Epanọ Whọ rẹ rọ Ruẹ Ohwo nọ Whọ Sae Rehọ

1-2. (a) Eme Oleleikristi o re roro kpahe re o te ti mu usu họ kugbe oniọvo jọ? (b) A tẹ fodẹ “usu oniọvo-ọmọzae avọ ọmọtẹ,” eme a be ta na? (Rri “Ẹme nọ A Ru Vẹ.”)

KỌ WHỌ be gwọlọ aye, hayo whọ gwọlọ wo ọzae? Ohwo ọ gbẹ make rọo ho, eva e rẹ were iẹe ghele. Rekọ inievo buobu, te emaha te ekpako a gwọlọ rọo. Re who te ti mu usu họ ẹnya kugbe ohwo nọ whọ gwọlọ rehọ, whọ rẹ daoma kẹle Jihova ziezi. Whọ rẹ jọ ohwo nọ ereghẹ riẹ i ye no. Who ve je wo okọ hayo iruo jọ.a (1 Kọr. 7:36) Whọ tẹ ruẹrẹ oma kpahe no ere, ẹsiẹe evawere e te mae rọ jọ orọo ra.

² Ẹsejọ o rẹ lọhọ tere he re whọ ruẹ ohwo nọ o ti kiehọ owhẹ oma. (Itẹ 31:10) Whọ tẹ make ruẹ ohwo na no dede, ẹsejọ re wha mu usu họ, re wha sae riẹ ohwohwo ziezi, o rẹ nwane lọhọ tere he.b Ma te jọ uzoẹme nana ta ẹme te eware nọ e sai fiobọhọ kẹ inievo nọ e gwọlọ wo aye hayo wo ọzae ruẹ ohwo nọ a sae rehọ gbe epanọ a sai ro mu usu họ. Ma te jẹ ta ẹme te epanọ inievo ukoko na a sai ro fiobọhọ kẹ inievo itieye na.

EPANỌ WHỌ SAE RỌ RUẸ EMAMỌ ONIỌVO NỌ WHỌ RẸ REHỌ

3. Eme oniọvo nọ ọ gwọlọ wo aye hayo wo ọzae o re roro te?

³ Whọ tẹ be gwọlọ aye hayo whọ gwọlọ wo ọzae, u fo re whọ kake jọ udu ra riẹ oghẹrẹ ohwo nọ whọ be gwọlọ re who te ti mu usu họ kugbe oniọvo jọ.c O gbẹ rrọ ere he, whọ te nyaku oghẹrẹ ohwo nọ whọ gwọlọ rehọ, rekọ whọ te riẹ hẹ. Hayo who ve ti lele ohwo nọ o ti kiehọ owhẹ oma ha nya usu. Oghẹrẹ ohwo kpobi nọ whọ gwọlọ rehọ kẹhẹ, ọ rẹ jọ Oleleikristi nọ ọ họ-ame no. (1 Kọr. 7:39) Orọnọ oniọvo kpobi nọ ọ họ-ame no o ti kiehọ kẹ owhẹ hẹ. Kake nọ omara nọ: ‘Eware vẹ e mae rrọ omẹ oja evaọ uzuazọ mẹ? Oghẹrẹ uruemu vẹ mẹ gwọlọ nọ ohwo nọ mẹ rẹ rehọ o re wo? Kọ ohwo jọ ọ sai gine wo eware nọ mẹ be gwọlọ na kpobi?’

