Daoma Jọ Ohwo Owowolẹ

1. Eme a rẹ sae nọ omai evaọ oria nọ ma bi jo ru iruo hayo obọ isukulu?

NỌ OHWO nọ wha gbe bi ru iruo hayo ọmọ isukulu ra jọ ọ tẹ be nọ owhẹ onọ kpahe oghẹrẹ nọ mai Isẹri Jihova ma rrọ gbe eware nọ ma bi wuhrẹ, udu u re bru owhẹ? Udu u re bru omai ahwo buobu. Rekọ ma te roro kpahe onọ na ziezi, o rẹ lẹliẹ omai riẹ oware nọ ohwo na o bi roro gbe eware nọ ọ riẹ. Yọ o sae lẹliẹ omai ta usi uwoma kẹe. Rekọ ẹsejọ, ofu ahwo a rẹ rọ nọ onọ utioye na. A tẹ maki bi mu ofu, u re gbe omai unu hu, keme ma riẹ nọ a lẹliẹ ahwo buobu họ kpahe omai no. (Iruẹru 28:22) Oye ovo gbe he, Ebaibol ọ ta nọ evaọ “edẹ urere na” ahwo “a ti mu ofu-ọkpoo.”—2 Tim. 3:1, 3.

2. Ma tẹ rrọ wolẹ, eme o te lẹliẹ omai ru?

² Ẹsejọhọ who bi roro nọ, ‘Kọ ẹvẹ mẹ te sae rọ rehọ udu kpotọ kpahe ẹme kẹ ohwo nọ ọ be nọ omẹ enọ kpahe eware nọ mẹ jọ Ebaibol wuhrẹ?’ Oware jọ nọ u ti fiobọhọ kẹ owhẹ họ, whọ rẹ daoma jọ wolẹ. Ohwo owowolẹ yọ ohwo nọ eva e rẹ kake dha ha nọ a te ru ei thọ hayo ta ẹme oyoma kẹe. (Itẹ 16:32) Rekọ ẹsejọhọ whọ te jọ obeva ra ta nọ, ‘Re a rọ unu tae, o rrọ lọlọhọ, rekọ re a ru ei na họ ẹme na.’ Kọ ẹvẹ whọ sae rọ kpahe ẹme wolẹ nọ ohwo jọ o te bi lele owhẹ si ikẹ kpahe ẹme nọ Ebaibol ọ ta? Kọ otẹrọnọ who yẹ emọ no, ẹvẹ whọ sai ro wuhrẹ ai re a rọ unu kpotọ kpahe ẹme kẹ ahwo otiọye na? Ma te ta kpahe eware nana.

EPANỌ MA SAE RỌ JỌ WOLẸ

3. Fikieme ma rọ ta nọ ohwo nọ ọ rrọ wolẹ yọ ọgba orọnọ ọyẹlẹ hẹ? (2 Timoti 2:24, 25)

³ Ohwo nọ ọ rrọ wolẹ yọ ọgba orọnọ ọyẹlẹ hẹ. Ọmọziọ oware he re ohwo ọ gba oma riẹ nọ a te ru ei thọ hayo ta ẹme oyoma kẹe. Ẹwolẹ yọ abọjọ “ubi ẹzi na.” (Gal. 5:22, 23) U wo ẹme Griki jọ nọ a rẹ fa “ẹwolẹ” ẹsejọ. A jẹ hae rehọ iẹe ta ẹme kpahe anyenya ẹwọ nọ a wuhrẹ no. Anyenya otiọye na, a gbe ri wuhrẹ iẹe he, a rẹ sae dhẹe kpohọ oria ha. Rekọ nọ a te wuhrẹ iẹe no, whọ sae dhẹe. Dede nọ ọ rrọ gaga, whọ sae kpọe rri obonọ whọ gwọlọ nya kpobi. Kọ ẹvẹ mai ahwo-akpọ ma sae rọ jọ wolẹ ma tẹ make rrọ gaga? Ma rẹ sae rọ ẹgba obọmai ọvo ru ei hi. Ma rẹ lẹ se Ọghẹnẹ re ọ rehọ ẹzi riẹ fiobọhọ kẹ omai wo emamọ uruemu nana. Iriruo ahwo buobu i dhesẹ nọ ma sae ginẹ jọ ohwo nọ ọ rrọ wolẹ. Ma wo inievo buobu nọ a rọ unu kpotọ kpahe ẹme kẹ ahwo nọ a jẹ wọso ae. Yọ u ru nọ ejọ rai a be rọ rehọ emamọ ubiẹro rri Isẹri Jihova enẹna. (Se 2 Timoti 2:24, 25.) Kọ ẹvẹ whọ sae rọ jọ ohwo owowolẹ?

