Asa

Ma te bi se uzou ọsosuọ gbe orọ avivẹ obe Emuhọ, ma rẹ ruẹ nọ Adamu avọ Ivi a reawere ufuoma nọ ahwo-akpọ a be sai wo nẹnẹ hẹ, oyehọ ufuoma rono ozodhẹ gbe okienyẹ, yọ a wo eware kpobi nọ a ginẹ gwọlọ. A jẹ ruawa kpahe emu, iruo, ẹyao, gbe uwhu hu. (Emu. 1:27-29; 2:8, 9, 15) Evaọ ẹme ufuoma, ugogo oware jọ nọ u fo nọ ma re wo họ iroro họ, Jihova Ọghẹnẹ ọvo họ ọnọ o wo ufuoma nọ u wo oba ha. Fikieme? Keme ọye họ Ọnọ ọ ma eware kpobi, yọ ọye họ Ọnọ ọ mai kpehru, Osu ehrugbakpọ na. (1 Tim. 1:17; Evia. 4:11) Wo ohẹriẹ, ufuoma nọ emama nọ e rrọ odhiwu gbe akpọ a wo, u wo umuo. O gwọlọ nọ a re vuhumu nọ Jihova Ọghẹnẹ o wo udu nọ ọ rẹ rọ ta sọ oware u kiete, o roja, hayo u fo. Ona họ oware nọ Jihova Ọghẹnẹ o ru evaọ okenọ ọ ma Adamu avọ Ivi. w18.04 4 ¶4, 6

Evaọ akpọ omuomu nana, ẹgba Jihova ọvo ma be sai ro thihakọ. (2 Kọr. 4:7, 8) Whọ dai roro kpahe ahwo nọ a be rọ akọ kpena evaọ akpọ nana ababọ usu nọ a wo kugbe Jihova. Wọhọ Jesu, ohrọ rai o be re omai yọ ma gwọlọ vuẹ ae “usi uwoma oware nọ o mai woma.” Fikiere, thihakọ kẹ ahwo nọ who bi wuhrẹ Ebaibol kugbe. Kareghẹhọ nọ ẹsejọhọ ahwo nana a ri roro kpahe iwuhrẹ Ebaibol nọ ma riẹ ziezi na ẹdẹvo ho. Yọ eware nọ ahwo buobu a wuhrẹ notọ ze e were rai thesiwa. O rẹ sae jarae oma nọ eware nọ a rọwo notọ ze na u ru nọ a bi ro yeri dhedhẹ kugbe ahwo uviuwou rai gbe ẹwho rai, je wobọ evaọ iruẹru ẹwho rai. Taure ma tẹ vuẹ ahwo inọ jọ a siobọno iwuhrẹ anwae rai nọ e were rai gaga, o gwọlọ nọ ma rẹ kaki fiobọhọ kẹ ae re iwuhrẹ Ebaibol nọ e rrọ eware ekpokpọ kẹ ae na e were ae ziezi. Enẹ ọvo a te sai ro siobọno eware nọ a rọwo vẹre. O sae rehọ oke re ma te fiobọhọ kẹ ohwo ru inwene itiena.​—Rom 12:2. w19.03 23 ¶10, 12; 24 ¶13

Emamọ oriruo Jihova o fihotọ na nọ ọ ta nọ o you Ọmọ riẹ jẹ jẹe rehọ. U wuhrẹ omai nọ ma rẹ rọ uvẹ kpobi tuduhọ amọfa awọ. (Jọn 5:20) O rẹ kẹ omai ẹgba nọ ohwo jọ o te dhesẹ nọ o you omai hayo jiri omai fiki oware uwoma jọ nọ ma ru. Ere ọvona o gwọlọ nọ ma re dhesẹ uyoyou kẹ inievo ukoko na gbe ahwo uviuwou mai, jẹ tuduhọ ae awọ. Nọ ma te jiri amọfa, o rẹ bọ ẹrọwọ rai ga je fiobọhọ kẹ ae kruga ziezi evaọ egagọ Jihova. U wuzou gaga re esẹgbini a hae tuduhọ emọ rai awọ. Nọ esẹgbini a tẹ be hai jiri emọ rai je dhesẹ uyoyou kẹ ae, u re fiobọhọ kẹ emọ na wo ẹnyaharo. Ẹme na “Mẹ jẹ owhẹ rehọ,” u dhesẹ nọ Jihova o fievahọ Jesu inọ ọ te rọ udu riẹ kpobi ru oreva Ọsẹ riẹ. Jihova o gine fievahọ Ọmọ riẹ gaga, onọ o kẹ omai imuẹro egaga inọ Jesu o ti ru eyaa Jihova kpobi gba. (2 Kọr. 1:20) Nọ ma te roro kpahe oriruo Jesu, u re ru omai gbaemu nọ ma re wuhrẹ kpahe iẹe vi epaọ anwẹdẹ je ru lele oriruo riẹ.—1 Pita 2:21. w19.03 8 ¶3; 9 ¶5-6

A tẹ kẹ omai okẹ oghaghae jọ, nọ ma jẹ riẹ epanọ okẹ na o ginẹ ghare te, u re ru omai wo edẹro kẹ ohwo nọ ọ kẹ omai okẹ utioye na. Ahwo Izrẹl a dhesẹ edẹro kẹ ufuoma nọ Jihova ọ kẹ rai hi, no o si ai no igbo Ijipti no. Nọ emerae jọ ọvo e ruemu no, a te je roro kpahe emu nọ a jẹ jọ obọ Ijipti re. A je bruenu kpahe emu nọ Jihova ọ jẹ kẹ ae, jẹ tubẹ gwọlọ epanọ a re ro zihe kpobọ Ijipti. Dai roro iei, ahwo na a rri ‘iyei, kukumba, iroro, arubasa-ẹri, arubasa, gbe galik’ ghare vi ufuoma hayo uvẹ nọ a wo nọ a rẹ rọ gọ Jihova, Ọghẹnẹ uzẹme na. Agbẹta nọ Jihova o ro muofu gaga kẹ idibo riẹ yena! (Ik. 11:5, 6, 10; 14:3, 4) Onana yọ unuovẹvẹ ulogbo kẹ omai! Pọl ukọ na ọ tuduhọ Ileleikristi kpobi awọ inọ jọ a du rri ufuoma nọ Jihova ọ rọ ẹkwoma Jesu kẹ ae na evevere he.​—2 Kọr. 6:1. w18.04 9-10 ¶6-7