4. Eware jọ vẹ inievo jọ nọ e gwọlọ wo aye hayo wo ọzae a lẹ kpahe?

⁴ Ẹsejọhọ whọ lẹ se Jihova no inọ jọ o fiobọhọ kẹ owhẹ ruẹ emamọ ohwo nọ whọ rẹ rehọ. (Fil. 4:6) Ma riẹ nọ Jihova ọ vuẹ omai hi inọ ọ te gwọlọ ohwo nọ ma rẹ rehọ kẹ omai. Rekọ ọ riẹ oware nọ whọ gwọlọ, yọ ọ gwọlọ nọ eva e were owhẹ. Ọ sai fiobọhọ kẹ owhẹ nọ whọ sae rọ ruẹ ohwo nọ whọ rẹ rehọ. Fikiere hae vuẹ Jihova oghẹrẹ ohwo nọ whọ gwọlọ, te eware efa kpobi nọ e rrọ owhẹ eva. (Ol. 62:8) Lẹ sei nọ jọ ọ kẹ owhẹ areghẹ re who je wo odiri. (Jem. 1:5) Oniọvo-ọmọzae jọ nọ a re se Johnd evaọ obọ United States nọ o ri wo aye he ọ ta nọ: “Mẹ rẹ vuẹ Jihova inọ oghẹrẹ ohwo otiọnana mẹ gwọlọ rehọ. Mẹ rẹ jẹ lẹ sei nọ jọ o fiobọhọ kẹ omẹ ruẹ epanọ mẹ sae rọ nyaku ohwo nọ mẹ sae rehọ. Mẹ rẹ jẹ lẹe nọ jọ o fiobọhọ kẹ omẹ wo uruemu nọ u fo nọ ọzae uwou-orọo o re wo.” Oniọvo-ọmọtẹ nọ a re se Tanya nọ ọ rrọ obọ Sri Lanka ọ ta nọ: “Nọ me bi rẹro ohwo nọ mẹ rẹ rehọ na, mẹ rẹ lẹ se Jihova nọ jọ o fiobọhọ kẹ omẹ gọe ziezi, jẹ hae wereva.” Whọ gbẹ make ruẹ ohwo nọ whọ rẹ rehọ obọnana ha, Jihova ọ ta nọ ọ te rẹrote owhẹ je fiobọhọ kẹ owhẹ re eva e hae were owhẹ.—Ol. 55:22.

5. Ẹvẹ oniọvo ọ sae rọ nyaku ohwo nọ o you Jihova nọ ọ rẹ rehọ? (1 Ahwo Kọrint 15:58) (Rri uwoho na re.)

⁵ Ebaibol ọ vuẹ omai nọ joma “wo eware buobu nọ [ma] re ru ẹsikpobi evaọ iruo Olori na.” (Se 1 Ahwo Kọrint 15:58.) Who te bi ru eware buobu evaọ ukoko na je bi kuomagbe inievo nọ i no eria avọ eria ze, eva e te were owhẹ. Yọ whọ sae rọ ere nyaku inievo efa nọ a ri wo ọzae hayo wo aye he nọ egagọ Jihova e roja re. Nọ whọ be daoma ru eware nọ e rẹ were Jihova na, eva e te ginẹ were owhẹ.

6. Nọ whọ be gwọlọ ohwo nọ whọ rẹ rehọ na, eme u fo nọ whọ rẹ kareghẹhọ?

⁶ Whọ kuvẹ re awa ohwo nọ whọ rẹ rehọ, o lẹliẹ owhẹ kpairoro vrẹ eware nọ e mae roja ha. (Fil. 1:10) Orọnikọ orọo họ oware nọ o rẹ ginẹ lẹliẹ eva were ohwo ho, rekọ usu ra avọ Jihova. (Mat. 5:3) Yọ enẹna nọ who ri wo aye hayo wo ọzae he na, who wo uvẹ nọ whọ sai ro ru iruo Jihova ziezi. (1 Kọr. 7:32, 33) Uvẹ nana nọ who wo na, rehọ iẹe ru iruo kẹ Jihova. Sista Jessica nọ ọ rrọ obọ United States nọ o fou kẹle ikpe udhuvẹ no re o te ti wo ọzae ọ ta nọ, “Okenọ me ri wo ọzae he, mẹ jẹ rọ uvẹ yena kpohọ usi uwoma gaga. Yọ eva e jẹ were omẹ dede nọ mẹ re ruẹ ọzae wo ho.”

RRI OHWO NA MU ZIEZI

7. Eme u je fo re who rri ohwo omojọ taure whọ tẹ te vuẹe nọ wha mu usu họ? (Itẹ 13:16)

⁷ Eme who re ru nọ whọ tẹ ruẹ ohwo nọ who roro nọ o ti kiehọ owhẹ oma? Kọ whọ te nwane nyae vuẹe nọ ọ were owhẹ? Ebaibol ọ ta nọ ohwo nọ o wo areghẹ ọ rẹ la ruọ oware ru hu, o re rri otọ mu. (Se Itẹ 13:16.) Nọ who te gbe rri ohwo na omojọ re whọ tẹ te vuẹe inọ wha mu usu họ, u dhesẹ nọ who wo areghẹ. Oniọvo jọ nọ a re se Aschwin evaọ obọ Netherlands ọ ta nọ: “Ẹsejọ ohwo ọ rẹ nwane dhẹ ruọ owhẹ oma. Who je rri hi na, ohwo nọ o je mu owhẹ wọhọ udi na ọ rẹ gbẹ were owhẹ hẹ. Fikiere whọ gbẹ variẹ oma mu usu họ kugbe ohwo ho, o rẹ lẹliẹ owhẹ riẹ sọ ohwo na ọ ginẹ were owhẹ hayo ọ dhẹ ruọ owhẹ oma ọvo.” Nọ who te gbe rri ohwo na, ẹsejọhọ whọ te ruẹ nọ o ti kiehọ owhẹ oma ha.

