Ebʼ li naʼlebʼ choʼq re Xhuhil li qachʼutam Qayuʼam ut Qakʼanjel joʼ aj Paabʼanel
4-10 RE NOVIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | 1 JUAN 1-5
«Miqara li ruuchichʼochʼ chi moko li kʼaʼaq re ru wank chisaʼ»
w05-S 1/1 10 raqal 13
Qakʼamaq qe rikʼin li eetalil li kixkanabʼ li Jesus
13Wankebʼ nekeʼxkʼoxla naq moko maak ta chixjunil li wank saʼ ruuchichʼochʼ. Usta joʼkan, li ruuchichʼochʼ aʼin ut li naxyeechiʼi qe naru naxbʼaanu naq inkʼaʼ chik tqakʼe qachʼool chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Joʼkan ajwiʼ, li naxyeechiʼi moko tooxtenqʼa ta chi jilok chixkʼatq li Yos. Joʼkan naq, wi nokooʼok chi xraabʼal li ruuchichʼochʼ usta moko yiibʼ ta ru, naru naqakʼe qibʼ saʼ chʼaʼajkilal (1 Timoteo 6:9, 10). Naqanaw naq li xkʼihalil li naxyeechiʼi qe li ruuchichʼochʼ nokooxkʼe saʼ chʼaʼajkilal ut naru nokoorisi saʼ li yaal. Jun eetalil, wi naqil li pelikula malaj junaq li naʼlebʼ saʼ television li naxkʼut li maaʼusilal, li bʼihomal malaj li muxuk ibʼ, maare tooʼoq chi xkʼulubʼankil li naʼlebʼ aʼin ut moqon chik tootʼaneʼq saʼ li maak. Naq naqochbʼeni li poyanam li kaʼajwiʼ nekeʼraj naq t-usaaq ru li xyuʼamebʼ malaj xteebʼal jalan chik li nimla kʼay, chʼolchʼo naq maare tooʼoq ajwiʼ chi naʼlebʼak joʼ aʼanebʼ (Mateo 6:24; 1 Corintios 15:33).
w13-S 15/8 27 raqal 18
Kʼoxla chanruhaq raj laanaʼlebʼ
18Jun chik li naʼlebʼ li tooxtenqʼa chi xtzʼeqtaanankil «li kʼaʼaq re ru wank saʼ ruuchichʼochʼ» aʼan naq wanq saʼ qachʼool li aatin li kixye laj Juan: «Li ruuchichʼochʼ ut li naʼatawaak xbʼaan, yal aj numelebʼ; aʼut li nabʼaanunk re li rajom li Yos aʼan wanq chi junelik» (1 Juan 2:17, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, [SBG]). Li xruuchichʼochʼ laj Tza chanchan tawiʼ naq yaal li naxyeechiʼi ut naq maajunwa t-osoʼq, abʼan twulaq li kutan naq tsachq. Miqakʼe qibʼ chi bʼalaqʼiik: li naxyeechiʼi qe li ruuchichʼochʼ aʼin moko twanq ta chi junelik.
Qasikʼaq li tertokil pek
w13-S 15/9 10 raqal 14
Paabʼajel li naxjultika chiqu li Jehobʼa
14Saʼ li Santil Hu li kitzʼiibʼamank saʼ Griego wank naabʼal li naʼlebʼ li naxjultika chiqu naq tqara qibʼ chiqibʼil qibʼ. Li Jesus kixye naq li xkabʼ chaqʼrabʼ li wank xwankil aʼan naq «taara laawas aawiitzʼin joʼ naq nakara aawibʼ laaʼat» (Mat. 22:39, SBG). Laj Santiago, li xkabʼ riitzʼin li Jesus, kixkʼabʼaʼi «li Chaqʼrabʼ nim xwankil» (Sant. 2:8, SBG). Li Apostol Juan kixtzʼiibʼa: «Ex inrahom, inkʼaʼ nintzʼiibʼa eerikʼin jun akʼ chaqʼrabʼ, jun bʼan najteril chaqʼrabʼ li wank eerikʼin chalen chaq saʼ xtiklajik. [...] Abʼanan akʼ ajwiʼ li chaqʼrabʼ li nintzʼiibʼa eerikʼin» (1 Juan 2:7, 8, SBG). Kʼaru kiraj xyeebʼal rikʼin li aatin «najteril chaqʼrabʼ»? Yook chi aatinak chirix li chaqʼrabʼ re xraabʼal li qas qiitzʼin. Nayeemank «najteril chaqʼrabʼ» xbʼaan naq li Jesus ak xkʼehom «chalen chaq saʼ xtiklajik» malaj ak naabʼal chihabʼ xyeebʼal. Abʼan nayeemank naq «akʼ chaqʼrabʼ» xbʼaan naq inkʼaʼ tqakanabʼ xkʼutbʼesinkil li tzʼaqal rahok naq tjalaaq li qayuʼam. Joʼ xtzolom li Kriist, peʼyaal naq naqabʼanyoxi naq naxjultika chiqu naq wank xwankil xraabʼal li qas qiitzʼin ut naq inkʼaʼ tqakʼam qe rikʼin li xqʼetqʼetil li ruuchichʼochʼ aʼin?
