Mayi

Inki mambu bibuti lenda sala sambu bana na bo kuzola Yehowa? Bibuti fwete samba Yehowa na kusadisa bo mutindu Manoa salaka. Diaka, beno pesa bana mbandu ya mbote. Mambu yina beno ke tubaka ke vandaka mfunu kansi yina beno ke salaka kele mfunu mingi kuluta sambu bana ke landaka yo. Beto ke ndima nde Yozefi ti Maria pesaka bana na bo yonso ti Yezu mbandu ya mbote. Yozefi vandaka kusala ngolo sambu na kusansa dibuta na yandi. Diaka, Yozefi sadisaka bana na yandi na kusadila Yehowa. (Kul. 4:9, 10) Yozefi vandaka kunata dibuta na yandi “konso mvula” na Yeruzalemi sambu na nkinsi ya Paki. (Luka 2:41, 42) Mbala ya nkaka bibuti ya nkaka vandaka kumona nde nzietelo yina vandaka mpasi mingi sambu yo vandaka kubaka ntangu mingi mpi yo vandaka kulomba mbongo mingi. Yo ke pwelele nde Yozefi vandaka kuzola mambu ya kimpeve mingi mpi yandi sadisaka bana na yandi na kulanda mbandu na yandi. Maria mpi zabaka Masonuku mbote. Ntembe kele ve nde na bangogo mpi na mambu yina Maria vandaka kusala, yandi longaka bana na yandi na kuzola Ndinga ya Nzambi. w19.12 24-25 § 9-12

Zola ya Yehowa ke monanaka na mambu yina yandi salaka ntangu Adami ti Eva kolamaka. Ntangu Adami kolamaka na Tata ya zulu, yandi kudikatulaka mpi katulaka bana na yandi na dibuta ya kiese ya Yehowa. (Bar. 5:12) Kansi Yehowa salaka diambu mosi sambu na kusadisa bana ya Adami. Yehowa pesaka Adami ndola kansi yandi silaka na kusadisa bana yina Adami ta buta. Kukonda kusukinina, Yehowa silaka na kuvutula bantu ya bulemfu na dibuta na yandi. (Kuy. 3:15; Bar. 8:20, 21) Yandi yidikaka mambu na nzila ya kimenga ya Yezu, Mwana yina yandi ke zolaka mingi. Yehowa monisaka nde yandi ke zolaka beto mingi mpenza ntangu yandi ndimaka nde Mwana na yandi kufwa sambu na beto. (Yoa. 3:16) Yandi kele Tata ya kuluta mbote. Yandi ke waka bisambu na beto mpi ke pesaka beto bima ya kinsuni mpi ya kimpeve yina beto ke vandaka na yo mfunu. Yandi ke longaka beto mpi ke sadisaka beto. Yandi me bumbilaka beto mpi mambu mingi ya mbote na bilumbu ke kwisa. Beto ke waka kiese mingi na mutindu Tata na beto ke zolaka beto mpi ke pesaka beto bima yina beto ke vandaka na yo mfunu. w20.02 6 § 16-17; 7 § 20

Keti nge me kutanaka ti mambu yina salaka nde nge kuma ti basusi ya ngolo? Mbala ya nkaka sambu na mambu yina muntu mosi tubaka to salaka to sambu na diambu mosi yina nge tubaka to salaka. Mu mbandu, yo lenda vanda nde nge me salaka disumu yo yina nge ke kudiyangisa nde Yehowa ta lolula nge ve ata fioti. Diambu ya mpasi diaka kele nde nge lenda yindula nde sambu nge kele ti basusi mingi, nge kele ve ti lukwikilu mpi nge kele muntu ya mbi. Beto tadila mwa bambandu na Biblia. Ana, mama ya profete Samuele, vandaka ti lukwikilu ya ngolo. Ata mpidina, yandi kumaka ti basusi ntangu muntu mosi yina vandaka kuzinga ti yandi nzo mosi vandaka kusadila yandi mambu ya mbi. (1 Sam. 1:7) Ntumwa Polo vandaka ti lukwikilu ya ngolo kansi yandi vandaka ti “susi sambu na mabundu yonso.” (2 Bak. 11:28) Ntotila Davidi vandaka mpi ti lukwikilu ya ngolo yo yina Yehowa vandaka kusepela ti yandi mingi. (Bis. 13:22) Ata mpidina, Davidi salaka bifu yina natilaka yandi basusi ya ngolo. (Nk. 38:4) Yehowa lembikaka bantu yai mpi pesaka bo kikesa. w20.02 20 § 1-2