8. Ẹvẹ oniọvo ọ sae rọ rehọ areghẹ rri oniọvo nọ ọ gwọlọ lele nya usu? (Rri uwoho na re.)

⁸ Ẹvẹ whọ sae rọ rehọ areghẹ muẹrohọ ohwo? Nọ wha te kpohọ ewuhrẹ hayo nọ whai avọ inievo efa a te kokohọ bi ru omoware jọ kugbe, whọ sae muẹrohọ uruemu riẹ gbe epanọ o you Jihova te. Amono o bi lele nya usu, kọ eme ọ be hae ta ẹme kpahe? (Luk 6:45) Kọ who muẹrohọ nọ eware nọ whọ gwọlọ ru evaọ uzuazọ ra, oghẹrẹ eware itieye ọ gwọlọ ru re? Re whọ sae gbẹ riẹe, whọ sae nọ ekpako ukoko riẹ hayo inievo efa nọ i kruga nọ e riẹ riẹ ziezi. (Itẹ 20:18) Whọ sae nọ kpahe oghẹrẹ nọ ahwo a riẹ riẹ gbe uruemu riẹ. (Rut 2:11) Who ru re oma o vuọ ohwo na ha nọ who bi fiẹrohọ iẹe na. Who ru eware nọ e te kẹe uye he, whọ nwane jọ abotọ riẹ ẹsikpobi hi, yọ whọ kiẹ otọ riẹ ga hrọ họ.

9. Taure whọ tẹ te nyae vuẹ oniọvo jọ inọ wha mu usu họ, eme whọ rẹ riẹ tao?

⁹ Kọ ẹvẹ whọ rẹ rọ areghẹ rri ohwo na kri te re whọ tẹ te vuẹe nọ wha mu usu họ? Whọ tẹ nwane kake nyabru ei ga hrọ, ọ sai rri owhẹ nọ who re rorote re who te ti ru oware he. (Itẹ 29:20) Yọ who te fiẹrohọ iẹe kri ga hrọ re whọ tẹ te nyabru ei, ọ sae rehọ iẹe nọ whọ riẹ oware nọ whọ gwọlọ họ, maero nọ ọ tẹ riẹ nọ who bi rri rie no vẹre. (Ọtausi. 11:4) Kareghẹhọ nọ orọnikọ whọ rẹ nwane jọ udu ra gbaemu nọ ohwo na whọ te rehọ re whọ tẹ te vuẹe nọ wha mu usu họ họ. Rekọ kake ruẹ nọ who te ohwo nọ ọ rẹ rọo no, yọ who rri rie nọ ohwo na o ti kiehọ.

10. Eme who re ru nọ whọ tẹ ruẹ nọ oniọvo jọ o bi fiẹrohọ owhẹ rekọ ọ were owhẹ hẹ?

¹⁰ Kọ eme who re ru nọ whọ tẹ ruẹ nọ who bi si ohwo jọ urru yọ o bi fiẹrohọ owhẹ? Ohwo na ọ gbẹ were owhẹ hẹ, ru re ọ riẹ vevẹ nọ whọ gwọlọ họ. Who te bi ru re ohwo na o roro nọ ọ were owhẹ re, kpakiyọ ọ were owhẹ hẹ, u woma ha.—1 Kọr. 10:24; Ẹf. 4:25.

