Raro Kele Jihova—Dhesẹ Uvi-Ẹdhoguo Gbe Ẹrẹreokie

“Mẹ họ ỌNOWO na nọ o re dhesẹ uyoyou, je ruiruo nọ i kiete avọ ẹrẹreokie eva akpọ na; keme eware enana e rẹ were omẹ.”—JERIMAYA 9:24.

1. Didi ẹruore ogbunu Jihova o fihọ otọ?

JIHOVA ọ y’eyaa inọ ẹdẹ ọ be tha nọ ahwo kpobi a te riẹe. Ẹkwoma ọruẹaro riẹ Aizaya, ọ ta nọ: “Eva ugbehru ẹri mẹ na a te [jariẹ] nwaoma hayo ekpe he, keme akpọ na ọ te vọ avọ eriariẹ ỌNOWO na wọhọ epanọ ame ọ vọ abade.” (Aizaya 11:9) Ẹvẹ ẹruore ọyena o gbunu te!

2. Eme ẹriẹ Jihova o kẹre te? Fikieme?

² Rekọ eme u dhesẹ re a riẹ Jihova? Jihova o dhesẹ oware nọ o mae rọ oja kẹ Jerimaya: “Jọ ọnọ o bi ru omoro, jọ o ru omoro evaọ onana, inọ, o vuhumu, re ọ jẹ riẹ omẹ, nọ mẹ họ ỌNOWO na nọ o re dhesẹ uyoyou, je ruiruo nọ i kiete avọ ẹrẹreokie eva akpọ na; keme eware enana e rẹ were omẹ.” (Jerimaya 9:24) Fikiere, re a riẹ Jihova o kẹre te ẹriẹ edhere nọ o re ro dhesẹ uvi-ẹdhoguo gbe ẹrẹreokie. Nọ ma te dhesẹ ekwakwa eyena, ọ te were eva k’omai. Ẹvẹ ma rẹ sai ro ru ere? Evaọ Ẹme riẹ, Ebaibol na, Jihova ọ rawo okerefihotọ iruẹru riẹ kugbe ahwo-akpọ nọ e gba ha no anwae ze. Ẹkwoma ewuhrẹ riẹ, ma rẹ sae riẹ edhere uvi-ẹdhoguo gbe ẹrẹreokie Jihova jẹ raro kele iei.—Ahwo Rom 15:4.

O Kiẹrẹe Ghele na avọ Ohrọoriọ

3, 4. Eme u je fo kẹ Jihova re ọ raha Sodọm avọ Gomora?

³ Ẹdhoguo Ọghẹnẹ kpahe Sodọm avọ Gomora yọ obọdẹ oriruo nọ u dhesẹ abọ sa-sa uvi-ẹdhoguo Jihova. Orọnikọ Jihova ọ rehọ uye nọ u fo kẹ ọvo ho rekọ ọ rehọ esiwo kẹ enọ i te. Kọ ọraha ikpewho enana o ghine fo? Abraham, ẹsejọhọ ọnọ ọ riẹ kpahe eyoma Sodọm vọvọ họ, o roro ere vẹre he. Jihova ọ kẹ Abraham imuẹro inọ ọ tẹ sae ruẹ imakpe nọ i kiẹrẹe, ọ te siọ okpẹwho na ba. U re vevẹ, uvi-ẹdhoguo Jihova o rọ kpatakpata hayo ababọ ohrọ họ.—Emuhọ 18:20-32.

⁴ Ọkiẹriwo enjẹle ivẹ na yọ imuẹro ivevẹ ọrọ ogbekuo uruemu Sodọm. Okenọ ahwo okpẹwho na, “te emaha te ekpako,” a riẹ nọ ezae ivẹ e nyaze te kpahe Lọt, a tẹ wariẹ uwou riẹ họ avọ iroro na nnọ aikpobi na a rẹ gba ezae na du. Ogbekuo rai o rro yọ! Ababọ avro, ẹdhoguo Jihova kẹ okpẹwho na o kiẹrẹe.—Emuhọ 19:1-5, 24, 25.

5. Ẹvẹ Ọghẹnẹ o ro siwi Lọt avọ uviuwou riẹ no Sodọm?

