Aria

A jọ obe Olezi 34:19 fodẹ eware ivẹ jọ nọ e roja gaga. Ọrọ ọsosuọ họ, ebẹbẹ e rẹ sai te ohwo nọ o kiẹrẹe. Ọrọ avọ ivẹ, Jihova o re fiobọhọ kẹ omai nọ ebẹbẹ i te te omai. Edhere jọ nọ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ omai họ, o wuhrẹ omai nọ ebẹbẹ e te siọ omai ba ete he nọ ma gbẹ rrọ akpọ omuomu nana. Ginọ uzẹme nọ Jihova ọ ta nọ ma tẹ be gọe, eva e te were omai. (Aiz. 66:14) Rekọ ọ ta ha inọ ebẹbẹ i ti te omai hi. Ọ vuẹ omai nọ ma hai roro kpahe oke nọ ma te rọ reakpọ kuoma bẹdẹ bẹdẹ. Oke yena akpọ mai ọ te rọ ginẹ jọ epanọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ e riẹ. (2 Kọr. 4:16-18) Bẹsenọ oke yena o re te, Jihova o bi fiobọhọ kẹ omai re ma thihakọ ebẹbẹ nọ i bi te omai. (Enu. 3:22-24) Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele idibo Jihova jọ nọ a gbiku rai evaọ Ebaibol na gbe erọ oke mai na? Eware idudhe e sae via kẹ omai, rekọ ma tẹ rẹroso Jihova, o ti fi omai họ otọ họ.—Ol. 55:22. w23.04 14-15 ¶3-4

Josẹf avọ Meri a ru oware nọ egọmeti oke yena a ta nọ a ru dede nọ o lọhọ kẹ ai hi. U fo re ma rọ aro kele ai. (Luk 2:1-6) Nọ Meri o dihọ te eyẹ no, Ọgọstọs nọ ọ jọ osu Rom o te jie uzi jọ. Anọ ohwo kpobi o kpohọ ọvuọ ẹwho riẹ nyai kere odẹ fihotọ. Koyehọ Josẹf avọ Meri a ti kpobọ ẹwho rai nọ a re se Bẹtlẹhẹm. No oria nọ a jọ na te obei u thabọ te enwenọ emaele udhone gbe ikpegbesa (ikilomita 150), yọ edhere na ọ jọ igbigbehru. Kareghẹhọ nọ Meri o dihọ te eyẹ. Fikiere, erẹ na ọ te lọhọ kẹe vievie he. O sae jọ nọ a jẹ ruawa gaga. Ẹsejọhọ Josẹf o je roro nọ, ‘Kọ eva eyẹ e tẹ da Meri, eme ma ti ru?’ Ọmọ nọ ọ te jọ Mesaya na ẹdẹfa ma be ta ẹme riẹ na. Kọ aimava a ta nọ a rẹ siọ oware nọ egọmeti ọ ta na ba eru fikinọ Meri o dihọ na? Epanọ eware e jọ kẹ Josẹf avọ Meri na o sae lẹliẹ ozọ mu ai. Ghele na, a yoẹme dede nọ o lọhọ kẹ ai hi. Yọ Jihova ọ ghale rai fikinọ a yoẹme. A te obọ Bẹtlẹhẹm gbẹsinẹdẹ. Meri ọ tẹ jẹ jọ obei yẹ oma kọkọ. Obei nọ a nya na o lẹliẹ eruẹaruẹ Ebaibol jọ rugba dede.—Mae. 5:2. w23.10 8 ¶9; 9 ¶11-12

Eme whọ rẹ sai ru otẹrọnọ udu u re bru owhẹ gaga nọ whọ tẹ gwọlọ kẹ uyo evaọ obọ ewuhrẹ? Oware jọ nọ u ti fiobọhọ kẹ owhẹ gaga họ, hae ruẹrẹ oma kpahe ziezi. (Itẹ 21:5) Nọ whọ tẹ riẹ oware nọ a bi ti wuhrẹ na ziezi, ozọ u ti gbe mu owhẹ ga hrọ họ re whọ kpare obọ. Oware ọfa họ, jọ iyo ra e jọ kpẹkpẹe (Itẹ 15:23; 17:27) Nọ uyo nọ whọ gwọlọ kẹ o tẹ rrọ kpẹkpẹe, udu u re bru owhẹ tere he. Ere ọvo ho, nọ ma tẹ be rọ ẹme obọmai kẹ uyo, je bru ẹme na kpẹre, u re dhesẹ nọ ma ruẹrẹ oma kpahe ziezi, ma tẹ jẹ riẹ otọ oware nọ a bi wuhrẹ na. Kọ otẹrọnọ who ru eware nọ ma be ta na kpobi no, yọ udu u gbe bi bru owhẹ, eme whọ rẹ kareghẹhọ? Kareghẹhọ nọ eva e be were Jihova inọ whọ be dawo utho ẹgba ra kpobi. (Luk 21:1-4) Ọ riẹ utho ẹgba ra, yọ ọ gwọlọ nọ who kpe oma ra no ho fikinọ whọ gwọlọ kẹ uyo. (Fil. 4:5) Riẹ enọ nọ whọ sae kẹ uyo rai gbe unuẹse nọ whọ sae kẹ uyo. Lẹ se Ọghẹnẹ re udu o se owhẹ ba ebru oke nọ whọ te kẹ uyo nọ whọ ruẹrẹ kpahe no. Whọ sae rehọ uyo okpẹkpẹe muhọ. w23.04 21 ¶6-8

Pọl ukọ na ọ ta nọ ma wọhọ isoja nọ e jaja aro vi nọ i ku ewu ẹmo rai họ jẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹmo. U fo nọ osoja ọ rẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹmo oke kpobi. Ere ọvona ma rẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹdẹ Jihova ẹsikpobi re. Re ma sai ru ere, ma re wo ẹrọwọ gbe uyoyou. Eware nana e wọhọ ẹgọ-igbama nọ ma kuhọ. Ma vẹ jẹ hai roro kpahe ẹruore mai nọ ọ wọhọ etu-ọgaga na. Ẹgọ-igbama u re ru nọ eware nọ a te sa ze i gbe kie osoja udu hu. Ere ọvona re, ma te wo ẹrọwọ gbe uyoyou, o rẹ thọ udu mai. Evaọ oghẹrẹ vẹ? O rẹ whae ze nọ ma rẹ gbẹ rọ gọ Jihova je lele oriruo Jesu ẹsikpobi. Ma te wo ẹrọwọ, u ti mu omai ẹro nọ Jihova ọ te hwosa kẹ omai fikinọ ma be rọ udu mai kpobi gọe. (Hib. 11:6) Ẹrọwọ o re je fiobọhọ kẹ omai nọ ma re gbe ro lele Jesu nọ o wuzou mai na o tẹ make rọnọ ebẹbẹ i bi te omai. Nọ ma te roro te inievo mai nọ a jẹ wọso, gbe enọ i thihakọ okenọ eware e jọ gaga kẹ ae, o rẹ lẹliẹ ẹrọwọ mai ga. Yọ ma te roro kpahe inievo nọ e kpairoro vrẹ eware eyero akpọ, a tẹ be rọ iruo Uvie na karo, o rẹ so ẹe ze nọ ma gbe ro le efe gbe eware akpọ họ. w23.06 10 ¶8-9

