Ahrẹ

Ẹme kpobi nọ Jesu ọ jẹ ta gbe eware kpobi nọ o je ru, te iruo igbunu riẹ, i dhesẹ oghẹrẹ nọ Ọsẹ riẹ ọ rrọ gbe oghẹrẹ nọ o re rri eware. (Jọn 14:9) Eme ma rẹ sai wuhrẹ no iruo igbunu Jesu ze? Jesu avọ Ọsẹ riẹ a you omai gaga. Oke nọ Jesu ọ jọ otọakpọ, fikinọ o you ahwo gaga, ọ tẹ ruẹ ohwo nọ uye o be bẹ, o re fiobọhọ kẹe. Ẹdẹ jọ ọ jariẹ nọ ezae ivẹ jọ nọ i tuaro a jẹ rọ lẹ Jesu re o siwi ae. (Mat. 20:30-34) “Ohrọ rai o tẹ re Jesu,” fikiere o te siwi ai. Ẹme Griki nọ a jọ obe Matiu na fa “ohrọ rai o tẹ re” Jesu na, u dhesẹ epanọ oware o rẹ da ohwo gaga nọ ọ tẹ ruẹ omọfa nọ uye o be bẹ. Ohwo o gbe you ohwo ho, oware nọ o be via kẹ ohwo na o sae dae te ere he. Oghẹrẹ ohrọ-oriọ otiọye na nọ Jesu o wo oye o lẹliẹ e riẹ kuọ ahwo nọ ohọo u je kpe je siwi ọmoti jọ. (Mat. 15:32; Mak 1:41) Ma riẹ nọ uye nọ o be bẹ omai nẹnẹ na o be da Jihova gaga keme o wo “uvi ọdawẹ.” O be da Jesu re keme o you omai gaga. (Luk 1:78; 1 Pita 5:7) Ma riẹ nọ Jihova avọ Jesu a ginẹ gwọlọ nọ a re ku ebẹbẹ kpobi nọ i bi te omai ahwo-akpọ họ. w23.04 3 ¶4-5

Ma rẹ kẹnoma kẹ ifimu gbe ebe nọ a be jọ ta kpahe eware nọ e rẹ dha Jihova eva. Eware itieye na e da akpọ omuomu nana fia. Joma hai roro kpahe eware nọ e rẹ were Ọghẹnẹ. Oware nọ u re fiobọhọ kẹ omai ru ere họ, ma rẹ hae romatotọ se Ebaibol. Ma tẹ be hai kpohọ ewuhrẹ gbe usi uwoma, o te lẹliẹ omai roro kpahe eware iwoma re. Ma te bi ru ere, Jihova ọ ta nọ o ti fiobọhọ kẹ omai. Ọ te kuvẹ re odawọ nọ ọ rro vi omai o te omai hi. (1 Kọr. 10:12, 13) U fo nọ mai kpobi ma rẹ hae lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omai kru ẹrọwọ mai keme ebẹbẹ buobu i bi te omai evaọ edẹ urere nana. Jihova ọ gwọlọ nọ ma lẹ sei jẹ ‘ta eva mai kpobi kẹe.’ (Ol. 62:8) Hai jiri Jihova je yere iei rọkẹ eware nọ o bi ru kẹ owhẹ. Hae lẹ sei re o fiobọhọ kẹ owhẹ wo udu nọ whọ rẹ rọ ta usi uwoma. Lẹ sei nọ jọ o fiobọhọ kẹ owhẹ thihakọ ebẹbẹ nọ i bi te owhẹ, o ve je fiobọhọ kẹ owhẹ re whọ siọ oware uyoma ba eru. Whọ kuvẹ re ohwo jọ hayo oware jọ o whae ze nọ whọ gbẹ rọ lẹ se Jihova ẹsikpobi hi hi. w23.05 7 ¶17-18

Fikieme ma be hai ro kpohọ ewuhrẹ? Oware nọ o be mae lẹliẹ omai kpohọ ewuhrẹ họ re ma jiri Jihova. (Ol. 26:12; 111:1) U te no ere no, fikinọ ma be rria oke ogaga, nọ ma te kpohọ ewuhrẹ ma rẹ jẹ rọ uvẹ yena tuduhọ ohwohwo awọ. (1 Tẹs. 5:11) Re ma sai ru ere, o gwọlọ nọ ma rẹ jọ ewuhrẹ kpare obọ re ma kẹ uyo. Mai kpobi ma gwọlọ jiri Jihova jẹ tuduhọ ohwohwo awọ. Rekọ ẹsejọ nọ ma tẹ gwọlọ kẹ uyo, udu o sai bru omai, hayo ma be kpare obọ unuẹse buobu, rekọ a bi se omai tere he. Kọ oware utionana o tẹ be via, eme ma rẹ sai ru? Pọl ukọ na ọ ta nọ oware nọ o rẹ mae jọ omai oja họ re ma “tuduhọ ohwohwo awọ.” Otẹrọnọ udu u re bru omai re ma kẹ uyo, joma kareghẹhọ nọ o tẹ make rọnọ uyo okpẹkpẹe ma kẹ, ma rẹ sae rọ ere tuduhọ inievo mai awọ. Yọ ma tẹ kpare obọ, a gbe se omai hi, jọ eva e dha omai hi keme o te lẹliẹ amọfa wo uvẹ nọ a rẹ rọ kẹ uyo re.—1 Pita 3:8. w23.04 20 ¶1-3

Ovie Pasia o jie uzi inọ ahwo Ju nọ a rrọ igbo evaọ Babilọn a sai zihe kpobọ ẹwho rai. Oke yena yọ a jọ igbo te ikpe udhosa-gbikpe no. (Ẹzra 1:2-4) Ma riẹ nọ Jihova ọye o ru nọ onana o sae rọ via. Keme ahwo Babilọn a re siobọno ahwo nọ a mu kpohọ igbo ho. (Aiz. 14:4, 17) Rekọ ovie Pasia o fi Babilọn kparobọ no, yọ ọye ọ kẹ udu inọ ahwo Ju na a sai kpo. Onana o te gwọlọ nọ ohwo Ju kpobi maero kọ ezae nọ i wo uviuwou a rẹ jẹ sọ a re zihe kpo hayo a rẹ gbẹ jọ Babilọn. Ẹsejọhọ iroro na e te bẹ ẹjẹ. Ahwo Ju nọ e kpako no a te gwọlọ nọ a re zihe kpo ho, keme onya na o te lọhọ kẹ ae he. U te no ere no, obọ Babilọn a jọ yẹ ahwo Ju na buobu. Fikiere obei a rehọ wọhọ ẹwho rai, a te rri obọ Izrẹl wọhọ ẹwho esẹ-esẹ rai. Ere ọvo ho, o sae jọ nọ eware i je woma kẹ ahwo Ju jọ nọ e jọ obọ Babilọn na. O sae jọ nọ a wo iwou obọrai, yọ okọ rai o jẹ riẹ nya. Fikiere o te lọhọ kẹ ai hi re a nyasiọ eware nana ba zihe kpohọ ẹwho jọ nọ a ri te ẹdẹvo ho. w23.05 14 ¶1-2