Mai kpobi ma gwọlọ nọ a re you omai. Yọ mai kpobi ma rẹ gwọlọ nọ a bru uvioziẹ kẹ omai. A gbe dhesẹ uyoyou kẹ omai hayo bru uvioziẹ kẹ omai hi, o rẹ jọ omai oma nọ uzuazọ mai u fioka ha gbe nọ omai u re no. Jihova ọ riẹ nọ ma gwọlọ uyoyou gbe uvioziẹ. (Ol. 33:5) Ma wo imuẹro inọ Jihova o you omai gaga yọ ọ gwọlọ nọ a re kienyẹ omai hi. Ma rẹ ruẹ onana vevẹ nọ ma tẹ romatotọ rri Uzi nọ Jihova ọ rọ ẹkwoma Mosis kẹ orẹwho Izrẹl. Nọ ma tẹ romatotọ se Uzi Mosis na, ma rẹ ruẹ epanọ Jihova Ọghẹnẹ o you omai te. (Rom 13:8-10) Ma re muẹrohọ nọ Uzi Mosis na u dhesẹ uyoyou via keme oware kpobi nọ Jihova o bi ru, uyoyou o be wọe ru ei. (1 Jọn 4:8) Uzi nọ Jihova ọ rọ kẹ ahwo Izrẹl na soso o roma hwa ijaje ivẹ, eyehọ, you Ọghẹnẹ, je you ọrivẹ ra. (Izerẹ 19:18; Izie. 6:5; Mat. 22:36-40) Ijaje nọ i bu vi egba ezeza nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ ahwo Izrẹl na i wuhrẹ omai kpahe uyoyou Jihova. w19.02 20-21 ¶1-4

Job ọ jẹ yọroma gaga kpahe oghẹrẹ nọ o re yerikugbe eyae. (Job 31:1) Ọ riẹ nọ o thọ re o wo isiuru obẹlẹ kẹ aye ọfa jọ u te no aye riẹ no. Nẹnẹ, odawọ ọfariẹ-ogbe o da oria kpobi fia. Kọ ma te whaha isiuru nọ ma re wo kẹ omọfa nọ ọ rrọ ọzae hayo aye mai hi wọhọ Job? Kọ ma te kẹnoma kẹ oghẹrẹ ifoto ẹbẹba kpobi? (Mat. 5:28) Ma tẹ be hae daoma wo oma-onyẹ evaọ abọ nana kẹdẹ kẹdẹ, u ti fiobọhọ kẹ omai kru ẹgbakiete mai ziezi. Job o yoẹme kẹ Jihova re evaọ oghẹrẹ nọ o rri ekwakwa eyero-akpọ. Job ọ riẹ nọ ọ tẹ rẹroso eyero riẹ, yọ ọ thọ uzi nọ a rẹ rọ fiki riẹ kẹ ohwo uye. (Job 31:24, 25, 28) Nẹnẹ na, ahwo a be dhogbo epanọ a re ro wo igho gbe ekwakwa eyero-akpọ buobu. Ma te wo eriwo nọ o fo kpahe ugho gbe eyero-akpọ wọhọ epanọ Ebaibol na ọ ta, u ti ru omai kru ẹgbakiete mai no ẹdẹ te ẹdẹ.​—Itẹ 30:8, 9; Mat. 6:19, 20. w19.02 6 ¶13-14

Evaọ oware kpobi nọ Jesu o ru, o dhesẹ nọ o you omai gaga nwane wọhọ epanọ Jihova o you omai na. (1 Jọn 4:8-10) Maero na, u no Jesu eva ze inọ ọ rẹ rọ uzuazọ riẹ dhe idhe fiki mai. Te ma rrọ utu ikpodhiwu na hayo “igodẹ efa” na, ma re wo erere no idhe nana ze, idhe nọ Jihova avọ Jesu a ro dhesẹ via nọ a you mai na. (Jọn 10:16; 1 Jọn 2:2) Ofariẹ, oghẹrẹ eware nọ Jesu o ro ru Emu Owọwọ na u dhesẹ nọ Jesu o wo uyoyou gbe ororokẹ rọkẹ ilele riẹ. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Umutho eware nọ a rẹ gwọlọ bẹ hẹ nọ Jesu ọ rọ tuọ Emu Owọwọ na họ na u dhesẹ nọ o you ilele riẹ nọ a rọ ẹzi wholo na. Nọ oke o be nyaharo na, o gwọlọ nọ ilele nana a rẹ hai ru Ekareghẹhọ na kukpe kukpe, makọ evaọ otọ uyero kpobi, te a make rrọ uwou-odi. (Evia. 2:10) Kọ a ru epanọ Jesu o ta kẹ ae na? Ee, a ru ere! Rite oke mai na, uvi Ileleikristi a daoma no re a ru Ekareghẹhọ uwhu Jesu na. w19.01 24 ¶13-15

Egagọ erue, ogbori, gbe ugbẹrọwọ e rrọ usu igbo nana nọ uzẹme na u re si omai no. Yọ orọnọ enẹ ọvo u no kuhọ họ. U re je ru omai wo “ufuoma oruaro ọrọ emọ Ọghẹnẹ” evaọ obaro. (Rom 8:21) Makọ enẹna, whọ sai wo ufuoma nana nọ whọ tẹ be hai ‘koko eme Kristi ẹsikpobi.’ (Jọn 8:31) Enẹ whọ te rọ “riẹ uzẹme na” je ru lele iei, orọnikọ re who wuhrẹ kpahe iẹe ọvo ho. Eware e tẹ be maki woma kẹ ohwo dede evaọ akpọ inẹnẹ, onana o rẹ tọ họ. Ohwo ọvo ọ riẹ epanọ odẹ ọ te jọ họ. (Jem. 4:13, 14) Fikiere, o rrọ oware areghẹ re ma daji edhere “uvi uzuazọ na,” koyehọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. (1 Tim. 6:19) Uzẹme, Ọghẹnẹ ọ rẹ gba ohwo ọvo họ nya edhere yena ha. Mai ọvo ma rẹ salọ oyena. Daoma ru re Jihova ọ jọ “ẹkẹ” ra. (Ol. 16:5) Rri “eware iwoma” buobu nọ ọ kẹ owhẹ no na ghaghae. (Ol. 103:5) Re who je fi ẹrọwọ họ Ọghẹnẹ inọ, ọ rẹ sai ru owhẹ wo “oghọghọ” ulogbo gbe “evawere” bẹdẹ bẹdẹ.​—Ol. 16:11. w18.12 28 ¶19, 21

