Mwei wa 3

“Malondu” ala Yesũ wawetie ngelekany’onĩ ĩla yĩ Mathayo 25:31-36, nĩ andũ ala alũngalu ĩvindanĩ yĩĩ ya mũminũkĩlyo me na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ nthĩ, namo nĩmo metĩtwe malondu angĩ. Methĩawa makwete mbau vyũ ana-a-asa ma Klĩsto etĩkĩw’a mauta. Ũndũ ũla mũnene mekaa nĩ kũmatetheesya kũtavany’a na kũtw’ĩkĩthya andũ amanyĩw’a nthĩ yonthe. (Mt. 24:14; 28:19, 20) Syumwa mbũthũ ũmbano wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ ũtanavika, malondu angĩ nĩmonanasya kana nĩmakwete mbau vyũ ana-a-asa ma Klĩsto kwa kwĩyumya na ngoo yonthe kambeininĩ ya kũthokya ala mekwendeew’a ũmbanonĩ ũsu. O na ĩngĩ, nĩmekaa mĩvango yonthe ĩla ĩkwendeka nĩ kana ikundi syonthe ĩũlũ wa nthĩ syĩke ũmbano ũsu. Malondu angĩ nĩmatanĩaa mũno kũkwata mbau ana-a-asa ma Klĩsto maũndũnĩ asu. Nĩmesĩ kana Yesũ onaa maũndũ ala mekwĩka ana-a-asa make tawe meũmwĩka.​—Mt. 25:37-40. w22.01 22 ¶11-12

Yĩla twatata twĩthĩwe na nguma ta sya Yesũ na tweekĩa kĩthito tũkue andũ ũndũ wamakuaa, twĩthĩawa tũatĩĩe ngelekany’o ya Yeova. Kwa ngelekany’o, Yesũ nĩweew’ĩie tei ũla mũndũ waĩ mũwau mangũ, o vamwe na ũla mũndũ mũka waĩ na ũwau mũthũku. O na nĩweew’ĩie ĩnee ala makw’ĩĩwe. (Mko. 1:40, 41; 5:25-34; Yoa. 11:33-35) Na o ũndũ tweekĩa kĩthito twĩyĩelekany’e na Yeova, now’o tũendeeaa kũmũthengeea. Kũatĩĩa nyaaĩ sya Yesũ nĩkũtũtetheeasya tũikalulutĩkw’e nĩ nthĩ ĩno. Ũtukũ wa mũthya Yesũ atanamba kũawa, aisye: “Nyie nĩnĩkĩlĩtye nthĩ vinya.” (Yoa. 16:33) Yesũ oonanasya kana ndaaĩtĩkĩla kwanangwa nĩ mosũanĩo, mĩvango, na meko ma andũ ma nthĩ ĩno. Ndaaũlwa nĩ kĩla kyamũetete kũũ nthĩ, nakyo nĩ kũtetea ĩsyĩtwa ya Yeova. Nao nata ithyĩ? Nthĩ ĩno yĩ na maũndũ maingĩ matonya kũtũlulutĩkya. Ĩndĩ o ta Yesũ, twaema kwĩtĩkĩlya kĩndũ o na kĩmwe kĩtume tũlwa nĩ kwĩka kwenda kwa Yeova, tũkeethĩwa tũtonya “kũkĩlya nthĩ vinya.”​—1 Yoa. 5:5. w21.04 3-4 ¶7-8

Mũtũmwa Vaulo nĩwalilikanaa kana Yesũ aisye ‘kĩla mũndũ ũmũĩkĩĩaa akakwata thayũ wa tene na tene.’ (Yoa. 3:16; Alo. 6:23) Vate nzika, Vaulo nĩ ũmwe wa ala maĩ na mũĩkĩĩo nthĩnĩ wa wovosyo. Aĩkĩĩe vyũ kana Yeova ethĩawa eyũmbanĩtye kũekea ala meelila, o na ethĩwa mekĩte naĩ ngito. (Sav. 86:5) Ũndũ ũngĩ watethisye Vaulo nĩ kũĩkĩĩa vyũ kana Ngai nũmwendete mũno nũndũ nĩweesĩ kana atũmie Klĩsto akw’e kwondũ wake. Kwasũanĩa ndeto sya kwĩkĩa vinya ila iwetetwe mũthyanĩ wa Akalatia 2:20. Vaulo aisye: ‘Mwana wa Ngai nĩwambendie na eenengane we mwene kwondũ wakwa.’ Vaulo ndoonaa ta mũthũku ũkethĩa Ngai ndesa kũmwenda. Ndaasũanĩa ũũ, ‘Yeova e na kĩtumi kĩseo kya kwenda ana-a-asa ala angĩ, ĩndĩ ndikwona e na kĩtumi kĩseo kya kũmbenda.’ Alilikanilye Alomi atĩĩ: “Yĩla twaĩ eki ma naĩ, Klĩsto nĩwakwie kwondũ witũ.” (Alo. 5:8) Vai kĩndũ kĩsa kũtuma Ngai atatwenda! Vaulo nĩwaĩkĩĩe vyũ kana Ngai e wendo mwingĩ mũno. Kwa ngelekany’o, nĩweesĩ kana Yeova nĩwoomĩĩsye mbaĩ ya Isilaeli mũno. w21.04 22 ¶8-10

Yĩla ũũmanyĩsya mũmanyĩw’a waku, mũtetheesye amwende Yeova. Ata? Mantha myanya ũmũtetheesye amanye nguma sya Yeova. Tetheesya mũmanyĩw’a amanye kana Yeova nĩ Ngai mũtanu, na nũtetheeasya ala mamwendete. (1 Tim. 1:11; Aevl. 11:6) O na no ũmũtetheesye amanye kana akatetheka mũno aatĩĩa kĩla mũkwĩmanyĩsya, na moathimo ala ũkakwata meonany’a kana Yeova nũmwendete. (Isa. 48:17, 18) O ũndũ mũmanyĩw’a wamwenda Yeova mũnango, now’o wendi wake wa kwĩka moalyũku ũkongelekaa. Nĩ kana mũmanyĩw’a avikĩe kũvatiswa, no nginya eyĩime maũndũ amwe. Amanyĩw’a amwe methĩawa maĩle kwĩyĩima syĩndũ imwe sya kĩ-mwĩĩ. Na aingĩ nĩmatonya kwĩthĩwa maĩle kũtila kĩtindo kya andũ matamwendete Yeova. Namo angĩ nĩmatonya kũlewa nĩ andũ moo ma mũsyĩ ala matendete Ngũsĩ sya Yeova. Yesũ athie ala mamũatĩĩaa kana maikasonokw’a nongi. Vandũ va ũu, Yeova akamaathima na mũsyĩ wa kĩ-veva wa andũ mamendete.​—Mko. 10:29, 30. w21.06 4 ¶8-9