Ebaibol ọ vuẹ omai inọ ma daoma wo ithihakọ, ohrọ-oriọ gbe uyoyou. Luk 21:19 o ta nọ: “Wha te thihakọ, wha ti siwi uzuazọ rai.” Ahwo Kọlọsi 3:12 o ta re nọ: ‘Wha whẹ ọdawẹ họ oma.’ 1 Ahwo Tẹsalonika 4:9, 10 o tẹ jẹ ta nọ: “Ọghẹnẹ o wuhrẹ owhai nọ wha you ohwohwo. . . . Rekọ, inievo, ma be tuduhọ owhai awọ nọ wha hai gbe ru onana ziezi.” Ehrẹ nana kpobi yọ ehrẹ nọ a kere se Ileleikristi nọ i bi thihakọ ebẹbẹ jọ no vẹre a te je wo ohrọ-oriọ gbe uyoyou no. Rekọ ẹme na họ u fo nọ emamọ iruemu nọ a wo na i re fi ai abọ kie he. Ere o gwọlọ nọ ma re ru nẹnẹ re. Roro kpahe epanọ Ileleikristi ọsosuọ a ro dhesẹ nọ a wo ithihakọ, ohrọ-oriọ, gbe uyoyou gbe epanọ whọ sae rọ rehọ aro kele ai. Eware esa nana i ti fiobọhọ kẹ owhẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ uye ulogbo na. Who ti thihakọ eware nọ e te via nọ uye ulogbo na u te muhọ no. Oke yena whọ vẹ te ta nọ ‘Jọ onọ o be via, o via.’ Keme whọ riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ owhẹ emu. w23.07 3 ¶4, 8

Te ẹruore obọ odhiwu ma wo, hayo usu “igodẹ efa” na ma rrọ, joma no “Edhere Ọrẹri” na ha. Ma gbe noi hi, ma ti wo eghale buobu enẹna gbe oke nọ Uvie Ọghẹnẹ o tẹ ze no. (Jọn 10:16) Anwọ ukpe 1919 C.E. ze, ima ahwo buobu, te ezae te eyae, te emaha a no Babilọn Ologbo na no. Babilọn Ologbo na họ egagọ erue akpọ na soso. Ahwo nọ a no rie ze a be nya “Edhere Ọrẹri” na. Jihova o ru nọ ahwo Ju nọ a je no obọ Babilọn ze na a sai ro te uwou gbẹsinẹdẹ. (Aiz. 57:14) Kọ eme o ru re ahwo a sae nya “Edhere Ọrẹri” na nẹnẹ? Ikpe buobu taure 1919 o te ti te, Jihova ọ rehọ ahwo jọ nọ a wo emamọ eva ru eware nọ i re fiobọhọ kẹ ahwo no Babilọn Ologbo na, re a nya “Edhere Ọrẹri” na. (Rri Aizaya 40:3.) Ahwo yena a ru eware buobu. Yọ i fiobọhọ kẹ ahwo nọ a ginẹ gwọlọ gọ Jihova uwhremu na nọ a sai ro no Babilọn Ologbo na, a te mu Ọghẹnẹ họ ẹgọ. Eware yena nọ a ru na o wọhọ ẹsenọ a jẹ ruẹrẹ edhere na họ re ahwo a sae nyae. w23.05 15-16 ¶8-9

Jihova ọ gwọlọ nọ eva e rẹ were omai nọ ma be gọe na yọ ọ rẹ gba omai họ ru oware he. (2 Kọr. 9:7) Otẹrọnọ oware nọ ma ma omaa riẹ evaọ egagọ Jihova o be ruọ omai oma ru hu, kọ ma rẹ gbẹ daoma ru ei ghele? Joma ta kpahe Pọl ukọ na. Ọ ta nọ: “Mẹ be gba oma mẹ je bi su ei wọhọ ọrigbo.” (1 Kọr. 9:25-27) Pọl ọ tẹ gwọlọ ru emamọ oware, ẹsejọ o jẹ hae ruọ ẹe oma ha, rekọ ọ rẹ gba omariẹ họ ru ei ghele. Kọ eware nọ Pọl o je ru evaọ egagọ Ọghẹnẹ e jẹ were Jihova? Ee. Yọ Jihova ọ ghale riẹ fiki epanọ ọ jẹ daoma te. (2 Tim. 4:7, 8) Jihova ọ tẹ ruẹ nọ ma be gba omamai họ ru oware nọ ma ma omaa riẹ evaọ egagọ riẹ, eva mai e rẹ were iẹe gaga. Fikieme? Keme o sae jọ nọ oware nọ ma ma omaa riẹ na o rẹ nwane ruọ omai oma ha, rekọ ma gwọlọ ru ei fikinọ ma you rie. Wọhọ epanọ Jihova ọ ghale Pọl ukọ na, ọ te ghale omai re. (Ol. 126:5) Nọ ma jẹ be ruẹ epanọ Jihova ọ be rọ ghale omai, oware na o ve ti mu omai oma họ ẹro. w23.05 29 ¶9-10

Pọl ukọ na ọ ta nọ ahwo nọ a te zọ họ nọ ẹdẹ Jihova ọ tẹ ze, a wọhọ ahwo nọ a rrọ owezẹ. A riẹ oware ovo nọ o be via ha, yọ a riẹ sọ oke o be nya ha. Fikiere nọ oghẹrẹ eware jọ e tẹ be make via dede, a rẹ riẹ hẹ, yọ a sai ru oware nọ u fo nọ a re ru hu. Ahwo buobu nẹnẹ a wọhọ ahwo nọ a rrọ owezẹ. (Rom 11:8) Eware buobu e be via nẹnẹ na nọ i dhesẹ nọ “edẹ urere na” ma rrọ na gbe nọ uye ulogbo na u ti muhọ uviemenẹ. Rekọ ahwo buobu a bi muẹrohọ eware nana ha. (2 Pita 3:3, 4) Rekọ ma riẹ nọ, nọ oke o be ke, oke u ve je kpo na, yọ ẹdẹ Jihova o bi dhe ẹkẹkẹle ọvo. Fikiere enẹna u fo nọ ma rẹ mae jaja aro vi wọhọ epanọ Ebaibol ọ vuẹ omai na. (1 Tẹs. 5:6) Fikieme u ro fo re ma hai rorote je rri otọ mu? Keme ma gbe ru ere he, ma sae rọ ẹmẹrera dhomahọ eme isuẹsu gbe eware efa nọ e rrọ akpọ na via. Nẹnẹ na, ahwo buobu a gwọlọ nọ ma kuomagbe ai votu je lele ai họre kẹ eware nọ a be họre kẹ. Yọ o te ga viere nọ ẹdẹ Jihova ọ be kẹle na. Rekọ jọ udu u bru omai hi inọ ẹsejọhọ ma ti gine dhomahọ eware akpọ na. Jihova ọ sae rọ ẹzi riẹ fiobọhọ kẹ omai re ma rri otọ mu, rorote je ru oware nọ u fo.—Luk 12:11, 12. w23.06 10 ¶6-7

