NAʼLEBʼ RE TZOLOK 21
Li naxye li hu Apocalipsis chirix li tkʼulmanq
«Joʼkan taxaq! Chalqat, at Qaawaʼ Jesus!» (APOC. 22:20).
BʼICH 142 Qachapaq qibʼ rikʼin li qoybʼenihom
RUʼUJIL LI TZOLOMa
1. Kʼaru tento teʼxsikʼ xbʼaanunkil chixjunilebʼ?
CHIXJUNILEBʼ tento teʼxsikʼ kʼaru teʼxbʼaanu: ma teʼokenq chirix li Jehobʼa, li wank xkʼulubʼ chi awabʼejink saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ, malaj chirix laj Tza, li jwal xikʼ naʼilok re? Chiqajunilo tento tqasikʼ chirix ani tooʼokenq, aʼin tixbʼaanu ma tqataw li junelik yuʼam malaj inkʼaʼ (Mat. 25:31-33, 46). Chiru «li xnimal rahilal» ebʼ laj kʼanjel chiru li Jehobʼa li tiikaqebʼ xchʼool teʼxkʼul li reetalil re naq teʼkoleʼq (Apoc. 7:14; Ezeq. 9:4, 6). Ut li teʼxkʼul li reetalil li josqʼ aj xul teʼsacheʼq (Apoc. 14:9-11).
2. a) Kʼaru nokooxtenqʼa chi xbʼaanunkil Hebreos 10:35-39? b) Chanru nokooxtenqʼa li hu Apocalipsis?
2 (Taayaabʼasi Hebreos 10:35-39). Wi xat-ok chirix li Xʼawabʼejilal li Jehobʼa, chaabʼil li xaabʼaanu. Chʼolchʼo naq taawaj xtenqʼankilebʼ li junchʼol re naq teʼxbʼaanu ajwiʼ aʼin. Li naxye li hu Apocalipsis jwal tatxtenqʼa. Xbʼaan naq naxye kʼaru tkʼulmanq rikʼinebʼ li xikʼ nekeʼilok re li Jehobʼa. Ut naxye ajwiʼ li osobʼtesihom li teʼxkʼul li nekeʼokenk chirix li Xʼawabʼejilal li Jehobʼa. Us naq tqatzʼil rix li chaabʼil naʼlebʼ aʼin, xbʼaan naq nokooxtenqʼa re naq inkʼaʼ tqakanabʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Tooruuq ajwiʼ roksinkil li xqatzol re naq ebʼ li junchʼol teʼraj kʼanjelak chiru li Jehobʼa ut inkʼaʼ teʼxkanabʼ xbʼaanunkil.
3. Kʼaru li patzʼom tqasume saʼ li tzolom aʼin?
3 Saʼ li tzolom aʼin, tqasume ebʼ li patzʼom: kʼaru teʼxkʼul li nekeʼokenk chirix li Xʼawabʼejilal li Yos ut li nekeʼokenk chirix li josqʼ aj xul kaq rix li naxye li hu Apocalipsis?
LI TEʼXKʼUL LI TIIKEBʼ XCHʼOOL
4. Kʼaru li chʼuut naril li apóstol Juan saʼ choxa rochbʼen li Jesús?
4 Li apóstol Juan kiril saʼ li moy u wiibʼ li chʼuut li nekeʼokenk chirix li Xʼawabʼejilal li Yos ut nekeʼxkʼul li junelik yuʼam joʼ ajwiʼ naabʼal li osobʼtesihom. Saʼ jun rehebʼ li chʼuut wankebʼ li 144,000 (Apoc. 7:4). Aʼanebʼ xeʼelk saʼ li Ruuchichʼochʼ re naq teʼxik chi awabʼejink saʼ choxa rochbʼen li Jesús. Teʼawabʼejinq saʼ xbʼeen chixjunil li Ruuchichʼochʼ (Apoc. 5:9, 10; 14:3, 4). Laj Juan naril naq wankebʼ rochbʼen li Jesús saʼ choxa saʼ xbʼeen li tzuul Sion (Apoc. 14:1).
