Mwei wa 11

Ĩla Mbivilia yasya kana Avalaamu akwie “e mũtumĩu mũno, na wa myaka mingĩ,” ndeto isu iyaĩle kũtuma tũsũanĩa kana Avalaamu nĩweanĩtye kwĩkala thayũ na ndaĩ na mea ma kwĩkala thayũ ĩngĩ ĩvinda yũkĩte. Mbivilia yaĩtye ũũ ĩũlũ wa Avalaamu: “Nĩweteelaa onwʼe ndũa ĩla yĩ na myambĩlĩlyo, na mwambĩlĩlya na mwaki wayo nĩ Ngai.” (Aevl. 11:10) We wĩona Avalaamu ta ũkatana ata ĩla ũkeyĩthĩa Nthĩ Nzaũ, vala ũkakwata mwanya wa kũendeea kũlũlũmĩlya ndũũ yake vamwe na Yeova? No nginya ethĩwe akakiitwa ngoo mũno ĩla ũkamanya kana mũĩkĩĩo wake nĩwatetheeisye athũkũmi angĩ ma Yeova o na myaka mingĩ ĩtina wa kĩkwʼũ kyake! O na ĩvinda yĩu akamanya kana nthembo ĩla wesaa kumya Kĩĩmanĩ kya Molia yaĩ “ngelekanʼyo” ya ũndũ ũngĩ mũnene waĩ mbee. (Aevl. 11:19) O na ĩngĩ, akamanya kaĩ woo ũla weewie ĩla weeyũmbanasya kũmũthemba Isaka nũtetheetye andũ aingĩ mũno aĩkĩĩku maelewe ũndũ Yeova mwene weewie ĩla wamumisye Mwana wake, Yesũ Klĩsto, atwʼĩke nthembo ya wovosyo!—Yoa. 3:16. w16.02 1:15, 16

Ĩla mũndũ mũna wĩ na ũkũmũ watũelewa naĩ, no wĩthĩwe wĩ ũndũ wĩ vinya kũlũmanyʼa na Yeova. No kwĩthĩwa Yonathani akwatiwe nĩ thĩna ta ũsu. Mũsumbĩ Saulo, ũla waĩ mwĩtĩkĩsye mauta nĩ Ngai, nĩweesĩ kana mwanae aĩ ndũũ na Ndaviti, ĩndĩ ndakwatasya nĩkĩ. O na ĩvinda yĩmwe nĩwathatie mũno nginya amũtavya Yonathani ndeto syĩ nthoni mbee wa andũ. Ĩndĩ Yonathani ndaaĩkũlĩlya. Na vai mũthenya waaeka kũlũmanyʼa na Ngai kana Ndaviti, ũla wesaa kũtwʼĩka mũsumbĩ wa Isilaeli. (1 Sam. 20:31-41) Ti ũndũ wĩ laisi kwona ikundinĩ sya andũ ma Yeova kũte ũsili wa katĩ. Ĩndĩ ala matongoesye nĩ andũ me naĩ na mavinda amwe nĩmatonya kũtũelewa naĩ. (1 Sam. 1:13-17) Kwoou o na tũkaelya kwĩsa kũeleeka naĩ kana tũkoswa naĩ, nĩtwĩkalei tũlũmanĩtye na Yeova. w16.02 3:14, 15

Amwe nĩmolanĩalwʼa nĩ kĩvathũkanyʼo kĩla kĩ vo katĩ wa kwĩyumya na kũvatiswa. Kwa ngelekanyʼo, amũika amwe maasya nĩmeeyumisye mamũthũkũme Yeova ĩndĩ mayĩyũmbanĩtye kũvatiswa. Ĩndĩ ũu nĩwosanĩte na kĩlĩko? Ĩla mũndũ weeyumya amũthũkũme Yeova amwathaa kana akamũthũkũmaa nginya tene na tene. Na ĩla mũndũ ũkũvatiswa ethĩawa ayonanyʼa ũtheinĩ kana nĩwĩyumĩtye amũthũkũme Yeova. Kwoou kũvatiswa nĩ kwonanyʼa ũtheinĩ kana nũmũvoyete Yeova kĩmbithĩnĩ ũkamwĩa nĩweeyumya ũmũthũkũme. Ũtanamba kũvatiswa amba kũmanya nesa ũito wa ĩtambya yĩu ya kwĩyumya. Kwa ũkuvĩ, ĩla weeyumya ũmũthũkũme Yeova wĩthĩawa weeka kwĩlea vyũ. Ũmwathaa Yeova kana ũkeekaa kwenda kwake mbee wa maũndũ ala angĩ onthe thayũnĩ waku. Ethĩwa ĩla twatha mũndũ kĩndũ tũyaĩle kwĩsa kũvatũnga ngũĩ, ti mbee mũno ĩla twamwatha Yeova Ngai ũndũ mũna?—Mt. 5:33. w16.03 1:14, 15

Nĩ kana Vaulo onanyʼe ngwatanĩo ĩla yĩthĩawa kĩkundinĩ kya Kĩklĩsto kĩtongoewʼe nĩ Yesũ Klĩsto, atũmĩie ngelekanyʼo ya mwĩĩ wa mũndũ. Mũtũmwa ũsu awetie kana mwĩĩ wĩthĩawa wĩ na ngwatanĩo “nũndũ wa ũtethyo wa kĩla ũleenyũ.” (Aev. 4:16) Kĩla ũmwe witũ ethĩwe nĩ mũkũũ kana nĩ wa mũika, e na vinya kana nĩ mwonzu, atonya kũtethya kĩkundi ata kĩthĩwe na ngwatanĩo na kĩiendeea nesa kĩ-veva? Kĩndũ kĩla kĩtonya kũtũtetheesya vyũ nĩ kĩĩ: kwĩnyivĩsya na kũnenga ndaĩa ala Yesũ ũnyuvĩte matongoesye kĩkundi, namo nĩ atumĩa. (Aevl. 13:7, 17) Mavinda amwe no twĩwʼe ũndũ ũsu ũte mũvũthũ kwĩanĩsya. Ĩndĩ no tũmũkũlye Ngai atũtetheesye, na tũyĩka ũu tũte na nzika kana nũkũtũtethya. Veva wake mũtheu no ũtũnenge vinya wa kũkwata mbau mĩvango ĩla yĩ kĩkundinĩ na ngoo yonthe. Kwoou ĩla twesa kwĩwʼa tũiemwa nĩ kũatĩĩa mwolooto mũna, nũseo tũkasũanĩa ũndũ kwĩnyivya tũkwatĩanĩe na ala angĩ kũtonya kũete ngwatanĩo kĩkundinĩ. O na eka ũu, kũkwatĩanĩa na ala angĩ maũndũnĩ ta asu no kũtume ithyonthe twendana mũno. w16.03 3:8, 9