4. Eme iku Aiziki i wuhrẹ omai kpahe oware nọ u ro fo re ma jọ wolẹ?

⁴ Ma rẹ jọ Ebaibol ruẹ iku ahwo buobu nọ a jọ wolẹ gbe erere nọ o no rie ze. Ohwo otiọye jọ họ Aiziki. Okenọ ọ jẹ rria ẹwho ahwo Filistia nọ a re se Gira, ahwo ẹwho na a jẹ riẹe ihri. A te nwo ẹkpẹ ruru eza nọ idibo ọsẹ riẹ a tọ. Rekọ ukpenọ Aiziki ọ ta nọ, ‘Ma gbe whu nẹnẹ hẹ, ma gbe whu ofa ha,’ ọ tẹ kwa thabọ kẹ ae, jẹ tọ eza efa. (Emu. 26:12-18) Ahwo Filistia a tẹ jẹ wọ bru ei ziọ obei inọ ame nana yọ ọrai re. Rekọ o lele i rai whọ họ. (Emu. 26:19-25) Kọ eme o lẹliẹ Aiziki jọ wolẹ ghele epanọ a kpokpo i rie te na? Ọ rọ aro kele ọsẹgboni riẹ. Ọ riẹ nọ okenọ Abraham ọ jọ akpọ o wo oma ẹwhọ họ, yọ Sera ọ jọ ohwo odhedhẹ.—Emu. 21:22-34; 1 Pita 3:4-6.

5. Kẹ oriruo jọ nọ u dhesẹ nọ esẹgbini a sai wuhrẹ emọ rai re a jọ wolẹ.

⁵ Whai esẹgbini, wha sai wuhrẹ emọ rai epanọ a rẹ jọ wolẹ re. Joma kẹ oriruo ọmọzae jọ nọ a re se Maxence nọ ọ rrọ ikpe ikpegbihrẹ. Emọ isukulu riẹ a re kri ofu emu hu, yọ ọ rẹ nyaku ahwo otiọye na nọ o te kpohọ usi uwoma. Fikiere ọsẹgboni riẹ a tẹ jẹ daoma wuhrẹ iẹe re ọ jọ wolẹ. O jọ oware ẹdẹ ọvo ho. Ọsẹgboni riẹ a ta nọ, “Obọnana Maxence o vuhumu no nọ ohwo nọ ọ sae gba omariẹ ọye ọ mae ga vi ohwo nọ o re mu ofu hayo họre ohwo nọ ọ be gwọlọ iẹe ẹme.” Maxence o zihe ruọ ohwo owowolẹ no.

6. Ẹvẹ olẹ o sai ro fiobọhọ kẹ omai jọ wolẹ?

⁶ Kọ eme ma re ru nọ ohwo jọ o te bi ru oware nọ o rẹ kẹ omai uye? Ma rehọ iẹe nọ ohwo na ọ be raha odẹ Ọghẹnẹ mai hayo ọ be ta nọ Ebaibol na o wotọ họ. Ma rẹ lẹ se Jihova re ọ kẹ omai ẹzi riẹ, jẹ kẹ omai areghẹ nọ ma rẹ rọ ta ẹme kẹe wolẹ. Kọ nọ oware na o tẹ vrẹ no, ma jẹ ruẹ nọ oghẹrẹ nọ ma rọ ta ẹme kẹ ohwo na ere ma hae tae he, eme ma re ru? Ma sae jẹ lẹ kpahe ẹme na je roro oghẹrẹ nọ ma sae rọ kpahe ẹme ẹdẹfa nọ oware utioye na o tẹ via. Ma te ru ere, Jihova ọ te kẹ omai ẹzi ọfuafo riẹ nọ u ti fiobọhọ kẹ omai kpọ ofu mai, re ma sae jọ wolẹ.

