Ileleikristi A Gwọlọ Ohwohwo
‘Mai ohwo ọ rrọ kẹ ohwohwo.’—AHWO ẸFẸSỌS 4:25.
1. Eme ofeme-ulogbo jọ o ta kpahe ugboma ohwo-akpọ na?
UGBOMA ohwo-akpọ na yọ omama igbunu! Enẹ The World Book Encyclopedia o ta: “Ẹsejọ ahwo a re se ugboma ohwo-akpọ na ẹjini—onọ o mai gbunu kpobi nọ a ku no. Uzẹme, ugboma ohwo-akpọ yọ ẹjini hi. Rekọ u tho ẹjini evaọ idhere buobu. Wọhọ ẹjini, ugboma na u wo abọ sa-sa. Abọ ugboma na kpobi, o wo ẹkẹ iruo riẹ wọhọ abọ sa-sa ẹjini. Rekọ abọ na kpobi i re ruiruo kugbe re i ru ugboma hayo ẹjini na ruiruo ziezi.”
2. Evaọ edhere vẹ ugboma ohwo-akpọ avọ ukoko Ileleikristi na i ro th’oma?
2 Ẹhẹ, ugboma ohwo-akpọ u wo abọ sa-sa, yọ abọ kpobi o re ru ẹgwọlọ jọ gba. U wo uvumọ uriẹ, uwo-oma, hayo abọ ọfa jọ nọ o kare iruo ho. Epọvo na re, ohwo kpobi evaọ ukoko Ileleikristi na ọ rẹ sai fi oware jọ ba omokpokpọ gbe erru abọ-ẹzi ukoko na. (1 Ahwo Kọrint 12:14-26) Dede nọ uvumọ ohwo evaọ ukoko na ọ rẹ wọ oma riẹ kpehru vi edekọ họ, u fo re ohwo ọvo o rri oma riẹ nọ o fioka ha ha.—Ahwo Rom 12:3.
3. Ẹvẹ Ahwo Ẹfẹsọs 4:25 u ro dhesẹ nọ Ileleikristi a gwọlọ ohwohwo?
3 Wọhọ epanọ abọ ugboma na e rrọ kẹ ohwohwo na, ere Ileleikristi a gwọlọ ohwohwo re. Pọl ukọ na ọ ta kẹ ibe enọ e rọwo enọ a wholo nọ: ‘Fikiere, enẹna nọ wha siobọno ọrue oguo no na, whai kohwo kohwo ọ ta uzẹme kẹ ọrivẹ riẹ: keme mai ohwo ọ rrọ kẹ ohwohwo.’ (Ahwo Ẹfẹsọs 4:25) Fikinọ a “rrọ kẹ ohwohwo,” ahwo Izrẹl abọ-ẹzi—“oma Kristi” na—a be ta uzẹme kugbe ohwohwo je ruiruo evaọ okugbe. Ẹhẹ, omomọvo rai ọ rrọ kẹ edekọ kpobi. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:11-13) Ileleikristi nọ e be ta uzẹme, enọ i wo ẹruore otọakpọ a rrọ ọvo kugbe ai avọ evawere.
4. Idhere vẹ a sai ro fi obọ họ kẹ ahwo ọkpokpọ?
4 K’ukpe k’ukpe, a be họ idu buobu enọ i wo ẹruore ẹria aparadase otọakpọ na ame. Amọfa nọ a rrọ ukoko na a be rọ evawere fi obọ họ kẹ ai “tunye haro kpohọ ẹkpako.” (Ahwo Hibru 6:1-3, NW ) Obufihọ nana o sae kẹre te enọ Ikereakere nọ a rẹ za hayo uvi obọ nọ a re fihọ evaọ odibọgba na. Ma rẹ sai fi obọ họ kẹ ahwo ọkpokpọ ẹkwoma ẹkẹ emamọ oriruo evaọ abọ nọ ma re wo ẹsikpobi evaọ iwuhrẹ Ileleikristi. Evaọ oke uye, ma rẹ sae jẹ kẹ uduotahawọ hayo ọbọga. (1 Ahwo Tẹsalonika 5:14, 15) Ma rẹ gwọlọ idhere nọ ma re ro fi obọ họ kẹ amọfa re a “rọ kpahe uzẹme na.” (3 Jọn 4) Makọ ma rrọ emaha hayo ekpako, makinọ ma kurẹriẹ obọ hayo ma kurẹriẹ kri no, ma rẹ sai fiba omokpokpọ abọ-ẹzi ọrọ ibe enọ e rọwo haro—yọ a ghinẹ gwọlọ omai.