Nọ who te yo odẹ Samsin, eme whọ rẹ kareghẹhọ? Ẹsejọhọ whọ te kareghẹhọ nọ Samsin ọ jọ ohwo nọ ọ goma gaga. Ere ọ ginẹ jọ. Rekọ Samsin o ru oware jọ nọ o wha uye sei. Ghele na, Jihova o rri Samsin fihọ emamọ ohwo. O ru nọ a ro kere eware nọ o ru fihọ Ebaibol re ma sai wuhrẹ emamọ eware jọ no uruemu riẹ ze. Jihova ọ kẹ Samsin ogaga nọ o ro ru ikpeware jọ kẹ ahwo Izrẹl. Nọ Samsin ọ maki whu kri no, nọ Pọl ukọ na o je kele ahwo nọ a wo ẹrọwọ gaga, Jihova ọ rehọ ẹzi riẹ kpọe re o kele Samsin kugbe ai. (Hib. 11:32-34) Iku Samsin e rẹ sae lẹliẹ omai kru udu ga keme ọ rẹroso Jihova okenọ o wo ẹbẹbẹ. Ma rẹ jọ iku riẹ wuhrẹ eware nọ i ti fiobọhọ kẹ omai kru udu ga nọ ma te wo ẹbẹbẹ, gbe epanọ ma sai ro ru oware areghẹ. w23.09 2 ¶1-2

Oware jọ nọ o sai fiobọhọ kẹ omai thihakọ họ, ma tẹ be hae lẹ se Jihova ẹsikpobi jẹ vuẹe oware nọ o be kẹ omai uye. (1 Tẹs. 5:17) Ẹsejọhọ who bi thihakọ ẹbẹbẹ ologbo ọvo obọnana ha. O tẹ make rrọ ere, emebẹbẹ efa jọ e be hai te owhẹ. Ẹsejọ eva e rẹ dha owhẹ nọ eware jọ e tẹ be via yọ whọ rẹ riẹ oware nọ who re ru hu. Kọ whọ be hae vuẹ Jihova, nọ oware utiọye na o tẹ be via? Whọ tẹ be hae lẹ sei re o fiobọhọ kẹ owhẹ thihakọ ebẹbẹ nọ i bi te owhẹ kẹdẹ kẹdẹ, ẹdẹfa nọ ẹbẹbẹ ologbo o te te owhẹ, who ti bo sei. Yọ u ti mu owhẹ ẹro inọ Jihova ọ be ruẹ oware kpobi nọ o be via kẹ owhẹ, ọ tẹ jẹ riẹ oghẹrẹ nọ o mai woma nọ ọ sai ro fiobọhọ kẹ owhẹ gbe oke nọ o re ro ru ei. (Ol. 27:1, 3) Ma te bi thihakọ ebẹbẹ nọ i bi te omai nẹnẹ, u ti fiobọhọ kẹ omai thihakọ uye ulogbo na. (Rom 5:3) Fikieme ma rọ ta ere? Inievo mai buobu a ta nọ eware nọ a thihakọ rai vrẹ no, u fiobọhọ kẹ ae nọ a be sai ro thihakọ ebẹbẹ efa nọ i bi te ai. Eware egaga nọ i ru rai no e lẹliẹ ẹrọwọ rai ga no. Fikiere a fievahọ Jihova inọ o ti fiobọhọ kẹ ae thihakọ ẹbẹbẹ kpobi nọ o te rai.—Jem. 1:2-4. w23.07 3 ¶7-8

Omaurokpotọ gbe ohrọ-oriọ nọ Jihova o wo jabọ nọ o gbe bi ro si eware kekeke he na. Ẹvẹ ma rọ riẹ? Okenọ Jihova ọ jẹ gwọlọ nọ ọ rẹ raha ahwo Sodọm fiki umuomu rai, o te vi ikọ-odhiwu riẹ nyae ta kẹ Lọt nọ jọ ọ dhẹ kpohọ obonọ igbehru e rrọ na. Rekọ ozọ obei u je mu ei. Fikiere ọ tẹ lẹ Jihova nọ jọ ọ kẹe uvẹ re avọ uviuwou riẹ a dhẹ kpohọ ẹmẹwho jọ nọ a re se Zoa. Yọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ ọ rẹ raha ẹwho yena kugbe. Kọ eme Jihova o ru? Kọ ọ ta nọ, ‘Oria nọ mẹ vuẹ owhẹ nọ whọ dhẹ kpohọ na whọ rẹ dhẹ kpohọ’? Ijo. Ọ kẹ Lọt uvẹ nọ jọ ọ dhẹ kpohọ Zoa. Ọ gbẹ raha Zoa ha. (Emu. 19:18-22) Nọ ikpe buobu e vrẹ no, Jihova o ru oware ofa nọ u dhesẹ nọ o wo ohrọ-oriọ. Ọ vuẹ Jona ọruẹaro riẹ re ọ nyae vuẹ ahwo Nanivi nọ ọ te raha ẹwho na je kpe ai kpobi no fiki eware iyoma nọ a bi ru. Rekọ ahwo Nanivi a te kurẹriẹ. Kọ eme Jihova o ru? Ohrọ rai o re riẹ. Ọ gbẹ raha ẹwho na ha.—Jona 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 21 ¶5

Eme iku Jehoash i wuhrẹ omai? Jehoash ọ wọhọ ufi nọ o whaliẹ ure. Ure nọ ọ whaliẹ na họ Jehoyada. Nọ Jehoyada o whu no, u gbe wo oware ọvo nọ u kru rie dikihẹ hẹ. Nọ o mu ahwo nọ e be gọ Jihova ha họ ẹgaviezọ kẹ no, o te kie. Onana u wuhrẹ omai obọdẹ oware jọ. Ma rẹ gọ Ọghẹnẹ fikinọ ahwo uviuwou mai hayo inievo efa a be gọ Ọghẹnẹ hẹ. Ma rẹ daoma re ma dikihẹ ga kẹ omamai evaọ ukoko na. Ma re wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ ẹsikpobi, roro didi kpahe iẹe, jẹ lẹ ẹsikpobi. Nọ ma bi ru ere na, ma ve ti you Jihova jẹ dhozọ riẹ. (Jeri. 17:7, 8; Kọl. 2:6, 7) Jihova o fi izi egaga jọ họ kẹ omai nọ ma re koko ho. Obe Ọtausiuwoma Na 12:13 o vuẹ omai oware nọ ọ gwọlọ nọ ma ru. O ta nọ: “Dhozọ Ọghẹnẹ uzẹme na je koko izi riẹ, keme oware kpobi nọ a gwọlọ mi ohwo-akpọ ona.” Ma tẹ be dhozọ Ọghẹnẹ, o te lẹliẹ omai dikihẹ ga ẹdẹfa nọ ebẹbẹ i te te omai. Yọ o te whae ze nọ ma gbẹ te rọ kẹ oware ọvo uvẹ hẹ re o raha usu mai avọ Jihova. w23.06 19 ¶17-19

