Ane

Ẹvẹ ma sai ro wo erere no ọruẹrẹfihotọ ezae nana nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ ekẹ na ze? Edhere jọ họ, ma rẹ rọ aro kele ẹrọwọ ekpako na gbe emamọ oriruo rai. Edhere ọfa họ, nọ ma te bi ru lele ekpọvio nọ a kẹ omai no Ikereakere na ze. (Hib. 13:7, 17) Kareghẹhọ nọ ekpako na a you omai yọ a gwọlọ nọ ma wo ẹnyaharo evaọ egagọ Ọghẹnẹ. Wọhọ oriruo, a te muẹrohọ nọ ewuhrẹ ọ be hai vo omai noke toke hayo ajọwha mai kẹ iruo Uvie na o bi whrehe, a rẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ omai ababọ oke oraha. A rẹ gaviezọ kẹ omai, jẹ rọ eria ikere nọ i fo tuduhọ omai awọ. Kọ whọ be hai rri obufihọ utiona inọ yọ edhere nọ Jihova o bi ro dhesẹ uyoyou riẹ kẹ owhẹ? Riẹ nọ o rẹ sae jọ bẹbẹ ẹsejọ re ekpako na a kẹ omai ọwhọkuo. Fikiere ẹvẹ whọ sai ro ru eware lọhọ kẹ ekpako nọ e rrọ ukoko ra? Wo omaurokpotọ, hai se ahwo gboma, jẹ hai yere inievo na. Hai rri obufihọ rai inọ yọ edhere nọ Jihova o bi ro dhesẹ uyoyou riẹ kẹ owhẹ. Who te ru ere, who ti wo irere buobu yọ o te lẹliẹ ekpako na ru iruo rai avọ evawere. w18.03 31 ¶15-16

Emọ i wo ohẹriẹ no ohwohwo. Orọnikọ oke ovona hayo oghẹrẹ ovona emọ kpobi e rẹ rọ kpako evaọ otoriẹ rai hi. Ejọ e rẹ sae kpako ziezi evaọ iroro gbe otoriẹ rai nọ a make gbẹ rrọ emaha, jẹ jiroro nọ a gwọlọ họ-ame. Efa e rẹ sae ruẹrẹ oma kpahe kẹ ame-ọhọ họ bẹsenọ a rẹ kpako no omojọ. Fikiere, esẹgbini nọ i wo orimuo a rẹ gba emọ rai họ re a họ-ame he. Ukpoye a re fiobọhọ kẹ emọ na ọvuọvo wo ẹnyaharo wọhọ epanọ otoriẹ rai u te. Eva e rẹ were esẹgbini nọ emọ rai a tẹ be hai wo ẹme oria ikere inẹnẹ na họ iroro ẹsikpobi. Dede na, ajọ utee rai o thọrọ ae ẹro ho, inọ a gwọlọ fiobọhọ kẹ emọ rai zihe ruọ Ileleikristi. Fikiere o gwọlọ nọ esẹgbini a re roro kpahe onọ nana, ‘Kọ ọmọ mẹ o wo eriariẹ te epanọ ọ rẹ rọ rehọ oma mudhe kẹ Jihova jẹ họ-ame no?’ w18.03 9 ¶6

Ma tẹ rọwo kẹ ohwo nọ ma ti kpohọ oria riẹ no, ajọ ma du mu rẹriẹ unu hu. O sae jọ nọ ohwo nọ o zizie omai na ọ ruẹrẹ eware kpahe no, fikiere iruo riẹ e rẹ jọ uvrẹvru nọ ma gbẹ nya ha. (Mat. 5:37) Ahwo jọ a rẹ rẹriẹ unu kpahe uzizie ọsosuọ nọ omọfa o te zizie ae kpohọ oria ofa nọ a roro nọ o mai woma. Kọ oyena u dhesẹ uyoyou gbe adhẹẹ? Ijo. Ma tẹ rọwo fihọ uzizie no, u fo nọ ma re dhesẹ edẹro kẹ oware kpobi nọ ohwo nọ o zizie omai na ọ kẹ omai. (Luk 10:7) Yọ otẹrọnọ oware jọ nọ ma rẹ sai ru oware ovo kpahe he o te whaha omai, u ti woma gaga re ma kake vuẹ ohwo nọ o zizie omai na. U wuzou gaga re ma rọ adhẹẹ kẹ iruemu ewho sa-sa. Evaọ ewho jọ, ohwo ọ rẹ sai weze bru omọfa ababọ ẹvuẹ nọ ọ vuẹ riẹ kpahotọ; rekọ evaọ eria efa, a rẹ nabi ru ọruẹrẹfihotọ na tao. Yọ evaọ ewho jọ, ohwo ọ rẹ se ẹsiẹvo hayo isiava nọ a te zizie ei; rekọ evaọ eria efa, a re rri oware utiona wọhọ ọjẹfiẹ. Joma daoma kpobi ruẹ nọ ma ru eva were ohwo nọ o zizie omai. w18.03 18 ¶20-21

Kareghẹhọ nọ eriariẹ Ebaibol ọvo nọ ohwo o re wo u re ru usu riẹ kugbe Ọghẹnẹ ga hayo ru ei lele ekpakpọ ẹzi Ọghẹnẹ hẹ. (1 Iv. 4:29, 30; 11:4-6) Onana u dhesẹ nọ u te no eriariẹ Ebaibol no, o gbẹ gwọlọ oware ofa jọ mi omai. O gwọlọ nọ ma rẹ ruabọhọ ru usu mai kugbe Ọghẹnẹ jọ gaga. (Kọl. 2:6, 7) Oware jọ nọ u wuzou gaga họ obe na, Daji Uyoyou Ọghẹnẹ nọ ma re wuhrẹ. Who te wuhrẹ obe nana re, u ti fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ epanọ whọ sai ro fi ehri-izi Ebaibol hiruo evaọ uzuazọ ra. Otẹrọnọ who wuhrẹ obe na re no, whọ rẹ sai wuhrẹ ebe efa nọ i re fiobọhọ ru ẹrọwọ ra ga. (Kọl. 1:23) Kọ whọ be hae lẹ je roro didi kpahe epanọ whọ sai ro fi eware nọ who bi wuhrẹ hiruo? Kareghẹhọ nọ ẹjiroro nọ ma re ro wuhrẹ Ebaibol na je roro didi kpahe eware nọ ma wuhrẹ họ, re ma ru Jihova eva were je koko izi riẹ. (Ol. 40:8; 119:97) Evaọ oke ovona, ma rẹ daoma whaha eware nọ e rẹ sai ru nọ ma gbe ro wo ẹnyaharo ho evaọ usu mai kugbe Ọghẹnẹ.—Tait. 2:11, 12. w18.02 24-25 ¶7-9