A Kẹ Obufihọ nọ A Gwọlọ
5. Ẹvẹ Akwila avọ Prisila a rọ jọ obufihọ kẹ Pọl?
5 Ezae gbe eyae uwou-orọo Ileleikristi a rrọ usu enọ i bi wo evevọwẹ evaọ obufihọ kẹ ibe enọ e rọwo. Wọhọ oriruo, Akwila avọ aye riẹ Prisila (Priska), a fi obọ họ kẹ Pọl. A dede i rie rehọ ruọ uwou rai, lele iei ruiruo wọhọ enọ i re ru iwou-eviẹ, a te je fi obọ họ kẹe bọ ukoko okpokpọ ọrọ Kọrint na ga. (Iruẹru 18:1-4) Evaọ edhere jọ nọ a dhesẹ hẹ, a tube fi izuazọ rai họ awa fiki Pọl. A jọ obọ Rom okenọ Pọl ọ rọ ta kẹ Ileleikristi nọ e rrọ obei nọ: “Wha yere Priska avọ Akuila, ogba-iruo mẹ eva Kristi Jesu, enọ i siobọno uzuazọ rai fiki mẹ: orọnọ mẹ ọvo o yere rai hi, rekọ te [ukoko] ahwo ewho Egedhọ kpobi.” (Ahwo Rom 16:3, 4) Wọhọ Akwila avọ Prisila, Ileleikristi ọgbọna jọ a be bọ ikoko ga je fi obọ họ kẹ ibe egegagọ evaọ idhere sa-sa, ẹsejọ a re tube fi izuazọ rai họ awa re a siọ idibo Ọghẹnẹ efa ba evivie kẹ uye gbe uwhu evaọ abọ otu ugbarugba.
6. Didi obufihọ Apọlọs o wo?
6 Akwila avọ Prisila a fi obọ họ kẹ Apọlọs re, Oleleikristi unutẹmeta, ọnọ o je wuhrẹ ahwo Ẹfẹsọs kpahe Jesu Kristi. Eva oke oyena, ame-ọhọ oka ekurẹriẹ kẹ izieraha mukpahe ọvọ Uzi na nọ Jọn o je ru ọvo họ onọ Apọlọs ọ riẹ kpahe. Nọ a ruẹ nọ Apọlọs ọ gwọlọ obufihọ, Akwila avọ Prisila a te “dhesẹ edhere Ọghẹnẹ kẹe vevẹ.” O wọhọ nọ a dhesẹ kẹe inọ ame-ọhọ Ileleikristi o kugbe ame-oduhọ gbe ewo ẹzi ọfuafo na. Apọlọs o fi eware nọ o wuhrẹ h’iruo ziezi. Uwhremu na, evaọ Akaya, ‘o fi obọ họ gaga kẹ enọ e rehọ fiki aruoriwo Ọghẹnẹ rọwo, keme ọ rọ ogaga dhesẹ ẹthọthọ ahwo Ju, jẹ rọ Ikereakere na dhesẹ inọ Jesu họ Kristi na.’ (Iruẹru 18:24-28) Ọkpahefihọ ibe egegagọ mai e rẹ sai ru omai wo otoriẹ Ẹme Ọghẹnẹ viere. Evaọ abọ nana re, ma gwọlọ ohwohwo.
Ẹkẹ Obufihọ Abọ-Iwo
7. Didi owọ ahwo Filipai a jẹ okenọ ibe Ileleikristi a gwọlọ obufihọ ekwakwa iwo?
7 Ahwo ukoko Ileleikristi nọ o jọ Filipai a you Pọl gaga a te vi ekwakwa iwo sei evaọ etoke nọ ọ jọ obọ Tẹsalonika. (Ahwo Filipai 4:15, 16) Okenọ inievo nọ e jọ Jerusalẹm a gwọlọ obufihọ ekwakwa iwo, ahwo Filipai a dhesẹ unevaze nọ a rẹ rọ kẹ tube vi umuo ẹgba rai dede. Oghẹrẹ ẹzi nọ inievo riẹ evaọ Filipai a dhesẹ na o da Pọl ẹro fia te epanọ ọ rọ fodẹ ai wọhọ oriruo kẹ inievo efa.—2 Ahwo Kọrint 8:1-6.