7. Ehrẹ vẹ e rrọ Ebaibol nọ e sae lẹliẹ omai gba omamai re ma kpahe ẹme wolẹ? (Itẹ 15:1, 18)

⁷ U wo eria Ebaibol jọ nọ ma sae jọ ruẹ ehrẹ nọ i re fiobọhọ kẹ omai kpahe ẹme wolẹ nọ a te ru eva dha omai. Ẹzi Ọghẹnẹ ọ sai fiobọhọ kẹ omai kareghẹhọ ehrẹ itieye na. (Jọn 14:26) Ma rẹ sae jọ obe Itẹ ruẹ emamọ ehrẹ nọ i re fiobọhọ kẹ omai jọ wolẹ. (Se Itẹ 15:1, 18.) Ere ọvo ho, a jọ obe Itẹ na fodẹ irere nọ i re te omai nọ ma tẹ gba omamai re ma siọ ofu ba emu nọ ohwo jọ o te ru omai eva dha.—Itẹ 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

MA TẸ RIẸ OTỌ OWARE U RE FIOBỌHỌ KẸ OMAI KPAHE ẸME WOLẸ

8. Fikieme ma je roro kpahe oware nọ o lẹliẹ ohwo nọ omai onọ kpahe eware nọ ma bi wuhrẹ?

⁸ Oware ofa nọ u re fiobọhọ kẹ omai jọ wolẹ họ nọ ma tẹ riẹ oware nọ o lẹliẹ ohwo ta ẹme jọ. (Itẹ 19:11) Whọ tẹ riẹ oware nọ o wha riẹ ze nọ ohwo ọ rọ ta ẹme jọ kpahe oghẹrẹ nọ mai Isẹri Jihova ma rrọ hayo eware nọ ma re wuhrẹ, o te whae ze nọ whọ te rọ gba omara re whọ gbẹ rọ ofu kpahe ẹme kẹ ohwo na ha. Eme itieye na nọ ahwo a rẹ ta na e wọhọ ure nọ o kpọ bia evaọ ethẹ. Ofẹ nọ o rrọ obotọ ame na oye o rẹ mae rro. Ere ọvona re, nọ ohwo ọ tẹ ta ẹme jọ kpahe omai Isẹri Jihova, joma riẹ nọ eware nọ e be kẹe uye, hayo oware nọ ọ jọ obọ udu riẹ roro o lẹliẹ e riẹ ta ẹme na. Fikiere re ma tẹ te kpahe ẹme, joma kareghẹhọ nọ ẹsejọ ma rẹ riẹ oware nọ o lẹliẹ ohwo na ta ẹme na ha.—Itẹ 16:23.

9. Ẹvẹ oghẹrẹ nọ Gidiọn ọ rọ kpahe ẹme kẹ ahwo Ifremu u ro dhesẹ nọ ọ riẹ oware nọ ọ rrọ otọ ofu rai na?

⁹ Joma ta ẹme kpahe oghẹrẹ nọ Gidiọn ọ rọ kpahe ẹme kẹ ahwo Ifremu. A je lele iei whọ inọ o se rai hi okenọ ọ jẹ wọ ẹmo bru ewegrẹ Izrẹl. Kọ ofu nọ a je mu na, o sae jọ nọ oware jọ o rrọ otọ riẹ? Kọ o sae jọ nọ a roro nọ Gidiọn o rri rai vo jabọ? O sae jọ ere. Rekọ a maki je do ruru Gidiọn na, o lele i rai whọ họ. Ọ rọ unu kpotọ kpahe ẹme kẹ ae. “Ofu rai o te hrẹ kpotọ.”—Ibr. 8:1-3.

10. Ẹvẹ u fo nọ ma re rri enọ nọ ahwo a rẹ nọ kpahe Isẹri Jihova, kọ oghẹrẹ vẹ ma rẹ rọ kpahe ẹme? (1 Pita 3:15)

¹⁰ Ẹsejọhọ fiki oware jọ nọ mai Isẹri Jihova ma re ru hu, ohwo nọ wha gbe bi ru iruo hayo ọmọ isukulu ra ọ sae ta nọ, ‘Izi rai e ga hrọ.’ Ma rẹ sae vuẹe oware nọ o lẹliẹ omai rri oware na ere, rekọ ma rẹ tae avọ adhẹẹ. (Se 1 Pita 3:15.) Uvẹ nọ ma rẹ rọ riẹ oware nọ o rẹ were ohwo na u rovie no na. Joma rri rie inọ o mukpahe omai jabọ họ. O tẹ make rọnọ o mukpahe omai dede, joma rọ unu kpotọ lele iei ta ẹme. Ẹsejọhọ o te lẹliẹe roro ẹme na didi, ọ vẹ te ruẹ nọ kpakọ oghẹrẹ nọ o je rri rie na, ere o rrọ họ. Ọ tẹ maki bi zue eme họ kẹ omai hayo rehọ oma ẹkoko ta ẹme na, joma gbẹ daoma rọ unu kpotọ ta ẹme kẹe.—Rom. 12:17.

