Uzou avọ 15
‘Ohrọ O Re Riẹ’
1-3. (a) Eme Jesu o ru nọ ezae ivẹ nọ i tuaro a yare obufihọ riẹ? (b) Eme họ otofa ẹme na ‘ohrọ o re riẹ’? (Rri oruvẹ-obotọ na.)
EZAE ivẹ jọ nọ i tuaro a keria akotọ edhere kẹle Jẹriko. Kẹdẹ kẹdẹ a be hae ziọ etenẹ, a vẹ gwọlọ oria nọ u re zurie nọ a rẹ keria re a yare eware. Rekọ evaọ ẹdẹ ọnana a be te ruẹ oware jọ nọ u ti nwene uzuazọ rai.
2 Idudhe na, a te yo edo ogbotu. Fikinọ a be ruẹ ude he, ọjọ ọ tẹ nọ kpahe oware nọ o be via na, a tẹ ta kẹe nọ: “Jesu e Nazaret ọ rẹ nya vrẹ.” Onana họ orọ urere nọ Jesu o bi ro kpohọ Jerusalẹm. Rekọ ọye ọvo ọ rrọ usu hu; ogbotu obuobu o bi lele iei. Nọ a yo nọ Jesu ọ be nya vrẹ na, a te bo nọ: “Ọmọ Devidi, ohrọ mai o re owhẹ.” Eva e tẹ dha ogbotu na, a te doku ai nnọ a fibo, rekọ ezae na a rọwo fibo ho. Ẹsiẹe a bo ga.
3 Jesu o yo ubo rai ghelọ edo ogbotu na. Kọ eme o ti ru? O wo eware buobu nọ o bi roro kpahe. Enwene ẹkpoka ọvo u kiọkọ kẹe re o te whu. Ọ riẹ nọ ọ te ruẹ uye je whu uwhu-oja evaọ obọ Jerusalẹm. Ghele na, o gbolo aro kẹ enọ i tuaro na ha. O te dikihẹ jẹ ta nọ a rehọ ezae na sei. Nọ ọ nọ ae oware nọ a gwọlọ, a tẹ lẹe nọ: ‘Olori, rovie aro mai.’ “Ohrọ o tẹ re Jesu,” ọ tẹ rọ obọ te aro rai, a tẹ ruẹ ude.a Ababọ okioraha, a te mu ei họ elele.—Luk 18:35-43; Matiu 20:29-34.
4. Ẹvẹ Jesu o ro ru eruẹaruẹ na gba inọ ọ te “re ohrọ eyẹlẹ gbe iruori”?
4 Orọnikọ onana ọvo họ okenọ Jesu o ro dhesẹ ohrọ họ. O dhesẹ ohrọoriọ unuẹse buobu jegbe evaọ otọ iyero sa-sa. A ruẹaro kpahe iẹe evaọ Ebaibol na inọ ọ te “re ohrọ eyẹlẹ gbe iruori.” (Olezi 72:13) Nwanọ ere Jesu o ru, ọ jẹ re ohrọ ahwo. Ọ jẹ rehọ unevaze fi obọ họ kẹ ahwo. Ohrọ o wọ riẹ ru iruo usiuwoma ota na ziezi. Joma rri eme jọ nọ ebe Usiuwoma na e ta kpahe ohrọ nọ Jesu o dhesẹ evaọ ẹme gbe iruẹru riẹ, kẹsena ma vẹ te ta kpahe epanọ ma sae rọ raro kele iei.
O Dhesẹ Ọdawẹ kẹ Amọfa
5, 6. Iriruo vẹ i dhesẹ inọ Jesu ọ jọ ohwo nọ o wo ọdawẹ?
5 Ohrọ ahwo o jẹ hae kake re Jesu. O jẹ hae kẹe uye gaga nọ ọ tẹ ruẹ ohwo nọ uye o be bẹ, yọ ọ rẹ riẹ epanọ ẹbẹbẹ na ọ be kẹ ohwo na uye te. Dede nọ ebẹbẹ jọ nọ i je te ahwo i je te Jesu hu, o je dhesẹ ọdawẹ ghele. (Ahwo Hibru 4:15) Okenọ o siwi aye nọ o hwẹ azẹ ikpe 12 na, o se ẹyao riẹ na okpẹyao, onọ u dhesẹ nọ ọ riẹ epanọ ẹyao na ọ kẹ aye na uye te no. (Mak 5:25-34) Nọ ọ ruẹ Meri avọ enọ e jọ kugbe ei nọ a bi weri Lazarọs nọ o whu, uweri rai u te dhe Jesu ọvẹ te epanọ o ro dimẹ. Dede nọ ọ riẹ nọ ọ be te kpare Lazarọs tha, Jesu ‘ọ viẹ’ fiki epanọ uwhu na o kẹ riẹ uye te.—Jọn 11:33, 35.
