RESIL LI XYUʼAM
Li Jehobʼa xooxkawresi naq wank tuqtuukilal ut li yalok u
Paul: Kʼajoʼ xsahil qachʼool! Saʼ noviembre 1985 xoobʼihajik Liberia aran África Occidental bʼarwiʼ toowanq joʼ aj puktesinel li taqlanbʼilebʼ saʼ jalan chik tenamit. Li avión kixaqliik aran Senegal. Li xʼAnne kixye: «Saʼ jun hoor toowulaq Liberia». Abʼan keʼxye: «Wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan nekeʼraj risinkil li awabʼej saʼ xnaʼaj joʼkan naq inkʼaʼ nokooruuk xik Liberia». Chiru lajeebʼ kutan xookanaak aran Senegal rikʼin wiibʼ oxibʼ laj puktesinel li taqlanbʼilebʼ saʼ jalan chik tenamit. Saʼebʼ li esil naʼabʼimank naq naabʼal li kristiʼaan yookebʼ chi kamsiik ut naq li awabʼej inkʼaʼ naxkanabʼ naq li kristiʼaan teʼelq saʼ rochoch malaj teʼwanq saʼ bʼe chiru qʼoqyink, wi inkʼaʼ nekeʼabʼink teʼpuubʼaaq malaj teʼkamsiiq.
Anne: Weent naqabʼaanu. Chalen chaq saʼ linkachʼinal weent ninbʼaanu joʼkan naq ebʼ li kristiʼaan nekeʼxkʼe ruuchil inkʼabʼaʼ xbʼaan naq wank sut jwal ninxuwak. Tik ninsiksotk naq ninqʼax li bʼe. Abʼan toj naqaj xik Liberia, usta xiwxiw li wank aran.
Paul: Li xʼAnne ut laaʼin xooyoʼlaak saʼ jun ajwiʼ li teep. Xooʼok joʼ aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink naq xooraqeʼk chi tzolok. Saʼ kabʼichal naqaj xkʼebʼal chixjunil li qahoonal re kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Linnaʼ linyuwaʼ ut li xnaʼ li xʼAnne keʼxwaklesi qachʼool ut xooʼeʼxtenqʼa. Wank bʼeleelaju chihabʼ we naq xineʼxbʼoq Betel. Ut li xʼAnne kiʼok chi kʼanjelak Betel saʼ 1982 naq xoosumlaak.
Saʼ li 8 re septiembre 1985 xqaraq li Tzolok re Galaad.
Anne: Jwal nawulak chiqu wank Betel. Abʼan junelik xqaj xik chi kʼanjelak bʼarwiʼ naʼajmank li tenqʼ. Wotz xookʼanjelak rikʼinebʼ li hermaan re Betel li taqlanbʼilebʼ saʼ jalan chik tenamit, li xchaabʼil naʼlebʼ ut li xeʼxnumsi xbʼaanu naq tqaj kʼanjelak joʼebʼ aʼan. Chiru oxibʼ chihabʼ xootijok chirix aʼin rajlal qʼoqyink. Joʼkan naq jwal xsahoʼk qachʼool naq saʼ 1985 xooʼeʼxbʼoq re tzʼaqonk saʼ li Tzolok re Galaad ajl 79 ut xooʼeʼxtaqla Liberia, África Occidental.
LI XRAHOM LI HERMAAN KIXKʼE QAMETZʼEW
Paul: Xoowulak Liberia saʼ li xbʼeen avión li kiwulak aran. Kʼajoʼ nekeʼxuwak li kristiʼaan ut toj maajiʼ nekeʼkanabʼaak naq teʼelq saʼ li rochoch. Naq nekeʼrabʼi chi ekʼank jun li kaar nekeʼok xjapbʼal re ut nekeʼelelik. Naqayaabʼasi li hu Salmos re naq inkʼaʼ t-oq qaxiw. Usta joʼkan, kʼajoʼ nawulak chiqu li qakʼanjel. Li xʼAnne napuktesink chiru chixjunil li kutan ut laaʼin ninkʼanjelak Betel rikʼin li hermaan John Charuk.a Naxnaw chiʼus li nekeʼxnumsi li hermaan li wankebʼ Liberia xbʼaan naq naabʼal chihabʼ kikʼanjelak aran joʼkan naq xintzol rikʼin naabʼal li naʼlebʼ.
