Akpegbọvo

Nẹnẹ, ahwo buobu nọ akpọ na o rri fihọ iwoareghẹ a rẹ ta nọ ohrẹ nọ Ebaibol na ọ kẹ kpahe omorro na u wiruo ho. A rẹ ta nọ who te rri amọfa kpehru vi omara, u re ru nọ amọfa a rẹ rọ wha owhẹ re hayo rri owhẹ vo. Rekọ, eme omorro nọ o da akpọ Setan fia nẹnẹ na o wha ze no? Kọ ahwo nọ a rẹ gwọlọ ewoma omobọ rai ọvo a bi gine wo evawere? Iviuwou rai e be wereva? A wo uvi egbẹnyusu? A wo emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ? Who te gine rri rie ziezi, ovẹ o be mae kẹ erere? Areghẹ akpọ na manikọ areghẹ nọ ọ rrọ Ẹme Ọghẹnẹ? (1 Kọr. 3:19) Ahwo nọ a re ru lele ohrẹ enọ akpọ na o rri fihọ iwoareghẹ, a wọhọ imava nọ i bi kpohọ erẹ nọ i vru, ọjọ evaọ usu rai ọ tẹ be nọ ọdekọ onọ kpahe edhere nọ ọ rẹ nya. Jesu ọ ta kpahe enọ ahwo a rri fihọ iwoareghẹ evaọ oke riẹ nọ: “Isu ituaro a rrọ. Otẹrọnọ ohwo otuaro o te bi su ohwo otuaro, aimava a re kie ruọ ọgọdọ.” (Mat. 15:14) Uzẹme, areghẹ akpọ nana yọ ugheghẹ evaọ obọ Ọghẹnẹ. w19.05 24-25 ¶14-16

Anwọ okejọ ze na, unu ahwo nọ a be re ebrẹdi jẹ da udi Ekareghẹhọ na u bi dhe ebuebu. Kọ u fo re ma ruawa kpahe onana? Ijo. “Jihova ọ riẹ enọ e rrọ eriẹ.” (2 Tim. 2:19) Inievo nọ i bi kele ahwo nọ a re ebrẹdi jẹ da udi na evaọ Ekareghẹhọ na a riẹ enọ a ginẹ rọ ẹzi wholo ho, Jihova ọvo ọ riẹ. Fikiere, enọ i bi roro nọ a rọ ẹzi wholo ai kpakiyọ ere o rrọ họ, a rrọ usu ahwo nọ inievo na a bi kele. Wọhọ oriruo, ahwo jọ nọ a jẹ hae re ebrẹdi jẹ da udi na a seba uwhremu na. Amọfa a sae jẹ jariẹ nọ iroro rai e gba tere he, nọ o rẹ sae lẹliẹ ae roro nọ a ti lele Jesu su evaọ obọ odhiwu. Onana u dhesẹ vevẹ nọ ma riẹ uzedhe unu ahwo nọ a rọ ẹzi wholo nọ i gbe kiọkọ otọakpọ nẹnẹ hẹ. Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo a te jọ eria sa-sa akpọ na evaọ okenọ Jesu ọ te nyaze te rehọ ae kpobọ odhiwu. Ebaibol na ọ ta nọ evaọ edẹ urere na, umutho jọ evaọ usu Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a ti kiọkọ otọakpọ na. (Evia. 12:17) Rekọ ọ fodẹ unu ahwo nọ a ti kiọkọ họ evaọ okenọ uye ulogbo na u ti muhọ. w20.01 29-30 ¶11-13

Jesu ọ rọ ọtadhesẹ ọmọ ogbọfariẹ na kẹ oriruo epanọ Jihova o you omai te. (Luk 15:11-32) Evaọ ọtadhesẹ na, ọsẹ na o si ẹro no edhere he inọ ọmọ na o ti zihe ze he. Nọ ọmọ na o zihe kpozi uwhremu na, ọsẹ na ọ rọ evawere dede iei rehọ. Ma te kie no edhere Jihova je kurẹriẹ uwhremu na, o rẹ sai mu omai ẹro nọ Ọsẹ oyoyou mai na o ti dede omai rehọ avọ evawere. Ọsẹ obọ odhiwu mai na ọ te rẹriẹ ebẹbẹ kpobi nọ Adamu ọ wha ze. Nọ Adamu ọ ghẹmeeyo no, Jihova ọ tẹ jiroro nọ ọ te jọ otọakpọ salọ ahwo idu udhuhrẹ-gbene (144,000) re te ai te Jesu a jọ ivie gbe izerẹ evaọ obọ odhiwu. Jesu avọ ibe isu riẹ nana a ti fiobọhọ kẹ ahwo-akpọ nọ a yoẹme jọ gbagba evaọ akpọ ọkpokpọ na. Nọ a te fi odawọ urere na kparobọ no, Ọghẹnẹ ọ vẹ te kẹ ae uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Eva e te were Ọsẹ obọ odhiwu mai gaga evaọ oke yena nọ akpọ na ọ te vọ avọ emọ riẹ nọ e rrọ gbagba. Akpọ ọ te were kẹhẹ! w20.02 6-7 ¶17-19

O gwọlọ nọ mai kpobi ma rẹ nọ omamai nọ, ‘Kọ okafe ọvo mẹ jọ rrọ Oleleikristi, manikọ mẹ ginọ Oleleikristi evaọ obeva?’ Ohẹriẹ o rrọ eware ivẹ yena. Jesu ọ jọ ẹme nọ ọ ta evaọ Matiu 12:43-45 fodẹ oware nọ u fo nọ ma re ru. Eme yena i wuhrẹ omai oware jọ nọ u wuzou, oyehọ: Orọnikọ ma re si iroro iyoma no udu mai ọvo ho; ma te si iyoma na no, ma vẹ rọ iroro nọ Ọghẹnẹ ọ jẹrehọ ro nwene ẹta rai. Kọ o ginẹ lọhọ re ma nwene oghẹrẹ ohwo nọ ma rrọ evaọ obeva? Ebaibol na o dhesẹ nọ ma sai ru ere nọ o ta nọ: “Wha whẹ uruemu okpokpọ na họ oma, onọ a ma lele oreva Ọghẹnẹ evaọ uvi ẹrẹreokie gbe uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ.” (Ẹf. 4:24) Ẹhẹ, ma sai nwene oghẹrẹ ohwo nọ ma rrọ evaọ obeva, rekọ onana o nwane lọhọ tere he. Orọnikọ ma rẹ whaha ikpehre iroro jẹ siọ eware iyoma ba eru ọvo ho. O gwọlọ nọ ma re nwene “ẹzi nọ ọ be kpọ iroro” mai. Onana u dhesẹ nọ ma rẹ whaha ikpehre isiuru, ma ve je nwene uruemu mai gbe ẹjiroro nọ ma bi ro ru eware jọ. O gwọlọ nọ ma rẹ daoma ẹsikpobi re ma ru onana. w19.06 9-10 ¶6-7

