Ɛzɩma pɔñɔɔzɩ ɛgbɛyɛ nɛ peɖiyiɣ-ɖɩ yɔ

KAJALAƔ takayaɣ ŋga apostoloo Pɔɔlɩ ma Kɔrɛntɩ mba yɔ ka-taa, ɛyɔɔdɩ toovenim tɔm kɩcɛyɩtʋ natʋyʋ Ɛsɔ yɔɔ. Pɔɔlɩ mawa se: “Ɛsɔ tɩkɛ Ɛsɔ weyi esidiɣ wondu yem yem yɔ.” Nɛ ɛyɔɔdaɣ agbaa taa kediɣzisi tɔm lɛ, ɛtɔ se: “Pɩtɩŋa pɩɖɔ camɩyɛ nɛ pʋtʋʋzɩ cɔlɩɩɩ.”—1 Kɔr. 14:33, 40.

² Takayaɣ ŋga, kɔ-kɔɔnɔɔ tɔm taa apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdɩ ɖama kɩɩnɩnʋʋ mbʋ pɩɩwɛ Kɔrɛntɩ ɛgbɛyɛ taa yɔ, pɩ-tɔm. Pɔɔlɩ seɣti koobiya mba se ‘pɛkpɛndɩ yɔɔdaɣ’ nɛ ‘pala nɔɔ kʋɖʋmaɣ camɩyɛ maɣzɩm kʋɖʋmʋm taa nɛ pɛwɛɛnɩ lɩmaɣza kʋɖʋma.’ (1 Kɔr. 1:10, 11) Ɛtasɩ-wɛ lɔŋ mbʋ pɩwɛɛ se pala nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛɛ ɛgbɛyɛ taa yɔ pɩ-yɔɔ. Ɛkpaɣ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga kɛwɛ ɛyʋ tomnaɣ pilinzi ndɩ ndɩ hɛkʋ taa yɔ ka-kɩɖaʋ nɛ ɛwɩlɩ se pɩwɛɛ se nɔɔ kʋɖʋmaɣ ɛwɛɛ ɛgbɛyɛ taa. Ɛpaɣ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa mba tɩŋa se pɔcɔnɩ ɖama yɔɔ nɛ sɔɔlɩm paa waɖɛ nɖɩ pɛwɛna yɔ. (1 Kɔr. 12:12-26) Pɩsa nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga kɛwɛɛ ɛgbɛyɛ taa mba hɛkʋ taa lɛ, pɩɩcɛyaa se pɔñɔɔzɩ-ɖɩ camɩyɛ.

³ Ɛlɛ ɛzɩma pɩɩwɛɛ se pɔñɔɔzɩ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ? Mba pɩɩwɛɛ se pɔñɔɔzɩ-ɖɩ? Ɛzɩma paatayɩ tʋma? Mba pɩɩwɛɛ se pala tʋma ana? Iyele nɛ ɖɩtɩŋnɩ Bibl yɔɔ nɛ ɖicosi tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ camɩyɛ.—1 Kɔr. 4:6.

PATƖŊNƖ TEOKRASƖ ÐƲTƲ YƆƆ NƐ PƆÑƆƆZƖ ƐGBƐYƐ

⁴ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ ñɔ pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti wiye. Ɛbɛ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ɛgbɛyɛ tɔm pɩzɩɣ nɛ tɩkpɛlɩkɩ-ɖʋ? Patɩŋnɩ teokrasɩ ɖʋtʋ yɔɔ nɛ pɔñɔɔzɩ-ɖɩ nɛ peɖiyi-ɖɩ. Grɛɛkɩ tɔm pee naalɛ pɛkpɛndaa nɛ pɩla tɔm piye teokrasɩ; tɔm pee ana a-tɔbʋʋ lɛ Ɛsɔ (the·osʹ Grɛɛkɩ kʋnʋŋ taa), nɛ ɖiyuu (krat’os). Kiɖe tɛɛ lɛ, tɔm pee ana a-naalɛ aawɛ 1 Pɩyɛɛrɩ 5:10, 11 taa. Tɔm ndʋ fezuu kiɖeɖeu yeba nɛ pama pɩlɩɩnɩ mbʋ pɩɩlabɩ Yeruzalɛm pɩlakɩ ɛzɩ pɩnzɩ 2 000 yɔ, tɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se Ɛsɔ yebina nɛ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa patam numwaa wɛɛ yɔ, ɖɩñɔ. (Tʋma 2:1-47) Pɩɩkɛ ɛ-maɣmaɣ ɛ-ɖɩɣa nɛ ɛ-ɛyaa. (1 Kɔr. 3:9; Efɛz. 2:19) Ɛzɩma paañɔɔzɩ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ pɔñɔɔzɩ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ sɔnɔ.