it-2-S 635 raqal 8
Kuyuk maak
Us tijok chirixebʼ jalan chik re naq teʼkuyeʼq xmaak xbʼaan li Yos, joʼ ajwiʼ chirix li wankebʼ saʼ li chʼuut. Joʼkan kixbʼaanu laj Moises chirix li tenamit Israel, kixye li xmaakebʼ ut kixpatzʼ naq teʼkuyeʼq xmaak, ut li Jehobʼa kixkʼe xchʼool chi rabʼinkil (Nu 14:19, 20). Laj Salomon kitijok ajwiʼ naq kiqʼaxtesimank li rochoch li Yos re naq li Jehobʼa tixkuy xmaak li xtenamit wi teʼmaakobʼq malaj teʼoq wiʼ chik xbʼaanunkil li yiibʼru aj naʼlebʼ (1Re 8:30, 33-40, 46-52). Laj Esdras kiʼaatinak saʼ xkʼabʼaʼebʼ laj Judiiy li keʼsutqʼiik chaq saʼ li xtenamitebʼ ut kixkʼe chi naweʼk chiru li tenamit li xmaakebʼ. Naq kitijok chi anchal xchʼool ut naq kixye li tbʼaanumanq kixbʼaanu naq li tenamit tixsikʼ kʼaru teʼxbʼaanu re naq teʼkuyeʼq xmaak xbʼaan li Jehobʼa (Esd 9:13–10:4, 10-19, 44). Laj Santiago kixwaklesi xchʼool li ani yaj saʼ xpaabʼal re naq tixtaqla xbʼoqbʼalebʼ li cheekel winq re li chʼuut re naq teʼtijoq chirix, ut «wi wank xmaak, taakuymanq taasachmanq ajwiʼ li xmaak» (Snt 5:14-16, SBG). Abʼanan, «wank jun li maak re kamk», li namaakobʼk chiru li santil musiqʼej, li yal nasikʼmank xbʼaanunkil li moko kuybʼil ta chik. Laj paabʼanel inkʼaʼ raj ttijoq chirixebʼ li nekeʼmaakobʼk joʼ aʼin (1Jn 5:16, SBG; Mt 12:31; Heb 10:26, 27; chaawil ESPÍRITU; PECADO).
11-17 RE NOVIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | 2 JUAN 1-JUDAS
«Qayalaq qaqʼe re naq inkʼaʼ tqakanabʼ li yaal»
w04-S 15/9 11, 12 raqal 8, 9
«Kawubʼresiiq leechʼool rikʼin li xnimal xwankil li Qaawaʼ»
8Moko sachso ta qachʼool chirix li xraʼal laj Tza, xbʼaan naq li Santil Hu naxkʼut bʼar wank tzʼaqal li naʼlebʼ li naroksi (2 Corintios 2:11). Laj Tza kixrahobʼtesi laj Job naq kikanaak chi maakʼaʼ chik xtumin, keʼkamk li xkomon, xikʼ kiʼileʼk xbʼaan li xjunkabʼal, kixkʼul li rahilal saʼ li xjunxaqalil ut kiwechʼiik chi maakʼaʼ xyaalal xbʼaanebʼ li nekeʼxye naq ramiiwebʼ, li kixbʼaanu naq li winq aʼin trahoʼq saʼ xchʼool ut tixkʼoxla naq kitzʼeqtaanaak xbʼaan li Yos (Job 10:1, 2). Usta maare moko laj Tza ta nabʼaanunk re chixjunil li naqakʼul anaqwan, abʼan aʼin naxkʼe saʼ chʼaʼajkilal naabʼal laj paabʼanel, ut naru troksi aʼin re xbʼaanunkil li xyiibʼru aj naʼlebʼ.