Mũtũmwa Vaulo aelekanilye wĩa wa kũtw’ĩkĩthya andũ amanyĩw’a na kũĩma, nũndũ oonanisye wĩa ũsu nĩwendaa maũndũ angĩ eka o kũvuĩa mbeũ. Alilikanilye Akolintho atĩĩ: “Nyie nĩnavandie, na Avolo nĩwanyithisye . . . Nenyu mwĩ mũũnda wa Ngai ũendeee na kũĩmwa.” (1 Ako. 3:6-9) Ta twĩ atethya ma wĩa ‘mũũndanĩ wa Ngai,’ twavuĩa mbeũ tũiekelaa vau. Ĩndĩ, nĩtũinyithasya na tũiendeea kũsisya ũndũ iendeee. Na tũendeee kũtethya wĩa ũsu, tũyũlawa kana Ngai nĩwe ũtumaa mbeũ isu iana. Nĩ ndaĩa nene ta kĩ kũtavany’a na kũmanyĩsya angĩ ũw’o! Wĩa ũũ ũtumaa twĩthĩwa na ũtanu wa w’o. Mũtũmwa Vaulo nĩweeyoneie kĩu yĩla watetheeisye andũ aingĩ ndũanĩ ya Thesalonika matw’ĩka amanyĩw’a. Aisye: “Wĩkwatyo witũ kana ũtanu witũ kana ngovia ya ũtanu witũ mbee wa Mwĩaĩi Yesũ nĩ kyaũ? Tyo inyw’ĩ? Ĩĩ, ninyw’ĩ ndaĩa yitũ na ũtanu witũ.”​—1 Ath. 2:19, 20; Meko 17:1-4. w21.07 3 ¶5; 7 ¶17

Yeova nĩwe wakusisye kĩla ũmwe witũ kwake. (Yoa. 6:44) Kwamba kũsũanĩa kĩu o vanini. Aĩ yĩla Yeova wasyaisye andũ mbilioni mbingĩ ala me ĩũlũ wa nthĩ, nĩwoonie kĩndũ kya vata vyũ nthĩnĩ waku. Nĩwoonie wĩ na ngoo nzeo na amanya kana no ũmwende. (1 Mav. 28:9) Kwoou Yeova nũkwĩsĩ, nũkũeleawa, na nũkwendete. Kũmanya ũu nĩkũkwĩkĩaa vinya mũno, kana ti w’o? Yeova akwendete mũno, na ũu now’o wendete ana-a-asa na eĩtu-a-asa maku. Nĩ kana Yesũ atũtetheesye kũelewa ũndũ Yeova ũtwendete, amũelekanilye na mũĩthi. We mũĩthi wĩ na malondu 100 ekaa ata yĩmwe yaa? Atiaa “ala angĩ 99 iĩmanĩ na aithi akamanthe yĩu yĩmwe yaĩte.” Na ayona ndayĩtetasya. Ekaa kũtana. Twĩĩmanyĩsya kyaũ? Yeova onaa malondu make onthe me ma vata. Yesũ aisye: “O ta ũu, Asa wakwa ũla wĩ ĩtunĩ ndendeeaw’a nĩ kwona o na kamwe ka tũũ tũnini kayaa.”​—Mt. 18:12-14. w21.06 20 ¶1-2

Yĩla twavindĩĩsya wendo mwingĩ ũla Ngai watwonisye, nĩtũmwendaa mũno na tũkalũlũmĩĩlya ngwatanĩo yitũ nake. (Alo. 8:38, 39) Nĩtũthangaaw’a tũatĩĩe ngelekany’o ya Yesũ. (1 Vet. 2:21) Vatiele mĩthenya mĩnini ũmbano wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ ũvike, nĩtũsomaa Mbivilianĩ maũndũ ala meekĩkie kyumwanĩ kyake kya mũthya kũũ nthĩ, na tũkasoma ĩũlũ wa kĩkw’ũ kyake na kũthaayũkw’a kwake. Na ĩndĩ wĩoonĩ wa mũthenya ũsu, nĩtwĩthukĩĩasya ũvoo wa Mbivilia ũtũlilikanasya ũndũ Yesũ ũtwendete. (Aev. 5:2; 1 Yoa. 3:16) Yĩla twasoma na twavindĩĩsya ũndũ weeyumisye na ngenda, nĩtũthangaaw’a ‘tũendae o ũndũ [we] waendaa.” (1 Yoa. 2:6) Nĩtũthangaaw’a tũendeee kwĩyĩkalya wendonĩ wa Ngai. (Yuta 20, 21) Twĩyĩkalasya wendonĩ wa Ngai kwa kwĩka kyonthe kĩla tũtonya tũkwate mĩao yake, tũtaĩe ĩsyĩtwa yake, na tũitanĩthya ngoo yake. (Nth. 27:11; Mt. 6:9; 1 Yoa. 5:3) Kũthi ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ kũtũthuthasya tũendeee kwĩkala kĩla mũthenya ta tũũmwĩa Yeova ũũ: ‘Nyie nĩngwenda kwĩkala wendonĩ waku tene na tene!’ w22.01 23 ¶17-18; 25 ¶19

Yeova nĩwatũnengie ũthasyo wa kwĩnyuvĩa maũndũ. No twĩnyuvĩe kĩla tũkwenda kwĩka thayũnĩ witũ. Ngai witũ nũtwendete, na kwoou nũtanaa mũno oona tũinyuva kũmũthũkũma. (Sav. 84:11; Nth. 27:11) No tũtũmĩe ũthasyo ũsu nesa maũndũnĩ maingĩ. No tũatĩĩe ngelekany’o ya Yesũ kwa kũnyuva kwĩanĩsya mavata ma ala angĩ mbee wa ala maitũ. Mũthenya ũmwe Yesũ na atũmwa make maĩ anou mũno, na kwoou nĩmatwie kũthi vandũ vauĩtye mathũmũe. Ĩndĩ mwanya ũsu wa kũthũmũa mayaawona. Makililye mavika oou, meethĩana na ĩkomano yendaa mũno kũmanyĩw’a nĩ Yesũ. Ĩndĩ Yesũ ndaathata. Eekie kwĩw’ĩa andũ asu tei mwingĩ. Kwoou we oosie ĩtambya yĩva? Oosie mwanya ũsu “ambĩĩa kũmamanyĩsya maũndũ maingĩ.” (Mko. 6:30-34) Yĩla twatũmĩa ĩvinda na vinya witũ kũtetheesya angĩ ta Yesũ, twĩthĩawa tũimũtaĩa Ĩthe witũ wa ĩtunĩ.​—Mt. 5:14-16. w21.08 3 ¶7-8