Omonyẹ hayo oma-usuo u dhesẹ epanọ ma rẹ gba omamai re ma gbe ru oware nọ o rẹ dha Ọghẹnẹ eva ha. Ma rẹ jẹ gba omamai họ re ma sai ru oware nọ o rẹ were Ọghẹnẹ, nọ o tẹ be make bẹ omai, hayo nọ o gbẹ be ruọ omai oma tere he. Kareghẹhọ nọ ẹzi Ọghẹnẹ o re fiobọhọ kẹ ohwo wo oma-usuo. Fikiere lẹ se Jihova re ọ kẹ owhẹ ẹzi ọfuafo riẹ re whọ sai wo obọdẹ uruemu yena. (Luk 11:13; Gal. 5:22, 23) Whọ hẹrẹ nọ eware kpobi i re woma no tao ha. Akpọ nana nọ ma rrọ na, whọ tẹ ta nọ whọ rẹ hẹrẹ nọ eware kpobi i woma no taure who te ti ru oware nọ whọ gwọlọ ru, ẹsejọhọ whọ te sai ru ei hi. Hai ru oware na omomoto. Ẹsejọ oware nọ ma ma omaa riẹ o rẹ ruọ omai oma ru hu fikinọ o nwane lọhọ eru tere he. O tẹ rrọ ere, whọ sai mu ei họ eru omomoto. Ma rehọ iẹe nọ whọ gwọlọ wo uruemu jọ nọ o rẹ were Ọghẹnẹ. Whọ sae hai ru emeware jọ nọ ohwo nọ o wo uruemu utioye na o re ru. Hayo otẹrọnọ whọ gwọlọ nọ who re se se Ebaibol na no oka duwu oka, whọ sae hae rọ omoke kpẹkpẹe ro sei omomoto tao. w23.05 29 ¶11-13

Evaọ edẹ urere nọ ma rrọ na, Jihova ọ be rọ ukoko riẹ wuhrẹ omai eware buobu re ma gbe no “Edhere Ọrẹri” na ha. (Aiz. 35:8; 48:17; 60:17) Nọ ohwo ọ tẹ rọwo nọ a wuhrẹ iẹe Ebaibol, kiyọ uvẹ nọ ọ sai ro mu “Edhere Ọrẹri” na họ ẹnya u rovie kẹe no na. Ahwo jọ nọ a mu edhere na họ ẹnya, a te oria jọ, a te noi no. Rekọ amọfa a gwọlọ no edhere na ha. A gwọlọ nyae te oka. Kọ ẹvẹ obọ oka riẹ o te jọ? Rọkẹ Ileleikristi nọ i wo ẹruore obọ odhiwu, oka edhere na họ “aparadase Ọghẹnẹ,” evaọ obọ odhiwu. (Evia. 2:7) Rọkẹ ahwo nọ a wo ẹruore inọ a te rọ otọakpọ na reuku, oka edhere na họ oke nọ a te rọ jọ gbagba nọ Esuo Odu-Ikpe na o te kuhọ no. Otẹrọnọ whọ rrọ “Edhere Ọrẹri” na, who rri emu hu, who no edhere na gbe he bẹsenọ who re te oka riẹ no. w23.05 17 ¶15; 19 ¶16-18

Who te rorote eware nọ Jihova o ru kẹ owhẹ no, whọ te gwọlọ nọ whọ rẹ rehọ uzuazọ ra kẹe. (Ol. 116:12-14) Ebaibol ọ ta nọ Jihova ọ rẹ kẹ “okẹ uwoma kpobi gbe okẹ ogbagba kpobi.” (Jem. 1:17) Jihova o ru ikpeware buobu kẹ omai no. Yọ onọ o mae rro evaọ usu rai họ, Ọmọ riẹ nọ o vi ze ti whu kẹ omai. Gine roro iei. Uwhu Jesu na u rovie uvẹ kẹ owhẹ no nọ whọ sae rọ jọ ogbẹnyusu ọkpekpe Jihova. Who te je wo ẹruore inọ whọ te rria bẹdẹ bẹdẹ. (1 Jọn 4:9, 10) Whọ tẹ rọ uzuazọ ra kẹ Jihova, kiyọ who bi dhesẹ nọ okpoware yena gbe eware efa kpobi nọ o ru kẹ owhẹ no e da owhẹ ẹro fia.—Izie. 16:17; 2 Kọr. 5:15. w24.03 5 ¶8

Oghẹrẹ nọ ahwo a be romakẹ ọfariẹ-ogbe te nẹnẹ na o be kẹ omai uye gaga wọhọ epanọ o jẹ kẹ Lọt uye. Ebaibol ọ ta nọ “idhọvẹ egaga e [jariẹ] oma fiki uruemu nọ u fo ho nọ a re ru ababọ omovuọ orọ ahwo nọ a jẹ raha izi.” Lọt ọ riẹ nọ eware itieye na e rẹ dha Jihova eva. (2 Pita 2:7, 8) Fikinọ Lọt ọ jẹ dhozọ Ọghẹnẹ o te je you rie gaga, o soriẹ ze nọ ọ rọ kẹnoma kẹ eware nọ i fo ho nọ ahwo ẹwho riẹ a je ru. Nẹnẹ na, ahwo a gbẹ be dhozọ Ọghẹnẹ hẹ, a be daezọ izi riẹ hẹ. Rekọ fikinọ ma you Ọghẹnẹ jẹ be dhozọ riẹ, ma be rọ aro kele ahwo otiọye na ha. Ma bi ru oware nọ o rẹ were Ọghẹnẹ. Re ma sai ru oware nọ o rẹ were Ọghẹnẹ jabọ nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ omai ehrẹ nọ i re fiobọhọ kẹ omai evaọ obe Itẹ na. Eme nọ e riẹe e rẹ sai fiobọhọ kẹ omai kpobi, te ezae, te eyae, te emaha te ekpako. Nọ ma tẹ be dhozọ Jihova, ma rẹ kẹnoma kẹ ahwo nọ a bi ru eware iyoma. w23.06 20 ¶1-2; 21 ¶5

