A Mukpahe ae Gheghe

“A mukpahe omẹ gheghe.”—JỌN 15:25.

1, 2. (a) Fikieme u je gbe ahwo jọ unu nọ amọfa a tẹ ta eme iyoma kpahe Ileleikristi, rekọ fikieme o gbẹ jọ oware igbunu kẹ omai hi? (b) Oghẹrẹ ‘omukpahọ’ vẹ ma be te jọ uzoẹme nana ta ẹme te na? (Rri oruvẹ-obotọ.)

ISẸRI JIHOVA a be daoma rria lele ehri izi nọ e rrọ Ẹme Ọghẹnẹ. Fikiere a be fodẹ ai emamọ odẹ evaọ erẹwho buobu. Rekọ evaọ ẹsejọ, a ta eme iyoma kpahe ai no. Wọhọ oriruo, ohwo egọmeti jọ evaọ okpẹwho ọ St. Petersburg, Russia, ọ ta nọ: “A dhesẹ Isẹri Jihova kẹ omai wọhọ oghẹrẹ ẹko-egagọ iyoma jọ nọ a rẹ lẹlẹ kpe emọ je kpe omoma rai.” Rekọ nọ o ru iruo kugbe Isẹri Jihova no evaọ oma oruẹrẹhọ kẹ ekokohọ akpọ-soso jọ, ohwo egọmeti ọvona ọ ta nọ: “Enẹna mẹ be ruẹ emamọ ahwo nọ a bi kp’ohwẹ ku unu . . . A rọ dhedhẹ jẹ rrọ wolẹ, a te je you omoma rai gaga.” O fibae nọ: “Mẹ riẹ oware nọ o be lẹliẹ ahwo ta erue itieye kpahe ae he.”—1 Pita 3:16.

² O rẹ were idibo Jihova re a ta eme iyoma kpahe ai wọhọ irumuemu hu, ghele na u re gbe ai unu hu nọ amọfa a tẹ ta eme iyoma kpahe ai. Jesu ọ vẹvẹ ilele riẹ unu kpahotọ inọ: “Akpọ na o te mukpahe owhai, wha riẹ nọ o mukpahe omẹ no re o te mukpahe owhai. . . . Re ẹme nọ a kere họ evaọ uzi rai ọ gba, nọ, ‘A mukpahe omẹ gheghe.’ ”a (Jọn 15:18-20, 25; Olezi 35:19; 69:4) Ọ vuẹ ilele riẹ no vẹre inọ: “A te se olori uwou [Beelzebub], kẹvẹ a re se ahwo uwou riẹ te re?” (Matiu 10:25) Ileleikristi a riẹ inọ re a thihakọ ekela itieye yọ abọjọ “uruveghe” nọ a jẹrehọ evaọ okenọ a zihe ruọ Ileleikristi.—Matiu 16:24.

3. Ẹvẹ a kpokpo egegagọ uzẹme kri te no?

³ U kri no nọ a bi ro kpokpo egegagọ uzẹme, anwọ oke “Ebẹle oruọzewọ” na ze. (Matiu 23:34, 35) Orọnikọ omotiẹse jọ ọvo a kpokpo Ileleikristi no ho. Jesu ọ ta nọ “ahwo kpobi a re ti mukpahe” ilele riẹ fiki odẹ riẹ. (Matiu 10:22) Ofariẹ, Pọl ukọ na o kere nọ idibo Ọghẹnẹ kpobi—te omai omomọvo—ma re rẹro ukpokpoma. (2 Timoti 3:12) Fikieme o jẹ rrọ enẹ?

Oware nọ O be Wha Omukpahọ Igheghe Ze

4. Ẹvẹ Ebaibol na i dhesẹ ọnọ ọ be wha omukpahe igheghe ze?