Ana-a-asa amwe ma mũika mayaaĩkĩwa vinya mevangĩĩe mĩvango ya kĩ-veva kuma me anini. Kwoou kũmũthũkũma Ngai kũyaaĩsa kwĩthĩwa kwĩ kwa vata mũno thayũnĩ woo. (Mt. 10:24) Kwoou no nginya mũtumĩa amanthe ĩvinda nĩ kana wĩthĩe nĩwatuma ndũũ na mwana-a-asa ũla ũkwenda kũmanyĩsya mawĩa ma kĩkundi na aimũtetheesya aelewe kana nũkwendeka mũno kĩkundinĩ. Na maendeee o ũu, mũtumĩa no ese kwĩkala nthĩ nake makasũanĩa maandĩko mana nĩ kana amũtetheesye asũanĩe kĩla waĩle kwĩanĩsya yu nũndũ nĩweeyumisye amũthũkũme Yeova. (Mũta. 5:4; Isa. 6:8; Mt. 6:24, 33; Luka 9:57-62; 1 Ako. 15:58; 2 Ako. 5:15; 13:5) Mũtumĩa no amũkũlye-ĩ, ‘Wamwathie Yeova ata ĩla weeyumisye ũmũthũkũme?’ No atate kũmwĩkĩa vinya kwa kũmũkũlya atĩĩ: ‘Wĩona Yeova ta weewie ata ĩla wavatisiwe?’ (Nth. 27:11) ‘Nake Satani eewie ata?’ (1 Vet. 5:8) Atumĩa maĩle kũmanya kana manyuva maandĩko nesa nĩmatonya kũkiita mũno ngoo ya mwana-a-asa. w15 4/15 2:9, 11

Nĩkĩ Yeova ũteanĩasya vau kwa vau mavata onthe ala twamũtavya? Lilikana kana Yeova atwosaa ta twĩ syana syake. (Sav. 103:13) Vai mwana waĩle kwĩkalaa eteele atĩ mũsyai amũnenge kyonthe kĩla ũkwĩtya na ndatĩkanĩ ĩla weetya. Nĩkĩ? Nũndũ mavinda amwe syana syĩkaa kũkĩlwa no ũndũ iketya kĩndũ. Nao mavinda angĩ mwana eetya kĩndũ no nginya eteele mũvaka ĩla mũsyai ũkona nĩwĩanĩĩte kũnengwa kĩu weetya. Na mavinda angĩ mũsyai nũtonya kwĩthĩwa esĩ kana kĩla mwana weetya kĩimũtethya, na kana ti ũseo kũmũnenga kĩndũ kĩu nũndũ wa ala angĩ. Na ĩndĩ eka ũu, ĩla mũsyai watwʼĩka akanengae mwana kyonthe kĩla weetya o ĩla wamwĩtya, atwʼĩkaa ngombo ya mwanae. O ta ũu, Yeova nũtonya kũeka ĩvinda yĩvĩte ayĩsa kũtwʼĩka nĩwasũngĩa mboya sitũ, na ũyĩthĩa ũndũ ũsu nithyĩ watethya. Yeova nĩwe Ĩthe witũ na nũtwendete, na nũndũ nĩ mũĩ na nĩwe Mũmbi witũ, nĩwĩsĩ kĩla twĩ na vata nakyo. Nũndũ wa ũu nĩwe ũtusaa nĩ ĩvinda yĩva ĩseo ya kũtũnenga kĩla tũmwĩtĩtye. Akatwʼĩka akatũnengae kyonthe kĩla twamwĩtya vu kwa vu, ethĩwa ayananga ngwatanĩo yitũ nake.—Isa. 29:16; 45:9. w15 4/15 4:6, 7

Mũminũkĩlyo wa nthĩ ĩno wĩ vakuvĩ, kwoou Satani endaa twĩyĩelele, kana kwa ndeto ingĩ, endaa twone mũminũkĩlyo ta ‘wĩ kũasa’ naitũ kwa kwĩseũvĩsya ĩsyĩtwa ĩnene nthĩ ĩno. Kwĩka ũu nĩkũtonya kũtuma tũlwa kana kavinda kala katiele nĩ kanini. Ndũkaaĩse kwĩtĩkĩla mesilya ta asu malike kĩlĩkonĩ! Ĩndĩ endeea ‘kũsyaĩĩsya.’ (Mt. 16:22, 23; 24:42) Ndũkaaĩtĩkĩle kũkwatwʼa nĩ ũla ũvũngũ Satani ũnyaĩĩkasya kana mũthya wĩ vaasa vyũ, kana ndũkesa kũka. Satani endaa tũsũanĩe kana Ngai ndesa kũtwenda na ndesa kũtũekea naĩ sitũ. Ũsu wʼonthe nĩ ũvũngũ ũnyaĩĩkawʼa nĩ Satani. Kwekũlye-ĩ, ‘Ũla ũtesa kwendwa nĩ Yeova nũũ?’ Nĩ Satani. Kwekũlye ĩngĩ, ‘Nũũ ũtesa kũekewa naĩ syake?’ Ũsũngĩo ĩngĩ, no Satani. Ĩndĩ Mbivilia ĩtũĩkĩĩthasya atĩĩ: “Ngai ti ũla ũte mũlũngalu ũndũ ũtonya kũlwa nĩ wĩa wenyu na wendo ũla mwonanĩtye kwondũ wa syĩtwa yake.” (Aevl. 6:10) Yeova nũtanĩthawʼa mũno nĩ kĩthito kitũ kya kũmwendeesya, na kũmũthũkũma kũla tũmũthũkũmaa ti kwa mana. (1 Ako. 15:58) Kwoou tũikaaĩtĩkĩle tũkengwe nĩ Satani. w15 5/15 1:16-19

