Mwei wa 2

Kwosana na Mbivilia, “ũsili wa katĩ” nĩ kwĩka kĩla Ngai wonaa kyaĩle, na ũikĩka ũtekwendeesya. Ekai tũsũanĩe ũndũ meko ma Yesũ moonanisye kana e ũsili wa katĩ. Ĩvinda yĩla Yesũ waĩ kũũ nthĩ, atongoi ma ndĩni ya Kĩyuti nĩmamenete andũ mate Ayuti, na makavũthya Ayuti ala angĩ. O na mayanengete aka ndaĩa. Ĩndĩ Yesũ akuaa kĩla ũmwe nesa na ndendeeasya. Ndaalea andũ mate Ayuti ala mamũĩkĩĩaa. (Mt. 8:5-10, 13) Atavasya andũ onthe ũvoo mũseo ateũvathũla, methĩwe nĩ ngya kana nĩ athwii. (Mt. 11:5; Luka 19:2, 9) Nde ĩmwe waathĩnyʼa aka kana akamakua naĩ. Vandũ va ũu, nĩwamekaa nesa, na nĩwamanengete ndaĩa, o na ethĩwa nĩ ala mavũthĩtwʼe nĩ andũ ala angĩ. (Luka 7:37-39, 44-50) No twĩke ta Yesũ kwa kwĩthĩwa tũtekwendeesya mũndũ o na ũmwe, na kũtavya onthe ala mekwenda kwĩthukĩĩsya ũvoo mũseo, tũteũkũlya nĩ ma ndĩni yĩva, nĩ ngya kana nĩ athwii. Aũme Aklĩsto maatĩĩaa ngelekanyʼo yake kwa kũnenga aka ndaĩa. w19.05 2 ¶1; 5 ¶15-17

O ta Vaulo, atumĩa aĩkĩĩku ũmũnthĩ no matũmĩe ndeto nzeo na syĩ mũyo yĩla meũkiakisya ala me na thĩna maitũmĩa Maandĩko. No atumĩa me oka matonya kũkiakisya ala maũmĩiwʼe? Aiee. Ithyonthe nĩtwaĩle ‘kũendeea kũkiakianyʼa.’ (1 Ath. 4:18) Eĩtu-a-asa aima kĩ-veva nĩmatonya kũkiakisya mũno eĩtu-a-asa ala me na vata wa ũkiakisyo. O na ti ũsengyʼo kwona Yeova Ngai ayasya kana yĩla ũkũkiakisya angĩ amakiakiasya tondũ mwana ũkiakiawʼa nĩ inyia. (Isa. 66:13) Mbivilianĩ ve aka mawetetwe vo makiakĩisye andũ maĩ na thĩna. (Yovu 42:11) Yeova atanaa mũno oona aka Aklĩsto ũmũnthĩ maikiakisya eĩtu-a-asa ala angĩ me na thĩna mwingĩ wa ngoo! Mavinda amwe mũtumĩa ũmwe, kana o elĩ, no aneene na ũĩ na mwĩĩtu-a-asa mũima kĩ-veva amũkũlye ethĩwa nũtonya kũtetheesya mwĩĩtu-a-asa ũngĩ ũkũthĩnĩka. Ĩndĩ nũseo tũkethĩwa twĩ metho tũikakũlĩĩlye mũno ĩũlũ wa ũndũ mũna mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa ũla tũũneena nake ũtekwenda kũtũtavya.​—1 Ath. 4:11. w19.05 16-17 ¶10-12

Nĩkĩ kamitii ya sila ĩtamba kũseũvwʼa vate ũkũsĩ wa andũ elĩ mainyiva? Nũndũ kĩu nĩkyo Mbivilia yaĩtye kĩkwe nĩ kana mũndũ atwʼĩĩwe sila wa katĩ. Mũndũ atesie kwĩneenyʼa we mwene akasya ve naĩ wĩkĩte, nĩvendekaa ũkũsĩ wa andũ elĩ nĩ kana atumĩa makwate kĩtumi kĩanĩu kya kũseũvya kamitii ya sila. (Kũt. 19:15; 1 Tim. 5:19) Mũndũ akaĩa, atumĩa nĩmetaa ngũsĩ iĩkĩĩthye naĩ ĩsu. Vakwatĩkana o na ethĩwa no andũ elĩ, twambĩĩe na ũla waete livoti, na ũngĩ ũtonya kũĩkĩĩthya ũndũ ũsu, kamitii ya sila nĩseũvawʼa. Ethĩwa vainakwatĩkana mũndũ wa kelĩ wa kumya ũkũsĩ, ũu ti kwasya kana ũla wa mbee eĩkaa kũkengana. O na atumĩa maaĩwa nĩ ũkũsĩ wa andũ elĩ wa kũĩkĩĩthya ũndũ ũsu, nĩmethĩawa mesĩ kana ũla ũkũwetwa nũtonya kwĩthĩwa ekĩte naĩ ngito. Na nũndũ wa ũu, nĩmaendeeaa kũtetheesya ala methĩwa maũmĩĩtwʼe nĩ ũndũ ũsu, na nĩmasiasya mũno masũvĩe kĩkundi kĩikakwatwe nĩ mũisyo ũla ũtonya kumĩla.​—Meko 20:28. w19.05 11 ¶15-16

Nĩ ũndũ wa vata asyai makonyʼa syana syoo ũndũ syaĩlĩte kwĩmanyĩasya. Kwa ngelekanyʼo, nĩsyaĩlĩte kũmanyĩwʼa ũndũ syaĩlĩte kwĩyũmbanĩasya maũmbano, kana kwĩka ũkunĩkĩli ĩũlũ wa ũndũ mũna ũnaumĩlile syĩ sukulu. (Aevl. 5:14) Syana syatũmĩa ĩvinda kwĩmanyĩsya ũvoo mũna kuma Mbivilianĩ yĩla syĩ mũsyĩ, ikeethĩawa itonya kwĩthukĩĩsya nesa maũmbanonĩ ma kĩkundi na maũmbanonĩ manene. O na vailye ũu, asyai nĩmaĩlĩte kũlilikana kana maĩle kũsisya ũkũũ wa syana na ũtonyi wasyo wa kũkwatya maũndũ nĩ kana mamanye metũmĩa ĩvinda yĩana ata kũimanyĩsya. Amanyĩwʼa maitũ ma Mbivilia o namo nĩmaĩle kwonwʼa ũndũ matonya kwĩmanyĩsya nesa. Mambĩĩa kwĩmanyĩsya, nĩtũtanaa twoona makululĩĩle ũsũngĩo mavukunĩ moo, na meyũmbanĩtye kwondũ wa maũmbano ma kĩkundi. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, nĩtwaĩlĩte kũmamanyĩsya ũndũ matonya kwĩka ũkunĩkĩli na kwĩmanyĩsya nesa me oka. Twamatetheesya, makeethĩawa matonya kwĩyĩkĩa ũkunĩkĩli yĩla makwatwa nĩ mathĩna na kũmanya ũndũ mekwĩka. w19.05 26 ¶2; 28 ¶10-11

