Uzou 8

Eme Ọrẹ Via Eva oke Uwhu?

1. Didi enọ ahwo a re dhẹ nẹnọ kpahọ enọ iwhu no?

OTIẸSEJỌ whọ riẹ iroro ifofe nọ erẹ nyaze, evaọ uwhu ohwo nọ who you. Roro epanọ who re werri te avọ ababọ obokpọ! Fikiere a gbẹ seba ẹnọ họ: Eme ọ rẹ via kẹ ohwo okenọ owhu? Kọ ọ gbẹ rọ uzuazọ evaọ obojọ? Ghinọ enọ erọ uzuazọ etegbẹ sae wariẹ riawere usuonya kugbe enọ iwhu no evaọ obọ otọakpọ obonẹ?

2. Eme ọvia kẹ Adamu ohwo ọsosuọ, evaọ oke uwhu riẹ?

² Re aza enanọ eyena, orẹjọ obufihọ k’omai re ma riẹ oware nọ ovia kẹ Adamu evaọ oke uwhu riẹ. Okenọ ọraha uzi, Ọghẹnẹ ọ tẹ ta kẹe nọ: “Who [reti] zihe kpo ẹkpẹ, keme eva riẹ a si owhẹ nọze. Keme whẹ ẹkpẹ jẹruọ ẹkpẹ who re ti zihe rua.” (Emuhọ 3:19) Who roro epanọ oyena orọ. Adamu ọjọ họ, okenọ Ọghẹnẹ ọ re mae no ẹkpẹ ze he. Ọ jọ vievie he. Fikiere nọ Adamu owhu no, o te kpohọ ẹta ọvo na, ọrọ sebaẹjọ.

3. (a) Eme họ uwhu? (b) Ẹvẹ Okokahwohọ 9:5, 10 ọ ta kpahe epanọ enọ iwhu no erọ?

³ A tẹ tae vevẹ, uwhu yọ se uzuazọ ba ẹjọ. Ebaibol i dhesẹ onana evaọ Okokahwohọ 9:5, 10. Epanọ Authorized hayo King James Version erọ, enẹ evase enana eta: “Keme enọ erọ uzuazọ a riẹ nọ a re ti whẹ; rekọ iwhuowhu eriẹ oware ovo ho, a gbe wo osa ovo ho; keme areghẹ ọkahọ rai ọthọrọ ẹro no. Oware kpobi nọ obọ ra o gwọlọ ru, rehọ ẹgba ra kpobi ruei; keme iruo, hayo iroro, hayo eriariẹ, hayo areghẹ, erọ evaọ uki hi, obonọ who bi kpohọ na.”

4. (a) Eme ọ rẹ via kẹ ogaga iroro ohwo evaọ oke uwhu? (b) Fikieme ereghẹ ohwo kpobi ejẹ se iruo ba evaọ oke uwhu?

⁴ Onana udhesẹ nọ ọnọ owhu no ọ rẹ sai ru oware ovo ho hayo sai roro oware ovuovo ho. A gbe wo iroro evuevo ofa ha, wọhọ epanọ Ebaibol etare: “Who fi eva rahọ ikpahwo ho, hayo ọmọ ohwo otọakpọ na ha, keme a wo usiwo ho. Ẹzi riẹ ono rie no, o ve zihe kpo ẹkpẹ riẹ; evaọ ẹdẹ ọyena iroro riẹ ivru.” (Olezi 146:3, 4) Oke uwhu ẹzi ohwo, ogaga uzuazọ riẹ, nọ ẹwọwẹ ọdaji na, “ọvẹ vrẹ.” Ọgbẹ rọ ofa ha. Fikiere ereghẹ iyayo ohwo, ude, obọrote, orre gbe ẹdawo, nọ erẹroso ẹsai roro riẹ, ai kpobi avẹ se iruo ba. Wọhọ epanọ Ebaibol idhesẹ, ọnọ owhu na ọvẹ ruọ oria nọ arẹ jọ riẹ onahona kakaka ha.