11. Oniọvo jọ ọ tẹ vuẹ owhẹ nọ who lele iei gwọlọ ohwo, eme whọ rẹ kareghẹhọ?

¹¹ Evaọ erẹwho jọ, a rẹ gwọlọ nọ ọsẹgboni ohwo hayo imoni riẹ nọ e dina kpako no ae a rẹ vuẹe ohwo nọ ọ rẹ rehọ. Yọ evaọ eria efa, ohwo uviuwou ohwo na hayo egbẹnyusu riẹ a rẹ gwọlọ ohwo ze. A ve ru epanọ aimava a sae rọ ruẹ ẹro sọ a sai mu usu họ ẹnya. Otẹrọnọ ohwo jọ ọ tẹ vuẹ owhẹ nọ who lele iei gwọlọ ohwo, daoma riẹ oghẹrẹ ohwo nọ ọ gwọlọ. Yọ whọ tẹ ruẹ ohwo no, daoma riẹ eware nọ ọ gwọlọ re. Daoma riẹ uruemu ohwo na gbe epanọ o you Jihova te, keme oye o mae rro. Ohwo nọ usu riẹ avọ Jihova o rrọ kpekpekpe ọye ọ mai woma, orọnọ ohwo nọ o fe, nọ o kpohọ isukulu gaga, hayo nọ a riẹ gaga ha. Kareghẹhọ nọ obọ ọmọzae na gbe ọmọtẹ na ẹme na ọ rrọ sọ a rẹ rehọ ohwohwo hayo a rẹ rehọ họ.—Gal. 6:5.

EPANỌ WHA SAI RO MU USU NA HỌ

12. Whọ tẹ gwọlọ nọ whẹ avọ oniọvo jọ wha mu usu họ, ẹvẹ whọ sae rọ ta ẹme na kẹe?

¹² Kọ otẹrọnọ whọ gwọlọ mu usu họ kugbe oniọvo jọ, ẹvẹ whọ sae rọ ta ẹme na kẹe?e Whọ sae jọ oria nọ u siomano ho ta ẹme na kẹe. Hayo whọ sae rọ ifonu ru ei. Nọ whọ te ta ẹme na, vuẹe vevẹ inọ whọ gwọlọ nọ wha mu usu họ. (1 Kọr. 14:9) Oniọvo na ọ tẹ vuẹ owhẹ nọ whọ kẹe oke re o gbe roro kpahe ẹme na, ru ere. (Itẹ 15:28) Otẹrọnọ ọ vuẹ owhẹ nọ ọ gwọlọ nọ wha nya usu hu, kẹe uvẹ.

13. Eme who re ru nọ ohwo jọ ọ tẹ vuẹ owhẹ nọ ọ gwọlọ nọ wha mu usu họ ẹnya? (Ahwo Kọlọsi 4:6)

¹³ Oniọvo jọ ọ tẹ vuẹ owhẹ nọ ọ gwọlọ nọ wha mu usu họ, eme who re ru? Riẹ nọ re oniọvo na ọ tẹ te nyaze te ta ẹme na kẹ owhẹ na, o lọhọ họ. Fikiere ta ẹme kẹe avọ adhẹẹ, who ru oma vuọ ẹe he. (Se Ahwo Kọlọsi 4:6.) Whọ tẹ gwọlọ gbe roro ẹme na tao, vuẹe nọ whọ gwọlọ gbe roro ẹme na. Rekọ jọ u kri ga hrọ họ re whọ tẹ te kẹe uyo. (Itẹ 13:12) Otẹrọnọ whọ gwọlọ nọ wha nya usu utioye na ha, vuẹe vevẹ, rekọ ta ẹme na kẹe wowolẹ. Oniọvo jọ nọ a re se Hans evaọ obọ Austria, ọ ta oware nọ o ru nọ oniọvo-ọmọtẹ jọ ọ vuẹe nọ jọ a mu usu họ. Ọ ta nọ: “Mẹ vuẹ riẹ vevẹ nọ mẹ gwọlọ họ, rekọ mẹ ta ẹme na kẹe avọ adhẹẹ. Etetẹe na mẹ jọ nwane vuẹe keme mẹ gwọlọ nọ o fiẹrohọ omẹ hẹ kpakiyọ mẹ gwọlọ họ. Yọ no umuo oke yena vrẹ, mẹ jẹ daoma re mẹ gbẹ ta ẹme hayo ru oware nọ o rẹ lẹliẹe wariẹ fiẹrohọ omẹ hẹ.” Otẹrọnọ whọ gwọlọ nọ wha gine mu usu họ ẹnya, wha ta ẹme te eware nọ wha gwọlọ gbe epanọ wha te nya usu na. Ẹsejọhọ eware evona wha te gwọlọ họ fikinọ ọvuọ oria riẹ a jọ yọrọ owhai hayo fiki eware efa.

ẸVẸ MA SAI RO FIOBỌHỌ KẸ INIEVO NỌ I RI WO ỌZAE HAYO AYE HE?