Re ma sai wo ẹrọwọ wọhọ Noa, o gwọlọ nọ ma rẹ romatotọ wuhrẹ Ebaibol na jẹ kuvẹ re eware nọ ma wuhrẹ i duobọte omai udu, kẹsena ma ve ru lele ae evaọ uzuazọ. (1 Pita 1:13-15) Ma te ru ere, ẹrọwọ gbe areghẹ nọ o no obọ Ọghẹnẹ ze ọ vẹ te thọ omai no eghẹ Setan gbe ẹzi omuomu akpọ nana. (2 Kọr. 2:11) Ẹzi yena ọ be lẹliẹ ahwo ru ozighi je gbe-ọfariẹ nẹnẹ. Ọ tẹ be jẹ lẹliẹ ahwo tẹrovi isiuru omobọ rai. (1 Jọn 2:15, 16) O sai tube ru Oleleikristi nọ o kruga ha gbolaro kẹ eware nọ e be via nẹnẹ nọ i dhesẹ nọ ẹdẹ Ọghẹnẹ ọ kẹle no. Kareghẹhọ nọ okenọ Jesu ọ ta nọ oke mai na o te wọhọ oke Noa, orọnikọ ozighi gbe ọfariẹ-ogbe nọ ọ te da oria kpobi fia ọ tẹrovi hi, rekọ epanọ ahwo a te rọ daezọ Ọghẹnẹ hẹ. (Mat. 24:36-39) Nọ omara nọ, ‘Kọ oghẹrẹ nọ me bi yere uzuazọ u bi dhesẹ nọ mẹ ginẹ riẹ Jihova? Kọ ẹrọwọ mẹ ọ be wọ omẹ ru lele izi Ọghẹnẹ jẹ vuẹ amọfa kpahe ae?’ Ajọ iyo ra kẹ enọ yena i dhesẹ nọ who bi “lele Ọghẹnẹ nya.”—Emu. 6:9. w18.02 9-10 ¶8-10

Ma rẹ sai siomano ahwo nọ a riẹ Ọghẹnẹ hẹ riẹriẹriẹ hẹ. Ẹsejọ ma rẹ gbẹ jọ oria iruo, kpohọ isukulu kugbe, hayo tubẹ rria okegbe ovona. Dede na, ma rẹ sae whaha ọkpọ iroro gbe iruemu rai. Onana o rẹ sae lọhọ nọ ma tẹ be hai wuhrẹ Ebaibol na je mu usu kugbe ibe Ileleikristi mai, onọ u re fiobọhọ kẹ omai wo usu okpekpe kugbe Jihova. Ma rẹ jẹ daoma fiobọhọ kẹ ahwo wo usu okpekpe kugbe Jihova re. Hae rọ uvẹ kpobi ta usiuwoma, lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ owhẹ ta ẹme nọ o fo evaọ ẹruoke. Ma hai ru amọfa riẹ nọ mai yọ Isẹri Jihova. Enẹ emamọ uruemu mai o te rọ wha orro se Jihova, orọnikọ omobọ mai hi. A wuhrẹ omai no “re ma siọ emuemu gbe isiuru akpọ, re ma yeri uzuazọ avọ iroro egbagba gbe ẹrẹreokie gbe omarọkẹ Ọghẹnẹ evaọ udevie uyero-akpọ nana.” (Tait. 2:11-14) Ma tẹ be hai dhesẹ emamọ iruemu Oleleikristi, amọfa a ti muẹrohọ onana, yọ ejọ e te tubẹ ta nọ: “Je oma lele owhai, keme ma yo nọ Ọghẹnẹ avọ owhai a gbẹrọ.”—Zek. 8:23. w18.01 31 ¶17-18

Kọ o thọ re ma you omobọ mai? Ijo, u fo re ma you omobọ mai, yọ onana u wuzou keme ere Jihova ọ ma omai. Jesu ọ ta nọ: “Who re you ọrivẹ ra wọhọ omobọ ra hrọ.” (Mak 12:31) Ma gbe you omobọ mai hi, ma rẹ sai you ọrivẹ mai hi. Ebaibol na ọ ta re nọ: “U fo nọ ezae i re you eyae rai wọhọ ugboma obọrai. Ọzae nọ o you aye riẹ, yọ omobọ riẹ o you na, keme ọzae ọvo o re mukpahe ugboma obọriẹ hẹ, rekọ ọ rẹ kuọ oma riẹ je rri rie ghaghae.” (Ẹf. 5:28, 29) Fikiere, ma re wo uyoyou nọ u fo kẹ omobọ mai. Uyoyou kẹ omobọ ohwo nọ a fodẹ evaọ 2 Timoti 3:2 na yọ onọ o vrẹta. Onana yọ uyoyou oriobọ. Ahwo nọ a you omobọ rai thesiwa a re roro kpahe omobọ rai vrẹ epanọ u fo. (Rom 12:3) Omobọ rai ọvo a re roro kpahe evaọ uzuazọ. A rẹ daezọ amọfa ha. A rẹ fuọ amọfa kẹ oware kpobi nọ o thọ, viukpenọ a rẹ rọwo ethobọ rai. Ahwo nọ a wo uyoyou oriobọ utioye a re wo uvi evawere he. w18.01 23 ¶4-5