Ẹme nọ a kake ta evaọ owọ avọ 5 họ: “Ọnọ ọ keria agbara-uvie na ọ tẹ ta nọ.” (Evia. 21:5a) Eria esa ẹme nana ọ rrọ evaọ obe Eviavia. Eria yena yọ eria nọ Jihova ọ jọ ta ẹme. Onana u dhesẹ nọ orọnikọ ukọ-odhiwu jọ nọ o wo ogaga gaga hayo Jesu nọ a kpare ze no na ọye ọ ta ẹme nọ ọ rrọ Eviavia 21:5, 6 na ha, rekọ Jihova ọvo ọ rọ unu riẹ tae. Kọ ma gbẹ sae rọwo ẹme nọ o no unu Jihova ze? Emejabọ! Jihova “ọ rẹ sae ta ọrue he.” (Tait. 1:2) Ma fi eva mai kpobi họ iẹe inọ o ti ru eyaa nọ ọ ya na gba. Joma ta kpahe ẹme na “Rri!” Ẹme nana ọ rrọ eria efa buobu evaọ obe Eviavia na. Kọ eme a gwọlọ nọ ma muẹrohọ evaọ oria Ebaibol nana? Ẹme nọ Ọghẹnẹ ọ ta inọ: “Me bi ru eware kpobi họ ekpokpọ.” Dede nọ oware nọ Jihova o ti ru ẹdẹfa ọ be ta na, oware na u mu rie ẹro te epanọ ọ rọ tae wọhọ ẹsenọ o mu ei họ eru no.—Aiz. 46:10. w23.11 3-4 ¶7-8

Pita ukọ na o ru eware jọ nọ i woma ha. Joma fodẹ ejọ. Okenọ Jesu ọ rọ ta nọ ọ te ruẹ uye, o ve ti whu wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ evaọ Ikereakere na, Pita ọ vuẹ Jesu nọ ọ gbẹ ta oghẹrẹ eme itieye na ha. (Mak 8:31-33) Ere ọvo ho, Pita avọ ikọ nọ i kiọkọ a jẹ hae vro avro ohwo nọ ọ mae rro evaọ usu rai. Ẹsiẹvo ho, isiava ha. (Mak 9:33, 34) Yọ evaọ aso nọ a rọ nyaze ti mu Jesu na, Pita o wolo ọgbọdọ riẹ, ọ tẹ gbẹre ozọ ọzae jọ la no. (Jọn 18:10) Aso ẹdẹ yena ọvona, epanọ Pita ọ make kẹle Jesu te na, ọ vro riẹ isiasa soso fiki ozọ. (Mak 14:66-72) Nọ ọ vro Jesu no, o da riẹ gaga, o te kuenu oviẹ. Ẹvro nọ Pita ọ vro Jesu na o lẹliẹ e riẹ jọ ọkọkora, rekọ Jesu ọ rọvrẹ Pita. Nọ a kpare Jesu ze no, ọ nọ Pita te isiasa sọ o you rie. Jesu ọ tẹ vuẹ Pita nọ jọ ọ rẹrote imigodẹ riẹ. (Jọn 21:15-17) Pita o ru epanọ Jesu ọ ta na. Evaọ ẹdẹ Pẹntikọst, ọ jọ obọ Jerusalẹm yọ ọ jọ usu ilele ọsosuọ nọ a rehọ ẹzi ọfuafo na wholo. w23.09 22 ¶6-7

Pita ukọ na ọ jọ ọkpako ukoko, yọ o kere se ekpako ukoko nọ: “Wha sẹro uthuru Ọghẹnẹ.” (1 Pita 5:1-4) Otẹrọnọ whẹ yọ ọkpako ukoko, ma riẹ nọ who you inievo na, yọ whọ gwọlọ tuduhọ ae awọ. Rekọ ẹsejọ whọ sai roro nọ who wo uvẹ tere he nọ whọ te hae rọ tuduhọ inievo na awọ. Yọ ẹsejọ oma o rẹ rrọ owhẹ no. Kọ eme who ti ru? Lẹ se Jihova re whọ vuẹe oghẹrẹ nọ eware e rrọ kẹ owhẹ. Pita o kere nọ: “Otẹrọnọ ohwo jọ ọ be gbodibo, jọ ọ rẹroso ẹgba nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ kẹ.” (1 Pita 4:11) Ebẹbẹ buobu nọ i bi te inievo mai nẹnẹ na Uvie Ọghẹnẹ ọvo u ti ku ae họ. Rekọ riẹ nọ Jesu “othuru-igodẹ ologbo na” o wo ẹgba nọ ọ sai ro fiobọhọ kẹ ae vi epanọ whọ hai fiobọhọ kẹ ae te. Ọ sai fiobọhọ kẹ ae enẹna, yọ ọ te rẹrote ae gaga evaọ akpọ ọkpokpọ na. Oware nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ whai ekpako na wha ru ọvo họ, wha you inievo rai, wha hae tuduhọ ae awọ, wha vẹ jẹ “jọ oriruo kẹ uthuru na.” w23.09 29-30 ¶13-14

Ma rẹ daoma whaha ereghẹ ahwo-akpọ. Ma te lele oghẹrẹ nọ ahwo-akpọ a re rri eware, ma te daezọ Jihova gbe izi riẹ hẹ. (1 Kọr. 3:19) Ahwo nọ a be rọ “areghẹ akpọ nana” ro yeri akpọ a re ru oware kpobi nọ u si rai urru, o tẹ make rọnọ o rẹ dha Ọghẹnẹ eva. Ileleikristi jọ nọ e jọ obọ Pẹgamọm gbe Thiatira a jẹ rọ aro kele ahwo ẹwho rai nọ e jẹ gọ emedhọ gbe enọ i je gbe-ọfariẹ. Jesu o te vi ovuẹ jọ se ai. Ọ vuẹ rai nọ ọfariẹ-ogbe nọ a be kuvẹ riẹ evaọ ukoko na o be dhae eva gaga. (Evia. 2:14, 20) Nẹnẹ na, ahwo buobu a bi ru eware nọ e rẹ dha Ọghẹnẹ eva, yọ a rẹ gwọlọ nọ ma ru epanọ a bi ru na. Imoni mai gbe amọfa nọ ma gbẹ riẹ oma a sae ta kẹ omai nọ izi Ọghẹnẹ nọ ma bi koko na yọ ifi ma be rọ gba omamai na. A sae vuẹ omai nọ o thọ họ re ohwo o ru oware nọ u si rie urru ẹsejọ. A rẹ ta nọ izi nọ Ọghẹnẹ o jie kpahe ọfariẹ-ogbe na, akpọ yena ọ vrẹ no. Ẹsejọ ma re roro nọ eware nọ Jihova ọ jọ Ebaibol ta ẹme te he i bu hrọ. O vẹ whae ze nọ ma rẹ rọ gwọlọ “ru vrẹ eware nọ a kere na.”—1 Kọr. 4:6. w23.07 16 ¶10-11