Anne: Kʼaʼut naq saʼ junpaat xwulak chiqu li tenamit Liberia? Xbʼaan naq ebʼ li hermaan jwal nokooʼeʼxra ut tiikebʼ xchʼool. Saʼ junpaat xooʼok saʼ amiiwil rikʼinebʼ, chanchanebʼ li qajunkabʼal. Li naʼlebʼ li nekeʼxkʼe qe xkawresi li qapaabʼal ut jwal chaabʼil li puktesink aran. Ebʼ li kristiʼaan nekeʼpoʼk wi saʼ junpaat nokooxik. Yalaq bʼar naru aatinak rikʼinebʼ li kristiʼaan chirix li Santil Hu joʼkan naq inkʼaʼ nachʼaʼajkoʼk chiqu ok aatinak rikʼinebʼ. Saʼ xkʼabʼaʼ naq wank naabʼal li qatzolom nachʼaʼajkoʼk chiqu tzolok rikʼin chixjunilebʼ. Kʼajoʼ nawulak chiqu li naqabʼaanu!
LI JEHOBʼA KIXKʼE QAMETZʼEW NAQ XOOXUWAK
Saʼ 1990 saʼ li Betel re Liberia, xqakʼul ebʼ li hermaan li xeʼxkanabʼ li xtenamit.
Paul: Chiru kaahibʼ chihabʼ moko xwank ta li chʼaʼajkilal abʼan aʼin kijalaak saʼ 1989 naq kitiklaak jun li yalok u. Saʼ li 2 re julio 1990, ebʼ li inkʼaʼ nekeʼabʼink chiru li awabʼej keʼrechani li teep li nachʼ nakanaak bʼarwiʼ wank Betel. Chiru oxibʼ po moko xooruuk ta aatinak rikʼinebʼ li junchʼol. Wank naabʼal li raaxiikʼ, moko wank ta naabʼal li tzekemq ut nekeʼxmux li ixq. Chiru kaalaju chihabʼ kiwank li chʼaʼajkilal aʼin saʼ chixjunil li tenamit.
Anne: Yalaq bʼar naʼilmank ebʼ li soldaad saʼ li bʼe, wankebʼ naabʼal li xpuubʼ, xuwajel ru chanru nekeʼxtiqibʼ ribʼ, nekeʼok saʼebʼ li ochoch ut nekeʼxchap chixjunil li nekeʼraj. Choʼq re wiibʼ oxibʼ laj puubʼ xkamsinkil li kristiʼaan chanchan tawiʼ xkamsinkil ebʼ li kaxlan. Ebʼ li yookebʼ chi pleetik xeʼxtzʼap li bʼe re rilbʼal kʼaru nekeʼxbʼaanu li kristiʼaan ut nekeʼxkamsi li nekeʼraj numeʼk. Moqon xeʼxtuubʼ saʼ jun li naʼajej li kamenaq, aʼin kikʼulmank chixkʼatq Betel. Wiibʼ oxibʼ laj Testiiw xeʼkamsiik, saʼ xyanqebʼ wank wiibʼ li taqlanbʼilebʼ saʼ jalan chik tenamit.
Naq li yookebʼ chi pleetik nekeʼxtaw li kristiʼaan li jalanebʼ xtenamit, nekeʼxkamsihebʼ. Ebʼ li hermaan xeʼxkʼe saʼ xiwxiwal li xyuʼamebʼ re xkolbʼal jalanebʼ chik li hermaan. Wiibʼ oxibʼ li taqlanbʼilebʼ saʼ jalan chik tenamit ut li wankebʼ Betel joʼkan ajwiʼ xeʼnaʼlebʼak. Naabʼalebʼ li hermaan li xeʼelelik, xeʼkanaak taqʼa re li ochoch Betel ut junchʼol chik xeʼkanaak taqeʼk. Saʼ li naʼaj bʼarwiʼ wanko rochbʼeen laj Paul, xeʼkanaak qikʼin wuqubʼ li hermaan.