Ewuhrẹ omobọ mai yọ edhere nọ ma rẹ rọ gaviezọ kẹ Jihova, olẹ kọ edhere nọ ma rẹ rọ ta ẹme kẹe. Rọkẹ Oleleikristi, olẹ o rẹ jọ oware thakpinọ ọ lẹ hẹ, yọ o re rri rie wọhọ oghẹrẹ ẹbo jọ nọ o rẹ wha ewoma ze he. Ukpoye, olẹ yọ edhere nọ ma rẹ rọ ta ẹme kẹ Ọnọ ọ ma omai na. Jihova ọ gwọlọ nọ whọ ta ẹme kẹe. (Fil. 4:6) Ghelọ oware nọ o be kẹ owhẹ uye kpobi kẹhẹ, Ebaibol na ọ ta nọ who “gbolo owha ra kẹ ỌNOWO na.” (Ol. 55:22) Kọ whọ rọwo ẹme nana? Inievo emetẹ gbe emezae buobu a rọwo nọ oware nana nọ a ru u fiobọhọ kẹ ai no. O rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ re! Olẹ o rẹ kẹ omai uvẹ nọ ma rẹ rọ yare Jihova kẹ obufihọ je yere iei kẹ eware nọ o ru kẹ omai no. Ẹsejọ, ma re roro kpahe ebẹbẹ mai te epanọ ma gbe ro muẹrohọ oghẹrẹ nọ Jihova ọ be rọ ghale omai hi. Whọ rẹ sae gbaemu nọ kẹdẹ kẹdẹ who ti roro kpahe eware esa nọ whọ gwọlọ yere Jihova kẹ. Kẹsena who ve yere Jihova evaọ olẹ rọkẹ eghale yena. w17.12 25-26 ¶10-11

Emọ-uwuhrẹ Ebaibol buobu a be rọ oma mudhe kẹ Jihova jẹ họ-ame. Ibuobu enana yọ izoge nọ esẹgbini rai e rrọ ukoko na, enọ e salọ edhere uzuazọ nọ ọ mai woma. (Ol. 1:1-3) Whọ tẹ rrọ ọsẹ hayo oni nọ ọ rrọ ukoko na, ababọ avro who bi rẹro oke nọ ọmọzae hayo ọmọtẹ ra ọ te rọ họ-ame. (Whọ sai rri 3 Jọn 4.) Nọ whọ rrọ ọyewọ evaọ ukoko na, whọ gwọlọ nọ ọmọ ra ọ riẹ Ikereakere efuafo na, koyehọ Ikereakere Hibru gbe Griki Ileleikristi na. Makọ emọ nọ e gbẹ maha gaga dede a rẹ sai wuhrẹ kpahe ahwo gbe eware nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na. Ukoko na u ru eware sa-sa no nọ esẹgbini a sai ro wuhrẹ emọ rai. Kareghẹhọ nọ ohwo ọ tẹ riẹ Ikereakere na ziezi, u re fiobọhọ kẹe wo usu okpekpe kugbe Jihova. w17.12 18 ¶1; 19 ¶4

Kọ o tẹ rrọ owhẹ oma nọ ọzae ra nọ ọ rrọ ukoko ho ọ be riẹ owhẹ ru hu? Kọ whọ te hai lele iei vro avro kpahe uruemu riẹ, roro nọ onana u ti ru ei nwene? Ọ tẹ make rọnọ onana u ru rie ru oware nọ whọ gwọlọ, kọ who roro nọ u ti ru nọ o ti ro kurẹriẹ ziọ ukoko na? O nwane rrọ ere he. Rekọ whọ tẹ be hae kẹe adhẹẹ, u ti ru nọ udhedhẹ o te rọ jọ uviuwou ra, o te wha ujiro se Jihova, yọ o sai tube ru nọ ọzae ra o re ro kurẹriẹ ziọ ukoko na. Ukuhọ riẹ, whẹ avọ uviuwou ra wha ve ti wo osa uzuazọ na. (1 Pita 3:1, 2) Kọ otẹrọnọ nọ whẹ yọ oniọvo-ọmọzae yọ o rrọ owhẹ oma nọ aye ra nọ ọ rrọ ukoko ho ọ be kẹ owhẹ adhẹẹ hẹ? Kọ whọ tẹ be hai do ku ei jẹ kareghẹhọ iẹe nọ whẹ who wuzou uviuwou na, ẹsiẹe ọ te rọ kẹ owhẹ adhẹẹ? Ijo. Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ whọ rọ aro kele Jesu dhesẹ uyoyou. Jesu nọ o wuzou ukoko na ọ vọ avọ uyoyou gbe odiri. (Luk 9:46-48) Nọ ọzae ọ tẹ be rọ aro kele oriruo Jesu, o sai ru nọ aye riẹ o re ro kurẹriẹ ziọ ukoko na. w17.11 28-29 ¶13-14

Iroro akpọ na i re ru ahwo wo orivo kẹ izi Jihova, yọ e rẹ sae rọ ẹmẹrera whrehe ẹrọwọ mai. Iroro itiena e da oria kpobi fia nẹnẹ. Ma rẹ jọ etẹlivisiọne, Itanẹte, oria iruo, hayo obọ isukulu ta kpahe iroro itienana noke toke. Evaọ erẹwho buobu, whọ rẹ ruẹ ahwo nọ a rẹ ta nọ a rọwo Ọghẹnẹ hẹ; inọ a rrọ uvumọ egagọ họ. Ẹsejọhọ, a re romatotọ roro kpahe imuẹro nọ i dhesẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ, ukpoye epanọ a re ro ru onọ u je rae ọvo ọ rrọ rae oja. (Ol. 10:4) Amọfa a re roro nọ a wo areghẹ gaga nọ a tẹ be ta nọ, “Mẹ rẹ sai yeri emamọ uzuazọ ghele mẹ gbẹ make rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ.” Kọ ahwo nọ a ta nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ na a wo imuẹro ivevẹ jọ nọ a rẹ sae riobọ họ? Ohwo ọ tẹ be gwọlọ imuẹro itieye na evaọ ofẹ otokiẹ-eriariẹ, o re reghe no. Rekọ uzẹme na họ, o lọhọ wumuo ho re ohwo ọ riẹ sọ Ọghẹnẹ ọ rrọ. Otẹrọnọ uwou kpobi u wo ohwo nọ ọ bọ riẹ, a gbẹ ta ha sọ ohwo jọ ọ ma eware nọ e rrọ uzuazọ. w17.11 20-21 ¶2-4

