NAʼLEBʼ RE TZOLOK 44
BʼICH 41 Chaawabʼi taxaq lintij
Chanru toonaʼlebʼaq naq tooʼeʼxrahobʼtesi
«Maakanabʼ naq li maaʼusilal tqʼaxoq u saʼ aabʼeen, qʼax bʼan ru li maaʼusilal rikʼin xbʼaanunkil li us» (ROM. 12:21).
RUʼUJIL LI TZOLOM
Chanru tatnaʼlebʼaq wi ebʼ li junchʼol tateʼxrahobʼtesi chi maakʼaʼ xyaalal.
1, 2. Kʼaru naru tqakʼul?
LI JESÚS kiʼaatinak chirix jun li malkaʼan li kokʼaj xsaʼ nawulak chi rilbʼal jun laj raqol aatin re naq tixtenqʼa xbʼaan naq yookebʼ xrahobʼtesinkil. Ebʼ li xtzolom li Jesús xeʼxtaw ru li narekʼa li malkaʼan xbʼaan naq saʼ li hoonal aʼan naabʼalebʼ li kristiʼaan nekeʼrahobʼtesiik (Luc. 18:1-5). Ut saʼ li qakutan, laaʼo ajwiʼ naqataw ru li kirekʼa li malkaʼan xbʼaan naq wank sut naqakʼul li rahobʼtesiik usta maakʼaʼ xqabʼaanu.
2 Saʼ li ruuchichʼochʼ aʼin, kʼaynaqo chi rilbʼal li xikʼ ilok ut li rahobʼtesiik, joʼkan naq inkʼaʼ nasach qachʼool naq naqakʼul aʼin (Ecl. 5:8). Maare nasach qachʼool rilbʼal naq jun li qechpaabʼanel nokooxrahobʼtesi. Yaal, aʼanebʼ moko juntaqʼeetebʼ ta rikʼinebʼ li nekeʼxtzʼeqtaana li yaal, abʼan saʼ xkʼabʼaʼ naq moko tzʼaqalebʼ ta re ru li xyuʼam wank sut maare tooʼeʼxrahobʼtesi. Naabʼal nokooruuk xtzolbʼal chirix chanru kinaʼlebʼak li Jesús naq kixkʼul li rahilal saʼ xkʼabʼaʼ li xikʼ nekeʼilok re. Wi naqakʼe qachʼool chi xkuybʼal xmaakebʼ li kristiʼaan li maawaʼebʼ aj paabʼanel, chan put ru naq inkʼaʼ tqabʼaanu rikʼinebʼ li qechpaabʼanel? Abʼanan, chanru narekʼa ribʼ li Jehobʼa naq anihaq nokooxrahobʼtesi usta maakʼaʼ xqabʼaanu? Ma naxkʼe xchʼool chirix aʼin?
3. Chanru naqanaw naq li Jehobʼa naxkʼe xchʼool chirix chanru nokooʼeeril?
3 Li Jehobʼa naxkʼe xchʼool chirix chanru nokooʼeʼril ebʼ li kristiʼaan. Salmos 37:28 naxye naq li «Qaawaʼ naxra li tiikil chʼoolej». Li Jesús kixye naq «li Yos tixkʼe xchʼool chirixebʼ [laj kʼanjel chiru] re naq saʼ junpaat traqmanq aatin saʼ xbʼeenebʼ» ut saʼ xhoonalil (Luc. 18:7, 8). Chi seebʼ li Yos tixsach chixjunil li naxrahobʼtesi qachʼool ut maajunwa chik tqakʼul li rahobʼtesiik (Sal. 72:1, 2).
