NAʼLEBʼ RE TZOLOK 40
Joʼ laj Pedro, qakʼehaq qaqʼe
«Elen chinkʼatq, at Qaawaʼ, xbʼaan naq laaʼin jun winq aj maak!» (LUC. 5:8).
BʼICH 38 Aʼan tatxkawresi
RUʼUJIL LI TZOLOMa
1. Chanru kinaʼlebʼak laj Pedro naq rikʼin jun li sachbʼachʼoolej kixchap naabʼal li kar?
LAJ Pedro kikaribʼk chixjunil li qʼoqyink abʼan maajun kar kixchap. Joʼkan naq li Jesús kixye re: «Jilosi laajukubʼ toj saʼ xchamal li palaw ut kutomaq leeyooy re naq texkarabʼq» (Luc. 5:4). Usta moko chʼolchʼo ta chiru laj Pedro naq tixchap junaq li kar kixbʼaanu li kiyeeheʼk re. Keʼxchap naabʼal li kar ut li yooy kiʼok chi tʼupeʼk. Naq xeʼxkʼe reetal naq aʼin jun li sachbʼachʼoolej, laj Pedro ut li wankebʼ rochbʼeen «sachso xchʼool» xeʼkanaak. Laj Pedro kixye: «Elen chinkʼatq, at Qaawaʼ, xbʼaan naq laaʼin jun winq aj maak!» (Luc. 5:6-9). Chanchan naq narekʼa naq moko xkʼulubʼ ta wank chiru li Jesús.
2. Chanru nokooxtenqʼa xtzʼilbʼal rix li eetalil chirix laj Pedro?
2 Yaal li naxye laj Pedro: aʼan «jun winq aj maak!». Li Santil Hu naxye naq wank sut kixye ut kixbʼaanu li naʼlebʼ chirix li kixyotʼ wiʼ xchʼool moqon. Ma wank sut nakaawekʼa aawibʼ joʼ laj Pedro? Ma wank junaq li naʼlebʼ saʼ laayuʼam li nachʼaʼajkoʼk chaawu xkanabʼankil? Wi joʼkan, michʼinaak aachʼool. Li eetalil chirix li xyuʼam laj Pedro naru nakatxtenqʼa. Kʼoxla rix aʼin: li Yos kiruuk raj xbʼaanunkil naq inkʼaʼ ttzʼiibʼamanq saʼ li Santil Hu li xpaltil li apóstol Pedro abʼan kitzʼiibʼamank re naq tqataw qachaabʼil naʼlebʼ (2 Tim. 3:16, 17). Naq naqatzʼil rix li kixkʼul laj Pedro, jun li winq aj maak li narekʼa ribʼ joʼ laaʼo, naqakʼe reetal naq li Jehobʼa moko naraj ta naq tzʼaqalaq re ru li qayuʼam. Li naraj aʼan naq inkʼaʼ tqakanabʼ xyalbʼal qaqʼe usta laaʼo aj maak.
3. Kʼaʼut aajel ru naq tqayal qaqʼe?
3 Kʼaʼut aajel ru naq maajunwa tqakanabʼ xyalbʼal qaqʼe? Xbʼaan naq junelik naqakawresi junaq li naʼlebʼ, moqon naqachaabʼilobʼresi. Qilaq jun eetalil. Jun li kristiʼaan maare troksi naabʼal chihabʼ re xtzolbʼal wajbʼak. Chiru li hoonal aʼan maare tpaltoʼq abʼan wi rajlal naxbʼaanu tixchaabʼilobʼresi li naxchʼeʼ. Usta tixkʼut chik li kixtzol maare wank sut tpaltoʼq. Abʼan moko xbʼaan ta aʼin inkʼaʼ chik naxkʼe xqʼe rajlal bʼan naxkawresi ribʼ. Joʼkan ajwiʼ nakʼulmank qikʼin. Usta tqakʼoxla naq ak xqaqʼax junaq li paltil wank sut tootʼaneʼq wiʼ chik. Abʼan inkʼaʼ naqakanabʼ xyalbʼal qaqʼe. Chiqajunilo naqaye malaj naqabʼaanu junaq li naʼlebʼ li naxkʼe xrahil qachʼool. Abʼanan wi inkʼaʼ naqakanabʼ xyalbʼal qaqʼe, li Jehobʼa tooxtenqʼa re naq tchaabʼiloʼq li qanaʼlebʼ (1 Ped. 5:10). Qatzʼilaq rix chanru laj Pedro inkʼaʼ xkanabʼ xyalbʼal xqʼe. Xkʼoxlankil chanru li Jesús kiruxtaana ru laj Pedro naru tooxtenqʼa re naq inkʼaʼ tqakanabʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa.