9Saʼebʼ li rosoʼjik li kutan aʼin qʼaxal xnumtaak li naʼlebʼ li naxkʼe saʼ chʼaʼajkilal li qapaabʼal. Wanko saʼ jun li ruuchichʼochʼ bʼarwiʼ li bʼihomal nakanaak choʼq reqaj xsikʼbʼal li Yos. Ebʼ laj kʼehol esil rajlal nekeʼxye naq li muxuk ibʼ naxkʼam chaq li sahil chʼoolejil ut maawaʼ rahilal. Ut li xkʼihalil li poyanam aʼ chik li xsahilal li ruuchichʼochʼ nekeʼrataw chiru xraabʼal li Yos (2 Timoteo 3:1-5). Wi inkʼaʼ naqakʼe qaqʼe «chi xkolbʼal rix li paabʼaal», li naʼlebʼ aʼin naru nokoorisi chi xloqʼoninkil li Yos (Judas 3, SBG).
Qasikʼaq li tertokil pek
Kʼaru Tzʼaqal Naraj Xyeebʼal «Xraabʼal li Yos»?
3Li Jehobʼa naraj naq junelik toowanq saʼ xrahom. Abʼan, ma tooruuq tawiʼ xbʼaanunkil aʼin? Laaʼo yal qe ma tqabʼaanu. Li Santil Hu naxye rehebʼ laj paabʼanel naq junelik teʼwanq saʼ «xrahom li Yos, [...] choʼq re li junelik yuʼam» (Judas 21, SBG). Naq li Santil Hu naxye «kanaaqex», naraj xyeebʼal naq tento tqasikʼ kʼaru tqabʼaanu re naq li Jehobʼa junelik tooxra. Joʼkan naq rikʼin li qanaʼlebʼ tqakʼutbʼesi ma naqaj wank saʼ xrahom li Yos. Us raj naq chiqajunilo tqakʼoxla: «Chanru tinkʼutbʼesi naq ninra li Yos?». Re xnawbʼal aʼin qilaq kʼaru kixye li Apostol Juan: «Aʼan aʼin li xraabʼal li Yos: naq chiqapaabʼ ebʼ li xchaqʼrabʼ. Ut ebʼ li xchaqʼrabʼ moko aalebʼ ta» (1 Juan 5:3, SBG). Chiqajunilo naqaj xkʼutbʼesinkil naq naqara li Yos chi anchal qachʼool. Anaqwan qatzolaq kʼaru tzʼaqal kiraj xyeebʼal li Apostol Juan.
wp17.1-S 12 raqal 1
Kixnaw naq kixsahobʼresi xchʼool li Yos
Kʼaru li Propesiiy kixye laj Enoc? Kixye aʼin: «Kʼehomaq reetal [...], kolʼelq li Qaawaʼ rochbʼeenebʼ li xkʼiila oʼqʼobʼ chi santil ánjel. Kolʼelq chi raqok aatin saʼ xbʼeenebʼ chixjunilebʼ joʼ ajwiʼ chi xchʼolobʼankil chiru chixjunilebʼ laj qʼetol aatin ebʼ li xyibʼ aj bʼaanuhomebʼ ut chixjunil li xikʼ aj aatin xyehomebʼ chirix li Qaawaʼ ebʼ laj maak aʼin yibʼru xnaʼlebʼebʼ» (Judas 14, 15, SBG). Maare li nakaawil xbʼeenwa aʼan li aatin li kiroksi laj Enoc, naq kixye aʼin chanchan tawiʼ ak xkʼulmank, naq li Yos ak xbʼaanu li kixye saʼ li Propesiiy. Aʼin jun li naʼlebʼ li keʼroksi chaq naabʼal li Propeet. Chi joʼkan keʼraj xkʼutbʼal naq chʼolchʼo tzʼaqal naq li Propesiiy aʼin ttzʼaqloq ru, joʼkan naq keʼxye chanchan tawiʼ ak xkʼulmank (Isaias 46:10).
