Ẹmeoyo O Siwi Uzuazọ Rai

JESU KRISTI ọ vẹvẹ unu kpahe ekuhọ uyerakpọ ahwo Ju onọ etẹmpol riẹ o jọ Jerusalẹm. Ọ kẹ uzedhe ẹdẹ nọ o te roma via ha. Rekọ o dhesẹ eware nọ i ti su kpohọ ọraha na. Ọ ta udu họ ilele riẹ awọ re a hai rroro jẹ dhẹ no oria ọza-enwoma na.

Jesu ọ ruẹaro anọ: “Nọ wha rẹ te ruẹ Jerusalem nọ itu ẹmo e wariẹ họ, kẹsena wha rẹ riẹ nọ ẹraha riẹ ọkẹle ino.” Ọ tẹ jẹ ta nọ: “Nọ wha ruẹ oware aghọ ofofe nọ . . . u dikihẹ eva oria ẹri . . . kẹsena enọ e rọ eva Judia a vẹ te dhẹ kpobọ igbehru.” Jesu ọ ta udu họ ilele riẹ awọ inọ a zihe nyae kwa eyero rai hi. A rẹ dhẹ vẹrẹ vẹrẹ a tẹ gwọlọ siwi uzuazọ rai.—Luk 21:20, 21; Matiu 24:15, 16.

Re ọ ruẹsi furie ọkparesuọ nọ o kri otọ no na, Cestius Gallus o te su egbaẹmo Rom wọ ẹmo ziọ Jerusalẹm evaọ 66 C.E. Ọ tubẹ rueva okpẹwho na je ko etẹmpol na họ. Ozighi ọ tẹ jọ okpẹwho na kpobi. Enọ i je rroro a ruẹ nnọ okpẹtu ọ kẹlino. Kọ a te sae dhẹ? Idudhe na, Cestius Gallus o te se egbaẹmo riẹ zihe. Otu ọkparesuọ ahwo Ju a te mu ai họ ele. Oke nọ a rẹ rọ dhẹ no Jerusalẹm gbe Judia kpobi ona!

Ukpe nọ u lele i rie, Vespasian avọ ọmọ riẹ Titus a te su egbaẹmo ahwo Rom zihe ze. Ẹmo ọ tẹ jọ orẹwho na soso. Evaọ emuhọ 70 C.E., ahwo Rom a tẹ tọ irre wariẹ Jerusalẹm họ. Edhere nọ a rẹ rọ dhẹ vabọ ọ gbẹ riẹ hẹ. (Luk 19:43, 44) Ahwo nọ a rrọ utu sa-sa evaọ okpẹwho na a te mu ohwohwo họ ekpe. Usu enọ i whu kiọkọ na, ahwo Rom a kpe ejọ a te mu enọ i kiọkọ kpohọ igbo. A tẹ raha okpẹwho na avọ etẹmpol riẹ muotọ. Wọhọ epanọ Josephus, ogbiku ikpe-udhusoi ọsosuọ ọrọ ahwo Ju, ọ ta, ahwo Ju nọ a ruẹ uye je whu a bu vi ima ọvo. A re wariẹ bọ etẹmpol na viere he.

O hae jọnọ Ileleikristi na a gbẹ jọ Jerusalẹm evaọ 70 C.E., a hai kpe ai no hayo mu ai kpohọ igbo kugbe ahwo ọdekọ na kpobi. Dede na, igbiku anwae a nẹ iyẹrẹ inọ Ileleikristi a yo unuovẹvẹ Ọghẹnẹ a tẹ dhẹ no Jerusalẹm gbe Judia kpobi no kpobọ igbehru nọ e rrọ ofẹ ovatha-ọre Ethẹ Jọdan. Ejọ i wohọ Pella, evaọ abọ Pẹria. A dhẹ no Judia no, yọ a zihe he. Ezọ nọ a gaviẹ kẹ unuovẹvẹ Jesu u siwi uzuazọ rai.

Kọ Who Bi Se Unuovẹvẹ nọ U no Ehri nọ O Muẹro ze Gboja?

Fikinọ a yo kpahe unuovẹvẹ sa-sa nọ i ru gba ha no, ahwo buobu a rẹ rehọ unuovẹvẹ kpobi vovori. Dede na, unuovẹvẹ nọ whọ rẹ kezọ kẹ o sai siwi uzuazọ ra.

Evaọ China evaọ 1975, a vẹvẹ ahwo unu inọ otọ u re ti nuhu. Ahwo egọmeti a te mu iruo họ. Ahwo na a ru ẹkẹ abọ rai. A siwi uzuazọ idu ahwo buobu.

Evaọ April 1991 evaọ obọ Philippines, ahwo iwhre nọ e rrọ akotọ Ugbehru ọ Pinatubo a ta nnọ erri gbe enwo i je no ugbehru na ze. Nọ a fi ẹro họ oria na te emerae ivẹ no, Philippine Institute of Volcanology and Seismology (enọ i wuhrẹ kpahe okpẹtu igbehru nọ e rẹ sa gbe etọ nọ i re nuhu), a tẹ vẹvẹ ahwo na unu inọ okpẹtu ọ kẹle otọ no. A tẹ rọ ovovẹrẹ kwa idu ahwo buobu no oria na no. Evaọ irioke June 15, nọ ugbehru na o sa, eware eroro gbidi gbidi nọ e rẹ mahe ohwo kpe e tẹ họrọ no ugbehru na ze la kpehru, e tẹ vravra fihọ oria na soso. Ezọgaviẹ u siwi uzuazọ idu buobu.

Ebaibol na e vẹvẹ unu kpahe ekuhọ uyerakpọ nana. Obọnana ma be rria edẹ urere na. Nọ urere na o be kẹle na, kọ whọ be hai rroro? Kọ whọ be j’owọ re whọ ruẹse kẹnoma no oria ọza-enwoma na? Avọ oma ovẹrẹ, kọ whọ be vẹvẹ amọfa unu re a ru epọvo na re?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 20]

Ezọ nọ a gaviẹ kẹ unuovẹvẹ na u siwi uzuazọ ahwo buobu okenọ Ugbehru ọ Pinatubo o tunye enwo ọroro ze

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]

Ileleikristi nọ e kezọ kẹ unuovẹvẹ Jesu a vabọ okenọ a raha Jerusalẹm evaọ 70 C.E.