LI XPALTIL UT LI ROSOBʼTESIHOM LAJ PEDRO
Chan raj ru tatnaʼlebʼaq wi taakʼul raj li kixkʼul laj Pedro? (Chaawil li raqal 4).
4. Kʼaru naxkʼoxla laj Pedro chirix li xyuʼam ut chanru kikʼojobʼaak xchʼool xbʼaan li Jesús? (Lucas 5:5-10).
4 Li Santil Hu moko naxye ta kʼaʼut laj Pedro kixye naq aʼan «jun winq aj maak!» chi moko li maak li naxkʼoxla (taayaabʼasi Lucas 5:5-10). Maare nimla maak naxbʼaanu chaq. Li Jesús kixkʼe reetal naq yook xxiw laj Pedro maare saʼ xkʼabʼaʼ naq moko us ta nanaʼlebʼak. Abʼan naxnaw ajwiʼ naq tiikaq xchʼool laj Pedro. Joʼkan naq saʼ tuulanil kixye re: «Matxiwak». Maajunwa kisach saʼ xchʼool laj Pedro naq li Jesús kixkʼojobʼ xchʼool rikʼin. Saʼ xnumikebʼ li kutan laj Pedro ut laj Andrés xeʼxkanabʼ li kʼanjel re karibʼk ut xeʼok xtaqenkil li Mesiiy. Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin naabʼal li osobʼtesihom xeʼxkʼul (Mar. 1:16-18).
5. Kʼaru li osobʼtesihom kixkʼul laj Pedro saʼ xkʼabʼaʼ naq kixqʼax li xxiw ut naq kixtaqe li Jesús?
5 Naabʼal kiril laj Pedro saʼ xkʼabʼaʼ naq kiwank choʼq xtzolom li Jesús. Kiril chanru kixkʼirtasihebʼ li yaj, kirisihebʼ li maaʼus aj musiqʼej ut kixwaklesi chi yoʼyo ebʼ li kamenaq (Mat. 8:14-17; Mar. 5:37, 41, 42).b Kiril ajwiʼ chanruhaq xloqʼal li Jesús naq t-awabʼejinq saʼ choxa (Mar. 9:1-8; 2 Ped. 1:16-18). Maajunwa kinumeʼk saʼ xchʼool laj Pedro chixjunil li kiril chaq. Kʼajoʼ tana kisahoʼk xchʼool rilbʼal naq inkʼaʼ kichʼinaak xchʼool! Moko kiruuk ta raj rilbʼal chixjunil li osobʼtesihom.
6. Ma saʼ junpaat kixkanabʼ li xpaltil laj Pedro?
6 Usta naabʼal li sachbʼachʼoolej kiril laj Pedro, maajunwa kixkanabʼ xyalbʼal xqʼe re xkanabʼankil li xpaltil. Qilaq wiibʼ oxibʼ li eetalil. Naq li Jesús kixchʼolobʼ naq tento tixkʼul li rahilal ut tkamq re naq teʼtzʼaqloq ru ebʼ li propesiiy, laj Pedro kixqʼus (Mar. 8:31-33). Naabʼal sut xeʼpleetik laj Pedro ut li junchʼol chik chi apóstol chirix ani nim xwankil saʼ xyanqebʼ (Mar. 9:33, 34). Jun qʼoqyink chik ma nakamk li Jesús, laj Pedro kijosqʼoʼk ut kixchʼot xxik jun li winq (Juan 18:10). Ut chiru li qʼoqyink ajwiʼ aʼan kixuwak ut oxibʼ sut kixye naq inkʼaʼ naxnaw ru li ramiiw, aʼ li Jesús (Mar. 14:66-72). Aʼin kixbʼaanu naq tyotʼeʼq xchʼool ut tyaabʼaq (Mat. 26:75).