Jihova o vi ikọ-odhiwu nyai siwi Lọt avọ uviuwou riẹ fiki ọdawẹ nọ o wo kẹe. Rekọ, Lọt o te je “ru ulehie.” U te epanọ ikọ-odhiwu na a ro kru obọ riẹ jẹ rehọ iẹe avọ uviuwou riẹ dhẹ no okpẹwho na. (Emu. 19:15, 16) Kẹsena ikọ-odhiwu na a tẹ ta kẹe nọ ọ dhẹ kpobọ ubrotọ igbehru. Rekọ ukpenọ Lọt o re yoẹme kẹ Jihova, ọ tẹ ta nọ ẹwho jọ nọ ọ kẹle etẹe ọ gwọlọ dhẹ nya. (Emu. 19:17-20) Jihova ọ rọ odiri gaviezọ kẹ Lọt, ọ tẹ kẹe uvẹ re o kpohọ ẹwho yena. Uwhremu na ozọ ẹwho na u te mu Lọt, ọ tẹ kwa kpobọ ubrotọ igbehru na, oria ọsosuọ nọ Jihova ọ ta kẹe nọ ọ dhẹ nya na. (Emu. 19:30) Odiri nọ Jihova o wo kẹe o rro kẹhẹ! Wọhọ Lọt, oniọvo jọ ọ rẹ sae jiroro nọ e wha ebẹbẹ ilogbo sei. Otẹrọnọ o via ere, eme ma re ru? Ẹsejọhọ ma te gwọlọ ta nọ oware nọ ọ kọ o bi vu na, yọ ere o ginẹ rrọ. (Gal. 6:7) Ghele na, kọ u fo re ma ginẹ ta ere? Ma sae rọ aro kele Jihova evaọ oghẹrẹ nọ o ro fiobọhọ kẹ Lọt. w19.06 20-21 ¶3-5

Nọ ewegrẹ a te fi awhaha họ iruo mai, a bi rẹro nọ ozọ u ti mu omai re ma siọ Jihova ba ẹgọ. U te no awhaha na no, a rẹ sai gu erue sa-sa kpahe omai, vi elakpa ze te kiẹ uwou mai gwọlọ eware, wha omai kpohọ ekọto, hayo tube fi ejọ họ uwou-odi dede. A bi rẹro nọ ozọ u ti mu omai fikinọ a fi umutho inievo mai jọ họ uwou-odi. Ma tẹ kuvẹ re a wha ozọ họ omai ẹro, ma sai tube mu egagọ Jihova họ ekie no, dede nọ obọ u ri te omai hi. Joma jọ wọhọ ahwo nọ a dhesẹ evaọ Iruo-Izerẹ 26:36, 37 na vievie he. Ma rẹ kuvẹ re ozọ u ru omai rolobọ hayo siọ egagọ Jihova ba ha. Ma fi eva mai kpobi họ Jihova, fikiere ma re nuhu hu. (Aiz. 28:16) Ma rẹ lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omai riẹ oware nọ ma re ru. Ma riẹ nọ Jihova ọ rrọ kugbe omai, fikiere, egọmeti nọ ọ mae ga dede ọ sae whaha omai Ọghẹnẹ mai nọ ma rẹ gọ họ. Nọ a tẹ be wọso omai, ozọ u re mu omai hi, ukpoye, onana o rẹ kẹ omai ajọwha nọ ma rẹ rọ gọ Jihova vi epaọ anwẹdẹ. w19.07 9-10 ¶6-7

O tẹ make rọnọ whọ re ruẹ ohwo ọvo nọ who re wuhrẹ Ebaibol kugbe he, ruabọhọ iruo na. Kareghẹhọ nọ Jesu ọ ta nọ iruo nọ ọ kẹ omai na e wọhọ erọ ohwo nọ o re kpe iyei. Ẹsejọ, o rẹ rehọ euwa buobu taure okuori o te ti kpe eri. Ẹsibuobu a rẹ jọ iruo na te aso hayo asohẹrioke, yọ a re bi kpohọ ugbothabọ. (Luk 5:5) Ere ọvona, Ileleikristi jọ a rẹ rọ euwa buobu gwọlọ ahwo avọ odiri, yọ a rẹ rọ oke sa-sa ta usi uwoma na, je kpohọ eria sa-sa. Fikieme? Re a sai di ahwo họ uwou. Inievo nọ e rọ oke sa-sa ta usi uwoma na je kpohọ eria sa-sa ae a rẹ mae ruẹ ahwo nọ a wo isiuru. Kọ whọ gbẹ daoma kpohọ usi uwoma evaọ okenọ ahwo a rẹ mae rọ jọ uwou hayo kpohọ oria nọ a rẹ mae jọ ruẹ ahwo? Fikieme o rọ gwọlọ odiri mi omai re ma sai wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo? Oware jọ nọ o rọ rrọ ere họ, orọnikọ ma re fiobọhọ kẹ ahwo riẹ eware nọ e rrọ Ebaibol na re e jẹ were ae ọvo ho. O gwọlọ nọ ma re fiobọhọ kẹ ahwo riẹ Jihova, Ọnọ o wo eme Ebaibol na, re a je wo uyoyou kẹe. w19.07 18-19 ¶14-15