Paul: Wulaj wulaj li yookebʼ chi pleetik, nekeʼxyal ok bʼarwiʼ wanko re rilbʼal ma wank junaq li yooko xmuqbʼal. Naq nakʼulmank aʼin, wiibʼ li hermaan nekeʼxik saʼ li okebʼaal re Betel re aatinak rikʼinebʼ ut wiibʼ chik nekeʼilok saʼ bʼentaan. Wi li wankebʼ saʼ li okebʼaal nekeʼxkʼe li ruqʼ chiruhebʼ naraj xyeebʼal naq maakʼaʼ chʼaʼajkilal abʼan wi nekeʼxkʼe li ruqʼ chirixebʼ naraj xyeebʼal naq li yookebʼ chi pleetik nekeʼraj ok Betel. Chi joʼkan li yookebʼ chi ilok saʼ li bʼentaan, saʼ junpaat nekeʼxik xmuqbʼal ebʼ li hermaan.
Anne: Saʼ jun kutan, ebʼ li hermaan inkʼaʼ xeʼruuk xrambʼal naq teʼoq saʼ Betel li yookebʼ chi pleetik. Rochbʼeen jun li hermaan ixq xqatzʼap qibʼ saʼ li tzʼeqlebʼaal bʼarwiʼ wank jun li naʼaj bʼarwiʼ naqamuq qibʼ, chi raasa xʼok li hermaan chisaʼ. Li yookebʼ chi pleetik saʼ junpaat keʼtaqeʼk ut wankebʼ xpuubʼ. Xbʼaan naq yookebʼ xjosqʼil keʼxchʼeʼ li okebʼaal ut laj Paul kixye: «Oybʼenihomaq junpaataq, li wixaqil wank saʼ baño». Naq xintzʼap li naʼaj bʼarwiʼ xmuq ribʼ li hermaan, wank kʼaru xʼekʼank. Ut tento xinkʼe chixjunil saʼ xnaʼaj ut aʼin xkʼam hoonal. Chʼolchʼo chiwu naq nekeʼxkʼoxla naq wank kʼaru yookin xbʼaanunkil joʼkan naq jwal xinxuwak. Ninnaw naq inkʼaʼ yooq inxiw naq tinte li okebʼaal xbʼaan naq wi yook inxiw teʼxnaw naq wank kʼaru yookin xbʼaanunkil, joʼkan naq xintijok chiru li Jehobʼa ut xintzʼaama re naq tinxtenqʼa. Moqon xinte li okebʼaal ut inkʼaʼ ninnaw chanru xinruuk raatinankilebʼ. Abʼan jun rehebʼ xinxtikisi ut xʼok rilbʼal li naʼajej, kixte ut kirisi chixjunil li wank aran abʼan maakʼaʼ kixtaw. Joʼkan naq xkohebʼ saʼ jalan chik naʼajej ut maakʼaʼ ajwiʼ keʼxtaw.
CHIXJUNILEBʼ XEʼXKEʼ REETAL NAQ LI JEHOBʼA KIXKʼE QAMETZʼEW
Paul: Eqʼla inkʼaʼ nokoowaʼak abʼan li xtzʼilbʼal rix li Santil Hu re rajlal kutan aran Betel chanchan qatzekemq. Chʼolchʼo chiqu naq xyaabʼasinkil ut xtzolbʼal li Santil Hu tixkʼe li metzʼew li naʼajmank re rajlal kutan.
Naqanaw naq inkʼaʼ tooruuq xkolbʼalebʼ li hermaan wi tooxik chi xsikʼbʼal qatzekemq ut qukʼa ut naru naq teʼkamsiiq. Wank sut li Jehobʼa naxtaqla li qatzekemq chi inkʼaʼ naqoybʼeni, chanchan tawiʼ naxbʼaanu jun li sachbʼachʼoolej. Li Jehobʼa xooxchʼolani ut xooxtenqʼa re naq inkʼaʼ tnumtaaq qakʼaʼuxl.