O ginẹ gwọlọ nọ Meri oni Jesu o re wo udu. Ukọ-odhiwu ọ ta kẹe nọ o ti dihọ, yọ ọmọ nọ o ti di eva riẹ họ na Ọmọ Ọghẹnẹ. Kọ ubiẹro vẹ a ti ro rri rie nọ o te dihọ yọ o ri wo ọzae he? Oye ovo gbe he, o ri yẹ ọmọ ẹdẹvo ho. Kọ eme ọ riẹ kpahe ọmọ-ọyọrọ nọ ọ be te rọ yọrọ ọmọ nọ ọ te jọ Mesaya na? Kọ eme ọ te ta kẹ Josẹf nọ ọ gwọlọ rehọ iẹe nọ u ti ro mu ei ẹro nọ orọnikọ ohwo jọ ọ kẹ riẹ eva na ha? Eware nana kpobi e rẹ sae lẹliẹ ohwo ruawa. (Luk 1:26-33) Iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ Meri na, okolo iruo ho. Kọ eme o kẹ riẹ udu? Amọfa a tuduhọ iẹe awọ. Ọ nọ Gebriẹl epanọ eware na e te sae rọ via. (Luk 1:34) Nọ omoke jọ o vrẹ no, ọ tẹ jẹ nyabru omoni rai jọ nọ a re se Ẹlizabẹt nọ ọ jẹ rria “okpẹwho Juda jọ nọ o rrọ ubrotọ igbehru.” Ẹlizabẹt o jiri Meri gaga jẹ tuduhọ iẹe awọ. Ẹzi Jihova o tubẹ lẹliẹe ruẹaro jọ kpahe ọmọ nọ Meri o ti yẹ na, nọ o lẹliẹ eva were Meri. (Luk 1:39-45) Meri ọ ta nọ Jihova “ọ rọ obọ riẹ ru eware ilogbo no.” (Luk 1:46-51) Jihova ọ rehọ Gebriẹl gbe Ẹlizabẹt tuduhọ Meri awọ gaga. w23.10 14-15 ¶10-12

A rọ ẹzi wholo umutho Ileleikristi jọ. Yọ Ileleikristi yena a zihe ruọ emọ Ọghẹnẹ no makọ evaọ enẹna. A te jọ izerẹ re evaọ obọ odhiwu wọhọ epanọ Jesu ọ rrọ ozerẹ na. Yọ a ti bu te ahwo idu udhuhrẹ-gbene (144,000). (Evia. 14:1) Oria Ọrẹri nọ o jọ uwou-udhu na u dikihẹ kẹ oghẹrẹ nọ enọ a rọ ẹzi wholo na a rrọ enẹna. A zihe ruọ emọ Ọghẹnẹ no dede nọ a gbẹ rrọ otọakpọ na. (Rom 8:15-17) Ọrẹri Erẹri nọ ọ jọ uwou-udhu na u dikihẹ kẹ obọ odhiwu nọ Jihova ọ rrọ na. “Ekọtini” nọ ọ rrọ udevie Oria Ọrẹri na avọ Ọrẹri Erẹri na u dikihẹ kẹ ugboma Jesu evaọ okenọ ọ jọ obọ otọakpọ obonẹ. Ọ sae rọ oma ohwo-akpọ nọ o wo oke yena kpobọ odhiwu hu re o ru iruo Ozerẹ Okpehru riẹ evaọ etẹmpol ologbo Jihova na. Oma riẹ nọ o ro dhe idhe kẹ ahwo-akpọ na oye u rovie uvẹ fihọ nọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo kpobi a ti ro kpobọ odhiwu. Ileleikristi nana omarai a sae rọ ugboma ohwo-akpọ nọ a wo na kpobọ odhiwu hu.—Hib. 10:19, 20; 1 Kọr. 15:50. w23.10 28 ¶13

Gidiọn ọ rehọ unu kpotọ kpahe ẹme kẹ ahwo Ifremu. (Ibr. 8:1-3) O mu ofu hu. Ọ nabe gaviezọ kẹ ae, jẹ rọ areghẹ ta ẹme nọ o ru udu rai dhẹ. Onana u dhesẹ nọ o wo omaurokpotọ. Ekpako ukoko a rẹ daoma rọ aro kele Gidiọn. Nọ ohwo jọ ọ tẹ vuẹ owhẹ nọ whọ riẹ oware jọ ru hu, gaviezọ kẹe ziezi, re whọ jẹ rọ unu kpotọ kpahe ẹme kẹe. U re dhesẹ nọ who wo areghẹ. (Jem. 3:13) Nọ ekpako ukoko a te bi ru ere, udhedhẹ o rẹ jọ ukoko na. Nọ a fi ahwo Midian kparobọ no, ahwo Izrẹl a tẹ jẹ gwọlọ nọ a rẹ rehọ Gidiọn mu osu rai. Rekọ Gidiọn ọ vuẹ rai nọ Jihova họ ọnọ o re su ai. (Ibr. 8:22, 23) Ẹvẹ ekpako a sae rọ rehọ aro kele Gidiọn? Nọ a te bi jiri ọkpako fiki oware jọ nọ o ru, u fo nọ ọ rẹ rehọ ọghọ na kẹ Jihova keme Jihova ọye o ru nọ ọ sai ro ru oware na. (1 Kọr. 4:6, 7) Ma rehọ iẹe nọ a bi jiri ọkpako kẹ ẹme nọ o ru. Ọkpako na o re ru re inievo na a riẹ nọ orọnikọ areghẹ obọriẹ o ro ru ẹme na ha, rekọ ẹme Ebaibol gbe eware nọ ukoko Jihova u wuhrẹ omai no u fiobọhọ kẹe. U fo re ekpako a hae nọ omarai nọ, ‘Kọ oghẹrẹ nọ me re ro ru ẹme o be lẹliẹ ahwo rri omẹ nọ mẹ họ ọnọ o bi wuhrẹ ai na binikọ Jihova?’ w23.06 4 ¶7-8