O sae jọnọ udu u re brukpe omai otujọ fiki izieraha mai erọ okenọ u kpemu, rekọ o gwọlọ nọ ma rẹ daoma whaha onana. U ti woma re whọ kiẹ kpahe idhe ẹtanigbo Kristi na evaọ uwuhrẹ omobọ ra. Ma te ru uwuhrẹ, roro didi, jẹ lẹ kpahe emamọ uzoẹme yena, ma gbe ti mu ruawa ha. Ẹsejọhọ udu u gbe ti brukpe omai hi fiki izieraha nọ Jihova ọ rọvrẹ omai no. Roro kpahe oware ofa nọ ma rẹ sai wuhrẹ mi Pọl. Inievo jọ a nyasiọ iruo nọ a jẹ jọ hwa ae okposa ba re a sai wo oke ziezi kẹ iruo Uvie na. O tẹ rrọ ere, kọ ma ti si iroro no eware nọ ma hai ti le tobọ no evaọ akpọ na? (Ik. 11:4-6; Ọtausi. 7:10) “Eware nọ e rrọ obemu” e sae jẹ jọ eware nọ ma ru no evaọ ukoko na hayo edawọ nọ ma thihakọ rai evaọ okenọ u kpemu. Uzẹme, ma tẹ be hae kareghẹhọ oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ ghale omai je fiobọhọ kẹ omai evaọ okenọ u kpemu o sai si omai kẹle Ọsẹ obọ odhiwu mai. Rekọ, joma du roro vievie he inọ onọ ma ru evaọ egagọ Jihova u te no.​—1 Kọr. 15:58. w19.08 3 ¶5-6

Ma rẹ sae lẹ se Ọghẹnẹ evaọ oke kpobi gbe oria kpobi nọ ma rrọ. Eware i re bu ei abọ hrọ họ nọ ọ gbẹ rọ gaviezọ kẹ omai hi; ọ rẹ gaviezọ kẹ elẹ mai ẹsikpobi. Ma te vuhumu nọ Jihova o re yo elẹ mai, u re ru omai si kẹle iẹe. Ọso-ilezi na ọ ta nọ: “Me you Jihova keme o yo urru mẹ.” (Ol. 116:1) Orọnikọ eyo ọvo Ọsẹ obọ odhiwu mai o re yo elẹ mai hi, ọ rẹ kiyo rai re. Jọn ukọ na ọ kẹ omai imuẹro nọ: “Oware kpobi nọ ma yare [Ọghẹnẹ] nọ o rọwokugbe oreva riẹ, ọ rẹ gaviezọ kẹ omai.” (1 Jọn 5:14, 15) Ẹsejọ, oghẹrẹ nọ ma rẹro riẹ ere Jihova ọ rẹ rọ kiyo elẹ mai hi. Ọ riẹ oware nọ u fo kẹ omai, fikiere ẹsejọ uyo riẹ o sae jọ ijo, hayo ọ sae gwọlọ nọ ma gbẹ hẹrẹ. (2 Kọr. 12:7-9) Jihova ọ be kẹ omai eware nọ ma rẹ rọ kuọ omamai. O bi ru oware nọ ọ gwọlọ nọ esẹ kpobi a re ru kẹ iviuwou rai. (1 Tim. 5:8) Ọ be kẹ emọ riẹ eware nọ a rẹ rọ rẹrote omarai. Ọ gwọlọ nọ ma ruawa vievie he kpahe emu nọ ma rẹ re, iwu, hayo oria nọ ma rẹ rria. (Mat. 6:32, 33; 7:11) Fikinọ Jihova yọ Ọsẹ oyoyou, o tube ru ọruẹrẹfihotọ epanọ ma re ro wo eware kpobi nọ ma gwọlọ evaọ obaro. w20.02 5 ¶10-12

Orọnikọ ikpodhiwu kpobi e rrọ usu “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na” ha. (Mat. 24:45-47) Wọhọ epanọ o jọ evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, Jihova avọ Jesu a be rọ umutho ahwo jọ ko hayo wuhrẹ ahwo buobu nẹnẹ. Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, umutho jọ evaọ usu Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na ọvo Jihova o ro kere Ikereakere Griki Ileleikristi na. Yọ nẹnẹ, umutho Ileleikristi jọ nọ a rọ ẹzi wholo ọvo a wo owha-iruo nọ a rẹ rọ kẹ idibo Ọghẹnẹ “emu . . . evaọ ẹruoke.” Eme ma jọ uzoẹme nana wuhrẹ no? Jihova ọ jiroro nọ ọ rẹ kẹ idibo riẹ buobu uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ, jẹ rehọ uzuazọ obọ odhiwu kẹ enọ i ti lele Jesu su. Jihova ọ be ghale idibo riẹ kpobi, te “ohwo Ju” na gbe “ezae ikpe” na, yọ ọ gwọlọ nọ aikpobi a re koko izi evona je kru ẹrọwọ rai. (Zẹk. 8:23) O gwọlọ nọ aikpobi a rẹ romakpotọ. Aikpobi a rẹ gọe evaọ okugbe ọvo. O tẹ jẹ gwọlọ nọ aikpobi a rẹ daoma ru re udhedhẹ o jọ ukoko na ẹsikpobi. Nọ uyero-akpọ nana o be kẹle ekuhọ no na, jọ mai kpobi ma ruabọhọ egagọ Jihova je lele Kristi wọhọ “uthuru ọvo.” w20.01 31 ¶15-16

Ma rẹ sae gba imoni mai họ họ re a jẹ uzẹme na rehọ, rekọ ma sae tuduhọ ae awọ re a gaviezọ kẹ ovuẹ Ebaibol na. (2 Tim. 3:14, 15) Dhesẹ emamọ uruemu. Ẹsibuobu, oware nọ ma ru o rẹ mai duobọte imoni mai vi ẹme nọ ma ta. Jọ obọ nọ who re fihọ kẹ imoni ra o bẹ owhẹ no ho. Jihova o fi oriruo hotọ kẹ omai. Ọ “ruabọhọ” be kẹ ahwo uvẹ nọ a rẹ rọ gaviezọ kẹ usi uwoma na re a wo uzuazọ. (Jeri. 44:4) Pọl ukọ na ọ tẹ jẹ ta kẹ Timoti nọ ọ ruabọhọ obọ nọ o bi fihọ kẹ ahwo. Fikieme? Keme o te ru ere, o ti siwi omariẹ gbe enọ e gaviezọ kẹe. (1 Tim. 4:16) Ma you imoni mai, fikiere ma gwọlọ nọ a rẹ riẹ uzẹme nọ o rrọ Ebaibol na. w19.08 14 ¶2; 16-17 ¶8-9