wp17.1-S 12 raqal 3
Kixnaw naq kixsahobʼresi xchʼool li Yos
Xkʼoxlankil rix li xpaabʼal laj Enoc naxbʼaanu naq tqakʼoxla ma naqil li ruuchichʼochʼ joʼ naril li Jehobʼa. Li esil li kixpuktesi laj Enoc toj nakʼanjelak saʼebʼ li qakutan; jwal wank xwankil anaqwan joʼ kikʼulmank chaq saʼ xkutankil. Li esil li kixpuktesi kitzʼaqlok ru naq li Jehobʼa kixkʼam chaq li Bʼutʼihaʼ ut kixsachebʼ chixjunil li maaʼusebʼ xnaʼlebʼ saʼ xkutankil laj Noe. Li kikʼulmank chaq kixkanabʼ jun eetalil chirix li nimla sachok li tjayeʼq chi wulak (Mateo 24:38, 39; 2 Pedro 2:4-6). Saʼebʼ li qakutan, li Jehobʼa yoʼon ajwiʼ wank chi yalok rochbʼen li xkʼiila santil anjel ut traqoq aatin saʼ tiikilal saʼ xbʼeen li maaʼusebʼ xnaʼlebʼ. Qakʼehaq xwankil li esil li kixpuktesi laj Enoc ut qayehaq rehebʼ jalan chik li poyanam. Maare ebʼ li qamiiw ut li qajunkabʼal inkʼaʼ nokooʼeʼxtenqʼa ut wank sut naqekʼa naq wanko qajunes. Abʼan li Jehobʼa maajunwa kixkanabʼ laj Enoc ut maajunwa tixkanabʼ li nekeʼxkʼe xchʼool chi kʼanjelak chiru.
18-24 RE NOVIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | APOCALIPSIS 1-3
«Ninnaw laabʼaanuhom»
w12-S 15/10 13 raqal 8
Kʼaru li musiqʼ nakaakʼut laaʼat?
8Re xtzʼeqtaanankil li musiqʼ aʼin, qajultikaq naq li Santil Hu naxye naq, «saʼ li xnim uqʼ» li Jesus wank «wuqubʼ chi chahim». Aʼin reetalil li cheekel winq li yulbʼilebʼ ru ut, wankebʼ ajwiʼ chixjunil li cheekel winq. Aʼan truuq xbʼeresinkil ebʼ li «chahim» li wank saʼ ruqʼ joʼ naraj xbʼaanunkil (Apoc. 1:16, 20, SBG). Joʼkan naq, joʼ Xjolomil li chʼuut rehebʼ laj paabʼanel, wank tzʼaqal xwankil saʼ xbʼeen li chʼuut chi cheekel winq. Li Santil Hu naxye naq «li xsaʼ ru kamaʼ li raqʼxam» malaj naril chixjunil; joʼkan naq, wi naʼajmank xkʼebʼal xnaʼlebʼ junaq li cheekel winq, li Jesus tixbʼaanu naq tixkʼul saʼ xqʼehil ut joʼ naʼajmank (Apoc. 1:14, SBG). Joʼkan naq, inkʼaʼ naqakanabʼ roxloqʼinkilebʼ li winq li xaqabʼanbʼilebʼ rikʼin santil musiqʼej, xbʼaan naq laj Pablo kixye: «Chexʼabʼinq chiruhebʼ laj kʼamol eebʼe xbʼaan naq ebʼ aʼan nekeʼyoʼlek chirix leeyuʼam joʼebʼ li toxeʼxqʼaxtesi ru li xkʼanjelebʼ cherix laaʼex. Chepaabʼaqebʼ re naq teʼxbʼaanu aʼin rikʼin sahil chʼoolej, ut inkʼaʼ chi rahaqebʼ saʼ xchʼool, xbʼaan naq aʼan moko tixkʼam ta chaq usilal choʼq eere» (Heb. 13:17, SBG).
w12-S 15/4 29 raqal 11
Li Jehobʼa nokooxtenqʼa re naq tookoleʼq
11Saʼ li moy u li natawmank saʼ li tasal 2 ut 3 re Apocalipsis, li Jesukriist kolʼelq rikʼin xnimal xwankil re rilbʼal li wuqubʼ chi chʼuut re Asia Menor. Li moy u naxkʼut naq li Kriist moko kaʼaj tawiʼ naril chixjunil, naril ajwiʼ li naxkʼul li junjunq. Wank sut naxye ajwiʼ xkʼabʼaʼebʼ li poyanam, ut saʼ chixjunil nawaklesink chʼool ut nakʼehok naʼlebʼ joʼ naʼajmank. Kʼaru naqatzol chirix aʼin? Naq li moy u aʼin kiʼok chi tzʼaqlok ru saʼ 1914. Li wuqubʼ chi chʼuut reetalil laj paabʼanel li yulbʼilebʼ ru, ut li naʼlebʼ li naxkʼe rehebʼ nakʼanjelak ajwiʼ rehebʼ li chʼuut li wank saʼ li xtenamit li Yos re chixjunil li Ruuchichʼochʼ. Naru naqaye naq li Jehobʼa, saʼ xkʼabʼaʼ li Ralal, yook xbʼeresinkil li xtenamit. Kʼaru tento tqabʼaanu re naq tqataw rusilal li naxye qe?