⁵ Nọ ọ fodẹ ọraha Sodọm avọ Gomora wọhọ oriruo unuovẹvẹ no, Pita ukọ na o te kere nọ: “Ọnowo ọ riẹ epanọ o re ro siwẹ ahwo-Ọghẹnẹ no edawọ.” (2 Pita 2:6-9) Uvi-ẹdhoguo o hae jariẹ hẹ otẹrọnọ a raha Lọt avọ uviuwou riẹ kugbe ahwo Sodọm nọ e riẹ Ọghẹnẹ hẹ. Fikiere, ẹnjẹle Jihova ọ vẹvẹ Lọt unu kpahe ọraha nọ ọ be tha. Nọ Lọt o je bruenẹ h’emu, “epanọ ỌNOWO ọ re ohrọ riẹ,” enjẹle na a te kru rie, aye riẹ, gbe emetẹ riẹ obọ a te su ai no okpẹwho na no. (Emuhọ 19:12-16) O rẹ sai mu omai ẹro inọ Jihova o ti dhesẹ ọdawẹ ọvo na kẹ ikiẹrẹe evaọ ọraha eyero-akpọ ọnana nọ ọ be tha na.

6. Fikieme ma gbe mu ruawa kpahe ọraha uyerakpọ omuomu nọ ọ be tha na ha?

⁶ Dede nọ urere eyero ọnana o te jọ oke “orukele,” ma re du ruawa ha. (Luk 21:22) Ẹdhoguo nọ Ọghẹnẹ ọ te whaze eva Amagẹdọn o “gbobọ kiẹrẹe.” (Olezi 19:9) Wọhọ epanọ Abraham o wuhrẹ, mai ahwo-akpọ ma rẹ sai fieva mai kpobi họ uvi-ẹdhoguo Jihova, onọ u kpehru vi ọmai thethabọ. Abraham ọ nọ inọ: “Kọ obruoziẹ akpọ na o gbe ru kiẹrẹe?” (Emuhọ 18:25; wawo Job 34:10.) Hayo wọhọ epanọ Aizaya o fi rie họ gbagba, ono o “dhesẹ edhere otoriẹ rọ kẹe?”—Aizaya 40:14.

Iruo Ẹrẹreokie re O Siwi Ahwo-Akpọ

7. Usu vẹ o rọ udevie uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ gbe ohrọ riẹ?

⁷ Orọnikọ uvi-ẹdhoguo u re dhesẹ oma via evaọ edhere nọ ọ rọ kẹ irumuomu uye ọvo ho. Jihova o dhesẹ oma riẹ wọhọ “Ọghẹnẹ okiẹrẹe avọ Osiwi.” (Aizaya 45:21) Fikiere, usu okpekpe o rọ udevie ẹrẹreokie Ọghẹnẹ, hayo uvi-ẹdhoguo riẹ, avọ isiuru riẹ re o siwi ahwo-akpọ no okpomahọ uzioraha. Be ta kpahe ẹme ọnana, The International Standard Bible Encyclopedia, Ukere 1982, o riobọhọ nọ “uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ o rẹ gwọlọ idhere iwoma nọ o re ro dhesẹ ohrọ Riẹ je ru esiwo Riẹ gba.” Orọnikọ Ọghẹnẹ o re kuọ ohrọ kugbe uvi-ẹdhoguo riẹ hẹ rekọ, ukpoye, fikinọ ohrọ yọ edhesẹ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ. Ọruẹrẹfihotọ ọtanigbo Ọghẹnẹ rọkẹ esiwo ohwo-akpọ yọ oriruo obọdẹ ọrọ abọ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ ọnana.

8, 9. (a) Eme a kugbe udhesẹ na, “iruo ẹrẹreokie omọvo”? Fikieme? (b) Eme Jihova ọ be nọ mi omai?

