Marsi

Keti mpangi mosi ke pesaka nge makasi? Kana nge sala ve bikesa ya kuyala mawi na nge, mabanza na nge ta soba ve. Biblia ke tuba nde nge lenda yedisa kinduku na nge ti bantu ya nkaka, ata nkutu ti bambeni na nge kana nge ke yamba bo na nzo na nge. (Bing. 25:21, 22) Kana nge bingisa muntu na nzo na nge, yo lenda sadisa nge na kuvanda diaka ve ti bangindu ya mbi sambu na yandi mpi beno ta kuma banduku. Nge lenda kuma kumona bikalulu na yandi ya mbote yina Yehowa monaka ntangu yandi bendaka yandi na dibundu. (Yoa. 6:44) Kana zola ke pusa nge na kubingisa muntu mosi na nzo na nge, mingi-mingi muntu yina yindulaka ve nde nge lenda bingisa yandi, yo ta sadisa beno na kukuma banduku ya ngolo. Inki lenda sadisa nge na kuzaba nde zola me pusa nge na kubingisa muntu? Nge lenda sadila ndongisila yina kele na mukapu ya bubu. Beto fwete zaba mambu yina bampangi me luta beto. Ziku beto lenda landa mbandu na bo ya lukwikilu, ya kukanga ntima to bikalulu na bo ya nkaka ya mbote. Kuyindula bikalulu na bo ya mbote ta sadisa beto na kuzola bo mingi mpi kuyamba bo na banzo na beto. w18.03 17 § 18-19

Sambu na bibuti ya nkaka, kubasisa mwana na dibundu kele diambu ya kuluta mpasi yina ke mekaka kwikama na bo. Mpangi-nkento mosi yina mwana na yandi ya nkento katukaka na nzo sambu bo basisaka yandi na dibundu ke tuba nde: “Mono sosaka minsiku na mikanda na beto yina lenda sadisa mono na kulutisa ata mwa ntangu ti mwana na mono mpi ntekolo na mono.” Kansi bakala na yandi sadisaka yandi na mawete yonso na kubakisa nde bo fwete solula diaka ve ti mwana na bo mpi bo fwete bikala ya kwikama na Yehowa. Mwa bamvula na nima, bo vutulaka mwana yina na dibundu. Mama na yandi ke tuba nde: “Yandi ke zitisaka beto mingi sambu yandi me bakisaka nde beto ke lemfukilaka Nzambi.” Kana bo me basisa mwana na nge na dibundu, keti nge ta “tula ntima na nge ya mvimba na Yehowa”? Keti nge ta monisa Yehowa nde nge ke tulaka ve “ntima na mayele na nge mosi”? (Bing. 3:5, 6) Yo yina bibuti, beno landa kundima nde disipline mpi lutwadisu ya Yehowa kele mbote ata kuzitisa yo ke pesaka mpasi. Ndima disipline ya Nzambi kansi kuwa ve makasi. w18.03 31 § 12-13

Biblia ke tubila ve mvula yina muntu fwete vanda na yo sambu na kubaka mbotika. Bangogo ya Kigreki ya bo me balula na Matayo 28:19 nde ‘kukumisa bantu balongoki,’ ke tendula kulonga muntu ti lukanu ya kusadisa yandi na kukuma longoki. Longoki kele muntu yina ke longukaka malongi ya Yezu, ke bakisaka yo mpi ke lemfukilaka Yezu. Yo yina, ntangu bana ke butukaka, bibuti fwete longa bo ti lukanu ya kusadisa bo na kudipesa na Yehowa mpi kukumisa bo balongoki ya Kristu. Ata bana ya fioti lenda baka ve mbotika, Biblia ke monisa nde bo lenda bakisa kieleka ya Biblia mpi kuzola yo. Mu mbandu, Timoteo bakaka lukanu ya kusadila Yehowa ntangu yandi vandaka ntete leke. Timoteo kumaka ti lukwikilu ya ngolo. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Ziku, yandi bakaka mikumba ya nene na dibundu ntangu yandi kumaka ti bamvula kiteso ya 20.—Bis. 16:1-3. w18.03 9 § 4-5

Ntangu beto ke kumaka kusadila Nzambi, beto ke salaka bansoba mingi na luzingu. Ata na nima ya mbotika, beto ke landaka kusala bansoba. Sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, beto fwete landa kusala bansoba. (Bafil. 3:12, 13) Beto yonso, bambuta mpi baleke, fwete kuditadila na masonga yonso. Kudiyula nde: ‘Keti mono ke yela na kimpeve? Keti mono ke sala bikesa sambu na kukuma bonso Kristu? Bikalulu na mono mpi mambu yina mono ke salaka na Nzo ya Kimfumu ke monisaka nde mono kele muntu ya nki mutindu? Masolo na mono ke monisaka nde mono ke zolaka kibeni nki mambu? Mutindu na mono ya kulonguka, ya kulwata, ya kuyidika nitu mpi ya kutadila bandongisila ke monisaka nde mono kele muntu ya nki mutindu? Inki mono ke salaka kana mono me kutana ti mpukumuna? Keti mono kele muntu ya kuyela na kimpeve?’ (Baef. 4:13) Bangiufula yai lenda sadisa beto na kuditadila kana beto me yelaka na kimpeve to ve. w18.02 24 § 4-5