Ẹsejọhọ anwẹnọ whọ rọ họ-ame no na, ahwo uviuwou ra a bi kpokpo owhẹ. O sae jẹ jọ nọ whọ kpairoro vrẹ eware jọ nọ whọ jẹ gwọlọ le vẹre re whọ sae rọ iruo Uvie na karo. (Mat. 6:33) Riẹ nọ eware yena nọ who ru kẹ Jihova na, e te thọrọ iẹe ẹro ho. (Hib. 6:10) O wọhọ nọ irere nọ Jesu ọ ta nọ ilele riẹ a ti wo na who mu rai họ ewo no. Jesu ọ ta nọ: “Ohwo ọvo nọ ọ nyasiọ uwou hayo inievo-emezae hayo inievo-emetẹ hayo oni hayo ọsẹ hayo emọ hayo etọ ba fiki mẹ gbe fiki usi uwoma na nọ o ti wo ai isia udhusoi (100) evaọ oke nana ha ọ rrọ họ—iwou, inievo-emezae, inievo-emetẹ, ini, emọ, gbe etọ, avọ ikpokpoma—yọ evaọ uyero-akpọ nọ o be tha na o ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.” (Mak 10:29, 30) Who te rri eghale nọ i te owhẹ no, whọ te ruẹ nọ eware nọ whọ kpairoro vrẹ na i te oware ovo ho.—Ol. 37:4. w24.03 9 ¶5

Ohọo ogaga u je kpe Ileleikristi obọ Judia. Nọ ukoko nọ o jọ Antiọk obọ Siria a yo nọ ohọo o bi mu gaga, “a tẹ jiroro nọ a rẹ zọhọ eware, wọhọ epaọ onọ omomọvo ọ rẹ sae rehọ ze, re a rọ dhogbo bru inievo nọ e be rria Judia.” (Iruẹru 11:27-30) Dede nọ obonọ inievo nọ akpọ ọ jẹ bẹ na a jọ o thabọ, inievo obọ Antiọk na a ta nọ a re fiobọhọ kẹ ae. (1 Jọn 3:17, 18) Nọ ma te yo nọ uye u te inievo mai jọ, u fo re ma ru oware jọ nọ u re dhesẹ nọ ma be re ohrọ rai. Ma sae nọ ekpako ukoko mai sọ oware jọ o riẹ nọ ma sai ru ro fiobọhọ kẹ inievo na. Ma sai ru unevaze fihọ etehe unevaze rọkẹ iruo akpọ-soso, ma sae jẹ lẹ roro inievo na re. Inievo mai jọ a re tube wo emu nọ a rẹ re he. Nọ Jesu Kristi Ovie mai ọ te nyaze te raha akpọ omuomu nana, ajọ ọ ruẹ omai nọ ma be dhogbo bru inievo mai re ọ ta kẹ omai nọ: “Wha nyaze, [te] reuku Uvie” na.—Mat. 25:34-40. w23.07 4 ¶9-10; 6 ¶12

Jesu ọ rọ aro kele Jihova, o je si eware kekeke he. Jihova o vi rie ze re ọ ta usi uwoma kẹ “igodẹ uwou Izrẹl nọ i vru.” Rekọ orọnọ ahwo Izrẹl ọvo o fiobọhọ kẹ hẹ. Ẹdẹ jọ nọ aye jọ nọ ọ rrọ ohwo Izrẹl he ọ lẹe nọ jọ o siwi ọmọtẹ riẹ nọ “idhivẹri . . . e rrọ” oma, ohrọ aye na o re riẹ, o te siwi ọmọ na. (Mat. 15:21-28) U te no oyena no, okejọ Jesu ọ ta nọ: “Ohwo kpobi nọ ọ se omẹ evaọ aro ahwo, mẹ te se iẹe.” (Mat. 10:33) Rekọ nọ Pita ọ vro riẹ isiasa, ọ se riẹ? Ijo. Jesu ọ riẹ nọ Pita o fi ẹrọwọ họ iẹe, o te je kurẹriẹ. Nọ a kpare Jesu no uki ze no, ọ tẹ romavia kẹ Pita. Yọ ẹsejọhọ ọ te vuẹe nọ ọ rọvrẹ riẹ no, yọ o you rie. (Luk 24:33, 34) Jihova avọ Jesu a re si eware kekeke he. Kọ omai? Jihova ọ gwọlọ nọ ma rọ aro kele iei. w23.07 21 ¶6-7

Eme ma rẹ sae ta kẹ ohwo nọ ọ be vro inọ Ọghẹnẹ ọ te rehọ aparadase ze he? Orọ ọsosuọ, ma rẹ vuẹe nọ Jihova ọvo ọ rehọ unu riẹ ya eyaa na. Obe Eviavia o ta nọ: “Ọnọ ọ keria agbara-uvie na ọ tẹ ta nọ: ‘Rri! Me bi ru eware kpobi họ ekpokpọ.’” O wo areghẹ gbe ẹgba nọ o re ro ru ei. Yọ ọ ginẹ gwọlọ ru ei. Oware avọ ivẹ họ, Jihova ọ riẹ nọ ọ te siọ eyaa na ba erugba ha. Oyejabọ ọ rọ ta ẹme na wọhọ ẹsenọ o ru ei no. Ọ ta nọ: “Eme nana yọ eme nọ a re fievahọ, e tẹ jẹ rrọ uzẹme. . . . I rugba no!” Oware avọ esa, nọ Jihova o te mu oware họ, o re ru ei te oka. Oyejabọ ọ rọ ta nọ: “Mẹ họ Alfa gbe Omẹga.” (Evia. 21:6) Jihova o ti ru oware nọ ọ jiroro riẹ na gba, oma o vẹ te vuọ Ẹdhọ gholo gholo. Ahwo kpobi a vẹ te riẹ nọ kpakọ ọtọrue gbe ọyẹlẹ jọ gheghe ọ rrọ. Fikiere nọ ohwo jọ ọ tẹ be vro inọ Ọghẹnẹ ọ te rehọ aparadase ze he? Whọ sai se Eviavia 21:5, 6. Whọ vẹ fa otọ riẹ kẹe inọ ẹme nọ ọ rrọ etenẹ na ọ wọhọ ẹsenọ Jihova o kere eyaa na fihọ obe no, ọ tẹ whobọhọ obe na re u mu omai ẹro nọ ọ te siọ oware nọ ọ ta na ba eru hu.—Aiz. 65:16. w23.11 7 ¶18-19

