Uwuhrẹ 44

Enọ Nọ A Re Ro Ruiruo Ziezi

Eme o gwọlọ nọ who re ru?

Rehọ enọ ruiruo evaọ edhere nọ o re le ute nọ whọ gwọlọ t’obọ. Ute ra o sae jọ re ahwo na a kpunu; o sae jọ re who ru ai roro. Oghẹrẹ onọ nọ whọ nọ gbe epanọ whọ rọ nọe u re kpomahọ obokparọ ra evaọ eroruiruo enọ.

FIKIEME U JE WUZOU?

Enọ nọ i w’ẹgba i re fiobọhọ si ahwo nọ a be gaviezọ gboma. Iyo nọ a rẹ kpahe fihọ enọ nọ a ruẹrẹhọ ziezi e rẹ jẹ kẹ owuhrẹ na emamọ ovuẹ re.

FIKINỌ enọ e rẹ gwọlọ iyo—uyo unu hayo uyo iroro—i re fiobọhọ si enọ e be gaviezọ k’owhẹ gboma. Enọ e rẹ sai fiobọhọ k’owhẹ muọ ẹme họ je ru re wha jiroro kugbe ziezi. Wọhọ oruẹme gbe owuhrẹ, whọ sae rọ enọ kpare isiuru, fiobọhọ kẹ ohwo jiroro kpahe uzoẹme jọ, hayo fiẹgba họ ẹme nọ whọ be ta. Whọ tẹ rehọ enọ ruiruo ziezi, yọ whọ be tuduhọ amọfa awọ re a roro didi ukpenọ a rẹ gaviezọ ọvo. Wo ute jọ h’iroro, jẹ nọ enọ ra evaọ edhere nọ o re fiobọhọ k’owhẹ lei t’obọ.

Rọ Tuduhọ Ẹmeọta-Kugbe. Whọ tẹ rọ iruo odibọgba na, gwọlọ uvẹ nọ who re ro zizie ahwo re a kpunu u te je ai.

Isẹri buobu a re muọ ẹmeọta isiuru họ ẹkwoma onọ olọlọhọ wọhọ, “Kọ who roro no ẹdẹjọ sọ . . . ?” A tẹ salọ onọ nọ o ghinẹ rọ iroro ahwo buobu, a rẹ reawere iruo odibọgba rai. Onọ na o tẹ make rọ okpokpọ evaọ iroro ohwo ọdekọ na, o rẹ sae kpare ọwhọ-eva riẹ. Whọ rẹ sai mu ẹmeọta kpahe izoẹme buobu họ ẹkwoma eme wọhọ “Eme who roro . . . ?,” “Ẹvẹ o rọ owhẹ oma kpahe . . . ?,” gbe “Kọ whọ rọwo nọ . . . ?”

Okenọ Filip ọtausiuwoma na ọ nyabru oletu okọto Ẹtiopia nọ o je se eruẹaruẹ Aizaya do via na, Filip ọ nọ ọvo nọ: “Whọ riẹ epanọ [hayo, who wo otoriẹ oware nọ] who re se na?” (Iruẹru 8:30) Onọ nana o gbẹ edhere kẹ Filip re o ru uzẹme na vẹ kpahe Jesu Kristi. Ẹkwoma eroruiruo onọ utioye na, Isẹri ọgbọna jọ a duku ahwo nọ ohọo otoriẹ uvevẹ orọ uzẹme Ebaibol na u bi kpe no.

Whọ tẹ kẹ ae uvẹ re a ta ẹkẹ eva rai, ahwo buobu a rẹ gwọlọ gaviezọ k’owhẹ viere. Nọ whọ tẹ nọ onọ no, gaviezọ ziezi. Dhesẹ ẹwo, orọnikọ whọ rẹ fuọ ohwo na ha, evaọ ẹme nọ whọ rẹ ta kpahe uyo ohwo na. Jiri ohwo na otẹrọnọ whọ sai ghine ru ere n’eva ze. Okejọ o jariẹ nọ okere-obe jọ “ọ rehọ areghẹ yo” onọ jọ, Jesu o te jiri iei, ta nọ: “Uvie Ọghẹnẹ u thei owhẹ abọ họ.” (Mak 12:34) Whọ gbẹ maki wo eriwo ọvona kugbe ohwo ọdekọ na ha, whọ sai yere iei kẹ eva riẹ nọ ọ ta via. Ẹme nọ ọ ta ọ sai ru owhẹ riẹ kpahe uruemu jọ nọ who re fihọ iroro nọ whọ be ghale uzẹme Ebaibol kugbei na.

