Oktobri

Mayele ke katukaka na Yehowa mpi yandi ke pesaka yo na bantu ya nkaka. Kundima disipline ya Nzambi ke pesaka beto mpi mayele. Kundima yo ke taninaka beto na kusala mambu ya mbi mpi ke sadisaka beto na kukwenda pene-pene na Yehowa. (Bing. 2:10-12) Beto ta kuma mpi ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula. (Yude 21) Kukonda kukuka to mutindu bo me sansaka beto, ke salaka nde bantangu ya nkaka yo vanda mpasi na kundima disipline to kumona nde yo kele mfunu. Kansi ntangu beto ke bakaka mambote ya disipline ya Nzambi, beto ke bakisaka nde yandi ke zolaka beto mingi kibeni. Bingana 3:11, 12 ke tuba nde: “Mwana na mono, kubuya ve ndola ya Yehowa.” Yo ke yika nde: “Sambu Yehowa ke nganinaka bantu yina yandi ke zolaka.” Beto lenda ndima nde Yehowa ke zolaka kaka mambu ya mbote sambu na beto. (Baeb. 12:5-11) Sambu Nzambi me zaba beto mbote, disipline na yandi ke vandaka ntangu yonso mbote mpi mfunu kibeni sambu na beto. w18.03 28 § 1-2

Ntumwa Piere sonikilaka bampangi ya katukaka na bisika ya kuswaswana mambu yai ya kele na mukapu ya bubu. Bo kutanaka ti “mimekamu ya ngolo.” Inki sadisaka Bakristu na bantangu yina ya mpasi? (1 Pie. 1:1; 4:4, 7, 12) Piere vandaka kusiamisa Bakristu na kumonisa kikalulu ya kuyamba bampangi, ata bo me zabanaka mpi vandaka kusala mambu kumosi. Inki mutindu kikalulu ya kuyamba banzenza sadisaka bo? Yo sadisaka bampangi na kukuma banduku. Inki mutindu kikalulu yai me sadisaka nge? Keti nge ke yibuka ntangu ya mbote yina nge lutisaka na nzo ya mpangi mosi yina bingisaka nge? Kana nge bingisa mpangi mosi na nzo na nge, beno ta kuma banduku ya ngolo. Kubingisa bampangi na nzo ta sadisa beto na kuzaba bo mbote kibeni. Yo lombaka nde Bakristu yina zingaka na bilumbu ya Piere kukumisa kinduku na bo ngolo sambu bampasi kumaka mingi. Na ‘bilumbu yai ya nsuka,’ beto fwete kumisa mpi kinduku na beto ti bampangi ngolo.—2 Tim. 3:1. w18.03 14 § 1-3

Yezu tubaka nde bantu ya kimpeve ke vandaka na kiese. Baroma 8:6 ke tendula nde sambu na kuzinga mbote, beto fwete yindula mutindu Yehowa ke yindulaka, verse yango ke tuba nde: “Kutula mabanza na banzala ya nitu ke tendula lufwa, kansi kutula mabanza na mpeve ke tendula luzingu mpi ngemba.” Kana beto kele bantu ya kimpeve, banda bubu yai beto ta zinga na ngemba ti Nzambi, beto mosi ta vanda na ngemba mpi beto ta vanda ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula. Beto ke zinga na nsi-ntoto ya mbi. Sambu bantu mingi kele ve ti mabanza ya Nzambi, beto fwete sala bikesa sambu na kutanina mabanza na beto. Kana beto ke fulusa ve mabanza na beto ti bangindu ya Yehowa, nsi-ntoto ta fulusa mabanza na beto ti bangindu ya kinsuni mpi mabanza ya nsi-ntoto. Yude tubaka nde Yehowa lenda katula mpeve na yandi na bantu ya kinsuni.—Yude 18, 19. w18.02 19 § 5, 7; 20 § 8

Minganga mingi ke sansaka bambefo yina ke vandaka ti maladi ya nsambukila. Bo ke tudilaka bo dikebi sambu bo ke zolaka kusadisa bo. Kansi bo fwete kuditanina mpi sambu maladi ya bambefo kusambukila bo ve. Beto bansadi ya Yehowa kele mpi kiteso mosi ti minganga. Bampangi mingi ke zingaka mpi ke salaka kisalu ti bantu yina kele ti bikalulu ya mbi ya ke wakana ve ti bikalulu ya Nzambi. Yo lenda vanda mpasi sambu na beto. Na bilumbu yai ya nsuka, bantu yina ke zolaka ve Nzambi ke zitisaka ve bansiku na yandi, bo ke salaka ve luswaswanu na kati ya mambu ya mbote ti ya mbi. Ntumwa Polo monisaka bikalulu na bo ya mbi na mukanda ya zole yina yandi sonikilaka Timoteo. (2 Tim. 3:1-5) Ata na luyantiku bikalulu ya mbi ya bantu lenda yangisa beto, malembe-malembe beto lenda kuma kuyindula, kutuba mpi kusala mambu bonso bo. (Bing. 13:20) Yo yina, beto fwete kuditanina mpi kulanda ve bikalulu na bo ya mbi ntangu beto ke sadisa bo na kuzaba Yehowa. w18.01 27 § 1-2