Kudipesa ke tendula kusolula ti Yehowa na masonga yonso na kisambu sambu na kusonga yandi nde nge ta sadila yandi luzingu na nge ya mvimba. Kudipesa na Nzambi ke tendula mpi “kudibuya.” Kana nge sala mutindu yina, nge ta baka dibaku ya nene ya kukuma muntu ya Yehowa. (Bar. 14:8) Nge ta monisa Yehowa nde banda bubu yai, nge ta sadilaka yandi mpi ta salaka mambu yina yandi ke zolaka na kisika ya kusala luzolo na nge. Kudipesa kele lusilu yina nge ke sala na Nzambi. Yehowa ke pusaka beto ve na ngolo na kusala lusilu yai. Kansi, kana beto me sala yo, yandi ke zolaka nde beto lungisa yo. (Nk. 116:12, 14) Ntangu muntu ke kudipesaka, yandi mpamba ti Yehowa bantu ke zabaka. Kansi mbotika ke salamaka na meso ya bantu mingi; mbala mingi yo ke salamaka na lukutakanu ya nene to ya distrike. Ntangu muntu ke bakaka mbotika, yo ke sadisaka bantu ya nkaka na kuzaba nde yandi me kudipesaka na Yehowa. Ntangu nge ke baka mbotika, bantu ya nkaka ta bakisa nde nge ke zolaka Yehowa Nzambi na ntima na nge ya mvimba, na moyo na nge ya mvimba, na mabanza na nge yonso mpi na ngolo na nge yonso mpi nde nge me baka lukanu ya kusadila yandi mvula na mvula.—Mar. 12:30. w20.03 9 § 4-5

Satana ke pusaka bantu na kuvila Yehowa. Na nima ya lufwa ya bantumwa ya Yezu, bantu ya nkaka yina vandaka kudibinga Bakristu yantikaka kulonga malongi ya luvunu. (Bis. 20:29, 30) Baaposta yai pusaka bantu na kuvila zina ya Nzambi ya kieleka. Mu mbandu, bo vandaka kusadila diaka ve zina ya Nzambi na Babiblia na bo mpi kumaka kusadila ngogo “Mfumu.” Ntangu bo katulaka zina ya Nzambi mpi yingisaka yo na “Mfumu,” yo kumaka mpasi sambu muntu ya ke tanga Biblia kuswaswanisa Yehowa ti “bamfumu” ya nkaka yina kele na Biblia. (1 Bak. 8:5) Bo vandaka kusadila kaka ngogo yina mosi, “Mfumu,” sambu na Yehowa mpi Yezu. Yo kumaka mpasi sambu na kubakisa nde Yehowa ti Mwana na yandi vandaka bantu zole ya kuswaswana. (Yoa. 17:3) Diambu yai basisaka dilongi ya Butatu, dilongi yina Ndinga ya Nzambi ke longaka ve. Yo yina, bantu mingi kumaka kumona nde Nzambi kele diswekamu mpi bo lenda zaba yandi ve. Yo kele mpenza luvunu!—Bis. 17:27. w19.06 5 § 11