Joma kareghẹhọ nọ, oware u te te epanọ ohwo jọ ọ rọ kẹ omai ohrẹ kpahe iẹe, kiyọ ẹsejọhọ u yoma vi epanọ ma roro no. Evaọ oke utioye, ẹsejọhọ ma te nwani roro nọ ohrẹ na u fo kẹ omai hi. Ma sae fuọ ohwo nọ ọ kẹ omai ohrẹ na hayo ta nọ ọ riẹ ohrẹ na kẹ hẹ. Rekọ ma te wo omaurokpotọ, ma re bruoma kpiroro. A tẹ kẹ ohwo nọ o wo omaurokpotọ ohrẹ, o rẹ were iẹe. Wọhọ oriruo, dae rehọ iẹe nọ whọ rrọ Ọgwa Uvie. Nọ who lele inievo sa-sa ta ẹme no, oniọvo jọ evaọ usu rai o te se owhẹ họ akotọ jẹ lẹlẹ ta kẹ owhẹ nọ ohẹhẹ emu o tamu owhẹ akọ. Ababọ avro, oma o te dina vuọ owhẹ. Dede na, kọ o gbẹ te were owhẹ nọ ọ vuẹ owhẹ? Uzẹme riẹ họ, o te jọ owhẹ oma nọ dodokọ ohwo jọ ọ vuẹ owhẹ no anwẹsiẹ. Epọvo na re, nọ oniọvo jọ ọ tẹ gbaudu nyabru omai ze jẹ kẹ omai ohrẹ nọ u fo, jọ omaurokpotọ u ru omai jẹ ohrẹ na rehọ. Ma re rri ohwo otiọye wọhọ ogbẹnyusu orọnikọ ọwegrẹ hẹ.​—Itẹ 27:6; Gal. 4:16. w19.09 5 ¶11-12

Jihova ọ kẹ oni-uwou obọdẹ owha-iruo evaọ uviuwou gbe umutho udu nọ ọ rẹ rọ kpọ emọ riẹ. Ẹme nọ oni ọ ta hayo oware nọ o ru o rẹ sai kpomahọ emọ riẹ oke lelehie. (Itẹ 22:6) Joma ta kpahe oware nọ ini e rẹ sai wuhrẹ mi Meri, oni Jesu. Meri ọ riẹ Ikereakere na ziezi. O wo adhẹẹ odidi kẹ Jihova, o te je wo usu okpekpe kugbei. U no rie eva ze inọ o re ru oware nọ Jihova ọ ta kẹe, dede nọ onana u ti nwene uzuazọ riẹ. (Luk 1:35-38, 46-55) Whai ini, wha sae rọ aro kele Meri. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Orọ ọsosuọ, hae daoma ru uwuhrẹ Ebaibol omobọ ra jẹ hae lẹ kẹ omobọ ra re usu ra avọ Jihova o kpekpe ziezi. Orọ avọ ivẹ, jọ u no owhẹ eva ze inọ who re ru inwene nọ o gwọlọ re whọ sai ru eva were Jihova. w19.09 18 ¶17-19

Jọn ukọ na ọ ruẹ eruẹaruẹ jọ nọ e rẹ kẹ evawere. Ọ ruẹ ikọ-odhiwu nọ a ta kẹ nọ a kru ifou uye ulogbo na bẹsenọ a re kpe oka họ utu erigbo jọ. (Evia. 7:1-3) Utu yena họ ahwo idu udhuhrẹ-gbene (144,000) nọ i ti lele Jesu su evaọ obọ odhiwu. (Luk 12:32; Evia. 7:4) Kẹsena Jọn ọ tẹ ruẹ utu ofa jọ nọ u bu gaga. U gbe rie unu te epanọ ọ rọ ta nọ: “Mẹ tẹ ruẹ ogbotu obuobu, nọ ohwo ọvo ọ sai kele he, nọ i no erẹwho, erua, itu ahwo gbe erọunu kpobi ze, nọ i dikihẹ aro agbara-uvie na gbe Omogodẹ na.” (Evia. 7:9-14) Dai roro epanọ eva e were Jọn te nọ ọ ruẹ ogbotu ahwo nana nọ a te gọ Jihova evaọ obaro! Ababọ avro, eruẹaruẹ nana e bọ ẹrọwọ Jọn ga. O te tubẹ mae bọ ẹrọwọ mai ga, nọ orọnọ ma be rria etoke nọ eruẹaruẹ nana i bi ro rugba na! Evaọ oke mai na, ima ahwo buobu a bi kuomagbe egagọ uzẹme, yọ a wo ẹruore inọ a te zọ evaọ etoke uye ulogbo na jẹ rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ na. w19.09 26 ¶2-3

Dae rehọ iẹe nọ erẹwho akpọ na a bo ubo “udhedhẹ gbe omofọwẹ” nọ ma bi rẹro riẹ anwẹdẹ na no. Ẹsejọhọ a te ya-oma inọ akpọ na o ri wo udhedhẹ te enẹ ẹdẹvo ho. Erẹwho na a te gwọlọ nọ ma roro nọ fikinọ a ru onana, a te sai ku ebẹbẹ kpobi nọ e rrọ akpọ na họ. Rekọ a te sae whaha oware nọ u ti lele onana vievie he. A te raha “Babilọn Ologbo na” no! (Evia. 17:5, 15-18) “Ọghẹnẹ o [ti] fi iroro na họ udu rai re a ru ẹjiroro riẹ” gba. Eme họ ẹjiroro riẹ na? Re a raha egagọ erue akpọ soso no, onọ u kugbe Kristẹndọm. Ọghẹnẹ o ti fi ẹjiroro riẹ họ udu “izei ikpe” erọ “arao ojihẹ ọwawae” na. Izei ikpe na i dikihẹ kẹ egọmeti kpobi nọ e be rọ uketha kẹ “arao ojihẹ na,” koyehọ ukoko Okugbe Erẹwho (United Nations). (Evia. 17:3, 11-13; 18:8) Nọ egọmeti yena a tẹ wọ ohọre bru egagọ erue no, yọ uye ulogbo na u muhọ no. Onana o te jọ okpẹtu ologbo nọ u ti kpomahọ akpọ na soso. w19.10 14 ¶1, 3

Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, Diọtrẹfis ọ jẹ re ahwo nọ a be kobaro evaọ ukoko na ihri. Ọ jẹ “gwọlọ oria ọsosuọ” evaọ udevie inievo ukoko na, fikiere ọ tẹ jẹ ta Jọn ukọ na avọ inievo efa raha. (3 Jọn 10) Dede nọ ma te nwani ru wọhọ Diọtrẹfis hi, ma gbẹ yọroma ha ma sae re oniọvo nọ a kẹ owha-iruo nọ ma fiẹrohọ vẹre ihri, maero nọ ma te roro nọ mai omamai ma te ohwo nọ o re ru iruo nọ a kẹ riẹ na. Ihri-eriọ e wọhọ ekpehre ẹbe. Ma tẹ kuvẹ re o ta awọ muotọ evaọ udu mai, o rẹ jọ bẹbẹ re ma vi ei no. Iruemu iyoma wọhọ uvou-uthei gbe omorro i re tube ru ihri-eriọ dowọ muotọ viere evaọ udu ohwo. Ihri-eriọ e rẹ sae gba emamọ iruemu nọ ma wo kpe, iruemu wọhọ uyoyou, ohrọ-oriọ, gbe uwowou. Nọ ma tẹ ruẹ nọ ihri-eriọ e be gwọlọ ta awọ muotọ evaọ udu mai, joma vi ei no ẹsiẹsiẹ. w20.02 15 ¶6-7

Ẹme nọ Pọl ukọ na ọ be ta na họ, o wo oghẹrẹ ẹbẹbẹ jọ nọ o jẹ kẹe uye gaga. O se rie “ukọ Setan” nọ o jẹ “hae tehe” (“hai kpe,” ẹme-obotọ) ọyomariẹ. Ẹsejọhọ o nwane rọnọ Setan hayo ikọ imuomu riẹ a jẹ wha uye Pọl ukọ na ze he, wọhọ ẹsenọ a je duwu unwe fihọ iẹe oma. Rekọ nọ ikọ imuomu na a muẹrohọ nọ “unwe” hayo oghẹrẹ edada jọ e rrọ Pọl oma, a tẹ jẹ daoma epanọ oware nana o rẹ rọ da Pọl viere. Kọ eme Pọl o ru? Evaọ oke ọsosuọ, Pọl ọ jẹ gwọlọ epanọ “unwe” na u re ro noi oma. Ọ ta nọ: “Isiasa mẹ lẹ Olori na [Jihova] . . . inọ jọ u no omẹ oma.” Ghelọ epanọ Pọl ọ lẹ te, unwe na u no rie oma ha. Kọ onana u dhesẹ nọ Jihova ọ kuyo elẹ riẹ hẹ? Ọ kuyo rai. Jihova o si ẹbẹbẹ na no ho, rekọ ọ kẹ Pọl ẹgba nọ o ro thihakọ riẹ. Jihova ọ ta nọ: “Evaọ oma enọ e ga ha ogaga mẹ u re jo dhesẹ oma via vọvọ.” (2 Kọr. 12:8, 9) Yọ Ọghẹnẹ o fiobọhọ kẹe wo oghọghọ gbe udhedhẹ ghelọ ẹbẹbẹ na.​—Fil. 4:4-7. w19.11 9 ¶4-5

Jihova ọvo u fo nọ ma rẹ romakẹ riẹriẹriẹ keme ọye họ Ọnọ ọ ma omai. (Evia. 4:11) Ghele na, u wo uruemu jọ nọ u fo nọ ma rẹ yọroma kpahe. O tẹ make rọnọ ma you Jihova jẹ be rọ adhẹẹ kẹe, eware jọ e sae whae ze nọ ma gbẹ rọ roma kẹe riẹriẹriẹ hẹ wọhọ epanọ u fo. Evaọ Ebaibol na, re a romakẹ Jihova u dhesẹ nọ ma rẹ rọ eva mai kpobi you rie. Ma tẹ romakẹ Jihova riẹriẹriẹ, ọye ọvo ma rẹ gọ. Ma rẹ kuvẹ hẹ re ohwo jọ hayo oware jọ u wuzou kẹ omai vi egagọ Jihova. (Ọny. 34:14) Orọnikọ oma ogbori ma be rọ romakẹ Jihova ha. Ẹvẹ ma rọ ta ere? Keme eware nọ ma riẹ kpahe Jihova oye u ru nọ ma be rọ roma kẹe. Iruemu riẹ e were omai. Ma riẹ eware nọ e rẹ were iẹe gbe enọ e rẹ dhae eva, yọ ere ma rri eware na re. Ma wo otoriẹ ẹjiroro nọ o wo kẹ ahwo-akpọ, yọ ma bi ru ẹkabọ mai re ẹjiroro na o rugba. O rrọ omai oma nọ uvẹ-ọghọ ulogbo ma wo nọ Jihova o ro ru re ma sae jọ egbẹnyusu riẹ. (Ol. 25:14) Omoware kpobi nọ ma wuhrẹ kpahe Ọnọ ọ ma omai na u bi ru omai si kẹle iẹe.​—Jem. 4:8. w19.10 26 ¶1-3

Inievo mai a be rẹriẹ ovao dhe ebẹbẹ sa-sa nẹnẹ. Wọhọ oriruo, okpẹtu nọ ahwo-akpọ a rọ obọ so gbe enọ a rọ obọ so ho e be raha eware ku inievo mai buobu. Nọ eware itieye e tẹ via, inievo jọ a sai fi ibe Ileleikristi rai họ uwou. Efa a sae rọ ugho fiobọhọ. Rekọ mai kpobi ma sae lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ inievo mai. Ma te yo nọ oniọvo jọ o wo ẹbẹbẹ, ẹsejọhọ ma te nwane riẹ ẹme nọ ma rẹ ta kẹe hayo oware nọ ma re ru rọ bọe ga ha. Rekọ u wo eware jọ nọ mai kpobi ma sai ro fiobọhọ. Wọhọ oriruo, ma sae raha omoke jọ kugbei. Ma sae gaviezọ kẹe ziezi nọ ọ tẹ be ta eware nọ e be kẹe uye. Ma sai je se oria Ebaibol jọ nọ o rẹ kẹ omai uduotahawọ gaga kẹe. (Aiz. 50:4) Oware nọ o mai wuzou họ, thakpinọ ma nyasiọ egbẹnyusu mai ba ha evaọ okenọ a rọ gwọlọ obufihọ. Enẹna họ oke nọ ma rẹ rọ gbaemu nọ ma re wo usu okpekpe kugbe ibe Ileleikristi mai. Usu mai avọ inievo mai o te tọ, orọnikọ rite urere uyero-akpọ nana ọvo ho rekọ o te jọ bẹdẹ bẹdẹ! w19.11 7 ¶18-19