4. Chanru nokooxtenqʼa li Jehobʼa?
4 Chi seebʼ twulaq li hoonal naq ttuqubʼaaq ru chixjunil li chʼaʼajkilal abʼan anaqwan li Jehobʼa nokooxtenqʼa re naʼlebʼak chiʼus naq nokooʼeʼxrahobʼtesi (2 Ped. 3:13). Joʼ eetalil, naxkʼut chiqu kʼaru tooruuq xbʼaanunkil re naq inkʼaʼ tnimanq ru junaq li chʼaʼajkilal. Joʼkan ajwiʼ, rikʼin li Santil Hu naxkʼut chiqu chanru kinaʼlebʼak li Jesús naq ebʼ li junchʼol xeʼxrahobʼtesi. Saʼ li Santil Hu wank ajwiʼ li naʼlebʼ li tooruuq xbʼaanunkil naq ebʼ li junchʼol tooʼeʼxrahobʼtesi.
WEENT TQABʼAANU RIKʼIN CHANRU NOKOONAʼLEBʼAK
5. Kʼaʼut weent tqabʼaanu rikʼin chanru nokoonaʼlebʼak naq nokooʼeʼxrahobʼtesi usta maakʼaʼ xqabʼaanu?
5 Maare jwal ra tqekʼa qibʼ ut jwal tnumtaaq qakʼaʼuxl saʼ xkʼabʼaʼ naq xqakʼul jun li maaʼusilal usta maakʼaʼ xqabʼaanu (Ecl. 7:7). Joʼkan xeʼrekʼa ribʼ laj kʼanjel chiru li Jehobʼa li tiikebʼ xchʼool joʼ laj Job ut laj Habacuc (Job 6:2, 3; Hab. 1:1-3). Usta yaal naq ak re naq naqekʼa qibʼ chi joʼkan tento naq weent tqabʼaanu rikʼin chanru nokoonaʼlebʼak re naq inkʼaʼ tqabʼaanu junaq li naʼlebʼ li moko us ta.
6. Kʼaru naxkʼut chiqu li xʼeetalil laj Absalón? (Chaawil li jalam u).
6 Naq junaq li kristiʼaan nokooxrahobʼtesi malaj naxrahobʼtesi junaq li qakomon maare naqaj xkʼebʼal reqaj li kixbʼaanu re naq tixtoj rix li xmaak. Abʼan xbʼaanunkil aʼin kaʼajwiʼ tixbʼaanu naq tnumtaaq li chʼaʼajkilal. Qakʼoxlaq li xʼeetalil laj Absalón, jun rehebʼ li ralal li awabʼej David. Aʼan jwal kijosqʼoʼk naq kixnaw naq laj Amnón kixmux li xTamar. Joʼ naxye li Xchaqʼrabʼ laj Moisés, laj Amnón tento tkamq xbʼaan li kixbʼaanu (Lev. 20:17). Moko maak ta naq laj Absalón yook xjosqʼil abʼan moko us ta naq kixkamsi laj Amnón (2 Sam. 13:20-23, 28, 29).
Laj Absalón inkʼaʼ kixkuy xjosqʼil naq kixnaw naq xeʼxmux li xTamar. (Chaawil li raqal 6).
7. Kʼaru kixkʼoxla laj salmiist naq kiril naq ebʼ li maaʼusebʼ xnaʼlebʼ junelik sa wankebʼ?
7 Maare tqakʼoxla wi wank tawiʼ rusilal kʼanjelak chiru li Jehobʼa naq naqil naq maakʼaʼ nekeʼxkʼul li nekeʼxrahobʼtesi li junchʼol. Laj salmiist kixkʼe reetal naq li maaʼusebʼ xnaʼlebʼ junelik nekeʼxyal xsahil li xyuʼam usta kʼajoʼ nekeʼxrahobʼtesi li tiikebʼ xchʼool, joʼkan naq kixye: «Ebʼ li yibʼru xnaʼlebʼ junelik sa wankebʼ» (Sal. 73:12). Kʼajoʼ kirahoʼk xchʼool laj salmiist joʼkan naq kixkʼoxla naq maakʼaʼ xyaalal kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Kixye: «Xintikibʼ xkʼoxlankil rix re xtawbʼal ru, abʼanan qʼaxal chʼaʼaj choʼq we xnawbʼal aʼan» (Sal. 73:14, 16). Kixye ajwiʼ: «Kachʼin chik maa xintichkʼok, bʼaʼbʼay aj chik maa xintʼaneʼk» (Sal. 73:2). Chanchan aʼin kixkʼul laj Alberto, jun li hermaan.a