11-12. (a) Ohwo ọ tẹ nọ omai onọ ogaga jọ, eme u fo nọ ma re roro kpahe taure ma tẹ te kpahe ẹme? (Rri uwoho na re.) (b) Dhesẹ oghẹrẹ nọ ẹme jọ nọ ohwo jọ ọ ta kpahe omai o sae rọ lẹliẹ omai wuhrẹ iẹe emamọ oware jọ.

¹¹ Ma rehọ iẹe nọ ohwo nọ ma gbe bi ru iruo ọ nọ omai nọ, ‘Fikieme wha gbe bi ru ehaa ẹdẹ-eyẹ hẹ?’ U fo re ma kake nọ omamai nọ, ‘Kọ o bi roro nọ mai Isẹri Jihova ma rẹ reakpọ kuoma ha? Hayo kọ o bi roro nọ ma rẹ sasa oma ha?’ O sae jọ nọ o bi roro nọ ma gbe bi lele ai ru eware itieye na ha, o te whae ze nọ ma gbe ti ro yerikugbe ohwohwo sasasa ha evaọ oria nọ ma bi jo ru iruo na. Ma sai jiri ei inọ ọ daoma nọ ọ rọ gwọlọ nọ ahwo a hai ru eware kugbe. Oware utioye na o rẹ were omai re. Ma gwọlọ nọ mai avọ ahwo nọ ma bi lele ru iruo ma rẹ riẹ yeri ziezi. Ẹme otiọye na o sae lẹliẹe rọ udu kpotọ. Who ve dhesẹ oware nọ Ebaibol ọ ta kpahe ehaa ẹdẹ-eyẹ kẹe.

¹² Ma sae rehọ oghẹrẹ utioye na ta ẹme kẹ ohwo nọ o bi lele omai vro avro kpahe eware efa. Ọmọ isukulu mai ọ sae ta nọ oghẹrẹ nọ Isẹri Jihova a re rri ezae nọ i re lele ezae wezẹ gbe eyae nọ i re lele eyae wezẹ u woma ha. Kọ ọ ginẹ riẹ oghẹrẹ nọ ma bi rri ahwo otiọye na? Kọ o sae jọ nọ ogbẹnyusu hayo omoni riẹ jọ ọ rrọ usu ahwo yena? Binikọ o bi roro nọ ma mukpahe ahwo otiọye na? Ma rẹ sae vuẹe nọ ma you ahwo kpobi, yọ ma riẹ nọ duọ ohwo duọ oghẹrẹ nọ ọ gwọlọ yeri uzuazọ riẹ.b (1 Pita 2:17) Nọ ọ jẹ rọ udu kpotọ no, ma vẹ vuẹe oware nọ Ebaibol ọ ta kpahe ẹme na gbe erere nọ ma re wo nọ ma te bi koko izi Ọghẹnẹ.

13. Ohwo ọ tẹ be rọ owhẹ se ẹkoko fikinọ whọ rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ, ẹvẹ whọ sai ro lele iei ta ẹme?

¹³ Nọ ohwo ọ tẹ be rọ ẹme jọ lele omai si ikẹ gaga, joma nwani roro nọ ma riẹ oware nọ o be lẹliẹe rri ẹme na ere he. (Tait. 3:2) Joma kẹ oriruo jọ. Ma rehọ iẹe nọ ọmọ isukulu ra ọ ta nọ ohwo nọ ọ ta nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ kpobi yọ ẹkpa. Kọ oyena o te nwane lẹliẹ owhẹ roro nọ u mu rie ẹro nọ eware kpobi i mu romavia, yọ o se eware buobu kpahe iẹe no? Ẹsejọhọ o roro ẹme na te ziezi re ọ tẹ tae he. Kọ whọ te nwani mu ẹme họ ẹta kpahe eware nọ egba-eriariẹ a kiẹ ku re wha mu avro họ? Whọ sae kẹe obe jọ nọ ọ sai jo se kpahe ẹme na tao. Hayo whọ sae vuẹe inọ jọ o kpohọ jw.org nyai rri eme nọ a ta kpahe ẹme ẹma a ma eware hayo i mu romavia. Ẹsejọhọ ọ te jọ etẹe ruẹ uzoẹme hayo ividio jọ nọ o were riẹ nọ wha sae ta ẹme kpahe. Whọ tẹ ta ẹme kẹe avọ adhẹẹ, ọ sai nwene iroro.