w01-S 15/1 20 raqal 20
Choowanq joʼ chanru yook chi xik li xmolam li Jehobʼa
20Re naq toowanq joʼ chanru yook chi xik li xmolam li Jehobʼa, tento tqanaw li kʼanjel li kʼebʼil re li Jesus xbʼaan li Jehobʼa joʼ Xjolomil li chʼuut (Efesios 5:22, 23). Jwal wank xwankil ajwiʼ li naxye li raqal aʼin: «Laaʼin xinxaqabʼank re aʼan chi kʼamok bʼe chiruhebʼ ut chi taqlank saʼ xbʼeenebʼ li tenamit ut chi xkʼutbʼal li waatin chiruhebʼ» (Isaias 55:4, Li Santil Hu, Wycliffe Bible Translators. Akʼ tzʼiibʼ). Chʼolchʼo naq li Jesus naxnaw xbʼaanunkil li xkʼanjel joʼ aj jolominel. Naxnawebʼ ajwiʼ ru li xkarneer ut li xbʼaanuhomebʼ. Ut naq kolʼelq re rilbʼal li wuqubʼ chi chʼuut re Asia Menor, oobʼ sut kixye: «Ninnaw laabʼaanuhom» (Apocalipsis 2:2, SBG, 19; 3:1, 8, 15). Li Jesus, joʼ li Jehobʼa, li Xyuwaʼ, naxnaw ajwiʼ li naʼajmank chiqu. Naq toj maajiʼ naxkʼut tijok chiruhebʼ li xtzolom, kixye: «LeeYuwaʼ ak naxnaw li kʼaru nekeraj ru chi toj majiʼ neketzʼaama chiru» (Mateo 6:8-13, SBG).
Qasikʼaq li tertokil pek
kr-S 226 raqal 10
Li Xʼawabʼejilal li Yos naxsach li xikʼ nekeʼilok re
10Naʼisimank li karneer saʼ xyanqebʼ li chibʼaat. Ebʼ li xikʼ nekeʼilok re li Xʼawabʼejilal li Yos tento teʼril jun li naʼlebʼ li tixbʼaanu naq jwal tnimanq wiʼ chik li xrahilalebʼ. Li Jesus kixye: «Teʼril li Kʼajolbʼej yooq chaq chi kʼulunk saʼ choql rikʼin xnimal xwankil ut xloqʼal» (Mar. 13:26, SBG). Li xnimal ru wankil aʼin tixkʼutbʼesi naq li Jesus ak xchalk chi raqok aatin saʼ xbʼeenebʼ li poyanam. Saʼ jun chik li Propesiiy chirix li rosoʼjik li kutan nakʼemank xtzʼaqobʼ li naʼlebʼ chirix li raqbʼa aatin aʼin. Aʼin naqataw saʼ li jaljookil aatin chirixebʼ li karneer ut li chibʼaat (taayaabʼasi Mateo 25:31-33, 46). Ebʼ li poyanam li xeʼokenk chirix li Xʼawabʼejilal li Yos teʼileʼq joʼ «karneer». Teʼxtaqsi li xjolom naq teʼxkʼe reetal naq «ak xnachʼok chaq» li xkolbʼalebʼ (Luc. 21:28, SBG). Abʼan, li xeʼxqʼet ribʼ chiru li Xʼawabʼejilal li Yos teʼileʼq joʼ «chibʼaat». «Teʼxten li re xchʼoolebʼ» naq teʼxkʼe reetal naq teʼsacheʼq chi junajwa (Mat. 24:30, SBG; Apoc. 1:7).
w09-S 15/1 31 raqal 1
Li xqatzol saʼ li hu Apocalipsis (tasal 1)
2:7, SBG. Kʼaru «li xsantil naʼaj li Yos»? Saʼ xkʼabʼaʼ naq li aatin aʼin kiyeemank rehebʼ laj paabʼanel li yulbʼilebʼ ru, li santil naʼaj malaj li paraiso li naxye arin yook chi aatinak chirix li choxa, chiru li xkʼojaribʼaal li Jehobʼa. Chʼolchʼo naq, jwal chʼinaʼus li naʼajej aʼin. Li yulbʼilebʼ ru li inkʼaʼ teʼxtzʼeqtaana li Jehobʼa teʼruuq xtzakankil «li cheʼ nakʼehok yuʼam» malaj maajunwa chik teʼkamq (1 Cor. 15:53).
