Mwei wa 4

Tene mũno ve mũlaĩka ũmwe watwĩe e na ngwatanĩo nzeo na Yeova. Ĩndĩ ve ĩvinda yavikie ambĩĩa kwenda akathaithawa nĩ andũ. Vandũ va avetange wendi ũsu mũthũku ngoonĩ, aekanie nawʼo weana nginya wesa kũtuma eka naĩ. (Yak. 1:14, 15) Nĩtwĩsĩ mũlaĩka ũsu nĩ Satani, nũndũ “ndaaĩkala nthĩnĩ wa wʼo.” O na no we waleanile na kwenda kwa Yeova na atwʼĩka “ĩthe wa ũvũngũ.” (Yoa. 8:44) Kuma ĩla Satani waleanile na Yeova atwʼĩkie mũmaitha wake mũnene vyũ, na vate nzika nĩ mũmaitha wa andũ. Masyĩtwa ala mũlaĩka ũsu weetiwe nĩmatumaa tũmanya ũndũ ũthũkĩte. Ĩsyĩtwa yake, Satani, yĩla ũalyũlo wayo nĩ “Mũvinganĩsya,” yĩyonanasya kana ũndũ ũla wĩkaa no kũleana na ũsumbĩki mũnene wa Ngai, ĩndĩ yonanasya kana nĩwũũmenete, na awũkitaa naĩ vyũ ateũleela. O na eka ũu, we ndendaa kwona Yeova asumbĩkĩte, nĩ ta ũkũlasya akavalũka ĩndĩĩ. w15 5/15 1:1, 2

O na kau kwĩmanyĩsya Maandĩko nĩkũtumaa twona moalyũku ala twaĩle kwĩka nĩ kana tũmũthũkũme Yeova nesanga, no kũtũtetheeasya maũndũnĩ angĩ. Meva? Nĩkũtumaa tũmũmanya Yeova nesanga na ũu ũituma tũmwenda. Na ĩndĩ ĩla twamwenda mũnango, o nake nũtwendaa vyũ na ngwatanĩo yitũ nake ĩilũma. Ĩndĩ nĩ kana tũmũthengeee Yeova, nũseo tũkemanyĩasya Mbivilia twĩ na kĩeleelo kĩseo. Ĩandĩko ya Yoana 17:3 yaĩtye atĩĩ: ‘Thayũ ũtathela nĩwʼo ũũ, nĩ kana makũmanye we Ngai ũla wa wʼo weka, na ũla wamũtũmie, nake nĩ Yesũ Klĩsto.’ Kwoou kĩeleelo kitũ kĩyaĩle kwĩthĩwa ne o kwĩmanyĩsya tũmaũndũ tũteeĩsĩ, ĩndĩ kyaĩle kwĩthĩwa ne ‘kũmũmanya’ nesa Ngai ũla wĩtawa Yeova. (Kuma 33:13; Sav. 25:4) Twamũmanya Yeova o tondũ tũmwĩsĩ ũla mũnyanyae witũ mũnene, tũikatindaa tũithĩnĩka ĩla twasoma ngewa imwe Mbivilianĩ na twatiwa tũsaanĩwʼe nĩkĩ weekie ũndũ weekie. w15 4/15 3:6-8

O mĩtũkĩ ve atumĩa amwe ala methĩĩtwe maimanyĩsya ana-a-asa ala angĩ nesa manakũlilwʼe nzĩa ĩla matũmĩaa nĩ kana mamatetheesye methĩwe me ma kwĩkwatwʼa kĩkundinĩ. O na kau maumĩte kũndũ kwĩ kĩvathũkanyʼo, ũndũ wa ũsengyʼo nĩ kana ũtao ũla mananenganie nũvwʼanene. Ũu wĩonanyʼa kyaũ? Wĩonanyʼa kana ethĩwa nzĩa ya kũmanyĩsya nĩyosanĩte na Mbivilia, nĩtonya kũtũmĩwa ‘kũndũ kwʼonthe nthĩnĩ wa kĩla ĩkanisa,’ o tondũ kwailyĩ ĩvindanĩ ya mũtũmwa Vaulo. Mwalimũ aĩle kwamba kũtetheesya mũmanyĩwʼa ewʼe e mwĩanĩe. O tondũ mũĩmi waĩle kwamba kũsimba mũũnda na ayũwaa mavali atanamba kũvanda, nowʼo mwalimũ waĩle kwamba kwĩkĩa mũmanyĩwʼa vinya kwa kũmũtetheesya ewʼe e mwĩanĩe ngoonĩ. Kwoou alimũ matonya ata kũtetheesya amanyĩwʼa mewʼe me eanĩe? Nĩ kwa kũtũmĩa nzĩa ta ĩla yatũmĩiwe nĩ Samueli ĩla woombanasya Saulo atongoesye Isilaeli.—1 Sam. 9:15-27; 10:1. w15 4/15 1:11, 12

Maũndũ maingĩ ala nthĩ ĩno ĩtwendeeasya mayĩsa kwosana na myolooto ĩla yĩ Mbivilianĩ. Ũu ti kwasya syĩndũ syonthe sya nthĩ nĩ nthũku. Ĩndĩ nĩtwĩsĩ kana Satani nũtũmĩaa nthĩ ĩno kũamũkya mĩmeo yitũ na nũmĩtũmĩaa atwelelũkye twĩke naĩ, kana o atume twenda nthĩ na kwa nzĩa ĩsu tũieka kũmũthũkũma Yeova na ngoo yonthe. (1 Yoa. 2:15, 16) Veonekana kana kwenda nthĩ nĩkwaaisye Aklĩsto amwe ma ĩvinda ya atũmwa. Kwa ngelekanyʼo, Vaulo aandĩkie: “Ndema nĩwandiie, endie nthĩ ĩno ya ĩvinda yĩĩ.” (2 Tim. 4:10) Mbivilia ndĩwetete nesa nĩ maũndũ meva ma nthĩ ĩno matumie Ndema amũtia Vaulo. No kwĩthĩwa Ndema ambĩĩie kwenda syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ mũno kwĩ kũmũthũkũma Yeova. Na ethĩwa ũu nĩ wʼo, Ndema eekie kwĩyanangĩa ianda sya mwanya ila wesaa kũkwata aimũthũkũma Ngai. Kavaa keka aendeeie kũtetheanĩsya na Vaulo vandũ va kwĩnosya mana, nũndũ vai kĩndũ nthĩ yaĩ ĩtonya kũmũnenga kĩkaelekanwʼa na moathimo ala Yeova wĩthĩwa amũnengie.—Nth. 10:22. w15 5/15 2:10, 11