Beto ke zinga na nsungi ya kuluta mpasi. Ata mpidina, na bilumbu na beto, Yehowa ke vukisa bantu mingi ya ‘makanda yonso, ya mabuta yonso, ya bansi yonso, mpi ya bandinga yonso,’ mutindu Biblia tubaka yo na ntwala. Bantu yina yandi ke vukisa me kuma “dikanda ya ngolo” ti bantu kuluta bamilio nana, bo kele na kiese mpi “bo ke sadilaka [Nzambi] kisalu ya santu mpimpa ti mwini.” (Kus. 7:9, 15; Yez. 60:22) Na bilumbu na beto, bantu mingi kibeni me baka lukanu ya kuzola Nzambi mpi bantu. Biblia tubaka nde na bilumbu na beto, bantu ya nkaka ta zola ve Nzambi, bo ta zola bima ya nkaka. Zola yai kele ya mbi. Ntumwa Polo sonikaka nde na bilumbu ya nsuka, na kisika ya kuzola Nzambi, bantu ta vanda “bantu ya ke kudizolaka, bantu ya ke zolaka mbongo” mpi “bantu ya ke zolaka biese.” (2 Tim. 3:1-4) Bantu ya ke zolaka Nzambi ke monisaka ve zola yai. Zola ya mutindu yai ke pusaka bantu na kusosa mambote na bo mosi mpi yo ke natilaka bantu mingi bampasi. w18.01 22 § 1-2

Sambu Noa zabaka Yehowa, lukwikilu na yandi kumaka ngolo mpi Nzambi sadisaka yandi na kukuma mayele. Yo taninaka yandi, mingi-mingi na kusala ve mambu yina Yehowa ke buyaka. Noa vandaka na mfunu ya kukuma nduku ya Nzambi, yo yina yandi buyaka kusala kinduku ti bantu yina vandaka ve kukwikila na Yehowa mpi kubuya lutwadisu na yandi. Noa landaka ve mambu ya mbi yina bademo (bawanzio ya mbi) vandaka kupusa bantu na kusala. Bantu vandaka kuyituka na mambu yina bademo vandaka kusala mpi ziku bo vandaka kusambila bo. (Kuy. 6:1-4, 9) Noa zabaka mpi nde Yehowa zolaka nde bantu kubuta sambu na kufulusa ntoto. (Kuy. 1:27, 28) Kansi ntangu bademo kwelaka bankento mpi butaka bana, Noa bakisaka nde yo vandaka mbi. Nkutu yo monanaka diaka pwelele ntangu bana yina bo butaka kumaka nene, nda mpi ngolo mingi kuluta bana yonso ya nkaka. Nsuka-nsuka, Yehowa songaka Noa nde yandi ta fwa bantu yonso ya mbi na mvula ya ngolo. Noa kwikilaka na mambu yina Yehowa tubaka, yandi tungaka maswa mpi gulukaka ti dibuta na yandi.—Baeb. 11:7. w18.02 9 § 8

Kana nge salaka disumu ya nene, Yehowa kele ya kuyilama na kulolula nge. Yandi ke zola kusadisa nge na kuvutula kinduku ti yandi. Kansi nge fwete ndima lusadisu yina yandi ke pesaka na nzila ya bankuluntu. (Bing. 24:16; Yak. 5:13-15) Kusukinina ve ata fioti. Lusadisu yai kele mfunu sambu na luzingu na nge ya mvula na mvula. Inki nge ta sala kana nge ke landa kudiyangisa sambu na disumu yina Nzambi me lolulaka nge? Bantangu ya nkaka, Polo lembaka nitu sambu na masumu yina yandi salaka ntama. Yandi tubaka nde: “Mono kele muntu ya kuluta fioti na kati ya bantumwa, mpi yo me fwana ve nde bo binga mono ntumwa, sambu mono monisaka dibundu ya Nzambi mpasi.” (1 Bak. 15:9) Yehowa zabaka nde Polo vandaka muntu ya kukonda kukuka. Ata mpidina, Yehowa ndimaka Polo mpi yandi zolaka nde Polo kuzaba yo. Kana nge ke kudiyangisaka sambu na mambu yina nge me salaka ntama kansi nge me zabisaka yo Yehowa mpi bankuluntu, ntembe kele ve nde Yehowa me lolulaka nge mpenza. Ndima na ntima ya mvimba nde Yehowa me lolulaka nge.—Yez. 55:6, 7. w18.01 11 § 17-18