7. Naq ak xwakliik chi yoʼyo, kʼaru kʼanjel kixkʼe re laj Pedro?
7 Li Jesús moko kixtzʼeqtaana ta laj Pedro, li ra xchʼool. Naq kiwakliik chi yoʼyo li Jesús, kixkanabʼ naq laj Pedro tixkʼutbʼesi chiru naq naxra. Kixye re naq tixchʼolani li xkarneer (Juan 21:15-17). Kʼajoʼ naq kisahoʼk saʼ xchʼool laj Pedro. Joʼkan naq wank chaq Jerusalén saʼ li Pentecostés ut aʼan jun rehebʼ li xbʼeen li xeʼyuʼleʼk rikʼin santil musiqʼej.
8. Kʼaru li maak kixbʼaanu laj Pedro Antioquía?
8 Usta ak yulbʼil chik ru rikʼin santil musiqʼej, laj Pedro maajunwa kixkanabʼ xyalbʼal xqʼe re xkanabʼankil li xpaltil. Saʼ li chihabʼ 36, laj Pedro kiril chanru kiyuleʼk rikʼin santil musiqʼej laj Cornelio, jun li winq li maawaʼ aj judiiy. Aʼin naxkʼutbʼesi naq «li Yos juntaqʼeet narilebʼ chixjunil» ut naq ebʼ li kristiʼaan re jalan chik tenamit naru teʼwanq choʼq aj paabʼanel (Hech. 10:34, 44, 45). Chalen aran, maajunwa chik kiʼok xkʼaʼuxl laj Pedro re waʼak rikʼinebʼ li maawaʼebʼ aj judiiy (Gál. 2:12). Abʼan wankebʼ junjunq aj paabʼanel aj judiiy nekeʼxkʼoxla naq moko us ta naq li maawaʼebʼ aj judiiy teʼwaʼaq rikʼinebʼ laj judiiy. Naq wiibʼ oxibʼ li nekeʼkʼoxlak chi joʼkan xeʼwulak Antioquía laj Pedro inkʼaʼ chik kiwaʼak rikʼinebʼ li maawaʼebʼ aj judiiy maare xbʼaan naq naxuwak xtochʼbʼal xchʼoolebʼ laj judiiy. Naq laj Pablo kiril chanru laj Pedro yook chi naʼlebʼak saʼ kaʼpakʼal u kixqʼus chiru chixjunilebʼ (Gál. 2:13, 14). Usta joʼkan laj Pedro maajunwa kixkanabʼ xyalbʼal xqʼe. Kʼaru kitenqʼank re?
KʼARU KITENQʼANK RE LAJ PEDRO RE NAQ INKʼAʼ TIXKANABʼ XKʼEBʼAL XQʼE?
9. Joʼ naxye Juan 6:68, 69, chanru xkʼutbʼesi xtiikilal xchʼool laj Pedro?
9 Tiik xchʼool laj Pedro. Maajunwa kixkanabʼ kʼanjelak chiru li Yos. Jun eetalil, kixkʼutbʼesi li xtiikilal xchʼool naq li Jesús kixchʼolobʼ jun li naʼlebʼ li inkʼaʼ xeʼxtaw ru ebʼ li xtzolom (taayaabʼasi Juan 6:68, 69). Inkʼaʼ xeʼxbʼaanu junaq li patzʼom chi moko xeʼroybʼeni naq li Jesús tixchʼolobʼ li naʼlebʼ, naabʼalebʼ xeʼxtzʼeqtaana. Abʼan laj Pedro moko joʼkan ta kinaʼlebʼak. Aʼan kixye naq kaʼajwiʼ rikʼin li Jesús wank «li aatin nakʼehok li junelik yuʼam».
Kʼaʼut naxwaklesi qachʼool xnawbʼal naq li Jesús naxkʼojobʼ xchʼool rikʼin laj Pedro? (Chaawil li raqal 10).