8. Chanru kinaʼlebʼak laj Alberto naq xeʼxqʼabʼa usta maakʼaʼ kixbʼaanu?
8 Laj Alberto kixkanabʼ wank joʼ cheekel winq xbʼaan naq xeʼxqʼabʼa naq kirelqʼa li tumin re li chʼuut usta maakʼaʼ kixbʼaanu. Joʼkan ajwiʼ moko us ta naʼileʼk xbʼaanebʼ li hermaan li nekeʼxnaw li chʼaʼajkilal aʼin. Laj Alberto naxye: «Jwal ra inchʼool ut qʼaxal yook injosqʼil». Saʼ xkʼabʼaʼ naq laj Alberto jwal yook xjosqʼil inkʼaʼ chik kiwulak saʼ li chʼutam chiru oobʼ chihabʼ. Li kixkʼul naxkʼutbʼesi kʼaru naru tqakʼul wi moko weent ta naqabʼaanu rikʼin chanru nokoonaʼlebʼak naq naqakʼul li rahobʼtesiik usta maakʼaʼ qamaak.
QAKʼAMAQ QE RIKʼIN JESÚS
9. Kʼaru kixkuy li Jesús? (Chaawil ebʼ li jalam u).
9 Li Jesús kixkanabʼ jun chaabʼil eetalil choʼq qe. Kitzʼeqtaanaak xbʼaan naabʼalebʼ li kristiʼaan chi maakʼaʼ xyaalal. Jun eetalil, wankebʼ li xkomon inkʼaʼ nekeʼxpaabʼ naq aʼan li Mesiiy ut xeʼxye naq xkanoʼk ru. Li nekeʼkʼamok bʼe saʼ li bʼalaqʼil paabʼal xeʼxye naq li xwankil nachalk rikʼinebʼ li maaʼus aj musiqʼej. Ut ebʼ laj puubʼ keʼxseʼe, keʼxrahobʼtesi ut keʼxkamsi (Mar. 3:21, 22; 14:55; 15:16-20, 35-37). Abʼanan, li Jesús kixkuy chixjunil ut junelik kinaʼlebʼak chiʼus. Kʼaru naqatzol rikʼin?
Li Jesús kixkanabʼ jun chaabʼil eetalil chirix chanru tento toonaʼlebʼaq naq tooʼeʼxrahobʼtesi chi maakʼaʼ xyaalal. (Chaawil li raqal 9 ut 10).
10. Chanru kinaʼlebʼak li Jesús naq xeʼxrahobʼtesi? (1 Pedro 2:21-23).
10 (Yaabʼasi 1 Pedro 2:21-23).b Li Jesús kixkanabʼ jun chaabʼil eetalil chirix chanru toonaʼlebʼaq naq naqakʼul li rahobʼtesiik chi maakʼaʼ xyaalal. Aʼan naxnaw chiʼus joqʼe t-aatinaq ut joqʼe maakʼaʼ tixye (Mat. 26:62-64). Jun eetalil, naq keʼxyoobʼ aatin chirix, wank sut naq maakʼaʼ kixye (Mat. 11:19). Ut naq kixsume moko kixbʼaanu ta saʼ josqʼil chi moko kixye li yibʼru aatin rehebʼ li xikʼ nekeʼilok re. Li Jesús junelik kinaʼlebʼak chiʼus xbʼaan naq kixkanabʼ chixjunil «saʼ ruqʼ li naraqok aatin saʼ tiikilal». Chʼolchʼo chiru li Jesús naq li Jehobʼa naril chixjunil li yook xkʼulbʼal ut kixkʼojobʼ xchʼool naq li Jehobʼa tixtuqubʼ ru chixjunil saʼ xhoonalil.
