Abọ 6
Kọ Ọghẹnẹ Ọ Jẹ Egagọ Kpobi Rehọ?
1. Wọhọ epanọ Ẹme Ọghẹnẹ ọ ta, oghẹrẹ egagọ ivẹ vẹ ọvo e riẹ?
JESU ọ ta nọ: “Wha rehọ unu ohwahwa ruọ eva; keme edhere ọraha ọ rẹ kẹkẹe o riama fihọ, enọ e rehọ e riẹ ruọ eva a re buobu. Keme edhere nọ a re ro kpohọ uzuazọ ọ rẹ kekeke, unu riẹ ọ rẹ hwahwa, enọ e ro riẹ e rẹ kakao.” (Matiu 7:13, 14) Wọhọ epanọ Ẹme Ọghẹnẹ ọ ta, oghẹrẹ egagọ ivẹ ọvo e riẹ: ọjọ uzẹme, ọjọ ọrue; ọjọ ọgbagba, ọjọ ọthọthọ; ọjọ ọnọ o re su kpohọ uzuazọ, ọjọ ọnọ o re su kpohọ ọraha.
2. Ẹvẹ Ikereakere na i ro dhesẹ nnọ orọnikọ egagọ kpobi e rẹ were Ọghẹnẹ hẹ?
2 Ahwo jọ a roro nnọ egagọ kpobi e rẹ were Ọghẹnẹ. Awọ Ebaibol obotọ na i dhesẹ nọ onana o rrọ ere he:
● “Ahwo Izrẹl a te je ru eware etọtọ evaọ aro Ọnowahwo, a tẹ jẹ gọ Bale gbe Ashtorọt, edhọ obọ Siria, gbe erọ obọ Saidọn te erọ obọ Moab, te edhọ Ammọn avọ Filistia; a jẹ nyase Ọnowahwo ba, a gbẹ rọwo gọ ọe ofa ha. ỌNOWO na o te mu ofu kẹ ahwo Izrẹl.” (Ibruoziẹ 10:6, 7) Ma tẹ be gọ emedhọ hayo ọghẹnẹ ọfa u te no Ọghẹnẹ uzẹme na no, ma re wo ọjẹrehọ Jihova ha.
● “Ahwo ọnana igbenu rai a be rọ dhẹ omẹ [Ọghẹnẹ], rekọ eva rai i thabọ no omẹ; a be gọ omẹ gheghe, uwuhrẹ rai epa orọ ijaje ahwo.” (Mak 7:6, 7) Otẹrọnọ ahwo nọ a ta nọ a be gọ Ọghẹnẹ a bi wuhrẹ iroro obọ rai viukpọ oware nọ Ebaibol na o wuhrẹ, egagọ rai ufofe. Ọghẹnẹ ọ rẹ jẹe rehọ họ.
● “Ọghẹnẹ họ ẹzi, enọ e be gọ e, e rẹ rọ ẹzi gbe uzẹme gọ e hrọ.” (Jọn 4:24) Egagọ mai e rẹ rọwo kugbe uzẹme Ẹme Ọghẹnẹ hrọ.
Ibi Egagọ Erue
3. Didi edhere jọ a rẹ rọ hẹriẹ egagọ uzẹme no ọrọ ọrue?
3 Ẹvẹ ma sae rọ riẹ sọ egagọ jọ e were Ọghẹnẹ hayo e were riẹ hẹ? Jesu ọ ta nọ: “Kure kure nọ u woma o rẹ mọ ibi iwoma, rekọ ure umuomu o rẹ mọ ibi iyoma . . . Fikiere ibi rai wha re ro vu hu ai.” Koyehọ, otẹrọnọ obọ Ọghẹnẹ egagọ i no ze, e rẹ mọ emamọ ibi; rekọ otẹrọnọ obọ Setan egagọ i no ze, e rẹ mọ ekpehre ibi.—Matiu 7:15-20.
4. Didi okwakwa egegagọ Jihova a re dhesẹ?
4 Egagọ uzẹme i re ru ahwo nọ a you oma rai je dhesẹ uyoyou kẹ amọfa. Onana o rrọ ere keme Jihova omariẹ ọ rrọ Ọghẹnẹ oyoyou. Jesu ọ ta nọ: “Fiki onana ahwo kpobi a jẹ riẹ nọ whai ilele mẹ re whai ohwo o te you ohwo.” Ẹvẹ egagọ e rẹ rọ nyate ute egagọ uzẹme nana?—Jọn 13:35; Luk 10:27; 1 Jọn 4:8.