⁴ Ẹme Ọghẹnẹ ọ vuẹ omai inọ no emuhọ ze, ohwo jọ nọ a rẹ ruẹ hẹ ọ be wha omukpahe ze. Roro kpahe edhere ọhaha nọ a ro kpe ọzae ọsosuọ nọ o wo ẹrọwọ na, Ebẹle. Ebaibol na e ta inọ oniọvo ogbulegbu riẹ Keni, “ọ jọ ọ rọ oyoma na,” Setan Ẹdhọ na. (1 Jọn 3:12) Iroro Setan e jọ Keni eva, Ẹdhọ na ọ tẹ ghinẹ rehọ iẹe ru ẹgwọlọ omuomu riẹ gba. Ebaibol na i te je fi elo họ edhere omuomu nọ Setan ọ rọ wọso Job gbe Jesu Kristi. (Job 1:12; 2:6, 7; Jọn 8:37, 44; 13:27) Obe Eviavia o ta kẹ omai vevẹ kpahe ehri ukpokpoma nọ u bi te Ileleikristi, inọ: ‘Ukumuomu na ọ be guọlọ re omu otu rai jọ fihọ uwou-odi, re ọ jawo owhai.’ (Eviavia 2:10) Ẹhẹ, Setan họ ọnọ ọ be wha omukpahe igheghe nọ o bi te ahwo Ọghẹnẹ ze.

5. Eme ọ soriẹ ze nọ Setan o bi ro mukpahe egegagọ uzẹme?

⁵ Eme ọ be lẹliẹ Setan mukpahe egegagọ uzẹme? Evaọ ẹguae-oyoma nọ u dhesẹ orro nọ ọ gwọlọ dẹ họ oma riẹ vrẹta, Setan o seha kẹ ‘ovie ebẹdẹ bẹdẹ,’ Jihova Ọghẹnẹ. (1 Timoti 1:17; 3:6) Ọ be ta ududu inọ Ọghẹnẹ o bi keke obọ hrọ evaọ oghẹrẹ nọ o bi ro su emama riẹ gbe inọ ohwo ọvuọvo ọ riẹ hẹ nọ ọ be rehọ eva efuafo gọ Jihova, ọ ta nọ ahwo kpobi nọ a be gọ Jihova a bi ru ere fiki erere omobọ rai. Setan ọ ta nọ a tẹ kẹe uvẹ re ọ dawọ ahwo, ọ rẹ sai si ahwo kpobi no egagọ Ọghẹnẹ. (Emuhọ 3:1-6; Job 1:6-12; 2:1-7) Be ta Jihova raha wọhọ ọnọ o bi kienyẹ ahwo, ọtọrue, gbe ọnọ ọ rẹ sai ru ẹgwọlọ ahwo riẹ kẹ ai hi, Setan ọ tẹ be gwọlọ lele Ọghẹnẹ hrowo esuo-okpehru. Fikiere, ọ tẹ be rehọ isiuru egagọ nọ a rẹ rọ kẹe kpare ofu riẹ wọso idibo Ọghẹnẹ.—Matiu 4:8, 9.

6. (a) Oghẹrẹ vẹ ẹme esuo-okpehru Jihova na o ro kpomahọ omai omomọvo? (b) Ẹvẹ otoriẹ nọ ma wo kpahe ẹme avro nana ọ sai ro fi obọ họ kẹ omai yọrọ ẹgbakiete mai? (Rri ẹkpẹti, ẹwẹ-obe avọ 8.)

⁶ Kọ whọ gbẹ ruẹ epanọ ẹme nana o ro kpomahọ uzuazọ ra? Wọhọ odibo Jihova, ẹsejọhọ who vuhumu no inọ dede nọ o gwọlọ omodawọ gaga re a ru oreva Ọghẹnẹ, a rẹ sai gbiku irere nọ i re noi ze he nọ a te ru ere. Dede na, eme who re ru otẹrọnọ iyero uzuazọ ra jọ i bi ru ei jọ bẹbẹ, tubẹ kẹ owhẹ oghẹrẹ edada jọ nọ whọ tẹ gwọlọ ruabọhọ erulele izi gbe ehri-izi Jihova? Kọ ẹvẹ o rẹ jọ nọ o tẹ wọhọ nọ erere ọvuọvo o bi no ere oruo te owhẹ obọ họ? Kọ who ti ku ei họ inọ erere ọvuọvo ọ riẹ re a ruabọhọ egagọ Jihova ha? Hayo, kọ uyoyou nọ who wo kẹ Jihova gbe ovuhumuo nọ who wo kẹ ekwakwa-aghare ilogbo riẹ e te wọ owhẹ ruabọhọ nya evaọ idhere riẹ kpobi? (Iziewariẹ 10:12, 13) Ẹkwoma uvẹ nọ ọ kẹ Setan re ọ rehọ ẹgaga jọ te omai, Jihova ọ kẹ omai omomọvo uvẹ nọ ma rẹ rọ ruẹrẹ uyo họ kẹ use-abọ Setan.—Itẹ 27:11.