Bilumbu fioti na nima ya lufutumuku ya Yezu na mvu 33, yandi solulaka ti bantu kuluta 500, babakala, bankento, nkutu ti bana-fioti. Ziku yo kele na dibaku yai ya yandi tubaka bangogo ya mukapu ya bubu. (1 Bak. 15:6) Yezu songaka balongoki na yandi na kukumisa mpi bantu ya nkaka balongoki. Konso muntu yina ke zola kukuma longoki na yandi, to ke zola kubaka vangu na yandi, fwete baka mbotika. (Mat. 11:29, 30) Sambu na kusadila Nzambi na mutindu yandi ke zolaka, muntu fwete ndima nde Nzambi ke sadilaka Yezu sambu na kulungisa luzolo na yandi. Na nima, yandi fwete baka mbotika na mutindu yina Nzambi ke ndimaka. Biblia ke monisa nde balongoki ya ntete ya Yezu bakisaka nde mbotika kele mfunu mingi. Bo yindulaka ve nde bo fwete sukinina na kubaka mbotika.—Bis. 2:41; 9:18; 16:14, 15, 32, 33. w18.03 5 § 8

Bubu yai, nsi-ntoto me fuluka ti bizumba mpi lusambu ya luvunu. Babilone ya Nene, disongidila, kimvuka ya mabundu ya luvunu ya nsi-ntoto, yina Biblia ke bingaka “kisika yina bademo ke zingaka” ke bebisa bantu mingi. (Kus. 18:2) Kansi beto ke zingaka bonso banzenza na nsi-ntoto yai. Yo yina, bikalulu na beto me swaswana ti ya bantu ya nkaka. Nkutu yo ke salaka nde bantu kuseka beto. (Mar. 13:13) Bonso Daniele, beto fwete landa kukangama na Nzambi na beto Yehowa. Kana beto ke kudikulumusa, ke tudila Yehowa ntima mpi ke lemfukila yandi, yandi ta mona beto mpi bantu ya mfunu mingi. (Agai 2:7) Mbandu ya bibuti ya Daniele ke longa bibuti mambu mingi. Ntangu Daniele vandaka mwana-fioti na Yuda, bantu mingi ya bwala na bo vandaka kusala mambu ya mbi. Ata mpidina, Daniele vandaka kuzola Yehowa. Yo kele pwelele nde bibuti na yandi longaka yandi mambu ya Yehowa. (Bing. 22:6) Nkutu zina ya Daniele ke tendula “Zuzi na Mono Kele Nzambi,” yo ke monisa nde bibuti na yandi vandaka kuzola Yehowa. (Dan. 1:6, noti na nsi ya lutiti) Bibuti, beno vanda ntima-nda ntangu beno ke longa bana mambu ya Yehowa. Beno lemba ve. (Baef. 6:4) Beno samba ti bo mpi sambu na bo. Beno sala bikesa ya kulonga bo na kusala mambu yina Yehowa ke zolaka, mpidina Yehowa ta sakumuna beno mingi.—Nk. 37:5. w18.02 5 § 12; 6 § 14-15

Kupesa Yehowa makabu kele mutindu ya kusambila yandi. Na mbona-meso mosi, ntumwa Yoane waka bansadi ya Yehowa na zulu ke tuba nde: “Yehowa Nzambi na beto, nge me fwana na kubaka nkembo, lukumu, mpi ngolo, sambu nge muntu gangaka bima yonso, mpi yo kwisaka na luzingu mpi yo gangamaka sambu na luzolo na nge.” (Kus. 4:11) Ya kieleka, Yehowa me fwana na kubaka nkembo mpi lukumu yonso, yo yina beto fwete pesa yandi bima na beto ya mbalu. Na nzila ya Moize, Yehowa lombaka dikanda ya Izraele na kusala bankinsi tatu konso mvula. Yo lombaka nde bantu ya Izraele kupesa Yehowa makabu na bankinsi yai. Nsiku vandaka kulomba bo na kukwenda ve “na ntwala ya Yehowa maboko-mpamba.” (Kul. 16:16) Bubu yai, kupesa makabu kele mpi na kati ya mambu ya mfunu ya lusambu ya kieleka. Makabu na beto ke monisaka nde beto ke bakaka na valere kisalu ya Yehowa mpi ke pesaka maboko na kisalu yango. w18.01 18 § 4-5

Yezu yikaka nde: “Beno baka vangu na mono na mapeka na beno . . . Sambu vangu na mono kele mpasi ve na kunata mpi kizitu na mono kele kilo ve.” (Mat. 11:29, 30) Diambu yai kele kieleka! Bantangu ya nkaka, kukwenda na balukutakanu to na kisalu ya kusamuna ke vandaka pete ve. Kansi beto ke kudiwaka nki mutindu ntangu beto ke vutukaka? Beto ke kumaka kikesa mpi ke bakaka ngolo ya kukanga ntima na bampasi. Ya masonga, vangu ya Yezu kele mpasi ve. Beto tadila mbandu ya mpangi-nkento Kayla. Yandi kele ti kimbefo mosi ya ke manaka ve, ntu mpi ke yangisaka yandi mingi. Bantangu ya nkaka, yandi ke kukaka ve kukwenda na balukutakanu. Kansi, kilumbu mosi yandi salaka bikesa ya kukwenda na lukutakanu. Yandi ke tuba nde: “Diskure vandaka kutubila kulemba nitu. Mutubi salaka yo mbote, yandi tubilaka mambu ya mfunu, yo simbaka kibeni ntima na mono yo yina mono dilaka. Diskure yibusaka mono mfunu ya kukwendaka na balukutakanu.” Mpangi-nkento waka kiese mingi mpi monaka mfunu ya bikesa yina yandi salaka sambu na kukwenda na lukutakanu! w18.01 8 § 6-7

