Ma nakaakʼe reetal li xjalanil li yaal rikʼin li tikʼtiʼ?

1. Kʼaru nakaawekʼa chirix li yaal?

JOʼ aj kʼanjel chiru li Jehobʼa naqara li yaal li wank saʼ li Santil Hu ut li qapaabʼal naxchap ribʼ rikʼin aʼin (Rom. 10:17). Chʼolchʼo chiqu naq li Jehobʼa kixaqabʼank re li chʼuut xbʼaan naq aʼan «li naxkol ut naʼokenk chirix li yaal» (1 Tim. 3:15). Ut chi anchal qachʼool naqakʼulubʼa li nekeʼxye li nekeʼbʼeresink qe xbʼaan naq nekeʼxchʼolobʼ chiqu li naʼlebʼ li wank saʼ li Santil Hu ut nekeʼxkʼe qanaʼlebʼ li nokooxtenqʼa re xbʼaanunkil li rajom li Jehobʼa (Heb. 13:17).

2. Joʼ naxye Santiago 5:​19, kʼaru naru tqakʼul joʼ aj kʼanjel chiru li Jehobʼa?

² Usta ak xqakʼulubʼa li yaal ut naqanaw naq tento tqayuʼami li naʼlebʼ li naxkʼe li xmolam li Jehobʼa, naru naq twiibʼanq qachʼool chirix (yaabʼasi Santiago 5:19). Laj Tza jwal twulaq raj chiru naq inkʼaʼ chik tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li Santil Hu malaj li naʼlebʼ li naxkʼe li xmolam li Jehobʼa (Efes. 4:14).

3. Kʼaʼut tento naq kaw xaqxoqo saʼ li yaal? (Efesios 6:​13, 14).

³ (Yaabʼasi Efesios 6:​13, 14). Chi seebʼ laj Tza tixjekʼi naabʼal li tikʼtiʼ li tixbʼaanu naq ebʼ li tenamit xikʼ teʼril li Jehobʼa (Apoc. 16:​13, 14). Naqanaw ajwiʼ naq laj Tza tixbʼaanu chixjunil li wank saʼ ruqʼ re xbʼalaqʼinkil ebʼ laj kʼanjel chiru li Jehobʼa (Apoc. 12:9). Joʼkan naq aajel ru naq tqanaw li xjalanil li yaal rikʼin li tikʼtiʼ ut naq tooʼabʼinq chiru li yaal (Rom. 6:17; 1 Ped. 1:22). Tento tqabʼaanu aʼin re naq tookoleʼq chiru li nimla rahilal.

4. Kʼaru tqil saʼ li tzolom aʼin?

⁴ Saʼ li tzolom aʼin tqil wiibʼ li naʼlebʼ li naʼajmank chiqu re naq tqakʼe reetal bʼar wank li yaal li wank saʼ li Santil Hu ut re xkʼulubʼankil li naʼlebʼ li naxkʼe li xmolam li Jehobʼa. Joʼkan ajwiʼ, tqil oxibʼ li naʼlebʼ li tento tqabʼaanu re naq kaw xaqxoqo saʼ li yaal.

EBʼ LI NAʼLEBʼ LI NAʼAJMANK RE XKʼEBʼAL REETAL BʼAR WANK LI YAAL

5. Chanru xxuwankil ru li Jehobʼa nokooxtenqʼa re xkʼebʼal reetal bʼar wank li yaal?

⁵ Xxuwankil ru li Jehobʼa. Aʼin naraj xyeebʼal xraabʼal li Jehobʼa chi anchal qachʼool ut naq inkʼaʼ tqabʼaanu junaq li naʼlebʼ li tixrahobʼtesi xchʼool. Joʼkan naq tento tqatzol xkʼebʼal reetal li xjalanil li us rikʼin li inkʼaʼ us ut li yaal rikʼin li tikʼtiʼ re naq tqataw rusilal li Jehobʼa (Prov. 2:​3-6; Heb. 5:14). Maajunwa tqakanabʼ naq li qaxiw chiru li winq jwal nimaq chiru li qarahom chirix li Jehobʼa, xbʼaan naq wank sut li nawulak chiru li winq inkʼaʼ nawulak chiru li Jehobʼa.