Onana yọ idhe unevaze nọ ohwo Izrẹl nọ o you Jihova Ọghẹnẹ ọ rẹ sai dhe. Ohwo nọ o bi dhe idhe na, te ahwo uviuwou riẹ gbe izerẹ na a rẹ re uwo arao nọ a ro dhe idhe nana. Rekọ u wo abọ jọ arao nana nọ o rrọ rọkẹ Jihova ọvo. Abọ vẹ ọye? Evaọ oma arao, iwhri họ abọ nọ ọ mae rrọ ghaghae kẹ Jihova. Ọ tẹ jẹ ta nọ ekwakwa arao na efa jọ i wuzou gaga, te ibieku na. (Izerẹ 3:6, 12, 14-16) Fikiere o rẹ were Jihova gaga nọ ohwo Izrẹl ọ tẹ rọ unevaze rehọ ekwakwa nana nọ i wuzou na gbe iwhri arao dhe idhe kẹe. Ohwo Izrẹl nọ o dhe idhe itieye o bi dhesẹ nọ ọ gwọlọ rọ oware nọ o mai woma kẹ Ọghẹnẹ. Ere ọvona Jesu ọ rọ unevaze kẹ Jihova oware nọ o mai woma, koyehọ eva riẹ kpobi nọ ọ rọ gọ Jihova fikinọ o you Ọsẹ riẹ. (Jọn 14:31) O rẹ were Jesu oke kpobi re o ru oreva Ọghẹnẹ. (Ol. 40:8) Dai roro epanọ eva e were Jihova te inọ Jesu ọ be rọ unevaze gọe! w19.11 22-23 ¶9-10

Ikereakere na e ta nọ, nọ Ọghẹnẹ ọ rọ “edẹ” ezeza ma eware no, o te s’obọ iruo riẹ evaọ otọakpọ họ. (Emu. 2:2) Rekọ iruo e rẹ were Jihova, fikiere, dede nọ ọ gbẹ be ma eware he, “o gbe bi ru iruo.” (Jọn 5:17) Ọruẹrẹfihotọ Ẹdijala koka koka na ọ wọhọ ẹdẹ eriosehọ Jihova nọ a ta ẹme te evaọ obe Emuhọ na. Ọghẹnẹ ọ ta nọ Ẹdijala na yọ oka evaọ udevie riẹ avọ ahwo Izrẹl. (Ọny. 31:12-14) Ọghẹnẹ ọ ta nọ ohwo ọvuọvo o re ru iruo ho, te emaha, erigbo, makọ erao uwou dede. (Ọny. 20:10) Ọruẹrẹfihotọ na ọ kẹ ahwo uvẹ nọ a rẹ rọ tẹrovi egagọ Ọghẹnẹ ziezi. Evaọ oke Jesu, isu egagọ buobu a je si uzi Ẹdijala na keke hrọ. A jẹ ta nọ o thọ re ohwo ọ kọrọ umutho eka hayo siwi ohwo nọ ọ be mọ evaọ Ẹdijala. (Mak 2:23-27; 3:2-5) Rekọ ere Ọghẹnẹ o rri ọruẹrẹfihotọ na vievie he, yọ Jesu o ru onana vẹ kẹ ahwo nọ a jẹ gaviezọ kẹe. w19.12 3-4 ¶8-9

Epanọ ma wuhrẹ kpahe iruemu Jihova te, ere ma te daoma rọ aro kele iei te. Devidi ọ riẹ kpahe Ọsẹ obọ odhiwu riẹ na ziezi, onọ u ru nọ ọ rọ rehọ aro kele iei evaọ oghẹrẹ nọ o je yerikugbe amọfa. Fikinọ Devidi o wo usu okpekpe kugbe Jihova, ọ jọ usu ivie nọ a mai you evaọ Izrẹl, yọ Jihova ọ jẹ hae rehọ iẹe dhesẹ oriruo kẹ ivie Izrẹl efa. (1 Iv. 15:11; 2 Iv. 14:1-3) Eme ma rẹ sai wuhrẹ no onana ze? O gwọlọ nọ ma rẹ “rọ aro kele Ọghẹnẹ.” Ma tẹ be hae rọ aro kele iruemu ezi riẹ, yọ ma bi je dhesẹ nọ mai ginọ emọ riẹ. (Ẹf. 4:24) Eware nọ ma rẹ sai wuhrẹ kpahe Jihova i wo oba ha. (Ọtausi. 3:11) Orọnikọ epanọ ma riẹ kpahe iẹe te o mai wuzou hu, ukpoye kọ oware nọ ma bi ru kpahe eware nọ ma riẹ kpahe iẹe na. Ma te bi fi eware nọ ma wuhrẹ họ iruo jẹ be daoma rọ aro kele Ọsẹ oyoyou mai na, o ti gbe si kẹle omai. (Jem. 4:8) Ọ jọ Ebaibol na kẹ omai imuẹro inọ ọ rẹ nyasiọ ahwo nọ a be daoma riẹe ziezi ba vievie he, dazigbe. w19.12 20 ¶20; 21 ¶21, 23

Jekọp o you emezae riẹ kpobi, rekọ Josẹf nọ ọ jọ ikpe ikpegbihrẹ ọ mai you. Eme esevo Josẹf a ru kpahe onana? A jẹ re Josẹf ihri te epanọ a ro mukpahe iẹe. A zẹ riẹ kpohọ igbo, kẹsena a te gu ọrue kẹ ọsẹ rai inọ arao ojihẹ jọ o kpe ọmọzae oyoyou riẹ no. Ihri-eriọ i ru rai ru oware nọ o da ọsẹ rai te ẹzi, je si udhedhẹ no iviuwou rai. (Emu. 37:3, 4, 27-34) A kele ihri-eriọ kugbe iruemu iyoma efa nọ a se “iruo uwo” nọ e rẹ sae whaha ohwo Uvie Ọghẹnẹ. (Gal. 5:19-21) Nọ ihri-eriọ e tẹ ta awọ muotọ evaọ udu ohwo, o sae lẹliẹe jẹ amọfa egrẹ, mu ofu-ọkpoo, je ru ozighi. Oware nọ esevo Josẹf a ru na u dhesẹ nọ ihri-eriọ e rẹ sae raha usu imava je si udhedhẹ no uviuwou. Dede nọ ma te nwani ru oware nọ esevo Josẹf a ru na ẹdẹvo ho, mai kpobi ma gba ha yọ udu mai o rẹ viẹ omai họ ẹsejọ. Oyejabọ nọ ma rẹ rọ gwọlọ re amọfa ihri ẹsejọ na. w20.02 14 ¶1-3