14. Ẹvẹ Niall ọ rọ rehọ eware nọ e rrọ jw.org lele ọmọ eklase riẹ ta ẹme kpahe oware jọ nọ o roro nọ Isẹri Jihova a bi mu ta?

¹⁴ Oniọvo jọ nọ a re se Niall nọ ọ rrọ uzoge ọ rehọ eware nọ e rrọ oria itanẹte mai na lele ahwo buobu ta ẹme kpahe eware jọ nọ a re ro lele omai vro avro no. Ọ ta nọ, “Ọmọ eklase mẹ jọ ọ jẹ hae ta kẹ omẹ nọ, ‘Who brobọno eware nọ egba-eriariẹ a kiẹ ku nọ whọ rẹ rọwo, kọ iku jọ nọ ahwo jọ a jọ uzou obọrai roro ze a je kere ai fihọ obe eye whọ be rọwo.’” Nọ Niall ọ ruẹ nọ ọ be rọwo gaviezọ kẹ ẹme nọ ọ be ta ha, ọ tẹ dhugbẹ vuẹe nọ jọ o kpohọ jw.org re o se eware nọ a kere fihọ oria “Egba-Eriariẹ avọ Ebaibol” na. Ẹdẹfa nọ Niall o je lele iei ta ẹme, ọ tẹ ruẹ nọ ọ be rehọ uzou kpotọ lele iei ta ẹme na. O wọhọ nọ o kpohọ jw.org nyai se kpahe ẹme emama na. Ẹsejọhọ who te ru oware nọ Niall o ru na, emamọ oware o sai noi ze re.

WUHRẸ EMỌ RA EPANỌ A RẸ KPAHE ẸME WOLẸ

15. Ẹvẹ esẹgbini a sai ro wuhrẹ emọ rai epanọ a rẹ kpahe ẹme wolẹ nọ emọ isukulu rai a tẹ be nọ ae kpahe eware nọ Isẹri Jihova a re wuhrẹ?

¹⁵ Esẹgbini a sai wuhrẹ emọ rai epanọ a rẹ rọ kpahe ẹme wolẹ nọ ohwo jọ ọ tẹ be nọ ae kpahe oware jọ nọ a jọ Ebaibol wuhrẹ no. (Jem. 3:13) Esẹgbini jọ a re ru onana nọ a te bi ru egagọ uviuwou. A rẹ ta ẹme kpahe eware jọ nọ emọ isukulu hayo iticha rai a sae ta ẹme te. Ọsẹ hayo oni na ọ sae rọ oma ru iticha hayo ọmọ isukulu nọ ọ wọ ẹme na ze. Ọmọ na ọ vẹ ta oware nọ ọ riẹ nọ o gba na kẹe. A ve wuhrẹ ọmọ na oghẹrẹ nọ ọ sae rọ ta ẹme na wolẹ, jẹ tae evaọ oghẹrẹ nọ ọ rẹ rọ were ọmọ isukulu hayo iticha rai.—Rri ẹkpẹti na “Wha Wuhrẹ Epanọ Wha te rọ Ta Oware na Via.”

16-17. Nọ a tẹ be jọ obọ uwou wuhrẹ emaha na oghẹrẹ nọ a rẹ kpahe ẹme, fikieme u ro woma re a ru ei wọhọ ẹsenọ a rrọ obọ isukulu dẹẹ?

¹⁶ Nọ esẹgbini a tẹ be jọ obọ uwou wuhrẹ emọ rai, o rẹ lẹliẹ ae riẹ epanọ a rẹ ta ẹme ruọ ohwo oma. Yọ o rẹ lẹliẹ eware nọ a wuhrẹ no mu ai ẹro ziezi. Who te kpohọ jw.org, rri oria “Izoge,” whọ te ruẹ ebe nọ izoge a re kere eme fihọ. A ru ai re i fiobọhọ kẹ izoge na riẹ oware nọ o soriẹ nọ a bi ro koko izi nọ a bi koko na. A vẹ jẹ riẹ epanọ a sae rọ rehọ ẹme obọrai kẹ iyo enọ nọ a te nọ ae kpahe eware nọ a jọ Ebaibol wuhrẹ no. Ebe nana i re fiobọhọ kẹ esẹgbini gbe emọ ruẹrẹ oma kpahe ziezi re a sae rọ unu kpotọ ta oware nọ a wuhrẹ, jẹ tae ruọ ahwo oma.