Sambu na kuvanda nduku ya Yehowa, beto fwete widikila yandi mpi kusolula ti yandi. Kulonguka Biblia kele mutindu ya mbote ya kuwidikila Yehowa. Kulonguka ke tendula kutanga mpi kuyindula mambu yina kele na Biblia mpi na mikanda na beto. Kutanga Biblia ke tendula ve kaka kusimba mambu na ntu, mutindu bana ya nzo-nkanda ke salaka. Kansi yo kele bonso nzietelo mosi ya kitoko ya nge ke sala, ya ke sadisa nge na kumona bima mingi ya mpa ya me tala Yehowa. Kusala mpidina ta kumisa nge pene-pene na Nzambi mpi yandi ta pusana pene-pene na nge. Yehowa me pesaka beto bisadilu mingi yina lenda sadisa beto na kulonguka. Mu mbandu, jw.org, kele ti kitini “Inki Biblia Ke Longaka Mpenza?” Yo kele ti masolo yina lenda sadisa nge na kukumisa lukwikilu na nge ngolo.—Nk. 119:105. w17.12 25 § 8-9

Sambu na nki bambisi ta zinga na ngemba? Biblia ke yika nde: “Sambu ntoto ta fuluka kibeni ti nzayilu ya Yehowa.” Bambisi lenda longuka ve mambu ya Yehowa, kansi na mutindu ya kifwani, mbikudulu yai ya Biblia ke tadila bansoba yina bantu ta sala na bikalulu na bo. (Yez. 11:6, 7) Bampangi mingi vandaka ntete nku bonso bibulu kansi bo me kumaka bantu ya ngemba. Nge lenda tanga mambu na bo na jw.org. na masolo ya kele na ntu-diambu “Biblia Ke Sobaka Luzingu ya Bantu.” Bampangi mingi vandaka nku kansi ntangu yai bo me lwataka “kimuntu ya mpa yina bo gangaka na kuwakana ti luzolo ya Nzambi na lunungu mpi na kwikama ya kieleka.” (Baef. 4:23, 24) Ntangu bantu ke longukaka na kuzaba Nzambi, bo ke bakisaka nde bo fwete zitisa bansiku na yandi. Yo ke sadisaka bo na kusoba balukwikilu, mabanza mpi mambu ya bo vandaka kusala. Yo ke vandaka ve pete na kusala bansoba yai, kansi mpeve ya Nzambi ke sadisaka bayina ke zolaka kusepedisa yandi. w18.01 31 § 15-16

Biblia ke tuba nde bantu yina ke futumuka sambu na kukwenda na zulu ke futumukaka “konso muntu na ndonga na yandi.” Yo ke pesa beto ngindu nde lufutumuku ya bantu yina ta zinga na ntoto ta salama mpi na ndonga. Beto lenda kudiyula nde: Keti bantu yina ke fwa pene-pene ya Luyalu ya Yezu ya Bamvula Funda ta vanda bantu ya ntete yina ta futumuka, sambu bantu ya me zaba bo kuyamba bo? Keti bansadi ya kwikama ya ntangu ya ntama yina twadisaka bansadi ya Nzambi ta futumuka na ntwala sambu na kutula ndonga na nsi-ntoto ya mpa? Inki ta kumina bantu yina sadilaka ve Yehowa? Bo ta futumuka nki ntangu mpi na nki kisika? Beto lenda kudiyula bangiufula mingi. Kansi beto fwete kudiyangisa ve. Yo kele mbote na kuvingila mpi kumona mutindu Yehowa ta sala mambu. Beto fwete landa kukumisa lukwikilu na beto ngolo. Yehowa me silaka nde yandi ta vila ve bantu yina ke fwa mpi bo ta zinga diaka.—Yoa. 5:28, 29; 11:23. w17.12 12 § 20-21

Inki mutindu ndongisila yai lenda sadisa dibuta ya mvimba? Yehowa ke zabisa babakala nde: “Beno landa kuzola bankento na beno mpi beno dasukila bo ve.” Bakala ya mbote ke pesaka nkento na yandi lukumu. Inki mutindu? Yandi ke widikilaka yandi sambu na kumonisa nde yandi ke bakaka na mbalu mambu yina nkento na yandi ke tubaka. (1 Pie. 3:7) Ata yandi ta sala ve mambu yonso yina nkento ke lomba, kuwidikila nkento na yandi ta sadisa bakala na kubaka balukanu ya mbote. (Bing. 15:22) Bakala ya mbote ke pusaka ve nkento na kuzitisa yandi. Kansi yandi ke salaka mambu yina ke pusaka nkento na kuzitisa yandi. Kana bakala ke zola nkento ti bana na yandi, ntembe kele ve nde bo ta vanda na kiese ya kusadila Yehowa mpi ta baka lufutu ya luzingu. w17.11 28 § 12; 29 § 15