“Nọ Ahwo A te La Owhai Eka”

7. Ẹghẹ vẹ Ẹdhọ o bi ro ruiruo re ọ daoma si omai no edhere Jihova?

⁷ Joma roma totọ ta ẹme kpahe ẹghẹ jọ nọ Setan ọ be rọ daoma dhesẹ abọ nọ ọ rrọ eva ẹme avro na—erue nọ ọ be rọ ta ahwo raha. Jesu o se Setan ‘ọsẹ erue.’ (Jọn 8:44) Ẹdhọ họ ohwo ọsosuọ nọ ọ ta erue rọ raha Ọghẹnẹ, emamọ ẹme riẹ, gbe odẹ ofuafo riẹ. Ẹdhọ ọ be rehọ eme etọtọ, ota erue, gbe erue koikoi ro se udu esuo-okpehru Jihova abọ, yọ ọ be rehọ eghẹ itienana evona rọ ta idibo omurokpotọ Ọghẹnẹ raha. Ẹkwoma ekela nọ o bi ro te Isẹri enana, ọ rẹ sai ru odawọ obẹbẹ ga viere, tubẹ ga te epanọ a gbẹ sae rọ kaki thihi akọ riẹ hẹ.

8. Ẹvẹ Setan ọ rọ rehọ ekela te Job, kọ eme o no rie ze?

⁸ Roro kpahe ebẹbẹ nọ i te Job, ọnọ otofa odẹ riẹ o rrọ “Ọnọ A Mukpahe.” U te no eyero Job, emọ riẹ, gbe oma okpokpọ riẹ nọ ọ raha ku ei no, Setan o ru Job wọhọ ọrahaizi nọ Ọghẹnẹ ọ be kẹ uye. Dede nọ ọ jọ ohwo nọ a jẹ kẹ adhẹẹ gaga vẹre, a rri Job tọtọtọ uwhremu na, makọ ahwo uviuwou gbe egbẹnyusu riẹ dede. (Job 19:13-19; 29:1, 2, 7-11) Ofariẹ, ẹkwoma enọ e rehọ ẹghẹ te sasa iẹe oma, Setan ọ daoma rehọ ‘eme bẹre Job ehehẹhẹ,’ be ta nọ uzioraha ulogbo nọ ọ thọ jabọ nọ a je bi brukpei wọhọ ọrahaizi na. (Job 4:6-9; 19:2; 22:5-10) Dai roro epanọ oyena o rẹ kẹ Job idhọvẹ te!

9. Ẹvẹ a ro ru Jesu wọhọ ẹsenọ ọ jọ ọrahaizi?

⁹ Wọhọ ohwo nọ ọ mae kpare esuo Jihova kpehru, Ọmọ Ọghẹnẹ họ ohwo nọ Setan ọ mae dheva kẹ kparobọ. Nọ Jesu ọ ze otọakpọ, Setan ọ gwọlọ raha iẹe evaọ abọ-ẹzi, wọhọ epanọ o ru Job na, ọ jẹ gwọlọ ru Jesu re ahwo a rri rie wọhọ ọrahaizi. (Aizaya 53:2-4; Jọn 9:24) Ahwo a se rie ọgba-ore gbe ọgba-idi, a tẹ jẹ ta nọ ‘ọ be moruẹ.’ (Matiu 11:18, 19; Jọn 7:20; 8:48; 10:20) A bọwo e riẹ ota nọ ọ be ta eme aghọ. (Matiu 9:2, 3; 26:63-66; Jọn 10:33-36) Onana o kẹ Jesu uye keme ọ riẹ nọ eme enana e be wha ekela se Ọsẹ riẹ. (Luk 22:41-44) Uwhremu riẹ, a tẹ kare Jesu wọhọ ogbulegbu nọ a bọwo ehao. (Matiu 27:38-44) Evaọ ẹyọrọ ẹgbakiete, Jesu o thihakọ “wo odiri kẹ erahaizi” unuẹse buobu.—Ahwo Hibru 12:2, 3.