Inki nge ta sala kana na nima ya mbotika, mwana na nge ke sepela diaka ve ti kieleka? Mu mbandu, kana yandi me kuma kusepela mingi ti mambu ya nsi-ntoto to me kuma kudiyula kana yo me fwana kibeni nde yandi zitisa bansiku ya Nzambi? (Nk. 73:1, 3, 12, 13) Bikalulu ya nge ta monisa ta sadisa yandi na kulanda kusadila Yehowa to ve. Kutubila yandi ve mambu ya mbi, ata yandi kele leke to me yela. Sala mambu yina ta ndimisa yandi nde nge ke zolaka yandi mpi ke zola kusadisa yandi. Leke yina me bakaka mbotika me kudipesaka na Yehowa. Yandi me silaka na kusadila Yehowa mpi kuzola yandi kuluta mambu yonso. (Mar. 12:30) Yo kele lusilu ya nene na meso ya Yehowa, beto mpi fwete tadila yo mutindu mosi.—Lon. 5:4, 5. w17.12 22 § 16-17

Bonso Marta, bansadi ya Nzambi ya kwikama vandaka kundima nde na bilumbu ke kwisa bafwa ta futumuka. Yindula mambu yina Yehowa lombaka Abrahami na kusala mwana na yandi Izaki, yina Abrahami ti Sara vingilaka mingi. Yehowa tubaka nde: “Pardo baka mwana na nge, mwana na nge mosi kaka yina nge ke zolaka mingi, Izaki, . . . mpi pesa yandi . . . bonso dikabu ya kuyoka.” (Kuy. 22:2) Yindula fioti, Abrahami kudiwaka nki mutindu ntangu Yehowa lombaka yandi diambu yai? Yehowa silaka nde makanda yonso ta baka balusakumunu na nzila ya bana ya Abrahami. (Kuy. 13:14-16; 18:18; Bar. 4:17, 18) Yehowa yikaka nde yandi ta sakumuna bantu “na nzila ya Izaki.” (Kuy. 21:12) Kansi nki mutindu mambu yai lenda salama kana Abrahami kutambika Izaki bonso dikabu? Polo tendulaka nde Abrahami kwikilaka nde Nzambi ta futumuna Izaki. (Baeb. 11:17-19) Abrahami zabaka ve ntangu yina mwana na yandi ta futumuka. Ata mpidina, yandi ndimaka nde Yehowa ta futumuna Izaki. w17.12 5 § 12; 6 § 13-14

Bonso Polo, beto fwete tadila mpi luzingu mutindu Yehowa ke tadilaka yo. Yandi ke zolaka nde bantu yonso kubalula ntima sambu bo zinga. (2 Pie. 3:9) Beto fwete zola bantu sambu na kulanda mbandu ya Yehowa. Mawa ta pusa beto na kusamuna ti kikesa mpi ta pesa beto kiese na kisalu yango. Sambu na kutadila luzingu bonso Yehowa, beto fwete vanda ti kikalulu ya kutanina luzingu. Beto fwete kuditanina na bigonsa ntangu beto ke nata kamio, ke sala kisalu, ke tunga, ke yidika nzo to ke kwenda na balukutakanu. Kutanina luzingu mpi sante ya bantu kele mfunu kuluta kusumba ntangu to mbongo. Nzambi na beto ke salaka ntangu yonso mambu yina kele mbote mpi beto ke zolaka kulanda mbandu na yandi. Mingi-mingi bankuluntu fwete sosa kuditanina mpi kutanina bantu ya nkaka. (Bing. 22:3) Kana nkuluntu me yibusa nge bansiku sambu na kuditanina, wila yandi. (Bag. 6:1) Tadila luzingu mutindu Yehowa ke tadilaka yo, ebuna “nge ta vanda ve ti mfuka ya menga.”—Kul. 19:10. w17.11 16 § 11-12

