Akpegbọvo

U fo vievie he re ẹme oyoma o no Oleleikristi unu ze. Rekọ u wo oghẹrẹ eme ekela jọ nọ ahwo a rẹ rọ areghẹ ta nọ u fo nọ ma rẹ whaha. Wọhọ oriruo, ma rẹ yọroma re ma gbẹ ta ẹme nọ u re dhesẹ nọ orẹwho jọ u woma vi orẹwho ọfa ha, hayo inọ uruemu ẹwho jọ u woma vi orọ ẹwho ọfa ha. Yọ u fo re ma ta ẹme ọdada kẹ ohwo ọvo ho. Hae ta ẹme nọ ọ rẹ bọ amọfa ga. Ukpenọ whọ rẹ hae ta ẹme kpahe eware nọ ahwo a ru thọ, hai jiri ai rọkẹ eware iwoma nọ a bi ru. Ọghẹnẹ o ru emamọ eware buobu kẹ ahwo Izrẹl, rekọ a wo edẹro ho. Kẹse kẹse a jẹ hai bruenu. Ma tẹ be hae ta ẹme kpahe eware nọ inievo jọ a riẹ ru hu, o te lẹliẹ amọfa ru epọvo na re. Kareghẹhọ nọ fiki eme nọ ekiotọ ikpe a ta “ahwo Izrẹl kpobi a te muọ Mosis . . . họ ẹgo kpahe.” (Ik. 13:31–14:4) Rekọ ma tẹ be hai jiri inievo na rọkẹ eware nọ a bi ru, o rẹ kẹ ae ẹgba nọ a rẹ rọ gọ Jihova. Fikiere hai muẹrohọ eware iwoma nọ amọfa a bi ru, who ve jiri ai. w22.04 8 ¶16-17

U kri no nọ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ izoge sa-sa re a jọ egbẹnyusu riẹ. Ọ sai fiobọhọ kẹ emọ ra re otẹrọnọ a gwọlọ si kẹle iẹe. (1 Kọr. 3:6, 7) O tẹ make wọhọ nọ emọ ra a kruga tere evaọ egagọ Ọghẹnẹ obọnana ha, Jihova o gbe bi rri sọ a te gwọlọ si kẹle iẹe. (Ol. 11:4) A te ru omoware jọ nọ u dhesẹ nọ a mu “emamọ eva” họ ewo no, Jihova o ti fiobọhọ kẹ ae si kẹle iẹe. (Iruẹru 13:48; 2 Irv. 16:9) Jihova o ti fiobọhọ kẹ owhẹ ta ẹme nọ ọ rẹ nwani te ai udu re a ru oware nọ u fo. (Itẹ 15:23) Hayo Jihova ọ sai ru nọ oniọvo jọ evaọ ukoko na o re ro si kẹle emọ na. Emọ na a tẹ maki te ahwo no, Jihova ọ sai fiobọhọ kẹ ae kareghẹhọ oware jọ nọ who wuhrẹ i rai evaọ oke emaha. (Jọn 14:26) Nọ whọ tẹ be hae rọ ẹmeunu gbe uruemu wuhrẹ emọ ra, Jihova o ti fiobọhọ kẹ owhẹ. w22.04 21 ¶18

Nọ a le Setan no obọ odhiwu ze no na, ọ be ware aro ku enọ a wholo na nọ i kiọkọ otọakpọ na, nọ i “wo iruo isẹri-ise kpahe Jesu” jẹ be ta usi uwoma kpahe Uvie Ọghẹnẹ. (2 Kọr. 5:20; Ẹf. 6:19, 20) Evaọ ukpe 1918, a mu inievo eree jọ nọ e jẹ kobaro evaọ iruo na, a gu erue fihọ ae uzou, je bruoziẹ kpe ai evaọ okọto. A te fi ai họ uwou-odi re a jọ etẹe ikpe buobu. O tẹ wọhọ ẹsenọ a “kpe ae no.” (Evia. 11:3, 7-11) Rekọ ubrobọ emuhọ ukpe 1919, a te siobọno inievo nọ a fihọ uwou-odi na. Kẹsena egọmeti ọ tẹ ta nọ a so ẹme ọvo nọ a rẹ rọ fiki riẹ jọ uwou-odi hi. Ere inievo na a rọ wariẹ mu iruo Uvie na họ ababọ oke oraha. Rekọ Setan ọ siọ idibo Ọghẹnẹ ba ekpokpo ghele he. Anwọ oke yena ze, o gbe bi kpokpo ahwo Ọghẹnẹ gaga. O wọhọ ẹsenọ o nwo ame buobu nọ ọ wọhọ “ethẹ” no unu riẹ ze ku ai. (Evia. 12:15) Evaọ uzẹme, “etenẹ o jọ gwọlọ ithihakọ gbe ẹrọwọ” mi omai kpobi.—Evia. 13:10. w22.05 5-6 ¶14-16

Jọn ukọ na ọ jọ eruẹaruẹ ruẹ itu ahwo ivẹ jọ nọ e be romakpotọ kẹ Jihova, nọ i ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Utu ọsosuọ họ ahwo nọ a bu te idu udhuhrẹ-gbene (144,000). A te rehọ ae kpobọ odhiwu, a ve ti lele Jesu su otọakpọ na. (Evia. 5:9, 10; 14:3, 4) Jọn ọ jọ eruẹaruẹ na ruẹ nọ ahwo nana a dikihẹ kugbe Jesu evaọ Ugbehru Zayọn, koyehọ obọ odhiwu. (Evia. 14:1) Anwọ oke ikọ na ze Jihova ọ be rọ salọ ahwo nọ a te jọ usu ahwo idu udhuhrẹ-gbene (144,000) na. (Luk 12:32; Rom 8:17) Rekọ a jọ eruẹaruẹ na vuẹ Jọn nọ evaọ edẹ urere na, umutho rai ọvo a te gbẹ jọ otọakpọ na. (Evia. 12:17) Kẹsena nọ uye ulogbo na u te muhọ no, a vẹ te rehọ ae kpobọ odhiwu nyai kuomagbe enọ i kpobọ odhiwu no vẹre. A vẹ te jọ obọ odhiwu lele Jesu su evaọ Uvie Ọghẹnẹ.—Mat. 24:31; Evia. 5:9, 10. w22.05 16 ¶4-5

Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ jọ a du rri omarai inọ a fioka ha ha. Ọ ta kẹ ae nọ: “[Ọghẹnẹ] ọ tubẹ riẹ unu ibieto kpobi nọ e rrọ owhai uzou.” (Mat. 10:30) Ẹme yena nọ ọ ta na o rẹ sae lẹliẹ eva were omai, maero otẹrọnọ ma be hai rri omamai nọ ma fioka ahwo ho. Ọsẹ obọ odhiwu mai na ọ rọ omai zaharo vievie he. Jihova o rri omai nọ ma te ahwo nọ a rẹ jọ idibo riẹ, ma vẹ jẹ ruọ akpọ ọkpokpọ na. Rekọ ma te bi rri omamai inọ ma fioka ha, kiyọ ma be ta nọ Jihova o rri thọ. U fo re ma rri omamai ere vievie he. Ikpe ikpegbisoi nọ i kpemu, Uwou-Eroro jọ o ta nọ ma rri omamai epanọ u fo. O ta nọ: “Uzẹme, ma re du rri oma mai kpehru te epanọ ma rẹ rọ dẹ orro họ oma mai thesiwa ha; yọ eva abọdekọ riẹ, ma re du rri oma mai kuẹku hrọ họ wọhọ ẹsenọ ma te oware ovo ho. Ukpoye, o rẹ jọ utee mai re ma wo eriwo owowa kpahe oma mai, onọ u dhesẹ nọ ma riẹ umuo nọ ẹgba mai o te.” w22.05 24-25 ¶14-16

Eme u fo nọ mai kpobi na, ma re ru re ma hai lele ohwohwo riẹ yeri ziezi evaọ ukoko na? Ma rẹ hai ru epanọ udhedhẹ o rẹ rọ jariẹ. (Mat. 5:9; Rom 12:18) Ma tẹ be hae daoma ru epanọ ma re ro lele inievo na rria dhedhẹ, o rẹ lẹliẹ aparadase egagọ Ọghẹnẹ na siuru. Ma rẹ kareghẹhọ nọ ohwo kpobi nọ ọ rrọ ukoko na, Jihova o ru nọ ọ rọ rrọ ukoko na. (Jọn 6:44) Fikiere nọ Jihova ọ tẹ ruẹ nọ ma be daoma ru epanọ udhedhẹ o rẹ rọ jọ ukoko na, re ma lele ohwohwo riẹ yeri ziezi, eva mai e rẹ were iẹe wo umuo ho. Ọ rẹ rọ omai idibo riẹ zaro vievie he. (Aiz. 26:3; Hag. 2:7) Eme ma re ru re eware nọ Jihova o bi ru kẹ omai na, ma sai wo erere no ai ze ziezi? Ma rẹ hae romatotọ se Ebaibol je roro didi kpahe eware nọ ma se. Ma te bi ru ere, o rẹ lẹliẹ omai wo emamọ uruemu nọ u fo nọ Oleleikristi o re wo. Ma ve ti wo “uvi uyoyou-inievo” kẹ ohwohwo evaọ ukoko na.—Rom 12:10. w22.11 12-13 ¶16-18

Ma tẹ riẹ nọ Jihova ọ rọvrẹ omai no, ma re wo “omosasọ.” Udu u re te omai otọ, yọ udu u re gbe brukpe omai hi. “Jihova omariẹ” ọvo ọ rẹ sae rọvrẹ omai oghẹrẹ utioye. (Iruẹru 3:19) Nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai, usu mai avọ iẹe o rẹ wariẹ kpekpe ziezi wọhọ epanọ o jọ taure ma te ti ru oware uyoma na. O rẹ wọhọ ẹsenọ ma raha uzi ẹdẹvo ho. Nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no, o re gbe vi ẹme na no otọ ze vievie he. Yọ ọ rẹ gbẹ rọ fiki oware nọ ma ru na rọ kẹ omai uye he. (Aiz. 43:25) Jihova o re fi izieraha mai họ thabọ no omai “wọhọ epanọ ovatha-ọre u thabọ no ukiediwo-ọre na.” (Ol. 103:12) Ma te roro te oghẹrẹ nọ Jihova ọ rẹ rọvrẹ te, eva e rẹ were omai, yọ o rẹ lẹliẹ omai kẹe adhẹẹ ziezi. (Ol. 130:4) Orọnọ oghẹrẹ nọ uzioraha o rro te hayo oghẹrẹ nọ o kawo te oye u re dhesẹ sọ Jihova ọ rẹ rọvrẹ ohwo ho. Jihova họ ọnọ ọ ma omai, ọye ọ kẹ omai izi nọ ma re koko, yọ ọye họ Obruoziẹ. Fikiere, ọ rẹ riẹ sọ u fo re ọ rọvrẹ ohwo nọ o ru thọ. w22.06 5 ¶12-14

Jihova ọ ya eyaa nọ o ti ru emamọ eware buobu kẹ ahwo kpobi nọ a you rie. O ti si ẹyao, uweri, gbe uwhu no. Onana yọ obọdẹ ẹruore. (Evia. 21:3, 4) Ọ te rehọ “enọ e be romakpotọ” nọ i bi rẹro eware nana ro ru otọakpọ na fihọ aparadase. (Ol. 37:9-11) O ti ru nọ odibo riẹ kpobi ọ te rọ kẹle iẹe gaga evaọ oke yena, tube vi epanọ ma kẹle riẹ te enẹna, yọ onana o te lẹliẹ eva were omai gaga. Ẹruore nana o woma kẹhẹ! Kọ ẹvẹ ma rọ riẹ nọ Ọghẹnẹ o ti ru eyaa riẹ kpobi gba? Ma ruẹ nọ oware kpobi nọ Jihova ọ ta nọ o ti ru, o re ru ei. Fikiere ma rẹ sai ‘fi ẹruore mai họ Jihova.’ (Ol. 27:14) Nọ ma te bi thihakọ hẹrẹ oke nọ Ọghẹnẹ mai o ti ru eyaa riẹ gba jẹ be gọe avọ evawere. (Aiz. 55:10, 11) Joma talamu Jihova. Jọ u mu omai ẹro inọ Jihova “ọ rẹ hwosa kẹ enọ e be rọ ọwhọ gwọlọ iẹe.” w22.06 20 ¶1; 25 ¶18