10. Oghẹrẹ vẹ Setan ọ mae rọ tẹrovi okiọkotọ Ileleikristi nọ a wholo na evaọ oke mai na?

¹⁰ Evaọ oke mai na, Ẹdhọ o wo evaedha iyoma evona kpahe okiọkotọ ọrọ Ileleikristi nọ a wholo na. A dhesẹ Setan wọhọ “oguiguẹgu imoni [Kristi] . . . , ọnọ o je he gu ai kẹ Ọghẹnẹ mai tuvo taso.” (Eviavia 12:9, 10) Anwẹnọ a ro le i no odhiwu ze otọakpọ no, Setan ọ daoma viere no re ọ ta inievo Kristi raha wọhọ ahwo nọ a fioka ha. (1 Ahwo Kọrint 4:13) Wọhọ epanọ o jọ kẹ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na, a ta rai raha no evaọ erẹwho jọ wọhọ ẹko-egagọ iyoma. (Iruẹru 24:5, 14; 28:22) Wọhọ epanọ ma ta no evaọ obehru na, a rehọ eme erue tae raha no. Ghele na, “eva adhẹwẹ gbe ababọ adhẹwẹ eva ẹdhọemu oyoma oguo gbe ẹdhọemu ezi oguo,” inievo Kristi nọ a wholo na avọ egbẹnya rai erọ “igodẹ efa” nọ e be tha ai uke, a be daoma rehọ omarokpotọ ‘koko izi Ọghẹnẹ, je bi se isẹi kẹ Jesu.’—2 Ahwo Kọrint 6:8; Jọn 10:16; Eviavia 12:17.

11, 12. (a) Eme ọ rẹ sae wha oghẹrẹ ẹpoviẹ jọ nọ o bi te Ileleikristi ze? (b) Evaọ idhere vẹ Oleleikristi ọ sae rọ ruẹ uye ekueku fiki ẹrọwọ riẹ?

¹¹ Eva uzẹme, orọnikọ “fiki ẹrẹreokie” ọvo ekela i bi ro te odibo Ọghẹnẹ kpobi hi. (Matiu 5:10) Ebẹbẹ jọ e rẹ sae roma via fiki sebaẹgba mai. Erere ọvuọvo ọ riẹ hẹ ‘re ma ruẹ ọyawa fiki oware uyoma, je thihakọ riẹ.’ Dede na, Oleleikristi “o rre wo ajiri, otẹrọnọ iroro Ọghẹnẹ e riẹ eva, o ve thihakọ ọyawa nọ be ruẹ uye ọhaha,” onana o rẹ were Jihova. (1 Pita 2:19, 20) Eva otọ uyero vẹ onana o jẹ sae roma via?

¹² A lahiẹ ejọ no fikinọ a se inọ a re wabọ evaọ iruemu uwhori nọ e rọwo kugbe Ikereakere na ha. (Iziewariẹ 14:1) A bi se izoge Ileleikristi ẹkoko kẹse kẹse fikinọ a be nya lele itee ẹfuọ uruemu nọ Jihova o fihọ. (1 Pita 4:4) A bọwo esẹgbini Ileleikristi jọ ota no wọhọ ahwo nọ a bi “gbabọkẹ” hayo “lahiẹ” emọ rai fikinọ a gwọlọ usiwo imu nọ o kare azẹ kẹ ai. (Iruẹru 15:29) Imoni gbe erivẹ a mu Ileleikristi imuẹwho no fikinọ a zihe ruọ idibo Jihova. (Matiu 10:34-37) Utu Ileleikristi yena kpobi a be nya lele oriruo nọ eruẹaro na gbe Jesu omariẹ a fihotọ nọ a rọ ruẹ uye ekueku.—Matiu 5:11, 12; Jemis 5:10; 1 Pita 2:21.

Akothiho Evaọ Otọ Ẹpoviẹ

13. Eme ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ omai yọrọ edikihẹ owowa abọ-ẹzi mai nọ ma tẹ rẹriẹ ovao ku ẹpoviẹ ọgaga?