Oleleikristi kpobi ọ rẹ daoma wo adhẹẹ kẹ orọo, wọhọ Jihova avọ Jesu. Rekọ ahwo jọ a be sai ru ere he fiki sebaẹgba ahwo-akpọ. (Rom 7:18-23) Agbẹta nọ Ileleikristi jọ evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ a ro wo ebẹbẹ evaọ orọo rai na. Pọl o kere nọ “aye ọ rẹ hẹriẹ no ọzae riẹ hẹ,” ghele na, otu rai jọ a ru ere. (1 Kọr. 7:10) Pọl ọ ta oware nọ o lẹliẹ orọo na hẹriẹ hẹ. Orọnikọ ọzae na o bruẹnwae he, onọ o hae te kẹ aye na uvẹ fa orọo na ọ vẹ wariẹ rọo. Pọl o kere nọ jọ aye nọ ọ hẹriẹ no ọzae riẹ na “ọ rọo ho, hayo jọ ọ ruẹrẹhọ kugbe ọzae riẹ.” Onana u dhesẹ nọ aimava na a gbẹ rrọ ọvo evaọ aro Ọghẹnẹ. Pọl ọ kẹ ohrẹ inọ oghẹrẹ nọ ẹbẹbẹ na ọ rrọ kpobi kẹhẹ, o gbẹ rrọ ẹnwae-obro ho, aimava na a rẹ daoma ruẹrẹhọ. Aimava na a rẹ sae nyabru ekpako ukoko re a rọ ithubro Ebaibol fiobọhọ kẹ ae. w18.12 13 ¶14-15

Nẹnẹ, Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ idibo riẹ a re wo usu okpekpe kugbei jẹ ta usi uwoma na kẹse kẹse. (Mat. 28:19, 20; Jem. 4:8) Ahwo nọ a wo emamọ eva kpahe omai a sae gwọlọ whaha omai iruo na. Wọhọ oriruo, eme who re ru otẹrọnọ ọga iruo ra ọ gwọlọ fi owhẹ họ ọkwa ologbo je fihọ osa ra rekọ iruo na e te rehọ oke usi uwoma ota gbe ewuhrẹ? Hayo evaọ obọ isukulu, eme who re ru otẹrọnọ uvẹ u rovie nọ whọ rẹ rọ kwa kpohọ oria nọ u thabọ re whọ jọ obei kpohọ isukulu efa? Evaọ oke utioye na, kọ u gbe woma re whọ lẹ, ru ekiakiẹ, lele amọfa ta ẹme, kẹsena whọ vẹ tẹ jiroro oware nọ who re ru? Kọ u gbe fo re whọ daoma riẹ iroro Jihova evaọ eware itieye na obọnana re who je wo ọkpọ iroro riẹ? Nọ whọ jẹ rẹriẹ ovao dhe eware itiena evaọ obaro, o gbẹ jọ ẹbẹbẹ kẹ owhẹ hẹ. Nọ whọ riẹ itee nọ who bi le no, jẹ ruẹrẹ udu ra kpahe no na, o te jọ lọlọhọ kẹ owhẹ re who ru oware nọ whọ jiroro riẹ kpahotọ no na. w18.11 27 ¶18

Nọ Solomọn ọ jọ uzoge o ro zihe ruọ ovie Izrẹl. Nọ o muhọ esuo obọ, Jihova ọ romavia kẹe evaọ ewezẹ jẹ ta kẹe nọ: “Yare oware nọ whọ gwọlọ nọ mẹ kẹ owhẹ.” Solomọn ọ tẹ ta nọ: “Mẹ [yọ] ọmaha ọsese. . . . Fikiere rehọ iroro otọ-oriẹ kẹ odibo ra, re ọ sai su ahwo ra.” (1 Iv. 3:5-10) “Iroro otọ-oriẹ” hayo udu ẹmeoyo ọ yare, onọ u dhesẹ nọ ọ riẹ umuo nọ eriariẹ hayo ẹgba riẹ o te! Agbẹta nọ Jihova o ro you Solomọn gaga na! (2 Sam. 12:24) Eva e were Ọghẹnẹ gaga kpahe uyo nọ ovie nana nọ ọ rrọ uzoge ọ kẹ na, te epanọ ọ rọ kẹ Solomọn “areghẹ gbe iroro otọ-oriẹ.” (1 Iv. 3:12) Solomọn o wo eghale buobu evaọ etoke nọ o je ro yoẹme kẹ Ọghẹnẹ na kpobi. O wo obọdẹ uvẹ nọ ọ rọ bọ etẹmpol “kẹ odẹ ỌNOWO, Ọghẹnẹ Izrẹl.” (1 Iv. 8:20) Ahwo a tẹ te riẹe gaga fiki areghẹ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ na. Yọ a kere eme nọ ẹzi Ọghẹnẹ o fiobọhọ kẹe ta fihọ ebe esa evaọ Ebaibol na. Ojọ rai họ obe Itẹ. w19.01 14 ¶1-2

O rẹ were ahwo jọ vievie he re omọfa ọ kpọ iroro hayo eriwo rai. A rẹ ta nọ, “Mẹ ọvo mẹ sai roro kẹ omobọ mẹ.” Ẹsejọhọ otọ ẹme rai na họ, ae ọvo a rẹ salọ oware nọ a gwọlọ ru, gbe inọ ere u fo nọ o rẹ jọ. A gwọlọ nọ uvumọ ohwo ọ kpọ ae he, yọ a gwọlọ rọ aro kele omọfa jọ họ. O rẹ sai mu omai ẹro nọ, ma tẹ daoma wo ọkpọ iroro Jihova orọnikọ u dhesẹ hẹ inọ ma rẹ sae jẹ iroro evo kẹ omamai hi hayo wo ẹme-obọ họ. Wọhọ epanọ o rrọ 2 Ahwo Kọrint 3:17, “oria nọ ẹzi Jihova ọ rrọ, ufuoma o rẹ jọ etẹe.” Ma wo ufuoma nọ ma rẹ rọ jọ oghẹrẹ ohwo nọ ma gwọlọ jọ. Ma rẹ sae salọ eware nọ e were omai gbe eware nọ ma gwọlọ ru. Jihova ọ ma omai avọ ufuoma yena. Dede na, ufuoma mai u wo ọnyaba. (1 Pita 2:16) Evaọ ẹme kpahe epanọ ma rẹ rọ riẹ oware nọ u woma gbe onọ o yoma, Jihova ọ gwọlọ nọ ma hai wo ọkpọ iroro riẹ yọ Ebaibol o re fiobọhọ kẹ omai evaọ onana. w18.11 19 ¶5-6