Ma riẹ nọ Jihova ọ te siọ omai ba ẹko ho keme ọye ọvo o fi uzi nọ o rrọ 1 Timoti 5:8 na họ. Nọ u te mu omai ẹro ziezi inọ Jihova o you omai je you uviuwou mai, ma te vro vievie he sọ Jihova ọ te kẹ omai eware nọ ma te rọ kuọ uviuwou mai. (Mat. 6:31-33) Jihova ọ gwọlọ nọ ọ rẹ rẹrote omai, yọ ere o bi gine ru, keme Ọsẹ oyoyou mai na o re ru ọghọ gaga. Oke nọ Jihova ọ ma akpọ na, ọ ma emamọ eware buobu fihọ iẹe, orọnikọ ọ ma omai fihọ akpọ na inọ thakpinọ ma zọ họ. Fikinọ o you omai, ọ kẹ omai eware buobu nọ ma rẹ rọ reakpọ kuoma. (Emu. 2:9) Dede na, ẹsejọ umutho eware ọvo ma re wo. Joma kareghẹhọ inọ umutho eware o nwani dhesẹ nọ u re muotọ no ho. Jihova ọ re siọ omai ba ẹdẹvo ho. (Mat. 6:11) Joma hae kareghẹhọ inọ eware nọ ma kpairoro vrẹ e tẹ maki bu kẹhẹ, i te oware ovo ho nọ a tẹ rehọ ae wawo eghale nọ Ọghẹnẹ ọ te kẹ omai enẹna gbe enọ ọ ruẹrẹ kpahe kẹ omai evaọ obaro.—Aiz. 65:21, 22. w22.06 15 ¶7-8

Orọnikọ ahwo nọ i mu Ọghẹnẹ họ ewuhrẹ kpahe obọ ọvo u fo nọ a rẹ romatotọ wuhrẹ Ebaibol na ha. U fo nọ mai kpobi ma rẹ romatotọ wuhrẹ Ebaibol na. Pọl ukọ na o kere nọ emu nana o re fiobọhọ kẹ omai “vuhu oware uwoma gbe uyoma.” Enẹna, re ohwo ọ sai koko izi Jihova, ọ rẹ dadawọ muotọ, keme eware etọtọ ọvo ahwo a bi ru. Rekọ Jesu ọ be kuọ omai ziezi re ma sai dikihẹ ga je ru oware nọ o rẹ were Ọghẹnẹ. Ẹme Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ Ebaibol na họ emu nọ ọ be rọ kuọ omai na. Ma bi ru re ahwo a riẹ odẹ Ọghẹnẹ wọhọ epanọ Jesu o je ru. (Jọn 17:6, 26) Ẹvẹ ma bi ro ru ei? Evaọ ukpe 1931, ma ta nọ odẹ nọ ma gwọlọ nọ a se omai họ Isẹri Jihova. Ma ru onana keme ma gwọlọ nọ odẹ Ọsẹ obọ odhiwu mai na a rẹ rọ riẹ omai. (Aiz. 43:10-12) U te no ere no, ma fi odẹ Ọghẹnẹ họ oria kpobi nọ a si rie no evaọ Ebaibol na. Yọ whọ rẹ jọ Ebaibol Efafa Akpọ Ọkpokpọ ọrọ Ikereakere Efuafo Na ruẹ odẹ na evaọ eria nọ u fo nọ ọ rẹ jọ. w22.07 11 ¶11-12

Oware jọ nọ ma jọ Ebaibol wuhrẹ nọ o were omai gaga họ Uvie Ọghẹnẹ. Jesu ọ ta nọ Uvie na ọ wọhọ okwakwa oghaghae nọ a si no. Evaọ Matiu 13:44, ọ ta nọ: “Uvie odhiwu o wọhọ okwakwa-aghae nọ a si no họ udhu, onọ ọzae jọ o duku, o te si ei no; yọ fiki oghọghọ riẹ, ọ tẹ nyae zẹ eware kpobi nọ o wo, ọ tẹ dẹ udhu na.” Who te rri ẹme nọ Jesu ọ ta na, whọ rẹ ruẹ nọ orọnikọ ọzae na ọ jẹ gwọlọ okwakwa oghaghae na ha. Rekọ nọ ọ ruẹ e riẹ, ọ daoma gaga re ọ sai tei obọ. Ọ zẹ eware riẹ kpobi. Fikieme? Ọ riẹ nọ okwakwa na o woma gaga. Ma riẹ nọ oware ovo o rrọ akpọ na nọ u woma te eva nọ e rẹ were omai nọ ma tẹ be gọ Jihova ha. Yọ oye ọvo gbe he, ma ti je wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ nọ Uvie Ọghẹnẹ o tẹ ze no. Usu okpekpe nọ ma wo kugbe Jihova u wo erere vi oware kpobi nọ ma kpairoro vrẹ re ma sae gọ Ọghẹnẹ. Oware nọ o be mae lẹliẹ eva were omai họ re ma “ru [Jihova] eva were ziezi.”—Kọl. 1:10. w22.08 15 ¶8-9; 17 ¶12

Ẹvẹ Josẹf ọ rọ riẹ nọ ẹnwae-obro yọ “oware uyoma ulogbo” evaọ aro Ọghẹnẹ? Ma riẹ nọ ikpe egba ivẹ e vrẹ taure Jihova o te ti jie uzi kẹ ahwo Izrẹl nọ: “Who re bruẹnwae vievie he.” (Ọny. 20:14) Ghele na, Josẹf ọ riẹ Jihova te epanọ ọ rọ riẹ nọ ẹnwae-obro ọ rẹ were Jihova vievie he. Josẹf ọ riẹ nọ, Jihova ọ gwọlọ nọ ọzae-avọ-aye nọ a rọo no ọvo a re lele ohwohwo wezẹ. O sae jẹ jọ nọ o yo inọ isiava soso Jihova ọ thọ Sera oni ọsẹ-ologbo riẹ oke nọ ezae efa a jẹ te gwọlọ lele iei wezẹ. (Emu. 2:24; 12:14-20; 20:2-7) Nọ Josẹf o roro kpahe eware nana kpobi, ọ tẹ te riẹ oware nọ o rẹ were Jihova gbe onọ o rẹ dhae eva. Fikinọ Josẹf o you Jihova, ọ daoma riẹ kpobi re o ru oware nọ o rẹ were Jihova ẹsikpobi. w22.08 26 ¶1-2