11. Kʼaru naraj xyeebʼal naq weent tqabʼaanu rikʼin li naqaye? (Chaawil ebʼ li jalam u).
11 Naru tqakʼam qe rikʼin li Jesús wi weent tqabʼaanu naq nokooʼeʼxrahobʼtesi chi maakʼaʼ xyaalal. Wi moko xeʼxbʼaanu ta qe jun li nimla maak, maare tooruuq xkanabʼankil chi joʼkan malaj maakʼaʼ tqaye re naq inkʼaʼ tnimaaq ru li chʼaʼajkilal (Ecl. 3:7; Sant. 1:19, 20). Abʼanan, wank sut maare tento tooʼaatinaq wi naqakʼe reetal naq yookebʼ xrahobʼtesinkil junaq kristiʼaan malaj naq tqaye li yaal chirix li naqapaabʼ (Hech. 6:1, 2). Abʼan junelik qakʼehaq qachʼool chi aatinak saʼ tuulanil ut roxloqʼinkilebʼ li junchʼol (1 Ped. 3:15).c
Naq tooʼeʼxrahobʼtesi chi maakʼaʼ xyaalal, tooruuq xkʼambʼal qe rikʼin li Jesús naq tqakʼoxla chiʼus joqʼe ut chanru tooʼaatinaq. (Chaawil li raqal 11 ut 12).
12. Chanru tqakʼe qibʼ «saʼ ruqʼ li naraqok aatin saʼ tiikilal»?
12 Naru naq tqakʼam qe rikʼin li Jesús naq tqakʼe qibʼ «saʼ ruqʼ li naraqok aatin saʼ tiikilal». Chanru? Wi junaq naxye li moko us ta chiqix malaj inkʼaʼ sa nokooril, kʼojkʼo qachʼool naq li Jehobʼa naxnaw kʼaru kikʼulmank. Xnawbʼal aʼin tooxtenqʼa chi xkuybʼal li rahobʼtesink xbʼaan naq naqanaw naq moqon li Jehobʼa tixtuqubʼ ru li chʼaʼajkilal. Wi naqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li Jehobʼa moko toojosqʼoʼq ta chi moko xikʼ tqilebʼ li junchʼol. Wi junelik yook qajosqʼil rikʼinebʼ li junchʼol naru naqabʼaanu junaq li naʼlebʼ li inkʼaʼ us, maakʼaʼaq chik xsahil qachʼool ut naru ajwiʼ naq tqatzʼeq li qamiiwil rikʼin li Jehobʼa (Sal. 37:8).
13. Kʼaru tooxtenqʼa chi xkuybʼal naq nokooʼeʼxrahobʼtesi chi maakʼaʼ xyaalal?
13 Chʼolchʼo naq inkʼaʼ tooruuq xkʼambʼal qe chi tzʼaqal re ru rikʼin li Jesús. Maare wank sut tqaye malaj tqabʼaanu junaq li naʼlebʼ li moqon tqakʼoxla naq inkʼaʼ raj xqabʼaanu (Sant. 3:2). Wank sut li maaʼusilal li xeʼxbʼaanu qe inkʼaʼ tsachq saʼ qachʼool ut junelik tixkʼe qakʼaʼuxl naq toj wanko saʼ li ruuchichʼochʼ aʼin. Wi aʼan li yookat xnumsinkil, jultika naq li Jehobʼa naxnaw li kʼaru yookat xkʼulbʼal ut li Jesús naxtaw ru chi tzʼaqal re ru li nakaawekʼa xbʼaan naq aʼan ajwiʼ kixkʼul li maaʼusilal (Heb. 4:15, 16). Li Jehobʼa moko kaʼaj tawiʼ kixkʼe qe li xʼeetalil li Ralal, naxkʼe ajwiʼ qe naabʼal li naʼlebʼ li wank saʼ li Santil Hu li nokooxtenqʼa re naq toonaʼlebʼaq chiʼus naq nokooʼeʼxrahobʼtesi chi maakʼaʼ xyaalal. Qatzʼilaq rix wiibʼ li raqal re li hu Romanos.