Nọ ma wuhrẹ uzẹme na, uzẹme na o tẹ jọ oware nọ o mai wuzou kẹ omai evaọ uzuazọ. U no omai eva ze nọ ma re siobọno ekwakwa eyero-akpọ jọ re ma sae nya evaọ uzẹme na. Rekọ nọ oke o be nyaharo na, ma sae ruẹ amọfa nọ a be dhẹ lele ifonu gbe eware itieye nọ i kieze obọ hayo reawere ekwakwa eyero-akpọ efa. Onana o sai ru omai roro nọ oware jọ u bi vru mi omai. Nọ eware nọ ma wo e gbẹ be da omai ẹro ho, o sai ru nọ ma re ro mu ekwakwa eyero-akpọ họ ele viukpọ iruẹru Uvie na. Onana u re ru omai kareghẹhọ Demas nọ a gbiku riẹ fihọ Ebaibol na. Demas o you “uyero-akpọ nana” te epanọ ọ rọ nyasiọ iruo usi uwoma ota nọ avọ Pọl a je ru ba. Ugogo oware vẹ o lẹliẹ Demas nyasiọ Pọl ba? Ebaibol na ọ ta gbiae he sọ eyero-akpọ hayo ekwakwa efe Demas ọ rọ karo siọ iruo usi uwoma ota na ba, hayo sọ ọ gbẹ jẹ rọwo siobọno eware jọ re o lele Pọl ho. Ma tẹ be hai roro kpahe ekwakwa eyero-akpọ nọ ma siobọno rọ dẹ uzẹme na, o sai ru nọ ma re ro gbabọkẹ uzẹme na je zihe kpohọ ae. w18.11 10 ¶9

Ọrue nọ Setan ọ ta kẹ Ivi na o yoma thesiwa, keme ọ riẹ vevẹ nọ otẹrọnọ Ivi ọ rọwo ẹme riẹ na jẹ re ubi-ure na, o re ti whu. Adamu avọ Ivi a re ubi-ure na, uwhremu na a te whu. (Emu. 3:6; 5:5) O jọ etẹe kuhọ họ, uzioraha yena o wha riẹ ze nọ “uwhu u ro te ahwo kpobi oma.” Uzẹme riẹ họ, “uwhu u su [ahwo akpọ no] wọhọ ovie . . . , makọ enọ e raha uzi wọhọ epaọ uzioraha Adamu hu.” (Rom 5:12, 14) Nẹnẹ, ukpenọ ahwo a rẹ jọ gbagba jẹ reawere uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ ababọ uwhu wọhọ epanọ Ọghẹnẹ ọ jiroro riẹ no emuhọ ze, ahwo-akpọ a be rria ikpe “udhukposa gbe ikpe, otẹrọ fiki omoga i [ve] te udheone.” O make rrọ ere na, “omoga na o rọ uye gbe omaorọ.” (Ol. 90:10) U yoma kẹhẹ, ọrue nọ Setan ọ ta o wha ẹbẹbẹ nana kpobi ze. Jesu o dhesẹ iruẹru Ẹdhọ vevẹ nọ ọ ta nọ: “O dikihẹ ga evaọ uzẹme na ha, keme uzẹme o rrọ eva riẹ hẹ.” (Jọn 8:44) Makọ rite inẹnẹ na dede, uzẹme o rrọ eva Setan he keme ọ ruabọhọ be rọ ọrue riẹ “su akpọ na soso thọ.” (Evia. 12:9) Ma gwọlọ nọ Ẹdhọ o su omai thọ vievie he. w18.10 6-7 ¶1-4

Enọ e rẹ kake jowọ re a ru udhedhẹ kugbe amọfa a wo emamọ ẹjiroro nọ eva e rẹ rọ were ae. Jemis olele na o kere nọ: “Enọ i bi ru udhedhẹ a rẹ kọ ubi nọ o rẹ mọ ẹrẹreokie evaọ uyero udhedhẹ.” (Jem. 3:18) Ma te wo ẹbẹbẹ kugbe ohwo jọ evaọ ukoko na hayo uwou mai, ma rẹ sae lẹ se Ọghẹnẹ re o fiobọhọ kẹ omai ru oware nọ o rẹ wha udhedhẹ ze. Kẹsena ẹzi ọfuafo na, uruemu ezi, gbe evawere i ve ti dhesẹ oma via evaọ udevie mai. Jesu o fiẹgbahọ epanọ u wuzou te re ma ru udhedhẹ nọ ọ ta nọ: “Nọ whọ tẹ be rehọ oware nọ whọ gwọlọ ro dhe idhe ziọ agbada-idhe, whọ tẹ jọ etẹe kareghẹhọ nọ who ru oniọvo ra oware jọ thọ, nyasiọ oware nọ whọ gwọlọ ro dhe idhe na ba aro agbada-idhe na, re whọ nya bru ei. Kake ruẹrẹhọ kugbe oniọvo ra, kẹsena who ve zihe ze ti dhe idhe ra.”​—Mat. 5:23, 24. w18.09 21 ¶17

Evaọ aso urere nọ Jesu ọ jọ kugbe ilele riẹ, ọ fodẹ uyoyou enwenọ isia ọgba soso. Ọ ta vevẹ nọ ilele riẹ a re “you ohwohwo.” (Jọn 15:12, 17) Uyoyou nọ a ti wo kẹ ohwohwo o te ga te epanọ amọfa a te rọ ruẹ vevẹ inọ ae họ uvi Ileleikristi. (Jọn 13:35) Uyoyou nana o rrọ orọ igbenu gheghe he. Uyoyou nọ Jesu ọ ta kpahe na yọ orọ omolahiẹ kẹ amọfa. Ọ ta nọ: “Ohwo ọvo o wo uyoyou nọ o rro vi onana ha, inọ ohwo jọ o re siobọno uzuazọ riẹ fiki egbẹnyusu riẹ. Whai yọ egbẹnyusu mẹ nọ wha te bi ru eware nọ me jie uzi rai kẹ owhai.” (Jọn 15:13, 14) Uvi uyoyou orọ omolahiẹ kẹ amọfa gbe okugbe nọ oware ovo o rẹ raha ha nọ o rrọ udevie idibo Jihova nẹnẹ na yọ oka nọ a re ro vuhu ai inọ ae yọ idibo Ọghẹnẹ. (1 Jọn 3:10, 11) Eva e were omai gaga inọ uyoyou u bi dhesẹ oma via evaọ udevie idibo Ọghẹnẹ dede nọ uyero rai u wo ohẹriẹ, yọ a no erẹwho, uyẹ, gbe evẹrẹ sa-sa ze! w18.09 12 ¶1-2