Ve maũndũ maingĩ mũno matumaa Avalaamu aĩkĩĩa kana maũndũ ala weeteele mayaĩ maema kũka nginya ũkethĩa we no ta wamene o na kũtwʼĩka ndaĩ aamavakya itho. Nũndũ Avalaamu nĩwaĩkĩĩe mawatho onthe ma Ngai, aĩ na vinya wa kwĩka ũndũ wʼonthe ũla Ngai wamũkũlasya eke. Nĩkyo kĩtumi weetĩkĩlile kũtia ndũa ya Ulu na alea vyũ kwaka mũsyĩ ndũanĩ ila syaĩ Kanaani. O ta ndũa ya Ulu, ndũa isu sya Kanaani iyaĩ syĩsa kwĩkala tene na tene nũndũ ala maisumbĩkĩte mayamũthaithaa Yeova. (Yos. 24:2) Myaka yonthe ĩla Avalaamu wekalile e thayũ kuma auma Ulu, “nĩweteelaa onwʼe ndũa ĩla yĩ na myambĩlĩlyo, na mwambĩlĩlya na mwaki wayo nĩ Ngai.” (Aevl. 11:10) Avalaamu nĩwakũnaa visa akona atwĩe kũndũ kũtakanangwa kũsumbĩkĩtwe nĩ Yeova. Aveli, Enoko, Noa, vamwe na Avalaamu na andũ angĩ tamo mayaĩ na nzika kana akwʼũ makathayũũkwʼa, na nĩmeeteele mũno kwĩsa kwĩkala kũũ nthĩ masumbĩkĩtwe nĩ Ũsumbĩ wa Ngai. Ũsumbĩ ũsu nĩwʼo “ndũa ĩla yĩ na myambĩlĩlyo.” Kũvindĩĩsya moathimo ta asu nĩkwatumie mamũĩkĩĩa Yeova mũnango.—Aevl. 11:15, 16. w15 5/15 3:8, 9

Yeova nĩwamũtũmĩie Yesũ Klĩsto kwa nzĩa sya ũsengyʼo nĩ kana onanyʼe kana we mwene e vinya. Ala mavuku ana ma Ũvoo Mũseo nĩmaeleetye syama imwe syeekiwe nĩ Klĩsto kwa nzĩa ĩtonya kũlũlũmĩlya mũĩkĩĩo witũ. Nĩvatonyeka ũkethĩa eekie syama ingĩ mbingĩ eka ila syĩ Mbivilianĩ. (Mt. 9:35; Luka 9:11) Vate nzika, vinya wa Ngai nĩwoonekie kwĩsĩla syama isu Yesũ weekie. Kwoou mũtũmwa Vaulo aĩ na kĩtumi kĩseo kya kwasya: “Klĩsto [nĩ] vinya wa Ngai.” Ĩndĩ syo syama ila Yesũ weekie itũtethasya ata ũmũnthĩ? Mũtũmwa Vetelo aisye kana Yesũ eekie syama, kana “momakyo.” (Meko 2:22) Maũndũ manene ala Yesũ weekie e kũũ nthĩ moonanisye kana ĩla ũkethĩwa asumbĩkĩte akaete moathimo manenange kwĩ asu. O na moonanisye syama ila Yesũ ũkeka kĩla vandũ nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ ĩla twathĩtwe nĩ Ngai. Ũndũ ũngĩ nĩ kana syama syake nitũtetheeasya mũno kũmũelewa, o na kũelewa Ĩthe wake. w15 6/15 1:1, 2

Yesũ nĩwamanyie kana Ĩthe wake, Yeova, nĩwavosya mũndũ mũka ũsu, na nũndũ wa ũu amũneenisye na tei amwĩa: “Mwĩĩtu, mũĩkĩĩo waku nĩwakũvosya; thi na ũvoo, wĩthĩwe wĩ mũima, ũte na ũthĩnʼyo waku.” (Mko. 5:34) Tei ũla Yesũ ũĩ nĩ mwingĩ mũno! O na e ngoo ya kũtethya ala meũthĩnwʼa nĩ mowau. Ĩndĩ we Satani endaa twone ta twĩ andũ mate vala maĩ na ta vate mũndũ ũtwendete. Kĩvathũkanyʼo na ũu, ĩla Yesũ weekie syama oonanisye nesa ki kana nũtũthĩnĩkĩaa vyũ na nĩwendaa kũtũvetea mathĩna. Twaĩle kwĩwʼa mũyo mũno nũndũ twĩ na Mũsumbĩ na Mũthembi Mũnene ũla ũtwĩwʼĩaa tei! (Aevl. 4:15) Ti laisi kũelewa ũndũ ala me na mowau mathũku mewʼaa, na mũno mũno ethĩwa tũyaakwatwa nĩ ũwau ta ũsu. Ĩndĩ lilikana kana we Yesũ nĩweewʼĩaa tei ala awau o na kau ndaawaa sua o na ũmwe. Nĩtũtatei ũndũ tũtonya tũatĩĩe ngelekanyʼo ĩsu ya Yesũ.—1 Vet. 3:8. w15 6/15 2:11, 12

Nĩ ndaĩa nene mũno kwĩthĩwa twĩsĩ ĩsyĩtwa ya Ngai, na kwĩthĩwa twĩ ‘andũ kwondũ wa ĩsyĩtwa yake.’ (Meko 15:14; Isa. 43:10) Nĩkyo kĩtumi tũmũvoyaa Asa witũ wa ĩtunĩ tũkĩmwĩa: “Syĩtwa yaku yĩtaĩwe.” (Mt. 6:9) Kũmũtavya Yeova ũu nĩkũtonya kũũsukuma ũmwĩe aũtetheesye ndũkese kwĩka kĩndũ kana kwasya ũndũ ũtonya kũtuma ĩsyĩtwa yake ĩtheu yĩvũthwʼa. O tondũ ĩandĩko ya ũmũnthĩ yaweta, tũikwenda twĩkale ta andũ amwe ma ĩvinda ya atũmwa ala mwĩkalĩle woo ũtosanaa na kĩla meũtavya andũ ala angĩ. Nĩ kyaũ kyaĩle kwĩkwa nĩ kana ĩsyĩtwa ya Ngai yĩtaĩwe nesa vyũ na yĩivetangĩwa kĩko kyonthe kĩla yaailĩĩlwa? Nĩ kana kĩu kĩkĩke, no nginya Yeova avetange onthe ala maleaa na ngũlũ ũsumbĩki wake mũnene. (Esek. 38:22, 23) Ĩtina wa ũu nĩwʼo andũ makambĩĩa kũvetewa naĩ kavola kwa kavola. Mwa twĩkũlasya nĩ ĩndĩĩ ĩvinda yĩkavika wĩthĩe alaĩka onthe vamwe na andũ nĩmekũtuma ĩsyĩtwa ya Yeova yĩtaĩwa! Ĩvinda yĩu nĩwʼo ĩndĩ Ĩthe witũ wa ĩtunĩ ũkethĩwa “syonthe nthĩnĩ wa syonthe.”—1 Ako. 15:28. w15 6/15 4:7, 10