Jihova ọ ya eyaa yena kẹ Abraham evaọ okenọ ọ jọ ikpe udhosa gbe ikpegbisoi, yọ o ri yẹ ọmọ họ. Kọ Abraham ọ ruẹ oghẹrẹ nọ eyaa yena i ro rugba? Omojọ ọvo eyaa na i ro rugba evaọ okenọ Abraham ọ gbẹ jọ akpọ. Nọ Abraham ọ fa ethẹ Yufretis vrẹ kpohọ obonọ emọ riẹ a te rọ reuku no, ọ hẹrẹ te ikpe udhegbisoi soso re Ọghẹnẹ ọ tẹ te kẹe ọmọ nọ a mu odẹ kẹ nọ Aiziki na. Ọ tẹ jẹ hẹrẹ te ikpe udhosa efa re a te ti yẹ emọ-uruọmọ riẹ Esọ avọ Jekọp. (Hib. 6:15) Abraham o whu no taure emọ riẹ a te ti zihe ruọ orẹwho ulogbo jẹ rọ Ẹkwotọ Eyaa na reuku. Ghele na, Abraham o wo ẹrọwọ gaga, yọ ọ jọ ogbẹnyusu ọkpekpe Jihova. (Jem. 2:23) Nọ a tẹ kpare iẹe ze ẹdẹfa, eva e te were iẹe gaga nọ ọ te ruẹ nọ ẹrọwọ riẹ gbe odiri nọ o wo o wha riẹ ze nọ erẹwho kpobi a ro wo eghale. (Emu. 22:18) Eme ma wuhrẹ no odiri nọ Abraham o wo na ze? Eyaa Jihova kpobi e sai rugba nọ ma gbẹ rrọ uzuazọ na ha. Rekọ ma te wo odiri wọhọ Abraham, ma ti fievahọ Jihova inọ ọ te ghale omai. O gbẹ make rrọ obọnana ha, ma ti wo eghale buobu nọ akpọ ọkpokpọ na ọ tẹ ze no.—Mak 10:29, 30. w23.08 24 ¶14

Okenọ Uzaya ovie na ọ jọ ọmaha, ọ jẹ romakpotọ. Ọ jẹ daoma “re ọ dhozọ Ọghẹnẹ uzẹme na.” Ikpe udhosa-gberee ọ jọ nọ o ro whu. Yọ Jihova ọ ghale riẹ evaọ ikpe buobu. (2 Irv. 26:1-4) Uzaya o fi ewho buobu nọ e jẹ wọso ahwo Izrẹl kparobọ. O te je ru eware nọ e rẹ whae ze nọ ewegrẹ a gbẹ sae rọ vẹruọ Jerusalẹm ho. (2 Irv. 26:6-15) Jihova Ọghẹnẹ ọye o ru nọ Uzaya ọ sai ro ru eware yena kpobi na. Yọ ma riẹ nọ eva e were Uzaya gaga fiki eware nọ o ru na. (Ọtausi. 3:12, 13) Nọ orọnọ Uzaya họ ovie na, oware kpobi nọ ọ ta, a re ru. Kọ o je roro nọ oware kpobi nọ u je rie o re ru? Oware nọ o ru ẹdẹ jọ u dhesẹ nọ o mu igabọ họ ẹkpare kpehru no. Ọ ruọ eva etẹmpol Jihova. Ọ tẹ jẹ gwọlọ mahe insẹnse evaọ agbada-idhe. Rekọ ovie o re ru oware utioye na ha. (2 Irv. 26:16-18) Azaraya ozerẹ okpehru na ọ tẹ jẹ vuẹe nọ jọ ọ siọ oware utioye na ba. Rekọ eva e tẹ dha Uzaya gaga. Jihova ọ tẹ rehọ ẹyao oti tehe iẹe. Ere Uzaya ọ rọ raha eware ku omobọ riẹ. (2 Irv. 26:19-21) Kọ o hae jọ nọ ọ romakpotọ wọhọ epanọ o je ru anwẹdẹ na, oware utioye na o hae te via kẹe? w23.09 10 ¶9-10

Nọ Ọghẹnẹ ọ make rehọ ẹzi riẹ wholo Pita ukọ na no, o gbe je ru eware jọ thọ ghele. Wọhọ oriruo, evaọ ukpe 36 C.E., Ọghẹnẹ ọ rọ ẹzi riẹ wholo Kọniliọs nọ ọ jọ ohwo ẹwho ọfa nọ ọ yawo ho, yọ Pita ọ jọ etẹe. Onana o lẹliẹ Pita ruẹ nọ “Ọghẹnẹ o wo ọriẹwẹ hẹ” yọ ọ kẹ uvẹ no re ahwo nọ a rrọ ahwo Ju hu a jọ Ileleikristi. (Iruẹru 10:34, 44, 45) No umuo oke yena vrẹ, Pita ọ tẹ jẹ hai lele Ileleikristi nọ e rrọ ahwo Ju hu re emu, yọ ọ jẹ hai ru oware utiọye vẹre he. Rekọ Ileleikristi jọ nọ e jọ ahwo Ju a rọwo nọ ahwo Ju avọ ahwo erẹwho efa a rẹ re emu kugbe he. U wo oke jọ nọ ahwo Ju jọ nọ a je roro ere a ro kpobọ Antiọk. Nọ a nwane ziọ obei no, Pita o gbe je lele ahwo nọ a rrọ ahwo Ju hu re emu hu. Ẹsejọhọ, ozọ ahwo yena u je mu ei na. Pọl ukọ na ọ ruẹ nọ oware nọ Pita o bi ru na yọ oware eviẹhọ, ọ tẹ whọku ei evaọ iraro ahwo na kpobi. (Gal. 2:13, 14) Oware yena o make via kẹ Pita na, ọ daoma je ru oware nọ o rẹ were Jihova. w23.09 22 ¶8

Who te roro ziezi, ẹsejọhọ whọ te ruẹ oware jọ nọ whọ be riẹ ru tere he. Rekọ jọ o kẹ owhẹ uye ga hrọ họ. “Olori na ọ rrọ wowou,” yọ o ti fiobọhọ kẹ owhẹ. (1 Pita 2:3) Pita ukọ na ọ vuẹ omai nọ: “Ọghẹnẹ . . . o ti wuhrẹ owhai totọ. O ti ru owhai ga, o ti ru owhai dikihẹ ga, o ti ru owhai dowọ muotọ ziezi.” Oke jọ o jariẹ nọ Pita o je ro roro nọ o te ohwo nọ ọ rẹ jọ akotọ Jesu hu. (Luk 5:8) Rekọ Jihova avọ Jesu a you rie, yọ a fiobọhọ kẹe gaga. O tẹ so ẹe ze nọ Pita ọ rọ talamu Jesu dede nọ eware jọ e thọ riẹ obọ. A kẹ Pita uvẹ nọ ọ “rọ ruọ Uvie ebẹdẹ bẹdẹ Olori gbe Osiwi mai, Jesu Kristi.” (2 Pita 1:11) Kọ oghale o rẹ gbẹ rro viere? Whọ tẹ be gbẹ gọ Jihova vrẹ wọhọ epanọ Pita o ru na, whọ jẹ rọwo nọ Jihova o wuhrẹ owhẹ, Jihova ọ te ghale owhẹ. Whọ te rria bẹdẹ bẹdẹ. Who ti “wo utee ẹrọwọ [ra] na tobọ, koyehọ esiwo [ra].”—1 Pita 1:9. w23.09 31 ¶16-17

