KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 47
WATHI 38 Akakũne Vinya
“ We wĩ Mũndũ wa Vata Mũno”!
“ We wĩ mũndũ wa vata mũno.”—NDA. 9:23, NWT.
KĨLA KĨNEENEWE
Ĩsomo yĩĩ nĩyĩũtetheesya ala mewʼaa mate ma vata mamanye kana Yeova nũmonaa me ma vata mũno.
1-2. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya twĩyĩĩkĩĩthye kana twĩ ma vata methonĩ ma Yeova?
ATHŨKŨMI amwe ma Yeova mewʼaa mate ma vata. Nĩmatonya kwĩthĩwa mewʼaa ũu nũndũ nĩmakuawa naĩ mũno. We nĩwĩthwa wĩwʼaa ũu? Ethĩwa nĩwĩwʼaa ũu, nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya wĩyĩĩkĩĩthye kana wĩ wa vata methonĩ ma Yeova?
2 No ũtetheke mũno wasoma ngewa syĩ Mbivilianĩ syonanĩtye ũndũ Yeova wendaa andũ makuwe. Mwana wake, Yesũ, nĩwanengete andũ ndaĩa na nĩwamakuaa nesa. Nũndũ wa ũu, nĩwoonanisye kana we na Ĩthe wake nĩmonaa andũ ma kĩlasi kya nthĩ me ma vata. (Yoa. 5:19; Evl. 1:3) Ĩsomonĩ yĩĩ, nĩtũkwona: (1) ũndũ Yesũ watetheeisye angĩ meyonae me ma vata na (2) ũndũ tũtonya kwĩyĩĩkĩĩthya ithyĩ ene kana vate nzika, twĩ ma vata methonĩ ma Ngai.—Akai 2:7.
ŨNDŨ YESŨ WATETHEEISYE ANDŨ MEYONAE ME MA VATA
3. Yesũ akuaa ata andũ ma Kalilii ala mookaa kũla ũĩ nĩ kana amatetheesye?
3 Yĩla Yesũ waendie Kalilii ĩvinda ya katatũ aitavanyʼa, andũ ma isio syĩ kĩvathũkanyʼo nĩmookaa kũla ũĩ mamwĩthukĩĩsye na maivowʼa. Yesũ aisye kana ‘nĩmanyamaĩtwʼe na kwĩkwʼa kũũ na kũũ ta malondu mate na mũĩthi.’ (Mt. 9:36) Twĩasya ũu nũndũ atongoi moo ma ndĩni nĩmamavũthĩĩasya, o na mametaa “andũ aumanĩe.” (Yoa. 7:47-49) Ĩndĩ we Yesũ amakuaa nesa na nĩwamanengete ndaĩa. Nũndũ wa ũu, nĩwoosie ĩvinda amamanyĩsye na aimavosya. (Mt. 9:35) O na eka ũu, nĩ kana atetheesye andũ aingĩ ũndũ vatonyeka, nĩwamanyĩisye atũmwa make wĩa wa kũtavanyʼa na amanenga ũkũmũ wa kũvosya mowau na mawonzu me kĩvathũkanyʼo.—Mt. 10:5-8.
4. Twĩĩmanyĩsya kyaũ twasũanĩa ũndũ Yesũ wakuaa ethukĩĩsya make ala mavũthĩtwʼe nĩ angĩ?
4 Nũndũ Yesũ nĩwanengete ndaĩa ethukĩĩsya make na nĩwamakuaa nesa, kĩu kyoonanisye kana we na Ĩthe wake monaa ala mavũthawʼa nĩ angĩ me ma vata mũno. Ethĩwa wĩ mũthũkũmi wa Yeova na nĩwĩthĩawa na nzika kana wĩ wa vata, sũanĩa ũndũ Yesũ wakuaa andũ ma kĩlasi kya nthĩ ala mamwĩthukĩĩasya. Kwĩka ũu no kũũtetheesye wone ũndũ wĩ wa vata mũno wĩana methonĩ ma Yeova.