25 RE NOVIEMBRE TOJ 1 RE DICIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | APOCALIPSIS 4-6
«Li kaahibʼ li yookebʼ chi xik saʼ xbʼeenebʼ li kawaay»
wp17.3-S 4 raqal 3
Kʼaru reetalil li yookebʼ chi xik saʼ xbʼeenebʼ li kawaay li naxye Apocalipsis?
Ani li kʼojkʼo saʼ xbʼeen li kawaay? Saʼ Apocalipsis ajwiʼ naxye ani aʼan. Saʼ li junjunq chik chi tasal naxye naq li kʼojkʼo saʼ xbʼeen li kawaay nakʼabʼaʼiik li «Raatin li Yos» (Apocalipsis 19:11-13, SBG). Li uuchil kʼabʼaʼej «li Aatin», nayeemank chirix li Jesukriist, xbʼaan naq aʼan li naʼaatinak chaq choʼq ruuchil li Yos (Juan 1:1, SBG, 14). Nakʼabʼaʼiik ajwiʼ «Awabʼej saʼ xbʼeenebʼ li awabʼej ut Qaawaʼ saʼ xbʼeenebʼ li qaawaʼ» ut nayeemank naq «Tiik xchʼool» ut «Paabʼajel» (Apocalipsis 19:11, 16, SBG). Chʼolchʼo naq wank xwankil re naq tkʼanjelaq joʼ jun li Awabʼej re yalok ut, joʼkan ajwiʼ, inkʼaʼ nabʼalaqʼik chi moko naroksi li xwankil re rahobʼtesink. Abʼan wank jalan chik li patzʼom.
wp17.3-S 4 raqal 5
Kʼaru reetalil li yookebʼ chi xik saʼ xbʼeenebʼ li kawaay li naxye Apocalipsis?
Joʼkan bʼiʼ, joqʼe keʼok chi xik li kaahibʼ saʼ xbʼeenebʼ li kawaay? Li Jesus, li xbʼeen, kiʼok chi xik naq kixkʼul li xkoroon (Apocalipsis 6:2). Ut joqʼe kixaqabʼaak joʼ Awabʼej saʼ choxa? Moko saʼ li hoonal ta naq kisutqʼiik saʼ choxa naq ak xkamk, xbʼaan naq li Santil Hu naxkʼut naq saʼ li hoonal aʼan toj kikanaak chi oybʼenink (Hebreos 10:12, 13). Li Jesus kixchʼolobʼ chiruhebʼ li xtzolom chanru teʼxnaw naq kiraqeʼk li hoonal aʼin ut naq ak kixtikibʼ awabʼejink saʼ choxa. Kixye naq saʼ xtiklajik li xʼawabʼejilal, tnumtaaq wiʼ chik li chʼaʼajkilal saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ. Twanq yalok u, weʼej ut yajel (Mateo 24:3, 7; Lucas 21:10, 11). Naq tojaʼ xtiklaak li Xbʼeen Nimla Yalok U saʼ li chihabʼ 1914, kikʼutunk chiʼus naq ak xwulak li hoonal aʼin ut naq xtiklaak li «rosoʼjikebʼ li kutan» saʼ li ruuchichʼochʼ joʼ naxye li Santil Hu (2 Timoteo 3:1-5, SBG).
wp17.3-S 5 raqal 2
Kʼaru reetalil li yookebʼ chi xik saʼ xbʼeenebʼ li kawaay li naxye Apocalipsis?