Anwẹdẹ ma je roro nọ ẹkparomatha nọ a jọ eruẹaruẹ nana ta kpahe na o dikihẹ kẹ oghẹrẹ nọ idibo Ọghẹnẹ a rọ wariẹ kru iruo Uvie na ga ziezi evaọ edẹ urere na. Rekọ ere o rrọ họ. Ẹkparomatha dẹẹ nọ a te kpare ahwo nọ a whu no ze evaọ akpọ ọkpokpọ na a be jọ etenẹ ta kpahe na. Eme o lẹliẹ omai ta ere? Keme a jọ eruẹaruẹ na fodẹ ahwo nọ e rrọ “ẹkpẹ,” yọ a jọ Job 17:16 ta kpahe ahwo nọ a rrọ “Uki” inọ a rrọ evaọ ẹkpẹ. Onana u dhesẹ nọ Daniẹl 12:2 o be ta kpahe ahwo nọ a te kpare ze nọ edẹ urere na gbe ẹmo Amagidọn e tẹ vrẹ no. Eme họ otọ ẹme nọ o rrọ Daniẹl 12:2 na inọ ahwo jọ nọ a te kpare ze a ti wo “uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ”? Ẹme na o dhesẹ nọ otẹrọnọ ahwo nọ a te kpare ze na a daoma riẹ Jihova avọ Jesu ziezi evaọ oke Esuo Odu-Ikpe na je ru oware nọ a ta, a ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.—Jọn 17:3. w22.09 21 ¶6-7

Oria ikere inẹnẹ na u dhesẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ma re mu fievahọ ohwo ho. Rekọ ọ gwọlọ nọ ma fievahọ inievo ukoko na keme a bi ru eware nọ e rẹ lẹliẹ omai fievahọ ae. Epanọ ohwo ọ be daoma te a rẹ rọ kẹe adhẹẹ. Yọ re a te ti mu ohwo adhẹẹ họ ẹkẹ, o rrọ oware ẹdẹvo ho. Epọvo na eva nọ a re fihọ ohwo o rrọ re. Eme who re ru re whọ sai fievahọ inievo na? Daoma riẹ ae ziezi. Hae lele ae ta ẹme nọ wha te kpohọ ewuhrẹ. Hai lele ae kpohọ usi uwoma. Hai thihakọ kẹ ae nọ a te ru owhẹ thọ nọ a be daoma ru eware nọ o rẹ lẹliẹ owhẹ fievahọ ae na. Ma riẹ nọ whọ gbẹ re riẹ oniọvo jọ ziezi hi, ẹme kpobi whọ te nwane ta kẹe he. Rekọ nọ whẹ avọ iẹe wha be riẹ ohwohwo ziezi na, whọ vẹ te hae ta eva kẹe. (Luk 16:10) Kinọ oniọvo nọ who fievahọ ziezi no o te ru owhẹ oware jọ, eme who re ru? Whọ nwani rri rie fihọ ohwo oyoma re whọ fa usu noi hi. Gbe thihakọ kẹe. Yọ inievo jọ a te ru owhẹ oware nọ o kẹ owhẹ uye, whọ nwane rọ ere ta nọ me re gbe fievahọ ohwo ọvo evaọ ukoko na ha ha. w22.09 4 ¶7-8

U wo ọkpako ukoko jọ nọ a re se Miqueas. Oke jọ nọ u kpemu, ekpako ukoko jọ a ru rie oware nọ o kẹ riẹ uye. Ghele na Brọda Miqueas ọ jẹ daoma re ọ siọ ekpehre iroro ba eroro. Ẹlẹlẹ ọ jẹ lẹ se Jihova re ọ kẹe ẹzi ọfuafo riẹ je fiobọhọ kẹe thihakọ oware nọ o via na. Ọ tẹ jẹ kiẹ ebe ukoko na re ọ ruẹ sọ a kẹ ohrẹ jọ kpahe oware utioye na nọ o sai fiobọhọ kẹe. Eme iku nana i wuhrẹ omai? Nọ oniọvo jọ o te ru omai oware nọ o kẹ omai uye, joma rọ udu kpotọ. Joma yọroma re ma siọ ekpehre iroro ba eroro. Ẹsejọhọ whọ riẹ oware nọ o lẹliẹ oniọvo na ta ẹme nọ ọ ta na hayo ru oware nọ o ru na ha. Fikiere lẹ se Jihova inọ o fiobọhọ kẹ owhẹ rri oware na oghẹrẹ nọ oniọvo na o bi rri rie. Jọ udu ra ku ei họ nọ, oniọvo na o keke aro fihọ ru oware na ha. Whọ vẹ kpairoro vrẹ oware nọ o ru na. (Itẹ 19:11) Kareghẹhọ nọ Jihova ọ ruẹ oware nọ o via kẹ owhẹ na, yọ o ti fiobọhọ kẹ owhẹ thihakọ riẹ.—Ọtausi. 5:8. w22.11 21 ¶5