Satani nĩwĩyumĩtye vyũ kũalyũla mosũanĩo maitũ. Nĩwĩsĩ kana ũwʼo wa Ndeto ya Ngai nũtũtetheeasya twĩthĩwe na mosũanĩo maseo. Kwoou atũmĩaa momanyĩsyo ma mĩthemba yonthe nĩ kana anange mosũanĩo maitũ na aituma twambĩĩa kũya nzika. Satani atũkũlasya ĩkũlyo o ta yĩĩ wakũlilye Eva mũũndanĩ wa Eteni: “Nĩ wʼo, Ngai nĩwaisye . . . ?” (Mwa. 3:1) Twĩ nthĩ ĩno ĩsumbĩkĩtwe nĩ Satani, mavinda maingĩ nĩtwĩwʼaa makũlyo ta aa matonya kũtuma twĩthĩwa na nzika ĩũlũ wa maũndũ ala tũĩkĩĩaa: ‘Nĩ wʼo Ngai nũleete mũtwaano wa aũme na aũme kana aka na aka? Nĩ wʼo Ngai nũleete ũitanĩa sikũkũ ya Kĩlisimasi kana sikũkũ sya kũsyawa? Nĩ wʼo Ngai waku endaa ũlee kwongelwa nthakame? Nĩ wʼo Ngai wĩ wendo nĩwendaa wĩvathane na andũ ma mũsyĩ ala atenge?’ Tũyaĩle kwĩthĩwa na nzika o na vanini ĩũlũ wa maũndũ ala tũĩkĩĩaa. Ĩndĩ twaema kũkwata ũsũngĩo wa makũlyo ala ma vata ĩũlũ wa mũĩkĩĩo witũ, no twambĩĩe kũya nzika. Nzika no syĩse kũtuma twambĩĩa kũsũanĩa ũndũ vataĩle na ikatuma mũĩkĩĩo witũ wonza. w19.06 12-13 ¶15-17

Yeova nũtwendete mũno. (Yoa. 3:16) Naitũ nĩtwendaa kũatĩĩa ngelekanyʼo yake. Kwoou nĩtũtataa ‘kwĩwʼĩa tei [andũ onthe], kwĩthĩwa na wendo wa ana-a-asa, o vamwe na ĩnee.’ Twaĩle kwonanyʼa nguma isu mũno mũno kwa “ana-a-asa maitũ nthĩnĩ wa mũĩkĩĩo.” (Aka. 6:10) Yĩla ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ makwatwa nĩ mathĩna, nĩtwendaa kũmatetheesya. Tũtonya kũkiakisya ata mũndũ ũkwʼĩĩwe nĩ mũũme kana mũka? Ũndũ wa mbee na wa vata nĩ kũneena nake, o na ethĩwa wĩĩwʼa ũte mwĩanĩe, na ũtesĩ kĩla ũtonya kũmũtavya. Paula, ũla wakwʼĩĩwe nĩ mũũme atataĩĩe aĩtye: “Nĩnĩsĩ kana kĩkwʼũ nĩkĩtumaa andũ mewʼa mate eanĩe. Makĩaa kũweta kĩndũ kĩtonya kũũmĩsya angĩ. Ĩndĩ kavaa ũkaweta kĩndũ kĩsaanĩtye kũte kũvindya.” Mũndũ wĩ na kyeva nũtonya kwĩthĩwa esĩ kana nĩtũtonya kũneena tũkavĩtũũkanyʼa ndeto. Paula aĩtye: “Neewʼaa nesa mũno o na ethĩwa andũ matũmĩa ndeto nini ta, ‘Nĩ vole mũno nũndũ wa kũkwʼĩĩwa.’ ” w19.06 20 ¶1; 23 ¶14

Wĩa witũ wakũnwa maluvuku, atumĩa makavangĩthasya ũndũ ũkaendaa maũmbanonĩ ũteũmanyĩka nĩ amaitha maitũ. Nĩvatonyeka makavanga mũkomanae mwĩ tũkundi tũnini, na no mekale maivĩndũanga vala mwaĩle kũkomana na saa sya maũmbano. Nao nata wĩa wa kũtavanyʼa? Maũndũ maitonya kũvwʼanana kĩla vandũ. Ĩndĩ nĩtũmwendete Yeova na nĩtũtanĩaa kũtavya angĩ ĩũlũ wa Ũsumbĩ wake. Kwoou tũikaĩwa nĩ ũndũ wa kwĩka nĩ kana tũtavanyʼe. (Luka 8:1) Mũsomi wa maũndũ ma tene wĩtawa Emily B. Baran nĩwawetie ĩũlũ wa Ngũsĩ sya Yeova ila syatwĩe nthĩ ĩla tene yeetawa Soviet Union. Aisye: “Yĩla silikalĩ yatavisye etĩkĩli kana mayaĩle kũtavanyʼa ĩũlũ wa mũĩkĩĩo woo, Ngũsĩ syambĩĩaa ũneenanyʼa na atũi, ala angĩ wĩanĩ, na anyanya moo. Yĩla kũtavanyʼa kwatumie Ngũsĩ itwawa kambinĩ sya kũthũkũmĩthya andũ wĩa mũmũ, syatavasya ala angĩ moovetwe ĩmwe.” O na kau ana-a-asa maitũ nĩmakũnĩtwe maluvuku, mayaaeka kũtavanyʼa. Twĩkwĩkĩa vinya wĩthĩwe ũtwʼĩte kwĩka o ta ana-a-asa asu! w19.07 11 ¶12-13