Jihova ọ gwọlọ nọ idibo riẹ kpobi a rẹ rẹrote iviuwou rai. Wọhọ oriruo, ohwo o re ru iruo re ọ sae ruẹ ugho nọ ọ rẹ rọ rẹrote uviuwou riẹ. Ini buobu a rẹ jọ uwou re a sae rẹrote emọ eboba rai. Yọ emọ nọ i te ahwo no a rẹ sae jẹ rẹrote esẹgbini rai nọ oma o ga te he. Enana yọ iruo nọ u fo nọ ma re ru. Owha-iruo utiona o tẹ rrọ owhẹ uzou, o rẹ sae jọ bẹbẹ kẹ owhẹ re whọ raha oke ziezi fihọ iruo Uvie na wọhọ epanọ whọ ginẹ gwọlọ. Rekọ whọ jọ udu u whrehe owhẹ hẹ! O rẹ were Jihova nọ whọ tẹ be rẹrote uviuwou ra. (1 Kọr. 10:31) Otẹrọnọ who wo ewha-iruo uviuwou tere he, kọ whọ sai fiobọhọ kẹ ibe Ileleikristi ra nọ e be rẹrote ohwo uviuwou rai jọ nọ ọ be mọ, nọ ọ kpako no hayo nọ ọ gwọlọ oghẹrẹ obufihọ ofa jọ? Whọ sae roma totọ rri ukoko ra wariẹ je muẹrohọ ohwo nọ ọ gwọlọ obufihọ. Who te ru enẹ, ẹsejọhọ Jihova who bi lele ru iruo rọ kuyo olẹ ohwo jọ na.​—1 Kọr. 10:24. w18.08 24 ¶3, 5

Ikpe ikpegbihrẹ Josẹf ọ jọ nọ inievo riẹ a rọ zẹe kpohọ igbo fiki ihri-eriọ. Taure onana o tẹ te via, Josẹf họ ọmọ nọ ọ mae were ọsẹ riẹ. (Emu. 37:2-4, 23-28) Rekọ Josẹf ọ jọ obọ Ijipti thihakọ igbo gbe uwou-odi evaọ ikpe ikpegbesa, dede nọ o jọ ugbo nọ u thabọ no ẹkwotọ riẹ nọ Jekọp ọsẹ oyoyou riẹ na ọ jọ. Eme u fiobọhọ kẹ Josẹf nọ ọ gbẹ rọ vioja jẹ jọ ọkọkora ha? Nọ Josẹf ọ jẹ reoja evaọ uwou-odi, u muẹro nọ o je roro kpahe oghale Jihova. (Emu. 39:21; Ol. 105:17-19) Ewezẹ nọ ọ wezẹ okenọ ọ jọ ọmaha e sae jẹ kẹe imuẹro nọ Jihova ọ jẹ riẹ rehọ. (Emu. 37:5-11) Ẹsejọhọ ọ rehọ eva riẹ kpobi lẹ se Jihova unuẹse buobu kpahe uye nọ u te rie na. (Ol. 145:18) Jihova o yo olẹ riẹ, yọ o fiobọhọ kẹe wo imuẹro inọ ọ te jọ “kugbei” evaọ edawọ riẹ kpobi. w18.10 28 ¶3-4

Ekwakwa efe yọ oware jọ nọ o rẹ sai kpomahọ oghẹrẹ eriwo nọ ma re wo kpahe amọfa. Rekọ ẹvẹ oghẹrẹ nọ ohwo o fe hayo yogbe te o sai ro kpomahọ oghẹrẹ eriwo nọ ma wo kpahe iẹe? Ẹzi Ọghẹnẹ ọ wọ Solomọn kere oware jọ nọ ahwo-akpọ a be hai ru, rekinọ u fo vievie he, wọhọ epanọ o rrọ ikere okpẹdẹ mai na. Eme ẹme nana o wuhrẹ omai? Ma gbẹ yọroma ha, ma rẹ sai mu usu kugbe inievo jọ fiki efe rai, je siomano inievo efa fikinọ a rrọ iyogbere. Fikieme u gbe ro fo vievie he re eyero nọ ahwo a wo u kpomahọ oghẹrẹ nọ ma re rri rai? Keme ma te ru ere, o rẹ sae wha ohẹriẹ fihọ ukoko na. Jemis olele na ọ vẹvẹ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ unu evaọ okenọ ẹbẹbẹ otiọna ọ jẹ gwọlọ wha ohẹriẹ fihọ ikoko jọ. (Jem. 2:1-4) Ma rẹ yọroma ẹsikpobi re ma ruẹse whaha onana evaọ ukoko mai, jẹ daoma ruẹ nọ ma whaha uruemu nọ ohwo o re ro rri okafe ro bruoziẹ amọfa. w18.08 10 ¶8-10

Oghẹrẹ nọ ma re yerikugbe inievo mai yọ edhere jọ nọ ma re ro dhesẹ kẹ Jihova nọ ma rri obọdẹ usu nọ ma wo kugbei na ghaghae. Jihova họ ọnọ o wo inievo mai re. Ma tẹ be hae kareghẹhọ oyena ẹsikpobi, ma ti dhesẹ uwowou gbe uyoyou kẹ inievo-emetẹ gbe erọ emezae mai. (1 Tẹs. 5:15) Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Ẹkwoma onana ahwo kpobi a te rọ riẹ nọ whai yọ ilele mẹ, nọ wha te wo uyoyou evaọ udevie rai.” (Jọn 13:35) Malakae ọ ta kpahe Jihova inọ ọ be “gaviezọ je yo ẹme” nọ ahwo riẹ a be ta kẹ ohwohwo. (Mal. 3:16) Jihova ọ ginẹ “riẹ enọ e rrọ eriẹ.” (2 Tim. 2:19) O bi muẹrohọ oware kpobi nọ ma bi ru gbe ẹme kpobi nọ ma be ta. (Hib. 4:13) Ma gbe bi dhesẹ uwowou kẹ ibe eg’Ọghẹnẹ mai hi, Jihova ọ be “gaviezọ” je muẹrohọ oware nọ ma bi ru. Nọ ma tẹ be hai dede ahwo rehọ, ru ọghọ, rọvrẹ jẹ jọ wowou kẹ ohwohwo, jọ u mu omai ẹro nọ Jihova o bi muẹrohọ onana re.​—Hib. 13:16. w18.07 25-26 ¶15, 17