⁸ Osa ẹtanigbo na omariẹ—uzuazọ oghaghae Ọmọ ọvo Ọghẹnẹ, Jesu Kristi—yọ osa ulogbo keme ijaje Jihova e nya ehrugbakpọ duwu, yọ ọye omariẹ o bi koko ai. (Matiu 20:28) Uzuazọ ogbagba, orọ Adamu, u vru no, fikiere o gwọlọ uzuazọ ogbagba re u siwi uzuazọ kẹ emọ Adamu. (Ahwo Rom 5:19-21) Pọl ukọ na o dhesẹ edhere ẹgbakiete Jesu, kugbe osohwa ẹtanigbo na, wọhọ “iruo ẹrẹreokie omọvo.” (Ahwo Rom 5:18) Fikieme? Keme no ẹjiroro Jihova ze, ẹtanigbo ahwo-akpọ yọ oware nọ u kiehọ je kiete eruo, dede nọ ọ te lahiẹ oma gaga ru ei. Emọ Adamu e wọhọ “ukpoko nọ u wiri rẹrẹ,” onọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ whọlọ họ, hayo wọhọ “oviohọ-ukpẹ nọ ubi kuye iwiri,” onọ ọ gwọlọ furie he. (Matiu 12:20) Ọghẹnẹ o wo evaifihọ inọ ezae gbe eyae ẹrọwọ jọ a ti no oma Adamu ze.—Wawo Matiu 25:34.

⁹ Ẹvẹ ma rẹ k’uyo kẹ odhesẹvia ologbo uyoyou gbe uvi-ẹdhoguo ọnana? Oware ovo jọ nọ Jihova ọ yare mi omai họ ma “ru onọ u kiẹrẹe.” (Maeka 6:8) Ẹvẹ ma sai ro ru onana?

Gwọlọ Uvi-Ẹdhoguo, Le Ẹrẹreokie

10. (a) Edhere jọ vẹ ma re jo dhesẹ uvi-ẹdhoguo? (b) Ẹvẹ ma sae rọ kake gwọlọ ẹrẹreokie Ọghẹnẹ?

¹⁰ Orọ ọsosuọ, ma re nwene kpohọ ute ẹfuọ Ọghẹnẹ. Fikinọ ijaje Ọghẹnẹ i kiete je kiẹrẹe, ma tẹ be rria lele ai koyehọ ma bi dhesẹ uvi-ẹdhoguo. Oye họ oware nọ Jihova ọ gwọlọ mi ahwo riẹ. Jihova ọ ta kẹ emọ Izrẹl nọ: “Wha wuhrẹ uruemu ezi u ruo; wha gwọlọ oziẹokiẹrẹe.” (Aizaya 1:17) Jesu ọ kẹ ahwo nọ i je yo Ovuẹ obọ Ugbehru riẹ ohrẹ ovo na, ọ hrẹ rai nnọ a ‘kake gwọlọ uvie na gbe ẹrẹreokie Ọghẹnẹ.’ (Matiu 6:33) Pọl ọ tudu họ Timoti awọ nọ ọ “dhẹgbalọ ẹrẹreokie.” (1 Timoti 6:11) Nọ ma tẹ be rria lele ute Ọghẹnẹ ọrọ uruemu jẹ whẹ uruemu okpokpọ na họ, yọ uvi-ẹdhoguo gbe ẹrẹreokie ma bi le na. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:23, 24) Koyehọ, ma rẹ gwọlọ uvi-ẹdhoguo ẹkwoma eware i ruo evaọ edhere Ọghẹnẹ.

11. Fikieme gbe oghẹrẹ vẹ ma sae rọ họre ẹtahobọ uzioraha?

¹¹ Wọhọ epanọ ma riẹ na, o lọhọ kẹ ahwo-akpọ sebaẹgba ẹsikpobi hi re a ru oware nọ u kiete je kiehọ. (Ahwo Rom 7:14-20) Pọl ọ tudu họ Ileleikristi Rom awọ re a họre mukpahe ẹtahobọ uzioraha, re a sae rehọ igboma rai nọ a ro mudhe no kẹ Ọghẹnẹ wọhọ “ekuakua iruo ẹrẹreokie,” enọ i ti w’iruo kẹ Ọghẹnẹ evaọ orugba ẹjiroro riẹ. (Ahwo Rom 6:12-14) Epọvo na, ẹkwoma ewuhrẹ gbe efihiruo Ẹme Ọghẹnẹ ẹsikpobi, ‘iroro-ekpọvio Ọnowo na’ e rẹ sae daruọ ai oma je wo “odhesẹkẹ eva ẹrẹreokie.”—Ahwo Ẹfẹsọs 6:4; 2 Timoti 3:16, 17.