⁵ Alɩwaatʋ ndʋ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ kaañɔwa yɔ, tɔmkpɛlɩkɩyaa ɛzɩ 120 mbʋ yɔ kaawɛnɩ ɖɩ-taa. Fezuu kiɖeɖeu kaatibi ɛyaa mba pɔ-yɔɔ nɛ tɔm ndʋ tɩwɛ Yowɛɛlɩ 3:1, 2 taa yɔ tɩla. (Tʋma 2:16-18) Ɛlɛ evemiye nɖɩ ɖi-wiye ɖɔɖɔ ɛyaa ɛzɩ 3 000 mbʋ yɔ, ha pa-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm nɛ papɩsɩ patam numwaa. Paatisi tɔm ndʋ pawɩlɩ-wɛ Yesu yɔɔ yɔ tɩ-yɔɔ, nɛ pɛ-ɛsa sɛɛnɩ apostoloowaa wɩlɩtʋ. Nɛ pʋwayɩ lɛ, “Yehowa wɛɛ nɛ ɛsɔzʋʋ pɔ-yɔɔ mba payabɩ pa-ñʋʋ yɔ paa kɩyakʋ ŋgʋ.”—Tʋma 2:41, 42, 47.

⁶ Ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩɩwɛ Yeruzalɛm yɔ, ɖɩɩwɛ ɖihukuu kpem nɛ halɩ pɩkɛdaa lɛ, pɩpaɣzɩ cɛyʋʋ Yuuda mba cɔjɔ sɔsɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yesu wayɩ tɩŋɩyaa susuu tɔm nɛ pa-wɩlɩtʋ suni Yeruzalɛm tɛtʋ. Tɔmkpɛlɩkɩyaa kɩfama kaawɛ Yeruzalɛm, halɩ pa-taa sakɩyɛ kaakɛ Yuuda Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa.—Tʋma 5:27, 28; 6:7.

⁷ Yesu yɔɔdaa se: “Ɩkaɣ kɛʋ ma-aseɣɖe tɩnaa Yeruzalɛm taa, Yuudee tɩŋa taa nɛ Samaarii taa, nɛ piwolo pɩtalɩ tɛtʋ kamaɣ yɔɔ.” (Tʋma 1:8) Nɛ pitileɖi lɛ, papaɣzɩ nazʋʋ tɔmkpɛlɩkɩyaa Yeruzalɛm tɛtʋ taa nɛ halɩ pakʋ Etiyɛɛnɩ, nɛ peeɖe pesewa nɛ pamɩzɩ Yuudee tɛtʋ lɛɛtʋ taa nɛ Samaarii egeetiye taa. Ɛlɛ paa le patiiwoba yɔ, powobi pɩ-yɔɔ nɛ posusuu tɔm kɩbandʋ nɛ palakɩ kpɛlɩkɩyaa, halɩ Samaarii mba nabɛyɛ pɩsɩ kpɛlɩkɩyaa ɖɔɖɔ. (Tʋma 8:1-13) Pitileɖi lɛ, tɔm kɩbandʋ talɩ mba patɩkɛ Yuuda mba yɔ, pɛ-hɛkʋ taa. (Tʋma 10:1-48) Tɔm susuu tʋmɩyɛ ɖɩnɛ ɖiyeba nɛ pala kpɛlɩkɩyaa sakɩyɛ nɛ agbaa sakɩyɛ ñɔ tɛtʋ lɛɛtʋ taa, pɩtasɩnɩ Yeruzalɛm.—Tʋma 11:19-21; 14:21-23.

⁸ Ðʋtʋ ndʋ paalaba se pɩsa nɛ paa ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ nɖɩ lɛ peɖiyi-ɖɩ ɛzɩ Ɛsɔ sɔɔlʋʋ yɔ? Pɩtɩŋnɩ Ɛsɔ fezuu kiɖeɖeu yɔɔ lɛ, palɩzɩ ninɖiɣyaa nabɛyɛ se pɔcɔŋnɩ ewiɖe yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ nɛ Barnaabaasɩ pɔɖɔŋaɣ pa-kajalaɣ nʋmɔʋ se pala Ɛsɔtɔm tiyiyaa tʋmɩyɛ yɔ, palɩzɩ nabɛyɛ se pɛkɛ ɛzʋtʋyaa agbaa wena a-taa paawoba yɔ. (Tʋma 14:23) Bibl mayʋ Luka yɔɔdɩ kediɣzaɣ ŋga Pɔɔlɩ nɛ Efɛɛzɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa palaba yɔ kɔ-tɔm. Pɔɔlɩ heyi-wɛ se: “Ɩcɔnɩ mɩ-maɣmaɣ mɩ-tɩ yɔɔ nɛ ewiɖe tɩŋa yɔɔ, nɖɩ ɖɩ-yɔɔ fezuu kiɖeɖeu lɩzɩ-mɩ se ɩkɛ cɔnɩyaa nɛ iɖiyi Ɛsɔ ɛgbɛyɛ, nɖɩ ɛyabɩnɩ ɛ-maɣmaɣ ɛ-Pɩyalʋ calɩm yɔ.” (Tʋma 20:17, 28) Paamʋnaa se pɛkɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, palakaɣ mbʋ Masɩ pɔzaɣ-wɛ se pala yɔ. (1 Tim. 3:1-7) Paha waɖɛ Tiiti weyi ɛ nɛ Pɔɔlɩ palakaɣ tʋmɩyɛ yɔ se ɛlɩzɩ nabɛyɛ Krɛɛtɩ ɛgbɛyɛ taa nɛ pɛkɛ ɛzʋtʋyaa.—Tiiti 1:5.