O rrọ oware areghẹ re ohwo ọ talamu Jihova. Ohwo ọvo ọ rrọ họ nọ o wo ogaga, areghẹ, hayo uyoyou te Ọghẹnẹ mai! Kọ ono evaọ usu mai na ọ te gwọlọ jọ abọ riẹ hẹ? (Ol. 96:4-6) Ghele na, idibo Ọghẹnẹ jọ i kie no abọ riẹ nọ a rẹriẹ ovao ku oware nọ u fo nọ a rẹ jọ talamu Jihova. Roro kpahe oware nọ o via kẹ Keni. Ọ ta ẹdẹ ọvuọvo ho inọ ọ be gọ ọghẹnẹ ọfa jọ u te no Jihova no. Rekọ Ọghẹnẹ ọ jẹ egagọ Keni rehọ vievie he. Umuomu o jẹ rro evaọ udu riẹ. (1 Jọn 3:12) Jihova ọ jẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ Keni, ọ ta kẹe nọ: “Orọnikọ whọ riẹ ru-oyo, a gbe he mi akpẹwẹ ra? Nọ whọ gbẹ riẹ ru ha na, umuomu o kpahe ẹta be hẹrẹ owhẹ eva unu-ẹthẹ, o be gwọlọ owhẹ, rekọ dao re whọ va ae abọ.” (Emu. 4:6, 7) O wọhọ ẹsenọ Jihova ọ be ta kẹ Keni nọ, “Who te kurẹriẹ je dikihẹ ga evaọ abọ mẹ, mẹ omamẹ, mẹ te jọ abọ ra re.” Rekọ Keni ọ gaviezọ kẹ ohrẹ hẹ. w18.07 17 ¶1, 3; 18 ¶4

Edhere jọ nọ ma re ro ru re elo mai o lo họ, nọ ma tẹ be ta usiuwoma na je wuhrẹ ahwo zihe ruọ ilele Jesu. (Mat. 28:19, 20) Ofariẹ, ma rẹ sae rọ emamọ uruemu wha orro se Jihova. Ahwo nọ ma rẹ ta usiuwoma kẹ gbe amọfa nọ a be ruẹ omai a re muẹrohọ emamọ uruemu mai. Ovao mai o tẹ be hae jọ sasasa ẹsikpobi, u re ru ahwo wo emamọ eriwo kpahe omai gbe Ọghẹnẹ nọ ma be gọ. Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Nọ wha tẹ ruọ uwou, wha yere enọ e rrọ uwou na.” (Mat. 10:12) Evaọ eria nọ Jesu avọ ikọ riẹ a jẹ jọ ta usiuwoma, ahwo a jẹ hai zizie erara ziọ iwou rai. Rekọ o rrọ ere he evaọ eria buobu nẹnẹ. Dede na, whọ tẹ be hae rọ ovao osasa vuẹ ahwo ẹjiroro nọ ọ wọ owhẹ nya, o rẹ sai ru udu kie ahwo na vi. Ovao mai nọ o rẹ jọ ohwohwẹ yọ obọdẹ edhere nọ ma sai ro mu usiuwoma ota họ. Inievo emetẹ gbe emezae nọ a rẹ ta usiuwoma evaọ oria nọ u re zurie a ruẹ no inọ onana ginọ uzẹme. Whọ rẹ ruẹ nọ ahwo a rẹ ginẹ gaviezọ nọ who te bi yere ae avọ ovao ohwohwẹ. w18.06 22 ¶4-5

Ahwo Ju ọvo Pita ọ jẹ hai kuomagbe. Rekọ nọ Ọghẹnẹ o ru ei vẹ nọ Ileleikristi a re dhesẹ ọriẹwẹ hẹ no, Pita ọ tẹ ta usiuwoma kẹ Kọniliọs nọ ọ jọ ọgbaẹmo Rom. (Iruẹru 10:28, 35) No umuo oke yena vrẹ, Pita o te je kuomagbe ahwo erẹwho efe, je tube lele ai re emu. Rekọ nọ ikpe jọ e ruemu no, Pita ọ gbẹ jẹ rọwo lele ibe Ileleikristi riẹ nọ e jọ ahwo erẹwho efa evaọ Antiọk re emu hu. (Gal. 2:11-14) Onana u ru nọ Pọl ọ rọ whọku Pita, yọ ọ jẹ ọwhọkuo na rehọ. Nọ Pita o kere ileta ọsosuọ riẹ se ahwo Ju gbe Ileleikristi nọ i no erẹwho efa ze evaọ Esia Minor, ọ ta kpahe inievo akpọ soso na avọ evawere. (1 Pita 1:1; 2:17) Jesu o you “oghẹrẹ ahwo kpobi,” yọ o rrọ vevẹ inọ ikọ na a wuhrẹ no oriruo riẹ ze. (Jọn 12:32; 1 Tim. 4:10) Dede nọ o rehọ oke, a sai nwene eriwo rai. Avro ọ riẹ hẹ, “uruemu okpokpọ” nọ Ileleikristi a be daoma whẹ họ oma, u ru nọ a bi ro rri ahwo kpobi ẹrẹrẹe wọhọ epanọ Ọghẹnẹ o rri rai.​—Kọl. 3:10, 11. w18.06 11 ¶15-16

Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, eyọno ekpakpala a jẹ hai ro ru ẹgọ-igbama nọ elakpa-ẹmo Rom a jẹ hai kuhọ. Ọ gwọlọ nọ alakpa-ẹmo o re rri eyọno ekpakpala nana ẹsikpobi re ọ ruẹ nọ e rrọ oria rai re e sae thọ irue hayo ubiudu riẹ. Oriruo nana o gine dhesẹ oghẹrẹ nọ izi ikiẹrẹe Jihova e rẹ rọ thọ udu ẹwoho mai. (Itẹ 4:23) Wọhọ epanọ o te were alakpa-ẹmo re ọ rọ ẹgọ-igbama ayọno nwene ọrọ aluminiọno ho na, ere ma re gbabọnyẹ itee Jihova jẹ rẹroso udu obọmai hi. Ma wo orimuo te epanọ ma rẹ rọ jiroro kẹ omamai kpahe oware nọ u yoma gbe onọ u woma ha. (Itẹ 3:5, 6) Fikiere, o gwọlọ nọ ma rẹ rọ itee ikiẹrẹe Jihova, koyehọ “ẹgọ-ẹroo igbama” nọ ọ kẹ omai na kiẹ omamai rri ẹsikpobi. Yọ iwuhrẹ Ọghẹnẹ e tẹ be hae were omai ziezi, o te lọhọ kẹ omai re ma koko izi ikiẹrẹe Ọghẹnẹ, onọ a dhesẹ wọhọ “ẹgọ-ẹroo igbama” nọ ma re kuhọ oma na.​—Ol. 111:7, 8; 1 Jọn 5:3. w18.05 28 ¶3-4, 6-7