12. Eme ma rẹ whaha ma tẹ gwọlọ ru amọfa epanọ ma gwọlọ nọ Jihova o ru omai?

¹² Orọ avivẹ, ma re dhesẹ uvi-ẹdhoguo nọ ma te ru k’amọfa epanọ ma gwọlọ nọ Jihova o ru k’omai. O rẹ lọlọhọ re ma wo izi ivẹ—obọ olọlọhọ kẹ omobọ mai rekọ obọ ogaga kẹ amọfa. Ma re wo oria nọ ma re gu iruthọ mai fihọ, rekọ ma ve viri iruthọ amọfa, ẹsejọhọ enọ e tubẹ kawo vi emai dede. Jesu ọ nọ gbiae nọ: “Fikieme who je bi riwi orara nọ o rọ ẹro omoni ra, yọ who bi roro ubro nọ o rọ ẹro ra ha?” (Matiu 7:1-3) Jọ o thọrọ omai ẹro ho inọ uvumọ ohwo ọ sai dikihẹ hẹ otẹrọnọ Jihova o bi no iruthọ mai riwi. (Olezi 130:3, 4) Otẹrọnọ uvi-ẹdhoguo Jihova o bi ru ei kpairoro vrẹ oyẹlẹ inievo mai, ono ma rọ nọ ma je brukpe ai?—Ahwo Rom 14:4, 10.

13. Fikieme oma o jẹ wọ ohwo okiẹrẹe re ọ ta emamọ usi Uvie na?

¹³ Orọ avesa, ma re dhesẹ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ nọ ma te fioma họ iruo usiuwoma ota ziezi. Jihova ọ hrẹ omai nọ: “Whọ se ewoma ba e ru kẹ enọ u te he, okenọ who wo ogaga nọ who re ro ru ei.” (Itẹ 3:27) U re woma ha re ma fao eriariẹ nọ e rẹ kẹ uzuazọ nọ Ọghẹnẹ o rovie obọ k’omai na nyaobọ. Uzẹme, ahwo buobu a sae se ovuẹ mai, rekọ nọ Ọghẹnẹ ọ gbẹ be kẹ ai ohrọ na, u re no omai eva ze re ma gbẹ kẹ ai uvẹ nọ a re ‘ro te ekurẹriẹ.’ (2 Pita 3:9) Yọ wọhọ Jesu, o rẹ were omai okenọ ma tẹ sai fiobọhọ kẹ ohwo jọ kurẹriẹ ziọ uvi-ẹdhoguo gbe ẹrẹreokie. (Luk 15:7) Enẹna họ ẹruoke nọ ma rẹ rọ ‘kọ ibi ẹrẹreokie.’—Hosia 10:12.

“Emọ-Ivie I ve ti Guẹdhọ Uzẹme”

14. Abọ vẹ ekpako i wo kpahe uvi-ẹdhoguo?

¹⁴ Mai kpobi ma rẹ nya evaọ edhere ẹrẹreokie hrọ, rekọ ekpako evaọ ukoko Ileleikristi a wo obọdẹ owha-iruo evaọ abọ ọnana. Esuo ọmọ-ovie Jesu o ‘dikihẹ fiki uvi-ẹdhoguo gbe ẹrẹreokie.’ Fikiere, ute ekpako họ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ. (Aizaya 9:7) A rẹ kareghẹhọ oware nọ a jọ eruẹaruẹ dhesẹ eva Aizaya 32:1: “Ri ovie o reti suẹ avọ ẹrẹreokie, gbe emọ-ivie i ve ti guẹdhọ uzẹme.” Wọhọ esẹro nọ ẹzi o ro mu, hayo ‘iruiruo Ọghẹnẹ,’ ekpako a re ru eware evaọ edhere Ọghẹnẹ.—Taitọs 1:7.