A di ogba wariẹ uwou-udhu egagọ oke anwae na họ. Yọ obeva ighẹ na izerẹ na a jẹ hai jo ru iruo rai. Agbada-idhe ologbo ọrọ ekọpa ọ jọ obeva ighẹ na. Odhe ekọpa nọ izerẹ na a jẹ hae jọ wozẹ abọ gbe awọ rai taure a te ti mu iruo rai họ ọ tẹ jẹ jọ etẹe. (Ọny. 30:17-20; 40:6-8) Nẹnẹ, Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ i kiọkọ otọakpọ a be gọ Ọghẹnẹ evaọ ighẹ obeva ọrọ etẹmpol ologbo Jihova. Odhe-ame ologbo nọ ọ jọ ighẹ uwou-udhu na gbe etẹmpol na o rẹ lẹliẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na gbe Ileleikristi efa kpobi kareghẹhọ oware jọ nọ o roja gaga. Oye họ, u fo re a kẹnoma kẹ eware etọtọ gbe oware kpobi nọ o rẹ raha usu rai avọ Ọghẹnẹ. Kọ diẹse “ogbotu obuobu” na a be jọ gọ Ọghẹnẹ? Jọn ukọ na ọ jọ eruẹaruẹ ruẹ e rai nọ a “dikihẹ aro agbara-uvie na.” Ma sae ta nọ oria nọ a be jọ gọ Ọghẹnẹ evaọ otọakpọ na họ ighẹ obọ otafe na. Etẹe a be jọ “ru iruo ọrẹri [kẹ Ọghẹnẹ] te aso te uvo evaọ etẹmpol riẹ.” (Evia. 7:9, 13-15) Eva e were omai gaga inọ ma rrọ usu ahwo nọ a be gọ Jihova oghẹrẹ nọ ọ gwọlọ evaọ etẹmpol riẹ. w23.10 28 ¶15-16

Jihova ọ rẹ jẹ rehọ ekpako ukoko fiobọhọ kẹ omai. (Aiz. 32:1, 2) Fikiere oware jọ o tẹ be kẹ owhẹ uye, vuẹ ekpako na. Yọ a tẹ be ta ẹme jọ kẹ owhẹ, gaviezọ kẹ ae, re who je ru oware nọ a vuẹ owhẹ na. Jihova ọ rẹ sae rehọ ae fiobọhọ kẹ owhẹ kruga evaọ ukoko na. Ẹruore nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ omai na ọ sae lẹliẹ omai kru udu ga, te ọmai ọ rrọ ọrọ uzuazọ obọ odhiwu hayo Aparadase otọakpọ obonẹ. (Rom 4:3, 18, 19) Ẹruore nọ ma wo na o be lẹliẹ omai thihakọ ebẹbẹ nọ i bi te omai. Yọ o be lẹliẹ omai ta usi uwoma je ru iruo efa kpobi nọ a kẹ omai evaọ ukoko na. (1 Tẹs. 1:3) Ẹruore nana nọ Pọl ukọ na o wo o kẹ riẹ ẹgba nọ o ro thihakọ. Nọ o je kere kpahe ebẹbẹ riẹ, ọ ta nọ, “a keke omai ba,” “eware i re dhe omai ọvẹ,” “a bi kpokpo omai,” yọ “a be rọ omai fotọ.” (2 Kọr. 4:8-10) Oware jọ nọ o kẹ Pọl ẹgba nọ o ro thihakọ họ, obaro ọvo o je rri. (2 Kọr. 4:16-18) Pọl o je roro kpahe oghẹrẹ nọ uzuazọ o te jọ kẹe evaọ obaro nọ o te kpobọ odhiwu no. Ẹsikpobi nọ o te roro tei, o re gbe se ebẹbẹ nọ i bi tei gboware ovo ho. Oware nana nọ o je roro kpahe na o jẹ lẹliẹ udu riẹ “kpokpọ kẹdẹ kẹdẹ.” w23.10 15-16 ¶14-17

Whọ tẹ be lẹ, hai roro sọ oke nọ Jihova ọ gwọlọ ro ru oware nọ whọ be lẹ kẹ na u gine te no. Ẹsejọ ma rẹ gwọlọ nọ ọka ọ rẹ sa ha re Jihova o te ru oware nọ ma be yare iẹe kẹ omai. Rekọ Jihova ọ riẹ oke nọ o mai fo nọ o re ro ru oware na kẹ omai. (Hib. 4:16) Ẹsejọ ma tẹ lẹ nọ jọ Jihova o ru oware jọ kẹ omai, rekọ o ru rie kẹ omai okioke yena ha, ma re roro nọ ọ gwọlọ ru ei hi. O sae jọ nọ Jihova ọ gwọlọ ru oware na, rekọ oke nọ ọ gwọlọ ro ru ei u ri te he. Oniọvo-ọmọzae jọ ọ jẹ lẹ nọ jọ Jihova o ru re ẹyao riẹ o kpo. Rekọ ẹyao na o kpo ho. Kọ Jihova ọ tẹ ginẹ rọ oghẹrẹ jọ ru ẹyao riẹ na kpo no, kọ Setan ọ te gbẹ ta nọ, ‘Ẹhẹẹ, Ọghẹnẹ o gbe si ẹyao na noi oma ha, enẹ yọ ọ siọ Ọghẹnẹ ba ẹgọ no’? (Job 1:9-11; 2:4) Ma riẹ nọ Jihova o fi oke họ nọ o ti ro si ẹyao no otọ no riẹriẹriẹ. (Aiz. 33:24; Evia. 21:3, 4) Bẹsenọ oke yena o re te, ma re rẹro nọ Jihova ọ te hae nwane rọ oghẹrẹ jọ siwi ẹyao mai kpo ho. Fikiere oware nọ u fo nọ oniọvo na ọ rẹ lẹ kẹ họ, jọ Jihova ọ kẹe ẹgba sai thihakọ ẹyao na jẹ gọe vrẹ avọ evawere. w23.11 24 ¶13