Ghelọ eware igbunu kpobi nọ Jihova ọ rehọ Mosis ru gbe epanọ Mosis ọ jẹ riẹ ahwo na su te na, a gbẹ jẹ go ghele. Orọnikọ ame nọ ọ jariẹ hẹ ọvo a jẹ go kpahe he, a jẹ go kpahe Mosis re, wọhọ ẹsenọ ọye o ru nọ uruame u je ro kpe ai. (Ik. 20:1-5, 9-11) Eva e dha Mosis te epanọ o gbe ro dhesẹ omaurokpotọ họ. Ukpenọ ọ rẹ ta ẹme kẹ utho na wọhọ epanọ Jihova ọ ta, Mosis ọ rọ evedha ta ẹme kẹ ahwo na jẹ ta ẹme nọ u dhesẹ nọ ogaga obọriẹ o bi ti ro ru oware igbunu na. Kẹsena ọ tẹ rọ ọkpọ riẹ fa utho na isiava, ame buobu o te kporo noi ze. Omorro gbe evedha e lẹliẹ e riẹ ru oware nọ o thọ gaga. (Ol. 106:32, 33) Fiki omoke nana nọ Mosis o dhesẹ omaurokpotọ họ na, Jihova ọ gbẹ kẹe uvẹ ruọ Ẹkwotọ Eyaa na ha. (Ik. 20:12) Ma jọ iku nana wuhrẹ eware jọ nọ i wuzou gaga. Orọ ọsosuọ, ma rẹ daoma ẹsikpobi re ma wo omaurokpotọ. Ma te gbabọkẹ omaurokpotọ makọ evaọ omoke, omorro o sae ruọ omai udu nọ o rẹ lẹliẹ omai ta ẹme hayo ru oware ugheghẹ. Orọ avọ ivẹ, oware o tẹ be kẹ omai uye gaga, o rẹ sae jọ bẹbẹ re ma dhesẹ omaurokpotọ. Fikiere ma rẹ daoma gaga re ma wo omaurokpotọ makọ evaọ oke nọ uzou u te bi dhe omai. w19.02 12-13 ¶19-21

Kọ owha ogbẹgbẹdẹ o rrọ, nọ ma tẹ be ta usiuwoma wọhọ epanọ Jesu o vi omai? Vievie. Nọ Jesu ọ kẹ ọtadhesẹ evaene na no, ọ ta nọ ahwo nọ a be ta usiuwoma Uvie na a re ti wo oghọghọ. (Jọn 15:11) Ọ tubẹ kẹ omai imuẹro nọ oghọghọ ọyomariẹ o rẹ te jọ omai. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Jesu ọ ta nọ ọyomariẹ yọ evaene, ilele riẹ kọ egha. (Jọn 15:5) Ure evaene oye eghae evaene e rẹ ta no ze. Nọ egha na e gbẹ rrọ ure na, ame gbe emu kpobi nọ o bi no eli hayo ehri ure na ze o re kpohọ egha na. Oreva Ọsẹ riẹ nọ Jesu o bi ru o be kẹe oghọghọ, fikiere nọ ma tẹ rrọ ọvo kugbe Kristi je bi lele ithihi riẹ kpekpekpe, ma ti wo ọkpọ oghọghọ riẹ re. (Jọn 4:34; 17:13; 1 Pita 2:21) Oniọvo-ọmọtẹ nọ a re se Hanne nọ ọ rrọ ọkobaro vrẹ ikpe udhuvẹ no, ọ ta nọ: “Oghọghọ nọ me re wo kẹdẹ kẹdẹ nọ me te no usiuwoma ota te uwou, o be wọ omẹ ruabọhọ iruo Jihova.” Ẹhẹ, uvi oghọghọ nọ ma bi wo o be kẹ omai ẹgba nọ ma be rọ ruabọhọ usiuwoma ota makọ evaọ ekwotọ nọ ahwo a be jọ gaviezọ tere he.​—Mat. 5:10-12. w18.05 17 ¶2; 20 ¶14

O wọhọ nọ Pọl ukọ na họ ohwo nọ ọ mae tuduhọ ibe Ileleikristi riẹ awọ evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ. Jihova ọ rọ ẹzi riẹ vi Pọl re ọ ta usiuwoma kẹ ahwo erẹwho nọ e jọ otọ esuo Griki gbe Rom, enọ e jẹ gọ eghẹnẹ sa-sa. (Gal. 2:7-9) Pọl o kpohọ eria sa-sa evaọ ẹkwotọ nọ a bi se Turkey enẹna, gbe Grisi avọ Italy, jẹ to ikoko họ ekwotọ nọ ahwo rai a jọ ahwo Ju hu. Ileleikristi nana nọ i kurẹriẹ obọ na a “jọ obọ ahwo orẹwho rai ruẹ uye” gaga, onọ u ru nọ a rọ gwọlọ uduotahawọ. (1 Tẹs. 2:14) Oware wọhọ ukpe 50 C.E., Pọl o te kere se ukoko obọ Tẹsalonika nọ a tohọ obọ na inọ: “Ma re yere Ọghẹnẹ ẹsikpobi nọ ma tẹ be fodẹ owhai kpobi evaọ elẹ mai, keme ma be hae kareghẹhọ iruo nọ wha bi ru avọ ẹrọwọ gbe iruo egaga nọ wha bi ru fiki uyoyou, gbe ithihakọ rai.” (1 Tẹs. 1:2, 3) Ọ tẹ jẹ ta kẹ ae nọ: “Wha gbẹ hae tuduhọ ohwohwo awọ jẹ hae bọ ohwohwo ga.”​—1 Tẹs. 5:11. w18.04 18-19 ¶16-17