Ro Muọ Eme nọ I Wuzou Họ. Whọ tẹ be t’ẹme kẹ ogbotu ahwo hayo omọvo, daoma rọ enọ su kpohọ eme nọ i wuzou. Ruẹ nọ enọ ra i kugbe eme nọ e ghinẹ rrọ uvi isiuru kẹ ogbotu ra. Whọ sae jẹ n’enọ nọ e rẹ kpare isiuru fikinọ iyo rai e lọhọ tere he. Whọ tẹ dina dhizu okenọ whọ tẹ n’onọ no, ogbotu ra ọ sae gaviezọ avọ isiuru viere kẹ eme nọ i ti lele iei.

Okejọ o jariẹ nọ Maeka ọruẹaro na ọ nọ enọ buobu. Nọ ọ nọ kpahe eware nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ mi enọ e be gọe no, ọruẹaro na ọ tẹ n’enọ ene efa, ọvuọvo rai avọ iyo elọlọhọ. Enọ eyena kpobi i re fiobọhọ ruẹrẹ isisase na họ kẹ uyo orimuo nọ o ro ku abọ ẹmeọta riẹ ọyena họ. (Mae. 6:6-8) Kọ whọ sai ru ere evaọ okenọ who te bi wuhrẹ? Dawo iẹe.

Ro Roro Kpahe Uzoẹme. A sae rọ enọ fiobọhọ kẹ amọfa wo otoriẹ ẹjiroro avro jọ. Okenọ ọ jẹ ta okpẹme jọ kẹ Izrẹl, Jihova ọ rehọ onana ruiruo, wọhọ epanọ o rọ Malakae 1:2-10. Ọ kake ta kẹ ae nọ: “Me you [owhai] no.” A rri uyoyou oyena vo, fikiere ọ tẹ nọ inọ: “Kọ ogbẹrọnọ Esọ họ oniọvo Jekọp?” Jihova ọ tẹ riobọhọ Edọm nọ ọ rọ ofofe wọhọ imuẹro inọ fiki emuemu rai, Ọghẹnẹ o you orẹwho oyena ha. Ọ tẹ rehọ etadhesẹ avọ enọ nọ i lele i riei ro fiẹgba họ ekie Izrẹl evaọ owọ o jẹ kẹ uyoyou riẹ. A n’enọ na jọ wọhọ ẹsenọ i bi no obọ izerẹ nọ e kare ẹrọwọ na ze. Efa yọ enọ nọ Jihova ọ nọ izerẹ na. Ẹmeọta na ọ rẹ kpare ọwhọ-eva je si iroro mai rehọ; a rẹ sae vro ẹgbagba ẹme na ha; ovuẹ na o rẹ thẹro ho.

Iruẹme jọ e rẹ rehọ enọ ruiruo ziezi evaọ oghẹrẹ ovona re. Dede nọ a re du rẹro ọkpahefihọ họ, ogbotu na ọ sae jọ uzou rai kiyo na, epaọ ẹsenọ wha bi gbiku.

Ma te bi ru iwuhrẹ Ebaibol, ma re ru ei evaọ oghẹrẹ nọ ọmọ-uwuhrẹ na ọ rẹ rọ kpahe ẹme. Dede na, o rẹ mae kẹ erere otẹrọnọ ọmọ-uwuhrẹ na o se uyo riẹ no obe na ze he. Evaọ uvo uwowolẹ, n’enọ efa rọ jiroro kugbe ọmọ-uwuhrẹ na. Rọ kpahe igogo eme, tuduhọ iẹe awọ re ọ rọ Ebaibol na kiyo na. Whọ sae jẹ nọ inọ: “Ẹvẹ ẹme nọ ma be ta na o ro kie kpahe eme efa nọ ma wuhrẹ no vẹre? Fikieme u je wuzou? Ẹvẹ u fo nọ u re kpomahọ izuazọ mai?” Edhere ewuhrẹ otiọye na o woma vi imuẹro obọ ra nọ whọ rẹ ta hayo eme oruvẹ ithethei jọ nọ whọ rẹ kẹ. Edhere ọnana who re ro fiobọhọ kẹ ọmọ-uwuhrẹ na rehọ ‘ẹgba iroro’ riẹ rọ gọ Ọghẹnẹ.—Rom 12:1.