8. Didi oghẹrẹ ẹzi Epafrodaitọs o dhesẹ?
8 Okenọ Pọl ọ jọ uwou-odi, orọnikọ ahwo Filipai a vi ekwakwa iwo sei ọvo ho rekọ a vi Epafrodaitọs re ọ rehọ odẹ rai fi obọ họ kẹe. Pọl ọ ta nọ: “Keme [Epafrodaitọs] o je ti whu no eva iruo Kristi, je he fi uzuazọ riẹ họ ọza ru iruo odibo-ọgba rai gbunu kẹ omẹ.” (Ahwo Filipai 2:25-30; 4:18) A ta k’omai hi sọ Epafrodaitọs ọ jọ ọkpako hayo odibo oruiruo. Ghele na, ọ jọ Oleleikristi nọ ọ rẹ dhogbo amọfa je fi obọ họ, yọ Pọl ọ ghinẹ gwọlọ obufihọ riẹ. Kọ wha jọ ukoko rai wo ohwo jọ nọ ọ wọhọ Epafrodaitọs?
A Jọ ‘Erọ Omosasọ’
9. Didi oriruo Aristakọs o fihotọ k’omai?
9 A re rri inievo iyoyou nọ e wọhọ Akwila, Prisila, gbe Epafrodaitọs ghaghae evaọ ukoko kpobi. Ibe egegagọ mai jọ a rẹ sae jọ wọhọ Aristakọs, Oleleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na. Tei te amọfa a jọ ‘erọ omosasọ,’ ẹsejọhọ ehri ọ ọsasọ hayo obufihọ evaọ edhere nọ a rẹ ruẹ. (Ahwo Kọlọsi 4:10, 11) Ẹkwoma obọ nọ o fihọ kẹ Pọl, Aristakọs o dhesẹ oma riẹ wọhọ uvi ogbẹnyusu evaọ etoke uye. Ọ jọ oghẹrẹ ohwo nọ a fodẹ eva Itẹ 17:17 (NW ) na: “Ogbẹnyusu uzẹme o re dhesẹ uyoyou ẹsikpobi, yọ ọ rrọ oniọvo nọ o re fi obọ họ evaọ etoke uye.” Kọ mai kpobi ma gbẹ daoma jọ ‘erọ omosasọ’ kẹ ibe Ileleikristi? O mae gwọlọ nọ ma re fi obọ họ kẹ enọ e rrọ uye.
10. Didi oriruo Pita ọ kẹ ekpako Ileleikristi?
10 Ekpako Ileleikristi a rẹ mae jọ erọ omosasọ kẹ inievo abọ-ẹzi rai. Kristi ọ ta kẹ Pita ukọ na nọ: “Ru imoni ra ga.” (Luk 22:32) Pita ọ sai ru ere keme o dhesẹ ekwakwa ẹgba, maero nọ Jesu ọ kparoma ze no. Ekpako, wha rọ oghẹrẹ kpobi daoma ru epọvo na no udu ze avọ ẹwolẹ keme ibe enọ e rọwo a gwọlọ owhai.—Iruẹru 20:28-30; 1 Pita 5:2, 3.
11. Didi erere ma re wo ma te roro kpahe uruemu Timoti?
11 Timoti, ogbẹnya erẹ ọrọ Pọl, ọ jọ ọkpako ọnọ o wo ọdawẹ gaga kpahe Ileleikristi efa. Dede nọ o wo oghẹrẹ ẹyao jọ, Timoti o dhesẹ uvi ẹrọwọ je ‘lele Pọl ru iruo usiuwoma ota na.’ Fikiere ukọ na ọ sae ta kẹ ahwo Filipai nọ: “Me wo ohwo ọvo wọhọ iẹ he, nọ rẹ jọ eva riẹ ruawa ewoma rai.” (Ahwo Filipai 2:20, 22; 1 Timoti 5:23; 2 Timoti 1:5) Ma rẹ sae jọ oghale kẹ ibe egegagọ Jihova ẹkwoma edhesẹ oghẹrẹ ẹzi ọ Timoti. Uzẹme, ma bi lele omoyẹlẹ ugboma gbe edawọ mai sa-sa muabọ, rekọ mai kpobi ma rẹ sai dhesẹ ẹrọwọ ọgaga gbe ọdawẹ oyoyou kẹ inievo abọ-ẹzi mai. Ma rẹ kareghẹhọ ẹsikpobi inọ a gwọlọ omai.
Eyae nọ I Wo Ọdawẹ kẹ Amọfa
12. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo Dọkas na ze?