⁹ Alɩwaatʋ ndʋ agbaa wɛɛ nɛ aɖɔʋ yɔ, apostoloowaa nɛ ɛzʋtʋyaa mba paawɛ Yeruzalɛm yɔ, paaɖɛnɩ nɔɔ nɛ peɖiyi kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ mba agbaa tɩŋa. Mba kaakɛnɩ nɔɔɖɛyaa ɛgbɛyɛ.

¹⁰ Apostoloo Pɔɔlɩ ma takayaɣ Efɛɛzɩ ɛgbɛyɛ lɛ, eheyi-wɛ se ye peyeba nɛ Yesu Krɩstʋ tɩŋnɩ Ɛsɔ fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ eɖiyi-wɛ yɔ, nɔɔ kʋɖʋmaɣ kaɣ wɛʋ Krɩstʋ mba agbaa taa. Ɛpaɣ Krɩstʋ mba se pɛwɛɛnɩ tɩ luzuu nɛ pakandɩyɩ “nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga fezuu” yeba nɛ pɛwɛɛna yɔ kɔ-yɔɔ, nɛ peyele nɛ laŋhɛzɩyɛ wɛɛ ɛgbɛyɛ taa mba kpeekpe hɛkʋ taa. (Efɛz. 4:1-6) Pʋwayɩ lɛ, ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm ndʋ tɩwɛ Keɣa 67:19 taa yɔ nɛ ɛwɩlɩ se Yehowa tɩŋɩɣnɩ abalaa mba papɩ fezuu taa yɔ pɔ-yɔɔ, nɛ ɛcɔŋnɩ agbaa kɩcɛyɩm ɖeɖe. Palakɩ tʋma ɛzɩ apostoloowaa, nayaa, tɔm susuyaa ninɖiɣyaa nɛ wɩlɩyaa yɔ. Abalaa mba, pɛkɛ Yehowa kʋjɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɛtɩŋɩɣna nɛ eyeki se agbaa ɩpɩɩ fezuu taa nɛ pɩkɛdɩnɩ-ɩ yɔ.—Efɛz. 4:7-16.

PƆÑƆƆZƖ AGBAA SƆNƆ ƐZƖ PAAÑƆƆZƲƲ-YƐ APOSTOLOOWAA ALƖWAATƲ TAA YƆ

¹¹ Pɔñɔɔzɩ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa agbaa sɔnɔ ɛzɩ paañɔɔzʋʋ agbaa apostoloowaa alɩwaatʋ taa yɔ. Agbaa ana, a-tɩŋa akpɛndaa nɛ akɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ ɛgbɛyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ nɖɩ ɖɩñɔnɩ Krɩstʋ mba patam numwaa yɔ, nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛɛ ɖɩ-taa. (Zek. 8:23) Yesu Krɩstʋ yɔɔ pɩpɩzaa nɛ pɩla mbʋ. Pɩlaba ɛzɩ ɛɛlabʋʋ tamaɣ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa patam numwaa yɔ. Eheyi-wɛ se ɛwɛɣ pɔ-cɔlɔ “kɩyakɩŋ tɩŋa nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ ɛjaɖɛ yɔɔ ɖʋtʋ tɛm alɩwaatʋ taa.” Ɛyaa kpɛlɩkɩ tɔm kɩbandʋ, petisi tɩ-yɔɔ nɛ pasʋʋ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩpaɣlɩɣ yɔ ɖɩ-taa, pakpaɣ pa-tɩ pilim nɛ paha Yehowa nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm nɛ papɩsɩ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa. (Mat. 28:19, 20; Mark. 1:14; Tʋma 2:41) Pasɩm Yesu se ɛnʋ lɛ “ninɖiɣyu kɩbanʋ”, ewiɖe nɖɩ ɖɩ-taa patam numwaa nɛ “heŋ lɛɛŋ” pɛwɛɛ yɔ, ɖi-kpeekpe ɖɩ-Ñʋʋdʋ. (Yoh. 10:14, 16; Efɛz. 1:22, 23) Nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛ “ewiɖe kʋɖʋmɖɩyɛ” nɖɩ ɖɩ-taa ñɩma hɛkʋ taa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pasɩm Krɩstʋ nɛ poluzuu pa-tɩ “yom siɣsiɣ tʋ nɛ lɔŋsɩnɖʋ” weyi ɛ-yɔɔ ɛtɩŋɩɣna nɛ eɖiyiɣ-wɛ yɔ, ɛ-tɛɛ. Pɩwɛɛ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖiluzuu ɖa-tɩ yom ɛnʋ ɛ-tɛɛ.—Mat. 24:45.