Tũtonya kwĩka ata tũkatetheesya andũ ala mate ma ndĩni memanyĩsye kũmwenda Ngai na maitwʼĩka amanyĩwʼa ma Klĩsto? Nĩtwaĩle kũelewa kana andũ masyaiwe na maeewa kũndũ kwĩ kĩvathũkanyʼo, na kĩu nĩkĩtonya kũtuma mũndũ etĩkĩlana na ũvoo witũ kana akaleana nawʼo. Kwa ngelekanyʼo, ũndũ andũ ma Europe matonya kwĩka matavwʼa ũvoo mũseo, tiwʼo andũ ma Asia matonya kwĩka. Nĩkĩ? Nũndũ andũ ma Europe nĩmesene na Mbivilia, na nĩmewʼĩte kana Ngai nĩwe woombie syĩndũ syonthe. Ĩndĩ andũ aingĩ ma Asia mesĩ Mbivilia o vanini na angĩ mayĩsĩ kĩndũ o na kĩmwe kĩ Mbivilianĩ, na nĩmatonya kwĩthĩwa mataĩkĩĩaa kana kwĩ Mũmbi. Kwoou ĩthĩwa na woni mũseo. Kĩla mwaka, ve andũ mate ma ndĩni matwʼĩkaa Ngũsĩ sya Yeova. Aingĩ moo maĩ andũ me mĩkalĩle mĩseo, na meewʼaa manoiwʼe nĩ wanganganyʼa wa ndĩni. Angĩ namo maĩ mĩkalĩle ĩte mĩseo na aingĩ moo maĩ na mĩtuo mĩthũku maaĩle kũekana nayo. No twĩthĩwe na mũĩkĩĩo kana Yeova nũkũtũtetheesya twĩthĩane na ala me na “ngoo nzeo kwondũ wa thayũ wa tene na tene.”​—Meko 13:48; 1 Tim. 2:3, 4. w19.07 20-21 ¶3-4

Twĩthĩwe twĩ na wĩkwatyo wa kũkwata thayũ ũtathela ĩtunĩ kana kũũ nthĩ, no nginya tũendeee kwĩkĩa kĩthito nĩ kana twĩkwata mũthĩnzĩo ũsu. Ĩngĩ, o na maũndũ maitũ methĩwe mailye ata, tũyaĩle kwĩsa kũsisya maũndũ ala me ĩtina kana kũeka kĩndũ o na kĩva kĩtũsiĩĩe kũmũthũkũma Yeova. (Avi. 3:16) Nĩtũtonya kwĩthĩwa twĩwʼaa tweeteelile maũndũ amwe mũno mate kwĩanĩa. Na vinya witũ nũtonya kwĩthĩwa ũendeee kũoleka nũndũ wa ũkũũ. Eka ũu, nĩtũtonya kwĩthĩwa tũmĩĩsye mathĩna, kana kũthĩnwʼa kwa myaka mingĩ. O na wĩthĩwe wĩ na thĩna wĩva, ‘ndũkemakĩe kwa ũndũ o na wĩva.’ Vandũ va ũu, kĩla ũndũnĩ tavya Ngai mavata maku na ũimwĩsũva, nake akaũnenga mũuo ũtesa kũsũanĩa kana no wĩthĩwe nawʼo. (Avi. 4:6, 7) Mũndũ ũsembete amanya akilĩlye kũtwʼa ĩkanda, asembaa na vinya wake wʼonthe. O ta mũndũ ũsu, ekai twĩkale tũsyaĩĩsye mawatho ala twathĩtwe ĩvinda yũkĩte. Ekai twĩke kyonthe kĩla tũtonya na tũitũmĩa vinya wʼonthe ũla twĩ nawʼo nĩ kana twĩkwata mũthĩnzĩo ũla twathĩtwe. w19.08 7 ¶16-17

Mavinda amwe nĩtũtonya kũthĩnĩka mũno nũndũ tũyĩsĩ ũndũ tũtonya kwĩa mũndũ wĩ na kyeva kingĩ. Ĩndĩ methoi no monanyʼe ũndũ tũkwĩwʼa o na tũtaĩtye ũndũ. Yĩla Lasalo, mũnyanyae wa Yesũ, wakwie, Meli, Matha, na andũ angĩ nĩmaĩie mũno nũndũ wa kũkwʼĩĩwa nĩ mwana-a-inyia woo na mũnyanyae woo. Ĩtina wa mĩthenya ĩna, Yesũ nĩwavikie na “aĩa” o tamo, o na kũtwʼĩka nĩweesĩ nũkũthayũũkya Lasalo. (Yoa. 11:17, 33-35) Methoi ma Yesũ moonanisye ũndũ Ĩthe wake weewʼaa. O na yĩla andũ ma mũsyĩ moonie aiĩa, nĩmamanyie kana nĩwamendete, na kĩu nĩkyakiakĩisye Meli na Matha mũno. O ta ũu, yĩla ana-a-asa moona ũndũ tũmendete na ũndũ tũmathĩnĩkĩaa, nĩmamanyaa kana mai oka, ĩndĩ mathyũlũlũkĩtwe nĩ anyanya mamendete na meyumĩtye kũmatwʼĩĩka. Mavinda angĩ kĩla kĩtonya kũtethya nĩ kwĩthukĩĩsya mwana-a-asa nesa. Mũnenge mwanya aelesye kyonthe kĩla kĩ ngoonĩ, na ndũkewʼe woo o na ethĩwa eĩka ‘kũvulũka’ ndeto, kana eneena ndeto ite nzeo. (Yovu 6:2, 3) No ethĩwe aineena ũu no ũndũ wongeleelwe maũndũ maingĩ maito nĩ andũ make ma mũsyĩ ala mate Ngũsĩ. Kwoou voya vamwe nake. Mwĩsũve “ũla wĩwʼaa mboya” amũnenge vinya wa kũmĩĩsya na aiusya.​—Sav. 65:2. w19.04 18-19 ¶18-19