«KANABʼOMAQ BʼAN NAQ LI XJOSQʼIL LI YOS TKʼEHOQ REQAJ REHEBʼ»
14. Kʼaru naraj xyeebʼal naq tqakanabʼ naq li «xjosqʼil li Yos tkʼehoq reqaj rehebʼ»? (Romanos 12:19).
14 (Yaabʼasi Romanos 12:19). Li apóstol Pablo kixye rehebʼ laj paabʼanel naq texkanabʼ naq «li xjosqʼil li Yos tkʼehoq reqaj». Naqakʼam qe rikʼin li naʼlebʼ aʼin naq naqakanabʼ naq li Jehobʼa traqoq aatin saʼ xhoonalil ut joʼ chanru traj aʼan. Aʼin tzʼaqal li kixbʼaanu laj John naq jun chik li hermaan xrahobʼtesi chi maakʼaʼ xyaalal. Laj John naxye: «Kiʼajmank naq tinkuy injosqʼil re naq inkʼaʼ tinbʼaanu junaq li naʼlebʼ li moko us ta abʼan jwal kichʼaʼajkoʼk chiwu. Romanos 12:19 xinxtenqʼa re naq twanq inkuyum ut re naq tinkʼojobʼ inchʼool rikʼin li Jehobʼa».
15. Kʼaʼut us naq tqoybʼeni naq li Jehobʼa traqoq aatin?
15 Qʼaxal chaabʼil roybʼeninkil naq li Jehobʼa tixtuqubʼ ru li qachʼaʼajkilal. Wi joʼkan naqabʼaanu, moko taaxik ta qachʼool chi xyalbʼal xtuqubʼankil ru li qachʼaʼajkilal. Li Jehobʼa naxyeechiʼi qatenqʼankil. Naxye qe naq tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin ut naxyeechiʼi qe xtuqubʼankil ru li chʼaʼajkilal. Wi naqapaabʼ naq li Jehobʼa traqoq aatin saʼ xbʼeenebʼ li nekeʼrahobʼtesink re li junchʼol inkʼaʼ chik yook qajosqʼil xbʼaan naq naqanaw naq tixbʼaanu li us. Aʼin xtenqʼank re laj John li xooʼaatinak wiʼ saʼ li raqal rubʼelaj. Aʼan naxye: «Wi ninkanabʼ chixjunil saʼ ruqʼ li Jehobʼa chʼolchʼo chiwu naq qʼaxal chaabʼilaq li tixbʼaanu chiru li tinbʼaanu raj laaʼin».
«QʼAX [ . . . ] RU LI MAAʼUSILAL RIKʼIN XBʼAANUNKIL LI US»
16, 17. Chanru li tijok nokooxtenqʼa chi xqʼaxbʼal ru li maaʼusilal rikʼin xbʼaanunkil li us? (Romanos 12:21).
16 (Yaabʼasi Romanos 12:21). Laj Pablo kixye: «Qʼax [ . . . ] ru li maaʼusilal rikʼin xbʼaanunkil li us». Saʼ li seeraqʼ li kixkʼe li Jesús saʼ li tzuul, kixye: «Meekanabʼ xraabʼal li inkʼaʼ sa nekeʼilok eere ut meekanabʼ tijok chirixebʼ li nekeʼrahobʼtesink eere» (Mat. 5:44). Ut aʼan tzʼaqal li kixbʼaanu. Maare naqakʼoxla rix li rahilal li kixkʼul rix li Jesús naq ebʼ laj puubʼ re Roma xeʼxtʼoj chiru cheʼ. Joʼkan ajwiʼ xeʼxtzʼeqtaana ut kʼajoʼ xeʼxrahobʼtesi. Jwal ra tzʼaqal li kixnumsi li Jesús. Moko xkʼulubʼ ta raj aʼan!