Ntumwa Polo sonikilaka Bakristu ya Kolose ntangu yandi vandaka na boloko na Roma pene-pene ya mvu 60 tii na 61. Yandi tendudilaka bo kikuma yina bo fwete vanda ti “mayele ya kubakisa yina mpeve ya Nzambi ke pesaka,” disongidila mayele ya kutadila mambu mutindu Yehowa ke tadilaka yo. (Bakol. 1:9) Polo tubaka nde: “Mono ke tuba mambu yai sambu muntu mosi ve kukusa beno ti bangindu ya ke ndimisa. Beno keba nde muntu mosi ve kukumisa beno bampika na nzila ya mayele ya nsi-ntoto mpi ya bangindu ya luvunu ti ya mpamba-mpamba na kuwakana ti bansiku ya bantu, na kuwakana ti mambu ya ntete-ntete ya nsi-ntoto kansi ve na kuwakana ti Kristu.” (Bakol. 2:4, 8) Na nima, Polo tendulaka sambu na nki bangindu ya nkaka yina me panzanaka mingi ke vandaka mbi mpi bikuma yina bantu mingi ke zolaka yo. Mu mbandu bantu mingi ke yindulaka nde bo me luta bantu ya nkaka na mayele. Yo yina Polo sonikilaka bampangi sambu na kusadisa bo na kubuya mabanza ya nsi-ntoto mpi bikalulu ya mbi.—Bakol. 2:16, 17, 23. w17.11 20 § 1

Inki Mukristu fwete yambula sambu Yehowa kulanda kuwila yandi mawa? Yandi fwete yambula ata mambu yina yandi ke zolaka kana yo ke nata yandi na kusala disumu. (Mat. 18:9) Mu mbandu, kana banduku ke pusa nge na kusala mambu yina Yehowa ke zolaka ve, keti nge ta yambula bo? Kana nge ke zolaka malafu mingi, keti nge lenda tina mabaku yina lenda pusa nge na kunwa malafu mingi? Kana nge ke kukaka ve kuyala banzala na nge ya kuvukisa nitu, keti nge lenda buya bafilme, basite Internet mpi mambu ya nkaka yina lenda tedimisa bampusa na nge ya nitu? Kuvila ve nde bibansa yonso ya beto ke salaka sambu na kulemfukila Yehowa kele mfunu. Sambu kana Yehowa me yambula beto, luzingu na beto ta beba. Kansi kuzaba nde Yehowa ta landa kumonisila beto “zola ya kwikama ya mvula na mvula,” ke pesaka kiese mingi.—Yez. 54:7, 8. w17.11 11 § 12

Keti nge me bakisa nde Zekaria 5:4 ke tuba nde bo ta singa nzo ya muyibi mpi nde kusinga yango ta ‘bikala na kati ya nzo na yandi mpi yo ta dia yo’? Kana bansadi ya Yehowa ke sala mambu ya mbi, yandi ta monisa yo mpi ta sambisa bo. Ata leta, bamfumu ya kisalu, bankuluntu to bibuti lenda mona ve mambu yina muyibi ke sala, kansi Yehowa ke monaka. Nzambi ta sala yonso sambu na kumonisa yo pwelele. (Baeb. 4:13) Beto ke sepelaka kuzinga ti bantu yina ke salaka bikesa na kuvanda bantu ya “masonga na mambu yonso”! (Baeb. 13:18) Yehowa ke sepelaka ve na mitindu yonso ya kuyiba. Beto kele na kiese ya kuzaba mpi kusala mambu yina Yehowa ke zolaka mpi kubuya mambu yina yandi ke buyaka. Beto ke zitisaka bansiku na yandi mpi ke salaka ve mambu yina lenda fingisa zina na yandi. Kana beto sala mpidina, beto ta guluka ntangu Yehowa ta fwa bantu ya mbi. w17.10 22 § 6-7

Kuzinga na ngemba ti bampangi kele mfunu mingi. Ata bo me sadila beto mambu mbote ve, beto fwete sala bikesa sambu na kutula ngemba. (Bar. 12:17, 18) Kana beto me tuba mambu yina me pesa muntu ya nkaka mpasi, beto fwete lomba ndolula. Kansi yo fwete vanda ya masonga. Ngemba kele mfunu mingi na makwela. Yo kele mbi kibeni kana na meso ya bantu bankwelani ke monisa bonso nde bo ke zolanaka kansi na kinsweki bo ke solulaka ve, bo ke tubaka mambu yina ke pesaka nkwelani ya nkaka mpasi to nkutu bo ke nwanaka. Beto fwete lolula mpi na ntima ya mvimba. Kana muntu me pesa beto makasi, beto fwete lolula yandi mpi kubumba diaka ve makasi. Zola ke “bumbaka ve mbi yina bo me sala yo.” (1 Bak. 13:4, 5) Ya kieleka, kana beto me bumba makasi, yo lenda bebisa kinduku na beto ti mpangi yina mpi ti Yehowa.—Mat. 6:14, 15. w17.10 10 § 14-15

Inki mutindu nsangu ya Zekaria sadisaka Bayuda ya bilumbu na yandi? Yehowa silaka na kusadisa mpi kutanina bo sambu bo manisa kutunga tempelo. Lusilu yai pesaka bo kikesa. Ziku bo vandaka kudiyula nki mutindu bo ta manisa yo sambu bo vandaka bantu fioti. Yo yina Zekaria zabisaka bo nsangu yina pesaka bo kikesa mpi katulaka bo boma. Eldai, Tobiya, mpi Yedaya kwisaka kusadisa bo, Yehowa tubaka mpi nde bantu mingi ya nkaka ta kwisa kuvukana ti bo sambu na “kutunga tempelo ya Yehowa.” Bayuda ndimaka mpenza nde Yehowa sadisaka bo na kutunga tempelo. Bo vutukilaka kutunga tempelo ti kikesa ata ntotila ya Persia pesaka nsiku nde bantu kutunga diaka ve na Yeruzalemi. Nsiku yina kangaka bo nzila ya kusala kisalu yina, kansi Yehowa sadisaka bo. Nsuka-nsuka, na 515 na ntwala ya Kristu, bo manisaka kutunga tempelo. (Esd. 6:22; Zek. 4:6, 7) Mambu yina Yehowa zabisaka bantu ya Izraele ke monisa mpi mambu ya nene ya ke salama bubu yai. w17.10 29 § 17