Twĩthĩwe twĩ Mbetheli kana twĩ ũthũkũminĩ ũngĩ wa mwanya, nĩtũtonya kwĩthĩwa twendete mũno andũ ala twĩ namo, o na kũla tũtũmĩtwe. Vakesa kumĩla ũndũ ũũtuma tũthama, tũiema kũkũnĩka. Twathi, nĩtũkosaa mũno ala twatia na nĩtwĩwʼaa tũimamakĩa, na mũno mũno ethĩwa twauma nũndũ wa kũthĩnwʼa nĩ amaitha maitũ. (Mt. 10:23; 2 Ako. 11:28, 29) Eka ũu, mavinda maingĩ kũkwata kĩanda kyeũ kana o na kũsyoka mũsyĩ kũtumaa wĩthĩana na kĩthĩo kyeũ. Kĩngĩ kĩtonya kũvĩngĩĩsa angĩ nĩ kũkwata ngalama mateĩvangĩĩe. No matuanĩwe nĩ nthĩ, makethĩwa matesĩ kĩla kĩatĩĩe, na makakwʼa ngoo. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtethya? Nĩ kũendeea kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova. (Yak. 4:8) Tũtonya kwĩka ũu ata? Kwa kũmwĩkwatya, nũndũ nĩwe “ũla wĩwʼaa mboya.” (Sav. 65:2) Yeova nũtonya “kwĩka maũndũ maingĩ mũno kũvĩtũka ala tũvoyete na kũsũanĩa.” (Aev. 3:20) Ndeanĩawa no kũtũnenga kĩla twamũvoya. No atũtetheesye kwa nzĩa tũteĩtaĩĩe, o na tũteĩ twĩsa kũmĩsũanĩa. w19.08 21 ¶5-6

Andũ amwe maĩkĩĩaa kana Alimaketoni nĩ ĩvinda nthĩ ĩkanangwa nĩ andũ matũmĩĩte mĩio ya kaũ mĩthũku vyũ, kana ĩvinda mawĩthyũlũlũko makanangĩka vyũ. Ĩndĩ ũu tiwʼo Mbivilia yaĩtye. Ĩkonanĩtye Alimaketoni na ũvoo mũseo, kana kĩndũ kĩkatuma andũ matana. (Ũvu. 1:3) Kaũ wa Alimaketoni ndũkamina andũ, ũkeeka kũmatangĩĩa! Ata? Ũkatangĩĩa andũ kwa kũmina vyũ silikalĩ sya andũ. O na ĩngĩ, kaũ ũsu ũkatangĩĩa andũ kwa kũveta ala athũku, na kũeka ala alũngalu mekale thayũ. Na eka ũu, ũkatangĩĩa andũ kwa kũsũvĩa nthĩ ĩno ndĩkanangwe vyũ. (Ũvu. 11:18) Ndeto “Alimaketoni” yonekaa Maandĩkonĩ ĩvinda o yĩmwe tũ, na yumanĩte na ndeto ya Kĩevelania, ĩla ũalyũlo wayo nĩ, “Kĩĩma kya Mekito.” (Ũvu. 16:16; maelesyo ma kwongeleela) Mekito nĩ ndũa yaĩ kĩsionĩ kya tene kya Isilaeli. (Yos. 17:11) Ĩndĩ Alimaketoni ti vandũ vana ũtonya kũthi. Vandũ va ũu, yonanasya ũndũ “asumbĩ ma nthĩ yonthe” makombanwʼa vamwe mamũkite Yeova.​—Ũvu. 16:14. w19.09 8 ¶1-3

Mũndũ mũka ũsu nĩwatatĩte vyũ kũmantha kĩla kĩkamũuna. Nĩwoonete matakĩtalĩ aingĩ aimantha ũiiti. Ĩndĩ yu yaĩ myaka 12 kuma awaa, na ndaĩ aaĩsa kũkwata mũndũ ũmũiita. Kwosana na Mĩao, atalawa ta mũndũ mũvuku. (Ali. 15:25) Yĩla weewie kana Yesũ nũkũvosya awau, nĩwaendie kũmũmantha. Amwona, nĩwakiitie mũthya wa ngũa yake, na avoa vau kwa vau! Ĩndĩ Yesũ ndaaĩka o kũmũvosya maumanwe. Nĩwamũtetheeisye kwa nzĩa yatumie ewʼa nĩwendetwe na nũnengetwe ndaĩa. Kwa ngelekanyʼo, yĩla waneenaa nake amwĩtie “mwĩĩtu wakwa.” We wĩona mũndũ mũka ũsu ta weewie athũmũwʼa na athangaawʼa ata eewʼa ndeto sya Yesũ? (Luka 8:44-48) We nĩwoona kana mũndũ mũka ũsu nĩwe waendie vala ve Yesũ? Ndaaĩka kweteela ũvosyo wĩyĩete. O ta ũu, ũmũnthĩ nithyĩ twaĩle kwĩkĩa kĩthito tũthi vala ve Yesũ. Ũmũnthĩ Yesũ ndatũmĩaa syama kũvosya ala mathi vala ũĩ. Ĩndĩ lilikana kana aisye atĩĩ: “Ũkai kwakwa . . . nakwa ngamũthũmũsya.”​—Mt 11:28. w19.09 20 ¶2-3

Mwathani Nzekalia aĩ athanĩte ũndũ ũilye ta ũsu. Aisye: “Mĩthenya ĩsu kũkeethĩwa, atĩ andũ ĩkũmi, kuma ithyomonĩ syonthe sya i mbaĩ, makakwata, ĩĩ, makakwata mũthya wa ngũa ya mũndũ Mũyuti, makyasya, Nĩtũkũthi nenyu, nũndũ nĩtwĩwʼĩte kana Ngai e vamwe nenyu.” (Nzek. 8:23) Ngũsĩ sya Yeova nĩsyĩsĩ kana nĩ kenda andũ ma ithyomo syonthe mombanwʼe, ũvoo mũseo no nginya ũtavanwʼe kwa ithyomo mbingĩ. Tũendeesye wĩa mũnene mũno ũtaaoneka wa kũalyũla syĩndũ syĩ kĩvathũkanyʼo kwa ithyomo maana maingĩ. Vate nzika, kĩla Yeova ũendeee kwĩka oyu kya kũmbanyʼa andũ kuma mbaĩnĩ syonthe, nĩ kyama! Nũndũ yu twĩ na lĩu wa kĩ-veva kwa ithyomo syĩ kĩvathũkanyʼo, ĩkomano yĩu yĩmũthaithaa Yeova yĩ ngwatanĩo, o na kũtwʼĩka nĩ ya andũ maumĩte isio syĩ kĩvathũkanyʼo ĩũlũ wa nthĩ. O na ĩngĩ, nĩtwĩsĩkĩe kwa kũtavanyʼa na kĩthito na kwĩthĩwa na wendo wa ana-a-asa. Ũsu nĩ ũndũ wa kwĩkĩa vinya ta kĩ!​—Mt. 24:14; Yoa. 13:35. w19.09 30-31 ¶16-17

Ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene andũ makatelema moona syĩndũ ila methĩĩtwe mekwatĩtye iyĩeka kũmatethya. Nũndũ ĩvinda yĩu yĩkeethĩwa na thĩna ũtaaoneka, makeethĩwa na “thĩna mwingĩ,” maikĩa kũawa. (Nzev. 1:14, 15) Ĩvindanĩ yĩu, maũndũ makeethĩwa me metu mũno o na kwa athũkũmi ma Yeova. Nũndũ ithyĩ tũi ma nthĩ, ve mathĩna mana matonya kũtũkwata. Kwa ngelekanyʼo, nĩtũtonya kũkosa syĩndũ imwe sya vata. “Ngombo ndĩkĩĩku na mbũĩ” nĩyĩthĩĩtwe ĩitũmbanyʼa nĩ kana twĩĩkala twĩ aĩkĩĩku ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene. (Mt. 24:45) Yĩkĩte ũu kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo. Kwa ngelekanyʼo, sũanĩa maũmbano manene ma mĩthenya ĩtatũ ala meekiwe mwaka wa 2016-2018. Maũmbanonĩ asu nĩtweekĩiwe vinya twĩkĩe kĩthito tũendeee kwĩthĩwa na nguma ila itonya kũtũtetheesya ĩvindanĩ yĩĩ mũthenya wa Yeova ũthengeee. w19.10 14 ¶2; 16 ¶10; 17 ¶12

Twamina kũmelya lĩu, vai ũndũ ũngĩ twĩthĩawa tũtonya kwĩkana nawʼo nũndũ nĩwambĩĩaa kũthiwa na ũilikwʼa mwĩĩnĩ o na tũteũmanya. Lĩu mũseo no ũtume tũendeea nesa, ĩndĩ lĩu mũthũku ũtũeteae mathĩna. Mathĩna asu no tũeme kũmona kũikya, ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda nĩtũmonaa. O ta ũu, yĩla tũkwenda kwĩtanĩthya nithyĩ tũnyuvaa kĩla tũkwĩkĩa kĩlĩkonĩ. Ĩndĩ ĩtina wa kwĩtanĩthya, kĩla tũnyuvie kyanangaa ilĩko sitũ na ngoo sitũ o na tũteũmanya kana ve kĩndũ kĩendeee. Maũndũ maseo ma kwĩtanĩthya no matũtethye, ĩndĩ maũndũ mathũku nĩmatũeteae mathĩna. (Yak. 1:14, 15) Mathĩna asu no tũeme kũmona vau kwa vau, ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda tũikalea kũmona. Nũndũ wa ũu, Mbivilia ĩtũkanĩtye atĩĩ: “O kĩla mũndũ ũvandaa, nokyo ũkaketha; nũndũ ũla ũvandaa kwosana na mwĩĩ wake akaketha wanangĩko kumana na mwĩĩ wake.” (Aka. 6:7, 8) Kwoou, nĩ ũndũ wa vata ta kĩ twĩvathane vyũ na maũndũ ma kwĩtanĩthya ala methĩawa na maũndũ ala Yeova ũmenete!​—Sav. 97:10. w19.10 30 ¶12-14

Yeova nĩwoonanisye nũtwendete yĩla waumisye Mwana wake ethĩwe nthembo ya wovosyo kwondũ witũ. (Yoa. 3:16) Tũtonya kwonanyʼa ata twĩ na wendo ta Yeova? Twonaa kĩla ũmwe wa ana-a-asa na eĩtu-a-asa e wa vata mũno na nĩtũtanĩaa mũno kũthokya ũla ũilye ta “ĩlondu yau” yĩla wamũsyokea Yeova. (Sav. 119:176; Luka 15:7, 10) Twonanasya kana nĩtwendete ana-a-asa na eĩtu-a-asa kwa kwĩyumya kwondũ woo. Kwa ngelekanyʼo, nĩtũmatetheeasya yĩla me na thĩna. (1 Yoa. 3:17) Yesũ eeaĩe aatĩĩi make meyumye vyũ mende ala angĩ na ngoo yonthe. (Yoa. 13:34, 35) Mwĩao ũsu Yesũ wanenganie waĩ mweũ nũndũ woonanasya kana Aklĩsto maĩle kwĩthĩwa na wendo ũvĩtũkĩte ũla wawetetwe nthĩnĩ wa Mĩao ĩla Ngai wanengie Aisilaeli. Aklĩsto maĩle kwenda ala angĩ o tondũ Yesũ wamendie. Ũu nĩ kwasya kana mũndũ aĩle kwĩyĩima vyũ nĩ kana ende ũla ũngĩ. Twaĩle kwenda ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ o na kwĩ ũndũ twĩyendete. Twaĩle kũmenda ũkethĩa no tũkwʼe kwondũ woo o tondũ Yesũ wakwie kwondũ witũ. w19.05 4 ¶11-13

Nĩ kana tũtetheewʼe nĩ veva mũtheu, no nginya tũvoye na kĩthingʼĩĩsyo tũnengwe veva ũsu. (Luka 11:13) Ngelekanyʼo ya Yesũ ĩla yĩ Luka 11:5-9 nĩtũmanyĩasya kĩla kĩtumaa Yeova atũnenga veva mũtheu. Mũndũ ũla ũwetetwe nthĩnĩ wa ngelekanyʼo ĩsu endaa kũthokya mũeni wake nesa. Nĩwendaa mũno kũmũnenga kĩndũ aye o na kau ookĩte ũtukũ katĩ, ĩndĩ ndaĩ na kĩndũ ũmũuĩa. Yesũ aisye kana mũtũi wake aamũkie nũndũ wa kĩthingʼĩĩsyo kyake kya kwĩtya mũkate. Yesũ endaa kũtũmanyĩsya kyaũ? Ethĩwa mũndũ wĩ na naĩ no atetheesye mũtũi wake nũndũ wa kĩthingʼĩĩsyo kyake, tyo nginya Ĩthe witũ mũlau ethĩwe atethasya mũno ala mamũvoyaa veva mũtheu na kĩthingʼĩĩsyo? Kwoou twaĩle kũvoya twĩ na mũĩkĩĩo mũlũmu ki kana Yeova ndalea kũtũsũngĩa twamwĩtya veva mũtheu. (Sav. 10:17; 66:19) O na Satani atũthĩnyʼa ata, no twĩkale tũte na nzika kana ndatũsinda. w19.11 13 ¶17-19