Yeova ndendaa andũ onthe methĩwe mavw’anene, kana syĩndũ syonthe syĩthĩwe ivw’anene. Nĩtwĩyoneaa kĩu twasisya wũmbi wake, ta kwa ngelekany’o, andũ. Kĩla ũmwe witũ ethĩawa e wa mwanya. Nũndũ wa ũu, Yeova ndakũelekanasya na angĩ. Asiasya ngoo yaku, kana ũndũ ũilye. (1 Sam. 16:7) O na ĩngĩ, nĩwĩthĩawa esĩ maũndũ ala ũtonya, mawonzu maku, na ũndũ waeiwe. Na ndesa kũũkũlya wĩke maũndũ ũtatonya. Nĩtwaĩle kwĩyonaa ũndũ Yeova ũtwonaa. Tweeka ũu, tũkoonanasya nĩtũũtũmĩa “kĩlĩko” kitũ nesa, nũndũ tũikasũanĩaa twĩ ma vata mũno kana tũkeyonaa twĩ vathei. (Alo. 12:3) Nĩ w’o kana no tũtetheke twasisya ngelekany’o ya mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa mũĩkĩĩku wĩthĩawa na ũtũĩka ũtavany’anĩ. (Aevl. 13:7) Kwĩka ũu no kũtũtetheesye tũkona ũndũ tũtonya kwaĩlangya ũtavany’a witũ. (Avi. 3:17) Ĩndĩ ve kĩvathũkany’o katĩ wa kũatĩĩa ngelekany’o nzeo ya mũndũ na kwĩyĩelekany’a nake. w21.07 20 ¶1-2

No wake mũĩkĩĩo waku nthĩnĩ wa Mũmbi kwa kũsisya nesa syĩndũ ta nyamũ, mĩmea, na ndata. (Sav. 19:1) O ũndũ waendeea kwĩmanyĩsya mũnango ĩũlũ wa syĩndũ isu, now’o ũendeeaa kwĩyĩĩkĩĩthya kana Yeova nĩwe Mũmbi. Yĩla ũkwĩmanyĩsya ĩũlũ wa wũmbi, sisya nesa wone maũndũ ala ũkwĩmanyĩsya mevuany’a kyaũ ĩũlũ wa Mũmbi witũ. (Alo. 1:20) Kwa ngelekany’o, nĩtwĩsĩ kana syũa yumasya ũvyũvu na kyeni, na kĩu nĩkĩtetheeasya syĩndũ kũũ nthĩ kwĩkala thayũ. Ĩndĩ kyeni kĩmwe kyumaa syũanĩ kĩthĩawa kĩtonya kũtũũmĩsya. Kwoou nĩtwĩthĩawa na vata wa kũsiĩĩanĩwa na kyeni kĩu. Na ũw’o nĩ kana nĩtwĩthĩawa twĩ asiĩĩe. Ata? Kũya ĩũlũ yayayanĩ nĩvethĩawa na kĩndũ mũthemba wa ĩtu (ozone layer), kĩla kĩsiĩĩaa kyeni kĩu kĩthũku kĩikese kũvika kũũ nthĩ. O ũndũ kyeni kĩu kĩthũku kya syũa kyaendeea kwingĩva, now’o mũthemba ũsu wa ĩtu o naw’o ũendeeaa na kũneneva. Wasũanĩa ũndũ ũsu, we ndũkwona kana no nginya vethĩwe ve ũla waseũvisye kĩndũ kĩu, na kana no nginya ethĩwe e Mũmbi mũĩ na wĩ wendo? w21.08 17 ¶9-10

Ĩtina wa mũndũ kũvatiswa, nĩtwaĩle kũendeea kũmwenda na kũmũnenga ndaĩa. (1 Yoa. 4:20) Tũtonya kwĩka ũu ata? Ũndũ ũmwe nĩ kwa kwĩsũvĩa tũikasembeae kũmũsilĩla. Kwa ngelekany’o, ethĩwa tũinaelewa nĩkĩ weeka ũndũ mũna, tũikasembeaa kũsũanĩa awĩka e na kĩeleelo kĩthũku kana ayenda kwĩyĩuna. Vandũ va ũu, tũkamũnengae ndaĩa na kũmwonaa e wa vata kwĩ ithyĩ. (Alo. 12:10; Avi. 2:3) Vate nzika, nĩtwaĩle kwĩw’ĩaa andũ onthe tei na kũmekaa nesa. No nginya twĩkae kĩla Ndeto ya Ngai ĩkũtũtavya ethĩwa nĩtũkwenda kũendeea kũmwĩta Yeova Ĩthe witũ tene na tene. Kwa ngelekany’o, Yesũ atũmanyĩisye kana nĩtwaĩle kwĩw’ĩa andũ onthe tei na kũmeka nesa, o na ethĩwa nĩ amaitha maitũ. (Luka 6:32-36) Mavinda amwe kĩu kĩi laisi. Ĩndĩ yĩla tweew’a vaiemela, nĩtwaĩle kwĩmanyĩsya kũsũanĩa ta Yesũ na tũitata twĩke take. Tweeka kyonthe kĩla tũtonya tũmwĩw’e Yeova na tũiatĩĩa ngelekany’o ya Yesũ, twĩthĩawa tũyony’a Ĩthe witũ wa ĩtunĩ kana nĩtũkwenda kwĩthĩwa twĩ ma mũsyĩ wake tene na tene. w21.08 6 ¶14-15

Ĩmanyĩsye kũmwĩkwatasya Yeova. Yeova atwathĩte kana akatũtulũĩlaa moathimo twamwĩkwatya na twamũnenga kĩla kĩseo vyũ. Mbivilia yusĩe ngelekany’o sya andũ mamũthũkũmaa Yeova na kĩthito kingĩ. Na kaingĩ Yeova amaathimaa kwa nzĩa ya mwanya oona meeka kaũndũ kekwonany’a kana nĩmamwĩkwatĩtye. Kwa ngelekany’o, Mbivilia yonanĩtye kana Yeova aathimie Avalaamu o yĩla watiie mũsyĩ wake, “o na kau ndeesĩ kũla waendete.” (Aevl. 11:8) O nake Yakovo aathimiwe kwa nzĩa ya mwanya ĩtina wa kũkĩlany’a vinya na mũlaĩka. (Mwa. 32:24-30) Namo Aisilaeli me vakuvĩ kũlika Nthĩ ya Watho, mavotie kũinga Ũsĩ wa Yolotani o yĩla athembi makinyisye maaũ moo ũsĩnĩ ũsu, o na kau nĩwavingĩte. (Yos. 3:14-16) O na no tũtetheke twasũanĩa ngelekany’o sya athũkũmi ma Yeova ma ũmũnthĩ, ala mamwĩkwatisye na mongelanga ũthũkũmi woo. w21.08 29-30 ¶12-14