5. Kʼaru tkʼulmanq chi seebʼ rikʼin li yulbʼilebʼ ru li toj wanqebʼ saʼ li Ruuchichʼochʼ?
5 Chalen saʼ xkutankilebʼ li apóstol toj anaqwan yookebʼ chi sikʼeʼk ru chi mil ebʼ li kristiʼaan re naq teʼokenq saʼ xyanqebʼ li 144,000 (Luc. 12:32; Rom. 8:17). Abʼan nayeheʼk re laj Juan naq chiru li rosoʼjikebʼ li kutan toj wank teʼkanaaq chi yoʼyo. Naq toj maajiʼ natiklaak li nimla rahilal, li yulbʼilebʼ ru «li joʼkʼihal chik keʼkanaak», teʼxkʼul li reetalilebʼ, malaj teʼkʼulubʼaaq chi junajwa xbʼaan li Jehobʼa (Apoc. 7:2, 3; 12:17). Joʼkan naq, chiru li nimla rahilal, li relaʼ li chʼuut aʼin teʼkʼameʼq saʼ choxa re naq ttzʼaqloq ru li 144,000. Teʼawabʼejinq rochbʼen li Jesús saʼ li Xʼawabʼejilal li Yos (Mat. 24:31; Apoc. 5:9, 10).
6, 7. a) Kʼaru chik li chʼuut naril laj Juan, ut kʼaru naqanaw chirix? b) Kʼaʼut naq li relaʼ li yulbʼilebʼ ru ut li «xkʼihalebʼ li tenamit» tento raj teʼxtzol li naxye li tasal 7 re li hu Apocalipsis?
6 Naq laj Juan ak kiril li chʼuut li wank saʼ choxa, naril ajwiʼ jun chik li chʼuut li «kʼajoʼ xkʼihalebʼ» li inkʼaʼ naruhank rajlankil joʼebʼ li 144,000 (Apoc. 7:9, 10). Kʼaru naqanaw chirixebʼ? Kiyeheʼk re laj Juan: «Aʼanebʼ [...] li xeʼchalk chaq saʼ li xnimal rahilal; xeʼxpuchʼ li raqʼebʼ ut xeʼxsaqobʼresi saʼ li xkikʼel li Karneer» (Apoc. 7:14). Naq ak xeʼkoleʼk chiru li nimla rahilal, li «xkʼihalebʼ li tenamit» teʼwanq saʼ li Ruuchichʼochʼ ut kʼajoʼ xchaqʼalil ru li osobʼtesihom li teʼxkʼul (Sal. 37:9-11, 27-29; Prov. 2:21, 22; Apoc. 7:16, 17).
7 Maakʼaʼ naxye ma kisikʼeʼk qu re xik saʼ choxa malaj wank saʼ Ruuchichʼochʼ, peʼyaal naq chiqajunilo naqaj raj wank «saʼ li jalam u» li natawmank saʼ li tasal 7 re li hu Apocalipsis? Kʼajoʼaq xchʼinaʼusal li hoonal choʼq rehebʼ li wiibʼ chi chʼuut aʼin! Kʼajoʼaq xsahil saʼ qachʼool naq xooʼokenk chirix li Xʼawabʼejilal li Qaawaʼ Jehobʼa. Kʼaru chik naxye li hu Apocalipsis chirix li nimla rahilal? (Mat. 24:21).