¹³ Nọ a tẹ be poviẹ omai gaga fiki ẹrọwọ mai, udu o rẹ sai whrehe omai wọhọ epanọ o jọ kẹ Jerimaya ọruẹaro na, yọ ma re roro nọ ma gbẹ te sae gọ Jihova ha. (Jerimaya 20:7-9) Eme ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ omai yọrọ eriwo owowa abọ-ẹzi mai? Daoma wo eriwo Jihova eva ẹme na. O bi rri ahwo nọ a yọrọ ẹgbakiete rai evaọ otọ odawọ wọhọ ahwo nọ a kparobọ, orọnikọ wọhọ ahwo nọ akpọ o kiethọ họ. (Ahwo Rom 8:37) Dai roro kpahe ahwo jọ nọ a kpare esuo Jihova kpehru ghelọ olahiẹ kpobi nọ Ẹdhọ o ro te ai—ezae gbe eyae itieye na wọhọ Ebẹle, Job, Meri oni Jesu, gbe ahwo ẹrọwọ oke anwae efa, jegbe ibe egegagọ ọgbọna mai. (Ahwo Hibru 11:35-37; 12:1) Roro didi kpahe uzuazọ ẹgbakiete nọ a yeri. Ẹgho ologbo ọrọ idibo omarokpotọ yena a bi zizie omai re ma ku oma gbe ai dikihẹ ugbehru obokparọ nọ a ruẹrẹhọ kẹ ahwo nọ a rehọ ẹkwoma ẹrọwọ rai fi akpọ na kparobọ.—1 Jọn 5:4.

14. Oghẹrẹ vẹ olẹ o rẹ rọ bọ omai ga yọrọ ẹrọwọ mai?

¹⁴ Okenọ ‘iroro idhọvẹ e tẹ vọ omai eva,’ ma sae rẹriẹ bru Jihova evaọ olẹ, yọ ọ te sasa omai oma jẹ bọ omai ga. (Olezi 50:15; 94:19) Ọ te kẹ omai ereghẹ nọ ma gwọlọ nọ ma ti ro thihakọ edawọ na je fi obọ họ kẹ omai tẹrovi ẹme avro ologbo na, esuo-okpehru Jihova, onọ a be rọ fiki riẹ mukpahe idibo riẹ gheghe na. (Jemis 1:5) Jihova ọ jẹ sae kẹ omai “udhedhẹ Ọghẹnẹ nọ uvi eriariẹ kpobi.” (Ahwo Filipai 4:6, 7) Udhedhẹ nana nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ kẹ na u re fi obọ họ kẹ omai jọ wolẹ je wo ọtamuo eva otọ otunyẹ ọgaga, nọ ma gbẹ rọ kuvẹ kẹ avro hayo ozodhẹ hẹ. Ẹkwoma ẹzi riẹ, Jihova ọ te sẹro mai rono oware kpobi nọ ọ kẹ uvẹ riẹ nọ u te omai.—1 Ahwo Kọrint 10:13.

15. Eme o re fi obọ họ kẹ omai nọ ma gbẹ vioja ha nọ ma tẹ be ruẹ uye?

¹⁵ Eme o re fi obọ họ kẹ omai nọ ma gbẹ rọ dheva vrẹta ha kpahe ahwo nọ a bi mukpahe omai gheghe? Kareghẹhọ inọ ugogo ọwegrẹ mai họ Setan avọ idhivẹri riẹ. (Ahwo Ẹfẹsọs 6:12) Dede nọ ahwo a be rehọ arokoko kpokpo omai, ejọ buobu nọ i bi kpokpo ahwo Ọghẹnẹ a be rehọ ibiaro ogbori ru ere hayo fikinọ amọfa a ta kẹ ai nọ a ru ere. (Daniẹl 6:4-16; 1 Timoti 1:12, 13) Jihova ọ gwọlọ nọ “ahwo kpobi” a wo uvẹ “usiwo, re a ze te riẹ uzẹme na.” (1 Timoti 2:4) Uzẹme, ahwo jọ nọ a jẹ wọso omai vẹre a zihe ruọ inievo Ileleikristi mai no enẹna fiki uruemu ezi mai nọ a muẹrohọ no. (1 Pita 2:12) U te no ere no, ma rẹ sai wuhrẹ oware jọ no oriruo ọmọ Jekọp ze, Josẹf. Dede nọ Josẹf ọ ruẹ uye gaga fiki esevo riẹ, ọ jẹ rai egrẹ hẹ. Fikieme ọ gbẹ jẹ ai egrẹ hẹ? Keme o vuhumu nọ obọ Jihova o rrọ ẹme na, bi ru eware nya owowa re e ruẹsi ru ẹjiroro Riẹ gba. (Emuhọ 45:4-8) Jihova ọ rẹ sai je ru nọ a jẹ rehọ fiki uye nọ a be rọ bẹ omai gheghe jiri odẹ riẹ.—1 Pita 4:16.