5. Ẹvẹ ofeme-ulogbo jọ u dhesẹ ekiọthuọ erigbo ọrọ Africa na?
5 Roro kpahe ekiọthuọ irigbo ọrọ Africa na. The New Encyclopædia Britannica o ta nọ: “Enwenọ ahwo Africa 18,000,000 a rọ fa edhere Islāmic Sahara gbe Abade India na vrẹ evaọ udevie ukpe 650 rite 1905. Evaọ ubro avivẹ ọ ikpe-udhusoi avọ 15 na, ahwo Europe a te mu eki họ ẹtho evaọ akotọ ethẹ ẹkpẹlobọ-ọre Africa, yọ evaọ 1867, a fi ahwo Africa 7,000,000 rite 10,000,000 họ ekọ kpohọ Orẹwho Iyibo wọhọ erigbo no.”
6. Didi abọ egagọ i wo evaọ ekiọthuọ erigbo na?
6 Eme egagọ i ru evaọ etoke ozighi ọnana evaọ Africa nọ a jẹ tatabọ họ ezae, eyae, gbe emọ siọ iwou gbe iviuwou rai ba, rọ egbregba kare ae, rọ egbokọ eroro kpoka họ ae, nọ a jẹ dẹ jẹ zẹ ae wọhọ iruẹ na? Enẹ Bethwell Ogot o kere evaọ Daily Nation ọrọ Nairobi, Kenya: “Te Egagọ-Ileleikristi gbe Islam a jọ egagọ rai rọwo okugbe ọrọ ahwo-akpọ, rekọ egagọ ivẹ na họ enọ e fa ewho nọ a jẹ jọ thueki erigbo avọ ọriẹwẹ uyẹ na. . . . Ma re vuhu abe-ọriọ Muslim gbe Ileleikristi mu, abe-ọriọ erẹwho Ukiediwo-Ọre gbe Udevie Ovatha-Ọre na, gbe aruotuo iroro nọ e wha akọriọ ọrọ ahwo Africa buobu ze evaọ ikpe-udhusoi buobu na.”
Egagọ gbe Ẹmo
7. Didi abọ isu egagọ i wo kpahe ẹmuofio no?
7 Egagọ erue i dhesẹ ubi ugbogbo rai via evaọ idhere efa no re. Wọhọ oriruo, dede nọ Ebaibol na ọ ta nọ ma re “you omọfa,” isu egagọ evaọ akpọ na soso a dikihẹ emu ẹmo jẹ wha ẹmuofio haro no.—Matiu 22:39.
8. (a) Ẹvẹ isu egagọ e rọ wha ikpakpe haro no evaọ ehọre Africa? (b) Eme epastọ jọ ọ ta kpahe isu egagọ evaọ etoke ẹmo omoma ọ Nigeria na?
8 O rọ oware idhere he inọ evaọ 1994, izerẹ gbe izerẹ-eyae jọ a w’obọ evaọ ahwo okpe evaọ Rwanda. Egagọ i wo abọ ologbo no evaọ ehọre efa evaọ Africa re. Wọhọ oriruo, evaọ etoke ẹmo omoma nọ a jọ kpe ahwo gaga evaọ Nigeria na, egagọ evaọ t’ofẹ t’ofẹ a tuduhọ ahwo awọ re a họre. Nọ ẹmo na ọ j’otọ, epastọ jọ ọ ta nnọ isu ichọche na a “go iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ rai họ akotọ” no. Ọ tẹ jẹ ta nọ: “Mai nọ ma se oma mai egbodibo Ọghẹnẹ ma zihe ruọ egbodibo Setan no.”
9. Eme Ebaibol na ọ ta kpahe egbodibo Setan?
9 Ebaibol na ọ ta oghẹrẹ eme evona: “Setan oma riẹ ọ rẹ rehọ oma riẹ ru elo ukọ-odhiwu. O sae rọ oware ugbunu hu, otẹrọnọ iruiruo riẹ a rehọ oma ru iruiruo ẹrẹreokie.” (2 Ahwo Kọrint 11:14, 15) Wọhọ epanọ ahwo omuomu buobu a re ru ẹghẹ inọ a woma na, Setan ọ rẹ rehọ egbodibo nọ i re dhesẹ oma nọ a kiẹrẹe viẹ ahwo họ rekiyọ iruo rai e rrọ muomu yọ ibi rai e rrọ gbogbo.