12 Usu eyae eg’Ọghẹnẹ nọ i wo ọdawẹ kẹ amọfa họ Dọkas. Okenọ o whu, ilele na a te zizie Pita a te su ei kpohọ uwou ehru na. Evaọ etẹe, ‘eyae-uku na kpobi a tẹ wariẹe họ jẹ rọ iwu gbe ikotu nọ Dọkas o ru eva okenọ ọ jọ kugbe ae rọ ghrẹ riẹ.’ A kpare Dọkas zihe ziọ uzuazọ yọ avro ọ riẹ hẹ inọ ọ ‘ruabọhọ iruo iwoma gbe ekẹ ohrọ riẹ.’ Evaọ ukoko Ileleikristi ọgbọna, ma wo eyae nọ e wọhọ Dọkas enọ e rẹ sai ko iwu hayo ru eware uyoyou efa kẹ enọ e rrọ ọbẹwẹ. Dede na, iruo iwoma ọsosuọ rai họ ẹwha haro isiuru Uvie na gbe obọ nọ a re wo evaọ iruo aru-ilele na.—Iruẹru 9:36-42; Matiu 6:33; 28:19, 20.
13. Ẹvẹ Lidia o ro dhesẹ ọdawẹ kẹ ibe Ileleikristi?
13 Lidia, aye nọ ọ dhozọ Ọghẹnẹ na, o wo ọdawẹ kẹ amọfa. Ẹwho Thiatira o no ze, rekọ ọ jẹ rria Filipai okenọ Pọl ọ jọ etẹe ta usiuwoma evaọ oware wọhọ 50 C.E. O wọhọ nọ Lidia yọ ohwo nọ o kurẹriẹ ruọ egagọ ahwo Ju, rekọ o sae jọ nọ ahwo Ju nọ e jọ ẹwho na a bu hu yọ uwou-egagọ o jọ Filipai he. Tei te eyae efa nọ e rrọ egba-egagọ a kokohọ kẹ egagọ kẹle ethẹ jọ okenọ ukọ na o ro whowho emamọ usi na kẹ ai. Ikere na e ta nọ: “Ọnowo o te rovie eva [Lidia] re o yo ẹme nọ Pọl ọ rẹ ta. Nọ a te họe ame, avọ ekru riẹ no, ọ tẹ lẹ omai, annọ, ‘Otẹrọnọ wha ruẹ nọ me te ẹrọwọ kẹ Ọnowo na, wha nyaze obọ uwou mẹ te ria.’ Ọ tẹ duọ omai họ.” (Iruẹru 16:12-15) Fikinọ Lidia ọ gwọlọ ru eware iwoma kẹ amọfa, ọ duọ Pọl avọ egbẹnya riẹ họ re a jọ kugbei. Ẹvẹ o rẹ were omai te okenọ Ileleikristi ẹwo nọ i wo uyoyou nẹnẹ a te dhesẹ ọghoruo otiọye!—Ahwo Rom 12:13; 1 Pita 4:9.
Ma Gwọlọ Owhai Emaha na Re
14. Ẹvẹ Jesu Kristi o yerikugbe emaha na?
14 Ọmọ Ọghẹnẹ, Jesu Kristi, ọnọ ọ vọ avọ ẹwo na họ ọnọ ọ tuọ ukoko Ileleikristi na họ. Udu u kie ahwo vi evaọ akotọ riẹ keme ọ rrọ yoyou avọ ohrọ. Okenọ ahwo jọ a wọ emọ rai bru Jesu ze ẹdẹjọ, ilele riẹ a tẹ gwọlọ edhere nọ a re ro le ai vrẹ. Rekọ Jesu ọ tẹ ta nọ: “Jọ emaha esese na i bru omẹ ze; wha whaha ae he; keme itieye i wo uvie Ọghẹnẹ. Uzẹme mẹ [ta] kẹ owhai, ọnọ ọ rẹ rehọ uvie Ọghẹnẹ wọhọ ọmaha ọsese he, ọ sae ruẹ e vievie he.” (Mak 10:13-15) Re ma wo eghale Uvie na, ma rẹ jọ wowolẹ je yo ẹme wọhọ emaha. Jesu o dhesẹ nọ o you emaha na nọ ọ wọ ae fihọ oma je guọvunu kẹ ai. (Mak 10:16) Kọ ẹvẹ whai emaha na nẹnẹ? Jọ u mu owhai ẹro nọ ma you owhai jẹ gwọlọ owhai evaọ ukoko na.