5. Elesya mathĩna ala mũndũ mũka ũmwe wa Kalilii waĩ namo.
5 Yesũ ndamanyĩasya andũ me ta kĩkundi tũ, ĩndĩ nĩwamanyĩasya na akatetheesya mũndũ ũmwe ũmwe. Kwa ngelekanyʼo, yĩla waĩ Kalilii, nĩwakomanie na mũndũ mũka wekalĩte ayumwa nĩ nthakame kwa ĩvinda ya myaka 12. (Mlko. 5:25) Na nũndũ kwosana na mĩao ũwau ũla mũndũ mũka ũsu waĩ nawʼo watumĩte ethĩwa e mũvuku, mũndũ o na wĩva ũla wamũkiita o nake eethĩawa e mũvuku. Kĩu nĩkĩtonya kwĩthĩwa kyatumaa atavulana na andũ. O na ĩngĩ, ndaĩ atonya kũvulana na ala angĩ kwondũ wa ũthaithi ĩsinakokenĩ kana mavindanĩ ma mboka. (Ali. 15:19, 25) Kwoou vate nzika mũndũ mũka ũsu ndaĩ o mũwau tũ, ĩndĩ eewʼaa ate wa vata.—Mlko. 5:26.
6. Ũla mũndũ mũka waĩ na ũwau wa kumwa nĩ nthakame avoiwʼe ata?
6 Mũndũ mũka ũsu nĩwendaa Yesũ amũvosye. Ĩndĩ ndaathi kwake ĩmwe kwa ĩmwe akamũkũlye eke ũu. Nĩkĩ? Nũndũ ũwau wake nũtonya kwĩthĩwa watumaa ewʼa nthoni mũno. Kana nũtonya kwĩthĩwa akĩaa ayona Yesũ ta ũkũmũlũngya nũndũ alika ĩkomanonĩ e mũvuku. Kwoou nĩwakiitie ngũa ya Yesũ ya ĩũlũ ate na nzika kana kwĩka ũu nĩkũũtuma avoa. (Mlko. 5:27, 28) Na mũĩkĩĩo wake nĩwatuviwe; twĩasya ũu nũndũ nĩwavoiwʼe. Ĩtina wa ũu, Yesũ nĩwakũlilye nũũ wamũkiita na mũndũ mũka ũsu aweta kĩla waĩ aneeka. Ĩndĩ we Yesũ eekie ata?
7. Yesũ akuie ata mũndũ mũka ũsu waĩ mũitavĩe mũno? (Maliko 5:34)
7 Yesũ nĩwamũkuie nesa na oonanyʼa kana nĩwamũnengete ndaĩa. Nĩwamanyie kana aĩ na ‘wia na nĩwatetemaa.’ (Mlko. 5:33) Na nũndũ nĩwathĩnĩkĩaa ũndũ ũkwĩwʼa, nĩwamũneenisye o nesa na amwĩkĩa vinya. O na amwĩtie “mwĩĩtu wakwa,” na ndeto isu syoonanasya kana nĩwamũnengete ndaĩa na nĩwamwendete. (Soma Maliko 5:34.) Yĩu noyo ĩvinda yĩ yoka yĩwetetwe Mbivilianĩ Yesũ weetie mũndũ mũka “mwĩĩtu wakwa.” Nũtonya kwĩthĩwa atũmĩie ndeto isu ĩvindanĩ yĩu nũndũ nĩwoonie ũndũ mũndũ mũka ũsu waĩ na wia wingĩvĩte. Yu kwasũanĩa ũndũ kĩu kĩtonya kwĩthĩwa kyatumie ewʼa ausya! Nũndũ Yesũ amũneenisye nesa, aumie vau e mũvou na ate kwĩyĩandũa ngoonĩ. O na ĩngĩ, Yesũ nĩwamũtetheeisye eethĩwa na woni ũla waĩle ĩũlũ wake mwene, na ũu nĩ kwasya, amanya kana we nĩ mwĩĩtu wendetwe mũno nĩ Ĩthe wake wa ĩtunĩ.
8. Mwĩĩtu-a-asa ũmwe wa Brazil aĩ na mawetu meva?
8 O na ũmũnthĩ, athũkũmi amwe ma Ngai nĩmethĩawa na mathĩna ma mwĩĩ matumaa makwʼa ngoo na mewʼa mate ma vata. Vainia wa kĩla ĩvinda wĩtawa Maria,a wĩkalaa Brazil asyaiwe e mwau mamutha, na nũndũ wa ũu, nde maaũ na kwʼoko kwa aka. Aĩtye: “Nĩ sukulu natindĩaa kũthĩnwʼa nĩ syana ila ingĩ nũndũ wa wonzu wakwa. O na nĩsyandwʼĩĩaa masyĩtwa matumaa nĩũmĩa mũno. O na eka ũu, mavinda amwe andũ makwa ma mũsyĩ nĩmambathũlaa.”