Ma tẹ lẹ nọ jọ Jihova o ru oware jọ kẹ omai, rekọ o ri ru ei kẹ omai no ho, ma sae nọ omamai enọ esa jọ. Orọ ọsosuọ, ‘Kọ oware na u gine fo oware nọ mẹ rẹ lẹ kẹ?’ Ẹsibuobu ma re roro nọ oware nọ ma be lẹ kẹ na oye o te mai kiehọ kẹ omai. Rekọ Ọghẹnẹ o te gine ru oware na kẹ omai, ẹsejọhọ u ti fi obọ ọvo họ kẹ omai hi. Nọ ẹbẹbẹ jọ ọ tẹ rrọ otọ, nọ ma jẹ be lẹ nọ jọ Ọghẹnẹ o ru oware jọ kẹ omai, o sae jọ nọ oware ofa o riẹ nọ o mai woma vi onọ ma be lẹ kẹ na. Yọ eware nọ ma rẹ lẹ nọ Jihova o ru kẹ omai ẹsejọ na, e rọwokugbe oreva riẹ hẹ. (1 Jọn 5:14) Ọsẹgboni nọ a lẹ nọ jọ Jihova o ru re ọmọ rai ọ jọ ukoko na, emamọ oware a lẹ kẹ na. Rekọ ma riẹ nọ Jihova ọ rẹ gba ohwo họ gọe he. Ọ gwọlọ nọ te emọ mai, te omọfa kpobi ọ rẹ rọ udu obọriẹ ta nọ ọ gwọlọ gọe. (Izie. 10:12, 13; 30:19, 20) U fo nọ ọsẹgboni na a rẹ lẹ nọ jọ Jihova o fiobọhọ kẹ ae re a sai wuhrẹ ọmọ rai, eme na i ve tei udu, o ve ti you Jihova jẹ jọ ogbẹnyusu riẹ.—Itẹ 22:6; Ẹf. 6:4. w23.11 21 ¶5; 23 ¶12

Oware jọ nọ u re dhesẹ nọ ma you inievo mai họ, nọ ma tẹ be hae sasa ae oma. Fikieme ma rọ ta ere? Obe jọ nọ o rẹ fa otọ eme Ebaibol o ta nọ, ẹme nọ a fa “sasa” oma na, u dhesẹ epanọ “ohwo o re dikihẹ gba ohwo nọ uye o be bẹ re ọ tuduhọ iẹe awọ.” Nọ ẹbẹbẹ o te te oniọvo mai oma, nọ ma jẹ be sasa iẹe oma, o rẹ lẹliẹe kru udu ga, ọ vẹ gbẹ be gọ Jihova vrẹ. Ma tẹ be hae sasa inievo mai oma, yọ ma bi dhesẹ nọ ma you rai. (2 Kọr. 7:6, 7, 13) Ohrọ-oriọ avọ omosasọ okọ gbe uvi. Ẹvẹ ma rọ ta ere? Keme nọ ohwo o te wo ohrọ-oriọ, ẹsiẹe ọ te mae rọ gwọlọ sasa omọfa oma, ọ vẹ jẹ gwọlọ epanọ o re ro fiobọhọ kẹe. Fikiere jọ ohrọ ahwo o hae re omai, keme ẹsiẹe ma te rọ gwọlọ sasa ae oma. Pọl ọ ta ẹme jọ nọ u dhesẹ nọ fikinọ Jihova ọ rẹ re ohrọ ohwo gaga, oye o be lẹliẹe sasa omai oma. Ọ ta nọ Jihova yọ “Ọsẹ nọ o wo ohrọ-oriọ gbe Ọghẹnẹ omosasọ kpobi.”—2 Kọr. 1:3. w23.11 9-10 ¶8-10

U fo re Oleleikristi kpobi ọ riẹ nọ a te wọso ẹe. Yọ a wọso Pọl ukọ na re. O kere se inievo nọ e jọ obọ Tẹsalonika nọ: “Nọ ma jọ kugbe owhai, ma vuẹ owhai kpahotọ nọ ma te ruẹ uye ukpokpoma, yọ oye o via no na.” (1 Tẹs. 3:4) O te je kere se inievo obọ Kọrint nọ: “Inievo, ma gwọlọ nọ wha jọ igbori uye nọ o bẹ omai evaọ ubrotọ Esia ha.” Ọ ta re nọ, u “te epanọ ma je ro roro nọ ma te zọ họ.” (2 Kọr. 1:8; 11:23-27) Mai Ileleikristi nẹnẹ ma riẹ nọ uye o te siọ omai ba ete he. (2 Tim. 3:12) Ẹsejọhọ imoni ra hayo egbẹnyusu ra a mukpahe owhẹ fikinọ whọ rrọ ukoko na. Kọ a be wọso owhẹ evaọ oria nọ who bi jo ru iruo fikinọ who bi lele ai ru eware iwhayo nọ a bi ru hu? (Hib. 13:18) Kọ ahwo egọmeti a be wọso owhẹ fikinọ whọ be ta usi uwoma kẹ ahwo kpahe eware nọ who bi rẹro rai? Pọl ọ ta nọ oghẹrẹ uye kpobi nọ u te omai kẹhẹ, joma hae ghọghọ. w23.12 10-11 ¶9-10

Ebẹbẹ i te Jekọp. Simiọn avọ Livae, a ru oware jọ nọ o wha omovuọ se Jekọp ọsẹ rai, yọ oware nọ a ru na o fo oware nọ idibo Jihova a re ru hu. Reshẹl nọ Jekọp o you gaga na o te je whu nọ o je yẹ ọmọ avọ ivẹ riẹ. O jọ etẹe kuhọ họ, oke jọ nọ ohọo ogaga u je mu evaọ ẹwho na, a tẹ kwa kpohọ Ijipti. Oke nana yọ Jekọp ọ who gaga no. (Emu. 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Ghelọ ebẹbẹ nana kpobi nọ i te Jekọp na, o fievahọ Jihova, yọ ọ riẹ nọ Jihova o ti ru eyaa riẹ gba. Jihova o ru oware nọ o lẹliẹ Jekọp riẹ nọ ọ ginẹ rrọ kugbei. Eme o ru? Jihova ọ jẹ ghale Jekọp evaọ oware kpobi nọ o je ru. Yọ erao riẹ i je vihọ ọvo. O te ti fe gaga. Ere ọvo ho, Josẹf nọ o je roro nọ o whu no anwẹdẹ na, aimava a wariẹ ruẹ ẹro uwhremu na. Yọ onana o te lẹliẹ eva were iẹe gaga. Fikinọ Jekọp ọ kẹle Jihova gaga jabọ nọ ọ sai ro thihakọ ebẹbẹ nana kpobi na. (Emu. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Nọ usu mai avọ Jihova o tẹ rrọ kpekpekpe, eware jọ nọ ma rẹro rai hi e tẹ via kẹ omai, ma te sai thihakọ. w23.04 15 ¶6-7