Otẹrọnọ ẹme jọ o vẹ ọmọ-uwuhrẹ na ẹro ho, wo odiri. Ẹsejọhọ ọ be daoma rọ ẹme nọ whọ be ta na rọ wawo oware nọ ọ rọwo no anwẹdẹ. O sai fiobọhọ nọ whọ tẹ t’ẹme na no ofẹ ofa ze. Rekọ, ẹsejọ o sae gwọlọ nọ wha keria jiroro ziezi. Rehọ Ikereakere na ruiruo ziezi. Rehọ etadhesẹ ruiruo. Kugbe enana, n’enọ elọlọhọ nọ i re ru ohwo na roro didi kpahe imuẹro na.

Ro Si Iroro Obeva Ohwo Lahwe. Nọ ahwo a tẹ be za enọ, orọnikọ ẹsikpobi a re dhesẹ epanọ ẹme na ọ ghinẹ rọ obeva rai via ha. A rẹ sae kpahe ẹme nọ a roro nọ whọ gwọlọ ọvo. Onana o gwọlọ orimuo. (Itẹ 20:5) Wọhọ epanọ Jesu o ru, whọ rẹ sae nọ inọ: ‘Kọ whọ rọwo onana?’—Jọn 11:26.

Okenọ eva e dha ilele Jesu buobu fiki ẹme nọ ọ ta nọ a jẹ nya se iẹe ba, Jesu o te zizie ikọ riẹ re a ta epanọ a roro kpahe iẹe. Ọ nọ inọ: “Wha rẹ te nya vrẹ re?” Pita ọ ta iroro rai via, inọ: “Olori, ono ma rẹ nya brẹ? Who wo ẹme uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ; ma rọwo, ma tẹ riẹ nọ, whẹ họ Omamọ na ọrọ Ọghẹnẹ.” (Jọn 6:67-69) Eva oke ofa, Jesu ọ nọ ilele riẹ nọ: ‘Ono ahwo a bi se Ọmọ ohwo na?’ Ọ tẹ rọ onọ jọ lele onana nọ u zizie i rai re a ta ẹme nọ ọ rọ idu rai. ‘Kọ owhai, o no wha bi roro nọ mẹ rrọ?’ Evaọ uyo Pita ọ tẹ ta nọ: “Whẹ họ Kristi na, Ọmọ Ọghẹnẹ uzuazọ.”—Mat. 16:13-16.

Who te bi ru uwuhrẹ Ebaibol, whọ te ruẹ nọ enọ nọ who re ro ruiruo evaọ edhere ọyena evaọ eria jọ o rẹ kẹ erere. Whọ sae nọ inọ: “Ẹvẹ ibe eklase ra (hayo ibe iruiruo ra) a rri ẹme nana?” Kẹsena whọ sae jẹ nọ inọ: “Ẹvẹ who rri ẹme na?” Whọ tẹ riẹ oware nọ o ghinẹ rọ ohwo iroro, onana u re ru ei lọhọ k’owhẹ viere wọhọ owuhrẹ re who fiobọhọ kẹe ziezi.

Ro Fi Ẹgba Họ. A sae jẹ rọ enọ fiẹgba họ ẹme re. Pọl ukọ na o ru onana, wọhọ epanọ a kere fihọ Ahwo Rom 8:31, 32: “Otẹrọnọ Ọghẹnẹ ọ rọ abọ mai no, kọ ono ọ rẹ rọ suọ omai? Ọnọ ọ gboke Ọmọ riẹ hẹ, rekọ ọ tẹ rehọ iẹ kẹ omai kpobi, kẹvẹ ọ rẹ rọ siọ omai eware edekọ gheghe ba ẹkẹ?” Muẹrohọ nọ evaọ enọ na kpobi, ọvuọvo ọ tua ẹme nọ ọ vrẹ na emu.