LI TEʼXKʼUL LI XIKʼ NEKEʼILOK RE LI YOS
8. Chanru ttiklaaq li nimla rahilal, ut kʼaru teʼxbʼaanu li xkʼihalil li kristiʼaan?
8 Joʼ ak xqil saʼ li tzolom rubʼelaj, ebʼ li awabʼej chi seebʼ teʼxrahobʼtesi li Babilonia li Nimla Tenamit, aʼ li bʼalaqʼil paabʼal li wank saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ (Apoc. 17:16, 17). Kamaʼin ttiklaaq li nimla rahilal. Ma tixbʼaanu aʼin naq chixjunilebʼ teʼraj xloqʼoninkil ru li Jehobʼa? Inkʼaʼ, moko joʼkan ta tkʼulmanq. Saʼ li tasal 6 re Apocalipsis naxye naq saʼ li hoonal aʼan, li inkʼaʼ nekeʼxloqʼoni ru li Jehobʼa teʼxsikʼ xtenqʼ rikʼinebʼ li awabʼej ut rikʼinebʼ laj yakonel, li najuntaqʼeetamank joʼebʼ li tzuul. Li Yos trilebʼ li qas qiitzʼin aʼin joʼ li xikʼ nekeʼilok re xbʼaan naq inkʼaʼ teʼokenq chirix li Xʼawabʼejilal (Luc. 11:23; Apoc. 6:15-17).
9. Kʼaʼut inkʼaʼ sa t-ileʼq li xtenamit li Yos chiru li nimla rahilal, ut kʼaru tkʼulmanq?
9 Ebʼ li xmoos li Yos inkʼaʼ sa teʼileʼq xbʼaan naq jalan teʼnaʼlebʼaq chiru li nimla rahilal. Kaʼajwiʼ aʼanebʼ yooqebʼ xloqʼoninkil ru li Jehobʼa saʼ li Ruuchichʼochʼ ut inkʼaʼ teʼokenq rikʼin «li josqʼ aj xul» (Apoc. 13:14-17). Ut naq teʼileʼq naq kawaqebʼ li xpaabʼal, li xikʼ nekeʼilok re li Jehobʼa qʼaxal teʼchalq xjosqʼil. Joʼkan naq, jun chʼuut chi tenamit teʼoq chi xrahobʼtesinkil li xtenamit li Yos saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ. Li Santil Hu naxye naq li kawil rahobʼtesink aʼin, aʼan li tixbʼaanu laj Gog re Magog (Ezeq. 38:14-16).
10. Joʼ naxye Apocalipsis 19:19-21, chanru trekʼa ribʼ li Jehobʼa naq trahobʼtesiiq li xtenamit?
10 Chanru trekʼa ribʼ li Jehobʼa naq trahobʼtesiiq li xtenamit? Aʼan naxye: «Kʼajoʼ naq tinjosqʼoʼq» (Ezeq. 38:18, 21-23). Saʼ li tasal 19 re li hu Apocalipsis naxchʼolobʼ kʼaru tkʼulmanq. Li Jehobʼa tixtaqla li Jesús chi xkolbʼal li xtenamit ut chi xsachbʼal ru li xikʼ nekeʼilok re. Li Jesús moko xjunes ta twanq; teʼokenq ajwiʼ «li kʼiila teep chi choxahil aj puubʼ», malaj, li ánjel li tiikebʼ xchʼool rochbʼenebʼ li 144,000 (Apoc. 17:14; 19:11-15). Chanru traqeʼq li yalok aʼin? Naq teʼsacheʼq ru chixjunil li kristiʼaan ut ebʼ li molam li inkʼaʼ nekeʼokenk chirix li Jehobʼa (taayaabʼasi Apocalipsis 19:19-21).
TWANQ JUN LI SUMLAAK NAQ AK XRAQEʼK LI YALOK
11. Kʼaru li qʼaxal wank xwankil saʼ li hu Apocalipsis?
11 Chanru teʼrekʼa ribʼ li tiikebʼ xchʼool naq teʼril naq xeʼkoleʼk naq keʼsacheʼk li xikʼ nekeʼilok re li Yos? Kʼajoʼaq xsahilebʼ saʼ xchʼool! Usta saʼ li choxa teʼxjap re xbʼaan xsahilebʼ saʼ xchʼool naq ak xsacheʼk ru li Babilonia, li Nimla Tenamit, abʼan toj wank kʼaru chik tkʼehoq xsahilebʼ xchʼool (Apoc. 19:1-3). Aʼan li «xsumlajik li Karneer», li qʼaxal wank xwankil saʼ li hu Apocalipsis (Apoc. 19:6-9).