6 Evaọ etoke ọfa, ọmoti jọ o te bru ei ze ọ tẹ lẹe nọ: “O tẹ ruọ owhẹ, whọ rẹ sai ru omẹ fua.” Kọ eme Jesu ohwo ọgbagba nọ ọ re mọ ẹdẹvo ho na o ru? O da riẹ kẹ ọmoti na. ‘Ohrọ riẹ o ginẹ riẹe.’ (Mak 1:40-42) Kẹsena o te ru oware ulogbo jọ. Ọ riẹ nọ evaọ Uzi Mosis, emoti a fo ho, fikiere a re kuomagbe ahwo ho. (Iruo-Izerẹ 13:45, 46) Jesu ọ hae sai siwi ọzae nana ababọ obọ nọ o re ro tei. (Matiu 8:5-13) Ghele na, ọ rọ obọ tei, ọ tẹ ta kẹe nọ: “O ruọ omẹ, a ru owhẹ fo.” Oti na ọ tẹ nwani kpo. Ohrọ nọ Jesu o dhesẹ na o rro kẹhẹ!
7. Eme o re fi obọ họ kẹ omai wo ọdawẹ, kọ ẹvẹ ma sai ro dhesẹ iẹe?
7 Mai Ileleikristi ma rẹ raro kele Jesu dhesẹ ọdawẹ. Ebaibol e tuduhọ omai awọ nnọ “ohwo o weri kẹ ohwo.”b (1 Pita 3:8) O rẹ sae jọ bẹbẹ re whọ riẹ epanọ o ginẹ rrọ ohwo nọ ọ be mọ okpẹyao hayo nọ ọ rrọ ọkora oma—maero otẹrọnọ whọ re ruẹ edada itieye na ẹdẹvo ho. Rekọ kareghẹhọ inọ orọnikọ whọ rẹ ruẹ oghẹrẹ uye nọ u te ohwo jọ taure who te wo ọdawẹ kẹe he. Jesu ọ re ohrọ enọ e jẹ mọ dede nọ ọyomariẹ ọ mọ ẹdẹvo ho. Kọ ẹvẹ ma sai ro wo ọdawẹ? Ẹkwoma ezọ nọ ma rẹ gaviẹ okenọ ọnọ ọ be ruẹ uye ọ tẹ be ta ẹbẹbẹ riẹ kẹ omai. Ma sae nọ oma mai nọ, ‘O hae jọ nọ mẹ rrọ otọ uyero nana, eme mẹ hai ru?’ (1 Ahwo Kọrint 12:26) Ma te wo uvi ọdawẹ kẹ amọfa, ẹsiẹe ma te sae rọ “ta udu họ enọ udu u re bro awọ.” (1 Ahwo Tẹsalonika 5:14) Orọnikọ ẹmeunu ọvo ma sai ro dhesẹ ọdawẹ hẹ, ẹsejọ o rẹ gwọlọ oviẹ dede. Ahwo Rom 12:15 o ta nọ: “Lele enọ e rẹ viẹ gbẹ viẹ.”
8, 9. Ẹvẹ Jesu ọ rehọ ororokẹ yeri kugbe ahwo?
8 Jesu ọ rehọ ororokẹ yeri kugbe amọfa, yọ o bru ọghọ họ ae oma. Kareghẹhọ okenọ a rehọ ọzae jọ bru ei ze, ọnọ o diezọ yọ udugaga ọ jẹ rọ ta ẹme. O wọhọ nọ Jesu o muẹrohọ nọ oma o jẹ dina vo ọzae na, fikiere o te ru oware jọ nọ o re ru vẹre he nọ o te bi siwi ahwo: “O te si [ọzae na] no otu obuobu na.” Ọ tẹ rehọ ọzae na kpohọ oria nọ amọfa a rẹ jọ rue riẹ hẹ, o te siwi ei.—Mak 7:31-35.