O na kau ndeto isu “kavĩla kakwa [ka] nyaĩĩ” iwetete ĩũlũ wa nthĩ, nisyokete ikatũmĩwa ĩngĩ Maandĩkonĩ ma Kĩevelania kwa nzĩa ya ngelekanyʼo kwonanyʼa ĩkalũ ya tene yĩla yatũmĩawa nĩ Aisilaeli. (1 Mav. 28:2; Sav. 132:7) Nũndũ ĩkalũ yĩu yaĩ kũũ nthĩ, vai vangĩ athaithi ma wʼo maĩ matonya kũkomanĩa nĩ kana mathaithe. Na nũndũ nĩvo athaithi ma wʼo moombanĩaa mathaithe, ĩkalũ yĩu yaĩ kĩndũ kyanake vyũ methonĩ ma Yeova. Nĩkwĩthĩwa ĩkalũ yĩu yaĩ kũũ nthĩ, nĩyaseũvĩtye vandũ va Yeova va maaũ vakethĩwa va ndaĩa. (Isa. 60:13) Ũmũnthĩ vai ĩkalũ yakĩtwe vandũ vana ũkethĩwa no vo ve voka athaithi ma wʼo matonya kũmbanĩa mathaithe. Ĩndĩ kwĩ ĩkalũ ya kĩ-veva yĩla yĩkumasya Yeova mũno kũte ũndũ mwako o na wĩva ũtonya kũmũkumya. Ĩkalũ yĩu ya ngelekanyʼo nĩ kyaũ? Nĩ mũvango ũla ũtumaa andũ mewʼanĩthwʼa na Ngai. Mũvango ũsu wĩ vo nũndũ wa nthembo ĩla Yesũ Klĩsto waumisye vamwe na wĩa wake wa ũthembi. Mũvango ũsu wambĩĩe mwakanĩ wa 29, ĩla Yesũ wavatisiwe na etĩkĩwʼa mauta nĩ kana atwʼĩke Mũthembi Mũnene wa ĩkalũ ya ngelekanyʼo ya Yeova, kana kwa ndeto ingĩ, ĩkalũ ya kĩ-veva ya Yeova.—Aevl. 9:11, 12. w15 7/15 1:1-3

Ĩvinda yĩu ala aĩkĩĩku makatuvwa ĩndĩ ala mate aĩkĩĩku makasilĩlwa. (Mt. 24:46, 47, 50, 51; 25:19, 28-30) Kwosana na ũndũ Mathayo waandĩkie, Yesũ aiminĩĩa kũweta wonanyʼo wa ĩvinda ya mũminũkĩlyo nĩwanenganie ngelekanyʼo ya malondu na mbũi. Aisye atĩĩ: “Yĩla Mwana wa mũndũ ũkoka ũtheunĩ wake mũtisu, na alaĩka onthe vamwe nake, nĩvo ũkekalĩla kĩvĩla kya ũsumbĩ kya ũtheu wake mũtisu: na mbee wake nikombanʼwa mbaĩ syonthe: nake nũkamavathanʼya aa na aya, tondũ mũĩthi ũvathanasya malondu na mbũi; na nũkaia malondu ngalĩ ya kwʼoko kwake kwa aũme, ĩndĩ mbũi ngalĩ ya kwʼoko kwake kwa aka.” (Mt. 25:31-33) Malondu na mbũi makakwata ũsilĩlo wĩva? Yesũ aminĩĩie ngelekanyʼo ĩsu na kũweta kana mbũi ikaanangwa tene na tene, “ĩndĩ ala alũngalu makalika thayũnĩ ũtathela.”—Mt. 25:46. w15 7/15 2:11, 12

Mavinda angĩ nĩtwĩwʼaa tũyendeewʼa nĩ ũndũ nthĩ ĩla tũeewe ĩilyĩ, syĩthĩo sya kwitũ, kĩthyomo kitũ, kana o lĩu ũla wendetwe kwitũ. Ũsu nĩ ũndũ ũtonya kũeleeka. Ĩndĩ no nginya tũtate ũndũ tũtonya tũikethĩwe na woni ta wa andũ ala maasya, “Kakwa no ko kaseo.” Yeova oombie syĩndũ mbingĩ syĩ kĩvathũkanyʼo nĩ kana tũitanĩe. (Sav. 104:24; Ũvu. 4:11) Kwoou ve vata mwaũ wa kwonaa kĩsũanĩo kyaku takyo kĩseo kwĩ kya ala angĩ? Ngai endaa andũ ma mĩthemba yonthe mamanye ũla wʼo na mayĩsa kũtanĩa thayũ ũtathela. (Yoa. 3:16; 1 Tim. 2:3, 4) Nũndũ wa ũu, nĩtũtethekaa mũno na tũkasũvĩa ngwatanĩo yitũ ya Kĩklĩsto tweethĩwa na wendi wa kwĩthukĩĩsya mawoni ma andũ ala angĩ. O na ĩngĩ twenda kwĩkala tũlũmanĩtye na Yeova, no nginya tũtate vyũ tũikelikye ngananĩonĩ sya andũ ma nthĩ. Katĩ wa andũ ma Yeova vai mwanya wa mũndũ ũkũmena ala angĩ. Kwondũ wa ũu nĩtũmũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ nũtũtetheesye ũkethĩa tũi na ngusanĩsyo, mĩtũlyo, na masindano ta andũ ma nthĩ ĩno ya Satani. w15 7/15 3:17, 18

Ve maũndũ maingĩ tũtonya kwĩka tũkonanyʼa kana nĩtwendete Yeova. Kwa ngelekanyʼo, nĩtwonanasya nĩtwendete Ngai na atũi maitũ ĩla twatavanyʼa ũvoo wa Ũsumbĩ twĩ na kĩthito. (Mt. 24:14; 28:19, 20) O na ĩngĩ nĩtwonanasya kana nĩtwendete Yeova twalũmanyʼa nake ĩla mũĩkĩĩo witũ ũũtatwa. (Sav. 84:11; Yak. 1:2-5) Na ĩla matatwa maingĩva mũno no twĩthĩwe na mũĩkĩĩo kana Ngai nĩwĩsĩ thĩna ũsu twĩ nawʼo na kana ndaema kũtũtetheesya, nũndũ twĩ ma vata mũno kwake. (Sav. 56:8) Kũmwenda Yeova nĩkũtumaa tũsũanĩa ĩũlũ wa syĩndũ ila woombie na ĩũlũ wa maũndũ ma ũsengyʼo ala wĩkĩte. Twonanasya kana nĩtwendete Ngai na nĩtwonaa Ndeto yake yĩ ya vata mũno kwa kũmĩsoma na kĩthito. O na ĩngĩ kũmwenda Yeova nĩkwʼo kũtumaa tũmũvoya na twenda kũlũlũmĩlya ngwatanĩo yitũ nake. Na ĩndĩ nĩtwĩwʼaa twamwenda mũnango ĩla twasũanĩa ĩũlũ wa nthembo ya wovosyo, ĩla watũnengie nĩ kana atwovosye kuma naĩnĩ. (1 Yoa. 2:1, 2) Asu no maũndũ amwe matumaa tũmwenda Yeova nũndũ nũtwendete mũno. w15 8/15 1:6, 17, 18