Bakristu yina bo me tulaka mafuta kele ti kivuvu ya mbote kibeni. Bo ta kwenda kuzinga na zulu. Ntumwa Polo bingaka kivuvu yango “lufutu ya kukwenda na zulu mutindu Nzambi me bingaka [bo].” (Bafil. 3:14) Kuna, bo ta yala ti Yezu Kristu na Kimfumu na yandi mpi ta sadisa bantu na kukuma bantu ya kukuka. (Kus. 20:6) Yo kele kivuvu ya mbote mpenza! Mameme ya nkaka ke vingila mpi lufutu na bo, bo ta zinga mvula na mvula na Paladisu na ntoto mpi kivuvu yango ke pesaka bo kiese kibeni! (2 Pie. 3:13) Polo sadisaka bampangi na yandi yina bo me tulaka mafuta na kubikala ya kwikama sambu na kubaka lufutu. Yandi songaka bo nde: “Beno tula mabanza na beno ntangu yonso na mambu yina kele na zulu.” (Bakol. 3:2) Yo lombaka nde bo tula mabanza na bo na kivuvu na bo ya kukwenda na zulu. (Bakol. 1:4, 5) Kuyindula balusakumunu ya Yehowa ke sadisaka bansadi na yandi yonso na kulanda kutula mabanza na lufutu.—1 Bak. 9:24. w17.11 25 § 1-2

Bankunga mingi ya mukanda ‘Beto Yimbila Yehowa na Kiese Yonso’ kele bonso bisambu. Bankunga yai lenda sadisa nge na kusonga Yehowa mabanza na nge. Bankunga ya nkaka ta pusa beto na “kumonisa zola mpi na kusala bisalu ya mbote.” (Baeb. 10:24) Beto fwete zaba miziki na yo, mutindu ya kuyimba yo mpi bangogo na yo. Kuwidikila miziki na yo yina kele ti ndinga ya bantu ke yimba ta sadisa beto mpi na kuyimba mbote, nge lenda zwa yo na jw.org. Kana nge meka kuyimba yo na nzo, nge ta kuma kuyimba na kiese kibeni. Kuvila ve nde kuyimba kele mfunu na lusambu na beto. Yo ke mutindu ya mbote ya kumonisila Yehowa zola mpi ntonda sambu na mambu yonso yina yandi ke sadilaka beto. (Yez. 12:5) Kana nge ke yimba na kiese, nge ta pesa mpi bampangi ya nkaka nzala ya kuyimba na kiese. Beto yonso, baleke, bambuta mpi bampangi ya mpa, lenda yimbila Yehowa na kiese. Kuwa nsoni ve na kuyimba na ntima ya mvimba. Ee, beto yimba na Kiese! w17.11 7 § 18-19

Bubu yai, banzenza mingi me katukaka na bansi yina bo me buyisaka kisalu na beto. Na bansi yina bo ke kwendaka, bo lenda zwa dibaku ya kuwa ‘nsangu ya Kimfumu’ na mbala ya ntete. (Mat. 13:19, 23) Bantu mingi yina ke “nata kilo ya mingi” disongidila ke niokwama, me bakaka kikesa na balukutakanu na beto mpi bo ke tubaka nde: “Ya kieleka, Nzambi kele na kati na beno.” (Mat. 11:28-30; 1 Bak. 14:25) Beto fwete vanda “mayele” ntangu beto ke longa banzenza. (Bing. 22:3) Beto fwete widikila bo mingi mpi ntangu beto ke solula, beto fwete tubila ve mambu ya politiki. Beto fwete sadila bandongisila ya Betele mpi bansiku ya insi sambu na kutula ve luzingu na beto to ya bantu ya nkaka na kigonsa. Banzenza yonso ve ke kwikilaka mambu ya mutindu mosi mpi mutindu na bo ya kuzinga me swaswana, kuzaba mambu yai ta sadisa beto na kuzitisa bangindu na bo. Mu mbandu, bantu ya bansi mingi ke tulaka dikebi mingi na mutindu bankento fwete lwata. Yo yina ntangu beto ke longa bo, beto fwete lwata mbote sambu na kubudisa bo ve dibaku. w17.05 7 § 17-18

Kutuba ntangu yonso mambu ya mbote ke vandaka pete ve. Beto lenda lomba Yehowa mpeve santu sambu yo sadisa beto na kuvanda bantu ya mawete mpi beto zinga mbote ti bantu ya dibuta na beto yina kele ve Bambangi. Beto fwete yangisa bo ve sambu na malongi na bo ya luvunu. Kana bo me tuba to me sala kima mosi yina me pesa beto mpasi, beto lenda landa mbandu ya bantumwa. Polo tubaka nde: “Ntangu bo ke finga beto, beto ke sakumuna; ntangu bo ke monisa beto mpasi, beto ke kanga kaka ntima; ntangu bo ke kusila beto makambu, beto ke pesa mvutu na mawete yonso.” (1 Bak. 4:12, 13) Sambu na nki yo kele mfunu? Ata kutuba na mawete lenda sadisa beto na kuzinga na ngemba ti bantu ya dibuta na beto, bikalulu na beto ya mbote kele mfunu mingi kuluta. (1 Pie. 3:1, 2, 16) Sala mambu yina ta ndimisa bantu ya dibuta nde makwela ya Bambangi ya Yehowa ke vandaka ya kiese, bo ke taninaka mbote bana na bo, ke zitisaka bansiku ya Biblia mpi ke vandaka ti luzingu ya mbote. Ata bantu ya dibuta na beto ke ndima ve kieleka, beto ke vandaka na kiese sambu bikalulu na beto ya mbote ke sepedisaka Yehowa. w17.10 15 § 13-14