5. (a) Ẹvẹ Ebaibol i ro dhesẹ nọ oghẹrẹ ovona ahwo nọ awhu no avọ erao nọ iwhu no arọ? (b) Eme họ “ẹzi” nọ oru, te ahwo te erao rọ uzuazọ?

⁵ Okenọ ahwu no, te ahwo te erao arọ oria ovo nọ arẹ jọ riẹ onahona kakaka ha na. Muẹrohọ epanọ Ebaibol eta ẹme ọnana: “Epanọ ọjọ o re whẹ, ere ọdekọ o re whẹ re; ẹzi ọvo ai kpobi a wo, fikiere ohwo ọrro vi arao ho, keme ai kpobi ifofe. Ai kpobi oria ovo arẹ nya. Ai kpobi ẹkpẹ anọ ze, yọ ai kpobi ẹkpẹ na a re zihe rua.” (Okokahwohọ 3:19, 20) “Ẹzi” nọ oru erao rọ uzuazọ na otiọye ọvo na oru ahwo rọ uzuazọ re. Okenọ “ẹzi” ọnana, hayo ogaga uzuazọ nọ arẹ ruẹ hẹ na, ọnya vrẹ no, te ohwo te arao a ve zihe ruọ ẹkpẹ nọ ama rai nọze.

ẸWẸ O RE WHẸ

6. Ẹvẹ Ebaibol i ro dhesẹ nọ erao yọ ewẹ?

⁶ Ahwo jọ a ta nọ oware nọ u ru ohwo hẹriẹ oma no erao họ ohwo o wo ẹwẹ rekọ erao i gbe woho. Dede na, Emuhọ 1:20 gbe 30 ọ tanọ Ọghẹnẹ ọ ma “ewẹ nọ iwo uzuazọ” re eria evaọ ame na, jegbe nọ erao iwo “uzuazọ, etẹjẹ rọ ẹwẹ.” Evaọ evase enana Ebaibol jọ, kọ “omama” gbe “uzuazọ” họ eme nọ akere siọ “ẹwẹ” ba, rekọ isase idhotọ rai erọwo nọ “ẹwẹ” họ ẹme nọ ọ via evaọ ẹvẹrẹ ọsosuọ. Udevie eria nọ Ebaibol eriobọhọ nọ erao yọ ewẹ họ Ikelakele 31:28. Etẹ jẹ ta kpahe “ẹwẹ ọvo rono udevie egba isoi te ọrọ ahwo gbe owa-erao avọ enyenya gbe uthuru ze.”

7. Eme Ebaibol eta ro dhesẹ nọ te ewẹ erao te ewẹ ahwo i re whẹ?

⁷ Nọ orọnọ erao yọ ewẹ na, nọ a te whu yọ ewẹ rai iwhu. Epanọ Ebaibol etare: “Ẹwẹ kpobi nọ ọrọ uzuazọ o re whu, ẹhẹ, eware nọ erọ evaọ abade.” (Eviavia 16:3) Kẹvẹ ewẹ ahwo e rọ? Epanọ ma wuhrẹ evaọ uzou nọ ovrẹ no, Ọghẹnẹ ọ rehọ ẹwẹ kugbe ohwo ma ha. Ohwo họ ẹwẹ. Fikiere, epanọ ma re rẹro riẹ, nọ ohwo owhu, yọ ẹwẹ riẹ owhu. Ebaibol i bi dhei ẹwẹwariẹ inọ onana họ uzẹme. Ebaibol e ta ere oke ovo ho inọ ẹwẹ ọghewho hayo inọ o re whẹ hẹ. “Enọ i bi kpobọ ẹkpẹ kpobi erẹ te luẹ te otọ, yọ ohwo ọvuọvo ọ rẹ sae sẹro ẹwẹ obọ riẹ zọ họ,” ere Olezi 22:29 ọ ta. “Ẹwẹ nọ ọbe raha uzi—ọye omariẹ o re ti whẹ,” ere Ẹzikiẹl 18:4 gbe 20 ọfariẹ. Yọ who te rovie kpohọ Joshua 10:28-39 whọ rẹte ruẹ eria ihrẹ nọ ajọ tẹme kpahe ẹwẹ nọ a kpe hayo a rahe ae.