9 Jesu o ru ọkpọ oware ovona nọ a rehọ ohwo jọ nọ o tuaro bru ei ze. Jesu o te “kru otuaro na obọ, [ọ] tẹ rehọ iẹe no iwhre no.” O te rovie aro ọzae na ẹmẹrera. O wọhọ nọ Jesu ọ rehọ edhere otiọna rovie aro riẹ re elo ọre gbe eware nọ ọ be te ruẹ na e rọ ẹmẹrera reria ọzae na oma. (Mak 8:22-26) Ororokẹ nọ Jesu o dhesẹ ọ rro kẹhẹ!
10. Idhere vẹ ma sae rọ rehọ ororokẹ yeri kugbe amọfa?
10 Nọ ma rrọ ilele Jesu na, o gwọlọ nọ ma rẹ rọ ororokẹ yeri kugbe amọfa. Ma rẹ yọrọ ẹmeunu mai, kareghẹhọ nọ eme ekpuakpua e rẹ sae wha evedha se ahwo. (Itẹ 12:18; 18:21) U fo ho re a jọ unu Oleleikristi yo eme evedha, eme izuehọ, gbe eme ekela, keme eme itieye na e rẹ da. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:31) Whai ekpako ukoko, ẹvẹ wha sae rọ rehọ ororokẹ yeri kugbe amọfa? Nọ whọ tẹ be kẹ ohrẹ, rehọ ẹwo kẹ ohrẹ na, bru ọghọ họ oniọvo na oma. (Ahwo Galesha 6:1) Whai esẹgbini, ẹvẹ wha sae rọ rehọ ororokẹ yeri kugbe emọ rai? Wha tẹ be whọku emọ rai, wha nwani ru ai wọhọ erao ho.—Ahwo Kọlọsi 3:21.
Rehọ Udu Obọra Fi Obọ Họ kẹ Amọfa
11, 12. Ikuigbe Ebaibol vẹ i dhesẹ nọ orọnikọ ẹsikpobi ahwo a jẹ yare Jesu re o te ti fi obọ họ kẹ ae he?
11 Orọnikọ ẹsikpobi ahwo a jẹ yare Jesu taure o te ti fi obọ họ kẹ ae he. Onana u fo, keme ohrọ o rẹ wọ ohwo j’owọ re o fi obọ họ kẹ ọnọ uye o be bẹ. Agbẹta nọ ohrọoriọ o rọ wọ Jesu rehọ udu obọ riẹ fi obọ họ kẹ amọfa na. Wọhọ oriruo, nọ ogbotu ahwo a jọ kugbei edẹ esa ababọ emu-ọriọ, Jesu ọ hẹrẹ hẹ re ohwo jọ ọ ta kẹe inọ ohọo u bi kpe ahwo na, hayo inọ ọ kẹ ahwo na oware jọ nọ a rẹ re. Ebaibol e ta nọ: “Jesu o te se ilele riẹ, ọ tẹ ta kẹ ae nọ, ‘Ohrọ otu obuobu na o be re omẹ, keme anwọ edẹ esa mẹ avọ ai a gbẹ rọ na, yọ a wo oware ovuovo nọ a rẹ ria ha, mẹ guọlọ nọ me re vi ai kpo eveva ha, otiẹsejọ aro o re ti bi ai eva edhere.’ ” Kẹsena ọ tẹ rọ udu obọ riẹ kẹ ahwo na emu evaọ edhere igbunu.—Matiu 15:32-38.
12 Roro kpahe ikuigbe efa. Evaọ 31 C.E., Jesu ọ nyaku ahwo nọ i je weri kẹle okpẹwho Nein. Ahwo a be wọ ọmoha jọ nyai ki, “ọye ọvo họ ọmọzae oni riẹ.” Dai roro epanọ uwhu ọmọ na o te da oni na te! A be wọ ọmọ ọvo nọ o wo nyai ki, yọ o gbe je wo ọzae he, ọnọ o re whrehe iei oviẹ. Dede nọ ahwo nọ a jọ etẹe a jọ buobu, Jesu ‘ọ ruẹ’ aye-uku nana nọ o gbe wo ọmọ họ na. Nọ ọ ruẹ aye na, o kẹ riẹ uye gaga, “ohrọ riẹ o tẹ riẹ e.” Ọ hẹrẹ re ohwo jọ ọ yare obufihọ riẹ hẹ. Ohrọ o wọ riẹ j’owọ. ‘Ọ tẹ nya kẹle ae, ọ jẹ rọ obọ te owha na,’ ọ tẹ kpare ọmoha na ziọ uzuazọ. Kọ eme ọfa o ru? Orọnikọ Jesu ọ ta kẹ ọmoha na nnọ o kuomagbe ogbotu nọ a je lele iei na ha. Ukpoye, “ọ tẹ rehọ iẹ kẹ oni riẹ” re a gbẹ jọ uwou, re ọ jẹ rẹrote oni na.—Luk 7:11-15.