12. Joqʼe tsumlaaq li Karneer? (Apocalipsis 21:1, 2).
12 Joqʼe tbʼaanumanq li sumlaak aʼin? Usta li 144,000 ak wanqebʼ chik saʼ choxa naq toj maajiʼ natiklaak li Armagedón, maawaʼaq xhoonalil re xnimankil li xsumlajik li Karneer (taayaabʼasi Apocalipsis 21:1, 2). Li sumlajik aʼin tbʼaanumanq naq ak xraqeʼk li Armagedón, naq ebʼ li xikʼ nekeʼilok re li Yos teʼsacheʼq ru chi junajwa (Sal. 45:4, 5, 14-18).
13. Kʼaru xyaalal li xsumlajik li Karneer choʼq rehebʼ li teʼtzʼaqonq?
13 Kʼaru xyaalal li xsumlajik li Karneer choʼq rehebʼ li teʼtzʼaqonq? Saʼ jun li sumlajik nalaqʼabʼamank jun li winq ut li ixq. Saʼ li sumlajik aʼin, tlaqʼabʼamanq li Jesukriist, li wank choʼq Awabʼej, ut «li ixq li ok re chi sumlaak», li 144,000. Rikʼin li chʼinaʼusil naʼlebʼ aʼin, li Jesús ut ebʼ li 144,000 teʼoq chi awabʼejink saʼ xbʼeen li Ruuchichʼochʼ chiru 1,000 chihabʼ (Apoc. 20:6).
LI XCHAQʼALIL RU TENAMIT UT LI NAQOYBʼENI
Li tasal 21 re Apocalipsis naxye naq li Akʼ Jerusalén nakubʼeek «saʼ choxa rikʼin li Yos». Chiru li jun mil chihabʼ naq t-awabʼejinq li Xʼawabʼejilal li Yos, li reetalil li tenamit aʼin numtajenaq li osobʼtesihom tixkʼam chaq saʼ xbʼeen li nekeʼpaabʼank chiru li Yos. (Chaawil raqal 14 toj 16).
14, 15. Kʼaru najuntaqʼeetamank wiʼ li 144,000 saʼ Apocalipsis 21? (Chaawil li jalam u chiru li hu).
14 Saʼ li tasal 21 re li hu Apocalipsis tqil naq najuntaqʼeetamank li 144,000 rikʼin jun chʼinaʼusil tenamit, «li akʼ Jerusalén» (Apoc. 21:2, 9). Li tenamit aʼin, «kʼojobʼanbʼil saʼ xbʼeen kabʼlaju chi rubʼelankil», ut chiruhebʼ aʼan tzʼiibʼanbʼil «xkʼabʼaʼ ebʼ li kabʼlaju chi xʼapóstol li Karneer». Kʼajoʼ tana kiwulak chiru li apóstol Juan aʼin xbʼaan naq kiril naq tzʼiibʼanbʼil li xkʼabʼaʼ saʼ jun rehebʼ li pek. Qʼaxal loqʼ li maatan aʼin! (Apoc. 21:10-14; Efes. 2:20).