Kʼajoʼ kichʼaʼajkoʼk li wanjik abʼan li yaal kixkʼe qametzʼew. Naabʼal sut naabʼalebʼ li hermaan xeʼelelik re naq inkʼaʼ teʼkamsiiq abʼan inkʼaʼ xeʼkehoʼk saʼ li xpaabʼal. Wiibʼ oxibʼ xeʼxye naq li xeʼxnumsi yook «xkawresinkilebʼ choʼq re li nimla rahilal». Ebʼ li cheek ut ebʼ li saaj chi maakʼaʼebʼ xxiw xeʼxtenqʼa ebʼ li hermaan. Li xeʼelelik saʼ jalan chik teep, xeʼok chi puktesink ut xtenqʼankilebʼ li junchʼol. Xeʼroksi chixjunil li xeʼxtaw saʼ kʼicheʼ re xkabʼlankil li Chʼutlebʼaal Kabʼl ut xeʼok xbʼaanunkil ebʼ li chʼutam. Chiruhebʼ li kutan aʼan, puktesink ut wulak saʼebʼ li chʼutam kixwaklesi xchʼoolebʼ ut kixkʼe roybʼenihomebʼ li hermaan. Naq yooko xjekʼinkil li tzekemq, xsach qachʼool rilbʼal naq ebʼ li hermaan nekeʼxpatzʼ ebʼ li kʼanjelobʼaal re puktesink choʼq reqaj li tʼikr. Naabʼalebʼ li xeʼxnumsi li rahilal nekeʼraj rabʼinkil li chaabʼil esil xbʼaan naq nekeʼsach xchʼool rilbʼal naq sahebʼ xchʼool laj Testiiw. Chanchanebʼ jun li saqenk saʼ xyi li akʼabʼ (Mat. 5:14-16). Xbʼaan naq ebʼ li hermaan inkʼaʼ xeʼxkanabʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa, wankebʼ li yookebʼ chi pleetik xeʼok joʼ aj paabʼanel.
LI JEHOBʼA XKʼE QAMETZʼEW NAQ XQAKANABʼEBʼ LI HERMAAN
Paul: Wank sut xqakanabʼ Liberia. Oxibʼ sut xookoho chiru wiibʼ malaj oxibʼ po abʼan wiibʼ sut xookoho chiru jun chihabʼ. Li kixye jun li hermaan naxchʼolobʼ li naqekʼa: «Saʼ Galaad xeʼxkʼut chiqu naq tento tqara li qakʼanjel ut joʼkan xqabʼaanu. Joʼkan naq jwal xrahoʼk qachʼool naq xqakanabʼebʼ li hermaan chi xnumsinkil li rahilal aʼin». Usta wanko saʼ jalan chik tenamit xooruuk xtenqʼankilebʼ li hermaan re Liberia.
Saʼ 1997 sa qachʼool naq xoosutqʼiik Liberia.
Anne: Saʼ mayo 1996, kaahibʼ qe xookoho saʼ jun li kaar re li qamolam ut wank qikʼin li hu li wank xwankil. Xqaj xik saʼ jun li naʼaj li wank junpakʼal li tenamit bʼarwiʼ moko xiwajel ta li wank, li nakanaak waqlaju kilómetro. Li yookebʼ chi pleetik xeʼpuubʼak, xooʼeʼxxaqabʼ, oxibʼ qe xooʼisiik saʼ li kaar ut xeʼxkʼam li kaar ut laj Paul wank chisaʼ. Maakʼaʼ xooruuk xbʼaanunkil. Moqon, xqil naq yook chi elk kikʼ chi xpeekem laj Paul, xqakʼoxla naq xeʼxpuubʼa abʼan wi xeʼxpuubʼa raj inkʼaʼ raj truuq chi bʼeek. Xeʼxtikisi peʼ ut aʼin kixbʼaanu naq tixtochʼ ribʼ.
Xwil naq nachʼ wank jun li kamiʼon rehebʼ laj puubʼ ut chisaʼ wankebʼ li kristiʼaan li yookebʼ xxiw. Xootaqeʼk abʼan chisaʼ maakʼaʼ chik naʼajej joʼkan naq xookanaak chirix. Li nabʼeresink re saʼ junpaat xkoho joʼkan naq jayeʼq xootʼaneʼk. Xqaye re naq txaqliiq abʼan xbʼaan li xxiw inkʼaʼ xoorabʼi, inkʼaʼ xootʼaneʼk. Abʼan naq kixaqliik li kamiʼon jwal lubʼluko xbʼaan naq yooko xchapbʼal qibʼ ut tik nasiksotk li qajunxaqalil.