Roro didi kpahe oware nọ u ro wuzou re who kpohọ Ekareghẹhọ na. Kareghẹhọ nọ ewuhrẹ Ileleikristi nọ ma re kpohọ yọ abọjọ egagọ mai. Jihova avọ Jesu a re muẹrohọ ahwo nọ a be hae daoma re a sai kpohọ Ekareghẹhọ kukpe kukpe, onọ o rrọ omakugbe nọ o mai wuzou kẹ idibo Ọghẹnẹ. Uzẹme na họ, ma rẹ daoma dhesẹ kẹ ae nọ ma gwọlọ jọ omakugbe na, ajokpanọ uyero mai o kuvẹ riẹ vievie he hayo oware ofa jọ o via nọ ma rẹ sai ru oware ovo kpahe he. Ma tẹ be hae rọ uruemu dhesẹ nọ iwuhrẹ enya e rrọ omai oja, u re ru nọ Jihova o gbe ro voro odẹ mai no “obe ekareghẹhọ” riẹ hẹ, “obe uzuazọ” nọ edẹ ahwo nọ a ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ o rrọ. (Evia. 20:15) Edẹ jọ taure oke Ekareghẹhọ u te ti te, ma rẹ sae rọ okejọ lẹ je roro kpahe usu mai kugbe Jihova.—2 Kọr. 13:5. w18.01 13 ¶4-5

Ohwo nọ ọ rehọ ọthobọ kpe omọfa ọ tẹ dhẹ ruọ okpẹwho adhẹzọ jọ, oma o rẹ fọe. Jihova ọ ta kpahe ikpewho yena nọ, ‘oria adhẹzọ e rẹ te jọ kẹ owhai.’ (Jos. 20:2, 3) A rẹ gbẹ wariẹ rehọ ohwo na guẹdhọ họ fiki oware nọ o thọ riẹ obọ na; yọ a rẹ kẹ ohwo nọ ọ gwọlọ kioja na uvẹ ruọ ẹwho adhẹzọ na nyai kpei hi. Fikiere, udu u re gbe bru ohwo na ha inọ a ti kpei. Nọ ọ rrọ ẹwho adhẹzọ na, oma o rẹ fọe keme otọ ọthọwẹ Jihova ọ rrọ. Dede na, orọnikọ o wọhọ ẹsenọ ọ rrọ uwou-odi evaọ obei hi. Ọ rẹ sae jọ ẹwho na ru iruo, fiobọhọ kẹ amọfa, jẹ gọ Jihova dhedhẹ. Ẹhẹ, ọ rẹ gbẹ sai yeri uzuazọ evawere avọ omofọwẹ! U wo idibo Ọghẹnẹ jọ nọ e thuzi ulogbo rekinọ a kurẹriẹ no uwhremu na, dede na obruoziẹ-iroro rai ọ rẹ gbẹ fa ae eviaviẹ noke toke, a re roro nọ Jihova ọ gbẹ be rọ emamọ ubiẹro rri rai hi. Otẹrọnọ ere o rrọ kẹ owhẹ, jọ u mu owhẹ ẹro inọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ owhẹ no, yọ ọ rọvrẹ owhẹ no. w17.11 9 ¶6; 11 ¶13-14

Ma tẹ be hai roro didi kpahe oware nọ ebrẹdi nọ e kare ẹvi gbe udi owawae nọ a re ro ru Ekareghẹhọ na i dikihẹ kẹ, yọ edhere jọ nọ ma sae rọ zọhọ fihọ okugbe nọ ọ rrọ ukoko na. U fo nọ ma re ru onana taure oke na u te ti te, rekọ maero kọ evaọ owọwọ ẹdẹ Ekareghẹhọ na. (1 Kọr. 11:23-25) Ebrẹdi na o dikihẹ kẹ ugboma ogbagba Jesu, onọ o ro dheidhe, yọ udi na u dikihẹ kẹ azẹ riẹ nọ o hwẹ fiki mai. Kareghẹhọ nọ idhe ẹtanigbo Jesu na yọ odhesẹvia uyoyou nọ o mae rro nọ Jihova avọ Ọmọ riẹ a wo kẹ omai. Uyoyou nana o wọ Jihova siobọno Ọmọ riẹ, je ru nọ Jesu ọ rọ rehọ unevaze ziọ otọakpọ ti whu kẹ omai. Ma te roro didi kpahe uyoyou nọ a wo kẹ omai, u fo nọ o rẹ wọ omai you rai zihe. Yọ uyoyou nọ mai idibo Ọghẹnẹ kpobi ma wo kẹ Jihova o wọhọ ufi nọ u thuru omai kugbe, onọ u ru omai rrọ okugbe ọvo. w18.01 14 ¶11