Uzoge kpobi nọ ọ gwọlọ ru Jihova eva were ọ rẹ roma kẹ iruo usiuwoma ota na ziezi. Fikinọ oke nọ u kiọkọ u gbe tulo ho, o gwọlọ nọ ma rẹ rọ iruo usiuwoma ota na karo. Kọ whọ sai fi utee họ re who gbe wobọ ziezi evaọ usiuwoma ota na? Kọ whọ sai ru iruo ọkobaro? Kọ ẹvẹ otẹrọnọ usiuwoma ota o rẹ were tere he? Ẹvẹ whọ sai gbe ro wo onaa ziezi evaọ usiuwoma ota na? Ugogo eware ivẹ jọ i ti fiobọhọ kẹ owhẹ: Orọ ọsosuọ, ruẹrẹ oma kpahe ziezi. Orọ avivẹ, whọ jọ usiuwoma ota o bẹ owhẹ hẹ. Evawere nọ onana o te kẹ owhẹ, u ti gbe owhẹ unu! Whọ rẹ sae ruẹrẹ uyo kpahe kẹ onọ nọ ibe emọ-isukulu a rẹ nọ gaga, wọhọ “Fikieme whọ rọ rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ?” Oria evuẹ jw.org mai na u wo izoẹme sa-sa nọ e rẹ sai fiobọhọ kẹ izoge kẹ uyo onọ yena. Whọ te jariẹ ruẹ ẹwẹ-obe nọ ohwo o re printi kẹ omariẹ je kere eme fihọ nọ uzoẹme riẹ o ta nọ, “Fikieme Mẹ Jẹ Rọwo nọ Ọghẹnẹ Ọ Rrọ?” Ẹwẹ-obe na o ti fiobọhọ kẹ owhẹ ruẹrẹ uyo obọra kpahe. w18.04 27 ¶10-11

Dede nọ Adamu avọ Ivi a reawere ufuoma sa-sa evaọ oke ọsosuọ, Ọghẹnẹ o fi ọnyaba họ kẹ ae evaọ eware jọ. A wo ọnyaba sa-sa nọ o jọ ẹkoma rai. Wọhọ oriruo, a riẹ nọ re a sae jọ uzuazọ, o gwọlọ nọ a rẹ wẹ, re emu, wezẹ, je ru eware efa jọ. Kọ eware nana nọ a je ru na, u ru nọ a ro roro nọ a wo ufuoma ha? Ijo, keme Jihova o ru nọ a je ro wo evawere gbe evevọwẹ makọ evaọ eware ikẹdẹ kẹdẹ itieye na dede. (Ol. 104:14, 15; Ọtausi. 3:12, 13) Jihova o jie uzi kẹ Adamu avọ Ivi inọ jọ a yẹ vọ akpọ na, jẹ rẹrotei. Kọ uzi nana u ru nọ a gbe ro wo ufuoma ha? Vievie! Ọghẹnẹ o jie uzi nana re ahwo-akpọ a sai fiobọhọ ru ẹjiroro riẹ gba, koyehọ re ahwo-akpọ nọ a rrọ gbagba a vọ otọakpọ na je zihe iei ruọ aparadase. (Ol. 127:3; Aiz. 45:18) Adamu avọ Ivi a hae te reawere orọo gbe uzuazọ uviuwou evaọ otọakpọ na bẹdẹ bẹdẹ. w18.04 4-5 ¶7-8

Ma te bi thihakọ kẹ ahwo evaọ usi uwoma ota, ma ti rẹro nọ oke ọsosuọ nọ ma wuhrẹ ohwo oware jọ evaọ Ebaibol na o ti ro wo otoriẹ hayo rọwo iẹe he. Wọhọ oriruo, roro kpahe oghẹrẹ nọ ma sae rọ rehọ ikere na lele ohwo jiroro kpahe ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ aparadase otọakpọ. Ahwo buobu a re roro nọ ohwo o te whu no yọ u re no, hayo inọ ahwo owoma kpobi a bi kpobọ odhiwu. Oniọvo-ọmọzae jọ ọ ta kpahe emamọ edhere jọ nọ ọ be hai ro fiobọhọ kẹ ahwo otiọna. Ọ rẹ kaki se Emuhọ 1:28. Ọ vẹ nọ ohwo na oria nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ ahwo-akpọ a rria gbe epanọ uzuazọ rai o rẹ jọ. Ahwo buobu a rẹ ta nọ, “Otọakpọ na, yọ ọ gwọlọ nọ a rẹ reakpọ kuoma.” Kẹsena oniọvo na o ve se Aizaya 55:11, ọ vẹ nọ ohwo na sọ ẹjiroro Ọghẹnẹ o nwene no. Ẹsibuobu ohwo na ọ rẹ ta nọ ijo. Ukuhọ riẹ oniọvo na o ve se Olezi 37:10, 11 jẹ nọ ohwo na oghẹrẹ nọ eware e te jọ kẹ ahwo-akpọ evaọ obaro. Oniọvo nana ọ rọ edhere otiọna rọ Ikereakere na fiobọhọ kẹ ahwo buobu no, nọ a rọ riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ gbẹ gwọlọ nọ ahwo-akpọ a rẹ rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ Aparadase otọakpọ. w19.03 24 ¶14-15; 25 ¶19

Jihova ọ ta vevẹ nọ ọ gwọlọ nọ ma rẹ gaviezọ kẹ Ọmọ riẹ je yoẹme kẹe. Jesu ọ rọ oma uyoyou wuhrẹ ilele riẹ epanọ a rẹ ta usi uwoma, yọ ọ vuẹ rai unuẹse buobu inọ a ruabọhọ erou. (Mat. 24:42; 28:19, 20) Ọ tẹ jẹ ta kẹ ae nọ a dawo ẹgba rai kpobi evaọ egagọ Ọghẹnẹ, jẹ tuduhọ ae awọ nọ jọ oma o rrọ ae he. (Luk 13:24) Jesu ọ vuẹ ilele riẹ epanọ u wuzou te re a you ohwohwo, wo okugbe, je koko ijaje riẹ. (Jọn 15:10, 12, 13) Ehrẹ nana i wiruo kẹ ilele riẹ gaga evaọ oke yena, yọ epọvo na e rrọ kẹ omai nẹnẹ re. Jesu ọ ta nọ: “Ohwo kpobi nọ ọ rrọ abọ uzẹme na ọ rẹ gaviezọ kẹ urru mẹ.” (Jọn 18:37) Ma re dhesẹ nọ ma be gaviezọ kẹ urru riẹ nọ ma tẹ be “hai thihakọ kẹ ohwohwo jẹ rọvrẹ ohwohwo riẹriẹriẹ.” (Kọl. 3:13; Luk 17:3, 4) Ma rẹ jẹ gaviezọ kẹ urru Jesu nọ ma tẹ be rọ ajọwha ta usi uwoma na “evaọ oke uwoma gbe oke obẹbẹ.”​—2 Tim. 4:2. w19.03 10 ¶9-10