Ĩla twĩlika nthĩ nzaũ, no kwĩthĩwa ve mavinda ũkethĩa no nginya twĩthĩwe na wũmĩĩsyo. Kwa ngelekanyʼo, no twĩse kwona andũ amwe me na ũtanu nũndũ anyanyae moo na andũ ma mũsyĩ nĩmathayũũkwʼa. Ĩndĩ ũyĩthĩa ithyĩ no tweteelaa nginya ĩla ala maitũ makathayũũkwʼa. Vakesa kwĩkala ũu nĩtũtana na ala angĩ o tũendeee kweteela? (Alo. 12:15) Ũmũnthĩ tweemanyĩsya kweteela moathimo ala Yeova ũtwathĩte tũteũkwʼa ngoo, ũu ũkatũtetheesya twĩthĩwe na wũmĩĩsyo ĩvindanĩ yĩu. Ũndũ ũngĩ ũtonya kũtũtetheesya twĩyũmbanyʼe kwĩkala nthĩ nzaũ nĩ kwĩmanyĩsya kweteela ĩla vaumĩla ũalyũku momanyĩsyonĩ maitũ. Ithyĩ twĩkaa ata ĩla vaumĩla ũalyũku momanyĩsyonĩ maitũ? Nĩtwĩmanyĩasya ũvoo ũsu na kĩthito na tũkethĩwa na wũmĩĩsyo ethĩwa tũinaũelewa? Ethĩwa nĩtwĩkaa ũu, ĩla twĩvika nthĩ nzaũ tũikaemwa nĩ kũmĩĩsya na kũmweteela Yeova atũtetheesye tũelewe kwenda kwake.—Nth. 4:18; Yoa. 16:12. w15 8/15 3:9, 10

Mũtũmwa Vaulo aandĩkĩe Aklĩsto ma Eveso valũa nĩ kana amonyʼe vata wa kwĩana kĩ-veva. Amekĩie vinya amea nĩmekavĩe mavikĩe “wĩwʼano ũmwe wa mũĩkĩĩo, na wa kũmũmanya Mwana wa Ngai, kũvikĩa mũndũ mwĩanĩu, kũvikĩa kĩthimo kya ũtũlu wa wĩanĩu wa Klĩsto.” (Aev. 4:13) Ĩvinda yĩla Vaulo waandĩkĩe kĩkundi kya Eveso valũa ũsu, kĩkundi kĩu kyaĩ na tũmyaka kuma kyambĩĩa. Kũvikĩa ĩvinda yĩu Aklĩsto aingĩ ma kĩkundi kyu maĩ na ũmanyi mwingĩ na maĩ aima kĩ-veva. Ĩndĩ ve amwe kĩkundinĩ o kyu maaĩle kwĩkĩa kĩthito nĩ kana meane. Ũu nowʼo ikundi sya Kĩklĩsto iilyĩ ũmũnthĩ. Ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ nĩmamũthũkũmĩte Ngai kwa ĩvinda ĩasa na nĩmekĩte maendeeo makaima kĩ-veva. Ĩndĩ o na wasisya nesa no wone kana ti onthe mavikĩte vau. Kwa ngelekanyʼo, kĩla mwaka nĩkũvatisawa andũ ngili mbingĩ, na kwoou nĩ wʼo kana ve o amwe maĩlĩte kwĩana. Nata a vaku?—Ako. 2:6, 7. w15 9/15 1:2, 3

Andũ amwe nĩmesĩ kana mũndũ eeka masoesi ateũtĩĩa mwĩĩ wake nũseũvaa na kĩlĩko kĩkausya. Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ, Ĩla tũkwenda kwĩka masoesi na andũ angĩ, twaĩlĩte kwĩka o na ũla waumĩla? Ĩandĩko ya Nthimo 13:20 yĩtũtavĩtye atĩĩ: “Endaa na andũ oĩ, ũkeethĩwa mũĩ; ĩndĩ ũla ũtindanasya na ndia akathĩna.” We ndũkwona ĩandĩko yĩu yĩtwonyʼa kana tũyaĩlĩte kwĩtanĩthya oou kĩtumbo, ĩndĩ twaĩlĩte kũtongoewʼa nĩ wasya wa ngoo ũla ũmanyĩĩtwʼe nĩ Mbivilia? Ũndũ ũngĩ twaĩlĩte kũsũanĩa nĩ ũũ: Nĩ ĩndĩĩ twaĩlĩte kwĩtanĩthya? We ũvangĩĩaa mavinda ma kwĩtanĩthya ĩvinda yĩla kwĩ na maũndũ ta maũmbano, ũtavanyʼa, kana ĩvinda yĩla waĩlĩte kwĩthĩwa ũyĩmanyĩsya? Kana wambaa kwĩtanĩthya na ĩndĩ ĩtina ũyambĩĩa kũmantha ĩvinda ya kwĩka maũndũ ma kĩ-veva? Nĩ kyaũ wonaa kĩ kya vata? Yesũ aisye atĩĩ: “Ambai ũmantha ũsumbĩ wake, na ũlũngalu wake; na isu syonthe nĩmũkongeleelwa.” (Mt. 6:33) Kwondũ wa ũu sũanĩa ĩkũlyo yĩĩ: Wasya waku wa ngoo nũkũtetheeasya ũatĩĩe ũtao ũsu wa Yesũ? w15 9/15 2:13, 15