15. Didi eware kpahe uzuazọ Jesu a kere fihọ Luk 2:40-52, kọ didi oriruo o fihọ kẹ emaha?
15 Okenọ Jesu ọ gbẹ jọ ọmaha, o dhesẹ nọ o you Ọghẹnẹ gbe Ikereakere na. Okenọ ọ jọ ikpe 12, tei te ọsẹgboni riẹ, Josẹf avọ Meri, a kperẹ no otẹwho rai Nazarẹt kpohọ Jerusalẹm kẹ ehaa Ọnyavrẹ na. Evaọ oke ekpozi, ọsẹgboni riẹ a tẹ ruẹ nọ Jesu ọ rrọ usu kugbe ai hi. A tẹ te rue riẹ nọ ọ keria ọgwa etẹmpol na jọ, be gaviezọ kẹ iwuhrẹ ahwo Ju na jẹ be nọ ae enọ. Avọ igbunu inọ Josẹf avọ Meri a gwọlọ e riẹ bẹ, Jesu ọ tẹ nọ inọ: “Wha gbẹ riẹ nọ mẹ rẹ jọ eva uwou Ọsẹ mẹ?” O te lele ọsẹgboni riẹ zihe kpo, jẹ roma kpotọ kẹ ae, ọ tẹ be rro avọ areghẹ. (Luk 2:40-52) Ẹvẹ oriruo nọ Jesu o fihọ kẹ emaha mai o woma te! A re yo ẹme kẹ esẹgbini rai je wo isiuru kẹ ewuhrẹ kpahe eware abọ-ẹzi.—Iziewariẹ 5:16; Ahwo Ẹfẹsọs 6:1-3.
16. (a) Eme emezae jọ a bo via okenọ Jesu o je se isẹri eva etẹmpol na? (b) Didi uvẹ ọghọ Ileleikristi emaha na a wo nẹnẹ?
16 Wọhọ ọmaha, ẹsejọhọ who bi se isẹri kpahe Jihova eva obọ isukulu je n’uwou ruọ uwou kugbe ọsẹgboni ra. (Aizaya 43:10-12; Iruẹru 20:20, 21) Okenọ Jesu o je se isẹri je siwi ahwo eva etẹmpol na kẹle oke uwhu riẹ, emezae jọ a te je bo nọ: “Hosana kẹ Ọmọ Devidi!” Avọ evedha fiki onana, ilori izerẹ gbe otu ikere-ebe na a tẹ ta nọ: “Who bi yo epanọ enana e rẹ ta na?” Jesu o te yo nọ: “E; wha ri se he [inọ], ‘Wha rẹ rehọ ejiro nọ o no unu emaha gbe emọ unuevie’?” (Matiu 21:15-17) Wọhọ emaha eyena, whai emaha nọ e rrọ ukoko na wha wo uvẹ ọghọ nọ wha re ro jiri Ọghẹnẹ gbe Ọmọ riẹ. Ma gwọlọ nọ wha jọ gb’omai wọhọ iwhowho Uvie.
Okenọ Okpẹtu Ọ tẹ Via
17, 18. (a) Ẹvẹ Pọl ọ rọ dhogbo ekokohọ azọhọ kẹ Ileleikristi evaọ Judia? (b) Ẹvẹ azọhọ unevaze nọ a ru kẹ ahwo Judia nọ e rọwo na u kpomahọ Ileleikristi erọ Ju gbe erọ orẹwho Egedhọ?
17 Makọ epanọ uyero mai o rrọ, uyoyou o rẹ wọ omai fi obọ họ kẹ ibe Ileleikristi nọ e rrọ ọbẹwẹ. (Jọn 13:34, 35; Jemis 2:14-17) Uyoyou kẹ inievo riẹ evaọ Judia họ oware nọ o wọ Pọl re ọ nya ikoko nọ e rrọ Akaya, Galesha, Masidonia, gbe ẹkwotọ Esia duwu re o koko eware nọ a zọhọ fiki rai. O sae jọ nọ ukpokpoma, ozighi, gbe ohọwo nọ ilele nọ e rrọ Jerusalẹm a nyaku na oye o wha oware nọ Pọl o se “uye,” ‘olahiẹ,’ gbe ‘ọraha eware rai’ na ze. (Ahwo Hibru 10:32-34; Iruẹru 11:27–12:1) Fikiere ọ tẹ rẹrote igho nọ a zọhọ kẹ Ileleikristi iyogbere evaọ Judia.—1 Ahwo Kọrint 16:1-3; 2 Ahwo Kọrint 8:1-4, 13-15; 9:1, 2, 7.