6. Kʼaru xeʼxbʼaanu li lajeebʼ aj chʼuuk xbʼaan naq keʼxxuwa ru li winq?

⁶ Wi tqakanabʼ naq xxuwankil ru li winq tnumtaaq saʼ qabʼeen chiru xxuwankil ru li Yos, naru naq tooʼoq xpaabʼankil ebʼ li naʼlebʼ li moko chalenaq ta rikʼin li Jehobʼa. Jun eetalil, qakʼoxlaq rix li kabʼlaju aj chʼuuk li xkohebʼ rilbʼal li chʼochʼ li kixyeechiʼi li Jehobʼa naq tixkʼe rehebʼ laj Israel. Lajeebʼ rehebʼ xeʼxuwak chiruhebʼ laj Canaán ut xeʼsach saʼ xchʼool li xrahom chirix li Jehobʼa, joʼkan naq keʼxye: «Inkʼaʼ naru tooxik chi yalok rikʼin li tenamit aʼan, xbʼaan naq jwal kawebʼ ribʼ chiqu laaʼo» (Núm. 13:​27-31). Choʼq re li winq, yaal naq ebʼ laj Canaán jwal kawebʼ ribʼ chiruhebʼ laj Israel. Abʼan naq xeʼxye naq inkʼaʼ teʼruuq qʼaxok u saʼ xbʼeenebʼ li xikʼ nekeʼilok re, inkʼaʼ xeʼxkʼe saʼ ajl li Jehobʼa. Tento raj xeʼxkʼe xchʼool chirix li naraj li Jehobʼa naq teʼxbʼaanu ut teʼxjultika li ak kixbʼaanu li Jehobʼa chirixebʼ. Chi joʼkan xeʼruuk raj rilbʼal naq ebʼ laj Canaán maajunwa teʼxqʼax ru li Nimajwal Yos. Abʼan laj Josué ut laj Caleb moko juntaqʼeet ta xeʼnaʼlebʼak, ebʼ aʼan kawebʼ xpaabʼal ut nekeʼraj xtawbʼal li rusilal li Jehobʼa, joʼkan naq keʼxye re li tenamit: «Wi li Qaawaʼ narusila qu, tooxkʼam saʼ li naʼajej aʼan ut tixqʼaxtesi qe» (Núm. 14:​6-9).

7. Kʼaru tooxtenqʼa re xxuwankil ru li Jehobʼa? (Chaawil li jalam u).

⁷ Jun li naʼlebʼ li tooxtenqʼa re xxuwankil ru li Jehobʼa aʼan naq junelik tqakʼe saʼ ajl li nawulak chiru li Jehobʼa naq tqasikʼ kʼaru tqabʼaanu (Sal. 16:8). Naq taayaabʼasi jun li naʼlebʼ li wank saʼ li Santil Hu, kʼoxla: «Wi xinwank raj aran, kʼaru raj xinbʼaanu?». Jun eetalil, kʼoxla naq yookat rabʼinkil li esil li yookebʼ xyeebʼal li lajeebʼ aj chʼuuk. Ma taapaabʼ li yookebʼ xyeebʼal ut taakanabʼ naq li xxuwankil ru li winq tnumtaaq saʼ aabʼeen? Malaj laarahom chirix li Jehobʼa ut naq taawaj xsahobʼresinkil xchʼool tixqʼax ru laaxiw? Xbʼaan naq ebʼ laj Israel inkʼaʼ xeʼxkʼe reetal naq laj Josué ut laj Caleb xeʼxye li yaal, inkʼaʼ xeʼok saʼ li naʼaj li yeechiʼinbʼil chaq rehebʼ (Núm. 14:​10, 22, 23).

8. Kʼaru li naʼlebʼ tento tqayuʼami ut kʼaʼut?

⁸ Li kubʼsink ibʼ. Li Jehobʼa naxkʼutbʼesi bʼar wank li yaal rehebʼ li nekeʼxkubʼsi ribʼ (Mat. 11:25). Naq xqatzol li yaal, xqakubʼsi qibʼ ut xqakanabʼ naq ebʼ li junchʼol tooʼeʼxtenqʼa (Hech. 8:​30, 31). Usta joʼkan, weent tqabʼaanu re naq inkʼaʼ tqanimobʼresi qibʼ, xbʼaan naq aʼin truuq xbʼaanunkil naq tqakʼoxla naq li naʼlebʼ li wank saʼ li Santil Hu ut li naʼlebʼ li naxkʼe li xmolam li Jehobʼa juntaqʼeet rikʼin li naqakʼoxla.