8. Ẹvẹ ma rehọ riẹ nọ, Jesu Kristi ẹwẹ ohwo na, owhu?

⁸ Evaọ eruẹaruẹ kpahọ Jesu Kristi, Ebaibol etanọ: “Oku ẹwẹ riẹ kufiẹ kẹ uwhu . . . yọ ọye omariẹ ọwha izieraha ahwo buobu.” (Aizaya 53:12) Uwuhrẹ ẹtanigbo udhesẹ nọ ẹwẹ (Adamu) ọye ọraha uzi, yọ re a sae ta ahwo no igbo ufo nọ arẹ rehọ ẹwẹ otiọye (ohwo) dhe-idhe. I Kristi, evaọ ‘ẹwẹ riẹ nọ okufiẹ kẹ uwhu na,’ ọ rehọ hwa osa ọ ẹtanigbo na. Jesu, ẹwẹ owho na, owhu.

9. Otọ eme enana orọ, ‘ẹzi na omariẹ o ve zihe kpobọ Ọghẹnẹ ọnọ ọrehọ e riẹ kẹ’?

⁹ Epanọ ma ruẹ na, “ẹzi” na yọ oware nọ ohẹrioma no ẹwẹ mai. Ẹzi na họ ogaga uzuazọ mai. Ogaga uzuazọ onana orọ evaọ ekwakwa ugboma uzuazọ ovo nọ erọ te ahwo te erao oma. Ẹwẹọwẹ okru rie dẹji, hayo ru ei rọ uzuazọ. Keme họ otọ riẹ, nọ Ebaibol erehọ tanọ evaọ oke uwhu “ẹkpẹ o ve kpohọ ẹkpẹ . . . ẹzi na omariẹ o ve zihe kpobọ Ọghẹnẹ uzẹme na ọnọ ọ rehe riẹ kẹ”? (Okokahwohọ 12:7) Evaọ oke uwhu ogaga uzuazọ na u ve no ekwakwa ugboma uzuazọ na kpobi no, oma na u ve muhọ egbo. Orọnikọ onana udhesẹ nọ ogaga uzuazọ mai u re ghine no akpọ na no ovẹ nya idedeghe vrẹ kpobọ Ọghẹnẹ hẹ. Rekọ, oghẹrẹ nọ ẹzi na ọ rẹ rehọ zihe kpobọ Ọghẹnẹ fiki epanọ ẹruore uzuazọ mai obaro kpobi ọrọ obọ Ọghẹnẹ. Ogaga riẹ ọvo orẹ sai zihe ẹzi na, hayo ogaga uzuazọ ze kẹ omai, mavẹ wariẹ jọ uzuazọ.—Olezi 104:29, 30.

LAZARỌS-YỌ OHWO NỌ OWHU EDENE

10. Dede nọ Lazarọs owhu no, ẹvẹ Jesu ọta kpahọ epanọ ọjọ?

¹⁰ Oware nọ ovia kẹ Lazarọs, ọnọ owhu edene, u re fiobọhọ k’omai riẹ oghẹrẹ nọ enọ iwhu no na erọ. Jesu ọ takẹ ilele riẹ nọ: “Lazarọs ogbẹnyusu mai o kie ruọ owezẹ, rekọ mẹ be nya re mẹ rọyẹe no owezẹ.” Fikiere, ilele na i te yo nọ: “Olori, o te kie ruọ owezẹ, oma riẹ orẹ te ga.” Fikiere, Jesu ọ tẹ ta kẹ ae vevẹ nọ: “Lazarọs owhu no.” Fikieme Jesu ọ jẹ tanọ Lazarọs ọrọ owezẹ kpakiyọ o whu no? J’oma ruẹ.