Nọ o kere ẹdhoguo Jihova mukpahe ovie Babilọn no, Aizaya ọruẹaro na o te dhesẹ imuẹro egaga nọ o fibae nọ: “ỌNOWO Ogbaẹmo ọ tẹ ma oma no, ono ọ sae raha iẹe? Nọ ọ riẹ obọ riẹ no, ono ọ sae zaehọ?” (Aiz. 14:27) Oghẹrẹ nọ ọ n’enọ na, i dhesẹ nọ a rẹ sae vro rai hi. A du gwọlọ uyo rai hi.

Rọ Fere Iroro Ethọthọ Via. Enọ nọ a ruẹrẹhọ ziezi yọ ekwakwa obọdẹ nọ a rẹ rọ fere iroro ethọthọ via. Taure o te ti siwi ọzae jọ, Jesu ọ nọ otu Farisi gbe ewena Uzi na jọ nọ: “Ufo re a siwi ẹdẹ ẹdijala orẹ hayo ijo?” Nọ o ru usiwo na no, ọ tẹ rọ onọ ofa lele iei: “Whai ọvẹ o re wo eketekete hayo eruẹ nọ o kie fihọ ozae nọ ọgbẹ nwane si ei no i ẹdẹ ẹdijala ha?” (Luk 14:1-6) O rẹro uyo ho, yọ a kẹ uvumọ uyo ho. Enọ na e fere iroro ethọthọ rai via.

Ẹsejọ, makọ Ileleikristi uzẹme dede a sai wo iroro ethọthọ. Ejọ evaọ Kọrint ọ ikpe-udhusoi ọsosuọ a jẹ rehọ inievo rai kpohọ okọto rọkẹ ekuhọ ebẹbẹ nọ ae ọvo a hae sai kuhọ evaọ udevie rai. Ẹvẹ Pọl ukọ na o ru kpahe ẹme na? Ọ nọ enọ buobu nọ i lele ohwohwo rọ kpọ iroro rai vi.—1 Kọr. 6:1-8.

Avọ ewuhrẹ, whọ sae riẹ epanọ whọ rẹ rọ rehọ enọ ruiruo ziezi. Rekọ, kareghẹhọ ru ere avọ adhẹẹ, maero nọ whọ tẹ be t’ẹme kẹ enọ e kpako vi owhẹ, ahwo nọ whọ riẹ ziezi hi, gbe enọ e rọ ọkwa. Rehọ enọ ro dhesẹ uzẹme Ebaibol na via evaọ edhere isiuru.

EPANỌ A RE RO RU EI

Re whọ tuduhọ ẹmeọta-kugbe, n’enọ kpahe eware nọ e ghinẹ rrọ ohwo ọdekọ na oja.

Re whọ tẹ ta okpẹme jọ, daoma n’onọ jọ nọ o te lẹliẹ amọfa gwọlọ yo kpahe iẹe.

N’enọ ro fiobọhọ kẹ ahwo ruẹ ehri ẹme nọ whọ be ta na, ẹgbagba uzẹme nọ who bi dhesẹ via na, gbe erere nọ onana o sae kẹ evaọ izuazọ rai.

N’enọ ro zizie ọmọ-uwuhrẹ na orọnikọ re ọ wariẹ izẹme jọ ọvo ho rekọ epanọ o roro kpahe oware nọ o bi wuhrẹ na.

ORIA IRUO: (1) Ẹkwoma eroro kpahe oria nọ who bi jo se isẹri, ruẹrẹ enọ buobu họ nọ who ti ro ruiruo rọ gbẹ edhere kẹ emamọ ẹmeọta-kugbe ahwo. (2) Se Ahwo Rom uzou avọ 3, muẹrohọ epanọ Pọl ọ rọ rehọ enọ ruiruo ziezi rọ jiroro kpahe edikihẹ ahwo Ju gbe ahwo orẹwho Egedhọ evaọ aro Ọghẹnẹ.