10. Edhere vẹ isu egagọ e rọ vro Ọghẹnẹ no?
10 Evaọ akpọ na soso, isu egagọ a ta usiuwoma kpahe uyoyou, udhedhẹ, gbe ewoma no, rekọ omukpahe, ẹmo, gbe ababọ omarọkẹ Ọghẹnẹ họ uruemu rai. Ebaibol na ọ riẹ rai dhesẹ. Ọ ta nọ: “A re dhesẹ oma nọ ae a riẹ Ọghẹnẹ, rekọ yọ a be rọ uruemu rai vro ẹe.”—Taitọs 1:16.
Wha no “Babilọn Ologbo Na”
11. Ẹvẹ Ebaibol na o dhesẹ egagọ erue?
11 Ma rẹ sae ruẹ oware nọ Jihova o roro kpahe egagọ erue ẹkwoma ese obe Ebaibol ọrọ Eviavia na. A jọ etẹe dhesẹ egagọ erue wọhọ aye ẹwoho, “Babilọn ologbo na.” (Eviavia 17:5) Muẹrohọ epanọ Ọghẹnẹ o dhesẹ i rie:
● “Ogberẹ ologbo na . . . ọnọ ivie akpọ na kpobi i lele bruẹnwae.” (Eviavia 17:1, 2) Ukpenọ a rẹ roma kpotọ kẹ Ọghẹnẹ, egagọ erue i duomahọ esuo-ohrowo no, ẹsibuobu a rẹ ta oware nọ egọmeti o re ru kẹ ae.
● “Eva riẹ a jẹ ruẹ azẹ eruẹaro gbe erezi na, gbe ahwo kpobi nọ a kpe i eva akpọ na.” (Eviavia 18:24) Egagọ erue e lahiẹ je kpe idibo ẹrọwọ Ọghẹnẹ no, yọ uzou riẹ azẹ ima ahwo buobu nọ a jọ ẹmuofio kpe ọ rrọ.
● Ọ vọ avọ “eheri gbe oma-oro.” (Eviavia 18:7) Egagọ erue i wo efe ologbo, onọ isu riẹ e be rọ rria uzuazọ okpohwo.
● “Whọ tẹ rehọ ewhariọ ra lẹliẹ erẹwho akpọ na kpobi họ.” (Eviavia 18:23) Fiki ewuhrẹ ọrue riẹ inọ ẹwẹ na o re whu hu, egagọ erue e gbẹ edhere kẹ oghoghẹrẹ iruẹru-imizi gbe ẹvagba no, o tẹ jẹ wha ozodhẹ iwhuowhu gbe egagọ esemọ haro no.
12. Didi unuovẹvẹ Ebaibol na ọ kẹ kpahe egagọ erue?
12 Avọ unuovẹvẹ ogaga kẹ ahwo re a hẹrioma no egagọ erue, Ebaibol ọ ta nọ: “Ahwo mẹ, wha nya siẹ e ba, ogbẹrọ ere he, wha ti lele iei ru umuemu riẹ je lele iei ruẹ uye riẹ.”—Eviavia 18:4, 5.
13. Eme ọ te via kẹ egagọ erue gbe enọ e rrọ eva riẹ?
13 Kẹle na, Babilọn Ologbo na, isuẹsu egagọ ọrue akpọ na, ọ te raha muotọ riẹriẹriẹ. Ebaibol na ọ ta nọ: “Uye riẹ o rẹ te tha eva ẹdọvo-uwhu-idudhe uweli-uwhu, ohọo gbe erae nọ e rẹ te maha iẹe; keme Ọnowo Ọghẹnẹ Erumeru na ọ ye o bruoziẹ riẹ.” (Eviavia 18:8) Re ma whaha ewo abọjọ uye riẹ, ma re sioma kpobi no egagọ erue, ma re wo uvumọ obọ kugbe iruẹru riẹ hẹ, ehaa riẹ, gbe erọwọ riẹ nọ e rẹ dha Ọghẹnẹ eva na. Ẹme na ọ kpata gaga. Izuazọ mai e rrọ awa!—2 Ahwo Kọrint 6:14-18.
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 20, 21]
Egagọ erue i duomahọ ẹmo gbe ekiọthuọ erigbo no
[Ẹnọ i wo Uwoho]
Olẹ kẹ egbaẹmo: Daily Times of Nigeria; okọ irigbo: Schomburg Center for Research in Black Culture/The New York Public Library/Astor, Lenox and Tilden Foundations; ọmọzae nọ ohọo u bi kpe: UN PHOTO 186797/J. Isaac