U wo okejọ nọ Jihova ọ rehọ abọjọ ẹzi riẹ mi Mosis, ọ tẹ rehọ iẹe kẹ ekpako Izrẹl jọ nọ i dikihẹ kẹle uwou-udhu egagọ na. U kri hi, Mosis o te yo nọ ezae ivẹ jọ nọ i kpohọ oria uwou-udhu egagọ na ha a wo ẹzi ọfuafo na re, yọ a bi ru wọhọ eruẹaro. Eme Mosis o ru nọ Joshua ọ vuẹe nọ jọ ọ whaha ekpako ivẹ nana? Mosis ọ re ihri hi, inọ Jihova ọ rọ ẹzi riẹ kẹ ezae nana keleme. Ukpoye, o wo omaurokpotọ yọ eva e were riẹ nọ ezae nana a wo ẹzi ọfuafo na re. (Ik. 11:24-29) Eme ma wuhrẹ no oriruo Mosis na ze? Otẹrọnọ whẹ yọ ọkpako ukoko, kọ a vuẹ owhẹ no ẹdẹjọ inọ who wuhrẹ oniọvo-ọmọzae ọfa iruo jọ nọ who bi ru evaọ ukoko na, nọ e were owhẹ ziezi? Who te wo omaurokpotọ wọhọ Mosis, o te kẹ owhẹ uye he nọ a tẹ ta nọ who wuhrẹ oniọvo-ọmọzae ọfa jọ re ọ rehọ ẹta ra evaọ owha-iruo nana nọ oke o be nyaharo na. Ukpoye, whọ te rọ evawere fiobọhọ kẹ oniọvo-ọmọzae nana. w20.02 15 ¶9; 17 ¶10-11

Ẹyao ọ rẹ sai fi ọkora họ omai oma. Oma o rẹ sae vuọ omai nọ ahwo a tẹ be ruẹ nọ ma be mọ, hayo nọ ẹyao na o te ru omai fihọ oghẹrẹ nọ o rọ gwọlọ nọ amọfa a re fiobọhọ kẹ omai. O tẹ make rọnọ amọfa a riẹ nọ ma be mọ họ, o rẹ kẹ omai uye ghele inọ ma gbẹ be sai ru eware nọ ma je ru vẹre he. Evaọ oke obẹbẹ utioye, Jihova ọ rẹ sasa omai oma. Ẹvẹ o re ro ru ei? Jihova ọ ruẹrẹ emamọ eme buobu fihọ Ebaibol na nọ i re ru omai riẹ nọ ma rrọ ghaghae kẹe dede nọ ma be mọ. (Ol. 31:19; 41:3) Jihova ọ te rọ eme yena fiobọhọ kẹ omai thihakọ ẹyao na je si ọkora no omai oma. Jọ u mu owhẹ ẹro nọ Jihova ọ riẹ oware nọ who bi thihakọ riẹ. Lẹ sei re o fiobọhọ kẹ owhẹ rri omara epanọ o rri owhẹ, inọ whọ rrọ ghaghae. Kẹsena whọ vẹ jọ Ebaibol na se emamọ eme nọ ọ ruẹrẹhọ kẹ owhẹ. Tẹrovi eria nọ i dhesẹ nọ idibo Jihova a rrọ ghaghae kẹe. Who te ru ere, whọ te ruẹ nọ Jihova o bi ru oware uwoma kẹ ahwo kpobi nọ a be gọe.​—Ol. 84:11. w20.01 15-16 ¶9-10; 17 ¶12

Aiziki ọ jọ ọdafe, onọ u ru nọ ahwo Filistia a jẹ rọ re iẹe ihri. (Emu. 26:12-14) A tubẹ whẹ ẹkpẹ ruru eza nọ Aiziki o re jo vo ame rọ kẹ erao riẹ. (Emu. 26:15, 16, 27) Wọhọ ahwo Filistia na, ahwo jọ nẹnẹ a rẹ re amọfa nọ a fe vi ai ihri. A rẹ gwọlọ wo eware nọ amọfa a wo na, je tube ru epanọ eware na i re ro no ahwo na obọ. Isu egagọ ahwo Ju a jẹ re Jesu ihri fikinọ eware nọ o je ru e jẹ were ahwo buobu. (Mat. 7:28, 29) Ọghẹnẹ họ ọnọ o vi Jesu ze, yọ o je wuhrẹ ahwo uzẹme na. O make rrọ ere na, isu egagọ yena a je gu erue fihọ iẹe uzou jẹ ta eme iyoma kpahe iẹe rọ raha odẹ riẹ. (Mak 15:10; Jọn 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oware nana nọ o via na ze? Ma rẹ daoma kpobi re ma whaha ihri nọ ma rẹ re inievo nọ amọfa a bi jiri ziezi evaọ ukoko na fiki emamọ uruemu rai. Ukpoye, ma rẹ daoma rọ aro kele emamọ uruemu rai.​—1 Kọr. 11:1. w20.02 15 ¶4-5

Dae rehọ iẹe nọ whọ jẹ rria Pasia evaọ ikpe idu ivẹ gbe egba isoi (2,500) nọ i kpemu. Whọ gwọlọ vuẹ ovie ẹkwotọ na oware jọ. Whọ riẹ nọ a rẹ dariẹ te oria nọ ovie yena ọ rrọ họ ababọ nọ o zizie owhẹ. Ohwo kpobi nọ o ru ere, uzou riẹ u re lele iei. Eva e were omai kẹhẹ inọ Jihova ọ wọhọ ovie Pasia ha! Ma rẹ sae ta ẹme kugbei oke kpobi. Ọ gwọlọ nọ ma ta eva kẹe ẹsikpobi. Wọhọ oriruo, dede nọ Jihova o wo edẹ-ovao ilogbo wọhọ Ọmemama Oride, Erumeru, gbe Olori nọ Ọ Mai Kpehru, ọ gwọlọ nọ ma sei “Ọsẹ,” keme onana o te mai si omai kẹle iẹe. (Mat. 6:9) Eva e were omai gaga inọ Jihova ọ gwọlọ nọ ma wo usu okpekpe utioye kugbei! Ma sai gine se Jihova “Ọsẹ” mai keme obọ riẹ uzuazọ mai u no ze. (Ol. 36:9) Nọ ọ rrọ Ọsẹ mai na, o gwọlọ nọ ma re yoẹme kẹe. Ma te ru oware nọ ọ ta, eghale buobu i re te omai. (Hib. 12:9) Ọjọ rai họ, uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ obọ odhiwu hayo otọakpọ. w20.02 2 ¶1-3