13. Ẹvẹ ma sae raro kele Jesu evaọ owọ nọ ma rẹ kake jẹ re ma fi obọ họ kẹ enọ uye o rrọ oma?
13 Ẹvẹ ma sae rọ raro kele Jesu? Ginọ uzẹme inọ ma sae rọ edhere igbunu ko ahwo hayo kpare enọ i whu no ze he. Rekọ ma sae raro kele Jesu evaọ owọ nọ ma rẹ kake jẹ re ma fi obọ họ kẹ enọ e be ruẹ uye. O sae jọnọ ekọ e raha ku oniọvo jọ hayo a si rie no iruo. (1 Jọn 3:17) Ẹsejọhọ uwou nọ oniọvo jọ nọ ọ rrọ aye-uku ọ be rria o be raha no. (Jemis 1:27) Ma sae riẹ uviuwou jọ nọ o rrọ uweri nọ a gwọlọ omosasọ hayo obufihọ. (1 Ahwo Tẹsalonika 5:11) Ma tẹ ruẹ nọ ẹbẹbẹ ọ ginẹ rrọ oniọvo jọ oma, ma rẹ hẹrẹ re o bo bru omai ze taure ma te fi obọ họ kẹe he. (Itẹ 3:27) Ohrọ o rẹ wọ omai ru utho nọ ma sai ru ro fi obọ họ. Ajọ o thọrọ owhẹ ẹro ho inọ obufihọ kakao hayo umutho ẹme omosasọ nọ whọ ta kẹ ohwo yọ emamọ idhere jọ nọ whọ sai ro dhesẹ ohrọoriọ.—Ahwo Kọlọsi 3:12.
Ohrọ O Wọ Riẹ Ta Usiuwoma
14. Fikieme Jesu ọ rọ rehọ iruo usiuwoma ota na karo?
14 Wọhọ epanọ ma ruẹ evaọ Abọ avọ 2 obe nana, Jesu o fi emamọ oriruo họ otọ evaọ ewhowho usiuwoma na. Ọ ta nọ: “Mẹ rẹ vuẹovuẹ usiuwoma uvie Ọghẹnẹ [kẹ] ewho efa re; keme fiki onana a je vi omẹ ze.” (Luk 4:43) Fikieme ọ rọ rehọ iruo nana karo? Orọ ọsosuọ, fiki uyoyou nọ o wo kẹ Ọghẹnẹ. Oware ofa nọ o wọ Jesu je wuhrẹ ahwo kpahe Ọghẹnẹ họ, ohrọ ahwo na o jẹ riẹe. Edhere nọ ọ mae rro kpaobọ nọ Jesu o ro dhesẹ ohrọ họ usiuwoma nọ ọ jẹ ta kẹ amọfa. Joma ta kpahe iriruo ivẹ jọ nọ i dhesẹ oghẹrẹ nọ Jesu o riwi enọ ọ jẹ ta usiuwoma kẹ. Onana u ti fi obọ họ kẹ omai roro kpahe oware nọ o be wọ omai ta usiuwoma re.
15, 16. Ta kpahe iriruo ivẹ jọ nọ i dhesẹ oghẹrẹ nọ Jesu o riwi enọ ọ jẹ ta usiuwoma kẹ.
15 Evaọ 31 C.E. nọ Jesu ọ rọ ọwhọ ta usiuwoma te ikpe ivẹ no, o te ru iruo usiuwoma na kẹre, “ọ tẹ jẹ nya ewho gbe iwhre” Galili kpobi wariẹ. Ọ ruẹ oware jọ nọ u duobọte ei udu. Matiu ukọ na o kere nọ: “Nọ ọ ruẹ otu obuobu na, ohrọ rai o tẹ riẹ e, epanọ a rọ oyoya, a tẹ jẹ vaha wọhọ igodẹ nọ i wo othuru hu.” (Matiu 9:35, 36) Jesu ọ re ohrọ iwhrori na. Ọ ruẹ epanọ ohọo ẹme Ọghẹnẹ u bi kpe ai te. Ọ riẹ inọ isu egagọ nọ e hae rẹrote ai a gbolo aro kẹ ae jẹ be rọ uye bẹ ae. Ohrọ o wọ Jesu se iruo usiuwoma ota na gboja gaga re ọ sae kẹ ae ovuẹ ẹruore. Usiuwoma Uvie Ọghẹnẹ na họ oware nọ a mae gwọlọ.