Bansoba ya nene yina bantu ke salaka ntangu bo ke longukaka Biblia ke yitukisaka beto mpenza ve. Na mvu-nkama ya ntete, bampangi yina vandaka ti kivuvu ya kuzinga na zulu salaka mpi bansoba ya nene. (1 Bak. 6:9-11) Ntangu Polo tubilaka masumu yina ta kanga bantu nzila ya kubaka Kimfumu ya Nzambi, yandi yikaka nde: “Bantu ya nkaka na kati na beno vandaka” kusala mambu yai. Ndinga ya Nzambi mpi mpeve santu sadisaka bo na kusoba. Ata na nima ya kukuma Bakristu, bankaka landaka kusala masumu yina bebisaka kinduku na bo ti Yehowa. Mu mbandu, Biblia ke tubila mpangi mosi ya bo me tulaka mafuta ya bo basisaka na dibundu. Na nima, yandi salaka bansoba mpi vutukaka diaka na dibundu. (1 Bak. 5:1-5; 2 Bak. 2:5-8) Kuzaba nde Biblia me sadisaka bampangi mingi na kusoba ke pesaka kikesa mingi. Beto ke salaka bikesa na kusadila yo mbote. w17.09 23 § 2; 24 § 3

Yehowa kele Nto ya zola. (1 Yoa. 4:7) Bansiku ya Biblia ke sadisaka bantu na kumonisa zola ya kuluta mbote. Biblia ke bingaka zola ya mutindu yai agapê, yina me katuka na ngogo ya Kigreki. Zola yai ke pusaka beto na kusepela mingi ti bampangi. Zola yango ke sukaka ve na bangogo mpamba. Yo ke pusaka beto na kusadila bantu mambu ya mbote. Yo ke sadisaka beto mpi na kuzinga mbote mpi kuvanda na kiese. Yehowa zolaka bantu nkutu na ntwala ya kuganga Adami ti Eva. Yandi tulaka bima yonso na ntoto sambu beto zinga mbote. Diaka, yandi yidikaka ntoto mbote sambu beto sepela kibeni ti luzingu. Yehowa salaka yo ve sambu na yandi kansi sambu na beto. Na nima ya kuyidika ntoto mbote-mbote, yandi salaka bantu ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na Paladisu na ntoto. w17.10 7 § 1-2

Yakobo yikaka nde: ‘Kana beno ke landa kupona-pona, beno ke sala disumu.’ (Yak. 2:9) Kana beto ke zola bantu, beto ta menga ve ata muntu mosi sambu na kimuntu na yandi, mpusu na yandi mpi kisalu na yandi. Beto fwete suka kaka ve na kutuba nde beto ke pona-ponaka ve, kansi yo fwete vanda kibeni kimuntu na beto. Diaka, zola kele “ntima-nda mpi ntima-mbote” mpi “yo ke fulukaka ve na lulendo.” (1 Bak. 13:4) Sambu na kulanda kulonga nsangu ya mbote, beto fwete vanda ntima-nda, ntima-mbote mpi bantu ya kudikulumusa. (Mat. 28:19) Bikalulu yai ke sadisaka beto na kuzinga mbote ti bampangi yonso. Kana beto yonso ke monisa zola, dibundu ta vanda na bumosi mpi beto ta pesa Yehowa lukumu. Bantu ya nkaka ta mona bumosi na beto mpi ta sepela kulonguka kieleka. Na yina me tala kimuntu ya mpa, Biblia ke sukisaka pwelele nde: “Katula mambu yai yonso, beno lwata zola, sambu yo ke vukisaka beto na mutindu ya kukuka.”—Bakol. 3:14. w17.08 26 § 18-19

Beto fwete wila bantu yina me zaba ntete ve Yehowa mawa sambu bo lenda balula ntima mpi kukuma banduku na yandi. Yehowa ke zolaka ve nde bantu kufwa na kilumbu yina yandi ta sambisa bantu. (2 Pie. 3:9) Yo yina bubu yai, beto fwete longa bantu yonso nsangu mpi kusadisa bo sambu Nzambi kuwila bo mawa. Yezu pesaka mbandu ya mbote ya kuwila bantu mawa. Yandi wilaka bantu mawa sambu “bo vandaka kuniokwama mpi kuyungana bonso mameme yina me konda ngungudi.” Yandi salaka nki? “Yandi yantikaka kulonga bo mambu mingi.” (Mat. 9:36; Mar. 6:34) Kansi, Bafarize vandaka ve kuwila bantu mawa mpi vandaka ve kusadisa bo. (Mat. 12:9-14; 23:4; Yoa. 7:49) Keti nge ke zolaka kusadisa bantu mpi kulonga bo mambu ya Yehowa bonso Yezu? w17.09 9 § 6; 10 § 9