Jihova o you ahwo-akpọ je rri rai ghaghae. Ọ rọ unevaze siobọno Ọmọ ọvo riẹ ze ti whu kẹ omai re ma ruẹsi wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. (Jọn 3:16) Jihova ọ gbẹ hai ru eyaa riẹ gba ha, Setan ọ hae te ruẹ uvẹ se Ọghẹnẹ ekpehre osu, hayo ọtọrue inọ ọ be rọ ewoma gbọ ahwo nọ a rrọ otọ esuo riẹ ogbọ. O hai ti je ru ẹme isẹkoko họ uzẹme, enọ e rẹ ta nọ: “Kọ ọzino riẹ nọ a tubẹ ya eyaa riẹ na ọ rrọ? Whaọ, no anwọ okenọ esẹ-ode mai a ro whu rite inẹnẹ, eware kpobi e gbẹ rrọ epọvo na nọ e rrọ no emuhọ emama ze.” (2 Pita 3:3, 4) Fikiere, Jihova o ti siwi ahwo-akpọ nọ a yoẹme kẹe, jẹ rọ oyena dhesẹ re nọ esuo riẹ ọ mai woma. (Aiz. 55:10, 11) Ofariẹ, uyoyou o da esuo Jihova fia. Fikiere, o rẹ sai mu omai ẹro nọ o ti you je rri idibo riẹ nọ i bi yoẹme kẹe ghaghae ẹsikpobi.—Ọny. 34:6. w17.06 23 ¶7

Nọ Jihova ọ nwane ya eyaa inọ ọ te ta ahwo-akpọ no igbo no, wọhọ epanọ o rrọ Emuhọ 3:15, o rri eyaa na wọhọ oware nọ o via no. Kẹsena oware wọhọ ikpe idu ene (4,000) nọ i lele i rie, Jihova o te siobọno ọmọvo riẹ re o whu kẹ ahwo-akpọ. (Jọn 3:16) Uyoyou nana nọ Jihova o dhesẹ kẹ omai ababọ oriobọ na, o da omai ẹro fia! Ma rẹ sai dhesẹ uyoyou nọ o kare oriobọ keme Ọghẹnẹ ọ ma omai tho omariẹ. Ebẹle ọ rọ arao nọ ọ mai woma evaọ uthuru riẹ dhe idhe kẹ Ọghẹnẹ, ọ tẹ rọ enẹ dhesẹ nọ o wo uyoyou nọ o kare oriobọ kẹ Ọghẹnẹ. (Emu. 4:3, 4) Noa ọ ta usiuwoma kẹ erivẹ riẹ ikpe buobu dede nọ a jẹ gaviezọ kẹe he, jẹ rọ ere dhesẹ via nọ o wo uyoyou nọ o kare oriobọ. (2 Pita 2:5) Uyoyou nọ Abraham o wo kẹ Ọghẹnẹ o wọ riẹ rọ oreva Ọghẹnẹ karo viukpọ ẹgwọlọ obọriẹ evaọ okenọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹe nọ ọ rehọ Aiziki ọmọzae riẹ dheidhe. (Jem. 2:21) Wọhọ idibo Ọghẹnẹ yena, o gwọlọ nọ ma re dhesẹ uyoyou ghelọ ebẹbẹ nọ ma rẹriẹ ovao dhe kpobi kẹhẹ. w17.10 7-8 ¶3-4

Jesu nọ ọ rrọ Ozerẹ Okpehru mai na u ru omai wo imuẹro inọ Ọghẹnẹ ọ te rọ izieraha mai rọvrẹ omai je “dhesẹ ohrọ-oriọ gbe uwowou ulogbo kẹ omai okenọ ma tẹ gwọlọ obufihọ.” (Hib. 4:16) Fikiere, fi erọwọ họ idhe ẹtanigbo Jesu. Fi ẹrọwọ họ idhe ẹtanigbo na inọ e rrọ rọkẹ owhẹ. (Gal. 2:20, 21) Jọ u mu owhẹ ẹro nọ ẹtanigbo na họ edhere nọ Ọghẹnẹ ọ be rọ rehọ izieraha ra rọvrẹ owhẹ. Jẹ riẹ nọ ẹtanigbo na u re ru owhẹ wo ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Idhe ẹtanigbo Jesu na yọ okẹ nọ Jihova ọ kẹ owhẹ. Nọ Jihova ọ tẹ rọ uzioraha vrẹ omai no, u du fo re ozọ u mu omai hi inọ ọ te rehọ edhere jọ wariẹ gu omai ẹdhọ fiki uzioraha yena. (Ol. 103:8-12) Ma fievahọ nọ Jihova ọ rẹ rọvrẹ omai. w17.11 11-12 ¶14-17

Evaọ aso nọ a rọ to Emu Owọwọ Olori na họ, Jesu ọ lẹ nọ ajọ ilele na kpobi a jọ okugbe ọvo wọhọ epanọ avọ Ọsẹ riẹ a rrọ. Jihova ọ kẹ uyo olẹ Ọmọ oyoyou riẹ yena, keme ima ahwo buobu nẹnẹ a rọwo nọ Jihova o vi Jesu ziọ otọakpọ. Wo ohẹriẹ no omakugbe mai ọfa kpobi, Ekareghẹhọ Uwhu Jesu na o be hae kẹ ahwo imuẹro inọ Isẹri Jihova a ginẹ rrọ okugbe ọvo. Evaọ eria jọ, o rẹ kake via ha inọ ahwo uyẹ sa-sa a kokohọ kugbe kẹ egagọ, yọ ahwo jọ a re rri rie nọ u fo ho. Rekọ Jihova avọ Jesu a rri okugbe otiọye na ghaghae! Okugbe nọ ma wo evaọ ukoko na u bi gbe omai idibo Jihova unu hu. Jihova ọ ta kpahe onana no vẹre.—Izik. 37:15-17; Zek. 8:23. w18.01 14 ¶7-9