10. Chanru kixkʼutbʼesi li Jesús naq naxkʼojobʼ xchʼool rikʼin laj Pedro? (Chaawil li jalam u).
10 Li Jesús maajunwa kixkanabʼ laj Pedro. Jun qʼoqyink chik ma nakamk, li Jesús ak naxnaw naq laj Pedro ut li junchʼol chik chi apóstol teʼxkanabʼ. Usta joʼkan kixye naq kʼojkʼo xchʼool rikʼin laj Pedro naq tkawuuq xchʼool ut naq maajunwa tixkanabʼ kʼanjelak chiru (Luc. 22:31, 32). Li Jesús naxnaw naq «li musiqʼej yoʼoon wank, aʼut li tzʼejwalej lubʼlubʼ wank» (Mar. 14:38). Joʼkan naq, usta laj Pedro kixye naq moko naxnaw ta ru, li Jesús moko kixtzʼeqtaana ta. Naq kiwakliik chi yoʼyo li Jesús kixkʼutbʼesi ribʼ chiru laj Pedro chanchan tawiʼ naq wank xjunes (Mar. 16:7; Luc. 24:34; 1 Cor. 15:5). Chʼolchʼo naq aʼin kitenqʼank re li apóstol re naq tkawuuq xchʼool.
11. Chanru kixkʼutbʼesi li Jesús re laj Pedro naq li Jehobʼa tixchʼolani?
11 Li Jesús kixye re laj Pedro naq li Jehobʼa tixchʼolani. Naq ak xwakliik chi yoʼyo, li Jesús kixbʼaanu wiʼ chik jun sachbʼachʼoolej naq laj Pedro ut li apóstol teʼxchap naabʼal li kar (Juan 21:4-6). Chʼolchʼo naq li sachbʼachʼoolej aʼin kixkʼutbʼesi chiru laj Pedro naq moko tchʼaʼajkoʼq ta chiru li Jehobʼa xchʼolaninkil. Maare saʼ li hoonal aʼan li apóstol kixjultika naq li Jesús kixye re naq li Jehobʼa tixchʼolani wi tixsikʼ «xbʼenwa li xnimajwal awabʼejihom li Yos» (Mat. 6:33). Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin moko xkoho ta xchʼool laj Pedro chirix li karibʼk kikʼanjelak bʼan chi kaw chiru li Yos. Joʼkan naq saʼ li Pentecostés re li chihabʼ 33 kipuktesink chi maakʼaʼ xxiw ut chi joʼkaʼin kixtenqʼahebʼ chi mil li poyanam re naq teʼxkʼulubʼa li chaabʼil esil (Hech. 2:14, 37-41). Ut saʼ xnumikebʼ li kutan kixtenqʼahebʼ laj Samaria ut ebʼ li kristiʼaan li maawaʼebʼ aj judiiy re naq teʼoq choʼq aj paabʼanel (Hech. 8:14-17; 10:44-48). Chʼolchʼo naq li Jehobʼa kiroksi laj Pedro re naq naabʼal li kristiʼaan teʼoq saʼ li xtenamit.
KʼARU NAQATZOL
12. Chanru nokooxtenqʼa li eetalil chirix laj Pedro wi yooko xyalbʼal qaqʼe chi xkanabʼankil junaq li paltil?
12 Li Jehobʼa naru tooxtenqʼa ajwiʼ re naq inkʼaʼ tchʼinaaq qachʼool. Wank sut tchʼaʼajkoʼq chiqu, qʼaxal wiʼ chik wi ak yooko xyalbʼal qaqʼe chiru naabʼal chihabʼ re xkanabʼankil junaq qapaltil. Ut maare tqakʼoxla naq li qapaltil qʼaxal nim chiru li xpaltil laj Pedro. Abʼan li Jehobʼa naru tooxtenqʼa re naq inkʼaʼ tqakanabʼ xyalbʼal qaqʼe (Sal. 94:17-19). Qilaq jun li eetalil, naq toj maajiʼ naʼok choʼq aj paabʼanel jun li hermaan kiwank joʼ ixqiwinq chiru naabʼal chihabʼ. Usta xtzʼeqtaana wank sut nachalk saʼ xchʼool li yibʼru aj naʼlebʼ. Kʼaru kitenqʼank re, re naq inkʼaʼ tixkanabʼ xyalbʼal xqʼe? Aʼan naxye «li Jehobʼa naxkʼe xkawil qachʼool». Naxye ajwiʼ: «Rikʼin xtenqʼ li xsantil musiqʼej li Jehobʼa […], xintzol naq naru tinwanq […] saʼ xbʼehil li yaal». Kixye ajwiʼ aʼin: «Li Jehobʼa kixkanabʼ naq tinkʼanjelaq chiru […], usta laaʼin aj maak junelik nikinxkawresi».