Ntangu Yozefi vandaka na boloko na Ezipte, yandi yindulaka ve nde kilumbu mosi yandi ta kuma mfumu ya zole ya Ezipte to nde Yehowa ta sadila yandi sambu na kugulusa dibuta na bo na nzala ya ngolo. (Kuy. 40:15, noti na nsi ya lutiti; 41:39-43; 50:20) Yo kele pwelele nde Yozefi yitukaka na mambu yina Yehowa salaka. Keti Sara, yina vandaka mununu, yindulaka nde kilumbu mosi Yehowa ta sadisa yandi na kubuta mwana ya bakala? Sara yindulaka ve ata fioti nde yandi lenda buta Izaki. (Kuy. 21:1-3, 6, 7) Na ntwala nde nsi-ntoto ya mpa kukwisa, beto ke vingilaka ve nde Yehowa kukatula bampasi na beto yonso na mutindu ya kuyituka. Diaka, beto ke lombaka ve Yehowa na kusadila beto mambu ya kuyituka. Ata mpidina, beto ke zabaka nde Yehowa sadisaka bansadi na yandi ya ntangu ya ntama na mutindu ya kuyituka. Yehowa ke sobaka ve. (Yez. 43:10-12) Beto ke ndima nde yandi ta pesa beto ngolo ya kusala luzolo na yandi. (2 Bak. 4:7-9) Ya kieleka, kana beto ke landa kukangama na Yehowa, yandi ta sadisa beto ata beto ke kutana ti bampasi ya ngolo. w17.08 11 § 13; 12 § 14

Kisalu ya ntangu yonso ta sadisa nge na kuyela na kimpeve sambu nge ke sala ti bansadi ya nkaka ya ntangu yonso. Diaka, bampangi mingi me bakisaka nde kusala kisalu ya ntangu yonso na kileke, me sadisaka bo na makwela. Mbala mingi, bampangi yina salaka kisalu ya kimupasudi-nzila na ntwala ya kukwela, ke landaka kusala yo ti bankwelani na bo. (Bar. 16:3, 4) Nkunga 20:4 ke tuba nde: ‘Bika Yehowa kulungisa banzala ya ntima na nge mpi yandi nungisa mambu yonso ya nge ke kana.’ Ntangu nge ke baka balukanu ya kisalu yina nge ta sala na luzingu, yindula mbote-mbote. Yindula mambu yina Yehowa ke sala mpi mambu yina nge lenda sala na kisalu na yandi. Na nima, sala mambu yina ta pesa yandi kiese. Kana nge kudipesa ya mvimba na kusadila Yehowa mpi kukumisa yandi, nge ta vanda na kiese mingi. Nge ta “wa kiese mingi kibeni na Yehowa, ebuna yandi ta pesa nge banzala ya ntima na nge.”—Nk. 37:4. w17.07 26 § 15-18

Mbala mingi beto ke sikisaka bantu kana bo me sala to me tuba mambu ya mbote. Kana beto ke kumisaka bantu bantangu ya nkaka, yo me fwana nde beto kumisa Yehowa mingi kuluta! Beto ke kumisaka Yehowa sambu na ngolo na yandi ya mingi yina ke monanaka na bima yina yandi gangaka mpi zola ya mingi yina yandi ke monisilaka beto, mu mbandu kimenga ya Mwana na yandi. Ntangu beto ke tangaka Nkunga 147, beto ke bakisaka nde nsoniki ya nkunga yai vandaka ti mpusa ya ngolo ya kukumisa Yehowa. Yandi ke lomba bantu ya nkaka na kukumisa Nzambi ti yandi. (Nk. 147:7, 12) Beto me zaba ve muntu yina sonikaka Nkunga 147. Yo ke monana nde yandi zingaka ntangu bantu ya Izraele katukaka na kimpika na Babilone mpi vutukaka na Yeruzalemi. (Nk. 147:2) Muyimbi-bankunga kumisaka Yehowa sambu bansadi na yandi kumaka diaka kusambila yandi na insi na bo. Inki bikuma ke pusaka beto na kutuba nde “Aleluya!,” to “[Beto] Kumisa Yah!”?—Nk. 147:1, noti na nsi ya lutiti. w17.07 17 § 1-3

Yezu zabaka nde balongoki na yandi mingi ta kutana ti bampasi na nsi-ntoto yai ya mbi. Ata Yezu monisaka ve kikuma yina yandi bingaka bima ya kinsuni nde bima ya “kukonda lunungu,” Biblia ke monisa pwelele nde kuteka bima sambu na kuzwa mbongo mingi vandaka ve lukanu ya Nzambi. Sambu na kilanga ya Edeni, Yehowa pesaka Adami ti Eva bima mingi ya ofele. (Kuy. 2:15, 16) Na nima, ntangu Nzambi pesaka mpeve santu na Bakristu yina bo me tulaka mafuta, “ata muntu mosi ve vandaka kutuba nde bima yina yandi vandaka na yo vandaka ya yandi mosi, kansi bo vandaka kutula bima yonso kisika mosi.” (Bis. 4:32) Profete Yezaya tubaka nde na bilumbu ke kwisa bantu yonso ta dia na kiese bima yina ntoto ta basisa. (Yez. 25:6-9; 65:21, 22) Kansi na ntwala nde mambu yai kulungana, balongoki ya Yezu fwete sala “mambu na mayele yonso.” Sambu bo zinga, bo fwete sadila bima ya kukonda lunungu ya nsi-ntoto yai mpi kusosa kusepedisa Nzambi.—Luka 16:8. w17.07 8 § 4-6