Paul: Moqon chik xqil naq li qatʼikr tzʼaj ru ut pejel ut sachso qachʼool xbʼaan naq toj yoʼyoko. Xqil naq chiqakʼatq wank jun li helicóptero li puubʼanbʼil ut jayeʼq napoʼeʼk, aran xqanumsi li qʼoqyink. Aʼin tooxkʼam Sierra Leona saʼ li jun chik kutan. Sa qachʼool naq yoʼyoko abʼan yook qakʼaʼuxl chirixebʼ li hermaan.
LI JEHOBʼA XOOXTENQʼA RE XQʼAXBʼAL JALAN CHIK LI CHʼAʼAJKILAL
Anne: Xoowulak saʼ li Betel re Freetown, li wank Sierra Leona, bʼarwiʼ tooʼeʼril chiʼus. Abʼan xinʼok xjultikankil li xinnumsi. Chiru li kutan junelik ajʼo wu ut ninxuwak, chanchan tawiʼ choql ru linsutam. Ut chi qʼeq ninsiksotk naq ninʼaj xbʼaan naq ninkʼoxla naq tkʼulmanq jun li yibʼru aj naʼlebʼ, nachʼaʼajkoʼk chiwu musiqʼak. Laj Paul nikinxqʼalu, natijok wikʼin ut naqabʼicha ebʼ li bʼich chirix li Awabʼejilal toj reetal naq inkʼaʼ chik ninsiksotk. Xinkʼoxla naq yook chi kaanoʼk wu ut naq inkʼaʼ chik tinruuq xbʼaanunkil linkʼanjel.
Maajunwa tsachq saʼ inchʼool li kikʼulmank moqon. Chiru li xamaan aʼan, xqakʼul wiibʼ li hu. Li xbʼeen aʼan li hu Ajsi aawu! 8 re junio 1996. Chisaʼ wank jun li tzolom li naxkʼabʼaʼi «Qué hacer ante los ataques de pánico» naq xwil xintaw ru li yookin xkʼulbʼal. Ut li xkabʼ aʼan li hu Laj Kʼaakʼalehom 15 re mayo 1996, chisaʼ wank jun li tzolom li naxkʼabʼaʼi «¿De dónde proviene su fuerza?». Li tzolom aʼin nokooxjuntaqʼeeta rikʼin jun li peepem li inkʼaʼ naxkanabʼ rupupik usta tochʼol li xxikʼ ut laaʼo usta inkʼaʼ sa naqekʼa qibʼ xbʼaan li xqanumsi saʼ li qayuʼam, li Jehobʼa truuq qatenqʼankil re naq tqatenqʼahebʼ li junchʼol. Li naʼlebʼ aʼin kiwulak tzʼaqal saʼ xhoonalil ut kixkʼe inmetzʼew (Mat. 24:45). Jun chik li naʼlebʼ li xinxtenqʼa aʼan xsikʼbʼal xkomon li naʼlebʼ chirix li yookin xnumsinkil. Moqon inkʼaʼ chik xinxrahobʼtesi li ninjultika joʼ xinkʼul chaq saʼ xtiklajik.
LI JEHOBʼA XKʼE QAMETZʼEW RE XKʼULUBʼANKIL JALAN CHIK LI KʼANJEL
Paul: Rajlal naq nokoosutqʼiik Liberia sa qachʼool xbʼaan naq chanchan tawiʼ qochoch. Saʼ xraqik li chihabʼ 2004, jayeʼq ma junmay chihabʼ qokik saʼ li qakʼanjel. Ak xraqeʼk li yalok u ut yooko xkʼubʼankil xʼakobʼresinkil li qamolam. Abʼan xeʼxye qe naq naru tqajal li qakʼanjel.
Xchʼaʼajkoʼk chiqu xbʼaanunkil aʼin xbʼaan naq kʼajoʼ naqarahebʼ li hermaan re Liberia, chanchanebʼ li qajunkabʼal ut inkʼaʼ naqaj xkanabʼankilebʼ. Ak xqakanabʼebʼ li qajunkabʼal naq xookoho Galaad ut xqil chanru li Jehobʼa xoorosobʼtesi. Joʼkan naq xqakʼulubʼa naq tooʼeʼxtaqla Ghana.