9. Maria atetheeiwʼe ata eyonae e wa vata methonĩ ma Yeova?
9 Maria atetheeiwʼe ata? Yĩla watwʼĩkie Ngũsĩ, Aklĩsto ala angĩ nĩmamũkiakiisye na mamũtetheesya eyonae o ũndũ Yeova ũmwonaa. Aĩtye: “Ve ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ mũno methĩĩtwe maindetheesya! Na nĩnĩmũtũngĩaa Yeova mũvea kuma ngoonĩ nũndũ wa kũnenga ana-a-asa na eĩtu-a-asa mambendete.” Ana-a-asa na eĩtu-a-asa asu nĩmatetheeisye Maria amanye kana nĩ wa vata mũno methonĩ ma Ngai.
10. Meli Makatalene aĩ na mathĩna meva? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
10 Kwasũanĩa ũndũ Yesũ watetheeisye mũndũ mũka ũngĩ weetawa Meli Makatalene. Alikĩtwe nĩ ndaimoni mũonza! (Lũka 8:2) Nũtonya kwĩthĩwa aĩ na mĩkanĩlye ya kũsengyʼa nũndũ wa ndaimoni isu, na nũndũ wa ũu, ala angĩ nĩmeevathanaa nake. Ĩvindanĩ yĩu wathĩnawʼa nĩ ndaimoni isu, nũtonya kwĩthĩwa aĩ na wia mwingĩ, oonaa ta vate mũndũ ũmũtethya, kana ta vate mũndũ ũmwendete. Nĩvatonyeka Yesũ akethĩwa newe wamumisye ndaimoni isu, na ĩtina wa ũu, atwʼĩka mũmanyĩwʼa wake wĩyumĩtye vyũ. Ĩndĩ nĩ ũndũ ũngĩ wĩva weekie onyʼe Meli Makatalene kana aĩ wa vata mũno methonĩ ma Ngai?
Yesũ aĩkĩĩthisye Meli Makatalene ata kana aĩ wa vata methonĩ ma Yeova? (Sisya kalungu ka 10-11)
11. Yesũ atetheeisye Meli Makatalene ata amanye kana nĩ wa vata methonĩ ma Ngai? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
11 Yesũ nĩwanengie Meli Makatalene kĩanda kya kũendanasya nake isionĩ ila watavanasya.b Nũndũ wa ũu, nĩwatethekaa eewʼa Yesũ aimanyĩsya angĩ. O na ĩngĩ, Yesũ nĩwamumĩlĩĩle mũthenya ũla wathayũũkiwʼe. Aĩ katĩ wa amanyĩwʼa ma mbee ala waneenie namo mũthenya ũsu. O na eka ũu, nĩwamũnengie kĩanda kya kũmanyĩthya atũmwa make kana aĩ anathayũũkwʼa. Mwa kĩu kĩilea kwĩthĩwa kyamũtetheeisye kũmanya kana aĩ wa vata mũno methonĩ ma Yeova!—Yoa. 20:11-18.
12. Nĩ kyaũ kyatumaa Lidia ewʼa ate wa vata?
12 O ta Meli Makatalene, aingĩ ũmũnthĩ nĩmewʼaa mate ma vata. Mwĩĩtu-a-asa wĩkalaa Spain wĩtawa Lidia aĩtye kana inyia wake e mũito ĩvu yake, nĩwendaa kũyumya. Na e mũnini, nũlilikanaa ũndũ inyia wake wamũlekeleelasya na ũndũ watindĩaa kũmũumanga. Aĩtye: “Kĩeleelo kyakwa thayũnĩ kyaĩ kwĩtĩkĩlwa na kwendwa nĩ angĩ. Ĩndĩ nĩnakĩaa ndyona ta vate mũndũ wĩsa kũmbenda nũndũ inyia-akwa atumĩte nĩĩkĩĩa vyũ kana nĩ mũndũ mũthũku.”