16 Emerae buobu e vrẹ no, yọ ehaa Ọnyavrẹ ọrọ 32 C.E. e kẹle no, ọkpọ oware ovona o via. Evaọ ẹdẹ nana, Jesu avọ ikọ riẹ a tẹ ruọ okọ be fa Abade Galili vrẹ kpohọ oria nọ o rrọ fọfọ nọ a rẹ sae jọ serihọ. Rekọ ahwo buobu a tẹ dhẹ orọ okpa, a tẹ kake rehọ Jesu avọ ikọ riẹ te abọ obei. Eme Jesu o ru? Ebaibol e ta nọ: “Ọ nyaze ọ tẹ ruẹ otu obuobu, ohrọ rai o tẹ riẹ e, epanọ a wọhọ igodẹ nọ i wo othuru hu; o te mu ai eware ibuobu họ ewuhrẹ.” (Mak 6:31-34) Ma wariẹ ruẹ nọ ohrọ iwhrori na o re Jesu fiki ohọo ẹme Ọghẹnẹ nọ u bi kpe ai. Wọhọ “igodẹ nọ i wo othuru hu,” ohọo abọ-ẹzi u bi kpe ai yọ a wo ohwo ọvo nọ o re wuhrẹ ai ẹme Ọghẹnẹ hẹ. Ohrọ oye o wọ Jesu nọ ọ rọ ta usiuwoma kẹ ai, orọnikọ fikinọ o gba riẹ họ re o wuhrẹ ai hi.
17, 18. (a) Eme ọ be wọ omai ta usiuwoma? (b) Ẹvẹ ma sai ro wo ohrọ kẹ amọfa?
17 Eme ọ be hae wọ omai ilele Jesu ta usiuwoma? Wọhọ epanọ ma ruẹ evaọ Uzou avọ 9 orọ obe nana, a kẹ omai owha-iruo nọ ma rẹ rọ ta usiuwoma je ru ilele. (Matiu 28:19, 20; 1 Ahwo Kọrint 9:16) Rekọ orọnikọ fikinọ o gba omai họ ọvo ma be rọ ta usiuwoma na ha. Oware nọ o be mae wọ omai ta usiuwoma Uvie na họ uyoyou nọ ma wo kẹ Jihova. Oware ofa họ ohrọoriọ nọ ma wo kẹ ahwo nọ a rrọ ukoko na ha. (Mak 12:28-31) Nọ o rrọ ere na, kọ ẹvẹ ma sai ro wo ohrọ kẹ amọfa?
18 Wọhọ Jesu, u fo re ma rri ahwo na wọhọ enọ e rrọ “oyoya, a tẹ jẹ vaha wọhọ igodẹ nọ i wo othuru hu.” Dai roro epanọ o rẹ jọ nọ whọ tẹ ruẹ omogodẹ nọ o vru thabọ no. Fikinọ uvumọ othuru-igodẹ ọ riẹ nọ o bi su ei nyae re ẹbe jẹ da ame he, ohọo gbe uruame u bi kpei. Kọ ohrọ riẹ o gbẹ te re owhẹ? Kọ whọ gbẹ te daoma re whọ kẹe emu gbe ame? Ahwo buobu nọ a ri yo emamọ usi na ha a wọhọ omogodẹ yena. Fikinọ isu egagọ erue a gbabọkẹ ahwo nana, ohọo gbe uruame abọ-ẹzi u bi kpe ai, yọ a wo uvi ẹruore he. Ma wo oware nọ a gwọlọ: koyehọ emu abọ-ẹzi gbe ame uzuazọ nọ e rrọ Ebaibol na. (Aizaya 55:1, 2) Ma te roro kpahe ẹgwọlọ abọ-ẹzi ahwo nọ a rọ ukoko na ha, ohrọ rai o rẹ re omai. Wọhọ Jesu, ohrọ ahwo o tẹ be re omai, ma te dawo ẹgba mai kpobi re ma wuhrẹ ai kpahe Uvie na.