15, 16. (a) Ẹvẹ ekpako e be rọ raro kele othuru-igodẹ ẹrọwọ ọrọ ọtadhesẹ Jesu na? (b) Didi iroro ekpako na a wo kpahe ahwo nọ i vru no evaọ abọ-ẹzi?

¹⁵ Jesu o dhesẹ nnọ uvi-ẹdhoguo Jihova u wo ororokẹ, ohrọ, gbe iroro. Maero, ọ daoma fiobọhọ kẹ ahwo nọ i wo ebẹbẹ re ‘ọ gwọlọ je siwi ọnọ o vru.’ (Luk 19:10) Wọhọ othuru-igodẹ evaọ ọtadhesẹ Jesu nọ ọ gwọlọ oria kpobi bẹsenọ ọ rọ ruẹ ogodẹ nọ o vru, ekpako na a rẹ gwọlọ enọ i ghoro vrẹ no evaọ abọ-ẹzi jẹ daoma kpọ ai zihe ziọ uthuru na.—Matiu 18:12, 13.

¹⁶ Ukpenọ a brukpe enọ e thọ izieraha ilogbo na, ekpako a rẹ daoma siwi jẹ kpọ ai ziọ ekurẹriẹ o tẹ lọhọ. A rẹ ghọghọ nọ a tẹ sai fiobọhọ kẹ ohwo nọ o ghoro no. Dede na, o rẹ kẹ ae ọkora nọ orumuomu ọ tẹ siọ ekurẹriẹ. O tẹ via ere, ute ukiẹrẹe Ọghẹnẹ o gwọlọ e rai nọ a si ohwo nọ o kurẹriẹ hẹ no ukoko. Makọ ere, wọhọ ọsẹ ọmọ ogbọfariẹ na, a wo irẹro inọ ẹdẹjọ ọnọ o ruthọ na ‘o ti bru omariẹ kpiroro.’ (Luk 15:17, 18) Fikiere, ekpako na a rẹ j’owọ weze bru ejọ nọ a sino ukoko no re a kareghẹhọ ae epanọ a sai ro zihe ziọ ukoko Jihova.a

17. Ute vẹ ekpako na a wo nọ a te bi guẹdhọ uzioraha, kọ didi okwakwa u re fiobọhọ kẹ ae nyate ute oyena?

¹⁷ O mai fo re ekpako a raro kele uvi-ẹdhoguo Jihova nọ a te bi guẹdhọ oruthọ. Erahaizi a je “bru” Jesu ze keme a roro nọ o ti wo otoriẹ rai je fiobọhọ kẹ ai. (Luk 15:1; Matiu 9:12, 13) Dede na, orọnikọ Jesu ọ jẹ oruthọ rehọ họ. Emu ẹsiẹvo nọ ọ re kugbe Jesu o wọ Zakiọs, ofi-iwhayo nọ a riẹ, kurẹriẹ ọ tẹ jẹ hwosa kẹ uye nọ ọ rọ bẹ amọfa kpobi. (Luk 19:8-10) Ekpako na nẹnẹ a wo ute ovo na eva ẹdhoguo rai—re a kpọ ọnọ o ruthọ na kpohọ ekurẹriẹ. A te fi oma rai h’otọ wọhọ epanọ Jesu ọ jọ, o te lọhọ kẹ irumuomu buobu re a gwọlọ obufihọ rai.

18. Eme o re fiobọhọ kẹ ekpako re a jọ wọhọ “oria nọ idhere no ẹkporo”?

¹⁸ Udu olọlọhọ u re fiobọhọ kẹ ekpako dhesẹ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ, onọ o rẹ tuaro hayo jọ eva gaga ha. Avọ isiuru, Ẹzra ọ ruẹrẹ udu riẹ fihọ, orọnikọ iroro riẹ ọvo ho, re ọ ruẹsi wuhrẹ emọ Izrẹl uvi-ẹdhoguo. (Ẹzra 7:10) Udu otoriẹ u re fiobọhọ kẹ ekpako fi ehri-izi Ikereakere nọ i fo h’iruo je fi iyero omomọvo họ iroro. Okenọ Jesu o siwi aye nọ o je hwẹ azẹ, o dhesẹ nnọ uvi-ẹdhoguo Jihova o gwọlọ otoriẹ ẹjiroro gbe ibieme uzi na. (Luk 8:43-48) A rẹ sae rehọ ekpako nọ i bi dhesẹ uvi-ẹdhoguo avọ ohrọ ro dhesẹ “oria nọ idhere no ẹkporo” rọkẹ enọ oyẹlẹ obọ rai gbe eyero omuomu ọnana nọ ma be rria i kpe muotọ no.—Aizaya 32:2.