“Ebuwou” na, koyehọ isu egagọ ahwo Ju a se Mesaya na. Orọnikọ a kiuke ku Jesu ọvo ho hayo se inọ ọye họ Kristi na ha. Ibuobu ahwo Ju a vro Jesu te epanọ a rọ ta nọ o gbe whu hu oja ona. (Luk 23:18-23) A ru nọ a ro kpe Jesu. Otẹrọnọ a siọ Jesu je kpei, kọ ẹvẹ ọ sae rọ jọ ‘utho uzou-ubienẹ’? Nọ a tẹ kpare iẹe zihe ziọ uzuazọ ọvo onana o sae rọ lọhọ. Pita ukọ na ọ ta kpahe “Jesu Kristi ohwo Nazarẹt na, ọnọ wha kare fihọ ure kpe rekọ nọ Ọghẹnẹ ọ kpare no uwhu ze na.” (Iruẹru 3:15; 4:5-11; 1 Pita 2:5-7) Enẹ Jesu nọ a kpare no uwhu ze na o ro zihe ruọ “utho ubienẹ” hayo ọnọ ma rẹ “rọ ẹkwoma riẹ wo esiwo.”—Iruẹru 4:12; Ẹf. 1:20. w17.12 9-10 ¶6-9

Jesu ọ ta kpahe okenọ ọyomariẹ ọ te rọ “nyaze” evaọ oke urere na inọ, a “te ruẹ Ọmọ ohwo nọ ọ be nyaze evaọ ẹgho avọ ogaga gbe oruaro ulogbo. [Jesu] o ve ti vi ikọ-odhiwu riẹ avọ edo ọgba ologbo, a ve ti koko eriẹ nọ a salọ na họ.” (Mat. 24:29-31) ‘Ekokohọ eriẹ nọ a salọ na’ u dhesẹ okenọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo kpobi nọ i gbe kiọkọ otọakpọ a ti ro wo osa obọ odhiwu rai. Onana o te via nọ uye ulogbo na o tẹ nwani muhọ no, rekọ taure ẹmo Amagẹdọn o te ti fi. Kẹsena Ileleikristi idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) na kpobi a ve ti kuobọgbe Jesu fi ivie akpọ na kparobọ. (Evia. 17:12-14) Ekareghẹhọ urere nọ ma ti ru taure Jesu o te ti koko Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na họ kpobọ odhiwu ọ te jọ ọrọ urere, keme oke yena yọ Jesu ọ “nyaze” no. w18.01 16 ¶15

Enẹna, Jesu ọ rrọ uzuazọ “bẹdẹ bẹdẹ” evaọ obọ odhiwu, o gbe ti whu ofa ha. (Evia. 1:5, 18; Rom 6:9; Kọl. 1:18; 1 Pita 3:18) Ọ ta kẹ ikọ riẹ nọ a ti lele iei su evaọ obọ odhiwu. (Luk 22:28-30) Pọl ukọ na o kere nọ, “a kpare Kristi no uwhu ze, ọye họ ubi ọsosuọ evaọ usu enọ i whu no.” Pọl ọ tẹ jẹ ta nọ a te kpare amọfa kpobọ odhiwu re, inọ: “Omomọvo evaọ utu riẹ othotha: Kristi họ ubi ọsosuọ, kẹsena u ve te enọ e rrọ erọ Kristi evaọ oke ọzino riẹ.” (1 Kọr. 15:20, 23) Anwọ 1914 ma be rọ rria etoke “ọzino” na. Oke ọzino na ma gbẹ rrọ na yọ akpọ omuomu nana o ti te oba kẹle. w17.12 10 ¶11; 11 ¶14-16

U wo okejọ nọ ahwo a whu ku Jihova omariẹ no re, ahwo wọhọ Abraham, Aiziki, Jekọp, Mosis, gbe Devidi ovie na. (Ik. 12:6-8; Mat. 22:31, 32; Iruẹru 13:22) Ebaibol na ọ kẹ omai imuẹro nọ Ọghẹnẹ ọ be rọ ọwhọ rẹro okenọ ọ te rọ kpare ahwo nana kpobi zihe ziọ uzuazọ. (Job 14:14, 15) A ti wo omokpokpọ avọ evawere. Kareghẹhọ re nọ Ọmọ oyoyou Ọghẹnẹ nọ ọ “jọ eva-ewerọ kẹ e” na, o whu uwhu oja. (Itẹ 8:22, 30) A rẹ sae ruẹ unu gbiku epanọ onana o da Jihova te he. (Jọn 5:20; 10:17) O rẹ sai mu omai ẹro nọ Jihova o ti fiobọhọ kẹ omai. Fikiere, ajọ ma hai horie eva mai kẹ Jihova ababọ oke oraha, ma hae vuẹe kpahe edada mai. O rrọ oware omosasọ gaga nọ ma rọ riẹ nọ Jihova ọ riẹ edada mai, yọ ọ rẹ kẹ omai omosasọ nọ ma gwọlọ.—2 Kọr. 1:3, 4. w17.07 13 ¶3-5

Nẹnẹ, ima ahwo buobu a be rọ “eyero” rai, nọ u kugbe oke, ẹgba, gbe ugho rai tha egagọ Jihova uke. (Itẹ 3:9) Iruo mai gbe uyoyou nọ ma bi dhesẹ, e te thọrọ iẹe ẹro vievie he. Eware iwoma kpobi nọ ma bi ru evaọ ukoko na nẹnẹ i dhesẹ nọ Jihova ọ be rọ Jesu Kristi nọ ọ rrọ osu mai na ghale omai. Ukoko uzẹme ovuọvo nọ Jihova ọ be tha uke, nọ o te jọ bẹdẹ bẹdẹ ma rrọ na. Rri uvẹ nọ whọ rọ rrọ omọvo idibo Jihova ghaghae, jẹ rọ “omakpotọ yo uru ỌNOWO na Ọghẹnẹ” ra. (Zek. 6:15) Who te ru ere, Jesu nọ ọ rrọ Ovie gbe Ozerẹ Okpehru na ọ te thọ owhẹ. Daoma wobọ ziezi evaọ egagọ Jihova. Nọ who bi ru ere na, ajọ u mu owhẹ ẹro nọ Jihova, Ọghẹnẹ ogbaẹmo na o ti fiobọhọ kẹ owhẹ je ru owhẹ wo omofọwẹ enẹna je rite ibẹdẹ bẹdẹ! w17.10 30 ¶18-19