Ve mavinda Yesũ wamanyaa kana we na atũmwa make nĩmekwenda kũthũmũa. Ĩndĩ andũ aingĩ ma ĩvinda yake matutĩtye ũla mũndũ mũthwii wamũwetie ngelekanyʼonĩ ĩmwe, na ũu nowʼo andũ aingĩ mailye ũmũnthĩ. Mũndũ ũsu eeneenisye ayasya: “Thũmũa, ũye, ũnywʼe, na ũitana.” (Luka 12:19; 2 Tim. 3:4) Mũndũ ũsu eesĩ kĩla kya vata thayũnĩ nĩ kũthũmũa na kwĩtanĩthya. Kĩvathũkanyʼo nake, Yesũ na atũmwa make mayoonaa kwĩtanĩthya takwʼo kwa vata vyũ thayũnĩ. O na kau yĩla tũte wĩanĩ nĩtwosaa mwanya ũsu tũthũmũe, nĩtũtataa mũno tũatĩĩe ngelekanyʼo ya Yesũ kwa kũtũmĩa mwanya ũsu tũtethye wĩa mũseo wa kũtavya angĩ ũvoo, na kũthi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. Na nũndũ twonaa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa na kũthi maũmbanonĩ kwĩ kwa vata mũno, twĩkaa kĩla tũtonya tũendeee kwĩka maũndũ asu tũteũtĩĩa. (Aevl. 10:24, 25) O na yĩla twĩ ndembea, tũyanangaa mũvango witũ wa kũmbana na ala angĩ o na twĩthĩwe twĩ va, na tũmanthaa kamwanya konthe kala tũtonya kwona tũneene na ala tũũkomana namo.​—2 Tim. 4:2. w19.12 7 ¶16-17

Yeova nũtũnengete ũthasyo wa kwĩnyuvĩa kĩla tũkwenda kwĩka thayũnĩ witũ. Nũtũmanyĩasya ũndũ tũtonya kũnyuva maũndũ ala maĩle, na yĩla tweeka motwi ala meũmwendeesya nũtũtetheeasya tũmeanĩsye. (Sav. 119:173) O ũndũ twaendeea kũtũmĩa ũĩ ũla wĩ Ndetonĩ ya Ngai, nowʼo twĩthĩawa tũtonya kwĩka motwi maseo. (Aevl. 5:14) Ĩndĩ mavinda amwe no tũemwe nĩ kũminĩĩa kĩla twambĩĩsya o na kũtwʼĩka twĩkĩte ũtwi mũseo. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ii: Mwana-a-asa wa mũika nũtonya kũvanga kũsoma Mbivilia yonthe. Nĩvatonyeka akambĩĩa nesa, ĩndĩ ĩtina wa syumwa iana ũna aieka. Mwĩĩtu-a-asa nũtonya kũvanga kwosa ũvainia wa kĩla ĩvinda, ĩndĩ aiendeea kũkũĩĩsya matukũ ala ũkwenda kwambĩĩa. Nzama ya atumĩa nĩtonya kwĩtĩkĩlana vethĩwe na mũvango wa kũthokea ana-a-asa na eĩtu-a-asa mũnango mamekĩe vinya, ĩndĩ vaivĩta myei mingĩ mataaĩsa kwĩka ũu. O na kau isu nĩ ngelekanyʼo syĩ kĩvathũkanyʼo, nivwʼanene ũndũnĩ ũmwe. Nthĩnĩ wa kĩla ngelekanyʼo, ve ũtwi wĩkĩtwe ĩndĩ ũkalea kwĩanĩwʼa. w19.11 26 ¶1-2

Yesũ aisye ĩvinda yĩĩ yitũ yĩkeethĩwa yĩilye o tondũ kwailye “mĩthenyanĩ ya Noa,” na tũi na nzika kana tũtwĩe “mavinda ma mũisyo na momũ.” (Mt. 24:37; 2 Tim. 3:1) Nũndũ wa ũu, amwe matwaanĩte matusaa kwamba kwĩkalanga mate na syana nĩ kana methĩwe na ĩvinda yingangĩ ya kwĩanĩsya ũthũkũmi woo wa Kĩklĩsto. Mũklĩsto ũla mũĩ nĩwosaa ĩvinda “akeka masavu” e na ũla ũtwaanĩte nake nĩ kana mamanye ethĩwa nĩmeũmesya syana, na matwʼa kũmesya meĩthĩwa na siana. (Luka 14:28, 29) Asyai ala methĩĩtwe na syana kwa ĩvinda yĩasa nĩmawetaa kana ndũea syana nesa ũte na mbesa, na nĩvendekaa ĩvinda na vinya wa kwĩka ũu. Kwoou nĩ ũndũ wa vata ala matwaanĩte makekũlya-ĩ, ‘Nĩ lasima ithyelĩ tũthũkũme nĩ kana tũkwate mbesa sya kwĩanĩsya mavata ma mũsyĩ witũ? Nĩtwĩtĩkĩlanĩte mavata ala ma lasima nĩ meva? Ethĩwa ithyelĩ tũkathũkũmaa, nũũ ũkatiawa na syana? Twĩenda iane syĩ na mosũanĩo na meko mailye ta maũ?’ Ala mekalaa nthĩ makaneenea makũlyo asu mauĩtye methĩawa maiatĩĩa ndeto ila syĩ ĩandĩkonĩ ya ũmũnthĩ. w19.12 23 ¶6-7