9. Kʼaru tooxtenqʼa re naq junelik tqakubʼsi qibʼ?

⁹ Kʼaru tooxtenqʼa re naq junelik tqakubʼsi qibʼ? Xjultikankil naq li Jehobʼa qʼaxal nim xwankil (Sal. 8:​4, 5). Naru ajwiʼ tootijoq re naq junelik tqakubʼsi qibʼ ut xkanabʼankil naq jalanebʼ chik tooʼeʼxtzol. Li Jehobʼa tooxtenqʼa re naq junelik tqakʼe chiʼubʼej li naxye li Santil Hu ut li xmolam ut inkʼaʼ li naqakʼoxla. Naq taayaabʼasi li Santil Hu sikʼ ebʼ li naʼlebʼ li naxkʼutbʼesi naq li Jehobʼa nawulak chiru li kubʼsink ibʼ ut xikʼ naril li nimobʼresink ibʼ ut li qʼetqʼetil. Ut wi taakʼul jun li kʼanjel li tixbʼaanu naq ebʼ li junchʼol teʼxnaw aawu, weent taabʼaanu re naq inkʼaʼ taanimobʼresi aawibʼ.

KʼARU TQABʼAANU RE NAQ KAW XAQXOQO SAʼ LI YAAL

10. Anihebʼ naroksi li Jehobʼa re xkʼebʼal xnaʼlebʼ laj kʼanjel chiru?

¹⁰ Kʼojobʼ aachʼool rikʼin li naʼlebʼ li naxkʼe li xmolam li Jehobʼa. Saʼ xkutankilebʼ laj Israel, li Jehobʼa kiroksi laj Moisés ut laj Josué re xkʼebʼal xnaʼlebʼ li tenamit (Jos. 1:​16, 17). Ebʼ laj Israel us nekeʼelk naq nekeʼril laj Josué ut laj Moisés joʼ ruuchil li Jehobʼa. Naabʼal chihabʼ chirix aʼin, naq kixaqabʼamank li chʼuut, li Jehobʼa kiroksi li kabʼlaju chi apóstol re xbʼeresinkil li xtenamit (Hech. 8:​14, 15). Moqon chik, xeʼkʼeheʼk saʼ ajl jalanebʼ chik li cheekel winq re Jerusalén. Saʼ xkʼabʼaʼ naq ebʼ li hermaan nekeʼxpaabʼ li naʼlebʼ li nekeʼxkʼe ebʼ li cheekel winq «ebʼ li chʼuut inkʼaʼ xeʼxkanabʼ kʼiik saʼebʼ li xpaabʼal ut wulaj wulaj yookebʼ chi tamk» (Hech. 16:​4, 5). Saʼ li qakutan, li Jehobʼa ajwiʼ nokoorosobʼtesi naq naqapaabʼ li naʼlebʼ li naxkʼe li xmolam. Abʼan, chanru trekʼa ribʼ wi inkʼaʼ naqaj xpaabʼankil li nekeʼxye ebʼ li winq li xaqabʼanbʼilebʼ xbʼaan? Re xnawbʼal, qilaq li kikʼulmank naq ebʼ laj Israel yookebʼ chi xik saʼ li naʼaj li yeechiʼinbʼil chaq rehebʼ.

11. Kʼaru xeʼxkʼul li xeʼxqʼet ribʼ chiruhebʼ li xeʼxaqabʼaak xbʼaan li Jehobʼa re naq teʼxbʼeresi li xtenamit? (Chaawil li jalam u).