Kẹle na, uyero-akpọ Setan soso, te isuẹsu, egagọ, gbe ekiọthuọ akpọ na i ti kie wariama. Izikiẹl avọ Zefanaya nọ e jọ eruẹaro a ta nọ igoru gbe isiliva nọ a rri ghaghae evaọ ekiọthuọ akpọ na, i ti wiruo ho. (Izik. 7:19; Zef. 1:18) Ẹvẹ o te jọ nọ ma te yeri akpọ te urere jẹ ruẹ nọ ma gbabọkẹ efe egagọ Ọghẹnẹ, jẹ rọ oke mai kpobi le “efe akpọ nana nọ o kiẹrẹe he” na? O rẹ sae da omai gaga wọhọ ohwo nọ ọ rọ uzuazọ riẹ kpobi je koko igho buobu họ, rekọ ukuhọ riẹ ọ tẹ ruẹ nọ igho na kpobi yọ ebe gheghe nọ a ru wọhọ igho nọ a sai ro ru oware ovo ho. (Itẹ 18:11) Oke o be ginẹ tha nọ efe akpọ nana o gbe ti ro wiruo vievie he. Fikiere, ajọ ma rọ eyero mai “mu egbẹnyusu” kẹ omamai evaọ obọ odhiwu enẹna nọ oke o gbẹ riẹ na. Oware kpobi nọ ma ru rọ tha iruo Uvie Ọghẹnẹ uke u re ru omai fe evaọ egagọ Ọghẹnẹ. w17.07 11 ¶16

Inievo jọ nọ e lẹlẹ thọ uzi a rẹ gwọlọ ko ẹe dhere re a whaha omovuọ nọ onana o rẹ sae wha se ai hayo amọfa. (Itẹ 28:13) Rekọ uruemu utiona u dhesẹ uyoyou hu, keme o rẹ sae wha enwoma se oniọvo nọ ọ raha uzi na gbe amọfa. O rẹ sai ru nọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ gbẹ jọ ukoko na ha, je tube si udhedhẹ no ukoko na. (Ẹf. 4:30) Uvi uyoyou o rẹ wọ oniọvo nọ ọ thọ uzi ulogbo ta kẹ ekpako na re a sai fiobọhọ kẹe. (Jem. 5:14, 15) Uyoyou o mae rro kpaobọ evaọ usu iruemu ezi nọ ma wo kpobi. (1 Kọr. 13:13) Oye a rẹ rọ riẹ nọ mai yọ ilele Jesu gbe inọ ma be rọ aro kele Jihova, Ọnọ ọ rrọ ehri uyoyou. Pọl ọ ta nọ: “Me [gbe] wo uyoyou hu, mẹ yọ oware ovo ho.” (1 Kọr. 13:2) Fikiere, ajọ uyoyou mai o jọ orọ “ẹmeunu hayo unu hu, rekọ ma rẹ rọ iruo dhesẹ iẹe via, yọ u re no omai eva ze.”—1 Jọn 3:18. w17.10 11 ¶17-18

Roro kpahe epanọ Josẹf o ro dhesẹ nọ o wo udu okenọ aye Pọtifa ọ jẹ gwọlọ nọ o re lele iei wezẹ. Josẹf ọ riẹ nọ o gbe lele iei wezẹ hẹ, o rẹ sae wha ẹbẹbẹ sei. Ghele na, Josẹf ọ rọwo kẹe he, ukpoye o dhesẹ nọ o wo udu je ru oware nọ u fo. (Emu. 39:10, 12) Rehab yọ omọfa nọ o dhesẹ nọ o wo udu re. Okenọ ekiotọ ivẹ ahwo Izrẹl a ziọ uwou riẹ evaọ Jeriko, o si ezae ivẹ na no jẹ lẹlẹ siobọno ai, ọ tẹ rọ ere dhesẹ no o wo udu. (Jos. 2:4, 5, 9, 12-16) Okenọ ahwo Sadusi a wọso ikọ na, enọ e rọ ẹro ruẹ oghẹrẹ udu nọ Jesu o wo, a siuke kpemu hu; a ruabọhọ iruo na. (Iruẹru 5:17, 18, 27-29) Udu nọ Josẹf, Rehab, Jesu, gbe ikọ na a wo u fiobọhọ kẹ ai ru iruo iwoma. Orọnikọ omobọ rai nọ a rẹroso o kẹ rai udu nana ha. Ukpoye, a rẹroso Jihova. Mai omamai ma rẹ rẹriẹ ovao dhe iyero sa-sa nọ o jọ gwọlọ nọ ma wo udu. Ukpenọ ma rẹ rẹroso omobọ mai, o gwọlọ nọ Jihova ma rẹ rẹroso.—2 Tim. 1:7. w17.09 29 ¶6-9

Ma rẹ sae rọ ẹgba obọmai ba uruemu anwae na no ho. Ẹsibuobu, ahwo nọ a sai ru ere a daoma gaga re a tẹ te sai siobọno ekpehre iruemu rai. Dede na, ẹgba ẹzi ọfuafo na gbe Ẹme Ọghẹnẹ nọ a kuvẹ re ọ jọ omarai ruiruo u fiobọhọ kẹ ae nọ a sai ro ru ere. (Luk 11:13; Hib. 4:12) Re ẹgba nana ọ sai fiobọhọ kẹ omai, o gwọlọ nọ ma re se Ebaibol na kẹdẹ kẹdẹ, roro didi kpahe oware nọ ma se, jẹ lẹ ẹsikpobi kẹ areghẹ gbe ẹgba nọ ma sai ro fi ohrẹ Ebaibol na hiruo. (Jos. 1:8; Ol. 119:97; 1 Tẹs. 5:17) Ma re je wo obufihọ ẹzi ọfuafo na gbe Ebaibol na nọ ma tẹ be hae ruẹrẹ oma kpahe kẹ je kpohọ ewuhrẹ ẹsikpobi. (Hib. 10:24, 25) U te no ere no, ma rẹ daoma rọ emu iwuhrẹ Ọghẹnẹ kuọ omamai, enọ ọ be rọ idhere sa-sa kẹ idibo riẹ evaọ akpọ-soso nẹnẹ. (Luk 12:42) Dede nọ o gwọlọ nọ Ileleikristi a re siobọno jẹ kẹnoma kẹ uruemu anwae na riẹriẹriẹ, orọnikọoyena ọvo o gwọlọ re ohwo ọ sai wo ọjẹrehọ Ọghẹnẹ hẹ. O gwọlọ nọ ma rẹ whẹ uruemu okpokpọ na họ oma re.—Kọl. 3:10. w17.08 21 ¶16-17