Ũsu nĩ ũtao Yeova wanengie Kaini ĩvindanĩ yĩla yaaĩle na amũtavya ũndũ waĩle kwĩka. Yeova amũkanisye ĩla woonie elekele mũisyonĩ. Ĩndĩ ũthũku Kaini ndaatĩĩa ũtao ũsu na nũndũ wa ũu nĩwoonie naĩ. (Mwa. 4:11-13) Na ve ĩvinda yĩmwe mũandĩki wa mwathani Yelemia ũla weetawa Mbaluku waĩ na woni mũthũku ũla watumaa akwʼa ngoo na ambĩĩa kũnoa, ĩndĩ Yeova nĩwamũnengie ũtao nĩ kana one thĩna ũla wesaa kwĩkwatanyʼa nawʼo. Mbaluku aĩ kĩvathũkanyʼo na Kaini nũndũ we nĩweetĩkĩlile ũtao wa Yeova, na nũndũ wa ũu avonokya thayũ wake. (Yel. 45:2-5) Vaulo aandĩkie ũũ: “Ũla Mwĩaĩi ũmwendaa nũmũsilĩlaa [kana, nũmũkanasya], na kũvũa kĩla mwana ũla wosaa.” (Aevl. 12:6) Ĩndĩ ti lasima kĩla ĩvinda mũndũ akaĩvĩaa mavĩtyo make nĩ kana atwʼĩke nĩwakanwʼa. Nĩkĩ? Nũndũ mũndũ nũtonya kũkwata ũkanyʼo kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo. Kwa ngelekanyʼo, ve athũkũmi aingĩ ma Yeova mawetetwe Mbivilianĩ ala makwatiwe nĩ matatwa maito. Matatwa asu nĩmatonya kwĩthĩwa mamakanisye na mamalũnga. w15 9/15 4:12, 13

Andũ ma Ngiveoni maĩ oĩ nũndũ nĩmamanyie kana Ngai wa wʼo nĩwe watongoesye Aisilaeli. O nake Laavi nĩweeyoneie kwʼoko kwa Ngai. Ĩla wamanyie ũndũ Yeova woovoisye athaithi make, atavisye ala athiani elĩ ma Isilaeli ndeto ii: “Nĩnĩsĩ atĩ Yeova nũmũnengete nthĩ ĩno.” O na kau no weesĩ kũkwatĩanĩa na Isilaeli kwaĩ kũtonya kũmũlikya mũisyonĩ mũnene, ndaĩ na nzika kana Yeova aĩ atonya kũmũvonokya e na andũ make. (Yos. 2:9-13; 4:23, 24) Ngelekanyʼo isu na ingĩ mbingĩ syĩ Mbivilianĩ nitũtetheeasya kũmanya ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩĩ: Kwona Ngai kana kwona kwʼoko kwake nĩ kwasya ata? Ĩla twongela ũmanyi witũ ĩũlũ wa Ngai o naitũ nĩtũtonya kwona kwʼoko kwake. Tũkwonaa nũndũ “metho ma ngoo [sitũ]” nĩmambĩĩaa kwona ũndũ ũ Ngai ũilyĩ na maũndũ ala wĩkaa. (Aev. 1:18) No twende mũno kũatĩĩa ngelekanyʼo ya andũ ma tene na ma ũmũnthĩ ala monete nesa Yeova aitethya andũ make. w15 10/15 1:6, 7, 9

O na kau Matha no we mũndũ mũka ũla Mbivilia ĩwetete ĩsyĩtwa yake ĩmwe kwa ĩmwe na ĩkaweta kana Yesũ nĩwamwendete, Yesũ nĩwendete na akanenga ndaĩa aka angĩ ta inyia-ake, na mwĩĩtu-a-inyia wa Matha ũla weetawa Meli. (Yoa. 19:25-27) Ĩndĩ nĩkĩ Yesũ wamwendete Matha? Yesũ endete Matha nũndũ aĩ mũlau na aĩ na kĩthito. O na ĩngĩ, aĩ na mũĩkĩĩo mũlũmu mũno. Nĩwaĩkĩĩaa vyũ kĩla Yesũ wamanyĩasya. Na ndaĩ na nzika o na vanini kana Yesũ nĩwe waĩ Masia ũla wathanĩtwe. (Yoa. 11:21-27) O na vailyĩ ũu, Matha aĩ mũndũ waĩ na naĩ o taitũ. Ĩvinda yĩmwe ĩla mathoketye Yesũ kwoo, oonie aĩle kũtavya Yesũ akanyʼe mwĩĩtu-a-inyia Meli nũndũ oonaa avĩtĩtye. Amwĩie atĩĩ: “Mwĩaĩi, ndũkwona ũndũ mwĩĩtu-a-ia ũndekanĩsye na wĩa nĩtethye nĩ nyioka? mwĩe andetheesye.”—Luka 10:38-42. w15 10/15 3:1, 2

Twaendeea kũvindĩĩsya maũndũ ma kĩ-veva tũkeethĩawa na wendi wa kũlũmanyʼa na ũla wʼo. Ana-a-asa maitũ na ala matwĩthukĩĩsya tũitavanyʼa moona wendi ũsu witũ makosaa vinya. Na ĩndĩ kũsũanĩa mũno ĩũlũ wa mũthĩnzĩo ũla mũseo vyũ Ngai waatũnenga, nawʼo nĩ nthembo ya wovosyo ĩla Yesũ waumisye, kũkatumaa twenda mũno kũlũmya mũamba mũseo ũla twĩ nawʼo vamwe na Asa witũ Mũtheu, Yeova. (Alo. 3:24) Ve ĩvinda mwana-a-asa ũmwe wa South Africa wĩtawa Mark wooviwe myaka ĩtatũ nũndũ wa kũlea kwĩlikya siasanĩ. Aisye: “Kũsũanĩa maũndũ no ũndũ ũmwe na kumya kyalo ũthi ũkatembee kũndũ. Twatũmĩa ĩvinda yingĩ tũisũanĩa ĩũlũ wa maũndũ ma kĩ-veva, nĩtũmanyaa maũndũ maingĩ mũno tũteeĩsĩ ĩũlũ wa Ngai witũ, Yeova. Mavinda amwe nesa kwĩwʼa ta ngũkwʼa ngoo kana ta ngwĩmakĩa nũndũ wa ũnĩ, nosaa Mbivilia ngasoma mĩsoa mĩna na ngamĩsũanĩa. Nyie nonaa kwĩka ũu kũituma nĩusya.” w15 10/15 4:15