Inyw’ĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa akũũ, mwĩ na ũmanyi mwingĩ wa ũndũ maũndũ meekawa tene, ĩndĩ nĩmwĩkĩaa kĩthito mwĩmanyĩsye nzĩa nzaũ sya kwĩka maũndũ. O nenyu Aklĩsto akũũ ala mũnavatisiwe o mĩtũkĩ, mwĩ na maũndũ maingĩ mũtonya kwĩka. Amũika no matane mũno kwĩthukĩĩsya mũimaelesya maũndũ ala mwĩyoneete na ala mwĩmanyĩĩtye. ‘Mweemanyĩsya kũnengane’ ũmanyi ũla mũiĩte kyũmbanĩsyonĩ kyenyu kya maũndũ ala mwĩyoneete, Yeova akamũathima mũno. (Luka 6:38) Yĩla inyw’ĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa akũũ mweekĩa kĩthito mũtume ndũũ na amũika, mũkatethanasya mũno. (Alo. 1:12) Kĩla ũmwe wenyu ethĩawa na ũndũ ũtonya kwĩka akatethya ũla ũngĩ. Aklĩsto ala akũũ nĩmakwatĩte ũĩ na ũmanyi mwingĩ nũndũ wa myaka mingĩ ĩla mekalĩte thayũ. Namo amũika methĩawa na vinya mwingĩ. Kwoou yĩla Aklĩsto amũika na ala akũũ mathũkũma me vamwe ta anyanya, nĩmatumaa Ĩthe witũ wa ĩtunĩ ataĩwa, na nĩmatumaa onthe kĩkundinĩ maendeea nesa. w21.09 8 ¶3; 13 ¶17-18

Nĩkĩ Ayuti aingĩ malulutĩkie masũanĩa ũndũ Yesũ wooaiwe? Kĩtumi nũndũ masũanĩaa kana nĩkwĩthĩwa akw’ĩĩe mũtĩnĩ wa mathĩna, kĩu kyoonanasya we nĩ mũtũli wa mĩao na mwĩki wa naĩ, ĩndĩ ti Masia. (Kũt. 21:22, 23) Ayuti ala malulutĩkie nũndũ wa kĩu mayaaenda kũelewa kana Yesũ ndaĩ na ĩvĩtyo, ailĩĩilwe ũvũngũ, na asilĩilwe kwa nzĩa ĩla ĩtaĩlĩte. Ala masilĩlaa Yesũ mayaatĩĩa ũsili wa katĩ. Asili ma koti ũla mũnene wa Ayuti moombanie na mĩtũkĩ, na mayaatĩĩa o na vanini mĩao ĩla yatw’ĩtwe. (Luka 22:54; Yoa. 18:24) Vandũ va kwĩthukĩĩsya maũndũ ala Yesũ wasikatĩwe mate kwendeesya ngalĩko ĩmwe, ‘mamanthaa ũkũsĩ wa ũvũngũ nĩ kana mamũae.’ (Mt. 26:59; Mko. 14:55-64) Na ĩtina wa Yesũ kũthayũũkw’a, asili o asu manengie asikalĩ Alomi ala masungaa mbũa yake “mbesa mbingĩ” nĩ kana manyaĩĩkye ngewa sya ũvũngũ ieleetye nĩkĩ mbũa ĩsu yaĩ nthei.​—Mt. 28:11-15. w21.05 11 ¶12-13

Keka Yeova nĩwendie, ethĩwa aminie nthĩ ĩno nthũku tene. Ĩndĩ wũmĩĩsyo wake nĩ ũathimo mũnene kwitũ! Nzyawa syonthe sya Atamu na Eva isyaawa syĩ na naĩ. Ĩndĩ o na vailye ũu, Yeova nũsyendete na nũithĩnĩkĩaa, na nũsyathĩte kana akavetanga nthĩ ĩno nthũku. (1 Yoa. 4:19) Na nũnyuvĩte mũthenya ũla ũkamina mathĩna ala makwataa andũ. We ndũkwona wendo wake ta waĩle kũtwĩkĩa vinya tũendeee kũmĩĩsya vamwe nake, o na ethĩwa twĩkua ĩvinda yĩasavĩte ata? Yeova nũtwiĩe ngelekany’o ĩla nzeo vyũ ya wũmĩĩsyo. Nake Yesũ nĩwavotie kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo ta Ĩthe wake. Yĩla waĩ ĩũlũ wa nthĩ, nĩwoomĩĩisye ndeto nthũku, kwĩkĩĩthw’a nthoni, na mũtĩ wa mathĩna kwondũ witũ. (Aevl. 12:2, 3) Vate nzika, ngelekany’o ya Yeova ya wũmĩĩsyo nĩyeekĩie Yesũ vinya o nake oomĩĩsya. O naitũ no ĩtũtetheesye kũmĩĩsya. w21.07 12-13 ¶15-17

Kĩla mũthenya, Ĩthe witũ wa ĩtunĩ nũtwĩw’ĩaa tei. (Sav. 103:10-14) O ta ũu, Yesũ nĩweew’ĩaa aatĩĩi make tei na nĩwamaekeaa nũndũ maĩ ene naĩ. O na nĩweeyumisye na ngenda akw’e kwondũ witũ nĩ kana tũekewe naĩ sitũ. (1 Yoa. 2:1, 2) ‘Kũekea’ ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ kũtumaa twendana mũnango. (Aev. 4:32) Mavinda angĩ no tũemwe vyũ nĩ kũekea ala angĩ, kwoou twaĩlĩte kwĩkĩa kĩthito twĩmanyĩsye kũmaekeaa. Mwĩĩtu-a-asa ũmwe aisye kana kĩlungu kĩmwe kyaĩ ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya kyaĩ na kyongo, “Msameheane kwa Hiari,” nĩkyamũtetheeisye ũndũnĩ ũsu. Aandĩkie: “Kĩlungu kĩu kĩeleetye kana kũekea angĩ kũyonanasya nũkwĩtĩkĩlana na mavĩtyo moo kana ndũnaũmĩw’a nĩ kĩla mekie. Ĩndĩ kwonanasya kana ndũkwenda kwoveea ũthatu ngoonĩ na wĩenda kwĩkala wĩ na mũuo.” Yĩla twaekea ana-a-asa na eĩtu-a-asa na ngenda, twĩthĩawa tũyonany’a kana nĩtũmendete na tũatĩĩe ngelekany’o ya Ĩthe witũ, Yeova. w21.09 23-24 ¶15-16