13. Nĩ kyaũ kyatetheeisye Lidia ambĩĩe kwĩyona e wa vata methonĩ ma Yeova?
13 Yĩla Lidia wambĩĩie kwĩmanyĩsya Mbivilia, maũndũ nĩmaalyũkile. Kũmũvoya Yeova, kũsoma Mbivilia, na kwĩwʼa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maimũtavya ndeto nzeo na kwona maimwĩka maũndũ maseo nĩkwamũtetheeisye aelewe kana aĩ wa vata methonĩ ma Yeova. Aĩtye: “Kaingĩ, mũemewa nũndavasya ũndũ ũmbendete mũno wĩana. Ĩvinda kũthi yĩla yĩngĩ, nũndilikanasya nguma syakwa nzeo. O na anyanyawa ala angĩ nĩmekaa ũu.” We no ũsũanĩe mũndũ ũkwenda kũtetheewʼa amanye ũndũ Yeova ũmwonaa e wa vata mũno?
ŨNDŨ TŨTONYA KWĨYONA O ŨNDŨ YEOVA ŨTWONAA
14. Ĩandĩko ya 1 Samũeli 16:7 yĩtũtetheesye ata kũmanya woni ũla Yeova wĩthĩawa nawʼo ĩũlũ wa andũ? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “Nĩkĩ Yeova Wonaa Andũ Make me ma Vata?”)
14 Lilikana kana Yeova ndakwonaa ũndũ andũ ĩũlũ wa nthĩ makwonaa. (Soma 1 Samũeli 16:7.) We ndakwonaa wĩ wa vata aĩ nũndũ wa wũmbo waku, kĩlasi kyaku, kana kĩsomo kĩla wĩ nakyo. (Isa. 55:8, 9) Kwoou tata wĩyonae o ũndũ Yeova ũkwonaa vandũ va kwĩyona ũndũ andũ ĩũlũ wa nthĩ makwonaa. No ũtetheke wasoma ngewa syĩ Mbivilianĩ syonanĩtye ũndũ Yeova woonaa andũ amwe ta Eliya, Naomi, na Aana me ma vata, o na kau mo ene meewʼaa mate ma vata. O na ĩngĩ, no ũandĩke vandũ maũndũ ala wĩyoneete we mwene meũkũĩkĩĩthya kana vate nzika, Yeova nũkwendete na nũkwonaa wĩ wa vata. Eka ũu, no ũsome ũvoo wĩ mavukunĩ maitũ ũneeneete kwĩyona twĩ ma vata.c
15. Nĩkĩ Yeova woonaa Ndanieli e “mũndũ wa vata mũno”? (Ndanieli 9:23, NWT)
15 Lilikana kana ũĩkĩĩku waku nĩwʼo ũtumaa Yeova akwona wĩ wa vata. Ĩvinda yĩmwe mwathani Ndanieli angĩe myaka 100, eewʼaa e “mũnou vyũ” na akwʼĩte ngoo. (Nda. 9:20, 21, NWT) We Yeova amwĩkĩie vinya ata? Atũmie mũlaĩka Kavilieli akamũlilikanyʼe kana aĩ “mũndũ wa vata mũno” na kana mboya syake nĩsyeewʼĩkĩte. (Soma Ndanieli 9:23 nthĩnĩ wa maelesyo ma kwongeleela.)d Nĩ kyaũ kyatumaa ethĩwa e wa vata mũno wĩana ũu methonĩ ma Ngai? O na kũtwʼĩka aĩ na nguma ingĩ mbingĩ, Yeova amwonaa e wa vata nũndũ nĩwendete ũlũngalu na aĩ mũĩkĩĩku. (Esek. 14:14) Na Yeova nĩwaĩkĩĩthisye kana ngewa ĩsu nĩyaandĩkwa Ndetonĩ yake nĩ kana ĩtũkiakisye. (Alo. 15:4) O na ũmũnthĩ, we nĩwĩthukĩĩasya mboya syaku na nũkwonaa wĩ wa vata nũndũ nĩwendete kĩla kĩseo na nũmũthũkũmaa wĩ mũĩkĩĩku.—Mika 6:8; Evl. 6:10.
16. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ũmwonae Yeova ta Ĩthe waku ũkwendete?