Yehowa pesaka Salomo kisalu mosi ya nene ya kutunga tempelo na Yeruzalemi, yo vandaka kisalu mosi ya kuluta mfunu mingi! Bantu mingi ta zaba yo sambu yo ta “vanda kitoko mingi kibeni.” Kima ya kuluta mfunu, yo ta vanda “nzo ya Yehowa Nzambi ya kieleka.” (1 Bans. 22:1, 5, 9-11) Ntotila Davidi vandaka ti kivuvu nde Nzambi ta sadisa Salomo. Kansi Salomo vandaka ‘leke mpi zabaka mambu mingi ve.’ Keti yandi ta vanda ti kikesa ya kutunga tempelo to yandi ta kuka ve sambu yandi kele leke mpi me zaba mambu mingi ve? Sambu na kusala kisalu yai, yo lombaka nde Salomo kuvanda kikesa mpi kusala kisalu. Kana Salomo monisaka ve kikesa, yandi zolaka kuwa boma ya kutunga tempelo mpi yo zolaka kuvanda mbi kibeni. Bonso Salomo, beto ke vandaka mpi ti mfunu ya lusadisu ya Yehowa sambu na kumonisa kikesa mpi kusala kisalu yina yandi me pesaka beto. w17.09 28 § 1-2; 29 § 4-5

Inki mutindu luzingu na nge zolaka kuvanda kana nge zabaka ve Biblia? Nge zolaka ve kuzwa bandongisila ya mbote ya kutwadisa luzingu na nge. Nge zolaka kuzaba ve kieleka na yina me tala Nzambi, luzingu, mpi bilumbu ke kwisa. Nge zolaka kuzaba mpi ve mambu yina Yehowa sadilaka bantu na ntangu ya ntama. Beto ke tondaka Nzambi sambu yandi me songaka beto mambu yai yonso. Yehowa me pesaka beto Biblia. Yandi me silaka nde nsangu na yo ta zinga kimakulu. Ntumwa Piere vutukilaka bangogo ya Yezaya 40:8. Verse yai ke tubila mpenza ve Biblia, kansi nsangu ya Biblia. (1 Pie. 1:24, 25) Bamvula mingi me luta, ata bantu kutanaka ti kimbeni ya ngolo mpi bampasi mingi, bo salaka bikesa ya kubalula Biblia sambu bantu kutanga yo. Yehowa ke zolaka nde bantu mingi “kuguluka mpi kubaka nzayilu ya sikisiki ya kieleka.”—1 Tim. 2:3, 4. w17.09 18 § 1-2

Ya kieleka, mambu yina kuminaka Yozefi ke kuminaka mpi baleke mingi bubu yai. (Kuy. 39:7) Yo kuminaka mpi mpangi-nkento Kim. Banduku na yandi ya nzo-nkanda vandaka kutubila na kiese mutindu bo vandaka kuvukisa nitu na Mposo mpi na Lumingu. Kansi Kim vandaka ve kutubila masolo ya mutindu yina. Yandi ke tuba nde bantangu ya nkaka yandi vandaka kudiwa “yandi mosi” mpi bana ya nzo-nkanda vandaka kuyindula nde yandi kele zoba sambu yandi kele ve ti makangu. Kansi Kim vandaka mayele mpi yalaka banzala na yandi. Yandi zabaka nde nzala ya kuvukisa nitu ke vandaka ngolo ntangu bantu kele baleke. (2 Tim. 2:22) Bana ya nzo-nkanda vandaka kuyula yandi mbala mingi kana yandi me vukisaka ntete ve nitu ata mbala mosi. Yo vandaka kupesa yandi nzila ya kuzabisa bo kikuma yina yandi ke salaka yo ve. Beto ke sepelaka na baleke yina me bakaka lukanu ya kusala ve pite mpi Yehowa ke sepelaka ti bo mingi. w17.09 4 § 8; 5 § 10