Yesũ nĩwendete ũw’o mũno, na ũu nĩ kwasya, nĩwendete ũw’o ĩũlũ wa Ngai na ieleelo syake. Yesũ ekalaa kwosana na ũw’o ũsu, na nĩwatetheeasya angĩ o namo maũmanye. (Yoa. 18:37) Ala maĩ aatĩĩi make ma w’o o namo nĩmendete ũw’o mũno. (Yoa. 4:23) O na mũtũmwa Vetelo aisye kana Ũklĩsto nĩw’o “nzĩa ya ũla w’o.” (2 Vet. 2:2) Nũndũ Aklĩsto ma mbee nĩmendete ũw’o mũno, nĩmaleanile na maũndũ onthe matosanĩte na ũla w’o, methĩwe nĩ momanyĩsyo ma ndĩni, kana nĩ syĩthĩo na mawoni ma andũ. (Ako. 2:8) O ta ũu, ũmũnthĩ Aklĩsto ma w’o nĩmekĩaa kĩthito vyũ ‘maendae nthĩnĩ wa ũla w’o’ kwa kũĩkĩĩthya vyũ kana momanyĩsyo moo na mwĩkalĩle woo wosanĩte na kĩla kĩ Ndetonĩ ya Yeova. (3 Yoa. 3, 4) Andũ ma Ngai ũmũnthĩ mayaasya kana nĩmaeleetwe vyũ maũndũ onthe ala me Mbivilianĩ. Kwoou mavinda amwe nĩmesaa kwĩthĩa maeleisye momanyĩsyo amwe kwa nzĩa ĩtaĩle, kana makaumya myolooto yĩ na mavĩtyo yĩla meũvangĩthya maũndũ ũseũvyonĩ wa Yeova. Ĩndĩ makwata kyeni kingangĩ ĩũlũ wa maũndũ asu, nĩmekaa moalyũku ala mekwendeka. w21.10 21-22 ¶11-12

O tondũ ngũta ila syaakawa tene ithyũlũlũkĩte ndũa syasũvĩaa ala matwĩe vo maikavithũkĩwe, ũu now’o ũseo wĩ wendo wa Yeova ũtũthyũlũlũkaa na ũkatũsũvĩana na kĩndũ o na kĩva kĩtonya kwananga ngwatanĩo yitũ nake. O na ĩngĩ, ũseo wĩ wendo wa Yeova nũtumaa atũkusya kwake. (Yel. 31:3) Ve ndeto ingĩ mũandĩki wa Savuli, Ndaviti, watũmĩie iũtũtetheesya kũelewa ũndũ Ngai ũsũvĩaa andũ make. Aandĩkie: “Ngai nĩwe mwako wakwa mũtũlu mũno wa mũnyoolo, Ngai ũla ũmbĩw’ĩaa tei [kana, ũmbonasya ũseo wĩ wendo].” O na amũtavisye Yeova ũũ: “Nue ũseo wakwa wĩ wendo, na ngome yakwa, mwako wakwa mũtũlu wa mũnyoolo, na mũvonokya wakwa; ngao yakwa, na ũla nĩvithaa nthĩnĩ wake.” (Sav. 59:17; 144:2) Nĩkĩ Ndaviti wakonanisye ũseo wĩ wendo wa Yeova na mwako mũtũlu wa mũnyoolo na ngome? O na twĩthĩwe twĩkalaa va ĩũlũ wa nthĩ, ethĩwa nĩtũmũthũkũmaa Yeova, we akatũsũvĩaa vyũ nĩ kana ngwatanĩo yitũ nake ndĩkese kwanangĩka, nũndũ nĩ ya vata mũno. w21.11 6 ¶14-15

Yĩla Yesũ na amanyĩw’a make makwatiwe nĩ kĩuutani me ũkanganĩ, atũmĩie ũndũ ũsu kũmatetheesya kwona vala maaĩle kwongelanga mũĩkĩĩo woo. (Mt. 8:23-26) Ĩvinda yĩu ĩsiwa yoo nĩyakimiwe nĩ kĩuutani kĩnene nginya kĩw’ũ kyausũa nthĩnĩ, ĩndĩ we Yesũ akomete akalĩkwa. Amanyĩw’a asu mamũamũkisye matelemete mũno na mamũkũlya amatangĩĩe, ĩndĩ we amakũlilye o nesa atĩĩ: “Nĩkĩ mwĩ na wia wingĩvĩte ũu inyw’ĩ mwĩ na mũĩkĩĩo mũnini?” We nĩwĩthĩwa ũkomanĩte na “kĩuutani kĩnene” thayũnĩ waku? No wĩthĩwe ũithĩna nũndũ wa mũisyo mũna ũnakwatie kĩsio kyenyu, ta kĩuutani kĩnene. Kana ũkethĩwa ũkwatĩtwe nĩ kĩuutani kya ngelekany’o, ta ũwau ũkũthĩnasya mũno na ũtumaa wĩkala ũtũlĩkĩte ngoo na ũtesĩ wĩĩka ata. Nĩ w’o kana mavinda amwe no wĩthĩwe na mawĩmakĩo, ĩndĩ ndũketĩkĩlye mawĩmakĩo asu matume ũeka kũmwĩkwatya Yeova. Mũthengeee kwa kũmũvoya na kĩthing’ĩĩsyo. Lũlũmĩĩlya mũĩkĩĩo waku kwa kũvindĩĩsya ũndũ waũtetheeisye ĩvinda ĩvĩtu. (Sav. 77:11) No wĩkale ũte na nzika kana vai mũthenya o na ũmwe Yeova ũkaũtia. w21.11 22 ¶7, 10

