma na jaja nọ a re ru, i re fiobọhọ kẹ ohwo nọ ọ rrọ uweri. Nọ ohwo o te bi ru oma na jaja, ọ sae rọ oke yena roro kpahe ohwo riẹ nọ o whu na hayo roro kpahe eware efa.

OHRẸ EBAIBOL: “Keme [ohwo] ọvo o re mukpahe ugboma obọriẹ hẹ, rekọ ọ rẹ kuọ oma na je rri rie ghaghae.”​—Ahwo Ẹfisọs 5:29.

3: HAE WEZẸ ZIEZI

• 

  Owezẹ u wuzou gaga, maero na rọkẹ ahwo nọ a rrọ uweri keme oma o rẹ rrọ ae gaga.

• Yọroma nọ whọ tẹ be da udi hayo oghẹrẹ iti nọ a fi oware nọ a re se caffeine họ keme e rẹ sae whaha ohwo owezẹ.

OHRẸ EBAIBOL: “Umutho eriosehọ u woma vi iruo egaga nọ e wọhọ ofou nọ a bi le.”​—Ọtausiuwoma Na 4:6.

4: WERI EVAỌ EDHERE NỌ O MAI KIEHỌ OWHẸ OMA

• 

  U fo nọ whọ rẹ riẹ nọ ahwo kpobi a re weri epọvo na ha. Fikiere daoma riẹ edhere nọ o kiehọ owhẹ oma nọ whọ sai ro weri.

• Oma o rẹ sasa ahwo buobu nọ a tẹ ta epanọ uweri rai o rrọ kẹ amọfa, rekọ ahwo jọ a rẹ rọwo ta eva rai kẹ amọfa ha. Ahwo nọ a wuhrẹ kpahe ahwo nọ a rrọ uweri a wo eriwo sa-sa kpahe ẹme nana sọ oma o rẹ ginẹ sasa ohwo nọ ọ rrọ uweri nọ ọ tẹ ta iroro riẹ via kẹ amọfa. Fikiere whọ tẹ gwọlọ nọ whọ rẹ ta iroro ra via kẹ ohwo jọ rekọ o be ruọ ohwo oma ha, whọ sae kake ta omoware jọ kẹ ogbẹnyusu ọkpekpe ra re whọ ruẹ epanọ o te jọ.

• Ahwo jọ a ruẹ nọ oviẹ u re fiobọhọ kẹ ae nọ a tẹ rrọ uweri, rekọ amọfa a rẹ viẹ tere he, yọ onana u re fiobọhọ kẹ ai ghele.

OHRẸ EBAIBOL: “Udu na ọvo ọ riẹ oware nọ o be dae.”​—Itẹ 14:10.

5: WHAHA EWARE NỌ E RẸ NWA OWHẸ OMA

• 

  Ahwo jọ nọ a rrọ uweri a rẹ gwọlọ da udi vrẹ oma jẹ lọ imu-egaga re a siọ iroro ba eroro. Eware nana e rẹ nwa ohwo oma. O tẹ make rọnọ ohwo ọ da udi hayo lọ umu re ọ sae kpairoro vrẹ uweri riẹ, u re zihe ze nọ eware nana e tẹ hiẹ no. Fikiere, daoma ru eware efa nọ e rẹ nwa owhẹ oma ha.

OHRẸ EBAIBOL: “Joma ru omamai fo no eware kpobi nọ i re zue oma.”​—2 Ahwo Kọrint 7:1.

6: HAE REHỌ OKE RA RU EWARE SA-SA

• Ahwo buobu nọ a rrọ uweri a ruẹ nọ u re fiobọhọ kẹ ae nọ a tẹ be hae rehọ oke rai ru eware sa-sa nọ e rẹ lẹliẹ ae kpairoro vrẹ ohwo rai nọ o whu na ẹsejọ.

• Nọ whọ tẹ be daoma ru oware arozaha jọ nọ o rẹ jaja owhẹ oma, wo egbẹnyusu ekpokpọ, hayo wuhrẹ epanọ a re ru oware jọ, o rẹ sae lẹliẹ oma sasa owhẹ.

• Nọ oke o be nyaharo na, eware i ti nwene ẹmẹrera. U ti te oria nọ who ti ro muẹrohọ nọ who gbe bi roro kpahe ohwo ra nọ o whu na wọhọ epaọ ọsosuọ họ, ukpoye kọ eware efa whọ be mai roro kpahe.

OHRẸ EBAIBOL: “Oware kpobi u wo oke riẹ, . . . oke nọ a rẹ rọ viẹ gbe oke nọ a rẹ rọ hwẹ; oke nọ a re ro kuenu oviẹ gbe oke nọ a re ro gbile.”​—Ọtausiuwoma Na 3:1, 4.

7: DAOMA RU EWARE JỌ NỌ WHỌ JẸ HAI RU VẸRE

• 

  O tẹ lọhọ, daoma mu eware jọ nọ whọ jẹ hai ru vẹre họ eru.

• Nọ who te mu iruo họ eru, be wezẹ ziezi, je bi ru eware itieye efa, ẹmẹrera na eware i ve ti zihe kpohọ epaọ ọsosuọ kẹ owhẹ.

• Nọ whọ tẹ be hae rọ oke ra ru eware nọ i re ru oma sasa owhẹ, onana u re ru edada nọ e rrọ owhẹ oma kpotọ.