11. Eme Jesu o ru kẹ Lazarọs nọ owhu no?

¹¹ Okenọ Jesu ọkẹle iwhre nọ Lazarọs ọ jẹ ria, Emata oniọvo ọmọtẹ Lazarọs, o te ze riei. Ukrihi ae gbe amọfa buobu a te kpobọ uki oria nọ a fi Lazarọs họ. Uki na eghogho, yọ arehọ utho ru riei. Jesu ọ tẹ tanọ: “Wha si utho na no.” Fikinọ Lazarọs owhu edene vrẹ no, Emata ọ tẹ se inọ: “Olori enẹna o re muhọ egbo no.” Rekọ a te si utho na no, Jesu o te bo via: “Lazarọs, nya via!” O te ru ere! Ọ tẹ nyaze ọkpokpọ, yọ a gbẹ rehọ ehọ ukio variẹ. Jesu ọ tẹ tanọ, “Wha feriẹ re ọnya kpo.”—Jọn 11:11-44.

12, 13. (a) Fikieme orẹ sai ro mu omai ẹro nọ, okenọ Lazarọs owhu no ọriẹ onahona ha? (b) Kikieme Jesu ọ rọ ta nọ Lazarọs ọ rọ owezẹ evaọ oke nọ owhu no?

¹² Tubọ dai roro onana: Ẹvẹ Lazarọs ọjọ evaọ edene nọ o ro whu na? Okpobọ odhiwu? Ọ jọ ohwo owoma. Dede na Lazarọs ọ ta oware ovuovo kpahe obọ odhiwu ọjọ họ, umuẹro nọ o he ru ere, o hẹ jọnikọ okpobe oyo. Ijo, Lazarọs o ghine whu, wọhọ epanọ Jesu ọ ta nọ ọ jọ. Kọ fikieme Jesu ọ jẹ takẹ ilele riẹ oke ọsosuọ nọ owezẹ ọvo Lazarọs ọ rọ?

¹³ Whaọ Jesu ọ riẹ nọ Lazarọs nọ owhu no na ọ riẹ onahona ha, epanọ Ebaibol e tanọ: “Enọ iwhu no . . . eriẹ onahona vievie he.” (Okokahwohọ 9:5) Rekọ a rẹ rọwọ ohwo ọkpokpọ no owezẹ ukokodo tha. Fikiere kọ oye Jesu o bi ti dhesẹ na, fikiọ ogaga nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ, ọ rẹ sae rọwọ Lazarọs ogbẹnyusu riẹ no uwhu tha.

14. Eme eriariẹ kpahe ogaga Kristi nọ ọ rẹ rehọ kpare iri erẹ wọ omai ruẹ?

¹⁴ Okenọ ohwo ọ rọ owezẹ ukokodo, ọ rẹ kareghẹhọ oware ovuovo ho. Ere ọnọ owhu no ọwọhọ. A gbe wo iroro vievie he. A gbẹ rọ ofa ha. Rekọ, nọ oke Ọghẹnẹ utete, iri nọ Ọghẹnẹ ọtanigbo arẹ te kpare ae ze uzuazọ. (Jọn 5:28) Umuẹro nọ eriariẹ enana erẹ wọ omai nyae gwọlọ ọjẹrehọ Ọghẹnẹ. Ma te ru ere, ma tẹ maki whu, Ọghẹnẹ ọ rẹ te kareghẹhọ omai o ve zihe omai ze uzuazọ.—1 Ahwo Tẹsalonika 4:13, 14.

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 76]

ADAMU—ama no ẹkpẹze . . . ẹkpẹ o zihe rua

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 78]

Oghẹrẹ ovẹ Lazarọs ọjarọ taore Jesu ọ tẹtẹ kpariẹ?