Who te se ẹme nọ ọ rrọ Olezi avọ 23 na, o rẹ lẹliẹ owhẹ ruẹ nọ Jihova o gine you omai gaga yọ ọ be rẹrote omai. Devidi ọye o kere ẹme nọ ọ rrọ etẹe na. Ọ ta nọ Jihova họ Ọsẹro riẹ, yọ ọ be rẹrotei wọhọ othuru-igodẹ. Ẹme nọ ọ ta o dhesẹ nọ avọ Jihova a kẹle ohwohwo gaga. Ọ riẹ nọ o te fi oma hotọ re Jihova o su ei, o ti su ei thọ họ. Yọ o gine fi omariẹ hotọ kẹ Jihova re o su ei. Devidi ọ riẹ nọ uyoyou nọ Jihova o wo kẹe o te hiẹ hẹ. Eme o nwani ro mu ei ẹro ga te ere? Jihova ọ jẹ rẹrote Devidi ẹsikpobi, yọ Devidi ọ riẹ ere. Devidi ọ tẹ jẹ jọ ogbẹnyusu ọkpekpe Jihova. Yọ eva riẹ e jẹ were Jihova. Oyejabọ Devidi ọ rọ riẹ nọ oghẹrẹ kpobi nọ eware e rẹ jọ kẹhẹ, Jihova ọ te rẹrotei. O make rọnọ ebẹbẹ i te Devidi, o je bru udu gaga ha. Ọ riẹ nọ Jihova ọ te rẹrotei keme o you rie gaga. Fikiere eva e jẹ were Devidi gaga.—Ol. 16:11. w24.01 29 ¶12-13

Nọ a fi Ẹmo Akpọ Avivẹ no, a gbe je kpokpo idibo Jihova tere he. U te ru nọ a rọ ta usi uwoma na te erẹwho buobu. Ere ọvona nẹnẹ, Utu Ẹruorote na o be daoma re a riẹ oware nọ Jihova Ọghẹnẹ gbe Kristi a gwọlọ nọ ma ru. A gwọlọ rọ iroro obọrai vuẹ omai oware nọ ma re ru hu. Epọvo na re, esẹro okogho gbe ekpako ukoko a be rọ iroro obọrai vuẹ omai oware ovo ho, rekọ onọ ukoko o ta ọvo a be vuẹ omai. Ekpako nọ a rọ ẹzi wholo na a rrọ “obọze” Kristi. Yọ orọnọ ae ọvo Kristi ọ be kpọ họ, rekọ te ekpako nọ i kiọkọ kpobi. (Evia. 2:1) Ekpako na yọ ahwo nọ a gba ha wọhọ omai na. Eware e rẹ thọ ae obọ ẹsejọ. Eware e jẹ thọ Mosis avọ Joshua gbe ikọ na obọ ẹsejọ re. (Ik. 20:12; Jos. 9:14, 15; Rom 3:23) Rekọ ghele na, Jesu ọ be rọ ọrigbo nọ a re fievahọ gbe ekpako nọ a ro mu na vuẹ omai oware nọ ma re ru. Yọ ọ te gbẹ rehọ ae vuẹ omai oware nọ ma re ru. Fikiere nọ a tẹ vuẹ omai nọ ma ru oware jọ, joma kareghẹhọ nọ Ọghẹnẹ ọye ọ be rehọ ai vuẹ omai oware nọ ma re ru na. w24.02 23-24 ¶13-14

Ma tẹ be hae ta ẹme nọ o re dhesẹ nọ eware nọ Jihova o ru kẹ omai e da omai ẹro, ma te je you rie, jẹ be rọ evawere ta ẹme ezi riẹ, eva e rẹ were Jihova. Ma te kpohọ usi uwoma, ma rẹ kareghẹhọ nọ oware nọ o be mae wọ omai nya họ, re ma wuhrẹ ahwo inọ Jihova Ọsẹ mai na yọ emamọ Ọsẹ, a vẹ kẹle iẹe. (Jem. 4:8) Ma re wuhrẹ ahwo re a riẹ nọ Jihova ọ rrọ yoyou, o re bru uvioziẹ, o wo areghẹ gaga, o te je wo ogaga ulogbo. Ma ve je wuhrẹ ai eware efa nọ i dhesẹ nọ Jihova o woma gaga. Edhere ọfa nọ ma re ro jiri Jihova họ, ma rẹ daoma rọ aro kele iei, yọ o rẹ lẹliẹ eva were iẹe. Ma tẹ be rọ aro kele Jihova, mai avọ ahwo nọ a be gọ Ọghẹnẹ hẹ ma rẹ jọ epọvo ho. A tẹ ruẹ omai, a rẹ nwane riẹ, yọ u re gbe ejọ unu inọ ma wọhọ e rai hi. (Mat. 5:14-16) Nọ ma te bi lele ai ru eware jọ, joma rọ uvẹ yena vuẹ ae oware nọ o lẹliẹ omai rrọ epanọ ma rrọ na. O vẹ te lẹliẹ Ọghẹnẹ mai na were ahwo nọ a ginẹ gwọlọ gọe. Ma te bi ru eware yena, yọ ma bi jiri odẹ Jihova Ọsẹ mai na, yọ eva e te were iẹe gaga.—1 Tim. 2:3, 4. w24.02 10 ¶7

Re whọ sae jọ ọzae nọ a rẹ rọ suẹro evaọ ukoko na, u fo nọ whọ rẹ riẹ oghẹrẹ nọ a re ru eware jọ. Eware nana nọ who bi ti wuhrẹ na o te whae ze nọ a tẹ kẹ owhẹ iruo jọ evaọ ukoko na whọ vẹ sai ru ai. Yọ u ti fiobọhọ kẹ owhẹ wo iruo nọ whọ sae rọ rẹrote omara gbe ahwo uwou ra. O vẹ jẹ whae ze nọ whọ sai ro fiobọhọ kẹ amọfa. Wọhọ oriruo, daoma riẹ epanọ a re se je kere ziezi. Ebaibol ọ ta nọ ohwo nọ ọ rẹ romatotọ se ẹme Ọghẹnẹ je roro kpahe iẹe kẹdẹ kẹdẹ, eva e rẹ were iẹe, yọ eware e rẹ riẹ nya kẹe. (Ol. 1:1-3) Who te bi se Ebaibol kẹdẹ kẹdẹ, o te whae ze nọ whọ te rọ riẹ oghẹrẹ nọ Jihova o re rri eware, yọ o te lẹliẹ owhẹ rri otọ mu je roro oware te ziezi. (Itẹ 1:3, 4) Inievo mai a gwọlọ ezae nọ e rẹ sae rehọ Ebaibol kẹ ae emamọ ohrẹ nọ u re fiobọhọ kẹ ae. Whọ tẹ riẹ obe ese jẹ riẹ ekere ziezi, whọ te riẹ epanọ a rẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹme, je ru ẹme na ziezi re o te ahwo udu. Yọ whọ te kẹ iyo nọ i re ru ẹrọwọ amọfa ga nọ who te kpohọ ewuhrẹ. Whọ te jẹ sae riẹ epanọ a re kere ememe jọ fihotọ nọ whọ rẹ rọ tuduhọ omara gbe amọfa awọ. w23.12 26-27 ¶9-11