Yesũ nĩwaeleawa ũndũ ala angĩ mekwĩwʼa, o na nĩwaeleawa ala mathĩnawʼa nĩ maũndũ mataamũkwata. Kwa ngelekanyʼo, atongoi ma ndĩni nĩmamakengaa na kũmombĩĩa mĩao yoo meseũvĩsye, na andũ aingĩ nĩmamakĩĩte mũno. (Mt. 23:4; Mko. 7:1-5; Yoa. 7:13) Yesũ ndamakĩaa o na ndaĩ akengeka, ĩndĩ nĩwaeleawa ũndũ ala mathĩnawʼa nĩ atongoi asu meewʼaa. Nĩkyo Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Na amona makomano, amewʼĩa tei nĩkwĩthĩwa nĩmanyamaawʼa na kũnyaĩĩkwʼa ta malondu mate na mũĩthi.” (Mt. 9:36) Yesũ nĩwendete andũ na nĩwamewʼĩaa tei o ta Ĩthe. Nũndũ Yesũ nĩwendete andũ, ĩla woona maithĩna nĩwamatetheeasya. Kwĩka ũu kwoonanisye kana nĩwendete andũ vyũ o tondũ Ĩthe wake wamendete. Kwa ngelekanyʼo, mũthenya ũmwe Yesũ nĩwendaa kũthũmũa e na amanyĩwʼa make vandũ vauĩtye nũndũ matindĩte maitavanyʼa. Ĩndĩ nĩwoonie andũ mamweteele, amewʼĩa tei, na oosa ĩvinda ambĩlĩlya “kũmamanyĩsya maũndũ maingĩ.”—Mko. 6:30, 31, 34. w15 5/15 4:3, 4

Ũĩ wa Yeova woonekie nesa vyũ ĩla woombie Mwana wake mũsyawa wa mbee. Mwana ũsu awetetwe ta we ũĩ na akasyoka akewa aĩ “mũthũkũmi mũnene” wa Ĩthe. Kwasũanĩa mũyo ũla weewʼaa na ũndũ weewʼaa e mwĩanĩe ĩla Ĩthe “walũmilye matu” na ‘atwʼa myambĩlĩlyo ya nthĩ.’ O na kau Mwana mũsyawa wa mbee wa Ngai nĩwendie syĩndũ isu syoombiwe, “ũtanu [wake] waĩ na ana ma andũ.” (Nth. 8:22-31) Ĩandĩko yĩu yĩonanyʼa kana Yesũ ambĩĩe kũtanĩthwʼa nĩ andũ, kana kwa ndeto ingĩ, ambĩĩe kwenda andũ, tene o na ataaĩsa kũka kũũ nthĩ. Ĩtina, Mwana Mũsyawa wa Mbee wa Ngai nĩwoonanisye kana nĩwendete Ĩthe na nũlũmanĩtye vyũ nake, na kana nĩwendete “ana ma andũ,” ĩla kwa ngenda yake ‘watiie ũla wʼonthe’ waĩ nawʼo na oosa mũvwʼano wa andũ. Eekie ũu nĩ kana anengane “thayũ wake wĩthĩwe wovosyo kwondũ wa aingĩ.” (Avi. 2:5-8, The Holy Bible in Current Kikamba Language; Mt. 20:28) Vate nzika nĩwendete andũ mũno. w15 6/15 2:1, 2

We nũtũngaa mũvea nĩ maũndũ ala Yeova ũkwĩkĩte? Ethĩwa nũtũngaa mũvea, ĩtambya yĩla waĩle kwosa nĩ kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova na ũivatiswa. Lilikana kana ĩla weeyumya wĩthĩawa weevĩta kana ũkeekaa kwenda kwa Yeova tene na tene o na wakwatwa nĩ kyaũ. Kĩu nĩkyaĩle kũtuma ũkĩa? Aiee! Lilikana kana Yeova akwendeaa ũseo, na we “nũmanengae ĩtuvi ala mamũmanthaa.” (Aevl. 11:6) Maũndũ maku mayĩsa kwanangĩka nũndũ wa kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova na kũvatiswa. Vandũ va ũu, maũndũ maku mekaa kũseũvĩĩa ĩla ũũmũthũkũma Yeova. Satani amanthaa kĩla ũtonya kwosa kwaku akeyĩuna, ĩndĩ Yeova ndailyĩ ũu! Satani ndesa kũnenga ala mamũkwataa mbau kĩndũ kĩsa kũmauna tene na tene. Na nengĩ atonya kũũnenga kĩndũ ũte nakyo ata? w16.03 2:16, 18, 19

Nĩ kana ngwatanĩo yaku na Yeova yĩthĩwe yĩ ndũmu vyũ, no nginya ũĩkĩĩe nĩwĩthukĩĩasya mboya. Kwasũanĩa ĩũlũ wa Yesũ. O na e ĩtunĩ nĩweeyoneaa we mwene ũndũ Yeova wasũngĩaa mboya sya athaithi make aĩkĩĩku ĩũlũ wa nthĩ. Na ĩndĩ ĩla watavanasya e kũũ nthĩ, nĩwatũmĩaa mboya kũelesya Ĩthe wake wa ĩtunĩ kĩla kĩ ngoonĩ. O na mũthenya ũmwe nĩwavoyie ũtukũ mũima. We nĩwĩthĩwa eekaa ũu takethĩwa nĩwasũanĩaa kana Yeova ndamwĩthukĩĩsye? (Luka 6:12; 22:40-46) We nĩwĩthĩwa amanyĩisye amanyĩwʼa make kũvoya takethĩwa asũanĩaa ũtethyo ũla mboya ĩtonya kũnengane no kũtuma kĩlĩko kĩusya? Vate nzika, Yesũ nĩweesĩ nesa kana ĩla mũndũ ũkũvoya ethĩawa aineena na Yeova. O naitũ no tũĩkĩĩe vyũ kana Yeova nĩwe “wĩwʼaa mboya.”—Sav. 65:2. w15 4/15 3:11, 13