Dede nọ oware nọ Samsin o ru na o kẹ riẹ uye gaga, ọ nwani roro nọ akpọ riẹ o re no ho. Ọ gbẹ jẹ gwọlọ oghẹrẹ kpobi nọ o re ro ru iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ inọ jọ ọ thọ ahwo Izrẹl no obọ ahwo Filistia. (Ibr. 16:28-30) Samsin ọ lẹ se Jihova inọ jọ ọ kẹe ogaga nọ o re ro “ru ahwo Filistia na kele.” Ọghẹnẹ o gine yo olẹ riẹ, ọ tẹ wariẹ kẹe ogaga. Ọ tẹ rehọ ogaga yena kpe ahwo Filistia nọ i bu vi enọ o kpe no anwẹdẹ kpobi. Dede nọ oware nọ Samsin o ru o lẹliẹ uye bẹe gaga, ọ rehọ fiki oyena siọ Jihova ba ẹgọ họ. Ma te ru oware jọ thọ, nọ a jẹ whọku omai hayo si omai no iruo jọ nọ a fi omai họ evaọ ukoko na, joma no ere siọ Jihova ba ẹgọ họ. Kareghẹhọ nọ Jihova ọ rẹ nwane kpairoro vrẹ omai tẹtẹtẹ hẹ. (Ol. 103:8, 9) Eware jọ e tẹ make thọ omai obọ, Jihova ọ sae wariẹ rehọ omai ru iruo ghele wọhọ epanọ ọ rehọ Samsin ru iruo na. w23.09 6 ¶15-16

Who te bi thihakọ, o rẹ lẹliẹ eva ra were Ọghẹnẹ. Orọnikọ eva e rẹ were Jihova inọ uye u te owhẹ oma ha. Rekọ oware nọ o rẹ were iẹe na họ, who bi thihakọ ru oware nọ u fo. O tẹ so ẹe ze nọ ọ rọ rehọ owhẹ nọ whẹ yọ emamọ ohwo. Kọ oware u re gbe woma viere? (Ol. 5:12) Kareghẹhọ nọ Abraham o thihakọ ebẹbẹ buobu. Yọ o wha riẹ ze nọ eva riẹ e rọ were Jihova gaga. Jihova o se rie ogbẹnyusu riẹ, o te je rri rie inọ o kiẹrẹe. (Emu. 15:6; Rom 4:13, 22) Ma sae jọ egbẹnyusu Ọghẹnẹ re, o ve je rri omai nọ ma kiẹrẹe. Orọnikọ epanọ ma ru iruo te no evaọ ukoko na hayo fiki iruo jọ nọ a kẹ omai evaọ ukoko na, oye ọvo eva mai e rẹ rọ were Ọghẹnẹ hẹ. Rekọ nọ ma te bi thihakọ ebẹbẹ jẹ be gọe vrẹ ghele. Mai kpobi ma sai thihakọ ebẹbẹ nọ i te omai, te omai ekpako, te omai emaha, te eware e rrọ oghẹrẹ jọ kẹ omai, hayo ma nwane riẹ te ahwo ho. Kọ ẹbẹbẹ jọ ọ rrọ otọ kẹ owhẹ nọ who bi thihakọ riẹ obọnana? O tẹ rrọ ere, riẹ nọ eva ra e be were Ọghẹnẹ. Yọ ma tẹ riẹ nọ eva mai e be were Ọghẹnẹ, o rẹ lẹliẹ omai gbẹ gọ Jihova vrẹ. Ẹruore mai ọ vẹ ga viere. w23.12 11 ¶13-14

U fo re ọzae kpobi evaọ ukoko na ọ daoma riẹ epanọ a rẹ gaviezọ gbe oghẹrẹ nọ a rẹ rọ ta ẹme kẹ ohwo. Nọ ọzae ọ tẹ be hae gaviezọ ziezi, o rẹ lẹliẹe riẹ otọ ẹme nọ ohwo ọ ta kẹe gbe oware nọ ohwo na o bi roro. (Itẹ 20:5) Ohwo ọ tẹ be ta ẹme kẹe, o re muẹrohọ uvou nọ ọ be rọ ta ẹme na, oghẹrẹ nọ ovao riẹ o rrọ, gbe oghẹrẹ nọ o bi ru uzou gbe abọ riẹ. Ọ vẹ rọ ere riẹ oware nọ o be kẹ ohwo na uye. Who gbe bi lele ahwo ta ẹme ovao dhe ovao ha, whọ sai muẹrohọ eware nana ha. Otẹrọnọ ẹsikpobi ifonu ọvo whọ rẹ nẹ, yọ ifonu gbe ekọmputa ọvo who re ro vi uwou se ahwo, whọ te sae riẹ epanọ a re lele ohwo ta ẹme jẹ gaviezọ ziezi hi. Fikiere daoma hae jọ kugbe ahwo je lele ai ta ẹme. (2 Jọn 12) U fo nọ ọzae kpobi evaọ ukoko na o re wo okọ nọ ọ sae rọ kuọ omariẹ gbe uviuwou riẹ re. (1 Tim. 5:8) Daoma wuhrẹ iruo jọ nọ whọ sai ru ẹdẹfa. (Iruẹru 18:2, 3; 20:34; Ẹf. 4:28) Daoma jọ ohwo nọ a re dhesẹ nọ, oniọvo yena o re ru iruo ziezi, whọ tẹ kẹe oware nọ o ru, o re ru ei kẹ owhẹ nọ oma o rẹ were owhẹ. Ohwo otiọye na a rẹ mae kake rehọ iruo, yọ a te bi si ahwo no iruo, a rẹ kaki si ei no iruo ho. w23.12 27 ¶12-13

Ebaibol ọ tẹ fodẹ “ẹdẹ Jihova,” kiyọ o be ta kpahe oke nọ Jihova ọ te rọ raha ewegrẹ riẹ no, o ve ti siwi idibo riẹ. Evaọ oke anwae, Jihova o bruoziẹ kpe ewho jọ fiki eware nọ a je ru, ọ tẹ raha ae. Yọ a se ọraha yena ẹdẹ Jihova. (Aiz. 13:1, 6; Izik. 13:5; Zẹf. 1:8) Evaọ oke mai na, oghẹrẹ nọ “ẹdẹ Jihova” o ti ro muhọ họ, a te kake raha Babilọn Ologbo na no, ukuhọ riẹ, ẹmo Amagidọn o ve ti fi. Re ma sae zọ nọ “ẹdẹ Jihova” ọ tẹ ze, ma rẹ ruẹrẹ oma kpahe enẹna. Ẹme nọ Jesu ọ ta u dhesẹ nọ ma rẹ “ruẹrẹ oma kpahe” kẹ “uye ulogbo” na, jẹ hai gbe rri omamai sọ oware ofa o riẹ nọ ma re gbe ru rọ ruẹrẹ oma kpahe ziezi. (Mat. 24:21; Luk 12:40) Evaọ ileta ọsosuọ nọ Pọl o kere se inievo nọ e jọ obọ Tẹsalonika, ọ kẹ iriruo jọ nọ e rẹ sai fiobọhọ kẹ Ileleikristi ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹdẹ Jihova. Pọl ọ riẹ nọ ẹdẹ Jihova ọ te nwane ze okioke yena ha. (2 Tẹs. 2:1-3) O make rrọ ere na, ọ vuẹ inievo na nọ jọ a ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹdẹ yena wọhọ ẹsenọ odẹnotha họ ẹdẹ na. Eme nọ ọ ta i re fiobọhọ kẹ omai re. w23.06 8 ¶1-2

