Uwuhrẹ 33

Ẹmeọta Avọ Areghẹ Ghele Na Avọ Ẹgba

Eme o gwọlọ nọ who re ru?

Dhesẹ areghẹ evaọ ẹme nọ whọ be ta gbe oghẹrẹ edhere avọ oke nọ whọ rẹ rọ tae, re whọ whaha eva nọ who re ru dha amọfa.

FIKIEME U JE WUZOU?

Whọ tẹ be rọ areghẹ t’ẹme, oma o rẹ wọ ahwo rehọ eva ivevẹ rọ gaviezọ kẹ emamọ usi na. Areghẹ o re je fiobọhọ k’owhẹ yọrọ emamọ usu kugbe ibe Ileleikristi.

AREGHẸ yọ ẹgba nọ who re ro yerikugbe amọfa ababọ eva nọ who re ru dhae. O gwọlọ ẹriẹ oghẹrẹ gbe oke nọ whọ rẹ rọ t’ẹme. Orọnikọ onana u dhesẹ efihotọ oware nọ u kiete hayo ẹrẹriẹ uzẹme na ha. Ohẹriẹ o rọ udevie areghẹ avọ ozodhẹ ohwo.—Itẹ 29:25.

Ubi ẹzi na họ otọhotọ nọ o mai woma kpobi kẹ areghẹ. Fikiere, ohwo nọ uyoyou o be wọ ọ rẹ gwọlọ kpọ amọfa eva ha; ọ rẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ ae. Ohwo nọ ọ rọ wowou jẹ rọ wolẹ ọ rẹ roma totọ evaọ oghẹrẹ nọ o re ru eware. Ohwo nọ o re ru udhedhẹ ọ rẹ gwọlọ idhere nọ ọ rẹ rọ whaha ẹwhọ nọ o re lele amọfa whọ. Ahwo a tẹ make rrọ eva gaga, ohwo nọ o re dhesẹ uye-oruẹ-krẹkri ọ rẹ rọ udu totọ.—Gal. 5:22, 23.

Dede na, makọ oghẹrẹ kpobi nọ a rọ kẹ ovuẹ Ebaibol na, o te dha ahwo jọ eva. Fiki eva iyoma ọ ahwo Ju ikpe-udhusoi ọsosuọ na buobu, rọkẹ ae Jesu Kristi ọ jọ “utho nọ u re ru ahwo zoruẹ, utho-ude nọ orẹ lẹliẹ ahwo kie.” (1 Pita 2:7, 8) Rọ kpahe iruo riẹ erọ ewhowho Uvie na, Jesu ọ ta nọ: “Mẹ ze ti fi erae họ akpọ na!” (Luk 12:49) Yọ ovuẹ Uvie Jihova, onọ u kugbe ẹgwọlọ nọ ahwo-akpọ a re ro vuhu esuo Ọnọma rai mu, o gbẹ rọ ikẹ-isio ekpakpata nọ e rẹriẹ aro ku ahwo-akpọ. O rẹ dha ahwo jọ eva re a yo nọ Uvie Ọghẹnẹ u bi ti si uyerakpọ omuomu nana no kẹle. Ghele na, evaọ ẹmeoyo kẹ Ọghẹnẹ, ma rẹ ruabọhọ usiuwoma ota. Rekọ, nọ ma bi ru ere na, ma rẹ kareghẹhọ ohrẹ Ebaibol na: “Otẹ make bẹ, epa umutho nọ orọ owhai oma na, wha rehọ iẹe lele ahwo kpobi ria dhedhẹ.”—Rom 12:18.

Wo Areghẹ Evaọ Okenọ Who te bi Se Isẹri. Iyero sa-sa e riẹ nọ ma rẹ jọ t’ẹme kẹ amọfa kpahe ẹrọwọ mai. Uzẹme, ma re ru ere evaọ okenọ ma tẹ rọ iruo odibọgba na, rekọ ma rẹ jẹ gwọlọ uvẹ nọ u fo evaọ okenọ ma tẹ rọ kugbe imoni, ibe-iruiruo, gbe ibe-isukulu. Evaọ iyero enana kpobi, ma gwọlọ areghẹ.

Ma tẹ be ta ovuẹ Uvie na evaọ edhere nọ amọfa a je roro nọ ma be whọku ai, a sae se iẹe. A gbẹ yare obufihọ họ yọ a roro nọ a tubẹ gwọlọ iẹe dede he, eva e rẹ dhae a tẹ ruẹ nọ whọ be gwọlọ kpọ ae họ. Ẹvẹ ma sae rọ whaha eriwo ọthọthọ nọ ahwo a re wo kpahe omai? Ewuhrẹ ona ẹmeọta ọwhẹwhẹtiẹ o rẹ sai fiobọhọ.