18 Azọhọ unevaze kẹ erezi na evaọ Judia u dhesẹ nọ ọgbakugbe inievo o jọ usu ahwo Ju gbe erọ otu orẹwho Egedhọ nọ e be gọ Jihova. Azọhọ nọ a ru na o tẹ jẹ lẹliẹ Ileleikristi orẹwho Egedhọ na wo uvẹ nọ a ro dhesẹ uyere kẹ ibe egegagọ rai erọ ahwo Judia rọkẹ efe abọ-ẹzi nọ a wo mi ai. Evaọ edhere ọnana, a ghale eware iwo gbe erọ abọ-ẹzi kugbe ohwohwo. (Ahwo Rom 15:26, 27) Fiki uyoyou gbe evaọ unevaze a bi ro ru azọhọ kẹ ibe enọ e rọwo nọ e rrọ ọbẹwẹ nẹnẹ re. (Mak 12:28-31) Ma gwọlọ ohwohwo evaọ abọ nana re, re obọ o wezẹ obọ, re ‘ọnọ o wo kawo o gbe wo kawo hrọ họ.’—2 Ahwo Kọrint 8:15.
19, 20. Kẹ oriruo ro dhesẹ epanọ ahwo Jihova a ro fi obọ họ no okenọ okpẹtu ọ tẹ via.
19 Nọ ma riẹ nọ Ileleikristi a gwọlọ ohwohwo na, ma rẹ dhogbo vẹrẹ vẹrẹ bru inievo mai nọ e rrọ uye. Wọhọ oriruo, roro kpahe oware nọ o via okenọ otọ nọ unuhu o tehe El Salvador evaọ emuhọ 2001. Enẹ iyẹrẹ jọ e ta: “Inievo nọ e rrọ t’ofẹ t’ofẹ El Savador kpobi a zọhọ eware ze. Ẹko inievo sa-sa a dhogbo no obọ Guatemala, United States, gbe Canada ze ti fi obọ họ. . . . Evaọ omoke kpẹkpẹe ọvo a bọ iwou nọ i bu vi 500 gbe Egwa Uvie 3 nọ e rrọ kpatiẹ. Iruo egaga gbe okugbe ọrọ inievo ababọ-oriobọ nana o ta usiuwoma gaga.”
20 Iyẹrẹ jọ nọ i no South Africa ze e ta nọ: “Ẹvo ologbo nọ ọ raha abọ ologbo Mozambique o kpomahọ inievo Ileleikristi mai buobu re. Uwou-ogha nọ o rrọ Mozambique u ru ọruẹrẹfihotọ nọ a rẹ rọ rẹrote abọ ẹgwọlọ rai buobu. Rekọ uwou-ogha na o tẹ yare nọ ma vi emamọ iwu nọ a wha no se inievo nọ e rrọ ọbẹwẹ. Iwu nọ ma zọhọ nọ ma vi se inievo mai evaọ Mozambique e rẹ sae vọ ibrikpẹ esa.” Ẹhẹ, evaọ idhere enana re, ma gwọlọ ohwohwo.
21. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme n’otha na?
21 Wọhọ epanọ ma jọ obehru ruẹ no na, abọ kpobi ugboma ohwo i wuzou. Epọvo na o rrọ kẹ ukoko Ileleikristi na re. Ahwo riẹ kpobi a gwọlọ ohwohwo. U te je fo nọ a rẹ gọ evaọ okugbe ọvo. Uzoẹme n’otha na o te ta kpahe eware jọ nọ u ru onana lọhọ.
Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?
• Ithatho vẹ e rrọ udevie ugboma ohwo gbe ukoko Ileleikristi na?
• Didi owọ Ileleikristi ọsosuọ na a jẹ okenọ ibe enọ e rọwo a gwọlọ obufihọ?
• Evẹ họ iriruo Ikereakere jọ nọ i dhesẹ nnọ Ileleikristi e gwọlọ ohwohwo je fi obọ họ kẹ ohwohwo?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 10]
Akwila avọ Prisila a wo ọdawẹ kẹ amọfa
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 12]
Ahwo Jihova a re fi obọ họ kẹ ohwohwo gbe amọfa eva okenọ okpẹtu ọ tẹ roma via