Ĩla wavoya wĩnyivĩtye syana syaku syĩ vo, nimanyaa kũmwĩkwatya Yeova. Ana, kuma Brazil, aĩtye ũũ: “Ĩla mathĩna mesa kumĩla, ta kwa ngelekanyʼo ĩla sũsũ na ũmau mawaa, asyai makwa nĩmamũvoyaa Yeova amanenge vinya momĩanĩsye na ũndũ ũsu na aimanenga ũĩ wa kwĩka motwi maseo. O na ĩla kwaia vyũ nĩmamwĩkwatasya Yeova amatetheesye. Nũndũ wa ũu nĩneemanyĩisye kũmwĩkwatasya Yeova.” Kwoou ĩla ũũvoya na syana syaku, ndũkeanĩawe nĩ kũivoyea. Voyaa Yeova nĩ kana o naku aũtetheesye. Kwa ngelekanyʼo, no ũmũkũlye aũnenge ũkũmbaũ wa kũneena na mũnene waku wĩanĩ nĩ kana ũkwate mwanya wa kũthi ũmbanonĩ mũnene, aũnenge ũkũmbaũ wa kũtavya mũtũi waku ũvoo mũseo, kana aũtetheesye maũndũnĩ angĩ. Wamwĩkwatya Ngai wĩnyivĩtye syana syaku ikeemanyĩsya kwĩka o taku. w15 11/15 1:7, 8

Kĩndũ kĩmwe kĩseo vyũ kĩtonya kũũtetheesya ũmwende Yeova mũno nĩ kũsũanĩa ĩũlũ wa ũla mũthĩnzĩo mũnene watũnengie, nawʼo nĩ nthembo ya wovosyo ya Mwana wake. (2 Ako. 5:14, 15; 1 Yoa. 4:9, 19) Kũsũanĩa ĩũlũ wa wovosyo na ũndũ ũkũtethasya kũkatumaa wenda kwonanyʼa kana nũũtũnga mũvea. Nĩ kana wĩthĩwe na woni waĩle ĩũlũ wa wovosyo, kwasũanĩa ngelekanyʼo ĩno: Twasye mũndũ nĩwakwovosya ndũkatwawe nĩ ũsĩ. We ũkwata nzĩa ũkenũka, na wavika ũkekĩa ngũa nyau, na ũikwata maũndũ angĩ? Mwa ndwĩka ũu! Vandũ va ũu, kĩla ĩvinda wĩkala ũimũtũngĩa mũvea nũndũ wa ũkwovosya. Keka ti va mũndũ ũsu ndwĩthĩwa thayũ! O ta ũu, keka ti va Yeova Ngai na Yesũ Klĩsto, tũkosa maũndũ maingĩ mũno o na eka thayũ ũla twĩ nawʼo. Nũndũ wa kĩko kĩu kya wendo, yu twĩ na wĩkwatyo mũseo ki wa kwĩsa kwĩkala tene na tene nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ! w16.03 2:16, 17

Yeova nĩweesĩ kana Mwana wake mũsyawa weka akeethĩwa e mũĩkĩĩku kũũ nthĩ nũndũ nĩwekalĩte nake ĩtunĩ e mũĩkĩĩku kwa myaka ĩtatalĩka. E kũũ nthĩ Yesũ nĩwakwatie mbau ũsumbĩki mũnene wa Yeova na ekala e mũĩkĩĩku kwake mũvaka kĩkwʼũ kyake. Twaĩlĩte kũtũnga mũvea mũno nũndũ wa kĩkwʼũ kyake, nĩkwĩthĩwa ĩla wakwie nĩwaĩvie wovosyo ũla wendekaa nĩ kana andũ matangĩĩwe na mayĩthĩwa na wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene me nthĩ ĩla nzaũ Ngai wathanĩte. Mũtũmwa Yoana aandĩkie atĩĩ: “Ũndũnĩ ũũ wendo wa Ngai nĩwonanĩtwʼe kwitũ, nũndũ Ngai nĩwamũtũmie Mwana wake kũũ nthĩ, ũla wasyaiwe e ũmwe, nĩ kana twĩthĩwe na thayũ kwondũ wake. Ũũ nĩwʼo wendo, ti ithyĩ twamwendie Ngai, ĩndĩ nĩwe watwendie ithyĩ, na atũma Mwana wake ethĩwe nthembo ya wĩwʼanĩthyo kwondũ wa naĩ sitũ.”—1 Yoa. 4:9, 10. w15 11/15 3:13, 14

Nĩkwĩthĩwa ithyonthe twĩ ũsyao wa ũla mũndũ wa mbee, Atamu, twasyaiwe na naĩ na nĩtũtalĩlwe kĩkwʼũ. Vai mũndũ o na ũmwe ũkĩla akasya, “Ndi na vata wa wovosyo.” O na mũthũkũmi ũla mũĩkĩĩku vyũ wa Yeova ndekala ate na mumo ũla Yeova watwonisye kwĩsĩla vala ve Klĩsto. No nginya kĩla ũmwe witũ etĩkĩle kana thiĩ ũla tũekewe nĩ mũnene vyũ. Kũtwenda kũla Yeova ũtwendete na tei ũla ũtwĩwʼĩaa kwaĩlĩte kũtũthingʼĩĩsya twĩke ata? Ethĩwa wĩ na ũndũ na mwana-a-asa mũna kana mwĩĩtu-a-asa mũna, atĩĩa ngelekanyʼo ya Yeova, nũndũ we nĩ Ngai “wĩyũmbanĩtye kũekea.” (Nee. 9:17; Sav. 86:5) Ethĩwa nĩtũkũelewa nesa kĩla Yeova weekie nĩ kana atũekee thiĩ witũ ũnenevete ũu, tũkeethĩawa twĩyũmbanĩtye kũekea ala angĩ kuma ngoonĩ. Ngai ndesa kũtwenda na kũtũekea ethĩwa tũyendete angĩ na tũimaekeaa. (Mt. 6:14, 15) O na kau nĩtwĩsĩ nesa kana o na twaekea mũndũ tũyĩthĩawa twaalyũla kĩla kĩneekĩkie, kũekea kũileaa kũlũnga maũndũ. w16.01 2:5, 15-17

Yesũ awetie ndeto isu nĩ kana atetheesye Vetelo vamwe na amanyĩwʼa ala angĩ kũkũna visa ĩũlũ wa ĩvinda yũkĩte. Kwoou maĩ matonya kũkũna visa ĩũlũ wa wĩa ũla makethĩwa makwatĩĩe nthĩnĩ wa silikalĩ ĩla ĩkasumbĩka nthĩ na ĩietee andũ ala ewi moathimo maseo vyũ. Kuma tene athũkũmi ma Yeova ala me kũũ nthĩ nĩmatethekaa mavindĩĩsya mũno ĩũlũ wa kĩla Yeova wathanĩte. Kwa ngelekanyʼo, maũndũ ala Aveli weesĩ ĩũlũ wa kĩeleelo kya Ngai nĩmatoetye kũmũtetheesya akũne visa wa ĩvinda ĩseo yĩla yaĩ mbee wake. O na nĩmamũtetheeisye kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo na wĩkwatyo mũlũmu. Nake Avalaamu eekie maũndũ manene ma mũĩkĩĩo nũndũ no ta weene Ngai aianĩsya wathani wake ĩũlũ wa ũla “ũsyao.” (Mwa. 3:15) O ta ũu, Mose aĩ na mũĩkĩĩo na aendeeie kũmwenda Yeova nũndũ “nĩwasyaisye ĩtuvi yĩla yĩkanenganwe.” (Aevl. 11:26) Naitũ twamwenda Ngai na twamũĩkĩĩa kĩu no kũtũtetheesye kũkũna visa wa maũndũ ala wathanĩte. w15 5/15 3:17, 18

Mũklĩsto ũkwenda kwĩana kĩ-veva nũatĩĩaa ngelekanyʼo ĩsu Yesũ watũtiĩe, na kwoou ndeanĩawa no kaũmanyi kanini ka Mbivilia. Nĩwĩkaa ũkunĩkĩli wa maandĩko ala me Mbivilianĩ nũndũ nĩwĩsĩ “lĩu mũmũ nĩ wa andũ aima.” (Aevl. 5:14) Na kwoou vai nzika kana Mũklĩsto wa mũthemba ũsu ethĩawa na mea ma “kũmũmanya Mwana wa Ngai” nesa vyũ. (Aev. 4:13) Nũndũ wa ũu, we wĩ na mũvango wa kũsoma Mbivilia kĩla mũthenya? We nĩwĩthĩawa na mũvango wa kwĩmanyĩsya wĩ weka kĩla kyumwa? Nũtatĩte ũndũ ũtonya wĩthĩwe na mũvango wa ũthaithi wa mũsyĩ kĩla kyumwa? Ĩvinda yĩu ũkwĩthĩwa ũisoma Ndeto ya Ngai sisya nĩ myolooto yĩva yĩ vau ĩtonya kũũtetheesya ũmanye nesanga mosũanĩo make na wendi wake. Na ĩndĩ tata ũatĩĩe myolooto ĩsu o na ĩla ũkwĩka motwi, na weeka ũu ngwatanĩo yaku na Yeova ĩkaendeea kũlũlũmĩla. w15 9/15 1:5, 9, 10

Yesũ nĩwĩsĩ nesa ũndũ nthĩ ĩno yũmbĩtwe. O na nĩwĩsĩ ũndũ ũtonya kũũngamĩa na kũtũmĩa nesa syĩndũ ila syĩ vaa nthĩ. Ĩla Yesũ waĩ kũũ nthĩ oonanisye kana we nĩ “vinya wa Ngai” kwa kũkĩlya vinya syĩndũ ta ũkanga. Kwasũanĩa ũndũ sua ũmwe kweekĩkie. Mũthenya ũsu Klĩsto aĩ mũnou mũno nĩkwĩthĩwa atindĩte ũtavanyʼa, na nũndũ wa ũu akomete vau ĩsiwanĩ. Itulumo sya ũkanga syakwete kũkimanga ĩsiwa na kũlikya kĩwʼũ na ĩvũyũ. Ĩndĩ o na kau kwaĩ kĩlonzo kingĩ kya kĩuutani na ĩsiwa yakwete kũlũa na kwĩkanwʼa, Yesũ ndaamũka. Eewʼaa mwĩĩ ũsu wĩ na mĩnoo mingĩ. Ĩndĩ amanyĩwʼa make nĩmatelemile mũno na mambĩĩa kũmũamũkya makayĩte: “Nĩtũũkwʼa.” (Mt. 8:25) Nĩvo ĩndĩ Yesũ waamũkie, na akanyʼa kĩuutani na ũkanga akyasya: “Usya, kilya.” Nakyo kĩuutani kĩu kyausya. (Mko. 4:39) Ĩla Yesũ waisye ũu, akanasya kĩuutani na ũkanga iusye na iyĩkala iilyĩ ũu. Kwaendie ata? Mbivilia yaĩtye: “Na kwaya ũuu mũnene.” Ũndũ ũsu woonanisye kana Yesũ e vinya mwingĩ mũno. w15 6/15 1:12-14

Ĩla Yesũ wawetie ĩũlũ wa kwĩtya lĩu witũ wa ũmũnthĩ, nũtonya kwĩthĩwa atũmanyĩasya kwĩtya kĩla twĩ na vata nakyo sua ũsu. Nĩkyo kĩtumi amina kũmanyĩsya ĩla Mboya ya Mwĩaĩi wawetie ũndũ Ngai ũvwʼĩkaa nyeki ya kĩthekanĩ na malaa manake, na ĩndĩ asyoka akũlya atĩĩ: “Ndakamũvwʼĩka inywʼĩ mbee mũno, inywʼĩ ma mũĩkĩĩo mũnini?” Aminĩĩe ndeto isu kwa kũtũtaa ĩngĩ akyasya: “Mũikemakĩe ĩndĩ ũndũ wa ũnĩ.” (Mt. 6:30-34) Ũtao ũsu wĩtũmanyĩsya kana vandũ va kũsembanyʼa na syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ, nũseo tũkeanĩwa ĩla twakwata syĩndũ sya lasima ila tũkwendaa mũthenya ũsu. Syĩndũ isu no ta vandũ vaseo va kwĩkala, wĩa ũtonya kũtũtetheesya tũsũvĩe andũ maitũ, na ũĩ wa kũmanya ũndũ tũtonya kwĩka ethĩwa twĩ na mathĩna ma mwĩĩ. Ĩndĩ tũkatwʼĩka tũkavoyaa kwondũ wa mavata ta asu ma kĩ-mwĩĩ me moka, twĩthĩwa tũsyaĩtye o ngalĩ ĩmwe tũte kwona ĩla ĩngĩ. Nĩkĩ? Nũndũ twĩ na mavata ma kĩ-veva, na asu nĩmo manene kwĩ onthe. O na ve ĩvinda Yesũ waisye: “Mũndũ ndekalaa thayũ kwondũ wa kĩmũtũ kyoka, ĩndĩ kwondũ wa kĩla ndeto yumaa kanywʼanĩ wa Ngai.” (Mt. 4:4) Kwoou nũseo tũkavoyaa nĩ kana Yeova aendeee kũtũnenga kyaũya kya kĩ-veva ĩvindanĩ yĩla yaĩle. w15 6/15 5:4, 7, 8

Ithyĩ nĩtũkothaa kũmwĩsũva Ngai atũtetheesye twĩkale twĩ aĩkĩĩku ĩla twakomana na matatwa? Ũndũ tũeetwe vamwe na mwĩkalĩle witũ wa tene nitonya kwĩthĩwa itumĩte tũkwatwa nĩ wendi wa kwĩka maũndũ ala Yeova ũmenete. Ĩndĩ o na twĩthĩwe tũeetwe ata kana twaĩ na mwĩkalĩle ũilyĩ ata, Yeova nũtonya kũtũtetheesya twĩke moalyũku nĩ kana tũendeee kũmũthũkũma ũndũ vaĩle. Mũsumbĩ Ndaviti nĩweesĩ kana Yeova nũtonya kũmũtetheesya. Kwa ngelekanyʼo, ĩla walaalaie na Mbathi-sieva amwĩsũvie Yeova akĩmwĩa: “Mbũmbĩa ngoo ntheu; na tũnga ĩngĩ veva wa wʼo nthĩnĩ wakwa.” (Sav. 51:10, 12) O na kau mũmeo wa naĩ nũtonya kũemeea mũno mĩĩ yitũ, Yeova nũtonya kũtũnenga veva, kana wendi, wa kũmwĩwʼa. O na ethĩwa mĩmeo mĩthũku nĩyĩkinyĩĩte vyũ ngoonĩ sitũ ũkethĩa o na nĩkũsiĩĩa mesilya matheu, Yeova nũtonya kũtũtetheesya tũkwate mĩao yake na tũivota kũmĩatĩĩa thayũnĩ witũ. E na vinya wa kũsiĩĩa mũmeo o na wĩva mũthũku ndũkasumbĩke ngoo sitũ.—Sav. 119:133. w15 6/15 3:5, 6

Ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala akũangũ nĩmalilikanaa ĩla ikundi syeethĩawa na mũsyaĩĩsya ũmwe wa kĩkundi vandũ va nzama ya atumĩa. O na nĩmalilikanaa ĩla nthĩ syaũngamĩawa nĩ mũsyaĩĩsya ũmwe wa ovisi wa ũvonge vandũ va Kamitii ya Ovisi wa Ũvonge. Na ĩndĩ no malilikanaa ĩvinda yĩla motwi meekawa nĩ mũnene wa Watch Tower Society vandũ va kwĩkwa nĩ Nzama Ĩla Ĩtongoesye ya Ngũsĩ sya Yeova. Ana-a-asa asu meethĩawa meyumĩtye mũno na maĩ na atetheesya aĩkĩĩku. Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, weethĩaa no mwana-a-asa ũla ũmwe ũtongoesye ũkwĩsa kwĩka ũtwi, ethĩwe nĩ ũla ũtongoesye kĩkundinĩ, ovisinĩ wa ũvonge, kana ethĩwe nĩ ũla wĩ ovisinĩ ũla mũnene wa Ngũsĩ sya Yeova. Ĩndĩ myakanĩ ya 1970 maũndũ nĩmavĩndũkie na kwatwʼĩka kana atumĩa meana ũna nĩmo makaũngamĩaa maũndũ, na ti mũndũ ũmwe. Moalyũku asu meekawa kwosana na ũndũ ũmanyi witũ wa Maandĩko waendeee kũkenũka. Kwoou vandũ va motwi kwĩkawa nĩ mũndũ ũmwe, yu mekawa nĩ atumĩa kauta, na nũndũ wa ũu andũ ma Yeova nĩmatethekete nũndũ wa nguma nzeo sya aũme onthe ala Yeova ũtũnengete ta “mĩthĩnzĩo.”—Aev. 4:8. w15 7/15 1:14, 15

Kwĩthĩwe kwĩ kaũ kana kũi kaũ, Aklĩsto ma wʼo nĩmakomanaa na maũndũ mana ũkethĩa no manyuvaa melũmanyʼa na Ngai kana nĩ nthĩ ĩno. Nĩkĩ? Nũndũ onthe ala meyumĩtye mamũthũkũme Yeova nĩmamwathie kana makalũmanasya nake, makamwenda, na kũmwĩwʼa. (1 Yoa. 5:3) Kwondũ wa ũu nĩtwĩthĩawa na wendi wa kũatĩĩa myolooto ya Ngai o na twĩthwe twĩ va, kana twĩthĩwe twaeiwe ata, twasyaĩwe va, kana syĩthĩo sya kwitũ iilyĩ ata. Kũlũmanyʼa na Yeova na Ũsumbĩ wake nĩ kwa vata kwĩ kũlũmanyʼa na ũndũ ũngĩ o na wĩva. (Mt. 6:33) Kwoou Mũklĩsto ũlũmanĩtye na Yeova na Ũsumbĩ wake ndesa kwĩkwatanyʼa na moteti na ngusanĩsyo sya nthĩ ĩno. (Isa. 2:4; Yoa. 17:11, 15, 16) Andũ mate Ngũsĩ nĩmatonya kwĩthĩwa malũmanasya mũno na nthĩ yoo, mbaĩ yoo, syĩthĩo ila syĩ kwoo, kana timũ ĩla ĩthaũkĩaa nthĩ yoo. Thĩna nĩ kana kũlũmanyʼa na maũndũ asu nĩkũetete masindano na ngusanĩsyo, na mavinda angĩ nĩkũtumĩte andũ moaana kana o na makoaa mbaĩ nima. Nĩ laisi mũno tũkelikya maũndũnĩ asu na nũndũ wa ũu tũyĩyĩthĩa ngusanĩsyonĩ. w15 7/15 3:1, 2

Ngai ũla tũthaithaa ti wa kĩthokoanyʼo. Nũndũ wa ũu, twamina kwakĩwa Nyũmba ya Ũsumbĩ nĩtwaĩle kũmĩthesya na kũmĩvanga nesa yĩkale ũndũ Ngai ũsu tũthaithaa wendaa. (1 Ako. 14:33) Mbivilia nĩwetanĩasya ũthaithi witũ na ũtheu witũ wa kĩ-mwĩĩ. (Ũvu. 19:8) Kwoou ethĩwa andũ nĩmekwenda metĩkĩlwe nĩ Yeova, no nginya mekale me atheu kĩ-mwĩĩ. Twaatĩĩa myolooto ĩsu, tũkathokasya andũ maũmbanonĩ maitũ twĩ eanĩe nũndũ nĩtwĩsĩ mooka nĩmeĩthĩa kana ũtheu wa nyũmba yitũ nĩwosanĩte na ũvoo mũseo ũla tũtavanasya. O na nĩmakonaa kana tũthaithaa Ngai mũtheu, ũla o mĩtũkĩ ũkilyĩ anathesya nthĩ ĩno na aimĩtwʼĩkĩthya nzaũ. (Isa. 6:1-3; Ũvu. 11:18) O na ethĩwa kwitũ kũilyĩ ata, twaĩle kũthesya Nyũmba yitũ ya Ũsumbĩ na kũmĩvanga nesa nũndũ yĩtanĩawʼa na Yeova, na vau nĩvo tũmũthaithĩaa.—Kũt. 23:14. w15 7/15 4:13-15

Ĩla aatĩĩi ma Klĩsto mamanyie nesa kana nĩwambĩĩa kũsumbĩka mwakanĩ wa 1914, nĩmambĩĩe kwĩyũmbanyʼa nũndũ nĩmamanyie vai ĩla mũthya ũtavika. Meeyũmbanisye kwa kwongela kĩthito kyoo kya kũtavanyʼa ĩũlũ wa Ũsumbĩ. Ĩndĩ Yesũ nĩwawetete kana nũtonya kũka ĩtina wa kavinda. Aisye no oke “nzamba syasya, kana kĩoko.” Vathi ũu maaĩlĩte kwĩka ata? Yesũ amatavĩtye ũũ: “Syaĩĩsyai.” Kwoou o na ĩvinda yavĩta yĩana ata, mayaĩ na kĩtumi kya kwĩsilya kana mũthya ndwĩ vakuvĩ kana ndũkesa kũka. Ĩla tũkalika nthĩ nzaũ, nĩtũkalilikana kana maũndũ onthe ala mathanĩtwe ĩũlũ wa mũminũkĩlyo wa nthĩ ĩno nĩmeanĩie. Kũvindĩĩsya ũndũ mawathani asu meanĩie kũkatuma tũmũĩkĩĩa Yeova mũnango na twĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmangu kana mawatho ala matiele nĩmekwĩanĩa. (Yos. 23:14) Nũndũ Ngai ‘nĩwiĩte syathĩ na mavinda ũkũmũnĩ wake,’ tũkamũtũngĩa mũvea mwingĩ nĩkwĩthĩwa nĩwatwĩkĩĩte vinya twĩkale twĩsĩ kana ‘mũminũkĩlyo wa maũndũ onthe waĩ mũthengeeu.’—Meko 1:7; 1 Vet. 4:7. w15 8/15 2:10, 11, 14

Ĩla andũ aingĩ ũmũnthĩ mekwenda kwĩtanĩthya, meloelaa kana makeka maũndũ ala Mbivilia ĩmatalaa nĩ ma ũngʼendu, ũlaalai, ũwe, kana matosanĩte na kwenda kwa Ngai. Kwa ngelekanyʼo, mavinda maingĩ Indaneti, ivĩndĩ sya televiseni, sinema, mavuku ma mbano, na makaseti mawetaa na makonanyʼa maũndũ ma ũngʼendu na ũlaalai tate maũndũ mathũku. Na ĩndĩ o na mĩkalĩle ĩmwe ĩtaĩ yĩtĩkĩlwa andũnĩ, yu nĩyĩtĩkĩlĩtwʼe nĩ silikalĩ imwe. Ĩndĩ o na yeetĩkĩlwʼa nĩ andũ, ũu ti kwasya kana Ngai nũmĩtĩkĩlĩte. (Alo. 1:28-32) Aatĩĩi ma Yesũ ma ĩvinda ya atũmwa mayeetĩkĩlaa kwĩtanĩthya na maũndũ mathavu. Na nũndũ mayeekaa ũu na maĩ na mwĩkalĩle ũla Ngai wendaa, nĩmaneeneawa naĩ na makathĩnwʼa. Mũtũmwa Vetelo nĩwawetie ũndũ ũsu asya: “Monaa nĩ ũsengʼyo inywʼĩ [Aklĩsto] kũlea kũsemba vamwe nao kũendeeaa naĩnĩ isũ vate kwĩsiĩĩa, makĩmũneenea naĩ.”—1 Vet. 4:4. w15 8/15 4:2, 3

Mũthũkũmi wa Yeova mũima kĩ-veva ndanangaa ngwatanĩo ĩla yĩ kĩkundinĩ. (Aev. 4:1-6, 15) Kĩeleelo kitũ ithyonthe nĩ kana andũ ma Ngai ‘makomanwʼe nesa na kũkwatanwʼa,’ kana kwa ndeto ingĩ, twendaa andũ onthe ma Ngai methĩwe na ngwatanĩo. Ĩndĩ o tondũ Ndeto ya Yeova ĩwetete, twenda ngwatanĩo ĩsu no nginya twĩthĩwe na wĩnyivyo. Mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa mũima kĩ-veva ethĩawa enyivĩtye ũkethĩa ndekwenda ngwatanĩo ĩla yĩ vo yanangĩke o na ethĩwa nĩwathokoeka nũndũ wa mawonzu ma andũ angĩ. We wĩkaa ata ĩla woona mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa kĩkundinĩ e na wonzu mũna? Nao nata ĩla wavĩtĩwʼa nĩ Mũklĩsto mwĩ kĩkundinĩ kĩmwe? Wĩkaa kwaka ũkũta nĩ kana ũtile kĩtindo kyaku nake? Kana wĩkaa kũseũvya kĩao nĩ kana mũsyokeanĩe? Mũklĩsto mũima ethĩawa na wendi wa kwaka kĩao, o na nĩwosaa ĩtambya ya kũkyaka, ĩndĩ ndakaa ũkũta. Nĩwĩthĩawa na kĩeleelo kya kũlũlũmĩlya ngwatanĩo ĩla yĩ kĩkundinĩ? w15 9/15 1:12, 13

Yesũ ndaĩ na nzika nongi kana Mbivilia nĩ Ndeto ya Ngai, na kana nĩyo ĩtũtongoeasya nesa vyũ thayũnĩ. Kwoou nĩ kana tũĩkĩĩe Mbivilia take twaĩle kũmĩsoma kĩla mũthenya, kwĩmanyĩsya kĩla kĩ nthĩnĩ wayo, na kũvindĩĩsya kĩla tweemanyĩsya. O na kau nĩwĩthĩawa na mũvango wa kũsoma ĩ Mbivilia mwene, tata wĩthĩwe na ĩvinda ya kwĩka ũkunĩkĩli wa maũndũ ala ũtonya kwĩthĩwa ũtakwatasya nesa. Kwa ngelekanyʼo, wenda kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmangu kana mũthya wa nthĩ ĩno wĩ vakuvĩ vyũ, no wĩke ũkunĩkĩli mũnango ĩũlũ wa Maandĩko ala monanĩtye kana twĩ mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo. O na ĩngĩ wenda kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmangu kana mawatho ala me Mbivilianĩ makeanĩa, no wĩke ũkunĩkĩli ĩũlũ wa mawathani ala maaĩanĩa. Na ĩndĩ wenda kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu kana Mbivilia nĩtetheeasya andũ mekale nesa, no ũsome ĩũlũ wa andũ ala Mbivilia ĩalyũlĩte mĩkalĩle yoo. (1 Ath. 2:13) O na ĩngĩ no wĩke ta Yesũ wasũanĩa mawatho maseo mũno ala Yeova ũkwathĩte. (Aevl. 12:2) Tala asu ta mawatho Ngai ũkwathĩte we mwene na ti ta mawatho wathĩte mbaa andũ. w15 9/15 3:16, 17

Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtũmwendete Ngai? No tũtũmĩe syĩndũ ila twĩ nasyo kũkwata mbau wĩa wa Ũsumbĩ kĩsionĩ kitũ na nthĩ yonthe. Ĩsu nĩ nzĩa ĩmwe nzeo ya kwonanyʼa kana nĩtũmwendete Yeova, twĩthĩwe twĩ athwii kana twĩ ngya. (2 Ako. 8:12) Ĩndĩ ve maũndũ angĩ tũtonya kwĩka tũkonanyʼa nĩtũmwendete Yeova. Kwalilikana ila ndeto Yesũ watavisye aatĩĩi make. Ameie maikemakĩe ĩũlũ wa kĩla meya kana kĩla meĩvwʼĩka, ĩndĩ maendeee kũmantha Ũsumbĩ wa Ngai mbee. Aisye kana Asa nĩwĩsĩ kĩla twĩ na vata nakyo. (Mt. 6:31-33) Twasisya ũndũ tũĩkĩĩe watho ũsu no tũmanye tũmwendete Yeova mũno wĩana ata. Nĩkĩ? Nũndũ wendo na mũĩkĩĩo iitianaa. Kwa ngelekanyʼo, tũyĩsa kwenda mũndũ tũtamũĩkĩĩe. (Sav. 143:8) Kwoou kwekũlye atĩĩ: ‘Mĩvango yakwa na maũndũ ala nĩkaa nĩsyonanasya kana nĩnĩmwendete Yeova vyũ? Maũndũ ala nĩkaa kĩla mũthenya nĩmonanasya nĩnĩĩkĩĩe kana Yeova e na ũtonyi wa kũnzũvĩa?’ w15 9/15 5:7, 8

Waaĩkũlya ĩkũlyo yĩĩ: ‘We Yeova akambovosya ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene nĩ kana nĩlike nthĩ nzaũ?’ Ũndũ ũmwe wa vata mũno nĩ kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu. Mũtũmwa Vetelo nĩwoonanisye vata wa mũĩkĩĩo ĩla wawetie ĩũlũ wa mũĩkĩĩo ‘mũtate,’ ũla ũtonya “kũete ngatho na ndaĩa na nguma ĩvinda ya kwonanwʼa kwa Yesũ Klĩsto.” (1 Vet. 1:7) Kwoou nũndũ ũla thĩna mũnene nĩ mũthengeeu mũno, ithyĩ tyo twende twĩthĩwe na mũĩkĩĩo ũla ũkatuma twĩthĩwa amwe ma ala makakathwa nĩ Mũsumbĩ witũ ĩvindanĩ ya kwonanwʼa kwake? Vai nzika kana no twende twĩthĩwe twĩ “ala me na mũĩkĩĩo kũvikĩa ũtangĩĩo wa thayũ.” (Aevl. 10:39) Nũndũ twĩ na wendi ũsu, no twĩsũvane ta ũla mũndũ waisye: “Ndethya vala ndekũĩkĩĩa.” (Mko. 9:24) Kana tũkesũvana o tondũ atũmwa ma Yesũ meesũvanie mayasya: “Twingĩvĩsye mũĩkĩĩo witũ.”—Luka 17:5. w15 10/15 2:1, 2

Vaulo nĩweeyumĩtye kwĩka “maũndũ ala maseo mbee” na nĩkyo kĩtumi watavanisye ũvoo mũseo na kĩthito kũndũ kwĩ kĩvathũkanyʼo ta Silia, Asia Nini, Masetonia, na Yutia. Vaulo aandĩkie ũũ: “Ngyũlwa nĩ maũndũ ala me ĩtina, na ngĩkoota nĩvĩkĩe maũndũ ala me mbee, nĩngwĩthingʼĩĩsya kũthi nĩvikĩe ngoolu kwondũ wa mũthĩnzĩo.” (Avi. 1:10; 3:8, 13, 14) Na nũndũ Vaulo ndatwaanĩte, nĩwatũmĩie ĩvinda yake nesa na ‘amũthũkũma Mwĩaĩi ateũvũavũanwʼa.’ (1 Ako. 7:32-35) O ta Vaulo, athũkũmi amwe ma Ngai nĩmatwʼĩte kwĩkala matatwaanĩte kana mate atwae nĩ kana meke maũndũ maingangĩ ũthũkũminĩ wa Ũsumbĩ nũndũ mayĩthĩawa me akwatanu mũno maũndũnĩ ma mũsyĩ. (Mt. 19:11, 12) Mavinda maingĩ athũkũmi ma Ngai ala matwaanĩte na ala atwae methĩawa makwatene mũno na maũndũ ma mũsyĩ. Ĩndĩ kĩla ũmwe ethĩwe nũtwaanĩte kana ndatwaanĩte, nũtonya ‘kwia ũtee kĩla kĩũmũvata kũthi kyonthe’ na aimũthũkũma Ngai ateũvĩngĩĩswa nĩ maũndũ maingĩ. Nĩ kana twĩke ũu, no nginya tũekane na maũndũ amwe ala matwanangĩaa ĩvinda na tũyĩka mũvango wa kwongela ĩvinda yĩla tũtũmĩaa ũthũkũminĩ wa Ngai. w15 10/15 3:15, 16

Maũndũ ala mekĩkĩte maĩkĩĩthĩtye nesa vyũ kana ndeto ii Mbivilia ĩwetete nĩ sya wʼo: “Ame Yeova, nĩnĩsĩ kana nzĩa ya mũndũ ndĩ nthĩnĩ wake mwene; kũtongoesya matambya make kũti nthĩnĩ wa mũndũ ũla ũendaa.” (Yel. 10:23) Vate nzika, Yeova ndaaũmba andũ me na ũtonyi wa kwĩtongoesya mo ene matamwĩkwatĩtye, o na ndaamanenga ũkũmũ wa kwĩtongoesya. O na kau kavinda kala Ngai ũekete kavĩte nĩkonanĩtye kana mũndũ ndatonya kwĩsumbĩka, ve ũndũ ũngĩ katetheetye kwĩanĩsya. Katumĩte twona nesa vyũ kana ũsumbĩki wa Ngai wĩ wʼoka nowʼo ũtonya kũũngama. Ũkũsĩ ũsu nũtoetye vyũ ũkethĩa vai ũngĩ ũkendeka. Kwoou, ĩla Yeova ũkamina kũveta ũthũku na kwananga ala maũetete, na vayĩsa kumĩla mũndũ o na wĩva ũkũkananĩsya nzĩa yake yĩ wendo ya kũsumbĩka, Yeova ndakethĩwa na vata wa kũmũnenga mwanya. Yeova no atũmĩe maũndũ ala mekĩkĩte ta ũkũsĩ mwĩanu wa kũveta alei ta asu mĩtũkĩ, ate kũmanenga mwanya maendeesye ũthũku ĩngĩ. w15 11/15 3:5, 6

Yesũ nĩwendete kũneena ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai. Ũkasisya ũvoo ũla ũandĩkĩtwe Mbivilianĩ, wĩthĩa aneenie ĩũlũ wa Ũsumbĩ mũno vyũ kũte kĩndũ kĩngĩ o na kĩva. Aũwetie mbee wa mavinda 100 ĩla watavanasya kũũ nthĩ. Vate nzika, Yesũ nĩwendete Ũsumbĩ ũsu mũno. (Mt. 12:34) Kavinda kakuvĩ Yesũ amina kũthayũũkwʼa, nĩwoombanie na andũ mbee wa 500 mendeeawʼa nĩ kũtavanyʼa ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ. (1 Ako. 15:6) No kwĩthĩwa ĩvinda yĩu newʼo wanenganie ũla mwĩao wa kũtavya andũ ma “mbaĩ syonthe” ũvoo wa Ũsumbĩ, o na kau ĩvinda yĩu kũtethya wĩa ũsu kũyaĩ laisi. Asyokie athana kana wĩa ũsu wingĩvĩte ũu waĩ ũtethwʼe kũvika “wĩanĩu wa ĩvinda yĩĩ,” na ũu nĩwʼo vethĩĩtwe vailyĩ. Nĩ laisi mũno ũkethĩa o naku nũendeee kũtetheesya kwĩanĩsya wathani ũsu. (Mt. 28:19, 20) Nake Ngai witũ nũtũmbanĩtye “kĩla ũndũnĩ ũseo” nĩ kana twĩanĩsye ũtũmane ũsu. w15 11/15 5:1-3

Andũ ala masomaa mavuku ma tene ma Mbivilia ma kĩthyomo kya Kĩevelania, ta ala Mavuku ma Ũkanga wa Mũnyũ, nĩmasengʼaa mũno nũndũ wa kwona ũndũ ila nthoo syĩtawa Tetragrammaton singĩvĩte mavukunĩ asu. Isu nĩ ila nthoo inya sya Kĩevelania itũmĩawa kũandĩka ĩsyĩtwa ya Ngai. Eka mavuku asu ma tene ma Kĩevelania, ĩsyĩtwa ya Yeova no yonekaa nthĩnĩ wa kovi sya Septuagint ya Kĩkiliki, ila syaandĩkiwe katĩ wa myaka ta 200 Klĩsto ate mũsyae na myaka 100 Klĩsto aminĩte kũsyawa. O na kau maũndũ asu nĩmekũĩkĩĩthya nesa vyũ kana ĩsyĩtwa ya Ngai nĩyaĩlĩte kwĩthĩwa yĩ Mbivilianĩ, aalyũli aingĩ nĩmavetangaa ĩsyĩtwa yĩu vyũ. Kwa ngelekanyʼo, mwakanĩ wa 1952 Mbivilia yĩtawa Revised Standard Version nĩyaumĩthiwʼe. Aalyũli ma Mbivilia ĩsu meekie kwosa ĩla Mbivilia ĩngĩ yĩtawa American Standard Version ya 1901 mamĩka moalyũku mavetete ĩsyĩtwa ya Ngai. Nĩkĩ mayĩvetie? Ndeto sya mbee Mbivilianĩ ĩsu syaĩtye: “Kũtũmĩa ĩsyĩtwa o na yĩva kwondũ wa Ngai ũla ũmwe . . . kũyaĩlĩte o na vanini mũĩkĩĩonĩ wa Ĩkanisa yonthe ya Kĩklĩsto.” Ĩla maminie kwĩka ũu matumie aalyũli ala angĩ ma Mbivilia sya Kĩsũngũ na ite sya Kĩsũngũ meka tamo. w15 12/15 2:3-5