16 Mwonae Yeova ta Ĩthe waku ũkwendete. We ndaũmanthaa mavĩtyo. Vandũ va ũu, endaa kũũtetheesya. (Sav. 130:3; Mt. 7:11; Lũka 12:6, 7) Kũvindĩĩsya kĩu nĩkũtetheesye aingĩ meewʼaa mate ma vata. Kwa ngelekanyʼo, sũanĩa mwĩĩtu-a-asa wĩkalaa Spain wĩtawa Michelle, ũla weewʼaa atendetwe na e vathei nũndũ kwa myaka mingĩ mũũme atindĩaa kũmũumanga. Aĩtye, “Kĩla ĩvinda nambĩĩa kwĩwʼa nĩ vathei, nĩnĩtataa kũsũanĩa Yeova anguĩte mokonĩ make aendeee kũmbonyʼa kana nũmbendete na nũnzũvĩaa.” (Sav. 28:9) Nake mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Lauren wĩkalaa South Africa elilikanasya ũũ, “Ethĩwa Yeova nĩwangusisye kwake, nũndetheesye nĩmũthengeee myaka ĩsu yonthe, o na nũndũmĩaa kũmanyĩsya angĩ, ndi na nzika kana nũmbonaa nĩ wa vata.”—Yoa. 6:44.
17. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya wĩyĩĩkĩĩthye kana Yeova nĩwendeeawʼa nue? (Savuli 5:12) (O na ĩngĩ, sisya visa.)
17 Ĩyĩĩkĩĩthye kana Yeova nĩwendeeawʼa nue. (Soma Savuli 5:12, BK.) Ndaviti aelekanilye kĩu na “ngao” nene ĩla ĩsũvĩaa andũ alũngalu. Kũmanya kana Yeova nĩwendeeawʼa nue na nũkũtwʼĩĩkaa no kũũsũvĩe yĩla wambĩĩa kwĩwʼa ũte wa vata. Ũtonya kũmanya ata kana Yeova nĩwendeeawʼa nue? O tondũ twoona, nũkũĩkĩĩthĩtye ũu Ndetonĩ yake. O na ĩngĩ, nũtũmĩaa atumĩa, ala mwĩ ndũũ mũno, na andũ angĩ kũũlilikanyʼa kana wĩ wa vata mũno methonĩ make. Ĩndĩ waĩle kwĩka ata yĩla angĩ maũtavya kana wĩ wa vata?
Kũmanya kana Yeova nĩwendeeawʼa nithyĩ no kũtũtetheesye tũikeyonae tũte ma vata (Sisya kalungu ka 17)
18. Nĩkĩ waĩle kwĩtĩkĩla kũkathwa nĩ angĩ?
18 Yĩla ala makwĩsĩ na makwendete maũkatha, ĩkĩĩa kĩla meũkũtavya. Lilikana kana Yeova no ethĩwe aimatũmĩa kũũtetheesya ũĩkĩĩe kana nĩwendeeawʼa nue. Ũla Michelle twamũweta aĩtye: “O kavola kwa kavola nĩnĩmanyĩĩtye kwĩtĩkĩlaa kũkathwa nĩ ala angĩ. Ti laisi kwĩka ũu, ĩndĩ nĩnĩsĩ kana kĩu nĩkyo Yeova wendaa nĩke.” O na ĩngĩ, atumĩa nĩmatetheesye Michelle eyonae e wa vata. Yu ethĩawa e vainia na nũtetheeasya Mbetheli e o mũsyĩ.
19. Nĩkĩ ũtonya kwĩthĩwa ũte na nzika kana wĩ wa vata methonĩ ma Ngai?
19 Yesũ nũtũlilikanĩtye kana Ĩthe witũ wa ĩtunĩ atwonaa twĩ ma vata mũno. (Lũka 12:24) Kwoou no twĩthĩwe tũte na nzika kana Yeova atwonaa twĩ ma vata. Mwa tũikaaĩse kũlwa nĩ ũndũ ũsu! Na ekai tũendeee kwĩka kyonthe kĩla tũtonya tũtetheesye angĩ meyonae me ma vata methonĩ ma Ngai.
WATHI 139 Sũanĩa Maũndũ Onthe me Meũ
a Masyĩtwa amwe nĩ mavĩndũe.
b Veonekana kana Meli Makatalene aĩ ũmwe wa aka ala maendanasya na Yesũ. Aka asu nĩmathũkũmaa Yesũ na atũmwa make matũmĩĩte syĩndũ syoo.—Mt. 27:55, 56; Lũka 8:1-3.
d Ndanieli 9:23, (NWT): “Yĩla wambĩĩa kwĩsũvana, ve ũndũ Ngai watũmana, na nĩnooka kũũtavya ũndũ ũsu, nũndũ we wĩ mũndũ wa vata mũno. Kwoou sũanĩa kĩla ngũũtavya na ũitata kũelewa woni ũũ.”