Daoma rehọ ẹme nọ ohwo ọdekọ na o wo isiuru kpahe ro mu ẹmeọta na họ. Ohwo na ọ tẹ rọ omoni ra, ibe-oruiruo, hayo ibe ọmọ-isukulu, ẹsejọhọ whọ riẹ oware nọ o rọ isiuru kẹe. O tẹ make rọnọ whọ re nyaku ohwo na ẹdọvo ho, whọ sae rehọ ẹme jọ nọ whọ jọ usi yo hayo se kpahe lahwe. Eme itieye na i re duobọte eware nọ e rọ iroro ahwo buobu. Whọ tẹ rrọ usiuwoma ota ọ n’uwou ruọ uwou, muẹrohotọ. Eware nọ a rọ ruẹrẹ uwou họ wowoma, eware arozaha, ekwakwa egagọ, gbe ebe nọ a tamu imoto nọ a dhẹ fihọ etẹe e rẹ sai dhesẹ eware nọ i re si ohwo nọ o wo uwou na urru. Nọ ohwo nọ o wo uwou na o te rovie ẹthẹ k’owhẹ, gaviezọ kẹ eme riẹ. Eme nọ ọ ta e sae rọwokugbe hayo kpọ iroro ra vi kpahe oware nọ who rri fihọ isiuru gbe eriwo riẹ u ve je fiobọhọ k’owhẹ viere riẹ eme nọ i fo nọ whọ rẹ ta ro se isẹri kẹe.

Nọ ẹme na ọ be nyaharo na, dhesẹ eme nọ i duobọte ẹme na kẹe no Ebaibol gbe ebe nọ a kporo no Ebaibol ze. Rekọ whẹ ọvo ọ rẹ t’ẹme he. (Ọtausi. 3:7) Ru ọnọ o wo uwou na t’ẹme otẹrọnọ u no rie eva ze re ọ kpahe ẹme. Wo isiuru kpahe eriwo gbe iroro riẹ. Enana e sae gbẹ edhere nọ who re ro dhesẹ areghẹ.

Taure whọ tẹ te t’ẹme, roro epanọ o te jọ ezọ ohwo ọdekọ na do. Itẹ 12:8 u jiri ‘ohwo iroro.’ Ubiẹme Hibru nọ a ro ruiruo evaọ etenẹ na u dhesẹ eme wọhọ orimuo gbe areghẹ. Fikiere, orimuo o gwọlọ utho ẹme nọ ohwo ọ rẹ yọroma ta fikinọ ọ be ma ẹme na te ziezi re ọ sae j’owọ areghẹ. Owọ avọ 18 evaọ uzou Itẹ ovona o vẹvẹ unu mukpahe “eme izuehọ [nọ] i re duwẹ wọhọ ọgbọdọ.” O lọhọ re ma kru uzẹme Ebaibol kpehru ababọ eva nọ ma re ru dha ahwo.

Edhesẹ orimuo evaọ ẹsalọ oghẹrẹ eme nọ whọ rẹ rọ t’ẹme o sai je fiobọhọ whaha ezadhe. Otẹrọnọ ẹfodẹ ẹme na “Ebaibol na” o rẹ wha ọzadhe iroro ze, whọ sae t’ẹme wọhọ “ikere efuafo na” hayo “obe nọ a kporo evaọ evẹrẹ nọ i bu vi 2,000 no enẹna.” Whọ tẹ be riobọ kpohọ Ebaibol na, whọ sae nọ ohwo na kpahe iroro riẹ kpahe iẹe who ve je se ẹme riẹ na gb’oja evaọ ẹmeọta ra kpobi.

Edhesẹ areghẹ o gwọlọ ẹriẹ uzedhe oke nọ whọ rẹ rọ t’ẹme. (Itẹ 25:11) Ẹsejọhọ whọ sae rọwo kugbe eme kpobi nọ ohwo ọdekọ na ọ be ta ha, rekọ u du gwọlọ nọ whọ rẹ rehọ eme nọ ọ ta thọ kpobi ro sikẹ hẹ. Whọ daoma ta eware kpobi kẹ ọnọ o wo uwou na evaọ ẹkeriotọ ọvo ho. Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Me wo eware buobu nọ mẹ hẹ ta kẹ owhai, rekọ wha sae wha ae enẹna ha.”—Jọn 16:12.