Bantu mingi ke waka makasi nswalu, yo yina bo ke tubilaka bantu ya nkaka mambu ya nku mpi ke finganaka. Ya kieleka, kikalulu yai ya kimuntu ya ntama ke bebisaka ngemba ya bantu yonso na dibuta. Biblia ke lomba beto na kuyambula makasi, kutubila ve bantu mambu ya nku mpi kunganina ve bantu. (Baef. 4:31) Bikalulu yai ke pusaka bantu na kusala mubulu. Na nsi-ntoto bantu mingi ke yindulaka nde makasi mpi mubulu kele mbi ve. Kansi bikalulu yai ke pesaka ve Ngangi lukumu. Yo yina, bampangi mingi me sobaka bikalulu mpi me lwataka kimuntu ya mpa. (Bakol. 3:8-10) Luvunu kele mpi kikalulu ya kimuntu ya ntama. Mu mbandu, bantu mingi ke kusaka sambu na kufuta ve mpaku to kundima ve bifu na bo. Kansi Yehowa kele “Nzambi ya kieleka.” (Nk. 31:5) Yo yina yandi ke lombaka bansadi na yandi yonso na ‘kutuba kieleka’ mpi ‘kutuba ve luvunu.’ (Baef. 4:25; Bakol. 3:9) Ya kieleka, beto fwete tubaka kieleka ata ntangu yo kele mpasi.—Bing. 6:16-19. w17.08 18 § 3, 5; 20 § 12-13, 15

Bubu yai, Yehowa ke twadisaka beto na nsadisa ya Ndinga na yandi. Muyimbi-bankunga tubaka nde ndinga ya Yehowa “ke bakaka ntinu nswalu” sambu na kusadisa beto. Nzambi ke twadisaka beto na mutindu ya mbote mpi na ntangu ya mbote. Yindula mambote yina nge ke bakaka na nzila ya Biblia, ya mikanda ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele,” ya JW Télédiffusion, ya jw.org, ya bankuluntu mpi ya bampangi. (Mat. 24:45) Keti nge me monaka na luzingu na nge mutindu Yehowa ke sadisaka nge? Muyimbi-bankunga zabaka nde Yehowa ponaka dikanda ya Izraele na kuvanda dikanda na yandi. Bantu ya Izraele mpamba vandaka ti “ndinga” mpi “bansiku” ya Nzambi. (Nk. 147:19, 20) Bubu yai, beto kele na kiese kibeni ya kubingama Bambangi ya Yehowa. Beto ke vandaka na kiese sambu beto me zaba yandi, sambu Ndinga na yandi ke twadisaka beto mpi sambu beto kele banduku na yandi. Bonso muntu yina sonikaka Nkunga 147, beto kele ti bikuma mingi ya ‘Kukumisa Yah!’ mpi kusadisa bantu na kukumisa yandi. w17.07 20 § 15-16; 21 § 18

Bubu yai, balongoki ya Yezu, mingi-mingi bansadi ya ntangu yonso kuluta milio mosi ke salaka bikesa sambu na kusadila ndongisila yai ya Polo. Bo ke sosaka ve kuvanda ti bima mingi na nsi-ntoto yai ya mbi. Bo ke vilaka ve kieleka yai: “Muntu yina me defa kele mpika ya muntu yina defisaka yandi.” (Bing. 22:7) Satana ke zolaka nde beto kudipesa mingi na mumbongo ya nsi-ntoto na yandi. Bantu ya nkaka ke bakaka bamfuka mingi sambu na kusumba banzo, bakamio, kukota banzo-nkanda to nkutu kukwela. Kana beto keba ve, beto lenda kuma bantu ya bamfuka. Beto ta monisa mayele kana beto ke zinga kukonda mindondo, ke baka ve bamfuka mpi ke bebisa ve mbongo na beto. Mpidina, beto ta vanda ti ntangu ya kusadila Nzambi na kisika ya kuvanda bampika ya mumbongo ya nsi-ntoto yai.—1 Tim. 6:10. w17.07 10 § 13

Yehowa me fwana na kuyala sambu yandi ke sadilaka kiyeka na yandi na mutindu ya kukuka. Yandi ke tuba nde: “Mono kele Yehowa, muntu yina ke monisaka zola ya kwikama, mpi lunungu na ntoto, sambu mono ke waka kiese na mambu yai.” (Yer. 9:24) Yehowa ke vandaka ve na mfunu nde bantu kupesa yandi bansiku yina ta sadisa yandi na kubaka balukanu ya mbote. Kansi, yandi muntu ke tulaka bansiku yina ke sadisaka bantu na kusala mambu ya mbote. Lunungu na yandi mosi ke sadisaka yandi na kutula bansiku yina. Muyimbi-bankunga tubaka nde: “Lunungu ti kusungama kele fondasio ya kiti na nge ya kimfumu.” Yo yina, konso nsiku mpi konso lukanu ya Yehowa ke vandaka mbote. (Nk. 89:14) Satana monisaka nde Yehowa ke yalaka ve na mutindu ya mbote. Kansi kieleka kele nde Satana lenda vutula ve ata fioti mambu ya ntoto na ndonga. w17.06 28 § 5