Mũtũmwa Vaulo akilasya ataanĩsya na mũisyo ũmwe mũnene akakwatwa nĩ ũngĩ mũnene ta ũsu. (2 Ako. 11:23-28) O na nĩwawetie kana aĩ na “mwĩwʼa mwĩĩnĩ,” na nĩvatonyeka mwĩwʼa ũsu ũkethĩwa waĩ ũwau mũna. (2 Ako. 12:7) Na eka ũu, ve ĩvinda watũlĩkile ngoo ĩtina wa kũtiwa nĩ mwana-a-asa mathũkũmaa ĩmwe weetawa Ndema, na aisye amũtiie “nũndũ nĩwendie maũndũ ma ĩvinda yĩĩ.” (2 Tim. 4:10) Vaulo aĩ Mũklĩsto mwĩtĩkĩwʼa mauta wĩ ũkũmbaũ na wendete kũtetheesya angĩ. Ĩndĩ mavinda amwe nĩwatũlĩkaa ngoo. (Alo. 9:1, 2) Vaulo nĩwakwatie ũkiakisyo na ũtethyo ũla wendaa. Ata? Yeova nĩwatũmĩie veva mũtheu kũmwĩkĩa vinya. (2 Ako. 4:7; Avi. 4:13) O na nĩwatũmĩie Aklĩsto ala angĩ kũmwĩkĩa vinya. Ũ Vaulo aiweta amwe katĩ wa ala wathũkũmaa namo aisye kana “methĩĩtwe [maimũkiakisya] mũno.” (Ako. 4:11) Amwe wawetie na masyĩtwa nĩ Alisitaliko, Tikiko, na Maliko. Ana-a-asa asu nĩmeekĩie Vaulo vinya na mamũtetheesya kũmĩĩsya. w20.01 8 ¶2-3

Yesũ nĩwawetie kana mwĩtĩkĩwʼa mauta no aemwe nĩ kũelesya mũndũ ũte mwĩtĩkĩsye mauta ũndũ mũndũ wĩwʼaa ‘asyawa ĩngĩ,’ kana ‘asyawa kwĩsĩla veva.” (Yoa. 3:3-8) Aklĩsto metĩkĩwʼa mauta mosũanĩo moo maalyũkaa ata? Yeova atanamba kũmanyuva, methĩawa na mea ma kwĩkala tene na tene ĩũlũ wa nthĩ. Methĩawa meteele mũno ĩvinda yĩla Yeova ũkavetanga ũthũku wʼonthe na aitwʼĩkĩthya nthĩ ĩno nzaũ. O na no kwĩthĩwa mavindĩĩasya ũndũ makatanĩa kũthokya andũ ma mũsyĩ na anyanya moo mathayũũkwʼa. Ĩndĩ metĩkĩwʼa mauta, mosũanĩo moo nĩmavĩndũkaa. Nĩkĩ? Ti atĩ methĩawa meeka kũkola wĩkwatyo ũsu. O na ti atĩ maekaa kũsũanĩa ĩũlũ wa wĩkwatyo ũsu nũndũ meĩwʼa manoetwʼe vyũ nĩ mathĩna ma nthĩ ĩno. Mayĩkaa o kũamũka makambĩĩa kwona kwĩkala ĩũlũ wa nthĩ tene na tene ta kũtonya kwĩthĩwa na mĩnoo kana ũtulu. Vandũ va ũu, Yeova ethĩawa atũmĩa veva wake mũtheu kũalyũla mosũanĩo moo na wĩkwatyo woo, o na kau nĩmawendete. w20.01 22 ¶9-11

Kwosana na Mĩao ĩla Ngai wanengete Isilaeli, naĩ yeekwa atumĩa na asili nĩmasianasya na maũndũ ala makonetye ũthaithi wa Yeova. O na kwosana na Mĩao ĩsu, nĩmasianasya na maũndũ ala makonetye mĩao ya nthĩ, na ũndũ andũ maĩle kwĩkalanyʼa. Ĩndĩ kwosana na “mwĩao wa Klĩsto,” naĩ yeekwa atumĩa maĩle o kũsianyʼa na maũndũ ala makonetye ũthaithi wa Yeova. (Aka. 6:2) Nĩmethĩawa mesĩ kana silikalĩ ninengetwe ũkũmũ nĩ Ngai wa kũsianyʼa na mathĩna ala angĩ matakonetye ũthaithi. Asu nĩ maũndũ ta kumya andũ vainĩ, kũmosea matambya angĩ ma kĩ-mĩao, kana kũmatwʼĩĩa kyovo. (Alo. 13:2-4) Atumĩa mekaa ata yĩla mũndũ kĩkundinĩ weeka naĩ ngito? Matũmĩaa Maandĩko kũosya ũndũ ũsu na ĩndĩ mayĩka ũtwi. Kĩla ĩvinda malilikanaa kana Klĩsto endaa twĩke maũndũ onthe tũtongoewʼe nĩ wendo. Wendo nĩwaĩle kũtuma atumĩa mekũlya atĩĩ: ‘Tũtonya kwĩka ata tũtetheesye mũndũ wĩ kĩkundinĩ wĩthĩwa aũmĩiwʼe nĩ naĩ ĩsu yĩkiwe?’ O na ĩngĩ, wendo nĩwaĩle kũtuma atumĩa mekũlya-ĩ: ‘Ũsu wĩkĩte naĩ nĩwĩlilĩte? No tũmũtetheesye akatũngĩĩa ngwatanĩo yake na Yeova?’ w19.05 7 ¶23-24

Yĩla Yesũ wawetie ndeto isu, oonanisye kana nĩweesĩ Ĩthe wake nĩwe wamũnengie thayũ na no we wamũtetheeasya kwĩkala thayũ. Yesũ nĩwamwĩkwatĩtye Ĩthe wake vyũ, nake Yeova nĩwamũnengae syĩndũ ila sya lasima thayũnĩ. Na ũndũ ũla wa vata Yeova wamwĩkaa nĩ kũmũtetheesya aendeee kwĩkala e mũĩkĩĩku. (Mt. 4:4) Yeova nĩwĩanĩasya mavata maitũ ma kĩ-veva. Ndetonĩ yake nũvuanĩtye ũwʼo ĩũlũ wake, kĩeleelo kyake, nĩkĩ watũmbie, na ũndũ maũndũ makethĩwa mailye ĩvinda yũkĩte. Yĩla twamanyie ũwʼo ya mbee, nĩwatũmĩie asyai maitũ kana o mũndũ ũngĩ kũtũtetheesya tũmũmanye. Kĩu kyoonanisye kana nũtwendete. Na nũendeeaa kũtũtetheesya tũtwʼĩke anyanyae atũmĩĩte atumĩa ma kĩkundi na ana-a-asa na eĩtu-a-asa aimu kĩ-veva. Na eka ũu, Yeova nũtũmĩaa maũmbano maitũ kũtũmanyĩsya twĩ vamwe na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ. Kwĩsĩla nzĩa isu na ingĩ, Yeova nĩwonanasya kana nũtũthĩnĩkĩaa o ũndũ mũsyai ũthĩnĩkĩaa syana syake.​—Sav. 32:8. w20.02 3 ¶8; 5 ¶13