Mũndũ aĩ atonya kũsũanĩa kana ethĩwa vai ĩvinda waatata kwosa kĩndũ kyeene, nũatĩĩe mwĩao ũsu nesa. Ĩndĩ no kwĩthĩwa mũndũ ta ũsu ooyaa kwa nzĩa ingĩ. Kwa ngelekany’o, ethĩwa mũtandĩthya nĩwatũmĩaa ithimi ite sya w’o nĩ kana akenge makasitoma make, ũu waĩ ũndũ ũmwe na kũmoyĩa. Ĩandĩko ya Alivai 19:13 nĩyĩkonanĩtye kũya na kũlea kwĩthĩwa wĩ mũĩkĩĩku maũndũnĩ ma viasala, nũndũ waĩtye: “Ndũkathĩn’ye mũtũi waku, kana kũmũvuta.” Kwoou ethĩwa mũndũ ti mũĩkĩĩku viasalanĩ, ũu nĩ kwonany’a kana we nĩ kĩng’ei na nĩ mũvutani. Mwĩao wa nyanya nthĩnĩ wa ĩla Mĩao Ĩkũmi waĩtye kana kũya nĩ naĩ. Ĩndĩ ũvoo ũla wĩ nthĩnĩ wa Alivai nũtũtetheeasya kũelewa ũndũ tũtonya kũtũmĩa mwolooto ũla wĩ mwĩaonĩ ũsu. No tũtetheke mũno twasũanĩa ũndũ Yeova wonaa ala mate aĩkĩĩku na ala moyaa. Kĩla ũmwe witũ no ekũlye-ĩ, ‘Nasũanĩa ndeto ila syĩ nthĩnĩ wa Alivai 19:11-13, nĩngwona ve vandũ naĩle kwĩka moalyũku, na mũno mũno viasalanĩ kana wĩanĩ?’ w21.12 9-10 ¶6-8

Yĩla ũũmũvoya Yeova, mũtavasye nesa mavĩtyo ala wĩkie mũthenya ũsu na ũimwĩsũva akũekee. Ĩndĩ ethĩwa nĩwĩkĩte naĩ ngito, nĩwaĩlĩte kwosa ĩtambya yĩngĩ ya kũneena na atumĩa makũtetheesye. Makakwĩthukĩĩsya nesa na maikũnenga ũtao mũseo umĩte Ndetonĩ yake. O na makavoya vamwe naku na maimũkũlya Yeova aendeee kũtũmĩa nthembo ya wovosyo ‘nĩ kana ũvow’e,’ kana kwa ndeto ingĩ, wĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo nake ĩngĩ. (Yak. 5:14-16) O na ĩngĩ, ũkatethekaa mũno wavindĩĩsya ĩũlũ wa nthembo ya wovosyo. No ũkelemye methoi yĩla wasoma ũndũ Mwana wa Ngai wathĩnie. Ĩndĩ o ũndũ wavindĩĩsya ĩũlũ wa nthembo ĩla Yesũ waumisye, now’o ũkew’aa wamwenda e na Ĩthe wake mũnango. Ũndũ ũngĩ ũtũtetheeasya kwona nthembo ya wovosyo yĩ ya vata mũno nĩ kũthi ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ kĩla mwaka, na kũthokya angĩ na kĩthito mombane vamwe naitũ ũmbanonĩ ũsu. Ĩsu nĩ ndaĩa nene mũno Yeova ũtũnengete ya kũmanyĩsya angĩ ĩũlũ wa Mwana wake! w21.04 18-19 ¶13-16

Ĩvinda yĩmwe, Yesũ nĩwambatie kĩĩmanĩ, na ekala vau ũtukũ mũima aivoya. Kwasũanĩa kĩla weekie yĩla watheeie na eethĩa ĩkomano ya andũ yĩmweteele. No nginya ethĩwe anoete mũno, ĩndĩ yĩla wasyaisye ĩkomano yĩu, nĩweew’ĩie tei mũno ala ngya na awau. Nũndũ wa ũu, nĩwamavoisye na amatavya ũvoo mũseo, ũla nĩw’o ũmũnthĩ wĩtawa Ũtavany’a wa Kĩĩmanĩ. Ũvoo ũsu nĩ ũmwe katĩ wa maũvoo ala maakiita andũ ngoo vyũ. (Luka 6:12-20) O na ĩngĩ, Yesũ nĩweeyĩimaa ĩvinda yake nĩ kana atetheesye angĩ. Mũthenya ũmwe nĩwataviw’e kana mũnyanyae, Yoana Mũvatisi, nĩwooawa. We wĩona ta weewie ata atavw’a ũu? Mbivilia yaĩtye ũũ: “Yĩla Yesũ weewie ũu auma vau alika ĩsiwanĩ na athi vandũ vate andũ nĩ kana ekale e weka.” (Mt. 14:10-13) Ĩndĩ aivika vala waendete, eethĩie ĩkomano ĩnene ya andũ yĩvikie vo. (Mko. 6:31-33) Nĩwamanyie kana nĩmendaa mũno kwĩw’a ũvoo ũtonya kũmatetheesya na kũmakiakisya, na kwoou nĩwoosie ĩtambya na mĩtũkĩ amatavye ũvoo ũsu.​—Luka 9:10, 11. w22.02 20 ¶4; 21 ¶6

Twaĩle kwĩka ata twamanya nĩtũvĩtĩisye mũthaithi ũngĩ? Nĩtwaĩle kũmũvoya Yeova na kĩthing’ĩĩsyo. Mboyanĩ sitũ no tũmũkũlye aathime kĩthito kitũ kya kwĩw’ana na mwana-a-asa witũ. Kwongela ũu, nĩtwaĩle kwosa ĩvinda twĩyĩosye. No twĩkũlye makũlyo ta aa: ‘Nyie nĩnĩyũmbanĩtye kwĩtĩkĩla mavĩtyo makwa, kwĩnyivya nĩtye ũekeo, na ĩndĩ nditũngĩĩa mũuo na mwana-a-asa wakwa? We Yeova na Yesũ meĩw’a ata noosa ĩtambya ya kwĩw’ana na mwana-a-asa wakwa?’ Kũsũngĩa makũlyo asu no kũtũtetheesye kũmwĩthukĩĩsya Yesũ, na ĩndĩ tũyĩnyivya na tũithi vala ve mũthaithi ũla ũngĩ twĩ na kĩeleelo kya kwĩw’ana nake. Yĩla twathi vala ve mwana-a-asa witũ nĩ kana twĩw’ane nake, twaĩle kwĩka ũu twĩnyivĩtye. (Aev. 4:2, 3) Na ĩndĩ tweeka ũu, nĩtwaĩle kũthi vala ve mwana-a-asa ũla tũvĩtĩsye twĩ na kĩeleelo kya kwĩw’ana nake. Lilikana kana kĩndũ kĩla kya vata mũnango nĩ kũtũngĩĩa mũuo na mwana-a-asa waku, ĩndĩ ti kũmantha nũũ ũla ũvĩtĩtye.​—1 Ako. 6:7. w21.12 25-26 ¶13-16

