Nĩ Ũndũ Ũtonyeka Ũkethĩwa na Ũtanu
ĨVINDA yũkĩte nũtonya kwĩsa kwĩkala wĩ mũtanu ũteũthĩnwʼa nĩ ũwau, ũkũũ, kana kĩkwʼũ. Ĩndĩ o na vailye ũu, ũmũnthĩ kĩla mũndũ nũkwatawa nĩ mathĩna na mawetu me kĩvathũkanyʼo. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya wĩthĩwe na ũtanu ũmũnthĩ? Mbivilia no ĩkũtetheesye ũkethĩwa na ũtanu. Kwasũanĩa mathĩna amwe makwataa andũ na ũndũ Mbivilia ĩtonya kũmatetheesya.
ŨNDŨ ŨTONYA KWĨKALA WĨ MWĨANĨE
Ũtao wa Mbivilia: “Ĩthĩwai mũte na wendi wa mbesa thayũnĩ wenyu, ĩndĩ ĩanĩwai nĩ syĩndũ ila mwĩ nasyo.”—Aevelania 13:5.
Ũmũnthĩ andũ ĩũlũ wa nthĩ makathĩĩaa syĩndũ mbingĩ ila maasya kana no nginya twĩthĩwe nasyo. Ĩndĩ Mbivilia yaasya kana no ‘twĩanĩwe nĩ syĩndũ ila twĩ nasyo.’ Ũu ũtonyeka ata?
Ĩvathane na “wendi wa mbesa.” Nũndũ wa “wendi wa mbesa” andũ no meke ũndũ o na wĩva o na ethĩwa nũkwananga ũima woo wa mwĩĩ, mũsyĩ, anyanya moo, mwĩkalĩle woo, o na ndaĩa yoo. (1 Timotheo 6:10) Ũsu nĩ wasyo mũnene mũno! O na eka ũu, ũla wendaa malĩ “ndakeanĩwa.”—Mũtavanʼya 5:10.
Onaa andũ me ma vata kwĩ syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ. Vate nzika, syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ nitethasya andũ. Ĩndĩ syĩndũ isu iitonya kũtwenda kana kũtũtũngĩa mũvea, andũ nomo matonya kwĩka ũu. Kwoou kwĩthĩwa na “mũnyanya” wa wʼo nĩkũtumaa twĩthĩwa twĩ eanĩe.—Nthimo 17:17.
NO TWĨTHĨWE TWĨ ATANU TWEETĨKĨLA KŨTONGOEWʼA NĨ MBIVILIA
KŨMĨANĨSYA NA ŨWAU
Ũtao wa Mbivilia: “Ngoo ndanu nĩ mũiito mũseo.”—Nthimo 17:22.
O ta “mũiito mũseo” kana ndawa nzeo, ũtanu no ũtũtetheesye kũmĩanĩsya na ũwau. Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ, Tũtonya kwĩka ata nĩ kana twĩthĩwe na ũtanu twĩ awau?
Tũngaa mũvea. Twatindĩa kũsũanĩa mathĩna maitũ, “mĩthenya yonthe” ĩkoonekaa yĩ mĩthũku. (Nthimo 15:15) Vandũ va ũu Mbivilia yaĩtye ũũ: “Ĩthĩwai mũitũnga mũvea.” (Akolosai 3:15) Ĩmanyĩsye kũtũngaa mũvea kwondũ wa maũndũ ala maseo o na ethĩwa no manini. Maũndũ ta kwĩloela syũa yĩithũa, kũtemwa nĩ kaseve kathithu nesa, na kũthekwʼa nĩ mũndũ wendete nĩ maũndũ matonya kũtuma tũtanĩa thayũ.
Ĩkaa maũndũ matonya kũtethya andũ angĩ. O na ethĩwa nĩtũũthĩnwʼa nĩ ũwau, Mbivilia yaĩtye kana “kũnengane kwĩ ũtanu mwingĩ kwĩ kwosa.” (Meko ma Atũmwa 20:35) Yĩla andũ ala angĩ moonanyʼa kana nĩmeũtũnga mũvea nũndũ wa kĩthito kitũ, twĩwʼaa twĩ eanĩe na ũu ũituma tũeka kũsũanĩa mathĩna maitũ. Kwoou kũtethya angĩ no kũtume o naitũ tũtetheka.
KŨLŨLŨMĨĨLYA MŨTWAANO
Ũtao wa Mbivilia: “[Ĩkĩĩthyai] nesa maũndũ ala ma vata nĩ meva.”—Avilivi 1:10.
Andũ matwaanĩte ala matatũmĩaa ĩvinda yingĩ me vamwe nĩ laisi mũtwaano woo ũkakwatwa nĩ mathĩna. Kwoou, mũndũũme na mũndũ mũka maĩle kwona mũtwaano woo wĩ wa vata nũndũ kyu nĩ kĩndũ kĩmwe kya vata mũno thayũnĩ.
Ĩkaai maũndũ mwĩ ngwatanĩo. Vangaai kwĩka maũndũ mwĩ ngwatanĩo vandũ va kweteela ĩvinda yĩke kwĩyumĩlya. Mbivilia yaĩtye kana “elĩ me kavaa kwĩ ũmwe.” (Mũtavanʼya 4:9) Kwa ngelekanyʼo, no mũue lĩu mwĩ vamwe, mũkatanĩa kwĩka masoesi mwĩ vamwe, kana o mũkatanĩa kwĩka maũndũ ala kĩla ũmwe wenyu wendete mwĩ vamwe.
Onyʼa ũla ũtwaanĩte nake kana nũmwendete. Mbivilia nĩyĩkĩaa vinya andũ ala matwaanĩte mendane na mainengane ndaĩa. (Aeveso 5:28, 33) Maũndũ amwe matonya kũlũlũmĩĩlya mũtwaano nĩ ta; kwĩthĩwa na ũthyũ mũtanu, kũkumbatĩana, na kũnengane mĩthĩnzĩo. Vate nzika, andũ ala matwaanĩte mayaĩlĩte kũmanyana kĩ-mwĩĩ na mũndũ ũngĩ eka ũla matwaanĩte nake.—Aevelania 13:4.