19. Eme ma rẹ sai ru ro fi obọ họ kẹ ọmọ-uwuhrẹ Ebaibol nọ o te usiuwoma ota no?
19 Ẹvẹ ma sai ro fi obọ họ kẹ amọfa lele oriruo Jesu? Ma rehọ iẹe nọ ma gwọlọ ta udu họ ọmọ-uwuhrẹ Ebaibol awọ, ọnọ o te epanọ ọ sai ro mu usiuwoma họ ẹta no. Hayo ma gwọlọ fi obọ họ kẹ ọnọ ọ siọ iruo Uvie na ba no re ọ wariẹ mu usiuwoma ota họ. Ẹvẹ ma sai ro fi obọ họ kẹ ahwo otiọye? Ma rẹ ta ẹme nọ o re te ai udu. Kareghẹhọ inọ “ohrọ” ahwo na o kake re Jesu, kẹsena o te mu ai họ ewuhrẹ. (Mak 6:34) Fikiere ma tẹ tuduhọ ae awọ re a wo ohrọoriọ kẹ amọfa, ẹsejọhọ oma o te wọ ae ta usiuwoma na wọhọ epanọ Jesu o ru. Ma rẹ sae nọ ae nọ: “Ẹvẹ ovuẹ Uvie na nọ whọ jẹrehọ no o rọ kẹ owhẹ erere no evaọ uzuazọ ra? Kọ ẹvẹ kpahe ahwo nọ a ri yo ovuẹ nana ha, kọ who gbe roro nọ u fo re a yo ovuẹ na re? Ẹvẹ whọ sai ro fi obọ họ kẹ ae?” Evaọ uzẹme, oware nọ o rẹ mae wọ omai ta usiuwoma na họ fikinọ ma you Ọghẹnẹ jẹ gwọlọ gọe.
20. (a) Eme o gwọlọ re ohwo ọ jọ olele Jesu? (b) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?
20 Re ma jọ ilele Jesu u vi eme riẹ nọ ma re ro wuhrẹ ahwo gbe iruẹru riẹ nọ ma rẹ raro kele. Ma rẹ daoma wo ọkpọ iroro Jesu. (Ahwo Filipai 2:5) Eva e were omai kẹhẹ inọ ma jọ Ebaibol na ruẹ oware nọ o jẹ wọ Jesu wuhrẹ ahwo, je fi obọ họ kẹ ae! Nọ ma tẹ be daoma wuhrẹ kpahe “iroro Kristi,” ma ti wo ọdawẹ gbe ohrọ kẹ amọfa, o vẹ te whae ze nọ ma ti ro yeri kugbe ai wọhọ epanọ Jesu o ru. (1 Ahwo Kọrint 2:16) Ma te jọ uzoẹme nọ o rrọ aro na ta kpahe idhere sa-sa nọ Jesu o ro dhesẹ uyoyou kẹ ilele riẹ.
[Oruvẹ-obotọ]
a A dhesẹ ẹme Griki nọ a fa ‘ohrọ o re riẹ’ na wọhọ ẹme nọ o w’ẹgba gaga nọ a sai ro dhesẹ ọdawẹ evaọ ẹvẹrẹ Griki. Obe jọ o ta nọ “orọnikọ ẹme nana u dhesẹ epanọ o rẹ da ohwo ọvo ho nọ ọ tẹ ruẹ omọfa nọ ọ be ruẹ uye, rekọ epanọ oma o rẹ wọe re o fi obọ họ kẹ ọnọ ọ be ruẹ uye na.”
b Otofa ẹme Griki nọ a fa “ohwo o weri kẹ ohwo” na họ “re a lele ohwo ruẹ uye.”
Ẹvẹ Whọ Sai ro Lele Jesu?
● Idhere vẹ Jesu o ro dhesẹ ohrọ evaọ oghẹrẹ nọ o ro yeri kugbe ahwo, kọ ẹvẹ ma sae rọ raro kele iei?—Matiu 11:28-30.
● Fikieme u je wuzou re ma raro kele Jesu evaọ ohrọ nọ ma re wo kẹ amọfa?—Matiu 9:9-13; 23:23.
● Eware vẹ Jesu o ru nọ i dhesẹ nọ o wo ororokẹ, kọ ẹvẹ ma sae rọ raro kele iei?—Luk 7:36-50.
● Ẹvẹ ọtadhesẹ ohwo Sameria nọ ọ rrọ emamọ ọrivẹ na u ro dhesẹ epanọ ohrọ u woma te, kọ ẹvẹ ma sai ro fi uwuhrẹ nana họ iruo?—Luk 10:29-37.
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 151]
“Olori, . . . rovie aro mai”
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 154]
Dhesẹ ọdawẹ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 157]
Rehọ udu obọra fi obọ họ kẹ enọ e gwọlọ obufihọ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 159]
Rehọ ohrọoriọ ta usiuwoma na