Oware nọ o rrọ omai oja họ epanọ ma re ro fiobọhọ kẹ ọmọ-uwuhrẹ Ebaibol mai re o wo ẹnyaharo. (Ẹf. 4:13) Nọ ohwo ọ tẹ rọwo nọ ma wuhrẹ Ebaibol kugbei, ẹsejọhọ oware nọ o riẹe oja họ erere nọ o ti wo no uwuhrẹ na ze. Rekọ nọ uyoyou nọ o wo kẹ Jihova u bi dhe ẹgẹga na, ẹsejọhọ o ti roro kpahe epanọ ọ sai ro fiobọhọ kẹ amọfa, te inievo ukoko na dede. (Mat. 22:37-39) Nọ whọ tẹ ruẹ nọ u te epanọ whọ sae rọ vuẹe no, ta kẹe nọ o wo uvẹ nọ o re ro ru unevaze rọkẹ ẹnyaharo iruo Uvie na. Wuhrẹ iẹe oware nọ o re ru nọ ebẹbẹ e tẹ romavia. Dae rehọ iẹe nọ ọmọ-uwuhrẹ ra nọ ọ rrọ owhowho-uvie nọ ọ re họ-ame he ọ vuẹ owhẹ nọ oniọvo jọ evaọ ukoko na o ru rie eva dha. Ukpenọ whọ rẹ jọ abọjọ, vuẹe eware nọ Ebaibol ọ ta nọ ọ rẹ sai ru. Ọ sae rọvrẹ oniọvo na. Rekọ otẹrọnọ ọ sae rọvrẹe he, ọ sae nyabru oniọvo na ọ vẹ rọ unu kpotọ ta ẹme na kugbei evaọ oghẹrẹ nọ o re ro ‘wo oniọvo na tobọ.’ (Rri Matiu 18:15.) Fiobọhọ kẹe ruẹrẹ ẹme nọ ọ te ta kpahe. w20.01 5 ¶14-15

U re dhesẹ nọ ma gwọlọ erọvrẹ Jihova nọ ma tẹ lẹe nọ jọ ọ rọvrẹ omai, jẹ ọwhọkuo riẹ rehọ, jẹ daoma whaha uzioraha ovona oke ofa. Ma te ru eware nana, ma rẹ wariẹ wo udhedhẹ. O be kẹ omai uduotahawọ kẹhẹ nọ ma rọ riẹ nọ, “Jihova ọ kẹle enọ e rrọ ọkora; [je bi] siwi enọ e rrọ uweri.” (Ol. 34:18) Nọ edẹ urere na i bi te ekuhọ na, u muẹro nọ eware nọ e rẹ wha awaọruọ ze i ti dhe ebuebu. Whọ tẹ be ruawa, lẹ se Jihova ababọ oke oraha re o fiobọhọ kẹ owhẹ. Romatotọ se Ebaibol na kẹse kẹse. Wuhrẹ no oriruo Hana, Pọl ukọ na, gbe Devidi ovie na ze. Lẹ se Ọsẹ obọ odhiwu ra re o fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ oware nọ o be wha awaọruọ na ze. (Ol. 139:23) Gbolo owha ra kẹe, maero kọ enọ whọ rẹ sai ru oware ovo kpahe he. Who te ru ere, oma o te jọ owhẹ wọhọ ọso-ilezi na, nọ ọ so nọ: “Okenọ awaọruọ ọ da omẹ oma fia, whọ sasa omẹ oma je ru udu te omẹ otọ.”​—Ol. 94:19. w20.02 24 ¶17; 25 ¶20-21

Ẹme Griki nọ a jọ etenẹ fa “ẹkwoma ẹzi Ọghẹnẹ” na u dhesẹ “ẹwẹ-okuo Ọghẹnẹ.” Ọghẹnẹ ọ rọ ẹzi riẹ hayo “ẹwẹ-okuo” riẹ fi eware nọ e riẹe iroro họ udu ahwo nọ a kere Ebaibol na. Ma te bi se Ebaibol na je roro didi kpahe eware nọ ma se, ithubro Ọghẹnẹ e vẹ ruọ iroro gbe udu mai. Ithubro nana nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹzi riẹ wọ ahwo kere na i ve ru omai yeri uzuazọ nọ o rẹ rọwokugbe oreva riẹ. (Hib. 4:12) Rekọ re ẹzi ọfuafo na ọ sai fiobọhọ kẹ omai ziezi, ma re fi oke họ nọ ma re ro se Ebaibol na kẹse kẹse je roro didi kpahe eware nọ ma se. Kẹsena Ẹme Ọghẹnẹ ọ vẹ te kpọ uruemu gbe ẹmeọta mai kpobi. U te no ere no, u fo nọ ma rẹ hai kuomagbe ibe Ileleikristi mai gọ Ọghẹnẹ. (Ol. 22:22) Nọ ma tẹ rrọ ewuhrẹ, ẹzi Jihova ọ rrọ etẹe. (Evia. 2:29) Okenọ mai avọ ibe Ileleikristi mai ma te kokohọ kẹ egagọ, ma rẹ yare obufihọ ẹzi ọfuafo na jẹ so ile Uvie na nọ a rehọ no Ebaibol ze. Ma rẹ jẹ gaviezọ kẹ ithubro nọ i no Ebaibol ze, enọ inievo nọ a rọ ẹzi ọfuafo ro mu a be kẹ omai. Rekọ re ẹzi na ọ sai fiobọhọ kẹ omai, ma rẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ iwuhrẹ jẹ kuyo. w19.11 11 ¶13-14