Tavasya mwana waku kĩtumi kya kũmũnenga mwĩao mũna kana kwĩka ũtwi mũna ĩla woona vaĩlĩte. Nĩkĩ? Nũndũ mwana amanya kĩeleelo kyaku ethĩawa atonya kũkwĩwʼa na ngenda. Barry aeete syana inya na aĩtye ũũ: “Wanenga syana syaku kĩtumi kya ũndũ mũna nikũĩkĩĩaa nũndũ imanyaa kana ndwĩkaa motwi ũtasũanĩĩte kana ũte na kĩtumi kĩseo, ĩndĩ ũmekaa ũtũmĩĩte kĩlĩko.” Manya kana mwana ethĩawa aendeee kwĩana atwʼĩke mũndũ mũima ũtũmĩaa kĩlĩko. Barry aeleetye ĩũlũ wa ũndũ ũsu akasya atĩĩ: “Syana syaĩlĩte kwĩmanyĩsya kwĩka motwi itũmĩĩte kĩlĩko ĩndĩ ti kĩla syeewʼa ngoo yaitavya.” Ĩla weenyivya na wanenga mwana waku itumi sya kwĩka ũndũ mũna, amanyaa kana o naku nũkũelewa kana nũendeee kwĩana, nake nĩwĩmanyĩasya kwĩyĩkĩa motwi atũmĩĩte kĩlĩko. w15 11/15 2:11

Nthĩ yonthe kwĩthĩawa na andũ milioni mbingĩ mamũthaithaa Yeova na makatavanyʼa ĩũlũ wa ĩsyĩtwa yake na kĩeleelo kyake. Kwoou kĩla mũthaithi wa Yeova aĩle kwona ũla ũngĩ ata? (Alo. 12:10) Mũtũmwa Vetelo aandĩkie ũũ: “Nũndũ nĩmũtheetye ngoo syenyu kwondũ wa kwĩwʼa kwenyu kwa ũla wʼo kũvika kwenda ana-a-asa kũte wanganganʼyo, endanai na wendo mũvyũ kuma ngoonĩ.” O na ĩngĩ, Vetelo atavisye Aklĩsto ala angĩ atĩĩ: “Na mbee wa maũndũ onthe ĩthĩwai mũkyendana mũno na wendo mũvyũ inywʼĩ kwa inywʼĩ.” (1 Vet. 1:22; 4:8) Nũndũ nĩtwendanĩte mũno ithyĩ ene, vai andũ angĩ ĩũlũ wa nthĩ yonthe mailyĩ taitũ. O na eka ũu, nũndũ nĩtũmwendete Yeova na nĩtũatĩĩaa mĩao yake, nũtũtetheeasya aitũmĩa vinya ũla mũnene vyũ ĩũlũ wa nthĩ, nawʼo nĩ veva wake mũtheu. Ũsu nĩwʼo vinya ũla ũtũmĩaa kwĩka maũndũ. Veva ũsu nĩwʼo ũtumĩte twĩthĩwa twĩ na ngwatanĩo nzeo vyũ na ana-a-asa ĩũlũ wa nthĩ yonthe.—1 Yoa. 4:20, 21. w15 11/15 4:8, 9

Yeova ndaasya atĩ no nginya twĩmanyĩsye kĩthyomo kĩna nĩ kana tũmũmanye na tũimanya ieleelo syake. (Ũvu. 7:9, 10) We Ngai nũemawa nĩ kũneena na andũ nũndũ wa ivathũkanyʼo nini ila syalikile ĩla Maandĩko maalyũlawa, kana nũndũ andũ maneenaa ithyomo syĩ kĩvathũkanyʼo? Aiee. Kwa ngelekanyʼo, twĩsĩ o ndeto imwe ila Yesũ watũmĩie sya kĩthyomo kĩla waneenaa. (Mt. 27:46; Mko. 5:41; 7:34) Ĩndĩ Yeova nĩweetĩkĩlile ũvoo ũla Yesũ watavanisye ũalyũlwe na kĩthyomo kya Kĩkiliki na ĩtina wa ĩvinda ithyomonĩ ingĩ. Ĩtina wa ĩvinda, mavuku ma tene ma Mbivilia nĩmaumĩĩawʼa mavukunĩ angĩ meũ nĩ Ayuti na Aklĩsto, na kĩu nĩkyatumie ala maandĩko matheu maendeea kũsũvĩwa. O na nĩmesie kũalyũlwa kwa ithyomo ingĩ mbingĩ. Mũndũ ũmwe weetawa John Chrysostom, ũla waĩ kwʼo myaka ta 400 Klĩsto aminĩte kũsyawa, aisye kana ĩvindanĩ yake momanyĩsyo ma Yesũ maĩ maalyũle ithyomonĩ sya andũ ma Silia, Misili, India, Velisia, Ethiovia, na ithyomonĩ ingĩ itatalĩka. w15 12/15 1:10, 11

O na kau no kwĩthĩwa ndeto sitũ nesyo itonya kũtethya mũndũ ũla tũkwenda kũneena nake, tũtesie kũmanya nĩ ĩvinda yĩva ĩseo ya kũmũtavya ndeto isu, no ieme kũmũtethya. Kwa ngelekanyʼo, Mweinĩ wa 3, 2011, kwaumĩlile kĩthingitho kĩnene ngalĩko ĩmwe ya nthĩ ya Japan, kĩla kyatumie kĩwʼũ kingĩ kyũka na vinya kuma ũkanganĩ nginya kyaananga vyũ taoni mbingĩ. Andũ mbee wa 15,000 nĩmakwie. O na kau Ngũsĩ ila syaĩ kĩsionĩ kyu o nasyo no syakwʼĩĩwe, nĩsyatatie ũndũ vatonyeka ikiakisye ala angĩ iitũmĩa Mbivilia. Ĩndĩ andũ aingĩ ma kũu methĩawa makwete na makalũmya ndĩni ya Buddha, na mayĩsĩ mũno kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya, o na angĩ mayĩsĩ kĩndũ o na kĩmwe ĩũlũ wa Mbivilia. Nũndũ wa ũu, ana-a-asa maitũ ma Japan nĩmamanyie kana ĩvinda yĩu ya mũisyo yĩyaĩ ĩvinda ĩseo ya kũtavya ala makũnĩkĩte ĩũlũ wa wĩkwatyo wa ũthayũũkyo. Kwoou matwie kũtũmĩa mũthĩnzĩo woo wa kũneena makiakisye ala angĩ na maitũmĩa Mbivilia kũmaelesya nĩkĩ maũndũ mathũku ta asu makwataa andũ aseo. w15 12/15 3:7