Yesũ eewie aũmĩa ngoonĩ nũndũ nĩweesĩ kana Ayuti ala aingĩ nĩmoonanĩtye kana mayĩsa kwĩtĩkĩla ũvoo wa Ũsumbĩ ũla watavanasya. Nũndũ wa ũu, Yelusaleme yeeteele o kwanangwa, na Ayuti ala makavonoka maitavwa ta ngombo. (Luka 21:20-24) Ũndũ wa kũmakya nĩ kana, o tondũ Yesũ waisye, andũ aingĩ nĩmamũleile. Mo andũ ala aingĩ kĩsionĩ kyenyu mosaa ata ũvoo wa Ũsumbĩ? Ethĩwa o na ĩtina wa kwĩkĩa kĩthito no avũthũ makwĩthukĩĩasya, ũtonya kwĩmanyĩsya kyaũ wasũanĩa ĩvinda yĩu Yesũ waĩie nũndũ wa atũi make? Yeova nũthĩnĩkĩaa andũ. Ĩvinda yĩu Yesũ waĩie yĩtũlilikanasya kana Yeova nũthĩnĩkĩaa andũ mũno. “Ndendaa o na ũmwe . . . anangwe, ĩndĩ endaa onthe mavikĩe kwĩlila.” (2 Vet. 3:9) O naitũ twonanasya nĩtwendete atũi maitũ kwa kũendeea kwĩyumya vyũ tũmatavye ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ.​—Mt. 22:39. w22.01 16 ¶10-12

Wavindĩĩsya maũndũ ala Yeova wĩkĩte kwondũ wa andũ make na ala ũkwĩkĩte we mwene, mũĩkĩĩo waku ũkaendeeaa kũlũlũmĩĩla. Ĩndĩ ũndũ ũla wa vata vyũ nĩ kana ũkamwendaa Yeova mũnango. Katĩ wa nguma syonthe, wendo nĩw’o ũtumaa twenda kũmwĩw’a Yeova, twĩyĩima syĩndũ imwe nĩ kana tũmwendeesye, na tũmĩĩsya ĩtatwa o na yĩva. (Mt. 22:37-39; 1 Ako. 13:4, 7; 1 Yoa. 5:3) Vai kĩndũ kĩngĩ kya vata mũno kwitũ ta kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova! (Sav. 63:1-7) Lilikana kana kũvoya, kwĩmanyĩsya, na kũvindĩĩsya kĩla tweemanyĩsya nĩ kĩlungu kya ũthaithi witũ. O ta Yesũ, manthaa vandũ vauĩtye yĩla ũũtũmĩa ĩvinda yaku vamwe na Yeova. Vetanga syĩndũ ila itonya kwelelũkya kĩlĩko kyaku. Yĩla ũkwĩka maũndũ ma kĩ-veva, mũkũlye Yeova aũtetheesye ũtũnge kĩlĩko kyaku ũndũnĩ ũmwe. Watũmĩa ĩvinda yaku nesa yu tũĩ, Yeova akaũnenga thayũ wa tene na tene ĩvinda yĩla ũkatw’ĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na kũũ nthĩ.​—Mko. 4:24. w22.01 31 ¶18-20

Maũndũ ala tũsũanĩaa nĩmo twĩkaa. Nĩkyo kĩtumi Yesũ watũmanyĩisye kana nĩtwaĩle kũmena mosũanĩo mathũku ala matonya kũtuma twĩka naĩ ngito. (Mt. 5:21, 22, 28, 29) Na vate nzika, nĩtwendaa kũmwendeesya Ĩthe witũ wa ĩtunĩ. Kwoou nĩ ũndũ wa vata ta kĩ tũvetange mosũanĩo mathũku na mĩtũkĩ yĩla mooka ilĩkonĩ sitũ! Yesũ aisye: “Kĩndũ kyonthe kĩla kyumaa kanyw’anĩ . . . kĩthĩawa kyumĩte ngoonĩ.” (Mt. 15:18) Vate nzika, ũneeni witũ nũvuanasya maũndũ maingĩ ĩũlũ wa ũndũ tũilye ngoonĩ. Kwoou ĩkũlye: ‘Nyie nĩnĩleaa kũkengana, o na ethĩwa kũneena ũla w’o kwĩtuma nĩlika thĩnanĩ? Ethĩwa nĩ mũtwaanonĩ, nĩnĩsũvĩaa ndikavũe ngũĩ nthũku na mũndũ ũngĩ? Nyie nĩnĩvathanaa vyũ na ũneeni mũthũku? Yĩla nathatw’a nĩ mũndũ, nĩnĩmũsũngĩaa nesa?’ Kũsũanĩa makũlyo asu no kũũtetheesye mũno. O ta ũu, ethĩwa nĩtũkwenda kumya mwĩkalĩle wa tene, no nginya tũtate vyũ tũikaumane, tũikakengane, kana kũtũmĩa ũneeni ũngĩ mũthũku. w22.03 5 ¶12-14

Ala mosaa ĩtambya ya kũmantha ũtao vandũ va kweteela mũndũ amatae, kaingĩ mekaa maendeeo manene kwĩ ala mataũmanthaa. Kwoou osaa ĩtambya ya kũkũlya angĩ maũnenge ũtao. Nĩ mavinda ta meva tũtonya kũkũlya athaithi ala angĩ matũnenge ũtao? Kwasũanĩa amwe. (1) Mwĩĩtu-a-asa no akũlye mwĩĩtu-a-asa ũngĩ wĩ na ũtũĩka aendany’e nake ayĩmanyĩsya na mũmanyĩw’a wa Mbivilia, na amina aimũkũlya ũndũ ũtonya kwaĩlangya ũtũĩka wake wa kũmanyĩsya. (2) Mwĩĩtu-a-asa ũte mũtwae ũkwenda kũthooa ngũa no akũlye mwĩĩtu-a-asa ũngĩ mũimu kĩ-veva ũndũ ũkwona ngũa ĩla wanyuva ateũmũvitha kĩndũ. (3) Mwana-a-asa ũnengetwe ũvoo wa andũ onthe ya mbee no akũlye mwana-a-asa ũngĩ wĩ na ũmanyi amwĩthukĩĩsye atanamba kũwumya kĩkundinĩ, na aimũkũlya amũtavye kũla ũtonya kwaĩlangya. O na mwana-a-asa wĩthĩĩtwe ayumya maũvoo kwa myaka mingĩ, no atetheke mũno akũlya ana-a-asa angĩ me na ũtũĩka mamũtavye ũndũ waumya ũvoo, na ayĩkĩa kĩthito aatĩĩe ũtao ũla meũmũnenga.​—Nth. 19:20. w22.02 13 ¶15-17