Mukanda ya Yobi lenda sadisa beto na kubakisa mambu ya me tala luyalu ya Yehowa. Mukanda yai ke zabisa beto nde Satana tubaka nde kana Yobi kuniokwama mingi, yandi ta buya Nzambi. Nkutu Satana lombaka Nzambi na kuniokula Yobi. Yehowa vandaka ve na mfunu ya kuniokula Yobi, ata mpidina yandi pesaka Satana nswa ya kumeka Yobi. Ntangu fioti na nima, bansadi ya Yobi fwaka mpi yandi vidisaka bima na yandi yonso. Bana na yandi kumi mpi fwaka. Satana zolaka kundimisa Yobi nde Nzambi muntu natilaka yandi bampasi yina. (Yobi 1:13-19) Na nima Satana losilaka Yobi maladi ya ngolo mpi ya nsoni. (Yobi 2:7) Yobi waka diaka mpasi mingi kuluta ntangu nkento na yandi mpi banduku na yandi tatu tubaka mambu yina pesaka yandi mpasi. (Yobi 2:9; 3:11; 16:2) Keti Satana tubaka masonga? Ve. Sambu ata Yobi kutanaka ti bampasi mingi, yandi buyaka ve Yehowa ata fioti.—Yobi 27:5. w17.06 24 § 9-10

Bubu yai mpi, Yehowa me pesaka bamfumu ya mabuta mukumba ya kulungisa bampusa ya mabuta na bo. Bo fwete sala ngolo sambu na kulungisa yo. Kansi na bilumbu yai ya nsuka, bantu lenda kuma ti basusi mingi sambu na kisalu ya kinsuni. Bantu mingi ke sosa kisalu kansi yo ke monana ve. Yo yina, bantu ke salaka ngolo sambu na kuzwa kisalu, nkutu bankaka ke salaka bangunga mingi kuluta yina bo fwete sala ata bo ke futa bo mbote ve. Bakompani ya nkaka ke salaka bisalu mingi ti bantu fioti mpamba, bo ke zolaka ve kubaka bantu mingi. Yo yina, bantu ya kisalu ke lembaka mingi, nkutu bankaka ke belaka. Bantu mingi ke waka boma nde bo ta katula bo na kisalu, yo yina bo ke salaka mambu yonso yina mfumu ya kisalu ke lomba bo. Beto ke zitisaka Yehowa mingi kuluta bantu yonso, ata bamfumu ya kisalu. (Luka 10:27) Kisalu ke sadisaka beto na kuzwa bima yina beto kele na yo mfunu mpi kupesa makabu sambu kisalu ya kusamuna kukwenda na ntwala. Kansi kana beto keba ve, kisalu lenda kanga beto nzila ya kusambila Nzambi mbote. w17.05 23 § 5-7

Bantangu ya nkaka, mabuta yina me zaba kieleka ntama mingi ve lenda lomba beto na kulonguka Biblia ti bana na bo. Ntangu kibuti ke lomba beto na kulonguka Biblia ti mwana na yandi, beto fwete zaba nde beto me kuma ve kibuti ya mwana yina. (Baef. 6:1-4) Bantangu ya nkaka, beto lenda longuka Biblia ti mwana yina bibuti na yandi kele ve Bambangi ya Yehowa. Kana beto ke longuka Biblia ti bana ya bantu ya nkaka, yo kele mbote na kulonguka na nzo na bo ntangu bibuti to mbuta mosi kele pana to kulonguka ti bo na kisika yina bantu yonso lenda mona beto. Kana beto ke sala mpidina, bantu ta yindudila beto ve mambu ya mbi. Mbala ya nkaka na nima ya bantangu, bibuti na bo lenda zola diaka kulonguka Biblia ti bana na bo. w17.06 8 § 15-16

Kana mutindu ya kuzinga ya bana me swaswana ti ya bibuti, yo lenda sala mpi nde bana kusepela ve ti ndinga mpi dibundu ya bibuti na bo. Bakristu ke tulaka dikebi mingi na bampusa ya bana na bo kansi ve na mambu yina bo mosi bibuti ke zola. (1 Bak. 10:24) Mpangi Samuel, ke tuba nde: “Mono ti nkento na mono sosaka kuzaba ndinga yina ta sadisa bana na kuyela na kimpeve mpi beto sambaka sambu Nzambi kupesa beto mayele. . . . Beto monaka nde bo ke bakisaka mbote ve malongi na ndinga na beto, yo yina beto kwendaka na dibundu ya ndinga ya insi yina ya nzenza. Beto vandaka kukwenda na balukutakanu mpi kusamuna mbala na mbala. Beto vandaka kubingisa mpi bampangi ya insi yina na kudia mpi kulutisa ntangu ti beto. Mambu yai sadisaka bana na kuzabana ti bampangi mpi bo kumisaka Yehowa Tata mpi Nduku na bo. Beto ke monaka nde sambu na mambote ya bana, mambu yai kele mfunu mingi kuluta kuzaba ndinga na beto.” w17.05 10 § 11-13