15 Maajun chik tenamit joʼ aʼin xbʼaan naq li xbʼehil yiibʼanbʼil rikʼin oor, li 12 chi rokebʼaal yiibʼanbʼil rikʼin tertokil pek, li xsuttzʼakil ut li rubʼelankil yiibʼanbʼil ajwiʼ rikʼin li tertokil pek, ut yiibʼanbʼil chi tzʼaqal re ru (Apoc. 21:15-21). Abʼan laj Juan naxkʼe reetal naq toj wank napaltoʼk. Kʼaru? Aʼan naxye: «Inkʼaʼ kiwil li rochoch li Yos saʼ li tenamit, xbʼaan naq li Qaawaʼ, li Nimajwal Yos, joʼ ajwiʼ li Karneer aʼanebʼ li Santil Ochoch aran. Li tenamit inkʼaʼ chik naraj ru taakutanobʼresiiq xbʼaan li saqʼe chi moko xbʼaan li po, xbʼaan naq nakutanobʼresiik xbʼaan li xnimal xloqʼal li Yos, ut li Karneer aʼan li xsaqenk» (Apoc. 21:22, 23). Li nekeʼokenk saʼ li Akʼ Jerusalén teʼril ru li Yos (Heb. 7:27; Apoc. 22:3, 4). Joʼkan naq nayeemank naq li Jehobʼa ut li Jesús aʼan li naʼajej re loqʼonink saʼ li tenamit.
Ani teʼkʼuluq re li osobʼtesihom li tixkʼam chaq li reetalil «li nimaʼ» ut ebʼ «li cheʼ»? (Chaawil li raqal 16 ut 17).
16. Kʼaru li osobʼtesihom teʼxkʼul naq t-awabʼejinq li Xʼawabʼejilal li Yos chiru li jun mil chihabʼ?
16 Li yulbʼilebʼ ru kʼajoʼ nekeʼsahoʼk saʼ xchʼool xkʼoxlankil li tenamit aʼin. Abʼan, joʼkan raj ajwiʼ teʼxbʼaanu li teʼwanq xyuʼam arin saʼ li Ruuchichʼochʼ. Chiru li jun mil chihabʼ naq t-awabʼejinq li Xnimajwal Awabʼejilal li Yos, li Akʼ Jerusalén numtajenaq li osobʼtesihom tixkʼam chaq saʼ xbʼeen li wanqebʼ saʼ li Ruuchichʼochʼ. Laj Juan naril naq ebʼ li osobʼtesihom aʼin chanchan li roq «li xnimaʼul li yuʼamhaʼ» ut chire wankebʼ «li cheʼ nakʼehok yuʼam» naxkʼe li xxaq li «nakʼanjelak choʼq xbʼanebʼ li tenamit» (Apoc. 22:1, 2). Chixjunil li wanqebʼ aran teʼxyal xsahil chixjunil li maatan aʼin. Li teʼabʼinq chiru li Yos timil timil teʼoq chi tzʼaqlok ru li xyuʼamebʼ. Ut maakʼaʼaq chik li yajel, li rahilal chi moko tooyaabʼaq xbʼaan xrahil qachʼool (Apoc. 21:3-5).
17. Ani teʼkʼuluq re li osobʼtesihom li tixkʼam chaq li Xʼawabʼejilal li Yos chiru li jun mil chihabʼ? (Apocalipsis 20:11-13).
17 Ani teʼkʼuluq re li osobʼtesihom aʼin? Xbʼeenwa li kʼiila tenamit li teʼkoleʼq chiru li Armagedón ut ebʼ li kokʼal li teʼyoʼlaaq saʼ li akʼ ruuchichʼochʼ. Abʼan, moko kaʼaj tawiʼ aʼanebʼ. Li tasal 20 re li hu Apocalipsis naxye ajwiʼ naq ebʼ li kamenaq teʼwakliiq wiʼ chik chi yoʼyo (taayaabʼasi Apocalipsis 20:11-13). Anihebʼ teʼwakliiq wiʼ chik chi yoʼyo? «Li tiikebʼ xchʼool», li xeʼkʼanjelak chaq chiru li Jehobʼa, ut «li inkʼaʼ tiikebʼ xchʼool», li inkʼaʼ xeʼruuk xnawbʼal ru li Jehobʼa (Hech. 24:15, Wy; Juan 5:28, 29). Ma naraj xyeebʼal aʼin naq chixjunilebʼ teʼwakliiq wiʼ chik chi yoʼyo arin saʼ li Ruuchichʼochʼ chiru li jun mil chihabʼ? Inkʼaʼ. Xbʼaan naq wi yal saʼ xmaaʼusilal xchʼoolebʼ inkʼaʼ xeʼraj kʼanjelak chiru li Jehobʼa naq toj yoʼyokebʼ moko teʼwanq ta chik xyuʼam. Ak xkʼemank xhoonalebʼ ut rikʼin li xbʼaanuhomebʼ xeʼxkʼutbʼesi naq inkʼaʼ nekeʼraj wank saʼ li Chʼinaʼusil Naʼajej arin saʼ Ruuchichʼochʼ (Mat. 25:46; 2 Tes. 1:9; Apoc. 17:8; 20:15).