Evaọ ukpe 1978, a bọ uwou ehru ukpekpehru jọ fihọ ẹwho nọ a re se Tokyo, evaọ obọ Japan. Uwou ehru na u kpehru te idhe udhosa soso. Etọ i re nuhu gaga evaọ obei. Fikiere ahwo nọ a ruẹ uwou ehru na a te je roro nọ, ‘Otọ u te nuhu, uwou nana u gbe ti kporo no?’ Rekọ eware nọ a rọ bọ uwou na o lẹliẹ uwou na rrọ gaga. Otọ u te bi nuhu, uwou na o re nuhu, rekọ o re kporo ho. Ileleikristi a wọhọ uwou yena. Ẹvẹ ma rọ ta ere? Ohwo jọ ọ tẹ be gwọlọ ru re ma raha uzi Ọghẹnẹ, u fo nọ ma re dikihẹ ga, je ru oware nọ Jihova ọ gwọlọ. Rekọ u dhesẹ nọ ma re si eware kpobi kekeke he. Ma rẹ “rọ unevaze yoẹme” kẹ Ọghẹnẹ o tẹ make rọnọ ahwo a gwọlọ nọ ma yoẹme kẹe he. O make rrọ ere na, ma re “si eware kekeke he.” Ohwo jọ ọ tẹ jiroro jọ ze nọ o te lẹliẹ omai raha uzi Ọghẹnẹ hẹ, o tẹ make rọnọ ere ma rri oware na ha, ma sai ru onọ ọ ta ze na nọ ma te rri epanọ eware e rrọ. (Jem. 3:17) Dede nọ Oleleikristi o re si eware kekeke he, orọnọ nwanọ oware kpobi ọ rẹ rọwo nọ o re ru hu. w23.07 14 ¶1-2

Setan ọ vuẹ Jesu nọ jọ o ru oware nọ Ọghẹnẹ o mukpahe, rekọ Jesu o kie kẹe he. (Mat. 4:1-11) Setan o je ru epa kpobi nọ Jesu ọ rẹ rọ raha uzi Ọghẹnẹ, re Jesu ọ gbẹ sai te ohwo nọ ọ rẹ ta omai no igbo ho. Okenọ Jesu ọ jẹ ta usi uwoma, o thihakọ eware buobu. A je kpokpo iei. A jẹ tubẹ gwọlọ nọ a re kpei no ẹsejọ dede. (Luk 4:28, 29; 13:31) Ilele riẹ dede a jẹ hai ru oware nọ o rẹ kẹe uye ẹsejọ. (Mak 9:33, 34) Okenọ a mu ei nọ a jẹ rehọ iẹe guẹdhọ, a lahiẹ e riẹ je sei ẹkoko. Ukuhọ riẹ, a tẹ kare iẹe fihọ ure re o whu uwhu omovuọ. Ọ reoja gaga re o te ti whu. Yọ edada riẹ okolo ho. (Hib. 12:1-3) Oke yena nọ a jẹ rọ lahiẹ Jesu na, Jihova ọ kẹ riẹ uvẹ re ọye ọvo o thihakọ edada na. Jihova o fiobọhọ kẹe he. (Mat. 27:46) Oja nọ Jesu ọ re, re ọ sae ta omai no igbo, ọmọziọ oware he. U no rie eva ze nọ ọ rẹ reoja fiki mai. Kinọ who bi roro kpahe iẹe na, o gbẹ lẹliẹ owhẹ you Jesu gaga? w24.01 10-11 ¶7-9

Ma te wo odiri, ma re lele ahwo riẹ yeri ziezi. Ohwo ọ tẹ be ta ẹme, ma rẹ romatotọ gaviezọ kẹe. (Jem. 1:19) Ma te wo odiri, o rẹ lẹliẹ udhedhẹ jọ oria. Nọ oware jọ o tẹ be kẹ omai uye, ma rẹ gba omamai re ma gbẹ rọ ofu yena nwane ta ekpehre ẹme hayo ru oware jọ họ. Yọ ohwo o te ru omai thọ, ma te nwane kaki mu ofu kẹe he, yọ ma ti ru ei kele he. Rekọ ma te daoma “hai thihakọ kẹ ohwohwo jẹ rọvrẹ ohwohwo riẹriẹriẹ.” (Kọl. 3:12, 13) Odiri o re fiobọhọ kẹ omai jẹ emamọ iroro. O rẹ whae ze nọ ma re ro roro oware te ziezi. Ma tẹ gwọlọ ru oware jọ, ma rẹ kiẹ kpahe oware na ziezi, ma ve roro oware nọ ma ti ru, orọnikọ oware ọsosuọ nọ o ziọ omai iroro ma rẹ nwani ru hu. Ma rehọ iẹe nọ ma be gwọlọ iruo. Ohwo jọ ọ tẹ ta nọ o re fi omai họ iruo, ẹsejọhọ ma te nwane rọwo nọ ma re ru iruo na. Rekọ ma te wo odiri, ma te nọ omamai nọ, ‘Kọ unu oke nọ mẹ te hai ro ru iruo na o te whae ze nọ me gbe ti wo uvẹ jọ kugbe uviuwou mẹ jẹ gọ Jihova ziezi hi?’ Ma te wo odiri, ma te kake jiroro thọ họ. w23.08 22 ¶8-9

O tẹ be kẹ owhẹ uye inọ ekpehre iroro e be hae ruọ owhẹ udu, hae kareghẹhọ nọ whọ rehọ omara kẹ Ọghẹnẹ no inọ oreva riẹ ọvo who re ru, o te lẹliẹ owhẹ gba omara re whọ siọ odawọ ba ekie kẹ. Eme o lẹliẹ omai ta ere? Whọ tẹ rehọ omara kẹ Ọghẹnẹ no u dhesẹ nọ whẹ who gbe wo oma ra ha. No umuo oke yena vrẹ, kọ eware nọ e rẹ were Jihova who re ru orọnikọ enọ e rẹ were owhẹ hẹ. (Mat. 16:24) Fikiere nọ odawọ u te bi siotọ bru owhẹ ze, yọ whọ nwane riẹ oware nọ who re ru no. Who re roro oware nọ who re ru bẹ hẹ. Keme whọ riẹ nọ oware nọ Jihova ọ gwọlọ ọvo who re ru. Whọ te ta kẹ omara nọ, te me re whu, te mẹ rẹ zọ, onọ Jihova ọ ta na me re ru. Whọ vẹ te jọ wọhọ Job. Epanọ odawọ nọ u te Job o ga te ghele na, ọ ta nọ: “Me re siobọno ẹgbakiete mẹ hẹ!”—Job 27:5. w24.03 9 ¶6-7