19. Didi uyo oniọvo-ọmọtẹ jọ ọ kpahe fihọ efihiruo uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ?

¹⁹ Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ o kie ruọ uzioraha ulogbo jọ o wo ovuhumuo uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ nọ a dhesẹ kẹe. Ọ f’eva nọ: “Uzẹme na, ozọ o jẹ j’omẹ nyabru ekpako na ha. Rekọ a dhesẹ ohrọ gbe orro kẹ omẹ. Ekpako na a wọhọ esẹ viukpọ iguẹdhọ egeva. A fiobọhọ kẹ omẹ vuhumu nnọ Jihova ọ te se omẹ hẹ nọ mẹ tẹ gwọlọ kpọ idhere mẹ vi. Me wuhrẹ epanọ ọ be rọ whọku omai no wọhọ Ọsẹ oyoyou. Mẹ sai rovie eva mẹ kẹ Jihova, avọ evaifihọ nnọ o ti yo ayare mẹ. Me te rri kpemu, mẹ rẹ sae ta gbagba nnọ ẹgwae ọyena kugbe ekpako na ikpe ihrẹ nọ e vrẹ ghinọ oghale no obọ Jihova ze. No okioye ze, usu mẹ kugbei o ga viere no.”

Yọrọ Uvi-Ẹdhoguo je Ru Oware Nọ U Kiẹrẹe

20. Eme họ irere otoriẹ gbe edhesẹ uvi-ẹdhoguo gbe ẹrẹreokie?

²⁰ Avọ uyere, uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ o gwọlọ vi oware nọ u fo kẹ ohwo kpobi nọ a rẹ kẹe. Uvi-ẹdhoguo Jihova o wọ riẹ no re ọ rehọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ rọ kẹ ahwo nọ i dhesẹ ẹrọwọ. (Olezi 103:10; Ahwo Rom 5:15, 18) Enẹ Ọghẹnẹ o re ro yeri kugbe omai keme uvi-ẹdhoguo riẹ u bi roro kpahe iyero mai, yọ o be gwọlọ siwi ukpenọ u brukpe. Uzẹme, emamọ otoriẹ epanọ uvi-ẹdhoguo Jihova o kẹre te u si omai kẹle iẹe viere. Yọ nọ ma be daoma raro kele abọ okwakwa riẹ nana, oghale u re te izuazọ mai gbe erọ amọfa. Ilale uvi-ẹdhoguo mai o rẹ thọrọ Ọsẹ odhiwu mai ẹro ho. Jihova ọ y’eyaa k’omai nọ: “Wha yọrọ uzẹme, re wha ru oware ukiẹrẹe, keme usiwo mẹ o be te tha ivobọnana, jegbe esiwo mẹ a re ti ru ei via. Oghale u te ohwo nọ o ru onana.”—Aizaya 56:1, 2.

[Footnotes]

Kọ Whọ Kareghẹhọ?

◻ Eme ọraha Sodọm avọ Gomora o wuhrẹ omai kpahe uvi-ẹdhoguo Jihova?

◻ Fikieme ẹtanigbo na o jẹ rọ edhesẹ ologbo ọrọ uvi-ẹdhoguo gbe uyoyou Ọghẹnẹ?

◻ Idhere esa vẹ ma sai ro dhesẹ uvi-ẹdhoguo?

◻ Edhere vẹ ekpako e sae rọ raro kele uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ?

[Pictures on page 29]

Ẹkwoma usiuwoma ota mai, ma re dhesẹ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ

[Picture on page 30]

Nọ ekpako i te dhesẹ uvi-ẹdhoguo Ọghẹnẹ, o rẹ lọhọ enọ i wo ebẹbẹ obọ re a gwọlọ obufihọ rai