Li kʼojkʼo saʼ xbʼeen li kawaay aʼin reetalil li yalok u. Joʼ naqil, moko kaʼaj tawiʼ narisi li tuqtuukilal saʼ junjunq li tenamit, saʼ chixjunil bʼan li Ruuchichʼochʼ. Saʼ 1914, chixjunil li ruuchichʼochʼ keʼok chi yalok, li maajunwa kʼulbʼil chaq. Chirix chik aʼan kitiklaak li Xkabʼ Nimla Yalok U, li jwal kisachok chiru li xbʼeen. Chirix li ak xtzʼilmank, li xkʼihalil li xeʼkamk xbʼaan li yalok u ut li pleetik chalen 1914 naxqʼax jun siʼeent miyon. Ut naabʼal miyon chik keʼkanaak reetalil li rahilal saʼ xyuʼamebʼ.
wp17.3-S 5 raqal 4, 5
Kʼaru reetalil li yookebʼ chi xik saʼ xbʼeenebʼ li kawaay li naxye Apocalipsis?
«Kiwil, ut aran wank jun li qʼeqi kawaay, ut li kʼojkʼo chi xbʼeen wan chaq jun li bʼislebʼ saʼ ruqʼ. Ut kiwabʼi joʼ jun xyaabʼ kuxej saʼ xyihebʼ li kaahibʼ chi yoʼyookebʼ, yo chi xyeebʼal: “Jun bʼiis chi triiw chiru lajeebʼ xkaʼkʼaal chi tumin, oxibʼ bʼiis chi sebada chiru lajeebʼ xkaʼkʼaal chi tumin; abʼan mikʼaʼ aabʼaanu re li aseeyt ut li bʼiin”» (Apocalipsis 6:5, 6, SBG).
Li kʼojkʼo saʼ xbʼeen li kawaay aʼin reetalil li weʼej. Li weʼej li nachʼolobʼamank arin jwal chʼaʼaj tzʼaqal xbʼaan naq «jun bʼiis chi triiw» (1,54 liibʼr malaj 0,7 kilos) tkʼayiimanq raj chiru jun denario, aʼan li tojlebʼ re jun kutan saʼ li xbʼeen siʼeent chihabʼ (Mateo 20:2). Joʼkan raj ajwiʼ xtzʼaq «oxibʼ bʼiis chi sebada» (4,63 liibʼr malaj 2,1 kilos), li tzakahemq aʼin nayeemank naq moko jwal chaabʼil ta chiru li triiw. Aʼin moko ttzʼaqloq ta raj re junaq li nimla junkabʼal. Moqon chik nayeemank rehebʼ naq teʼxjach chiribʼil li aseeyt re oliibʼ ut li bʼiin, li kʼaynaqebʼ chaq xtzakankil saʼebʼ li kutan aʼan.
wp17.3-S 5 raqal 8-10
Kʼaru reetalil li yookebʼ chi xik saʼ xbʼeenebʼ li kawaay li naxye Apocalipsis?
Li xka li kʼojkʼo saʼ xbʼeen li kawaay aʼin reetalil li kamk saʼ xkʼabʼaʼ li letzbʼil yajel ut jalan chik. Naq tojaʼ xnumeʼk 1914, li nimla ojbʼ kixkamsi chi lajeetq miyon li poyanam. Nayeemank naq xeʼxbʼon tana ribʼ 500 miyon, maare 1 saʼ xyanq 3 poyanam re chixjunil li Ruuchichʼochʼ li wankebʼ chaq saʼ li kutan aʼan.
Li nimla yajel aʼin yal xtiklajik. Junjunq rehebʼ li nekeʼxtzʼil rix aʼin, nekeʼxye naq, chalen chaq li chihabʼ 1900 chi siʼeent miyon keʼkamk xbʼaan li viruela. Saʼebʼ li qakutan, chi miyon li qas qiitzʼin nekeʼkamk saʼ junpaat saʼ xkʼabʼaʼ li kaqyajel, xyajel li pospoʼoy ut li raxkehobʼ usta ak wank naabʼal li bʼan li ak xtawmank.
Li chʼaʼajkilal aʼan ajwiʼ: maare xbʼaan li yalok u, li weʼej malaj li letzbʼil yajel, ebʼ li poyanam nekeʼkamk. Maajun naxkol ribʼ chiru li Hades, li xnaʼajebʼ li kamenaq, yook chi rechaninkil naabʼal li qas qiitzʼin, chi inkʼaʼ naxkʼe roybʼenihomebʼ.