Mu usu kugbe ahwo nọ a you Jihova. Who te mu usu kugbe inievo nọ i kruga, a sai fiobọhọ kẹ owhẹ nyaharo evaọ ukoko na. (Itẹ 13:20) Oniọvo jọ nọ a re se Julien nọ ọ rrọ ọkpako ukoko ọ ta nọ: “Oke nọ mẹ jọ uzoge, me mu usu kugbe inievo jọ nọ mẹ jẹ hai lele kpohọ usi uwoma. Inievo nana a wo ajọwha gaga. Yọ a lẹliẹ omẹ ruẹ nọ kpakọ usi uwoma ota o rẹ were gaga. . . . Uwhremu na, mẹ tẹ te ruẹ nọ kpakọ amọfa buobu a riẹ nọ mẹ rẹ sai mu usu kugbe. Rekọ fikinọ ehwa mẹ ọvo me je lele nya usu, o wha riẹ ze nọ mẹ gbẹ rọ kẹle inievo nana ha.” Eme who re ru whọ tẹ ruẹ nọ oniọvo jọ evaọ ukoko na o fo ohwo nọ a re lele nya usu hu? Pọl ọ ruẹ nọ inievo jọ evaọ oke riẹ a wo emamọ uruemu hu. Fikiere ọ tẹ vẹvẹ Timoti unu inọ jọ ọ kẹnoma kẹ oghẹrẹ ahwo otiọye na. (2 Tim. 2:20-22) Usu mai avọ Jihova, ma rehọ e riẹ zaro vievie he. Asohẹrioke ma ro mu usu kugbe Jihova ha. Fikiere ma rẹ kẹnoma kẹ ohwo kpobi nọ ọ te raha usu mai kugbe Ọsẹ obọ odhiwu mai na. w22.08 5-6 ¶13-15

Izi Ọghẹnẹ e were ahwo buobu hu. Joma rọ aro kele ahwo otiọye na ha. Jọ izi Ọghẹnẹ e were omai. Oware jọ o riẹ nọ o te lẹliẹ izi Ọghẹnẹ were omai gaga. Oye họ, nọ ma te roro te erere nọ o re noi ze nọ ma te koko ai gbe uye nọ u re te omai nọ ma gbe koko ai hi. Muẹrohọ ahwo nọ a bi koko izi Ọghẹnẹ hẹ, whọ te ruẹ nọ a bi si uye buobu se omarai. Rekọ rri omara, whọ te ruẹ nọ uzuazọ ra o rrọ kpatiẹ keme who bi koko izi Ọghẹnẹ. (Ol. 32:8, 10) Jihova o ru nọ ẹme riẹ nọ ọ rẹ kẹ ohwo areghẹ na o bi ro te ohwo kpobi obọ. Rekọ ọ rẹ gba ohwo họ ru oware nọ ọ ta ha. O make rrọ ere na, ọ vuẹ omai uye nọ u re noi ze nọ ohwo o gbe bi koko izi riẹ hẹ. (Itẹ 1:29-32) Ebaibol ọ ta nọ “a te ruẹ uye nọ u ti no edhere rai ze.” Ahwo nọ a bi koko izi Ọghẹnẹ hẹ a rẹ rọ abọ te imu te oma. Yọ ukuhọ riẹ, Ọghẹnẹ ọ te raha ae no. Rekọ ahwo nọ a bi koko izi Ọghẹnẹ a re wo areghẹ, yọ Ebaibol ọ ta oware nọ Ọghẹnẹ o ti ru kẹ ae. Ọ ta nọ: “Ọnọ ọ be gaviezọ kẹ omẹ o ti wo omofọwẹ yọ ọ te dhozọ okpẹtu hu.”—Itẹ 1:33. w22.10 21 ¶11-13

A tẹ ta nọ ohwo ọ be dhozọ Jihova, u dhesẹ nọ ohwo na ọ be kẹe adhẹẹ yọ ọ gwọlọ whaha oware kpobi nọ o rẹ dha Jihova eva. (Itẹ 16:6) Jihova ọ jọ Ebaibol vuẹ omai oware nọ u woma nọ u fo nọ ma re ru gbe onọ u woma ha nọ ma rẹ kẹnoma kẹ. (2 Kọr. 7:1) Ma te bi ru oware nọ o rẹ were Jihova jẹ be kẹnoma kẹ onọ o mukpahe, eva e rẹ were omai. (Ol. 37:27; 97:10; Rom 12:9) Ohwo ọ tẹ riẹ ọvo nọ Jihova o gine wo udu nọ ọ rẹ rọ ta nọ oware nana u woma, onana u woma ha yọ u re no ho. Ọ rẹ jẹ rọwo nọ izi Jihova e ginẹ rrọ ziezi. (Rom 12:2) Ma tẹ riẹ izi Jihova no, o jọ etẹe kuhọ họ. U fo nọ ma rẹ jẹ rọwo nọ izi Jihova e ginẹ rrọ ziezi, ma ve je koko ai. (Itẹ 12:28) Nwanọ ere Devidi o rri izi Jihova re. Ọ ta kpahe Jihova nọ: “Who dhesẹ edhere uzuazọ kẹ omẹ. Oghọghọ ulogbo o rrọ aro ra; evawere e rrọ obọze ra bẹdẹ bẹdẹ.”—Ol. 16:11. w22.10 8 ¶9-10

Jesu yọ ohwo nọ o wo omaurokpotọ ẹsikpobi. Taure ọ tẹ te ziọ otọakpọ, o ru ikpeware buobu evaọ obọ odhiwu. Ọye Jihova ọ “rọ ma eware efa kpobi evaọ obọ idhiwu na gbe otọakpọ na.” (Kọl. 1:16) O wọhọ nọ oke nọ Jesu ọ rọ họ-ame, ọ kareghẹhọ eware nana kpobi nọ Ọsẹ riẹ ọ rehọ e riẹ ru na. (Mat. 3:16; Jọn 17:5) O make rrọ ere na, onana o lẹliẹ Jesu wo omorro ho. O je rri omariẹ inọ o kpehru vi ahwo nọ i kiọkọ họ. Ọ ta kẹ ilele riẹ nọ ọ nyaze otọakpọ na “orọnọ re a gbodibo kẹe he, rekọ re ọ gbodibo je siobọno uzuazọ riẹ rọkẹ ẹtanigbo ahwo buobu.” (Mat. 20:28) Ọ ta re nọ ababọ Ọsẹ riẹ, ọ sae rọ udu obọriẹ ru oware ovuovo ho. Jesu o gine wo omaurokpotọ kẹhẹ! O fi omamọ oriruo hotọ nọ ma re lele. w22.05 24 ¶13