17 Li Jesús inkʼaʼ kixkanabʼ naq li maaʼusilal li xeʼxbʼaanu re tnumtaaq saʼ xbʼeen. Moko kixpatzʼ ta re li Jehobʼa naq tixrahobʼtesi ebʼ li kristiʼaan aʼin, kixye bʼan re: «At Inyuwaʼ, chaakuyebʼ xmaak xbʼaan naq inkʼaʼ nekeʼxnaw li nekeʼxbʼaanu» (Luc. 23:34). Xtzʼaamankil re li Jehobʼa naq tixtenqʼa li xrahobʼtesink qe tooxtenqʼa re naq tuqtuuq qachʼool ut inkʼaʼ chik yook qajosqʼil. Tooxtenqʼa ajwiʼ re naq inkʼaʼ chik xikʼ tqil li kirahobʼtesink qe.
18. Chanru li tijok kixtenqʼa laj Alberto ut laj John?
18 Li tijok kixtenqʼa li wiibʼ chi hermaan li xooʼaatinak wiʼ saʼ li tzolom aʼin chi xqʼaxbʼal ru li rahobʼtesiik li xeʼxkʼul. Laj Alberto naxye: «Xintijok chiru li Jehobʼa chirixebʼ li hermaan li xineʼxrahobʼtesi, naabʼal sut xinpatzʼ re naq tinxtenqʼa chi risinkil saʼ inchʼool li xkʼulmank chaq». Kʼajoʼ rusilal naq laj Alberto kiʼok wiʼ chik chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa! Laj John naxye: «Li tijok kixkʼe xtuqtuukilal inchʼool. Naabʼal sut xintijok chiru li Jehobʼa re naq tixtenqʼa li hermaan li xrahobʼtesink we ut naq tinxtenqʼa chi xkuybʼal xmaak. Li Jehobʼa xinxtenqʼa re naq inkʼaʼ tinjosqʼoʼq rikʼin li hermaan ut inkʼaʼ tinraqoq aatin saʼ xbʼeen».
19. Kʼaru tento tqabʼaanu naq toj wanko saʼ li ruuchichʼochʼ aʼin?
19 Inkʼaʼ naqanaw kʼaru ebʼ li rahilal tento tqanumsi naq toj wanko saʼ li ruuchichʼochʼ aʼin. Abʼan maakʼaʼ naxye kʼaru tqanumsi, maajunwa tqakanabʼ xpatzʼbʼal re li Jehobʼa naq tooxtenqʼa. Joʼkan ajwiʼ, tento tqakʼe qachʼool chi xkʼambʼal qe rikʼin chanru kinaʼlebʼak li Jesús naq xrahobʼtesiik ut tqayuʼami li naʼlebʼ li naxkʼe qe li Jehobʼa. Wi joʼkan naqabʼaanu, chʼolchʼooq chiqu naq li Jehobʼa junelik toorosobʼtesi (yaabʼasi 1 Pedro 3:8, 9).
BʼICH 38 Aʼan tatxkawresi
a Xjalmank wiibʼ oxibʼ li kʼabʼaʼej.
b Saʼ li tasal wiibʼ ut oxibʼ re 1 Pedro, li apóstol kiʼaatinak chirix junjunq li rahobʼtesink li xeʼxkʼul laj paabʼanel saʼ xkutankilebʼ li apóstol xbʼaan laj echal rehebʼ li kaw nekeʼtaqlank malaj xbʼaanebʼ li xsumʼaatin li maawaʼebʼ aj paabʼanel (1 Ped. 2:18-20; 3:1-6, 8, 9).
c Chaawil saʼ jw.org li bʼideo Chanru nokooxtenqʼa li rahok chi xtawbʼal li tuqtuukilal.