Qasikʼaq li tertokil pek
re-S 76 raqal 8
Li xchaqʼalil xkʼojaribʼaal li Jehobʼa
8Laj Juan naxnaw naq saʼ najter qʼe kutan keʼwank chaq laj tij li xaqabʼanbʼilebʼ chi kʼanjelak saʼ rochoch li Yos. Joʼkan naq, maare kisach xchʼool chi rilbʼal li naxchʼolobʼ arin: «Chi xsutam li nimajwal kʼojaribʼaal wankebʼ kaahibʼ xkaʼkʼaal chi kʼojaribʼaal, ut kʼojkʼookebʼ aran kaahibʼ xkaʼkʼaal li cheekel winq tiqtookebʼ rikʼin saqi aqʼ, ut wankebʼ xkoroon oor saʼ xjolomebʼ» (Apocalipsis 4:4, SBG). Joʼkan, choʼq reqaj laj tij wank 24 li cheekel winq, li wankebʼ saʼ xkʼojaribʼaal ut kʼebʼilebʼ xkoroon joʼ awabʼej. Anihebʼ li cheekel winq aʼin? Aʼanebʼ laj paabʼanel li yulbʼilebʼ ru, li ak keʼwakliik ut wankebʼ saʼ li xnaʼajebʼ saʼ choxa li yeechiʼinbʼil chaq rehebʼ xbʼaan li Jehobʼa. Chanru naqanaw aʼin?
re-S 80 raqal 19
Li xchaqʼalil xkʼojaribʼaal li Jehobʼa
19Kʼaru reetalil li yoʼyokebʼ? Li moy u li kiril li Propeet Ezequiel nokooxtenqʼa chi xtawbʼal li xsumenkil. Laj Ezequiel kiril naq li Jehobʼa kʼojkʼo saʼ jun li bʼelebʼaal chʼiichʼ saʼ choxa rochbʼen li yoʼyokebʼ li chanchanebʼ ajwiʼ li kiril laj Juan (Ezequiel 1:5-11, 22-28). Moqon, laj Ezequiel kiril wiʼ chik li bʼelebʼaal chʼiichʼ aʼin rochbʼen li yoʼyokebʼ. Saʼ li hoonal aʼan, kixye naq kerubʼin xkʼabʼaʼebʼ li yoʼyokebʼ (Ezequiel 10:9-15). Li kaahibʼ li yoʼyokebʼ li naril laj Juan reetalil li xkerubʼin li Yos... li wankebʼ xwankil saʼ Xmolam li Yos saʼ choxa. Laj Juan moko kisach ta xchʼool rilbʼal naq ebʼ li kerubʼin wankebʼ tzʼaqal chixkʼatq li Jehobʼa, xbʼaan naq saʼ li rochoch li Yos li kiwank najter qʼe kutan wankebʼ chaq wiibʼ li kerubʼin saʼ xbʼeen xkaaxil li sumwank, aʼin reetalil li xkʼojaribʼaal li Jehobʼa. Saʼ xyanq li kerubʼin aʼin kiʼelk chaq li xyaabʼ xkux li Jehobʼa re xkʼebʼal li chaqʼrabʼ re li tenamit (Exodo 25:22; Salmo 80:2).
cf-S 36 raqal 5, 6
«Chawil, li Kaqkoj re li xteepal laj Judá»
5Li kaqkoj naʼoksimank choʼq reetalil li kawil chʼoolej. Ma ak xaawil junaq li kaqkoj xaqxook chaawu? Wi joʼkan, maare wank chaq jun li ramlebʼ li xkolok aawe saʼ li naʼaj bʼarwiʼ wankebʼ li xul. Usta joʼkan, jwal kichalk tana aaxiw. Naq nakaawil naq li xuwajel xul aʼin inkʼaʼ naxkanabʼ aakaʼyankil, maajunwa raj taakʼoxla naq t-eleliq xbʼaan xxiw. Li Santil Hu naxye naq li kaqkoj «jwal kaw ribʼ saʼ xyanqebʼ li xul ut maajun naxxiwa ru» (Proverbios 30:30, SBG). Joʼkan ajwiʼ li xkawilal xchʼool li Kriist.
6Qatzʼilaq rix oxibʼ li naʼlebʼ bʼarwiʼ li Jesus kixkʼutbʼesi li xkawilal xchʼool joʼ li kaqkoj: naq kixkol rix li yaal, kixkʼut li tiikilal ut kixkuy li xikʼ ileʼk. Tqil ajwiʼ naq chiqajunilo tooruuq xkʼambʼal qe rikʼin ut xyuʼaminkil li chaabʼil naʼlebʼ aʼin, maakʼaʼ naxye ma kaw qachʼool malaj inkʼaʼ.