Oware nọ Jihova o re rri rọvrẹ ọrahauzi họ, nọ ọrahauzi na ọ tẹ riẹ nọ oware nọ o ru na o thọ. Jesu o ru ẹme nana vẹ evaọ Luk 12:47, 48. Nọ ohwo o te kekaro fihọ ru oware nọ ọ riẹ nọ o rẹ dha Jihova eva, yọ uzioraha ulogbo. Jihova ọ sae ta nọ ọ rẹ rọvrẹ ohwo otiọye na ha. (Mak 3:29; Jọn 9:41) Kọ onana o nwani dhesẹ nọ u re kẹ ohwo otioye no? Ijo, keme Jihova o re je rri sọ ọrahauzi na o kurẹriẹ no eva ze. A tẹ ta nọ ohwo o kurẹriẹ, kiyọ ohwo na o siobọno oware uyoma nọ o je ru vẹre na. U te no ere no, nọ ohwo o te kurẹriẹ, o rẹ kẹe uye gaga inọ o ru eware iyoma itieye na. Hayo inọ oware uwoma nọ u fo nọ o re ru, o ru rie he. Ohwo nọ o kurẹriẹ, orọnikọ eware iyoma nọ o ru na ọvo e rẹ kẹe uye he. O rẹ kẹe uye re inọ ẹrọwọ riẹ o whrehe te epanọ o ro mu eware iyoma họ eru no. w22.06 5-6 ¶15-17

Ahwo nọ eva ukoko na e be dha a rẹ ta inievo nọ a riẹ ziezi evaọ ukoko na raha. (Ol. 31:13) A mu inievo jọ ekueku no je bruoziẹ kpe ai nọ igbulegbu a rrọ. Oghẹrẹ oware utioye na o via kẹ Pọl ukọ na. A gu ọrue fihọ iẹe uzou je mu ei. Inievo jọ a dhẹ siọ Pọl ukọ na ba oke nọ a ro fi ei họ uwou-odi evaọ obọ Rom na. (2 Tim. 1:8, 15; 2:8, 9) Ma riẹ nọ o te kẹ Pọl uye gaga inọ inievo jọ a dhẹ siọ iẹe ba. Kareghẹhọ nọ o fiobọhọ kẹ ae gaga, yọ o thihakọ ebẹbẹ buobu fiki rai, oke jọ dede o je ti whu no. (Iruẹru 20:18-21; 2 Kọr. 1:8) Joma rọ aro kele ahwo yena nọ a dhẹ siọ Pọl ba na ha. Fikiere jọ u gbe omai unu hu nọ a tẹ be wọso inievo nọ e be rẹrote omai evaọ ukoko na. Setan o bi ru re inievo nana a siọ Jihova ba ẹgọ. Yọ ọ rẹ lahiẹ ae re ozọ u mu omai ahwo nọ i kiọkọ. (1 Pita 5:8) Whọ dhẹ siọ inievo ra ba ha nọ uye u te te ai.—2 Tim. 1:16-18. w22.11 16-17 ¶8-11

O wọhọ nọ ogbulegbu nọ o kurẹriẹ nọ a kare kẹle Jesu na yọ ohwo Ju. Ọghẹnẹ ọvuọvo ahwo Ju a jẹ gọ. Rekọ ahwo erẹwho nọ i kiọkọ na a wo eghẹnẹ buobu nọ a jẹ gọ. (Ọny. 20:2, 3; 1 Kọr. 8:5, 6) O hae jọ nọ ogbulegbu na yọ ohwo Ju hu, onọ nọ ọ hae te nọ ogbulegbu ọdekọ evaọ oria ikere inẹnẹ na họ, “Kọ whọ be dhozọ eghẹnẹ na vievie he?” U te no ere no, “igodẹ uwou Izrẹl nọ i vru,” eye a vi Jesu bru, orọnọ ahwo erẹwho efa ha. (Mat. 15:24) Ere ọvo ho, Ọghẹnẹ ọ ta ẹme nọ o lẹliẹ ahwo Izrẹl riẹ nọ ọ te kpare ahwo nọ a whu no ze. O sae jọ nọ ogbulegbu na ọ riẹ kpahe ẹme yena. Ẹvẹ ma rọ ta ere? Keme ẹme nọ ọ ta kẹ Jesu u dhesẹ nọ ọ riẹ nọ Jesu ọ tẹ maki whu no, Jihova ọ te kpare iẹe ze, ọ vẹ te jọ Ovie. O te je wo ẹruore nọ ẹsejọhọ Ọghẹnẹ ọ te kpare ọyomariẹ ze re. Wọhọ epanọ ma ta no na, o wọhọ nọ ogbulegbu na yọ ohwo Ju. O tẹ rrọ ere, kiyọ ọ te riẹ kpahe Adamu avọ Ivi gbe ọgbọ owowoma nọ Ọghẹnẹ ọ ma rai fihọ, nọ o jọ aparadase. Fikiere o sae jọ nọ ọ riẹ nọ Aparadase nọ Jesu ọ ta ẹme riẹ kẹe na yọ ọgbọ owowoma nọ o te jọ otọakpọ na.—Emu. 2:15. w22.12 8-9 ¶2-3

Ọghẹnẹ ọ be rọ ẹzi riẹ kẹ omai ẹgba nọ ma sae rọ ta usi uwoma na. Fikieme? Keme Setan ọ be họre omai. Ọ gwọlọ ru re ma siọ usi uwoma na ba ẹta. (Evia. 12:17) Ohwo ọ sai roro nọ u wo oghẹrẹ ovo nọ ma sai ro fi Ẹdhọ kparobọ họ keme o wo ogaga vi omai. Rekọ isẹri nọ ma bi se kpahe odẹ Ọghẹnẹ na u dhesẹ nọ ma bi fi ei kparobọ! (Evia. 12:9-11) Ẹvẹ ma rọ ta ere? Keme ma tẹ be ta usi uwoma na, u dhesẹ nọ ma be dhozọ Setan he, rekọ ma bi fi ei kparobọ. Jihova ọye ọ be rọ ẹzi ọfuafo riẹ kẹ omai ẹgba na, yọ iruo nọ ma bi ru na e be were iẹe eva. (Mat. 5:10-12; 1 Pita 4:14) Oware ovo nọ o rẹ via nọ o rẹ whaha omai usi uwoma ota o riẹ hẹ. Ọghẹnẹ ọ te rọ ẹzi ọfuafo riẹ fiobọhọ kẹ omai. (2 Kọr. 4:7-9) Kọ eme ma re ru re Ọghẹnẹ ọ sae kẹ omai ẹzi ọfuafo riẹ? Ma rẹ lẹ sei ẹsikpobi re ọ kẹ omai ẹzi riẹ, ma vẹ jẹ rọwo nọ o ti yo olẹ mai. w22.11 5 ¶10-11