Yehowa kele Nto ya kieleka. (Nk. 31:5) Yandi kele Tata ya ntima-mbote, yo yina yandi me pesaka beto bakieleka. Beto me longukaka mambu mingi na Ndinga ya Nzambi, na mikanda na beto, na balukutakanu ya nene mpi ya dibundu. Yo me sadisaka beto na kuzaba bakieleka mingi, beto me kumaka ti kisika yina Yezu bingaka nde ‘kisika ya kubumba bima ya ntalu’ ya “mpa ti ya ntama.” (Mat. 13:52) Kana beto ke sosa bakieleka mutindu bantu ke sosaka bimvwama ya kubumbana, Yehowa ta sadisa beto na kufulusa ‘kisika yina beto ke bumbaka bima ya ntalu’ ti bakieleka. (Bing. 2:4-7) Inki mutindu beto lenda sala yo? Beto fwete longuka mbala na mbala mpi kusala bansosa na Ndinga ya Nzambi ti na mikanda na beto. Yo ta sadisa beto na kuzaba bakieleka ya “mpa,” disongidila yina beto me zabaka ntete ve. (Yoz. 1:8, 9; Nk. 1:2, 3) Mutindu mosi, beto ta suka ve kaka na kuzaba kieleka mosi. Beto fwete sala ngolo na kuzaba bakieleka mingi. w17.06 12 § 13-14

Leke mosi ya bakala yina me kwelaka ntete ve vandaka kuyindula mingi 1 Bakorinto 7:28, yina ke tuba nde bantu yina ke kwela “ta kutana ti bampasi na nitu na bo.” Leke yai yulaka nkuluntu mosi ya me kwelaka nde: “Inki kele ‘bampasi’ yango mpi kana mono me kwela, nki mutindu mono lenda nunga yo?” Na ntwala ya kupesa mvutu, nkuluntu songaka yandi na kuyindula mambu yai ya nkaka ya ntumwa Polo sonikaka: Yehowa kele “Nzambi yina ke lembikaka bantu yonso; yandi ke lembikaka beto na bampasi [to na mimekamu] na beto yonso.” (2 Bak. 1:3, 4) Beto ke zaba nde Yehowa, Tata na beto ke zolaka beto mpi ke sadisaka beto na ntangu ya mpasi. Ziku nge ke yibuka bantangu yina Yehowa sadisaka mpi twadisaka nge na nsadisa ya Ndinga na yandi. Beto ke ndima nde yandi ta sadila beto mambu ya mbote mutindu yandi sadilaka bansadi na yandi ya ntangu ya ntama.—Yer. 29:11. w17.06 4 § 1-2

Katula madia ti bilele, bampangi ya banzenza ke vandaka na mfunu nde beto tubila bo mambu ya mbote mpi kuzabisa bo mambu ya Biblia yina ta pesa bo kikesa. (Mat. 4:4) Bankuluntu lenda sosila bo mikanda na ndinga na bo mpi kusonga bo bampangi yina ke tubaka ndinga na bo. Lusadisu ya mutindu yai kele mfunu mingi sambu na bansi ya nzenza, bampangi mingi ke vandaka diaka ve ti bima mingi yina bo vandaka kusadila na insi na bo. Bo ke yibukaka mabuta na bo, babwala na bo mpi mabundu na bo, yo yina bo ke vandaka na mfunu nde bampangi kumonisila bo zola mpi ntima-mbote bonso Yehowa. Kana bampangi kusala ve mpidina, banzenza lenda kwenda kusosa lusadisu na bantu yina katukaka ti bo insi mosi, bayina kele ve bansadi ya Yehowa. (1 Bak. 15:33) Kana bampangi na dibundu ke monisila banzenza ntima-mbote, pana bo ke sala kumosi ti Yehowa sambu na kutanina “banzenza.” Banzenza ya nkaka ke sepelaka diaka ve kuvutuka na bansi na bo, mingi-mingi kana bamfumu ya nku ke yala. Diaka, bantu mingi ke kudiyangisaka na mambu yina bo me kutanaka ti yo. Kudiyula nde: ‘Kana yo vandaka mono, inki mambu mono ta zola nde bampangi kusadila mono?’—Mat. 7:12. w17.05 6 § 15-16

Mambu mingi na nsi-ntoto ya Satana lenda lembisa beto. (1 Yoa. 5:19) Kana beto sala ve bikesa, lukwikilu na beto lenda lemba mpi beto ta zola diaka ve Nzambi mingi. Mu mbandu, kinunu, maladi mpi kukonda mbongo lenda lembisa beto. Beto lenda lemba mpi kana beto ke lungisa ve mambu yina beto zolaka kusala to kana mambu me salama ve mutindu beto zolaka. Ata beto ke kutana ti bampasi ya nki mutindu, beto fwete yindula ve ata fioti nde Yehowa me yambula beto. Mambu yina Nkunga 136:23 ke tuba sambu na Yehowa ke pesa kikesa, yo ke tuba nde: “Yandi yibukaka beto ntangu bo kulumusaka beto, sambu zola na yandi ya kwikama ke zingaka kimakulu.” Beto ke ndima nde Yehowa ke waka mpi ke pesaka mvutu ntangu beto ke lombaka yandi lusadisu.—Nk. 116:1; 136:24-26. w17.05 18 § 8