O tẹ lọhọ, ghine jiri enọ whọ be t’ẹme kẹ na. O tẹ make rọnọ ọnọ o wo uwou na o wo oma avro, whọ sai je jiri iei ghele fiki eriwo riẹ. Pọl ukọ na o ru onana evaọ okenọ ọ jẹ t’ẹme kugbe egbaeriariẹ eva Arẹopagọs evaọ Athẹns. Egbaeriariẹ e jẹ ‘wha avro bru ei ze.’ Ẹvẹ ọ sae rọ t’ẹme riẹ ababọ eva nọ o re ru dhae? Ọ kaki muẹrohọ egbada-idhe nọ a ro vi kẹ eghẹnẹ rai no. Ukpenọ o re brukpe ahwo Athẹns na fiki egagọ emedhọ rai, ọ rehọ areghẹ jiri ajọwha ọgaga ọ egagọ rai. Ọ ta nọ: ‘Evaọ eware kpobi me vuhumu nọ wha wo ozodhẹ kẹ eghẹnẹ buobu vi amọfa kpobi.’ Ẹme nana ọ tẹ gbẹ edhere kẹe re ọ kẹ ovuẹ riẹ kpahe Ọghẹnẹ uzẹme na. Fikiere, ejọ e tẹ rọwo.—Iruẹru 17:18, 22, 34.

Whọ nwane họoma ha evaọ okenọ a tẹ kpare ẹme avro jọ ze. Rọ udu totọ. Rri rai wọhọ uvẹ nọ whọ rẹ rọ riẹ iroro ohwo na viere. Whọ sai yere iei fikinọ ọ ta iroro riẹ via. Kọ ẹvẹ ọ tẹ ta ovavo nọ: “Me wo egagọ mẹ”? Whọ sae rọ edhere areghẹ nọ inọ: “Kọ whọ rrọ egagọ n’otọ ze?” Ọ tẹ kuyo no, fibae nọ: “Kọ who roro nọ o te lọhọ ẹdẹjọ re ahwo-akpọ a wo okugbe evaọ egagọ ọvo?” Onana o sae gbẹ edhere kẹ ẹmeọta ọfa.

Ma te wo eriwo nọ o fo kpahe omobọ mai u re fiobọhọ k’omai dhesẹ areghẹ. Ma wo imuẹro egaga kpahe ewoma idhere Jihova gbe ẹgbagba Ẹme riẹ. Ma rẹ t’ẹme avọ imuẹro kpahe eware enana. Rekọ ma re du yoma ha. (Ọtausi. 7:15, 16) Ma rẹ k’uyere fikinọ ma riẹ uzẹme na jẹ be reawere oghale Jihova, rekọ ma riẹ vuhumu nọ ma wo ọjẹrehọ riẹ fiki aruoriwo riẹ gbe ẹrọwọ nọ ma fihọ Kristi, orọnikọ fiki ẹrẹreokie mai hi. (Ẹf. 2:8, 9) Ma riẹ nọ o gwọlọ re ma gbẹ hae ‘dawo sọ ma rọ ẹrọwọ na, dhesẹ oghẹrẹ ohwo nọ ma ghinẹ rrọ.’ (2 Kọr. 13:5) Fikiere ma tẹ be ta kẹ amọfa kpahe ẹgwọlọ nọ a rẹ rọ rria lele itee Ọghẹnẹ, ma rẹ rọ ohrẹ Ebaibol na rri omobọ mai re. Ma wo udu nọ ma re ro gu ibe ohwo-akpọ mai ẹdhọ họ. Jihova “ọ rehọ oziẹobro kpobi họ obọ Ọmọ na,” yọ aro agbara ẹdhoguo riẹ mai kpobi ma te jọ guọvunu epanọ ma ru.—Jọn 5:22; 2 Kọr. 5:10.