Edhere jọ nọ ma re ro dhesẹ nọ ma you inievo mai họ, ma re lele ae rria dhedhẹ. Nọ a te ru omai thọ, ma rẹ rọvrẹ rai wọhọ epanọ Jihova ọ be rọvrẹ omai na. Jihova o vi Ọmọvo riẹ ze re o whu kẹ omai, ọ vẹ sae rọ izieraha mai vrẹ omai. Otẹrọnọ Jihova o ru okpoware utionana kẹ omai re ọ rọ izieraha mai rọvrẹ omai, kọ ma gbẹ rọvrẹ inievo mai re nọ a te ru omai thọ? Jesu ọ jọ ọtadhesẹ riẹ jọ ta kpahe ọrigbo nọ ọ reosa olori riẹ igho buobu, olori riẹ ọ tẹ vuẹe nọ jọ ọ kpairoro vrẹ igho na. Rekọ ọrigbo na ọ rọwo kpairoro vrẹ umugho nọ ibe ọrigbo riẹ ọ reosa riẹ hẹ. Joma jọ wọhọ ọrigbo yena nọ o wo erọvrẹ hẹ na ha. (Mat. 18:23-35) Otẹrọnọ whẹ avọ oniọvo jọ wha wo ẹmẹwhọ jọ, kọ whọ gbẹ nyabru ei re wha ku ei họ dhedhẹ taure who te ti kpohọ Emu Owọwọ enukpe nana? (Mat. 5:23, 24) Who te bi ru ere, kiyọ who gine you Jihova avọ Jesu gaga. w23.01 29 ¶8-9

Re ma sae riẹ epanọ ma re ro fiobọhọ kẹ inievo mai, ma rẹ rọ areghẹ nọ ae re a vuẹ omai ebẹbẹ nọ a wo. (Itẹ 20:5) Ma sae nọ ae sọ a wo emu nọ o re te ae re, imu, gbe eware itieye na efa. Ma sae jẹ nọ ae sọ ẹbẹbẹ na o te raha okọ rai ku ae hayo ru nọ a gbẹ te sae rọ hwa osa uwou rai hi. Ma sae nọ ae sọ ma sai lele ae nya onya epanọ a re ro fi odẹ hotọ re egọmeti o fiobọhọ kẹ ae, otẹrọnọ oware utioye o riẹ. Jihova ọ gwọlọ nọ mai kpobi ma rẹ tuduhọ inievo mai awọ je fiobọhọ kẹ ae, orọnọ ekpako na ọvo ho. (Gal. 6:10) Wọhọ oriruo, oniọvo jọ ọ tẹ be mọ, o tẹ make rọnọ omoware jọ ọvo ma ru ro fiobọhọ kẹe, o rẹ were iẹe gaga. Emaha na a sai kere eme fihọ ekade sei hayo drọ eware jọ sei rọ tuduhọ iẹe awọ. Yọ oniọvo-ọmọtẹ nọ ọ gwọlọ ohwo nọ ọ rẹ dẹ oware sei hayo ru oware ofa jọ kẹe, izoge na a sai fiobọhọ kẹe. Ma sai je there ẹbẹ wọ se oniọvo nọ oma o rrọ họ. Inievo jọ a kere ẹmẹme uduotahawọ ro se ekpako ukoko nọ i re ru iruo gaga nọ okpẹyao jọ o tẹ rrọ otọ. U gine fo re ma hae daoma “tuduhọ ohwohwo awọ jẹ hae bọ ohwohwo ga.”—1 Tẹs. 5:11. w22.12 22 ¶2; 23 ¶5, 6

Ahwo Sadusi a riẹ ebe isoi ọsosuọ Ikereakere Hibru na ziezi. Rekọ eware jọ e riẹ nọ i wuzou gaga nọ a jọ ebe yena ta kpahe nọ ahwo Sadusi na a je muẹrohọ họ. Wọhọ oriruo, ẹdẹ jọ nọ ahwo Sadusi a nọ Jesu onọ jọ kpahe ẹkparomatha, Jesu ọ nọ rai nọ: “Kọ wha gbe ri se evaọ iku nọ Mosis o kere kpahe ure inwe nọ erae e jẹ jọ ware na, nọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹe nọ: ‘Mẹ họ Ọghẹnẹ Abraham gbe Ọghẹnẹ Aiziki gbe Ọghẹnẹ Jekọp’?” (Mak 12:18, 26) Dede nọ ahwo Sadusi a ti se iku yena unuẹse buobu no, onọ nọ Jesu ọ nọ rai na o dhesẹ nọ oware jọ o riẹ nọ u wuzou gaga evaọ iku na nọ a bi muẹrohọ họ. Oye họ eyaa ẹkparomatha na. (Luk 20:38) Eme ma wuhrẹ no ẹme ahwo Sadusi nọ ma ta na ze? Ma te bi se owọ Ebaibol jọ hayo iku jọ, joma muẹrohotọ ziezi re ma ruẹ obọdẹ eware kpobi nọ ma sai wuhrẹ noi ze. Ẹsejọ ma te se oria jọ evaọ Ebaibol, ma sai wuhrẹ eware jọ noi ze nọ ma gbẹ maki roro didi hi. Rekọ joma nwane ta nọ eyena i te kẹ omai hi. Ma tẹ gbẹ kiẹ oria na ziezi, ma sai gbe wuhrẹ emamọ eware efa noi ze. w23.02 11 ¶9-10