Mutindu ya nkaka ya kusala mbote kisalu ya kusamuna kele kuyedisa mayele na beto na kisalu ya kusamuna. (Bing. 1:5; 1 Tim. 4:13, 15) Kuvanda “banduku ya kisalu” ya Yehowa kele dibaku mosi ya mbote kibeni! (1 Bak. 3:9) Kana nge ke “zikisa mambu ya kuluta mfunu” mpi ke kudipesa na kisalu ya kusamuna, nge ta “sadila Yehowa na kiese.” (Bafil. 1:10; Nk. 100:2) Sambu nge kele nsadi ya Nzambi, nge fwete tula ntima nde yandi ta pesa nge ngolo yina nge kele na yo mfunu sambu na kusala mbote kisalu ya kusamuna, ata nge ke kutana ti bampasi to ke bela. (2 Bak. 4:1, 7; 6:4) Kana mambu ya luzingu ke pesa nge nzila ya kusamuna mingi to fioti, nge lenda “vanda ti kikuma ya kuwa kiese” ntangu nge ke sala yo na ntima ya mvimba. (Bag. 6:4) Kana nge ke samuna mbote, nge ke monisa zola sambu na Yehowa mpi sambu na bantu ya nkaka. Biblia ke tuba nde: “Kana nge ke sala yo, nge ta kudigulusa mpi nge ta gulusa bantu yina ke widikila nge.”—1 Tim. 4:16. w19.04 6 § 15; 7 § 17

Satana ti bademo ke kusaka bantu ntete-ntete na nzila ya bisalu ya bampeve ya mbi. Bantu yina ke salaka bisalu ya bampeve ya mbi ke tubaka nde bo me zaba to ke salaka mambu yina bantu ya nkaka lenda zaba ve to lenda sala ve. Mu mbandu, bantu ya nkaka ke tubaka nde bo ke zabaka mambu yina ta salama na bilumbu ke kwisa. Bankaka lenda sala mambu bonso nde bo vandaka kusolula ti bafwa. Bantu ya nkaka ke sadilaka kindoki to mazi mpi ke sosaka kuloka bantu ya nkaka. Nsosa yina bo salaka na bansi 18 na Amerika ya Sudi mpi na Caraïbes monisaka nde bantu mingi ke kwikilaka na kindoki to na mazi mpi bantu ya nkaka ke ndimaka nde bo lenda solula ti bampeve. Bo salaka nsosa ya nkaka na bansi 18 na Afrika mpi bo monaka nde bantu mingi ke kwikilaka na kindoki. Yo vanda nge ke zinga na wapi, beto fwete kuditanina na bisalu ya bampeve ya mbi. w19.04 20-21 § 3-4

Yehowa Nzambi ke mengaka mambu yonso ya mbi. (Nk. 5:4-6) Yandi ke mengaka mpenza kuvukisa nitu ti mwana sambu yo kele diambu ya mbi mpi ya nku kibeni! Bonso Yehowa, bansadi na yandi ke mengaka mpi muntu yina me bebisa mwana mpi bo ke yambulaka yandi ve na dibundu. (Bar. 12:9) Mitindu yonso ya kuvukisa nitu ti mwana ke wakanaka ve ti “nsiku ya Kristu.” (Bag. 6:2) Mambu yonso yina Yezu longaka na bangogo mpi na mbandu ke pusaka bantu na kumonisa zola mpi ke siamisaka lunungu. Sambu Bakristu ya kieleka ke lemfukaka na nsiku yai, bo ke sadisaka bana na kubakisa nde beto ke taninaka mpi ke zolaka bo mingi. Kansi kubebisa mwana kele diambu ya mbi mpi ya bwimi yina ke monisaka mwana nde bo ke zolaka yandi ve mpi ke taninaka yandi ve. Diambu ya mawa kele nde Bakristu ya kieleka me bwaka na mutambu yai. Sambu na nki? Biblia ke tuba nde “bantu ya mbi mpi bantu ya luvunu” ta kuma mingi mpi bankaka lenda kota na dibundu. (2 Tim. 3:13) Diaka, bampangi ya nkaka me bwaka na nzala yai ya bwimi mpi me bebisaka bana. w19.05 8 § 1-3

Muntu yina kele na mpasi ya ngolo lenda mona nde yandi me fwana ve na kusamba Yehowa. