Mwei wa 10

Yeova ambĩĩie kũnyuva etĩkĩwʼa mauta ĩtina wa Yesũ kũkwʼa na kũthayũũka, na veonekana Aklĩsto onthe ma wʼo ala maĩ ĩvindanĩ ya atũmwa maĩ etĩkĩwʼa mauta. Kuma ĩvinda yĩu ya atũmwa kũvika mwambĩĩonĩ wa ĩvinda ya mũminũkĩlyo, andũ aingĩ ala maasyaa nĩ aatĩĩi ma Klĩsto maĩ Aklĩsto ma ũvũngũ, na nĩmo Yesũ wamaelekanilye na “ĩthaaa.” Ĩndĩ o na vailyĩ oou, ĩvindanĩ yĩu Yeova nĩwaendeeie kwĩtĩkĩsya Aklĩsto amwe aĩkĩĩku mauta, na asu nĩmo Yesũ wamaelekanilye na “nganũ.” (Mt. 13:24-30) O na ĩvindanĩ yĩĩ ya mũminũkĩlyo Yeova no ũendeee kũnyuva ala makeanĩsya yĩla ĩsavu ya etĩkĩwʼa mauta 144,000. Ethĩwa Yeova akatwʼa kũnyuva amwe mũthyanĩ wa ĩvinda yĩĩ ya mũminũkĩlyo, ithyĩ twĩ aaũ twambĩĩe kwĩthĩwa na nzika ĩũlũ wa ũĩ wake? (Isa. 45:9; Nda. 4:35; Alo. 9:11, 16) Twaĩle kwĩthĩwa twĩ metho tũikeke ta ala athũkũmi manyungunyĩisye vwana woo ĩla moonie ũndũ weekana na ala mambĩĩe kũthũkũma saa 11.—Mt. 20:8-15. w16.01 4:15

Nao nata ithyĩ? Nĩ wʼo kana Ngai ndatũkũlasya twĩke ũndũ ta ũsu wamũkũlilye Avalaamu eke. Ĩndĩ nĩwendaa tũmwĩwʼe o na ĩla tũkwĩwʼa mĩao ĩmwe ũtũnengete yĩ vinya, kana o na ĩla tũtekũelewa nĩkĩ ũtũnengete mĩao mĩna. Katĩ wa maũndũ ala Ngai ũtwĩaa nĩtwĩke, ve ũmwe we wĩwʼaa wĩ vinya? Kwa amwe, nĩvatonyeka ũkethĩa nĩ kũtavanyʼa. No kwĩthĩwa me nthoni ũkethĩa nĩmekũemwa nĩ kũtavya mũndũ matamwĩsĩ ũvoo mũseo. Namo angĩ nĩmatonya kwĩthĩwa makĩaa kwoneka me kĩvathũkanyʼo na andũ ala angĩ, ta ĩla me sukulu kana ĩla me wĩanĩ. (Kuma 23:2; 1 Ath. 2:2) Mavinda amwe ĩla wasũanĩa ũndũ mũna mũito Yeova ũkwenda wĩke, nĩwĩwʼaa ta ũngʼatĩte kĩĩma kya Molia ta Avalaamu? Ethĩwa nĩwĩwʼaa ũu, ngelekanyʼo ya Avalaamu na mũĩkĩĩo wake nitonya ũkwĩkĩa vinya. Ĩla twasũanĩa ĩũlũ wa aũme na aka ala maĩ aĩkĩĩku, nĩtwĩkĩawa vinya twĩke tamo na tũimũthengeea Mũnyanyae witũ, Yeova.—Aevl. 12:1, 2. w16.02 1:3, 14

Nũndũ Saulo nĩwatwʼĩte vyũ kũmũaa Ndaviti, Yonathani nĩwasaanĩiwʼe elũmanyʼa naũ. O na kau Yonathani nĩwatianĩĩte ũtianĩo na Ndaviti, no wendaa kwĩnyivĩsya ĩthe. Ĩndĩ nĩweesĩ kana Ngai aĩ vamwe na Ndaviti na ti Saulo. Kwoou Yonathani nĩwatwie kũlũmanyʼa na Ndaviti mbee wa ũndũ walũmanĩtye na Saulo. Nĩkyo kĩtumi ĩvinda yĩmwe weeie Ndaviti nĩevithe, na ĩndĩ aneena maũndũ maseo ĩũlũ wa Ndaviti kũla kwĩ ĩthe, Saulo. (1 Sam. 19:1-6) Tũkaema kwĩsũvĩa twĩsa kwĩthĩa tũlũmanĩtye mũno na nthĩ yitũ, sukulu ĩla tũsomeaa, kana timũ ya mathaũ, na kĩndũ kĩu nĩũtuma tũeka kũlũmanyʼa na Ngai. Kwa ngelekanyʼo, mwana-a-asa wĩtawa Henry nĩwendete kũthaũka ĩthaũ ya chess. Sukulu yoo nĩyeesĩkĩe kana nĩyo ĩsindaa masindanonĩ ma ĩthaũ yĩu, na kwoou nĩwendaa eyumye vyũ ũndũ vatonyeka. Ĩndĩ esie kwasya: “O kavola kwa kavola nĩnambĩĩe kũlũmanyʼa na sukulu mũno kũte ũndũ nalũmanĩtye na Ngai. Kĩla mũthya wa kyumwa naendaa kũthaũka chess vandũ va kwĩka maũndũ ma Ũsumbĩ. Kwoou nĩnatwie kuma timũnĩ ĩsu ya chess.”—Mt. 6:33.w16.02 3:10, 12

Inywʼĩ amũika, ve nzĩa sya kũmanya ethĩwa ũtwi wenyu wa kũvatiswa umĩte ngoonĩ. Kwa ngelekanyʼo, ethĩwa nũkwenda vyũ kũmũthũkũma Yeova kuma ngoonĩ, mboya syaku nitonya kwonanyʼa ũu nesa. Kwekũlye-ĩ, ‘Nĩvoyaa mavinda meana ata? Nyie nĩnĩtavasya Yeova maũndũ makwa ndeũvithanyʼa?’ Makũlyo asu nĩmatonya kũũtetheesya ũmanye ngwatanĩo yaku na Yeova ĩseũvĩte ata. (Sav. 25:4) Nzĩa ĩmwe ya vata Yeova ũtũmĩaa kũsũngĩa mboya sitũ nĩ kũtũtetheesya tũtũnge kĩlĩko kitũ Ndetonĩ yake. Kwoou ũndũ ũngĩ ũtonya kwonanyʼa kana nĩtũkwenda kũmũthengeea Yeova na kũmũthũkũma kuma ngoonĩ nĩ kwĩkĩa kĩthito twĩmanyĩsye Mbivilia. (Yos. 1:8) Kwoou nũseo ũkekũlya ĩkũlyo yĩĩ yĩngĩ: ‘Nyie nĩnĩmanyĩasya Mbivilia ndeũtĩĩa?’ Na ethĩwa mũsyĩ kwenyu nĩmwĩthĩawa na Ũthaithi wa Mũsyĩ, ĩkũlye-ĩ, ‘Nyie nĩnĩũkwataa mbau na ngenda?’ Mosũngĩo maku nĩmeũkũtetheesya ũmanye ethĩwa wendi waku wa kũvatiswa umĩte ngoonĩ. w16.03 1:11, 13

Mũyo ũla twĩwʼaa nĩ mwingĩ mũno ĩla twasoma ĩvukunĩ ya Kitabu cha Mwaka livoti ya wĩa ũla tũtethetye nthĩ yonthe. O na ĩngĩ, kwasũanĩa ngwatanĩo ĩla twĩthĩawa nayo ĩla twĩ maũmbanonĩ manene ma mwanya, ma mĩthenya ĩtatũ, na ma nthĩ mbingĩ, nĩkwĩthĩwa ĩvinda yĩu nĩtwĩthukĩĩasya maũvoo maseo mosanĩte na Maandĩko, o na nĩkwĩthĩawa ndulama na mawonanyʼo. Kaingĩ maũndũ asu methĩawa maũmbanonĩ asu matũtetheeasya kwona kana Ngai endaa tũmũthũkũme na vinya witũ wʼonthe. Kĩndũ kĩngĩ kĩtũkwatanĩtye vamwe nĩ kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ. Nĩkwĩthĩwa nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa mumo wa Ngai na ĩngĩ twendaa kwĩanĩsya mwĩao wa Yesũ, kĩla mwaka nĩtũmbanaa kwondũ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ, na tũkomanaa matukũ 14 ma mwei wa Nisani syũa yamina kũthũa. (1 Ako. 11:23-26) Na syumwa siana ũna itiele nĩ kana tũlilikane kĩkwʼũ kya Yesũ, nĩtũthokasya andũ aingĩ kĩsionĩ kĩnene ũndũ vatonyeka nĩ kana twĩthĩwe vamwe namo ũmbanonĩ ũsu. Kĩthito kya mũndũ ũmwe no kĩeme kũtethya vanene. Ĩndĩ kũthũkũma twĩ ngwatanĩo nĩkũtumĩte tũtetheesya andũ milioni mbingĩ mamanye kana kwĩ Ngai wĩtawa Yeova, ũla waĩlĩte nguma na ndaĩa syonthe! w16.03 3:4, 6, 7

Ana-a-asa ala maendeee kũmanyĩwʼa mawĩa kĩkundinĩ maĩle kũmanyĩwʼa kwĩka maũndũ maatĩĩe myolooto ya Mbivilia ĩndĩ ti maatĩĩe mĩao. Kwa ngelekanyʼo, twasye mũtumĩa nĩwanenga mwana-a-asa mũna wĩa wa kũtheasya kasĩla kala kalikĩte Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ, wĩthĩe o na mũndũ ndaũmĩa esĩle vo. No asũanĩe vamwe nake ĩandĩko ya Tito 2:10, na aimũelesya ũndũ wĩa ta ũsu wa kũthesya Nyũmba ya Ũsumbĩ ‘ũkanakavasya ũmanyĩsyo wa Ngai Mũtangĩĩi waitũ.’ Ũndũ ũngĩ ũtonya kwĩka nĩ kũmũlilikanyʼa ĩũlũ wa andũ ala akũũ me kĩkundinĩ, na aimũtetheesya one ũndũ kũkũna wĩa ũsu kũtonya kũmatetheesya. Kũneenea maũndũ ta asu ĩla ũkũmũmanyĩsya nĩkũtonya kũmũtetheesya asũanĩe mũno mũno ũndũ wĩa ũsu ũũtethya andũ vandũ va kwonaa no mĩao ũkwĩanĩsya. Kĩu kĩkatuma atanĩa mũno kwona ũndũ wĩa wake ũũtethya ana-a-asa na eĩtu-a-asa kĩkundinĩ. O na ĩngĩ mũtumĩa aĩle kũmũkatha nũndũ wa kĩthito kyake kya kũtũmĩa maũndũ ala ũkũmũtavya. O tondũ mũtĩ wangʼithwʼa ũsanzamũkaa na ũiana, kũkatha mũmanyĩwʼa kuma ngoonĩ nĩkũtumaa eka maendeeo. w15 4/15 2:7, 8

Ve mavinda waakwatwa nĩ thĩna mũito na ũkewʼa ta wĩ weka? Nũtonya kwĩthĩwa ĩvinda yĩu ũtaĩ wĩanĩ, ũkethĩwa wathĩnawʼa sukulu, ũkethĩwa waĩ mũwau, kana ũkethĩwa wakwatĩtwe nĩ thĩna ũngĩ. No kwĩthĩwa weetisye ũtethyo, ĩndĩ ala waneenie namo maema kũũnenga ũtethyo ũthengeanĩe na kĩla wendaa. Kũneena ũla wʼo, mathĩna amwe maitonya kũminwʼa nĩ ũtethyo wa andũ. Wʼo ũtao ũla wĩ Mbivilianĩ wa ‘kũmũĩkĩĩa Yeova’ wĩthĩawa wĩ wa mana ĩla maũndũ mekala ũu? (Nth. 3:5, 6) Nĩ ũtao ũtatethya? Ti wʼo o na vanini! Ngai nũtethasya andũ make, na ũndũ ũsu nĩwonanĩtwʼe nesa ngewanĩ mbingĩ syĩ Mbivilianĩ. Kwoou o ta mũtũmwa Vaulo, vandũ va kwĩwʼa woo ĩla andũ maema kũũtethya ũndũ ũkwenda, osaa mavinda asu ta mavinda ma kwonanyʼa kana nũmwĩkwatĩtye Yeova vyũ. Weeka ũu, ũkeyonea mwene ũndũ Yeova ũtethasya andũ make. Ũndũ ũsu ũkaũtethya ũmũĩkĩĩae Yeova kĩla ĩvinda na ũituma ngwatanĩo yaku nake yĩthĩwa yĩ nzeo. w15 4/15 4:3-5

Ũndũ ũla Satani ũtonya kwĩka atume andũ mamũtia Ngai woo wĩ wendo, Yeova, no kũmakenga. (1 Yoa. 4:8) Ĩla wamakenga, atumaa maema kũmanya kana “me na ũkya wa ngoo.” (Mt. 5:3) Nũndũ wa kĩtumi kĩu, nĩwaĩtye “mosũanĩo ma ala matetĩkĩlaa, nĩ kana kyeni kya ũtheu mũtisu wa ũvoo mũseo wa Klĩsto, nake nĩwe mũvwʼano wa Ngai, kĩikamaumĩlĩle.” Nzĩa ĩmwe nene Satani ũtũmĩaa kũkenga andũ nĩ ndĩni sya ũvũngũ. No nginya ethĩwe ewʼaa mũyo mũno oona andũ maithaitha aaũmae moo, kana wũmbi, kana nyamũ, kana o na ethĩwa nĩ kyaũ kana ũũ eka Yeova, ũla nĩ “Ngai wĩ kĩwĩu.” (Kuma 20:5) O na andũ aingĩ ala masũanĩaa kana nĩmamũthaithaa Ngai nesa, methĩawa mekĩte kwovwa nĩ mĩĩkĩĩo ya ũvũngũ na syĩthĩo itatethya. Asu nĩ andũ ma kwĩwʼĩwa tei o ta ala Yeova wamesũvie akĩmea atĩĩ: “[Nũndũ wa kĩ mũtethasya] wĩa ũndũ wa kĩla kĩtavũnĩthasya? mbĩthukĩĩsyai na kĩthingʼĩĩsyo, . . . na thayũ wenyu ũtanĩe ũnou.”—Isa. 55:2. w15 5/15 1:14, 15

Nĩvatonyeka ũkethĩa Aveli nĩwavindĩĩsye mũno watho ũsu, na akwatya kana ve mũndũ ‘ũkatumbwa kĩtiinyo’ nĩ kana andũ makaaĩsa kũvetewa naĩ, na mayĩkala o tondũ Atamu na Eva mailyĩ matanamba kũvĩtya. Aveli aĩ na mũĩkĩĩo ũsu nũndũ wa watho ũla Yeova waumĩtye na nĩkyo kĩtumi Yeova weetĩkĩlile nthembo yake. (Mwa. 4:3-5; Aevl. 11:4) O nake Noa aĩ na mũĩkĩĩo na nĩkyo kĩtumi ũtaanangwa na ĩla mbua ya ĩvinda yake. (Aevl. 11:7) Mbua ĩsu yathela, mũĩkĩĩo ũsu nowʼo watumie aumya nthembo sya nyamũ. (Mwa. 8:20) O ta Aveli, vate nzika Noa aĩ na mũĩkĩĩo wa kana ĩvinda yĩmwe andũ makathawʼa maume ũkombonĩ wa naĩ na kĩkwʼũ. Noa ndaaeka kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo na wĩkwatyo ũsu o na ĩla myaka yavĩtie na esa kwĩthĩwa nĩ yĩla ĩvinda ĩthũku Nimiloti wambĩĩe kũvĩndũa andũ maleane na Yeova. (Mwa. 10:8-12) Nĩ ũndũ ũtonyeka ũkethĩa nĩweekĩawa vinya mũno nĩ kũsũanĩa ĩvinda yĩla mbaa andũ makavetewa asumbĩki athũku vamwe na naĩ na kĩkwʼũ. O naitũ no twĩkale twene ĩvinda yĩu ĩseo yĩ mbee witũ. Yĩi vaasa!—Alo. 6:23. w15 5/15 3:4, 6

Kwĩmakĩa mũno nĩkũtonya kũtũetee mowau na kũkananga ũnyanya witũ na Ngai. Kwoou nĩtũmwĩkwatyei Yeova na tũililikana ndeto sya ĩandĩko ya ũmũnthĩ. Ĩla twatavwʼa ndeto nzeo sya kwĩkĩa vinya nĩ mũndũ ũtwĩsĩ nesa, nĩtwĩwʼaa twatana mũno. Kwoou ethĩwa ve ũndũ ũũtuma twĩmakĩa, no tũneene na asyai maitũ, ũla tũtwaanĩte nake, kana o mũnyanyae witũ tũmũĩkĩĩe. Ethĩwa ũla tũũneena nake ethĩawa na woni ũilyĩ wa Ngai, nũtonya kũtũtetheesya tũkaeka kwĩmakĩa mũno. Vai mũndũ ũtũeleawa nesa ĩla tũkwĩmakĩa, ate o Yeova. Vaulo aandĩkie atĩĩ: “Mũikemakĩe kwa ũndũ o na wĩva; ĩndĩ kĩla ũndũnĩ mavata menyu nĩmatavanwʼe kwa Ngai na kũvoya na kwĩsũva vamwe na kũtũnga mũvea. Na mũuo wa Ngai, ũla ũvĩtũkĩte ũmanyi wʼonthe, ũkasũvĩaa ngoo syenyu na mosũanĩo menyu nthĩnĩ wa Klĩsto Yesũ.” (Avi. 4:6, 7) Kwoou ĩla wĩmakĩĩte mũno sũanĩa ala tũnengetwe nĩ Yeova matũtetheesye tũendeee kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo nake. Nũtũnengete ana-a-asa na eĩtu-a-asa, atumĩa ma kĩkundi, ngombo yĩ na kĩthito, alaĩka, Yesũ, o na ũ Yeova mwene nĩwĩyumĩtye atũtethye. w15 5/15 4:16, 17

Ngalĩko ya ĩũlũ ya ĩkalũ vaĩ ndia yeetawa Vethesita. Ndianĩ ya Vethesita voombanĩaa andũ aingĩ awau na onzu, ala maĩkĩĩaa kana mũndũ mũwau alika vo akavoa. Yesũ e vau nĩwʼo woonie mũndũ wawaĩte kuma o nake mwene ate mũsyae. (Yoa. 5:6-9) Yesũ amũkũlilye ethĩwa nũkwenda kũvoa. Asũngĩie o na atekwananga ndatĩka. Amwĩie nĩwendaa mũno kũvoa, ĩndĩ ndoonaa ta ũkesa kũkwata mwanya ũsu nũndũ ndaĩ na mũndũ ũmũtethya kũlika ndianĩ kĩla ĩvinda yesa kũkwaithangwʼa. Nĩvo ĩndĩ Yesũ weeie mũndũ ũsu eke ũndũ wa kũsengyʼa. Amwĩie nĩ ose ũkomo wake na aithi. Nĩwaĩkĩĩie ndeto sya Yesũ, oosa ũkomo wake, na ambĩĩa kũthi. Kyama kĩu nĩkĩtwĩkĩaa vinya mũno nũndũ kĩtwonasya maũndũ ala Yesũ ũkeka nthĩ nzaũ. O na ĩngĩ kyama kyu kĩtwonasya ũndũ Yesũ wĩanyʼa tei. Nĩwamanthaa ala me na thĩna amatethye. Kwoou ngelekanyʼo yake yaĩle kũtwĩkĩa vinya tũkamanthaa isionĩ sitũ andũ ala makwʼĩte ngoo nũndũ wa maũndũ mathũku ma nthĩ ĩno. w15 6/15 2:8-10

Mboya ya Mwĩaĩi yambĩĩe na ndeto ii, “Asa waitũ,” ĩndĩ ti “Asa wakwa.” Nũndũ wa ũu, ndeto isu “Asa waitũ” itũlilikanasya kana twĩ na “ana-a-asa” aingĩ matwendete. (1 Vet. 2:17) Ĩsu nĩ ndaĩa nene ta kĩ! Nũndũ Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta me na wĩkwatyo wa kũthi ĩtunĩ, nĩmatwʼĩtwe ana ma Ngai. Na kwoou asu nomo matonya nesa vyũ kwĩta Yeova “Asa.” (Alo. 8:15-17) O namo Aklĩsto ma wʼo ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ nthĩ no mamwĩte Yeova “Asa.” Nĩkĩ? Nũndũ nĩwe ũmanengete thayũ na no we wĩanĩasya nesa mavata moo. Ĩndĩ asu me na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ nthĩ makatwʼĩka syana sya Ngai nesa vyũ ĩla makavetewa naĩ na mayĩthĩwa me aĩkĩĩku ĩvindanĩ ya ũla mũtiani wa mũthya. (Alo. 8:21; Ũvu. 20:7, 8) Ĩla asyai mamanyĩsya syana syoo ũndũ itonya kũvoya na maitetheesya imwone Yeova ta Ĩthe wasyo wa ĩtunĩ na ũsyendete, methĩawa mainenga mũthĩnzĩo mũseo. Vai mũthĩnzĩo mũnene asyai matonya kũnenga syana syoo ũvĩtũkĩte kũitetheesya syĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo na Yeova. w15 6/15 4:4-6

Nĩ kana twonanyʼe kana nĩtwĩkalaa kwosana na kĩlungu kya Mboya ya Mwĩaĩi kĩla kyaĩtye “ũtũtangĩĩe kwa ũla mũthũku,” no nginya tũtate kũatĩĩa ũtao ũla waĩtye “mũti ma nthĩ [ĩno ya Satani].” No nginya tũtate ‘tũikamyende nthĩ, o na syĩndũ sya nthĩ.’ (Yoa. 15:19; 1 Yoa. 2:15-17) Nĩ kenda tũatĩĩe ũtao ũsu, no nginya twĩthĩwe na kĩthito kĩtekũoleka. Tũkatana mũno wĩana ata mwa ĩla Yeova ũkasũngĩa kĩlungu kĩu kya Mboya ya Mwĩaĩi kwa kũmũvetanga Satani na nthĩ yake! Ĩndĩ no nginya twĩkalae tũlilikene kana ĩla Satani walũngilwʼe ĩtunĩ, nĩwamanyie kana kavinda kake kala katiele nĩ kanini. Na kwoou nũndũ nĩ mũthilĩku mũno, atataa kyonthe kĩla ũtonya atume tũmũvĩtĩsya Ngai. Nũndũ wa ũu, no nginya tũvoyae nĩ kana tũtangĩĩwe kuma kwake. (Ũvu. 12:12, 17) We nĩwendaa mũno kwĩsa kwĩkala Satani ate kwʼo? Ethĩwa nĩwendaa, endeea kũvoya Ũsumbĩ wa Ngai wũke, ũthesye ĩsyĩtwa ya Ngai, na ũituma kwenda kwake kwĩkwa kũũ nthĩ. Mwĩkwatye Yeova aũsũvĩe na aiũnenga kĩla wĩ na vata nakyo nĩ kana ũendeee kũlũmanyʼa nake. Twʼa vyũ kwĩkala kwosana na ĩla Mboya ya Mwĩaĩi.—Mt. 6:9-13. w15 6/15 5:12, 17, 18

O na kau tũyĩsĩ vyũ maũndũ ala makekĩka ĩvindanĩ yĩu ya kũtatwa, nĩtwĩsĩ kana vakavika vandũ wĩthĩe nĩ lasima twĩyĩime syĩndũ imwe. Kwa ngelekanyʼo, ĩvindanĩ ya atũmwa yaĩ no nginya Aklĩsto matie malĩ syoo na mayũmĩĩsya maũndũ mana nĩ kana mavonoke. (Mko. 13:15-18) Kwoou twaĩle kwĩkũlya atĩĩ: ‘Nyie ngeethĩwa nĩyũmbanĩtye kwasya malĩ nĩ kana nĩendeee kwĩthĩwa nĩ mũĩkĩĩku? Nyie ngeethĩwa nĩyũmbanĩtye kwĩka kyonthe kĩla kĩkendeka nĩ kana nĩĩkĩĩthye nĩnĩlũmanĩtye na Yeova?’ Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Ĩvinda yĩu no ithyĩ tũkethĩwa tũatĩĩe ngelekanyʼo ya mwathani wa tene, Ndanieli, kwa kũendeea kũmũthaitha Ngai o na twakwatwa nĩ kyaũ. (Nda. 6:10, 11) Yĩu yĩikethĩwa ĩvinda ya kũtavanyʼa ‘ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ.’ Ĩvinda ya kũtavanyʼa ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ yĩkeethĩwa yathelile. Nĩkĩ? Nũndũ “mũminũkĩlyo” ũkeethĩwa ũnavika. (Mt. 24:14) Vate nzika ĩvinda yĩu andũ ma Ngai makatavanyʼa ĩũlũ wa ũsilĩlo mateũvuva andũ. No kwĩthĩwa makethĩwa maitavanyʼa kana kĩla kĩtiele kya nthĩ ĩno nthũku ya Satani kĩkilyĩ kĩnaanangwa. w15 7/15 2:3, 8, 9

Nũndũ Yesũ nĩwawetie kana nthĩ ĩkatũmena, tũyaĩle kũsengʼa twoona andũ ma nthĩ maitũmenea kwona tũtekwĩlikya maũndũnĩ ma nthĩ. Aingĩ matũmenaa mayĩsĩ nĩkĩ ithyĩ twonaa wĩ ũndũ mũnene kũlũmanyʼa na Ũsumbĩ wa Ngai vandũ va kũlũmanyʼa na silikalĩ sya nthĩ. Ĩndĩ ithyĩ nĩtwĩsĩ kana kũlũmanyʼa na Ũsumbĩ nĩ ũndũ wa vata mũno kwitũ. Nĩ kana tũlũmanyʼe na Yeova, no nginya twĩthĩwe twĩ alũmu vyũ ĩla twatelemwʼa. (Nda. 3:16-18) O na kau vai mũndũ ũtakwatwa nĩ wia wa andũ, amũika mũno mũno nĩmatonya kũemwa nĩ kwĩka maũndũ mataatĩĩe mwĩmbĩsĩ. Kwoou ethĩwa wĩ na syana iũthĩnwʼa nũndũ wa kũlea kũkũnĩa kĩvendela saluti kana kũlea kwĩlikya sikũkũnĩ sya nthĩ, osa ĩtambya na mĩtũkĩ ũitetheesye. Ĩka Ũthaithi wa Mũsyĩ kwa nzĩa ĩtonya kũitetheesya ielewe nĩkĩ iũkwata thĩna ũsu. Weeka ũu nitonya kũsinda thĩna ũsu ite na wia. Itetheesye imanye ũndũ itonya kwĩyĩelesya nesa, na kwa nzĩa yĩ na ndaĩa. (Alo. 1:16) No wose ĩtambya ya kũneena na alimũ masyo ĩũlũ wa maũndũ asu ethĩwa ve vata wa kwĩka ũu. w15 7/15 3:15, 16

Twanengiwe mũthĩnzĩo wa nthembo ya Yesũ ya wovosyo nĩ kana “twĩthĩwe na thayũ.” (1 Yoa. 4:9) Mũtũmwa Vaulo nĩwaandĩkie ĩũlũ wa mũthĩnzĩo ũsu wonanĩtye nesa vyũ kana Ngai nũtwendete. Aandĩkie atĩĩ: “Ĩvinda yeanĩa Klĩsto amakwʼĩĩa ala matakĩaa Ngai. Nũndũ nĩ vinya mũndũ kũkwʼa kwondũ wa mũndũ mũlũngalu: Ĩndĩ no kwĩthĩwa ve ũmwe ũtonya kũkwʼa kwondũ wa mũndũ mũseo. Ĩndĩ Ngai nĩwonanisye wendo wake mwene kwitũ, atĩ yĩla twaĩ athe, Klĩsto akwʼa kwondũ witũ.” (Alo. 5:6-8) Nthembo ya wovosyo nĩyo mũthĩnzĩo ũla mũseo vyũ ũtũĩkĩĩthasya kana Yeova nũtwendete, na nĩyo ĩtumaa andũ methĩwa matonya kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo nake. Nthembo ya wovosyo nĩtũĩkĩĩthasya kana Yeova nĩwendete andũ onthe. Ethĩwa twĩ na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ nthĩ tene na tene, na ethĩwa nĩtũkũendeea kũmũthũkũma Yeova twĩ aĩkĩĩku, tũikethĩwe na nzika kana ĩla tũkavika nthĩ nzaũ akaseũvya maũndũ wĩthĩe nĩtũũtanĩa kwĩkala kũu. Mwa vai mũthĩnzĩo ũngĩ mũseo kũthonoka wovosyo, ũla ũtũĩkĩĩthasya kana Ngai nũtwendete mũno! w15 8/15 1:13, 15

Nĩ ũndũ mũseo ta kĩ kwĩsa kwĩthĩwa tũsumbĩkĩtwe nĩ Ũsumbĩ wa Ngai! Nũndũ wa ũu twaĩlĩte kũtanĩa mũno kũatĩĩa ũndũ kĩkundi kya andũ ma Yeova kĩũtwĩa ũmũnthĩ na kwĩanĩsya wĩa ũla twanengwa. Nao nata ĩla kweethĩwa na moalyũku? Kwa ngelekanyʼo, athũkũmi amwe ma Mbetheli ya Amelika nĩmanengiwe ũthũkũmi ũngĩ wa ĩvinda yonthe, na ũmũnthĩ nĩmatanĩaa moathimo ala makwatĩte. Namo angĩ ala maĩ asyaĩĩsya ma kũthyũlũlũka matwʼĩkĩthiwʼe mavainia ma mwanya nũndũ wa ũkũũ kana o maũndũ angĩ. Kũkesa kũthi ũu, twaĩle kũmũthũkũma Ngai twĩ eanĩe, tũimũvoya atũtetheesye, na tũyĩka kyonthe kĩla tũtonya. Tweeka ũu tũkeethĩwa twĩ atanu na tũkakwata moathimo maingĩ o na kau tũtwĩe ĩvindanĩ ĩthũku. (Nth. 10:22) Nao nata ĩvinda yũkĩte? Nĩtũtonya kwĩthĩwa tũsũanĩaa kũla tũkenda kũtũa twalika nthĩ nzaũ, ĩndĩ noĩthwa tũkesa kwĩwa twĩkale vandũ vangĩ. Ĩndĩ o na kwesa kwĩthĩwa kũilyĩ ata, kĩla twĩsĩ nĩ kana o na ethĩwa tũkamũthũkũma Yeova twĩ va kana o na ethĩwa tũkanengwa wĩa mwaũ, tũkeewʼa twĩ eanĩe, twĩ atanu, na tũkatũngaa mũvea. w15 8/15 3:8

O na kau Noa atwĩe ĩvinda yaĩ na andũ athũku, ndaatuma ndũũ namo. Vate nzika ndatindanasya na andũ ala matamũkĩaa Ngai. We na andũ ala angĩ make mũonza nĩmeeyumĩtye vyũ matethye mawĩa ala Ngai wamanengete, na ũmwe wa mawĩa asu waĩ kwaka ngalawa. O na ĩngĩ Noa aĩ “mũtavanʼya wa ũlũngalu.” (2 Vet. 2:5) Noa ndaĩ na ũthei wa kwĩka maũndũ angĩ eka ala Ngai wendaa nũndũ atũmĩaa ĩvinda yake kũtavanyʼa, kwaka ngalawa, na kĩtindo kyake kyaĩ kya andũ make. Nũndũ wa ũu, nĩwavonokie e na andũ make ĩla Ngai wauisye ĩla mbua. Ithyonthe twesie kũsyawa nũndũ Noa, mũka, anae, na aka-a-mwana make maĩ aĩkĩĩku, na kĩu nĩ kĩndũ kyaĩle kũtuma tũtana mũno. O namo Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa maĩ aĩkĩĩku na maĩ ewi na mayaaĩkwatanyʼa na andũ ala matamũkĩaa Ngai. Nũndũ wa ũu, mayaanangwa ĩla ndũa ya Yelusaleme yaanangiwe mwakanĩ wa 70.—Luka 21:20-22. w15 8/15 4:17, 18

Ti nzĩa syonthe sya kwĩtanĩthya syakaa mwĩĩ, ikatuma mũndũ athyũmũa, kana ikatuma mũndũ ausya. Na eka ũu, tũyaĩle kũtũmĩa ĩvinda yingĩ tũyĩtanĩthya kana kũtindĩa kwĩtanĩthya. Kwoou wasya witũ wa ngoo ũtonya kũtũtetheesya ata twĩwʼe mũyo ĩla tũkwĩtanĩthya na tũitetheka? Maandĩko nĩmatũkanĩtye tũikethĩwe na mĩkalĩle ĩmwe ĩla yĩtĩtwe “mawĩa ma mwĩĩ.” Mawĩa asu nĩ ta “ũlaalai, ũvuku, mĩmeo mĩthũku, kũthaitha mĩvwʼanano, ũoi, ũmaitha, ĩteta kĩwĩu, mothilĩku, ngananĩo, ũtaanĩsyo, momanyĩsyo ma ũvũngũ, mawendi, ũthengi, mboka itaĩle, na maũndũ angĩ mailyĩ ta asu.” Vaulo aandĩkie kana “ala mekaa maũndũ ta asu maikatiĩwa Ũsumbĩ wa Ngai.” (Aka. 5:19-21) Nũndũ wa kĩtumi kyu twaĩlĩte kwĩkũlya atĩĩ: ‘Wasya wakwa wa ngoo nũmbataa mathaũ me na veva wa masindano, kũkumya nthĩ, kana ũngʼendu? Wasya wakwa wa ngoo nũnganasya ĩla ngũtatĩka nĩloele sinema yĩ na mavisa ma ũlaalai, kana ĩkwonanyʼa ũwe, kũnywʼa mũno, na ũlaalai tate maũndũ mathũku?’ w15 9/15 2:11, 12

Ĩla twasoma Mbivilia nĩtũmanyaa kana mũndũ ndaaũmbwa atonya kwĩtongoesya mwene ate kwĩkwatya Ngai, o na nĩtũmanyaa kana ũla waleana na ũndũ ũsu ndonaa nesa. Kũelewa ũwʼo ũsu nĩ kwa vata mũno twenda kwaĩla. Nĩkĩ? Nũndũ tũtesie kwĩtĩkĩlya Ngai atũtongoesye, tũyĩsa kwĩthĩwa na mũuo na ngwatanĩo. No nginya Yeova ethĩwe atwendete mũno nũndũ nũtũmanyĩĩtye ũwʼo ũsu wa vata. Mũndũũme wendete syana syake nũsũanĩaa mũno ũndũ ũkwenda syĩĩkala ĩvinda yũkĩte. Endaa syĩĩkala nesa syĩ mbĩanĩe vyũ. Ĩndĩ ũndũ wa kũmakya nĩ kana kwĩ andũ aingĩ ũmũnthĩ matesĩ kĩla meteele, kana matũmĩaa ĩvinda yoo yonthe maisembanyʼa na maũndũ meũmatethya kwa kavinda. (Sav. 90:10) Ĩndĩ nũndũ ithyĩ twĩ syana sya Ngai, nĩtwĩsĩ kana Yeova nũtwendete vyũ nũndũ nũtwathĩte ĩvinda ĩseo. Kĩu kĩtumaa twĩkala nesa na twĩ eanĩe vyũ. w15 9/15 4:10, 11

Kuma o na ĩla mbaĩ ya Isilaeli yaĩ nini, andũ nĩmaĩ matonya kwona na makewʼa nguma sya ũndũ Ngai wamĩtethasya. Kwa ngelekanyʼo, Yeova nĩwamyovoisye yauma Misili na ĩndĩ yathi ĩsindĩte asumbĩ ala yeethĩana namo. (Yos. 9:3, 9, 10) Asumbĩ asu mokitaa na Isilaeli nĩmaleile kwĩtĩkĩla kana Ngai nũkwetye kũkitĩa Isilaeli, na kyu nĩkyo kyatumie mavalũka. Ĩtina wa ĩvinda, o nake Mũsumbĩ Aavu nĩwakwatie mwanya mavinda meana ũna wa kwona kwʼoko kwa Ngai. Nĩweeyoneie mwaki ũtheeete kuma ĩtunĩ ĩla Eliya waminie kũmũvoya Yeova avĩvye nthembo ĩla waumasya. Kĩu kyathela, Eliya nĩwawetie kana Yeova nũkũmina mũnyao ũla waĩ kwʼo nũndũ amwĩie Aavu ũũ: “[Theea], nĩ kana mbua ndĩkakũsiĩĩe.” (1 Asu. 18:22-45) Aavu nĩwoonie maũndũ asu onthe, ĩndĩ o na kũvika vau ndaaenda kwĩtĩkĩla kana ũsu waĩ vinya wa Ngai. Ngelekanyʼo ĩsu na ingĩ syĩtũmanyĩsya ũndũ ũũ wa vata: Ĩla twoona Yeova eeka ũndũ, no nginya tũketĩkĩlaa kana ku nĩ kwʼoko kwake. w15 10/15 1:4, 5

Ndũkaaĩse kũsũanĩa kana ve mũthenya ũkaatĩĩa ũtao wa Ngai wone naĩ. Twaĩlĩte kũĩkĩĩa Ũla ũtonya kũtũtetheesya vyũ. Vaulo aĩtye kana Ngai nĩwe “ũla ũtonya kwĩka mũno mbee kũvĩta onthe ala tũvoyaa kana kũlilikana, kwĩanana na vinya [wake] ũla wĩkaa nthĩnĩ waitũ.” (Aev. 3:20) Athũkũmi ma Yeova nĩmekaa kyonthe kĩla matonya nĩ kana meanĩsye kwenda kwake, na nũndũ nĩmesĩ ve maũndũ amwe matatonya, nĩmamwĩkwatasya aathime kĩthito kĩu kyoo. Nĩtwĩwʼaa mũyo nũndũ Ngai e vamwe naitũ, kana ti wʼo? No twĩkwatye kana twavoya twingĩvĩwʼe mũĩkĩĩo tũkethukĩĩwʼa? Mbivilia nĩtwĩkĩĩte vinya ĩkatwĩa kana no twĩthukĩĩwʼe ethĩwa tũkavoya “kwĩanana na kwenda [kwa Ngai].” (1 Yoa. 5:14) Nĩ wʼo ki kana Yeova nĩwendeeawʼa nĩ ala mamũĩkĩĩe vyũ kuma ngoonĩ. Kwoou twamũvoya atwingĩvĩsye mũĩkĩĩo akatwĩthukĩĩsya, na mũĩkĩĩo witũ ũkaingĩva nginya twĩthĩwe tũtonya ‘kũtalĩlwa kwĩthĩwa twaĩle ũsumbĩ wa Ngai.’—2 Ath. 1:3, 5. w15 10/15 2:16-18

Mũklĩsto asũanĩa ĩũlũ wa maũndũ ma kĩ-veva nĩwĩanaa. (Aevl. 5:14; 6:1) Ĩndĩ mũndũ ũtũmĩaa o kavinda kanini aimũsũanĩa Yeova na Yesũ nũtumaa mũĩkĩĩo wake wonza. Nĩ laisi mũno kwa mũndũ ta ũsu kũtia ũla wʼo kana kwĩvathana nawʼo. (Aevl. 3:12) Yesũ nĩwawetie kana twaema kwĩwʼa Ndeto ya Ngai, kana kwa ndeto ingĩ, twaema kũmĩtĩkĩla “na ngoo nzeo na ya wʼo” tũikaaĩsa ‘kũmĩlũmya.’ Ĩndĩ oonanisye no laisi tũkatwʼĩka ta ala ‘maendaa mainyitwa nĩ mawĩmakĩo na ũthwii na motanu ma thayũ ũũ, nao matisyaa ũsyao ũkavika.’ (Luka 8:14, 15) Nũndũ wa kĩtumi kyu, nĩtũtwʼei kũendeea kũsũanĩa kĩla kĩ Ndetonĩ ya Ngai. Kwĩka ũu kũkatumaa twenda kwosa mũvwʼano wa ũtheu mũtisu wa Yeova na twenda kwĩkala take o tondũ tũmanyĩĩtwʼe Mbivilianĩ. (2 Ako. 3:18) Nĩ ũseo ũngĩ wĩva ũvĩtĩte kũendeea kũmũmanya Ngai na kwĩthĩwa tũtonya kwosa mũvwʼano wa ũtheu wake mũtisu? Ũsu nĩ ũndũ ũtakesa kũvika mũthya nũndũ tũkaendeeaa kwĩmanyĩsya ũndũ tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Asa witũ wa ĩtunĩ tene na tene.—Mũta. 3:11. w15 10/15 4:13, 14

Ta wĩ mũsyai nĩwendaa syana syaku syĩthĩwe syĩ na ngwatanĩo ndũmu na Yeova. O nake Yeova endaa ũee syana syaku “na mosilĩlo na motao” make. (Aev. 6:4) Kwoou ĩanĩsya kĩanda kĩla ũnengetwe nĩ Ngai kwa kwĩthĩwa na mũvango mũseo wa kũmanyĩsya syana syaku kĩla ĩvinda. Kwa ngelekanyʼo, nĩwĩkĩaa syana syaku vinya ithi sukulu nũndũ nĩwĩsĩ kana kĩsomo nĩ kya vata na nĩwendaa syĩthĩwe na wendi wa kwĩmanyĩsya maũndũ meũ. O ta ũu asyai ala mendete syana syoo nĩmasyĩkĩaa vinya syĩmanyĩsye “motao ma Mwĩaĩi” ĩla syĩ maũmbanonĩ ma kĩkundi, maũmbanonĩ manene, na ũthaithinĩ wa mũsyĩ. Na nũndũ kũmanyĩwʼa nĩ Yeova nĩ kwa vata, nĩwaĩlĩte kũtataa nĩ kana syana syaku syende mũno maũndũ ma kĩ-veva na iimanya kana no Yeova ũtonya kũimanyĩsya syĩthĩwe na ũĩ. O tondũ Yesũ watetheeisye amanyĩwʼa make, waĩlĩte kũtata ũtetheesye syana syaku nĩ kana iendeee nesa ũtavanyʼanĩ. Ũtonya kwĩka ũu kwa kũitetheesya syende mũno kũmanyĩsya angĩ Ndeto ya Ngai na kwa kũitetheesya itavanasye iteũtĩĩa. w15 11/15 2:6

Kwosana na ũndũ Ngai ũvangĩthĩtye maũndũ, kĩla ũndũnĩ vethĩawa ve na ũla wĩ na ũkũmũ. Nũndũ wa ũu, wendo nĩ wa vata mũno. Ĩndĩ ũla wĩ na ũkũmũ ndaĩle kũũngamĩa ala angĩ na kĩthũi. O na kau mũndũũme nĩwe mũtwe wa kĩveti kyake, Mbivilia ĩmwĩĩte kana aĩle ‘kũkĩnenga ndaĩa.’ (1 Vet. 3:7) Nzĩa ĩmwe aũme matonya kũnenga iveti syoo ndaĩa nĩ kwa kũsũanĩa mavata masyo na kũieka syĩnyuvĩe kĩla syĩkwenda mavinda amwe. O na Ndeto ya Ngai yaĩtye atĩĩ: “Aũme, endai iveti syenyu, o ũndũ Klĩsto wendie ĩkanisa, na enengane mwene kwondũ wayo.” (Aev. 5:25) Kwosana na ĩandĩko yĩu, Yesũ nĩwaumisye thayũ wake kwondũ wa aatĩĩi make. Mũndũũme aatĩĩa ngelekanyʼo ya Yesũ kwa kũũngamĩa mũka na wendo, wĩthĩawa wĩ ũndũ wĩ laisi mũnango kwa mũka kũmwenda, kũmũnenga ndaĩa, na kũmwĩnyivĩsya.—Tito 2:3-5. w15 11/15 4:6, 7

Ĩla Aklĩsto maendeeie kwongeleka, mũno mũno maneenaa kĩthyomo kya Kĩkiliki. Nĩkyo kĩtumi mavuku ala maeleetye momanyĩsyo ma Yesũ na maũndũ ala weekaa, ala nĩ Mathayo, Maliko, Luka, na Yoana, makwatĩkanaa ĩvinda yĩu mũno mũno na kĩthyomo kya Kĩkiliki. Kwoou amanyĩwʼa aingĩ maneenaa Kĩkiliki na ti Kĩevelania. O nasyo valũa ila Vaulo waandĩkie vamwe na mavuku angĩ ma Mbivilia maĩ ma kĩthyomo kya Kĩkiliki. Nĩ ũndũ wa kwendeesya kwona kana ĩla aandĩki ma Maandĩko ma Kĩkiliki ma Kĩklĩsto matwʼa kumĩĩsya ndeto kuma Maandĩkonĩ ma Kĩevelania matũmĩaa Septuagint. Ndeto isu maumĩĩasya, o na kau imwe nĩsyĩsaa kwoneka iilyĩ ta syĩ kĩvathũkanyʼo vanini na ila sya Kĩevelania, yu syĩ Maandĩkonĩ maveveee ala twĩ namo ũmũnthĩ. Kwoou o na kau aalyũli asu ma Septuagint maĩ o andũ me na naĩ, wĩa woo nĩwatwʼĩkie kĩlungu kya Ndeto ya Ngai mbeveee. Ũndũ ũsu wĩtũmanyĩsya kana vai kĩthyomo kana kĩthĩo Ngai wonaa kĩ kya vata kwĩ ila ingĩ.—Meko 10:34. w15 12/15 1:8, 9

O na kau tũilea kũneena kĩla mũthenya, ũu ti kwasya kana twaĩle kũneena kĩla ndatĩka tũteũvindya. O nayo Mbivilia nĩyaĩtye kana ve “ĩvinda ya kũvindya.” (Mũta. 3:7) Kũvindya ĩla mũndũ ũngĩ ũkũneena nĩkũtonya kwonanyʼa kana nũmũnengete ndaĩa. (Yovu 6:24) Na kũsiĩĩa ũĩmĩ waku ndũkaumbũle kĩndũ kya kĩmbithĩ kwonanasya kana wĩ mũĩ na wĩ na ũmanyi. (Nth. 20:19) O na ĩngĩ, kũvindya o tũuĩtye ĩla twathatwʼa kwonanasya kana nĩtũtũmĩaa ũĩ. (Sav. 4:4) Ĩndĩ Mbivilia no ĩsyokete ĩkasya kana ve “ĩvinda ya kũneena.” (Mũta. 3:7) Kwasũanĩa ngelekanyʼo ĩno: Twasye mũnyanyau nĩwaũnenga kamũthĩnzĩo kaseo. Ndwĩsa kũkosa na ũkeka kũthi kũkaia. Wĩka kũkatũmĩa nesa nĩ kana ũmwonyʼe nĩwatũnga mũvea mũno. O ta ũu, nĩtũtũmĩaa nesa mũthĩnzĩo ũla Yeova ũtũnengete wa kũneena nĩ kana tũmwonyʼe nĩtũũmũtũngĩa mũvea. Mũthĩnzĩo ũsu no tũũtũmĩe ĩla tũũtavya ala angĩ kĩla kĩ ngoonĩ, kĩla tũkwenda, o na no tũũtũmĩe kũmekĩa vinya, na kũmũtaĩa Ngai. w15 12/15 3:4, 5

Ũmũnthĩ vai Mũklĩsto ũnengetwe “mĩthĩnzĩo ya ũvosya mowau.” (1 Ako. 12:9) Ĩndĩ ana-a-asa amwe me na kĩeleelo kĩseo nĩmatonya kũnenga mũndũ motao makonetye ũiiti o na matakũlĩtwʼe. Kũneena ũla wʼo, amwe no matavye mũndũ maũndũ o maseo matonya kũtethya. Kwa ngelekanyʼo, Vaulo nĩweekie ũu ĩvinda Timotheo wathĩnawʼa nĩ ĩvu. No kwĩthĩwa kĩwʼũ kĩla wanyusaa kĩtaĩ kĩseo. Ĩndĩ ũu ti ũndũ ũmwe na kũthingʼĩĩsya Mũklĩsto ũngĩ atũmĩe mũtĩ mũna, ndawa, kana lĩu wa mũthemba mũna, nasyo nitonya kũlea kũmũtethya kana o na mavinda angĩ ikamũthũa. Mavinda amwe asu mekaa ũu nĩmatataa kwĩsũva ala angĩ maitũmĩa ndeto ta: ‘Ve mũndũ wakwa wa mũsyĩ ũnawaĩte o taku na atũmĩa ndawa ĩno . . . Ĩla ũnaminie kũmĩtũmĩa nũnavoie.’ O na mũndũ akanengane woni ta ũsu e na ngoo ĩseũvĩte ata, nũseo tũkalilikana kana o na ũiiti na ndawa itũmĩawa nĩ andũ aingĩ nitonya kũthũa mũndũ mũno.—Nth. 27:12. w15 12/15 4:13

Ithyonthe nĩtwasilĩlwe kĩkwʼũ nũndũ wa naĩ ĩla twatiĩwe. (Alo. 5:12) Ĩndĩ nĩkwĩthĩwa Yeova nũtwendete, nĩweekie mũvango Yesũ oke kũũ nthĩ nĩ kana “asame kĩkwʼũ vandũ va kĩla mũndũ.” (Aevl. 2:9) Ĩla Yeova weekie ũu, nĩwatũtangĩĩie na atũnenga wĩkwatyo wa kwĩsa kũtũvetea kĩkwʼũ tene na tene. (Isa. 25:7, 8; 1 Ako. 15:22, 26) Onthe ala mamũĩkĩĩaa Yesũ makatanĩa kwĩkala thayũ tene na tene kwĩ mũuo masumbĩkĩtwe nĩ Ũsumbĩ wa Ngai, ũla ũkethĩwa ũtongoewʼe nĩ Klĩsto. Namo Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta makatanĩa kũsumbĩka vamwe na Klĩsto Ũsumbĩnĩ ũsu. (Alo. 6:23; Ũvu. 5:9, 10) Nĩ moathimo angĩ meva tũkakwata nũndũ wa mũthĩnzĩo ũsu Yeova watũnengie? Moathimo angĩ tũkakwata nũndũ wa mũthĩnzĩo ũsu Yeova ũtũnengete nĩ aa: tũkavetewa mowau onthe, nthĩ ĩno ĩkaseũvwʼa yĩkale ũndũ mũũnda wa Eteni wailyĩ, na ala akwʼũ makathayũũkwʼa. (Isa. 33:24; 35:5, 6; Yoa. 5:28, 29) Ithyĩ nĩtũmwendete Yeova mũno na Mwana wake mwendwa nĩkwĩthĩwa nĩmatũnengie ‘mũthĩnzĩo ũsu ũtaweteka.’—2 Kor. 9:15. w16.01 2:5, 6

Mũklĩsto mwĩtĩkĩwʼa mauta atanamba kũkũsĩĩwa nĩ veva wa Ngai, aĩ na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ nthĩ. Nĩwaĩ na mea ma kwĩsa kwona ĩvinda yĩla Yeova ũkathesya nthĩ ĩno, na nĩwendaa kwona aiathimwa mũno vamwe na ala angĩ. O na nũtonya kwĩthĩwa akũnaa visa aithokya andũ ala make makwie maumĩte mbũanĩ. Nĩwendaa kwona ailyĩ vandũ wĩyakĩe we mwene na aiya matunda ma mĩtĩ wĩvandĩe. (Isa. 65:21-23) Nĩkĩ ĩndĩ mosũanĩo make mavĩndũkie? Ti atĩ eekie kwĩwʼa akola wĩkwatyo ũsu. O na ti atĩ eekie kũvĩndũa mesilya nũndũ wa mathĩna maito waĩ namo ngoonĩ kana mathĩna angĩ maingĩ. Ndaakola kwĩthĩwa na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ nthĩ aĩ nũndũ oonie kwĩkala kũũ ĩũlũ wa nthĩ tene na tene ta kũtonya kwĩthĩwa na mĩnoo kana ũtulu, o na ti atĩ endaa akwate kamwanya ka kũmanya ĩtunĩ. Ĩndĩ aalyũkile nũndũ veva mũtheu wa Ngai nĩwamwĩtie, kana nĩwamũthokisye, na wasyoka waalyũla mosũanĩo make na wĩkwatyo wake. w16.01 3:11, 13

Yeova nĩwe wĩ ĩũlũ wa onthe, Mũmbi wa syĩndũ syonthe, na ũĩ na vinya wake ii kĩthimo. Ĩvinda yĩmwe Yovu nĩweetĩkĩlanile na ndeto isu. Ĩvinda yĩu, Yeova amina kũmũkũlya Yovu ĩũlũ wa syĩndũ ila we mwene wũmbĩte, asũngĩie asya: “Nĩnĩsĩ nũtonya kwĩka maũndũ onthe, na ũla ũkwenda kwĩka ndũsiĩĩka.” (Yovu 42:2) O na kau Yeova no eanĩsye ũndũ wʼonthe ũla ũsũanĩĩte kwĩka o na ate mũtetheesye, kuma tene nũthokasya angĩ matethye wĩa vamwe nake ĩla ũendeee kwĩanĩsya kĩeleelo kyake. Ekaa ũu nũndũ nũmendete. Mwambĩlĩlyonĩ wa wũmbi, Yeova oombie ũla Mwana wake mũsyawa weka. Ĩtina wa kũmũmba, nĩwamwĩtĩkĩlilye athũkũme vamwe nake wĩanĩ wa kũmba syĩndũ ila ingĩ syonthe. (Yoa. 1:1-3, 18) Nũndũ wa ũu, Yeova nĩwoonanisye kana nũnengete Mwana wake ndaĩa kwa kũmũthokya mathũkũme ĩmwe ayũmba, na ĩngĩ kwa kũtavya angĩ ĩũlũ wa wĩa ũsu wa vata wanengie Mwana wake.—Ako. 1:15-17. w16.01 5:1, 2