Oware jọ o tẹ be lẹliẹ ozọ mu owhẹ, roro kpahe eware nọ Jihova o ti ru evaọ obaro nọ a te kpe Setan no. Evaọ okokohọ nọ ma nya evaọ 2014, a ru odhesẹvia jọ nọ ọsẹ jọ avọ aye gbe emọ riẹ a se ẹme nọ ọ rrọ 2 Timoti 3:1-5. Rekọ ọsẹ na o se rie wọhọ ẹsenọ o be ta kpahe aparadase orọnọ edẹ urere nana ha. Enẹ o se rie: “Evaọ akpọ ọkpokpọ na, ahwo a te reakpọ kuoma, keme a ti you ahwo-akpọ ibe rai, je ru eware nọ e rẹ were Ọghẹnẹ, a ti wo omaurokpotọ, a ti jiri Ọghẹnẹ, a ti yoẹme kẹ esẹgbini rai, a ti yere ahwo nọ a ru ọghọ kẹ ae, a ti ru ẹme rai gba, a ti you ahwo uviuwou rai, a te rọwo ru ọtamuo, a te ta ẹme ezi amọfa, a ti wo oma-onyẹ, a ti mu ofu hu, a ti you oware uwoma, a te jọ ahwo nọ a re fievahọ, a ti vivie ahwo ho, a ti veghe uzou ho, a ti you Ọghẹnẹ orọnikọ omaweromẹ hẹ, a te rọ eva rai kpobi gọ Ọghẹnẹ; kuomagbe ahwo otiọye na.” Kọ whẹ avọ ahwo uviuwou ra gbe inievo ukoko na wha be hae ta ẹme kpahe oghẹrẹ nọ akpọ ọkpokpọ na ọ te jọ? w24.01 6 ¶13-14

Eva e were omai gaga nọ ma rọ riẹ nọ eva mai e be were Jihova. Ebaibol ọ ta nọ: “Ahwo Jihova a rẹ were iẹe.” (Ol. 149:4) Rekọ ẹsejọ, inievo jọ a re roro nọ, ‘Kọ eva mẹ e be ginẹ were Jihova?’ Ma rẹ jọ Ebaibol na ruẹ iku idibo Ọghẹnẹ jọ nọ avro otiọye na ọ jọ udu rai evaọ oke nọ u kpemu. (1 Sam. 1:6-10; Job 29:2, 4; Ol. 51:11) Ebaibol o dhesẹ vevẹ nọ dede nọ ahwo-akpọ a gba ha, a sai ru eva were Jihova. Kọ ẹvẹ ma sai ro ru eva were Jihova? Ma re fi ẹrọwọ họ Jesu Kristi, ma vẹ jẹ họ-ame. (Jọn 3:16) Ma tẹ họ-ame no, yọ ma dhesẹ kẹ ahwo kpobi no inọ ma kurẹriẹ no izieraha mai no, ma tẹ jẹ ya eyaa kẹ Ọghẹnẹ no inọ oreva riẹ ma re ru. (Iruẹru 2:38; 3:19) Oware nana u re ru eva were Jihova gaga keme o rẹ lẹliẹe riẹ nọ ma gwọlọ jọ egbẹnyusu riẹ. Ma tẹ be dawo utho ẹgba mai kpobi re ma ru epanọ ma ya eyaa riẹ na, eva mai e rẹ were Jihova, yọ ọ rẹ rehọ omai nọ mai yọ egbẹnyusu riẹ.—Ol. 25:14. w24.03 26 ¶1-2

Nọ egọmeti ọ tẹ ta nọ ma gbẹ ta usi uwoma ha, ma rẹ gbẹ ta usi uwoma na ghele wọhọ epanọ ilele Jesu a ru. Ma riẹ nọ Jihova ọ sai fiobọhọ kẹ omai re ma ta usi uwoma na. Fikiere lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omai wo udu gbe areghẹ. Ebẹbẹ buobu i bi te omai. Ejọ ẹyao, ejọ ahwo mai nọ a whu ku omai. O sae jọ ọwọsuọ, ẹbẹbẹ uviuwou, hayo oghẹrẹ ẹbẹbẹ ọfa jọ. Eyao nọ i bi vo e sae jẹ romavia. Hayo o sae jọ nọ a bi fi ẹmo evaọ oria nọ ma rrọ, o vẹ lẹliẹ eware jẹ ga kẹ omai vi epanọ e rrọ vẹre. O tẹ rrọ ere, lẹ se Jihova, jẹ ta eva ra kpobi kẹe. Vuẹe epanọ eware e rrọ kẹ owhẹ wọhọ epanọ whọ rẹ vuẹ ogbẹnyusu ọkpekpe ra oware nọ o be kẹ owhẹ uye na. Whọ vẹ jẹ rọwo nọ Jihova “o ti fiobọhọ kẹ owhẹ.” (Ol. 37:3, 5) Ma tẹ be hae lẹ se Jihova ẹsikpobi, o ti fiobọhọ kẹ omai “thihakọ evaọ otọ uye.” (Rom 12:12) Jihova ọ riẹ ebẹbẹ nọ i bi te idibo riẹ, yọ “o re yo ubo rai rọkẹ obufihọ.”—Ol. 145:18, 19. w23.05 5-6 ¶12-15

Ma tẹ gwọlọ ru oware jọ nọ u wuzou gaga, ma rẹ daoma riẹ “oware nọ oreva Jihova o rrọ” ma ve je ru ei. (Ẹf. 5:17) Nọ oware jọ o tẹ rrọ otọ, ma jẹ be jọ Ebaibol gwọlọ ohrẹ jọ nọ o sai fiobọhọ kẹ omai ru oware nọ u fo, u dhesẹ nọ ma be daoma riẹ oware nọ Jihova ọ gwọlọ. Nọ ma je lele ohrẹ nọ ma kiẹ ku na, ma ve ti ru oware nọ u fo. Ọwegrẹ mai na, Setan nọ Ebaibol o se “omuomu na” ọ be gwọlọ kwa eware akpọ na vọ omai abọ re ma gbe wo uvẹ ru iruo Ọghẹnẹ hẹ. (1 Jọn 5:19) Oleleikristi o gbe rri otọ mu hu, epanọ o re ro wo eware eyero akpọ, kpohọ isukulu ilogbo, hayo wo iruo nọ o re ru, o vẹ te whae ze nọ o gbe ro wo uvẹ ru iruo kẹ Jihova ziezi evaọ ukoko na ha. Oleleikristi nọ o bi le eware itieye na siọ iruo Ọghẹnẹ ba, kiyọ oghẹrẹ nọ ahwo nọ a be gọ Ọghẹnẹ hẹ a re rri eware, ere o bi rri eware re. Orọnikọ eware yena nọ ma kele na e nwane thọ họ. Rekọ orọnọ eye e rẹ mae jọ omai oja ha evaọ uzuazọ mai. w24.03 24 ¶16-17