Mutindu Bagalatia 2:11-14 ke monisa yo, Piere waka boma ya bantu. (Bing. 29:25) Yandi zabaka mbote mutindu Yehowa vandaka kutadila bantu yina vandaka ve Bayuda. Yandi waka boma nde Bakristu yina katukaka na Yeruzalemi ta mona yandi ti Bakristu yina vandaka ve ya kuyotisa mpi bo ta tuba mambu ya mbi sambu na yandi. Ntumwa Polo songaka Piere nde Piere ke sala ve mambu na masonga. (Bis. 15:12; Bag. 2:13) Piere kudikulumusaka mpi ndimaka ndongisila ya Polo. Biblia ke tuba ve nde bo katulaka Piere mikumba. Nkutu, na nima mpeve santu sadisaka Piere na kusonika mikanda zole ya Biblia. Yezu, mfumu ya dibundu, landaka kusadila Piere. (Baef. 1:22) Bampangi mpi lolulaka Piere, bo landaka mbandu ya Yezu ti Tata na yandi. Biblia ke tuba ve nde mpangi mosi lembaka nitu sambu na kifu yina Piere salaka. w17.04 27 § 16-18

Yehowa fwaka bantu yonso na bambanza yina sambu na kumanisa mambi yina vandaka kusalama kuna. Kansi mambu yina yandi salaka ke monisa mambu yina yandi ta sala bantu ya mbi ya bilumbu na beto. Mutindu Yehowa manisaka mansoni na ntangu ya ntama, yandi ta sala yo mpi na bilumbu na beto ntangu yandi ta fwa nsi-ntoto yai. Inki mambu ya mpa bantu ta sala na kisika ya bisalu ya mbi? Na ntoto ya mpa, beto ta salaka mambu mingi ya mbote. Mu mbandu, kukumisa ntoto Paladisu, kutunga banzo na beto mosi mpi ya bantu yina beto ke zolaka. Beto ta yamba bantu mingi yina ta futumuka, ta longa bo mambu ya Yehowa mpi mambu ya mbote yina yandi me sadila beto. (Yez. 65:21, 22; Bis. 24:15) Na ntoto ya mpa, beto ta salaka mambu yina ta pesa beto kiese mpi ta kumisa Yehowa. w17.04 12 § 11-12

Ntangu Yefte salaka lusilu yai, mbala ya nkaka, yandi zabaka nde mwana na yandi ta vanda muntu ya ntete na kuyamba yandi. Yo vanda mpidina to ve, yo vandaka ve pete sambu Yefte mpi mwana na yandi kulungisa lusilu yina. Ntangu Yefte monaka mwana na yandi, ntima na yandi pasukaka. Mwana na yandi kwendaka “kudila kimwense na yandi.” Sambu na nki? Yefte vandaka ve ata ti mwana-bakala, kansi sambu na kulungisa lusilu yina, mwana na yandi ya nkento fwete kwela ve, kubuta ve mpi zina ya dibuta ya Yefte ta suka. Kansi Yefte ti mwana na yandi zabaka nde bo fwete sala kima mosi ya mfunu mingi kuluta mambu ya luzingu na bo. Yefte tubaka nde: “Mono salaka lusilu na Yehowa, mpi mono lenda soba ve.” Mwana na yandi tubaka nde: “Sala mono mutindu nge silaka.” (Baz. 11:35-39) Yefte ti mwana na yandi vandaka kukangama ngolo na Nzambi, bo sobaka ve ata fioti lusilu na bo, ata yo vandaka ve pete na kulungisa yo.—Kul. 23:21, 23; Nk. 15:4. w17.04 4 § 5-6

Bantu sadilaka Yozefi mambu ya mbi kibeni. Ntete, ntangu yandi vandaka ti bamvula kiteso ya 17, bampangi na yandi tekaka yandi na kimpika. Na nima, bo kusilaka yandi nde yandi zolaka kuladisa nkento ya mfumu na yandi na kingolo-ngolo yo yina bo tulaka yandi na boloko. (Kuy. 39:11-20; Nk. 105:17, 18) Ata Yozefi vandaka nsadi ya kwikama ya Nzambi, yo monanaka nde yandi bakaka bandola na kisika ya kubaka balusakumunu. Kansi na nima ya bamvula 13, mambu sobaka kibeni. Bo basisaka Yozefi na boloko mpi yandi kumaka mfumu ya zole na Ezipte. (Kuy. 41:14, 37-43; Bis. 7:9, 10) Keti mambu yai ya mbi bebisaka bikalulu ya mbote ya Yozefi? Keti Yozefi yindulaka nde Yehowa me yambula yandi? Ve. Yozefi kangaka ntima. Inki sadisaka yandi? Lukwikilu na yandi na Yehowa. Yandi bakisaka nde Yehowa vandaka kumona mambu yina. Mambu yina yandi zabisaka bampangi na yandi ke ndimisa yo: “Ata beno kanaka kusala mono mbi, Nzambi vandaka ti lukanu ya kukumisa yo diambu ya mbote mpi ya kutanina bantu mingi na luzingu, mutindu yandi ke sala yo bubu yai.” (Kuy. 50:19, 20) Yozefi zabaka nde yo vandaka mfunu na kuvingila balusakumunu ya Yehowa. w17.08 4 § 6; 6 § 12-13