16, 17. Fikieme ma gbẹ ruawa ha nọ otu ọwọsuọ a tẹ be daoma fi ọzadhe họ iruo usiuwoma ota na?

¹⁶ U du fo re ma ruawa thesiwa ha nọ o tẹ wọhọ nọ ewegrẹ a be kparobọ umuthoke evaọ ẹwhaha ẹnyaharo emamọ usi na. Enẹna, Jihova ọ be rehọ ẹkwoma isẹri nọ a bi se wariẹ akpọ na soso họ nyuhu erẹwho na, yọ eware iwoma erẹwho na e be ze evaọ uwou riẹ. (Hagai 2:7) Jesu Kristi, Othuru-Igodẹ Owoma na, ọ ta nọ: ‘Igodẹ mẹ i re yo uru mẹ, mẹ riẹ rai, i re lele omẹ; mẹ kẹ rai uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ, . . . ohwo ọvo ọ sae tehe ai no omẹ obọ họ.’ (Jọn 10:27-29) Ikọ-odhiwu efuafo na a bi wabọ re evaọ ivuẹvu abọ-ẹzi na. (Matiu 13:39, 41; Eviavia 14:6, 7) Fikiere, oware ovuọvo nọ otu ọwọsuọ a rẹ ta hayo ru nọ o rẹ za ẹjiroro Ọghẹnẹ dhe o riẹ hẹ.—Aizaya 54:17; Iruẹru 5:38, 39.

¹⁷ Ẹsibuobu, omodawọ nọ otu ọwọsuọ a rẹ rọ gwọlọ ru eware iyoma u re hwẹ ku ai. Evaọ ẹwho Africa jọ, a vaha erue iyoma buobu kpahe Isẹri Jihova no, jegbe nnọ Ẹdhọ a be gọ. Fikiere, nọ Isẹri na a tẹ nyaze uwou riẹ, Grace ọ vẹ dhẹ nyai dhere emu uwou riẹ bẹsenọ a rẹ nyavrẹ. Eva ẹdẹjọ epastọ ichọche riẹ o te kru obe mai jọ, jẹ vuẹ ahwo kpobi nọ a jọ ichọche ẹdẹ yena nọ a du se obe nana ha keme u ti ru ai kie no ẹrọwọ rai. Onana o tẹ kpare ọwhọ Grace. Nọ Isẹri na a wariẹ te oria riẹ ẹdẹfa, ukpenọ o dhere o te lele ai ta ẹme jẹ rehọ ọkpọ obe ovona mi ai kẹ omariẹ. A te mu obe-uwuhrẹ Ebaibol họ kugbei, ọ tẹ họ ame evaọ 1996. Enẹna Grace ọ be rehọ oke riẹ gwọlọ amọfa nọ o rẹ sae jọnọ a raha Isẹri Jihova kẹ no.

Bọ Ẹrọwọ Ra Ga Enẹna

18. Fikieme o jẹ gwọlọ nọ ma bọ ẹrọwọ mai ga taure edawọ egaga e tẹ rọma via, kọ ẹvẹ ma sai ro ru ere?

¹⁸ Nọ Setan ọ rẹ sae wọ omukpahọ igheghe ze oke kpobi na, u wuzou re ma bọ ẹrọwọ mai ga enẹna. Ẹvẹ ma sai ro ru onana? Iyẹrẹ jọ nọ i no orẹwho jọ nọ a jọ rehọ ukpokpoma te Isẹri Jihova no e ta nọ: “Oware jọ o riẹ nọ u muẹro gaga: ahwo nọ a wo emamọ uruemu abọ-ẹzi je rri uzẹme Ebaibol na ghaghae a wo ẹbẹbẹ hẹ evaọ ẹyọrọ ẹgbakiete rai nọ edawọ e tẹ roma via. Rekọ rọkẹ ahwo nọ iwuhrẹ i re vo ‘no oke rite oke,’ nọ a re kpohọ usiuwoma ota kẹse kẹse he, je fi oma h’otọ eva eware esese ẹsibuobu a re kie nọ edawọ ‘egaga’ e tẹ roma via.” (2 Timoti 4:2) Who te muẹrohọ eria jọ nọ o jọ gwọlọ ẹnyaharo mi owhẹ, daoma ru ere ababọ oke oraha.—Olezi 119:60.