14. Oghẹrẹ eme vẹ e rẹ sae kẹ inievo nọ e re rọo ho uye?

¹⁴ Ẹvẹ mai kpobi ma sai ro fiobọhọ kẹ inievo nọ e be gwọlọ aye hayo nọ e gwọlọ wo ọzae? Ma re muẹrohọ oghẹrẹ eme nọ ma be ta. (Ẹf. 4:29) Ma sae nọ omamai nọ: ‘Kọ mẹ be hae rọ emiehwẹ ta kẹ inievo-emezae na nọ jọ a gwọlọ aye wo, hayo vuẹ inievo-emetẹ inọ jọ a ru re a je kpohọ orọo? Kọ mẹ tẹ ruẹ ọmọzae avọ ọmọtẹ nọ a be ta ẹme, mẹ rẹ nwani roro nọ usu jọ a muhọ ẹnya no na?’ (1 Tim. 5:13) U je no etẹe no, ma du ru re emezae gbe emetẹ na a roro nọ oware jọ o be thọ kugbe ai hi fikinọ a ri wo ọzae hayo wo aye he. Ma du roro nọ ma woma vi ai hi. Hans nọ ma fodẹ ẹsiẹ na ọ ta nọ: “Inievo jọ a rẹ nọ owhẹ nọ, ‘Eme whọ gbẹ be hẹrẹ? Ọmaha whọ gbẹ rrọ na ha.’ Eme itieye na e rẹ lẹliẹ inievo nọ i ri wo aye hayo wo ọzae he roro nọ a se rai gbe ahwo ho evaọ ukoko na. A vẹ be gwọlọ epa kpobi nọ a re ro wo aye hayo wo ọzae.” Ma tẹ be hae daoma jiri inievo nọ i ri wo aye hayo wo ọzae he rọkẹ iruo rai, yọ emamọ oware ma bi ru na.—1 Tẹs. 5:11.

15. (a) Ma te rri obe Ahwo Rom 15:2, fikieme ma gbẹ rehọ iroro obọmai dhesẹ ohwo kẹ oniọvo jọ inọ ọ rehọ họ? (b) Eme who wuhrẹ evaọ ividio na? (Rri uwoho na re.)

¹⁵ Ẹsejọ ma sai roro nọ, ‘Kọ ebrọda nana ọ gbẹ rehọ isista yena? Aimava a ti fo ohwohwo kẹhẹ.’ Rekọ, joma kareghẹhọ nọ Ebaibol ọ ta nọ eware nọ i re ru eva were inievo mai ma re ru, orọnọ enọ e rẹ kẹ ae uye he. (Se Ahwo Rom 15:2.) Inievo jọ a rẹ gwọlọ nọ a dhesẹ ohwo kẹ ae nọ a rẹ rehọ họ. A gbẹ gwọlọ nọ ma fiobọhọ kẹ ae he, joma kẹ ae uvẹ. (2 Tẹs. 3:11) Who te dhesẹ ohwo kẹ inievo jọ, o rẹ were ae. Rekọ who ru ere he nọ a gbẹ vuẹ owhẹ hẹ.f (Itẹ 3:27) Whọ tẹ rọ areghẹ dhesẹ ohwo kẹ inievo jọ, o rẹ were ae. Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ o ri wo ọzae he nọ a re se Lydia evaọ obọ Germany ọ ta nọ: “Who te bi zizie inievo buobu re wha kuomagbe ru omoware jọ, whọ sai zizie aimava na kugbe. Uvẹ nọ a rẹ rọ ruẹ ohwohwo who rovie kẹ ae no na. Who ru ẹkabọ ra no, jọ a ru onọ u kiọkọ.”

16. Eme inievo nọ i ri wo aye hayo wo ọzae he a rẹ kareghẹhọ?

¹⁶ Eva e sae were omai kpobi, te ezae-avọ-eyae, te enọ i ri wo aye hayo wo ọzae he. (Ol. 128:1) Fikiere o tẹ make rọnọ whọ re ruẹ ohwo nọ whọ rẹ rehọ họ, gbẹ gọ Jihova vrẹ. Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Sin Yi nọ ọ be rria obọ Macao ọ ta nọ: “Who te rorote okenọ whọ te rọ jọ kugbe ọzae hayo aye ra evaọ obọ Aparadase, oke nana nọ who ri wo ọzae hayo wo aye he na u te oware ovo ho. Rọ uvẹ nana ru emamọ eware buobu. Jọ eva e were owhẹ.” Kọ otẹrọnọ whọ ruẹ ohwo nọ ọ were owhẹ no, yọ wha mu usu họ ẹnya no, ẹvẹ wha sae rọ riẹ usu na nya? Uzoẹme notha o te vuẹ omai.