Edawọ ilogbo i te isẹri buobu nọ Pọl ukọ na ọ ta kpahe evaọ oria ikere inẹnẹ na, rekọ aikpobi na a kru ẹrọwọ rai. (Hib. 11:36-40) Kọ ithihakọ rai gbe iruo nọ a ru kẹ Ọghẹnẹ kpobi ivrẹvru? Vievie! Dede nọ orọnikọ eyaa Ọghẹnẹ kpobi i rugba evaọ oke rai hi, a wo ẹruore inọ eware nọ Ọghẹnẹ ọ ta kpobi i ti rugba evaọ obaro. Fikinọ u mu rai ẹro nọ a bi ru eva were Jihova, a riẹ nọ Jihova ọ te ghale ae. (Hib. 11:4, 5) Iku rai e rẹ sae kẹ omai udu nọ ma rẹ rọ gọ Jihova avọ ẹruore. Who te rri akpọ na nẹnẹ, whọ rẹ ruẹ nọ eyeyoma ọvo eware i bi yoma. (2 Tim. 3:13) Oma o re lọhọ Ẹdhọ họ. Ọ gbẹ be dawo idibo Jihova. Odawọ kpobi nọ u te omai kẹhẹ, joma gbaemu nọ ma rẹ gọ Jihova avọ ajọwha je “fi ẹruore mai họ Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ uzuazọ” na.—1 Tim. 4:10. w22.06 25 ¶17-18

Oware jọ nọ u je fo re ma rẹrote oma mai ziezi họ, ma tẹ rrọ uzuazọ, ẹsiẹe ọvo ma sae rọ gọ Jihova. (Mak 12:30) Re ma sai ru ere, ma rẹ whaha oware kpobi nọ o rẹ sae nwa omai oma hayo wha ẹyao se omai. (Rom 12:1) Rekọ ma riẹ nọ makọ epanọ ma daoma rẹrote oma mai te kẹhẹ, ma rẹ seba ẹmọ họ. Ghele na, ma tẹ be dao utho ẹgba mai, kiyọ uzuazọ nọ Ọsẹ obọ odhiwu mai ọ kẹ omai na, ma rehọ e riẹ zaro ho. Ẹyao gbe owho e sae whae ze nọ ma gbẹ sai ro ru eware jọ nọ ma je ru vẹre he. Onana o rẹ sai ginẹ kẹ ohwo uye gaga. Rekọ ma du rọ fiki ere ta nọ ma rẹ gbẹ rẹrote oma mai hi hi. Ma rẹ gbẹ daoma rẹrote oma mai keme ma tẹ make who no hayo ma be mọ, ma sae gbẹ gọ Jihova je jiri ei ghele, wọhọ epanọ Devidi o ru na. Yọ o tẹ make rọnọ ma who no hayo ma be mọ, ma gbẹ rrọ ghaghae kẹ Jihova. Onana o be lẹliẹ eva were omai. (Mat. 10:29-31) Ma tẹ maki whu no dede, Jihova ọ gwọlọ nọ ọ rẹ kpare omai ze. (Job 14:14, 15) Rekọ nọ ma gbẹ rrọ uzuazọ na, joma daoma hae rẹrote oma mai jẹ whaha eware nọ e rẹ sai si uwhu kpe omai. w23.02 20-21 ¶3-5

Edẹ ogbotu obuobu na e rrọ obe uzuazọ na. Kinọ ẹmo Amagidọn o te fi vrẹ no, nọ a jẹ ruọ akpọ ọkpokpọ na no, odẹ rai ọ te gbẹ jọ obe uzuazọ na? Ee. (Evia. 7:14) Jesu ọ ta nọ ahwo nana a ti “wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.” (Mat. 25:46) Rekọ orọnọ ohwo ọ tẹ nwane zọ evaọ ẹmo Amagidọn yọ a kuenu kẹe inọ o ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ no ho. Evaọ oke Esuo Odu-Ikpe na, Jesu “ọ te sẹro rai wọhọ othuru-igodẹ, o ti su ai kpohọ iyeri-ame erọ ame uzuazọ.” A ti bruoziẹ kẹ ahwo nọ a yoẹme kẹ Jesu inọ a ru oreva Jihova, a ve ti kere edẹ rai fihọ obe uzuazọ na bẹdẹ bẹdẹ. (Evia. 7:16, 17) Rekọ utu ewe na, a te raha ai no evaọ ẹmo Amagidọn. Jesu ọ ta nọ a ti “kpohọ ọraha ebẹdẹ bẹdẹ.” (Mat. 25:46) Ẹzi ọfuafo o fiobọhọ kẹ Pọl ukọ na ta nọ “ahwo nana a ti wo obrukpe ọrọ ọraha ebẹdẹ bẹdẹ.”—2 Tẹs. 1:9; 2 Pita 2:9. w22.09 16 ¶7-8

Jihova ọ ma eware nọ ahwo uviuwou a rẹ sae rọ reakpọ kuoma nọ e rẹ lẹliẹ eva were ae je si ai kẹle ohwohwo. Jihova ọ ma eria iwowoma buobu nọ ma re kpohọ nyae jọ zaharo hayo rri ughe. Iviuwou buobu a rẹ nyai rri ughe evaọ igbrẹwọ nọ egọmeti o di ogba wariẹ nọ oghoghẹrẹ erao gbe ire e rrọ. Efa a rẹ nyai rri igbehru hayo kpohọ unueri abade. Ma tẹ ruọ akpọ ọkpokpọ no, esẹgbini avọ emọ a te re omaweromẹ emama Jihova vi epaọ anwẹdẹ kpobi. Ma gbẹ te dhozọ erao jọ wọhọ epanọ ma be dhẹ nẹnẹ na ha. (Aiz. 11:6-9) Ma ti wo uvẹ lelele nọ ma te rọ re omaweromẹ emama Ọghẹnẹ. (Ol. 22:26) Rekọ whai esẹgbini wha hẹrẹ oke yena re wha te ti fiobọhọ kẹ emọ rai re omaweromẹ emama Ọghẹnẹ hẹ. Whọ tẹ be rehọ eware nọ Ọghẹnẹ ọ ma ro wuhrẹ emọ ra kpahe Jihova, ẹsejọhọ a te ruẹ nọ ẹme nọ Devidi ọ ta na ginọ uzẹme inọ: “O Jihova, iruo evuevo nọ e wọhọ era e riẹ hẹ.”—Ol. 86:8. w23.03 25 ¶16-17