Laj Horst Henschel kixtikibʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa saʼ 1 re enero 1950. Ma nakaakʼoxla naq kirahoʼk xchʼool saʼ xkʼabʼaʼ naq kixkʼe chixjunil li xhoonal saʼ xkʼanjel li Jehobʼa? (Chaawil li raqal 13 ut 15).d
13. Chanru tooruuq xkʼambʼal qe rikʼin laj Pedro? (Hechos 4:13, 29, 31; chaawil li jalam u).
13 Joʼ xqil, laj Pedro naabʼal sut kixuwak chiruhebʼ li winq. Abʼan kixtzʼaama xtenqʼ re li Jehobʼa ut kinaʼlebʼak chi maakʼaʼ xxiw (taayaabʼasi Hechos 4:13, 29, 31). Laaʼo tooruuq ajwiʼ xqʼaxbʼal li qaxiw. Qilaq li kixkʼul laj Horst, jun saaj aj Testiiw li kiwank chaq Alemania saʼ xkutankilebʼ laj nazi. Naabʼal sut xbʼaan naq kimineʼk ru saʼ li tzolebʼaal kixye Heil Hitler. Moko kiqʼuseʼk ta xbʼaan xnaʼ xyuwaʼ keʼtijok bʼan rikʼin ut xeʼxtzʼaama re li Jehobʼa naq teʼxkʼe xkawilal xchʼool. Saʼ xkʼabʼaʼ naq kitenqʼaak xbʼaan li xnaʼ xyuwaʼ ut naq kixtzʼaama xtenqʼ re li Jehobʼa, saʼ xnumikebʼ li kutan kikawuuk xchʼool laj Horst ut inkʼaʼ chik kipaltoʼk. Moqon kixye: «Li Jehobʼa maajunwa xinxtzʼeqtaana».c
14. Chanru teʼruuq ebʼ li cheekel winq xwaklesinkilebʼ xchʼool li xeʼchʼinaak xchʼool?
14 Li Jehobʼa ut li Jesús maajunwa teʼxkʼoxla naq maakʼaʼ nokooʼok wiʼ. Naq laj Pedro kixye naq inkʼaʼ naxnaw ru li Jesús tento raj tixkʼoxla chiʼus kʼaru tixbʼaanu saʼ li xyuʼam. Ma tixkanabʼ naq tchʼinaaq xchʼool? Malaj tkʼanjelaq chiru li Jesús? Li Jesús kiʼelajink chiru li Jehobʼa re naq laj Pedro inkʼaʼ tchʼinaaq saʼ xpaabʼal. Moqon chik kixye re laj Pedro naq kitijok chaq chirix ut naq chʼolchʼo chi ru naq tixkawresihebʼ xchʼool li rechpaabʼanel (Luc. 22:31, 32). Kʼajoʼ tana kikawuuk xchʼool laj Pedro naq kixjultika li kixye li Jesús! Joʼkan ajwiʼ laaʼo tento tqakʼoxla kʼaru tqabʼaanu saʼ li qayuʼam. Saʼ li hoonal aʼan li Jehobʼa maare troksi ebʼ li cheekel winq re xkawresinkil qachʼool re naq maajunwa tqatzʼeqtaana (Efes. 4:8, 11). Laj Paul, li nakʼanjelak joʼ cheekel winq saʼ li chʼuut, naxkʼe xchʼool chi xkʼojobʼankilebʼ xchʼool li junchʼol. Naq naril naq junaq li hermaan nachʼinaak xchʼool, naxwaklesi xchʼool re naq tixjultika chanru li Jehobʼa kixkʼam chaq saʼ li yaal. Joʼkan ajwiʼ naxjultika re naq li Jehobʼa maajunwa tixtzʼeqtaana malaj tixkʼoxla naq maakʼaʼ naʼok wiʼ saʼ xkʼabʼaʼ naq aʼan tiik xchʼool ut naxra. Li cheekel winq aʼin ak rilom chanru ebʼ li hermaan li xeʼchʼinaak xchʼool xeʼelk chiʼubʼej rikʼin xtenqʼ li Jehobʼa.