19. Eme ẹgbakiete nọ idibo Ọghẹnẹ a yọrọ evaọ otọ omukpahọ igheghe u rugba?

¹⁹ Ẹgbakiete egegagọ uzẹme eva otọ omukpahọ ọgaga Setan yọ isẹri inọ esuo-okpehru Jihova o ghine te, fo, je kiẹrẹe. Edikihẹga rai o bi ru eva were Ọghẹnẹ. Dede nọ ahwo-akpọ a rẹ sae poviẹ ai unuẹse buobu, ọnọ oruaro riẹ u kpehru vi akpọ gbe idhiwu “ọ rẹ vuoma ha, re a sei Ọghẹnẹ rai.” Eva uzẹme, a rẹ sae ta kpahe ahwo omarokpotọ itieye na inọ: ‘akpọ na o fo kẹ ẹria rai hi.’—Ahwo Hibru 11:16, 38.

[Oruvẹ-obotọ]

Kọ Whọ Sae k’Iyo Nana Vevẹ?

• Eme ọ rrọ emu omukpahọ igheghe nọ a bi ro te egegagọ uzẹme na?

• Oghẹrẹ vẹ Setan ọ rọ daoma rehọ ẹpoviẹ ruiruo re ọ ruẹsi whrehe ẹgbakiete Job gbe Jesu?

• Oghẹrẹ vẹ Jihova ọ be rọ bọ omai ga yọrọ ẹgbakiete mai evaọ otọ omukpahọ Setan?

[Ẹkpẹti/Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 8]

A Vuhu Avro nọ Ọ r’Otọ na Mu

Omọvo Isẹri Jihova jọ evaọ obọ Ukraine, oria nọ a jọ fi awhaha họ iruo usiuwoma ota na vrẹ ikpe 50 ọ ta nọ: “U fo re a rehọ ubiẹro ohwo-akpọ gheghe rri uyero obẹbẹ nọ Isẹri Jihova a be rẹriẹ ovao ku hu. . . . Ahwo egọmeti na buobu, iruo nọ a kẹ rai a je ru. Nọ a tẹ rehọ egọmeti ọkpokpọ mu, uruemu ahwo nọ a rrọ otọ egọmeti na u ve nwene, rekọ ma re nwene he. Ma riẹ inọ Ebaibol na i dhesẹ vevẹ ọnọ ọ be wha ukpokpoma se omai.

“Ma rri oma mai wọhọ ahwo nọ a riẹ onahona ha ha nọ e be ruẹ uye evaọ obọ ahwo nọ a bi kienyẹ omai. Oware nọ u fi obọ họ kẹ omai thihakọ họ otoriẹ uvevẹ nọ ma wo kpahe ẹme avro nọ a kpare ze evaọ ọgbọ Idẹn na—ẹme-avro ọrọ udu nọ Ọghẹnẹ o re ro su. . . . Ma dikihẹ kẹ ẹme-avro orọnikọ onọ u wobọ kpahe erere ahwo-akpọ ọvo ho rekọ te erere ọrọ Osu ehrugbakpọ na. Ma wo otoriẹ ziezi kpahe ẹme-avro nọ ọ rrọ otọ na. Onana o soriẹ ze nọ ma ro dikihẹ ga, u te je fi obọ họ kẹ omai yọrọ ẹgbakiete mai eva otọ iyero nọ e mae bẹ kpobi dede.”

[Uwoho]

Victor Popovych, nọ a mu evaọ 1970

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 5]

Ono ọ wha uye-oruẹ omovuọ nọ a kẹ Jesu na ze?

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 7]

Job, Meri, gbe idibo Ọghẹnẹ erọ ọgbọna, wọhọ Stanley Jones, a kpare esuo Jihova okpehru