Anne: Xooyaabʼak naq xqakanabʼ Liberia. Laj Frank, jun li hermaan li ak cheek chik, kixye qe: «Tento naq inkʼaʼ chik tooʼeejultika». Moqon kixchʼolobʼ li kixye: «Naqanaw naq junelik tooʼeejultika abʼan tento naq chi anchal eechʼool teera ebʼ li hermaan re Ghana». Li kixye kixwaklesi qachʼool re naq tqasikʼ ebʼ li qamiiw saʼ li tenamit aʼan bʼarwiʼ akʼ chixjunil choʼq qe ut moko naabʼalebʼ ta nekeʼxnaw qu.
Paul: Moko xchʼaʼajkoʼk ta chiqu xraabʼalebʼ li hermaan re Ghana, naabʼalebʼ laj Testiiw wankebʼ aran. Ebʼ li hermaan xeʼxkʼut chiqu chanru tiikaq qachʼool ut kawaq qapaabʼal. Abʼan naq xnumeʼk oxlaju chihabʼ qawanjik Ghana, xqakʼul jun chik li esil. Xeʼxye qe naq tooqʼaxonq Kenia, saʼ li qamolam re África Oriental. Usta jwal naqajultika ebʼ li hermaan li wankebʼ saʼ li jalan jalanq chi teep bʼarwiʼ xoowank, moko xchʼaʼajkoʼk ta chiqu xraabʼalebʼ li hermaan re Kenia. Toj wanko Kenia bʼarwiʼ aajel ru li puktesink.
Saʼ 2023 wanko rikʼinebʼ li qamiiw saʼ li naʼajej re li qamolam re África Oriental.
LI XQATZOL SAʼ LI JALAN JALANQ CHI KʼANJEL LI XQABʼAANU
Anne: Naabʼal li chʼaʼajkilal xinnumsi saʼ linyuʼam ut wank sut xinxuwak. Naq xoowank saʼ jun li naʼajej li xiwxiw ut xqanumsi ebʼ li chʼaʼajkilal wank sut xinyajerk, xinxuwak ut xnumtaak inkʼaʼuxl. Abʼan li Jehobʼa inkʼaʼ kixye naq troksi jun li sachbʼachʼoolej re qakolbʼal ut anaqwan naq nawabʼi li puubʼak inkʼaʼ sa nawekʼa wibʼ. Xintzol xkʼojobʼankil inchʼool rikʼin li Jehobʼa, wank sut naroksi ebʼ li hermaan re intenqʼankil. Xinkʼe ajwiʼ reetal naq wi ninkawresi linpaabʼal tinxtenqʼa re naq tinruuq xbʼaanunkil linkʼanjel.
Paul: Wank sut nekeʼxpatzʼ qe: «Ma nawulak chiru li naʼaj bʼarwiʼ nekexkʼanjelak?». Wankebʼ li tenamit li kʼajoʼ xchʼinaʼusal abʼan naq nachalk li raaxiikʼ, najalaak li wanjik. Joʼkan naq li jwal nawulak chiqu aʼanebʼ li qahermaan li wankebʼ joʼ qajunkabʼal. Usta chalenaqo saʼ jalan jalanq chi teep ut chi junkabʼal, juntaqʼeet li naqakʼoxla ut naqekʼa chirix li Jehobʼa. Xqakʼoxla naq tqakawresi li xpaabʼalebʼ abʼan aʼanebʼ chik xeʼxkawresi li qapaabʼal.
Naq naqajal qanaʼaj yalaq bʼar naqatawebʼ li qahermaan, chanchan tawiʼ jun li sachbʼachʼoolej. Naq wanko rikʼin li chʼuut chanchan tawiʼ wanko saʼ li qochoch ut rikʼin li qajunkabʼal. Chʼolchʼo chiqu naq wi naqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li Jehobʼa, aʼan tixkʼe qe li metzʼew li naʼajmank chiqu (Filip. 4:13).
a Chaawil resil li xyuʼam laj John Charuk, li naxkʼabʼaʼi «Estoy agradecido a Dios y a Cristo», li wank saʼ li hu Laj Kʼaakʼalehom 15 re agosto 1973.