OHRẸ EBAIBOL: “Ọ te kaki muẹrohọ epanọ edẹ uzuazọ riẹ e be dhẹ vẹrẹ te he, fikinọ Ọghẹnẹ uzẹme na o bi ru ei wo evawere ẹsikpobi.”​—Ọtausiuwoma Na 5:20.

8: WHỌ JIRORO KPAHE EWARE NỌ I WUZOU KẸ OWHẸ EVAỌ OKIOKE YENA HA

• Ahwo buobu nọ a rẹ jiroro kpahe eware nọ i wuzou kẹ ae evaọ uzuazọ evaọ okioke nọ ohwo rai o ro whu, a rẹ vioja riẹ uwhremu na.

• O tẹ lọhọ, hẹrẹ evaọ omoke jọ taure whọ tẹ te jiroro kpahe epanọ whọ rẹ rọ kwa no oria nọ whọ be rria, nwene iruo nọ who je ru, hayo zẹ eware ohwo ra nọ o whu na.

OHRẸ EBAIBOL: “Omaa ohwo nọ o re kru obọ ga, o rẹ riẹ nya hrọ, rekọ ahwo nọ a re bru okpakpa kpobi, a ti kie ruọ uvuhu hrọ.”​—Itẹ 21:5.

9: HAE KAREGHẸHỌ OHWO RA NỌ O WHU NA

• 

  Ahwo buobu nọ a rrọ uweri a muẹrohọ nọ u re fiobọhọ ke ae nọ a tẹ be hai ru eware nọ e rẹ lẹliẹ ae kareghẹhọ ohwo rai nọ o whu no na.

• Oma o rẹ sae sasa owhẹ nọ who te fi ifoto sa-sa erọ ohwo ra nọ o whu na họ abọmo, hayo kere eware jọ nọ whọ gwọlọ nọ whọ rẹ kareghẹhọ kpahe iẹe fihọ obe.

• Rawo eware nọ e rẹ were owhẹ gaga kpahe ohwo na, re whọ hai rri rai ẹsenọ whọ gwọlọ.

OHRẸ EBAIBOL: “Kareghẹhọ oke nọ u kpemu.”​—Iziewariẹ 32:7.

10: WHỌ SAE KPOHỌ ERẸ

• Whọ sai kpohọ erẹ evaọ omoke jọ.

• Otẹrọnọ o te lọhọ kẹ owhẹ re who kpohọ erẹ evaọ oke krẹkri hi, whọ sae rọ ẹdẹ ọvo hayo edẹ ivẹ ro ru oware jọ nọ o rẹ were owhẹ gaga. Wọhọ oriruo, whọ sae rọ owotọ nya kpohọ oria jọ nọ o dina thabọ, kpohọ oria ugheriwo hayo ru eware itieye efa.

• Nọ whọ tẹ rọ omoke jọ ru oware nọ u wo ohẹriẹ no eware nọ who re ru kẹdẹ kẹdẹ, o sai fiobọhọ kẹ owhẹ thihakọ.

OHRẸ EBAIBOL: “Whai omarai, wha nyaze re ma kpohọ oria nọ u siomano re wha serihọ omojọ.”​—Mak 6:31.

11: FIOBỌHỌ KẸ AMỌFA

• 

  Nọ whọ tẹ be hai fiobọhọ kẹ amọfa, o sae lẹliẹ oma sasa owhẹ.

• Whọ sai kaki fiobọhọ kẹ imoni hayo egbẹnyusu ra nọ i bi weri fiki ohwo ra nọ o whu na.

• Nọ whọ tẹ be hai fiobọhọ kẹ amọfa jẹ sasa ae oma, u ti ru nọ eva e te hae rọ were owhẹ.

OHRẸ EBAIBOL: “Ẹkẹ evawere e mae rrọ vi emio.”​—Iruẹru Ikọ 20:35.

12: KIẸ UZUAZỌ RA RIWI

• Uweri o rẹ sai fiobọhọ kẹ ohwo roro kpahe eware nọ e mae roja evaọ uzuazọ.

• Whọ sae rọ uvẹ nana kiẹ omara ra riwi re whọ riẹ sọ who bi ru eware nọ e mae roja evaọ uzuazọ.

• Nọ who te muẹrohọ nọ o gwọlọ nọ whọ rẹ siọ eware jọ nọ who bi ru ba je ru efa, ru ere.

OHRẸ EBAIBOL: “O mai woma re a kpohọ uwou uweri viukpọ uwou ehaa, keme oye họ ekuhọ ohwo-akpọ kpobi, yọ u fo nọ enọ e rrọ uzuazọ a rẹ jọ udu rai roro kpahe iẹe.”​—Ọtausiuwoma Na 7:2.

Uzẹme riẹ họ, oware ọvuọvo nọ o rẹ sai si edada nọ uwhu o rẹ wha ze no riẹriẹriẹ o rrọ họ. Dede na, ahwo buobu nọ ahwo rai a whu a muẹrohọ nọ a wo omosasọ nọ a ru eware wọhọ enọ ma ta kpahe evaọ uzoẹme nana. Ghele na, orọnikọ eware nana ọvo ohwo o re ru nọ e rẹ lẹliẹ uweri riẹ kpotọ họ. Rekọ whọ tẹ be daoma ru eware jọ nọ a fodẹ na, e sai ru nọ uweri ra u re ro kpotọ.