Eware nọ ma ta no na kpobi i dhesẹ nọ Jihova yọ “Ọghẹnẹ uyoyou,” ọ tẹ jẹ rrọ kugbe omai. (2 Kọr. 13:11) O you omai kpobi na omomọvo. U mu omai ẹro nọ “Jihova ọ rẹ rọ uyoyou riẹ nọ o rẹ hiẹ hẹ wariẹ” omai họ. (Ol. 32:10) Ma tẹ be hai gine roro kpahe eware nọ Jihova o ru kẹ omai no, u ti mu omai ẹro nọ o you omai gaga. Yọ ma te kẹle iẹe gaga. Ma sae lẹ sei oke kpobi jẹ vuẹe oware nọ ma gwọlọ nọ o ru kẹ omai. Ma sae vuẹe oware nọ o be kẹ omai uye keme ma riẹ nọ, ọ te riẹ epanọ o be kẹ omai uye te. Ma riẹ nọ ọ ginẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ omai. (Ol. 145:19) Wọhọ epanọ ma rẹ nya kẹle akotọ erae nọ ekpahe i te bi kpe omai na, ere ọvona ma re go kẹle Jihova keme ma riẹ nọ o you omai gaga. Jihova o re ru eware buobu kẹ omai fikinọ o you omai. Ọ tẹ jẹ vuẹ omai nọ o you omai. Ọ rẹ whẹtiẹ omai họ oma. Fikiere jọ eva e were owhẹ inọ Jihova o you owhẹ. Jọ omai kpobi ma hae ta nọ: “Me you Jihova.”—Ol. 116:1. w24.01 31 ¶19-20

Orọnikọ Jesu ọ jẹ vuẹ ahwo ọvo inọ odẹ Ọghẹnẹ họ Jihova ha. Ahwo Ju nọ Jesu ọ jẹ hai wuhrẹ na, yọ ahwo nọ a riẹ odẹ Ọghẹnẹ no vẹre. Rekọ Jesu ọ jẹ romatotọ “dhesẹ oghẹrẹ nọ [Ọsẹ na] ọ rrọ” kẹ ae. (Jọn 1:17, 18) Joma ta ẹme kpahe edhere jọ nọ Jesu o ro gine dhesẹ oghẹrẹ nọ Ọsẹ na ọ rrọ kẹ ahwo. Ikereakere Hibru na e ta nọ Jihova yọ Ọghẹnẹ nọ o wo ohrọ gbe ọdawẹ. (Ọny. 34:5-7) Rekọ okenọ Jesu o je wuhrẹ ahwo, ọ tẹ kẹ oriruo jọ ro fiobọhọ kẹ ahwo riẹ nọ Ọghẹnẹ o gine wo ohrọ. Ọ kẹ oriruo ọmọ nọ ọ kwa no uwou. Nọ ọsẹ riẹ ọ ruẹ nọ o bi zihe bru ei ze, “nọ ọ gbẹ jọ ugbothabọ,” ọsẹ na ọ tẹ dhẹ bru ei. Ọ tẹ gbalọ iẹe jẹ rọvrẹ riẹ no eva ze. (Luk 15:11-32) Oriruo yena o lẹliẹ omai riẹ epanọ Jihova o gine wo ohrọ-oriọ te. O lẹliẹ omai riẹe vi epaọ anwẹdẹ. Nwanọ epanọ Ọsẹ na ọ rrọ, ọye Jesu o dhesẹ kẹ omai na. w24.02 10 ¶8-9

Nọ ẹbẹbẹ o te te omai oma, nọ Jihova ọ jẹ sasa omai oma, udu u re te omai otọ. Kọ ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele Jihova? Ma rẹ daoma wo uruemu nọ o rẹ lẹliẹ omai gwọlọ sasa amọfa oma. Uruemu vẹ oye? Eme ma re ru re ma sai you ohwohwo gaga, ma vẹ hae “sasa ohwohwo oma” ẹsikpobi? (1 Tẹs. 4:18) Ma re wo ororokẹ, ma ve je wo uyoyou-inievo. (Kọl. 3:12; 1 Pita 3:8) Eme ma ti ru nọ ma te wo iruemu yena? Nọ ma te wo ohrọ-oriọ gbe ororokẹ evaọ obọ udu mai, ma tẹ ruẹ ohwo nọ uye u te oma, ma te hae gwọlọ epa kpobi nọ ma rẹ rọ sasa iẹe oma. Jesu ọ ta nọ “eme ibuobu nọ e vọ udu na eye unu o rẹ ta via. Emamọ ohwo ọ rẹ rehọ emamọ eware no emamọ eware nọ o kokohọ ze.” (Mat. 12:34, 35) Nọ ma tẹ be hae sasa inievo mai oma, yọ obọdẹ edhere jọ nọ ma re ro dhesẹ nọ ma you rai. w23.11 10 ¶10-11

Ma sae rọ iroro obọmai riẹ otọ eruẹaruẹ Ebaibol ho. Jihova họ ọnọ o re fiobọhọ kẹ omai riẹ otọ rai. Joma kẹ oriruo jọ ro dhesẹ iẹe. Ma rehọ iẹe nọ who bi kpohọ erẹ, yọ who ri te obonọ whọ be nya na ẹdẹvo ho. Kọ ogbẹnyusu ra nọ ọ riẹ oria na ziezi o te lele owhẹ, o gbẹ te were owhẹ? Eva e te were owhẹ gaga inọ oria kpobi nọ wha dhẹ te, ọ be nwane vuẹ owhẹ nọ oria utiona ma te no na, edhere nana ma te wẹriẹ, ọyena yọ ọnọ a re ro kpohọ ẹwho otiọna. Ere Jihova ọ rrọ re. Ọ riẹ oria nọ ma yeri te no evaọ akpọ na, gbe eware nọ e te via evaọ obonọ ma bi yeri kpohọ na. Fikiere ma rẹ romakpotọ, ma vẹ lẹ sei re o fiobọhọ kẹ omai riẹ otọ eruẹaruẹ nọ e rrọ Ebaibol na. (Dan. 2:28; 2 Pita 1:19, 20) Emamọ ọsẹ ọ rẹ gwọlọ nọ akpọ o woma kẹ emọ riẹ. Ere Jihova ọ rrọ re. Ọ gwọlọ nọ eware i woma kẹ omai. (Jeri. 29:11) Ọsẹgboni ọvo nọ ọ riẹ odẹnotha ọ riẹ hẹ. Rekọ Jihova ọ riẹ eware nọ e te via evaọ obaro. Yọ ọ rehọ idibo riẹ jọ kere eruẹaruẹ fihọ Ebaibol na re ma sae riẹ ikpeware nọ e te via taure e tẹ te via.—Aiz. 46:10. w23.08 8 ¶3-4