Devidi ovie na yọ omọfa jọ nọ ọ ruẹ uye okienyẹ evaọ idhere sa-sa. Dede nọ Jihova o wholo Devidi evaọ okenọ ọ gbẹ jọ ọmaha inọ ọ te jọ ovie Izrẹl, ọ hẹrẹ ikpe ikpegbisoi efa taure a tẹ te rehọ iẹe mu ovie Juda, orua nọ o noze. (2 Sam. 2:3, 4) Evaọ oke nana nọ Devidi ọ jẹ rọ hẹrẹ na, Sọl nọ o gbe je ru oreva Ọghẹnẹ hẹ na ọ jẹ gwọlọ Devidi kpe no. Onana u ru nọ Devidi ọ jẹ rọ dhẹ kẹ uzuazọ riẹ. Ọ jẹ hae dhẹ nyai dhere erẹwho efa hayo ighogho itho evaọ obọ idhude. Makọ uwhremu na nọ a kpe Sọl no evaọ ẹmo, Devidi ọ hẹrẹ ikpe ihrẹ efa taure a tẹ te rehọ iẹe mu ovie Izrẹl soso. (2 Sam. 5:4, 5) Fikieme o rọ ruọ Devidi nọ ọ rẹ rọ odiri hẹrẹ? O fievahọ uyoyou Jihova nọ o rẹ hiẹ hẹ. Ọ jẹ rọ evawere rẹro esiwo riẹ, yọ o je roro kpahe oghẹrẹ nọ Jihova o ro fiobọhọ kẹe no evaọ okenọ u kpemu. (Ol. 13:6) Ẹhẹ, Devidi ọ ruẹ nọ emamọ eware nọ o bi rẹro rai i gine te oware nọ o re thihakọ hẹrẹ. w17.08 6 ¶14-15

Ẹvẹrẹ kpobi o re nwene nọ oke o be nyaharo na. O rẹ sai tube nwene te epanọ ẹme nọ a riẹ no vẹre o re ro wo otofa ofa. Epọvo na o via kẹ ẹvẹrẹ Hibru gbe Griki, evẹrẹ ọsosuọ nọ a ro kere abọ Ebaibol na buobu. Ẹvẹrẹ Hibru gbe Griki ọgbọna i wo ohẹriẹ no erọ okenọ a ro kere Ebaibol na. Fikiere, ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ wo otoriẹ Ebaibol na o re se ọjọ nọ a fa, makọ ahwo nọ a riẹ ẹvẹrẹ Hibru hayo Griki ọgbọna dede. Ahwo jọ a roro nọ u fo re a wuhrẹ ẹvẹrẹ Hibru hayo Griki ọsosuọ na re a ruẹsi se Ebaibol na evaọ uzedhe ẹvẹrẹ nọ a ro kere iei. Dede na, ẹsejọhọ onana u ti fiobọhọ kẹ ai te epanọ a roro ho. Rekọ u woma gaga inọ enẹna a fa oma Ebaibol na soso hayo abọjọ riẹ fihọ evẹrẹ nọ e joma bu te idu esa (3,000) no. O rrọ vevẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ahwo “orẹwho, orua, ẹvẹrẹ” kpobi a wo uvẹ nọ a re ro wo erere no Ẹme riẹ ze. (Evia. 14:6, oruvẹ.) Kọ onana o gbẹ be wọ owhẹ si kẹle Ọghẹnẹ mai nọ o wo ọriẹwẹ hẹ na? w17.09 19 ¶4

Otẹrọnọ a si omoni ra jọ no ukoko, ẹsejọhọ o te gwọlọ nọ who wo oma-onyẹ re whọ siọ oma ba ekugbe ohwo otiọye na. Oma-onyẹ utiona o rẹ lọhọ nọ ma tẹ kareghẹhọ nọ ma be rọ aro kele Jihova, je bi ru lele ọkpọvio riẹ. Devidi ovie na yọ ohwo jọ nọ a gbiku riẹ fihọ Ebaibol na. O wo ogaga nọ ọ hai ti ro ru Sọl gbe Shimẹi oware uyoma evaọ okenọ a ru ei eva dha, rekọ o ru ere he. (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10) Dede na, orọnikọ onana u dhesẹ nọ ẹsikpobi Devidi ọ sae nyẹ omariẹ hẹ wọhọ epanọ ma riẹ kpahe uzioraha riẹ kugbe Batshẹba gbe oware nọ o je ti ru evaọ okenọ Nebale ọ rọwo kẹe avọ ahwo riẹ emu hu. (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4) O make rrọ ere na, u wo obọdẹ eware nọ ma rẹ sai wuhrẹ mi Devidi. Orọ ọsosuọ, o gwọlọ nọ otu nọ ọ rrọ esẹro evaọ ukoko Ọghẹnẹ a rẹ daoma wo oma-onyẹ re a gbẹ rọ uvẹ-iruo rai ru iruo thọthọ họ. Orọ avivẹ, ajọ mai ohwo ọvo o roro nọ o kruga vi epanọ o re ro kie kẹ odawọ họ.—1 Kọr. 10:12. w17.09 5-6 ¶12-13