¹⁷ Ọmọzae jọ nọ a re se Matthew ọ ta nọ oghẹrẹ nọ a ro wuhrẹ iẹe evaọ obọ uwou u fiobọhọ kẹe gaga. Nọ a te bi ru egagọ uviuwou, ọsẹgboni riẹ a re fi ẹme jọ nọ a sae ta evaọ obọ isukulu hotọ. A vẹ jọ ebe ukoko na kiẹ kpahe iẹe. Matthew ọ ta nọ: “Ma re roro kpahe oghoghẹrẹ nọ ẹme otiọye na ọ sae rọ roma lahwe evaọ obọ isukulu. Ma re ru ei via wọhọ ẹsenọ ma rrọ obọ isukulu dẹẹ. Nọ mẹ tẹ riẹ oware nọ o soriẹ nọ ma gbe bi ru eware jọ họ no, ozọ u re gbe mu omẹ hẹ nọ ẹme otiọye na ọ tẹ romavia. Yọ mẹ rẹ sae ta ẹme wolẹ kẹ ohwo kpobi nọ ọ nọ omẹ kpahe iẹe.”

18. Ma te ru epanọ obe Ahwo Kọlọsi 4:6 o ta, erere vẹ o re noi ze?

¹⁸ Nọ ma tẹ vuẹ ohwo oware nọ o soriẹ nọ ma gbe bi ru oware jọ họ, oyena ọvo o rẹ lẹliẹ ohwo na rọwo ẹme nọ ma ta na ha. Ma tẹ gwọlọ nọ ọ rọwo ẹme na, ma rẹ rọ unu kpotọ tae, jẹ tae oghẹrẹ nọ ọ rẹ rọ daruọ ohwo na oma. (Se Ahwo Kọlọsi 4:6.) Ma tẹ be ta oware nọ ma wuhrẹ no kẹ ohwo, o wọhọ ẹsenọ ma bi gbolo obọro kẹe. Ma tẹ gwọlọ nọ ọ jae, ma re gbolo iei ẹrera orọnikọ ma rẹ rehọ iẹe fi ei hi. Epọvo na re, nọ ma tẹ be rọ unu kpotọ ta ẹme kẹ ohwo, jẹ rehọ areghẹ ta ẹme na, ẹsiẹe ohwo na ọ rẹ gaviezọ kẹ omai. Rekọ otẹrọnọ avro ọvo ohwo na ọ gwọlọ lele omai vro hayo ẹkoko ọ gwọlọ rehọ omai se, ma re ku enu mai kufiẹ kẹe he. (Itẹ 26:4) Ma riẹ nọ ahwo jọ a rrọ ere. Rekọ ahwo buobu nọ a rẹ nọ omai enọ na, a ginẹ gwọlọ riẹ.

19. Fikieme ma rẹ rọ kpahe ẹme wolẹ nọ ma tẹ be ta oware nọ ma jọ Ebaibol wuhrẹ?

¹⁹ Eware nọ ma ta ẹme te no na u dhesẹ nọ u woma gaga re ma daoma jọ wolẹ. Fikiere lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ owhẹ kpahe ẹme wolẹ ẹsikpobi nọ a te bi lele owhẹ vro avro hayo ta ẹme oyoma kẹ owhẹ. Kareghẹhọ nọ whọ tẹ be kpahe ẹme wolẹ, whọ te kaki lele ahwo whọ họ nọ a tẹ make ta ẹme nọ ọ were owhẹ hẹ. Whọ tẹ be rọ unu kpotọ kpahe ẹme, o sai ru nọ ahwo jọ a rẹ rọ ruẹ nọ oghẹrẹ nọ a je rri omai vẹre na ere ma rrọ họ. A vẹ te jẹ ruẹ nọ obe nọ u woma te Ebaibol ọ riẹ hẹ. Fikiere joma “ruẹrẹ oma kpahe ẹsikpobi” re ma ta eware nọ ma jọ Ebaibol wuhrẹ kẹ ahwo “avọ udu uwowolẹ gbe adhẹẹ odidi.” (1 Pita 3:15) Joma daoma jọ ahwo owowolẹ!