Tũyĩsa kwĩthĩwa na mũuo na angĩ ethĩwa twĩ na kĩwĩu. Nĩtwaĩlĩte kũkũa vyũ kĩwĩu ngoonĩ sitũ na tũyĩsũvĩa tũikavande kĩwĩu ngoonĩ sya ala angĩ. Nĩ ũndũ wĩva tũtonya kwĩka tũtetheesye angĩ masinde kĩwĩu, na tũtonya kwĩka ata tũmanthe mũuo? Woni witũ na meko maitũ no matume angĩ methĩwa na kĩwĩu kana makalea kwĩthĩwa nakyo. Nthĩ ĩno twĩkalĩte ĩtumaa twenda “kwonanyʼa” syĩndũ ila twĩ nasyo. (1 Yoa. 2:16) Ĩndĩ kĩu kĩtumaa angĩ methĩwa na kĩwĩu. No tũsũvĩe angĩ maikethĩwe na kĩwĩu twaema kũtinda tũneeneete syĩndũ ila twĩ nasyo kana ila tũvangĩte kũthooa. Kĩndũ kĩngĩ tũtonya kwĩka tũkasũvĩa angĩ maikethĩwe na kĩwĩu nĩ kũlea kwĩkathĩĩa nũndũ wa ianda ila twĩ nasyo kĩkundinĩ. Kũtinda tũneenee ianda ila twĩ nasyo no ũndũ ũmwe na kwĩkĩa ĩia vũũ. No kũtume angĩ mambĩĩa kũtwĩwʼĩa kĩwĩu. Kĩvathũkanyʼo na ũu, yĩla twoonyʼa angĩ kana nĩtũkwendeewʼa nĩmo kuma ngoonĩ na nĩtũkwona moseo ala mekaa, kĩu no kĩtume mewʼa me eanĩe na kĩituma vethĩwa na ngwatanĩo na mũuo kĩkundinĩ. w20.02 18 ¶15-16

No wĩmanyĩsye ĩũlũ wa Yeova kwĩsĩla wũmbi. (Ũvu. 4:11) Sũanĩa ũndũ syĩndũ ila Yeova woombie, ta mĩtĩ na nyamũ, syonanasya kana we nĩ mũĩ. Tata wĩmanyĩangye ũndũ mwĩĩ waku ũmbĩtwe kwa nzĩa ya kũsengyʼa. (Sav. 139:14) Na ĩndĩ sũanĩa ĩũlũ wa vinya ũla Yeova weekĩie syũanĩ, na ndũkolwe kana syũa no ndata ĩmwe. Kwĩ ndata ingĩ mbilioni mbingĩ mũno. (Isa. 40:26) Weeka ũu ũkoona wambĩĩa kũmũnenga Yeova ndaĩa nenange. O na ũu wĩ o vo, kũmanya kana Yeova nĩ mũĩ na e vinya no mwambĩĩo wa kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo nake. Nĩ kana ũmwende Yeova mũno, nĩwaĩle kũmanya maũndũ maingangĩ ĩũlũ wake. Nĩwaĩle kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu kana Yeova nũkũthĩnĩkĩaa we mwene. Lilikana kana “ethĩwa ũkamũmantha, akooneka nue.” (1 Mav. 28:9) Yeova ‘nĩwaũkusisye.’ (Yel. 31:3) Waendeea kũelewa maũndũ maingĩ ala Yeova ũkwĩkĩte, ũkamwenda mũno. w20.03 4 ¶6-7

Mũtũmwa Vaulo nĩwatũtiĩe ngelekanyʼo nzeo. Oonaa ũthũkũmi newʼo wĩa ũla wa vata vyũ thayũnĩ wake. Ĩvinda yĩmwe e kyalonĩ kya kelĩ kya ũmisonalĩ, nĩwavikie Kolintho na eethĩwa ate na mbesa imwĩanĩtye. Nũndũ wa ũu, nĩwalasimĩkie kũtethya wĩa wa kũseũvya maeema kwa kavinda. Atethasya wĩa ũsu nĩ kana akwate kĩndũ kĩmwĩkalya o aendeee na ũthũkũmi wake, nĩ kana avote kũtavya Akolintho ũvoo mũseo “vate ndĩvi,” kana kwa ndeto ingĩ, ateũmatwʼĩkĩa mũio. (2 Ako. 11:7) O na kau Vaulo nĩwalasimĩkie kũthũkũma amanthe kĩndũ kĩmũtethya, kĩla wathĩnĩkĩaa mũno nĩ ũthũkũmi wake, na nũndũ wa ũu, nĩwatavanasya kĩla Savato. Yĩla maũndũ make maseũvie, nĩwaĩ atonya kũtũmĩa ĩvinda yingangĩ ũtavanyʼanĩ. Nĩwambĩĩie “kũtavanyʼa ĩla ndeto na kĩthito mũno, aimaumĩsya Ayuti ũkũsĩ nĩ kana aĩkĩĩthye kana Yesũ nĩwe Klĩsto.” (Meko 18:3-5; 2 Ako. 11:9) Ĩtina, yĩla wooviwe kyovo kya mũsyĩ kwa ĩvinda ya myaka ĩlĩ e Lomi, nĩwatavasya aeni ala mooka kũmwona ũvoo mũseo na nĩwaandĩkaa mavalũa. (Meko 28:16, 30, 31) Vaulo nĩwatwʼĩte vyũ kana ndeĩtĩkĩlya kĩndũ o na kĩmwe kĩmũvĩngĩĩse aeke kwona ũthũkũmi wĩ wa vata. w19.04 4 ¶9