Ma tẹ Rrọ Kugbe Uviuwou Mai gbe Ibe Ileleikristi. Ẹme nọ ma rẹ ta avọ areghẹ orọnikọ evaọ iruo odibọgba na ọvo u re jo kuhọ họ. Nọ o rọnọ areghẹ yọ odhesẹvia ubi ẹzi Ọghẹnẹ na, ma re je dhesẹ areghẹ evaọ obọ uwou evaọ okenọ ma te bi yerikugbe ahwo uviuwou mai. Uyoyou o te wọ omai dhesẹ ọdawẹ kẹ iroro amọfa. Ọzae Ẹsta, Ovie-Aye na, ọ jọ ọgegagọ Jihova ha, rekọ ọ kẹ riẹ adhẹẹ je dhesẹ orimuo odidi evaọ okenọ ọ wọ ẹme nọ o kpomahọ idibo Jihova bru ei. (Ẹsta, izou 3-8) Ẹsejọ, areghẹ nọ a re ro yerikugbe ahwo uviuwou nọ a rọ Isẹri hi o sae gwọlọ nọ ma rẹ rehọ uruemu mai, orọnikọ ẹkwoma ẹtavia ẹrọwọ mai hi, ro dhesẹ uzẹme na kẹ ae.—1 Pita 3:1, 2.

Epọvo na re, uzẹme na inọ ma riẹ ahwo ukoko na ziezi orọnikọ u dhesẹ nọ ma re zue eme họ kẹ ae he. Ma re roro vievie he inọ fikinọ a rrọ ahwo nọ a kpako na, a te daezọ eme mai hi. Yọ ma re ku ei nuzou hu inọ: “Whaọ, ẹkoma mẹ ọye.” Ma tẹ ruẹ nọ etata ẹme mai o be dha amọfa eva, ma rẹ daoma nwene. ‘Uyoyou udidi mai kẹ ohwohwo’ o rẹ wọ omai “ru iruo ezi . . . kẹ otu nọ ọrọ ẹgba orọwọ na.”—1 Pita 4:8, 15; Gal. 6:10.

Whọ tẹ Be t’Ẹme kẹ Ogbotu. U fo re ahwo nọ a rẹ t’ẹme no eplatfọmo ze a ru ere avọ areghẹ re. Ahwo nọ a no uyerakpọ sa-sa avọ iyero sa-sa ze a rọ ogbotu na. Edikihẹ abọ-ẹzi rai ọ rọ oghẹrẹ ovo ho. O sae jọ nọ onana họ oke ọsosuọ nọ ejọ e be rọ ziọ Ọgwa Uvie na. Ejọ e sae jọ otọ ẹbẹbẹ ologbo jọ nọ oruẹme na ọ riẹ kpahe he. Eme ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ oruẹme whaha eva nọ o re ru dha ogbotu riẹ?

Rọwo kugbe ohrẹ Pọl ukọ na kẹ Taitọs, ru ei fihọ uruemu ra re whọ “siọ ẹme oyoma ohwọvo ba ẹta, . . . jọ wowou, . . . dhesẹ uvi evaidhedhẹ kẹ ahwo kpobi.” (Tait. 3:2) Whọ raro kele akpọ na ha evaọ eme nọ a re ro kpomovuọ họ ahwo uyẹ jọ, ẹvẹrẹ jọ, hayo orẹwho jọ. (Evia. 7:9, 10) T’ẹme kpahe itee Jihova, je dhesẹ areghẹ efihiruo itee nana; rekọ whaha eme nọ i re si adhẹẹ no ahwo oma nọ whọ rẹ ta kpahe enọ i ti kurẹriẹ ziọ edhere Jihova ha. Ukpoye, tuduhọ ahwo kpobi awọ re a riẹ oreva Ọghẹnẹ re a je ru oware nọ o rẹ were iẹe. Rehọ eme ujiro ru ona họ eme ohrẹ ra. Evaọ edhere nọ whọ rẹ rọ t’ẹme gbe edo uvo ra, dhesẹ uyoyou inievo nọ mai kpobi ma re wo kẹ ohwohwo via.—1 Tẹs. 4:1-12; 1 Pita 3:8.

EPANỌ A RE RO RU EI

Lele ahwo na t’ẹme ukpenọ whọ rẹ hrẹ rae.

Roro epanọ eme ra e te jọ ezọ ohwo ọdekọ na do.

Taure whọ tẹ te t’ẹme, roro sọ onana họ ẹruoke nọ a rẹ rọ t’ẹme na.

O tẹ lọhọ, jiri ohwo na ziezi.

Whọ họrọ oma ha nọ a tẹ kpare ẹme avro jọ ze.

Whaha ẹzi ọ omẹ ọ mae gba; who gu amọfa ẹdhọ họ.

ORIA IRUO: Se ikere Ebaibol obotọ nana ziezi: 2 Samuẹle 12:1-9; Iruẹru 4:18-20. Evaọ ọvuọvo, muẹrohọ (1) imuẹro ẹme areghẹ gbe (2) eme nọ i dhesẹ ekruga idhere ikiẹrẹe Jihova.