O tondũ Yeova wamwendete Yesũ na wamũthĩnĩkĩaa ĩvindanĩ yĩla weanĩasya ũthũkũmi wake kũũ nthĩ, now’o ũtwendete na now’o ũtũthĩnĩkĩaa. (Yoa. 5:20) Nĩweanĩasya mavata ma Yesũ ma kĩ-veva na ma kĩ-mwĩĩ, na nĩwamwĩkĩaa vinya yĩla ũkũthĩnĩka. Na Yeova nĩwamũtavasya kana nũmwendete na nũmũtanĩthasya. (Mt. 3:16, 17) Vai ĩvinda Yesũ waaĩsa kwĩw’a ta ũtiĩtwe e weka nũndũ mavinda onthe nĩweesĩ kana Ĩthe wake wa ĩtunĩ nũmwendete na e vamwe nake. O ta Yesũ, ithyonthe nĩtwĩyoneete maũndũ maingĩ Yeova wĩkĩte akatũĩkĩĩthya kana nũtwendete. Kwa ngelekany’o, Yeova nĩwatũkusisye kwake na atũnenga mũsyĩ wĩ na ana-a-asa na eĩtu-a-asa matwendete, matũtanĩthasya, na matwĩkĩaa vinya yĩla tũkw’ĩte ngoo. (Yoa. 6:44) O na nũtũnengae lĩu mwingĩ wa kĩ-veva ateũtũthimĩa. Na kĩla mũthenya nũtũtetheeasya kũkwata syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ ila twĩ na vata nasyo. (Mt. 6:31, 32) Yĩla twavindĩĩsya ũndũ Yeova ũtwendete, o naitũ nĩtũmwendaa mũnango. w21.09 22 ¶8-9

Mwĩkalĩle waku wailye ata ũtanamba kwĩmanyĩsya Mbivilia na Ngũsĩ sya Yeova? Aingĩ maitũ mayendaa o na vanini kũlilikana maũndũ ala meekaa. Nĩvatonyeka mawoni ala twaĩ namo na maũndũ ala tweekaa makethĩwa matongoeaw’a nĩ kĩla nthĩ ĩno yonaa kĩ kĩseo kana kĩ kĩthũku. ‘Tũyaĩ na wĩkwatyo, o na tũyaĩ na Ngai ĩũlũ wa nthĩ.’ (Aev. 2:12) Ĩndĩ wambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia, nĩwamanyie kana wĩ na Ĩthe waku wa ĩtunĩ ũkwendete mũno. O na nĩwamanyie kana ethĩwa nũkwenda kũmwendeesya Yeova na ũitw’ĩka ũmwe wa andũ make, no nginya ũvĩndũe vyũ mwĩkalĩle waku, mawoni maku, na mosũanĩo maku. Yaĩ no nginya wĩmanyĩsye kwĩkala kwosana na myolooto mĩlũngalu ya Yeova. (Aev. 5:3-5) Mũmbi witũ na Ĩthe witũ wa ĩtunĩ, Yeova, e na ũkũmũ wa kũtw’a mwĩkalĩle ũla athaithi make maĩle kwĩthĩwa naw’o. Na endaa tũtanamba kũvatiswa twĩkĩe kĩthito kingĩ ‘tumye mwĩkalĩle wa tene na meko maw’o.’ w22.03 2 ¶1-3

Malondu angĩ nĩmatanĩaa kwĩthĩwa vo ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ, o na kau maiĩsaa mũkate kana kũnyw’a mbinyu, na nĩmasũanĩaa ĩũlũ wa wĩkwatyo woo. Methĩawa na mea ma kwĩthukĩĩsya ũvoo ũla wumaw’a ũmbanonĩ ũsu nũndũ kĩlungu kĩnene kyaw’o kĩneeneaa kĩla Klĩsto na ala makasumbĩka nake, 144,000, makeka kwondũ wa andũ aĩkĩĩku ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili. Mũsumbĩ Yesũ Klĩsto akatongoesya asu makasumbĩka nake yĩla makethĩwa maitetheesya kũalyũla nthĩ yĩthĩwe yĩ nzaũ, na maitetheesya andũ ala ewi mavetewe naĩ. Andũ milioni mbingĩ ala mathi ũmbanonĩ ũsu nĩmatanĩaa mũno kũsũanĩa ũndũ mawathani ma Mbivilia makeanĩw’a, ta ala me nthĩnĩ wa Isaia 35:5, 6; 65:21-23; na Ũvuany’o 21:3, 4. Kũkũna visa me nthĩ nzaũ vamwe na endwa moo nĩkũmatetheeasya kũlũlũmĩĩlya wĩkwatyo woo wa ĩvinda yũkĩte, na kũituma matw’a vyũ kũendeea kũmũthũkũma Yeova.​—Mt. 24:13; Aka. 6:9. w22.01 21 ¶5-7

Nthembo ya wovosyo nĩ kyaũ? Nĩ ndĩvi ĩla Yesũ waĩvĩie nĩ kana kĩla Atamu waaĩtye kĩtũngĩĩwe. (1 Ako. 15:22) Nĩkĩ twĩ na vata wa wovosyo? Nũndũ Mĩao ya Yeova yaĩtye mũndũ aaĩle kumya thayũ vandũ va thayũ nĩ kana ũsili wa katĩ ũatĩĩwe. (Kuma 21:23, 24) Atamu aaisye thayũ wake ũte na naĩ. O ta ũu, Yesũ aumisye thayũ wake ũte na naĩ nĩ kana ũsili wa Ngai wa katĩ ũatĩĩwe. (Alo. 5:17) Nũndũ wa ũu, Yesũ atw’ĩkie “Ĩthe wa Tene na Tene” kwa onthe ala maĩkĩĩaa nthembo ya wovosyo. (Isa. 9:6; Alo. 3:23, 24) Yesũ aumisye thayũ wake na ngenda nũndũ nũtwendete mũno na nĩwendete Ĩthe wake wa ĩtunĩ mũno. (Yoa. 14:31; 15:13) Kĩu nĩkyo kyatumie atw’a kwĩkala e mũĩkĩĩku nginya mũthya na aianĩsya kwenda kwa Ĩthe wake. Nake nĩwalũmanilye na ũtwi ũsu nginya kĩkw’ũ. Nũndũ wa ũu, Yeova akeanĩsya kĩeleelo kĩla waĩ nakyo ayũmba andũ na nthĩ. w21.04 14 ¶2-3