15. Chanru naxkʼutbʼesi li xeʼxkʼul laj Pedro ut laj Horst naq junelik natzʼaqlok li naxye Mateo 6:33?
15 Ak xqil naq li Jehobʼa kixchʼolani laj Pedro ut ebʼ li junchʼol chi apóstol. Joʼkan ajwiʼ tixbʼaanu qikʼin wi tqakʼe chiʼubʼej li xkʼanjel (Mat. 6:33). Naq xraqeʼk li xkabʼ nimla yalok u, laj Horst, li ak xooʼaatinak wiʼ chaq kiʼok xkʼoxlankil kʼanjelak joʼ aj kʼamol bʼe saʼ li puktesink. Abʼan saʼ xkʼabʼaʼ naq nebʼaʼ kiʼok xkʼaʼuxl ma truuq kʼanjelak chiru li Jehobʼa ut xwenteninkil ribʼ. Kʼaru kixbʼaanu? Kixyal rix li Jehobʼa ut kipuktesink chiru chixjunil li xamaan naq kiʼulaʼaniik li cheekel winq li naʼulaʼaniik chʼuut. Naq xraqeʼk li xamaan, sachso xchʼool kikanaak naq li cheekel winq li naʼulaʼaniik chʼuut kixqʼaxtesi re jun li hu ut kixkʼe reetal naq wank tumin chisaʼ, li inkʼaʼ nanawmank ani kikʼehok re. Rikʼin li tumin aʼin truuq kʼanjelak naabʼal po joʼ aj kʼamol bʼe saʼ li puktesink. Laj Horst kixkʼe reetal naq junelik tchʼolaniiq xbʼaan li Jehobʼa. Ut chalen aran kixkʼe li xkʼanjel li Jehobʼa chiʼubʼej (Mal. 3:10).
16. Kʼaʼut wank xwankil naq tqatzʼil rix li eetalil chirix laj Pedro ut ebʼ li esilhu li kixtzʼiibʼa?
16 Kʼajoʼ kisahoʼk xchʼool laj Pedro xbʼaan naq li Jesús moko kiʼabʼink ta chiru naq kixye re «Elen chinkʼatq, at Qaawaʼ»! Li Kriist kixkawresi laj Pedro re naq tiikaq xchʼool joʼ apóstol ut re naq aʼanaq jun chaabʼil eetalil choʼq rehebʼ li rechpaabʼanel. Naru naqataw qanaʼlebʼ rikʼin chixjunil li kikʼuteʼk chiru xbʼaan li Jesús. Laj Pedro kiʼaatinak chirix wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ aʼin saʼebʼ li esilhu li kixtaqla rehebʼ li chʼuut saʼ li xbʼeen jun siʼeent chihabʼ. Saʼ li jun chik tzolom tqatzʼil rix wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li naqataw saʼebʼ li esilhu ut chanru tooruuq xyuʼaminkil anaqwan.
BʼICH 126 Chooyoʼleq, kawaq qachʼool ut xaqxoqo
a Li tzolom aʼin kʼubʼanbʼil re xkawresinkil xchʼoolebʼ li hermaan li yookebʼ xyalbʼal xqʼe re xkanabʼankil jun li xpaltil ut re xjultikankil rehebʼ naq teʼruuq xkanabʼankil ut tiikaq xchʼool rikʼin li Jehobʼa.
b Naabʼal rehebʼ li raqal li wank saʼ li tzolom aʼin isinbʼil chaq saʼ li hu Marcos. Chanchan naq laj Pedro kixye re laj Marcos chixjunil li kiril ut aʼan kixtzʼiibʼa.
c Li resil xyuʼam laj Horst Henschel, li naxkʼabʼaʼi «Kawresinbʼilin xbʼaan li xtiikilal inchʼool xbʼaan li xjunkabʼal li Yos» xʼelk saʼ li hu Ajsi aawu! 22 re febrero 1998, maakʼaʼ saʼ qʼeqchiʼ.
d XCHʼOLOBʼANKIL EBʼ LI JALAM U: Saʼebʼ li eetalil nakʼutbʼesimank chanru li xnaʼ xyuwaʼ laj Horst Henshel xeʼtijok rikʼin ut xeʼxwaklesi xchʼool.