¹¹ Naq ebʼ laj Israel yookebʼ chi xik saʼ li naʼaj li yeechiʼinbʼil chaq rehebʼ, wankebʼ li winq xeʼok xwechʼbʼal laj Moisés ut li wankil li xkʼeheʼk re xbʼaan li Jehobʼa. Xeʼxye: «Chixjunilebʼ li komonil [moko kaʼaj tawiʼ laj Moisés] santobʼresinbʼilebʼ ut li Qaawaʼ wank saʼ xyanqebʼ» (Núm. 16:​1-3). Yaal naq chixjunil li tenamit saant choʼq re li Jehobʼa, abʼan aʼan kixxaqabʼ laj Moisés re naq tbʼeresinq rehebʼ (Núm. 16:28). Naq yookebʼ xwechʼbʼal laj Moisés, aʼ li Jehobʼa yookebʼ xwechʼbʼal. Ebʼ aʼan nekeʼxsikʼ naq tkʼemanq xwankil ut naq tnimaaq ruhebʼ, joʼkan naq moko xeʼxkʼe ta xchʼool chirix li naraj li Yos. Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin li Jehobʼa kixsachebʼ li winq li yookebʼ chi wechʼok ut li xeʼokenk chirixebʼ (Núm. 16:​30-35, 41, 49). Chʼolchʼo ajwiʼ naq saʼ li qakutan li Jehobʼa naxtzʼeqtaana ebʼ li inkʼaʼ nekeʼroxloqʼi li naxye li xmolam.

12. Kʼaʼut naru tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin xmolam li Jehobʼa?

¹² Wank xyaalal re naq tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li naxye li xmolam li Jehobʼa. Naq li nekeʼxbʼeresi li xmolam li Jehobʼa nekeʼxkʼe reetal naq tento xjalbʼal chanru natawmank ru junaq li naʼlebʼ malaj chanru nabʼaanumank junaq li kʼanjel, moko nekeʼchʼaʼajkoʼk ta chiruhebʼ xbʼaanunkil (Prov. 4:18). Nekeʼxbʼaanu aʼin xbʼaan naq nekeʼraj xsahobʼresinkil xchʼool li Jehobʼa. Joʼkan ajwiʼ, nekeʼxkʼe xchʼool re naq chixjunil li tbʼaanumanq tixchap ribʼ rikʼin li naxye li Santil Hu, xbʼaan naq joʼ aj paabʼanel kaw naqachap qibʼ rikʼin li xkʼutum li Jehobʼa.

13. Kʼaru «li kʼutum li qʼaxal chaabʼil» ut kʼaru tento tqabʼaanu rikʼin?

¹³ «Maakanabʼ xchapbʼal aawibʼ chi kaw rikʼin li kʼutum li qʼaxal chaabʼil» (2 Tim. 1:13). Kʼaru «li kʼutum li qʼaxal chaabʼil»? Li naʼlebʼ li wank saʼ li Santil Hu (Juan 17:17). Li naʼlebʼ aʼin nabʼeresink re li naqapaabʼ. Li xmolam li Jehobʼa naxkʼut chiqu naq tento tqakʼam qe rikʼin li naʼlebʼ aʼin. Us tooʼelq wi junelik naqabʼaanu.

14. Kʼaʼut wiibʼ oxibʼ laj paabʼanel xeʼxkanabʼ «li kʼutum li qʼaxal chaabʼil»?

¹⁴ Kʼaru naru tkʼulmanq wi inkʼaʼ chik naqachap qibʼ rikʼin «li kʼutum li qʼaxal chaabʼil»? Qilaq li kikʼulmank saʼ xkutankilebʼ li apóstol. Wankebʼ laj paabʼanel xeʼok xyeebʼal naq li xkutankil li Jehobʼa ak xwulak chik. Chanchan tawiʼ naq wank jun li esilhu li naxye aʼin ut naabʼalebʼ xeʼxkʼoxla naq li apóstol Pablo kitzʼiibʼank re. Usta moko chʼolchʼo ta chiruhebʼ wi yaal li naxye, naabʼalebʼ laj paabʼanel re Tesalónica keʼxpaabʼ aʼin ut xeʼok xjekʼinkil li esil rehebʼ li junchʼol. Wi xeʼxjultika raj li kixye laj Pablo naq kiwank rikʼinebʼ, inkʼaʼ raj xeʼbʼalaqʼik (2 Tes. 2:​1-5). Laj Pablo kixye rehebʼ naq inkʼaʼ teʼxpaabʼ chixjunil li nekeʼrabʼi. Ut re naq inkʼaʼ chik teʼxkʼul aʼin, saʼ xraqik li xkabʼ esilhu kixye: «Laaʼin laj Pablo, nintzʼiibʼa rikʼin wuqʼ li sahil chʼoolejil aʼin, junelik nintzʼiibʼa ebʼ li esilhu chi joʼkaʼin re naq teenaw naq laaʼin xintzʼiibʼank re» (2 Tes. 3:17).