LI XRAQIK
18. Chanruhaq li xwanjikebʼ li kristiʼaan naq traqeʼq li 1,000 chihabʼ?
18 Saʼ xraqik li 1,000 chihabʼ, chixjunil li teʼwanq saʼ li Ruuchichʼochʼ tzʼaqalaqebʼ chik re ru li xyuʼam. Maaʼani chik tixkʼul li rahilal li kixkʼam chaq laj Adán saʼ xkʼabʼaʼ li maak (Rom. 5:12). Tsachmanq chi junajwa li maak li kixkʼam chaq laj Adán. Naru nayeemank naq ebʼ li kristiʼaan sa chik teʼwanq xbʼaan naq tzʼaqalaqebʼ chik re ru li xyuʼam naq traqeʼq li 1,000 chihabʼ (Apoc. 20:5).
19. Kʼaʼut tento naq jun sut aj chik twanq jun li yalbʼa ix?
19 Naqanaw naq li Jesús, li tzʼaqal chaq re ru li xyuʼam, junelik tiik chaq xchʼool usta naabʼal sut kiyaleʼk rix xbʼaan laj Tza. Abʼan, ma joʼkan ajwiʼ teʼxbʼaanu li kristiʼaan li tzʼaqalaqebʼ re ru xyuʼam naq teʼyaleʼq rix xbʼaan laj Tza? Li junjunq tixsume li patzʼom aʼin naq traqeʼq li 1,000 chihabʼ ut naq laj Tza t-isiiq saʼ li siwan (Apoc. 20:7). Li tiikaqebʼ xchʼool naq traqeʼq li jun mil chihabʼ teʼxyal xsahil li junelik yuʼam ut maakʼaʼ chik tchʼiʼchʼiʼinq rehebʼ (Rom. 8:21). Abʼan li teʼxqʼet ribʼ chiru li Jehobʼa teʼsacheʼq ru chi junajwa, joʼ laj Tza ut ebʼ li maaʼus aj musiqʼej (Apoc. 20:8-10).
20. Chanru nakaawekʼa aawibʼ naq xtzʼilmank rix li naxye li hu Apocalipsis?
20 Chanru nakaawekʼa aawibʼ naq xtzʼilmank rix li naxye li hu Apocalipsis? Ma nasahoʼk saʼ aachʼool rilbʼal naq wankat «saʼ li jalam u» bʼarwiʼ yook chi tzʼaqlok ru li xninqal ru propesiiy aʼin? Ma nakaawaj xbʼoqbʼalebʼ jalan chik li kristiʼaan re naq teʼxloqʼoni ajwiʼ ru li Jehobʼa? (Apoc. 22:17). Anaqwan naq xqatzʼil rix li tkʼulmanq chi seebʼ, kʼajoʼ nasahoʼk saʼ qachʼool ut naqaj xyeebʼal joʼ kixye li apóstol Juan: «Joʼkan taxaq! Chalqat, at Qaawaʼ Jesus!» (Apoc. 22:20).
BʼICH 25 Jun santil tenamit
a Saʼ li tzolom aʼin tqil li naxye li hu Apocalipsis chirix li osobʼtesihom li teʼxkʼul li tiikebʼ xchʼool chiru li Jehobʼa. Abʼan li inkʼaʼ nekeʼxkʼulubʼa li Xʼawabʼejilal li Yos teʼkanaaq saʼ xutaan.