Kubika fioti bantu yonso ta ndima luyalu ya Yehowa kuluta baluyalu yonso. Beto ke vingila na kiese nsungi yina! Beto ke kudiwaka bonso Debora ti Baraki, yina yimbaka nde: “O Yehowa, bika nde bambeni na nge yonso kufwa, kansi bika nde bantu yina ke zolaka nge kuvanda bonso ntangu yina ke basika na nkembo na yo.” (Baz. 5:31) Yehowa ta sala mambu yai ntangu yandi ta fwa nsi-ntoto ya Satana. Na Armagedoni, Yehowa ta binga ve bantu awa na ntoto na kudipesa na luzolo yonso sambu na kunwanisa bambeni na yandi. Beto ta “nikana ve” kansi beto ta ‘mona mutindu Yehowa ta gulusa’ beto. (2 Bans. 20:17) Na ntwala nde mambu yai kusalama, beto kele ti dibaku ya kupesa maboko ti kikesa yonso na luyalu ya Yehowa. Debora ti Baraki yantikaka ntete kukumisa Yehowa na nkunga na bo kansi bantu ve. Bo yimbaka nde: “Sambu na bantu yina kwendaka na bitumba na luzolo yonso, beno kumisa Yehowa!” (Baz. 5:1, 2) Kana beto mpi ke kudipesa na kisalu ya Yehowa, beto lenda pusa mpi bantu ya nkaka na ‘kukumisa Yehowa!’ w17.04 32 § 17-18

Yozefi vilaka ve bampasi yina bantu niokulaka yandi bamvula 13 yina yandi vandaka na boloko, ata mpidina yo kumisaka yandi ve ntima-mbi. (Kuy. 45:5-8) Kima ya kuluta mbote kele nde, yandi bikaka ve nde bifu mpi mambu ya mbi yina bantu vandaka kusala kukabula yandi ti Yehowa. Sambu Yozefi taninaka bikalulu ya mbote, Yehowa yidikaka mambu na yandi mpi sakumunaka yandi ti dibuta na yandi. Beto mpi fwete tanina kinduku na beto ti Yehowa. Beto fwete bika ve nde bifu ya bampangi kukabula beto ti Nzambi mpi kukanga beto nzila ya kusambila yandi. (Bar. 8:38, 39) Kana mpangi me sadila beto mambu ya mbi, beto fwete landa mbandu ya Yozefi mpi kulanda kukangama na Yehowa. Beto fwete tadila mambu bonso Yehowa. Na nima ya kusadila bandongisila ya Biblia sambu na kuyidika makambu, beto fwete bika mambu na maboko ya Yehowa. Beto fwete ndima nde Yehowa ta yidika makambu na ntangu mpi na mutindu ya mbote. w17.04 20 § 12; 22 § 15-16

Ana salaka kaka mutindu yandi silaka Yehowa. Yandi nataka Samuele na nzo-tenta na Shilo, pesaka yandi na Eli, Nganga-Nzambi ya Nene mpi tubaka nde: “Mono vandaka kusamba sambu na mwana yai, mpi Yehowa pesaka mono kima yina mono lombaka yandi. Ntangu yai, mono ke defisa yandi na Yehowa. Sambu na bilumbu na yandi yonso.” (1 Sam. 1:24-28) Banda kilumbu yina, Samuele kumaka kuzinga na nzo-tenta. Biblia ke tuba nde ‘leke Samuele landaka kuyela na ntwala ya Yehowa.’ (1 Sam. 2:21) Yo vandaka ve pete nde Ana kulungisa lusilu na yandi; sambu, yandi ta lutisa diaka ve ntangu konso kilumbu ti mwana na yandi mosi kaka yina yandi vandaka kuzola mingi. Diaka, yandi ta mona ve mutindu yandi ta yela. Ata mpidina, Ana bakaka ve na nsaka lusilu yina yandi salaka na Yehowa. Yo yina, yandi lungisaka ntete lusilu yina yandi salaka na Nzambi.—1 Sam. 2:1, 2; Nk. 61:1, 5, 8. w17.04 5 § 7-8

Ntumwa Polo tubaka nde na bilumbu ya nsuka, “bantangu ya mpasi mpi ya nku ta vanda.” Yandi yikaka nde “bantu ya mbi mpi bantu ya luvunu ta salaka diaka mbi kuluta.” (2 Tim. 3:2-5, 13) Keti nge ke mona nde mambu yai ke salama? Bampangi mingi ke niokwama na mambu yina bantu ya mbi ke sala, mu mbandu mbangika, kuzola ve bantu ya mpusu ya nkaka, mpi mubulu. Bantu ya nkaka ke waka nsoni ve na kusala mambu ya mbi. Bankaka ke monisaka nde bo ke sadisa bantu, kansi bo kele kibeni bantu ya mbi. Mbala ya nkaka mambu ya mbi me kuminaka nge ntete ve, kansi mambu yina bantu ya mbi ke salaka ke pesaka beto yonso mpasi. Beto ke waka mpasi ntangu beto ke waka nde bantu ke niokula bana-fioti, minunu, mpi bantu yina kele ngolo ve. Bantu yai ya mbi ke salaka mambu bonso bambisi ya makasi to bademo. (Yak. 3:15) Ata mpidina, Ndinga ya Nzambi ke tuba mambu yina ke pesa beto kiese mpi kivuvu. w17.04 10 § 4