15. Chanru tooruuq xkolbʼal qibʼ chiruhebʼ li tikʼtiʼ li chanchan tawiʼ naq yaal? Kʼe jun eetalil. (Chaawil ebʼ li jalam u).

¹⁵ Li kixtzʼiibʼa laj Pablo rehebʼ laj Tesalónica, naxkʼut chiqu naq weent tqabʼaanu ut naq toonaʼlebʼaq chiʼus naq naqabʼi junaq li naʼlebʼ li inkʼaʼ naxchap ribʼ rikʼin li xqatzol saʼ li Santil Hu. Saʼ li najter Unión Soviética, li xikʼ nekeʼilok qe, xeʼxjekʼi jun li esilhu ut keʼxyoobʼ naq li xmolam li Jehobʼa kitaqlank chaq re. Saʼ li esilhu nayeemank rehebʼ li hermaan naq teʼxxaqabʼ jun chik li molam. Usta chanchan tawiʼ naq li esilhu aʼin chalenaq saʼ li xmolam li Jehobʼa, ebʼ li hermaan li tiikebʼ xchʼool inkʼaʼ xeʼxkanabʼ naq teʼbʼalaqʼiiq xbʼaan aʼin. Xeʼxkʼe reetal naq li naxye li esilhu moko naxchap ta ribʼ rikʼin li naʼlebʼ li xeʼxtzol saʼ li Santil Hu. Saʼ li qakutan, ebʼ li xikʼ nekeʼilok qe nekeʼroksi li internet malaj jalan chik li kʼanjelobʼaal re qasachbʼal ut re naq inkʼaʼ toowanq saʼ junajil. Tooruuq xkolbʼal qibʼ wi junelik chʼolchʼo chiqu naq li naqabʼi malaj li naqayaabʼasi naxchap ribʼ rikʼin li yaal li ak naqanaw (2 Tes. 2:2; 1 Juan 4:1).

16. Joʼ naxye Romanos 16:​17, 18, kʼaru tqabʼaanu rikʼinebʼ li inkʼaʼ nekeʼxchap ribʼ chi kaw rikʼin li yaal?

¹⁶ Miqanajtobʼresi qibʼ rikʼinebʼ li tiikebʼ xchʼool chiru li Jehobʼa. Li Yos naraj naq tqaloqʼoni ru saʼ junajil ut kaʼajwiʼ tooruuq xbʼaanunkil aʼin wi kaw xaqxoqo saʼ li yaal. Ebʼ li inkʼaʼ nekeʼxchap ribʼ chi kaw rikʼin li yaal, nekeʼxbʼaanu naq wank li jachok ibʼ saʼ li chʼuut. Joʼkan naq li Yos naxye naq inkʼaʼ tqajunaji qibʼ rikʼinebʼ re naq inkʼaʼ tooʼeʼxnajtobʼresi rikʼin li yaal (yaabʼasi Romanos 16:​17, 18).

17. Kʼaru tkʼulmanq wi naqakʼe reetal bʼar wank li yaal ut kaw xaqxoqo rikʼin?

¹⁷ Wi naqakʼe reetal bʼar wank li yaal ut kaw xaqxoqo rikʼin, us toowanq saʼ li qapaabʼal (Efes. 4:​15, 16). Inkʼaʼ tqakanabʼ naq laj Tza tooxbʼalaqʼi rikʼin li xtikʼtiʼ ut li xkʼutum. Ut chiru li nimla rahilal li Jehobʼa tooxkol. Chap aawibʼ chi kaw rikʼin li yaal ut «li Xyosil li tuqtuukilal» twanq aawikʼin (Filip. 4:​8, 9).