Ũthũku nĩ kana tũtwĩe nthĩ yĩ andũ me ĩtomo mũno, ala mendete kũtũmĩa mowau ma andũ ta nzĩa ya kũseũvya mbesa. Andũ angĩ kana kambunĩ ithingʼĩĩasya andũ matũmĩe ndawa itetwe vinya nĩ kana ikwate mbesa mbingĩ. Ĩla mũndũ weewʼa ũu nake atũaa amanthaa kĩla kĩkatuma ewʼa kavaa kana ekalanga thayũ, onaa ndeto sya mũthemba ũsu syĩ nzeo mũno. “Ũla wĩ kĩlĩko” nĩwĩthĩawa esũvĩĩte mũno ethĩwa “ndeto” ĩla watavwʼa, kana kwa ndeto ingĩ, ũtao ũla wanengwa wumĩte kwa mũndũ ũtamanya kana nĩmũmanyĩsye nesa. Kwoou, “ũla wĩ kĩlĩko” no asũanĩe na nzĩa ĩno: ‘Nĩ wʼo mũndũ ũũ embĩa ndawa ĩno, mũtĩ ũũ, kana mũthemba ũũ wa lĩu nĩwatethisye mũndũ ũngĩ mũno, ĩndĩ ve ngũsĩ mbĩanu itonya kũĩkĩĩthya ũndũ ũsu? Na nũndũ mĩĩ ndĩvwʼananaa, nyie nĩ na kĩtumi kĩseo kya kũĩkĩĩa kana nĩkũndethya? Nĩnaĩle kwĩka ũkunĩkĩli mũnango kana kũkũlya ala mesĩkĩe kana nĩ amanyĩsye nesa ũndũnĩ ũũ?’—Kũt. 17:6. w15 12/15 4:14, 15

Vaulo nĩweesĩ kana twakwatya nesa ũndũ Klĩsto ũtwendete, tũkathingʼĩĩwʼa, kana tũkasukumwa, twĩkale kwondũ wake. Ĩla ilĩko sitũ syakwatya nesa maũndũ ala Yeova ũtwĩkĩte na ĩla ngoo sitũ syakiitwa nĩ wendo wake, nĩtwĩthĩawa na mea ma kwĩyumya na ngoo yonthe kwondũ wa Klĩsto Yesũ. Tũtonya kwĩka ata nĩ kana twonanyʼe twĩ na mea asu? Ala mamwendete Yeova nĩmewʼaa maithingʼĩĩwʼa meke ũndũ Klĩsto weekaa na maatĩĩe nyaaĩ syake. (1 Vet. 2:21; 1 Yoa. 2:6) Ĩla twamwĩwʼa Ngai na Klĩsto, twĩthĩawa tũyonanyʼa kana nĩtũmendete. Yesũ aisye ũũ: “Ũla wĩ na mĩao yakwa, na ũmĩkwataa, ũsu nĩwe ũmbendete: na ũla ũmbendete akendwa nĩ Asa, nakwa ngamwenda.” (Yoa. 14:21; 1 Yoa. 5:3) Kwoou kwekũlye atĩĩ: ‘Nĩ va ngwona nĩatĩĩe nesa nyaaĩ sya Klĩsto Yesũ? Nĩ va ngwona naĩlĩte kwĩka maendeeo?’ Kwosa ĩvinda wĩthiane na makũlyo ta asu nĩ kwa vata nũndũ kĩla ndatĩka nĩtũthingʼĩĩawʼa twĩkale ta andũ ma nthĩ ĩno.—Alo. 12:2. w16.01 2:7-9

We nĩwĩthĩawa na kĩthito kingĩ mũno ũtavanyʼanĩ? We nĩwĩthĩawa na kĩthito kingĩ kya kwĩmanyĩsya Ndeto ya Ngai, na nĩwendete kwĩka ũkunĩkĩli ĩũlũ wa “maũndũ maliku ma Ngai”? (1 Ako. 2:10) Nĩwonete Yeova aikũathima kwa nzĩa ya mwanya ũtavanyʼanĩ? Nĩwĩwʼaa wendete mũno kwĩka kwenda kwa Yeova? Nĩwĩwʼaa wendete mũno vyũ kũtetheesya ala angĩ mamũthũkũme Yeova? Na nĩwĩyoneete Yeova aikũtetheesya maũndũnĩ mana? Ethĩwa wasũngĩa makũlyo asu wasya, “Ĩĩ,” kwʼo kũu nĩ kwonanyʼa kana wĩ na wĩto wa kũthi ĩtunĩ? Aiee, ti wʼo. Nĩkĩ ti wʼo? Nũndũ ala me na wĩto wa kũthi ĩtunĩ ti mo me oka methĩawa mailyĩ ũu. Veva wa Yeova ũtetheeasya ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ nthĩ tene na tene o ũndũ ũmwe na ũndũ ũtetheeasya ala me na wĩkwatyo wa kũthi ĩtunĩ. Na eka ũu, ethĩwa nĩwĩthĩawa na nzika kana wĩ na wĩto wa kũthi ĩtunĩ, ũndũ ũsu wĩonanyʼa kana ndwĩ na wĩto ũsu. w16.01 3:14, 15

Yesũ nĩwatanĩaa mũno kũtethya wĩa vamwe na Ĩthe wake, na atanaa nũndũ wa mawĩa ala we mwene weanĩasya na nũndũ wa kũmanya kana Yeova nũmwendete. Nata naitũ? Yesũ aisye kana kũnengane na kwosa kwĩ mũyo. (Meko 20:35) Kwa ngelekanyʼo, nĩtweewie mũyo ĩla twataviwʼe ũla wʼo na nĩtwĩwʼaa mũyo ĩla tũũtavya angĩ ũla wʼo. Ĩla tũũtavya andũ kĩla kĩ Mbivilianĩ, nĩtwonaa ũndũ ala me na wendi mewʼaa mũyo mambĩĩa kũmũelewa Ngai witũ na kũmwenda vamwe na kwenda ũwʼo ũla wĩ Ndetonĩ yake. Nĩtwĩwʼaa twakiitwa ngoo ĩla twoona maialyũla mosũanĩo moo na mwĩkalĩle woo. Ũndũ ũsu ũtumaa tũmanya kana kũtavanyʼa ũvoo mũseo nĩ kwa vata mũno. Kũtavanyʼa kũu nĩkwʼo kũvingũaa nzĩa ya kũkwata thayũ ũtathela kwondũ wa ala meewʼanĩthwʼa na Ngai. (2 Ako. 5:20) We nũkwona ta ve wĩa ũngĩ ũtonya kũtũtanĩthya na kũtuma twĩwʼa twĩ eanĩe eka wĩa ũsu wa kũtetheesya andũ meke maũndũ ala makatuma mekala tene na tene? w16.01 5:6, 7