AGBAA WENA AJƐƐ PAƔTƲ HA NƲMƆƲ YƆ

¹² Pɩsa nɛ patayɩ fezuu taa tɔɔnaɣ alɩwaatʋ ndʋ tɩmʋnaa yɔ tɩ-yɔɔ, nɛ posusi Kewiyaɣ tɔm pʋcɔ nɛ ɛjaɖɛ tɛm talɩ lɛ, pɩwɛɛ se patʋlɩ agbaa naayɛ. Ajɛɛ wena a-taa patʋlɩ agbaa ana yɔ, a-paɣtʋ hanɩ nʋmɔʋ nɛ patʋlɩ-yɛ nɛ alakɩ tʋmɩyɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa. Asɩɣna se tɔm susuu tʋmɩyɛ ɛɖɔ camɩyɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ.

ƐZƖMA PƆÑƆƆZƖ ƐGBƐYƐ PILINZI YƆ

¹³ Ye patʋlɩ ɛgbɛyɛ piliŋa nakɛyɛ yɔ, palɩzɩɣ ɛzʋtʋyaa mba pamʋnaa yɔ naadozo yaa pɩcɛzɩ mbʋ, se pɛkɛ Ɛgbɛyɛ Piliŋa Kɔɔmiite nɛ peɖiyiɣ ɛjaɖɛ yaa ajɛɛ wena pɔcɔŋnɩ a-yɔɔ yɔ, a-taa tʋmɩyɛ. Palɩzɩɣ pa-taa kʋyʋm se ɛkɛ Ɛgbɛyɛ Piliŋa Kɔɔmiite tʋmɩyɛ kpɛndɩyʋ.

¹⁴ Paa ɛgbɛyɛ piliŋa ŋga lɛ, kɛwɛnɩ ageeta ndɩ ndɩ. Agbaa sakɩyɛ kpɛndɩɣna nɛ pɩla egeetiye. Paa egeetiye nɖɩ lɛ, ɖɩ-paɣlɩka lɩɣnɩ lona wena a-taa ɖɩ-agbaa wɛɛ yɔ, kʋnʋmɩŋ weyi pɔyɔɔdʋʋ a-taa yɔ nɛ agbaa ɛzɩma ɛgbɛyɛ piliŋa ɖiyiɣ yɔ pɩ-cɔlɔ. Palɩzɩɣ egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ se ɛcɔŋnɩ agbaa wena awɛ e-egeetiye taa yɔ, a-yɔɔ. Ɛgbɛyɛ piliŋa tasɩɣ lɔŋ egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ pɩlɩɩnɩ ɛzɩma ɛla ɛ-tʋmɩyɛ yɔ pɩ-yɔɔ.

¹⁵ Agbaa nawa se ɛzɩma pɔñɔɔzɩ-yɛ yɔ, pɩwazɩɣ mba payɩ pɛwɛ a-taa yɔ. Panawa se Ɛsɔ fezuu yɔɔ pɩtɩŋnaa nɛ palɩzɩ ɛzʋtʋyaa mba palakɩ tʋmɩyɛ ɛgbɛyɛ pilinzi taa, ageeta taa nɛ agbaa taa yɔ. Paɖaŋɩɣ se yom siɣsiɣ tʋ nɛ lɔŋsɩnɖʋ ɛha-wɛ tɔɔnaɣ alɩwaatʋ ndʋ tɩmʋnaa yɔ tɩ-yɔɔ. Yom siɣsiɣ tʋ ñoluzuu ɛ-tɩ Krɩstʋ tɛɛ, ɛñɔʋnɩ Bibl paɣtʋ kila nɛ eyeki se fezuu kiɖeɖeu eɖiyiɣ-i. Ye ɖitisiɣ nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa yɔ, pɩkaɣ lʋlʋʋ pee kɩbana ɛzɩ pɩɩlabʋ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma hɛkʋ taa yɔ. Pɔtɔm se: “Agbaa wɛɛ nɛ akpaɣ ɖoŋ tisuu taa nɛ ahukuu paa ɖooye.”—Tʋma 16:5.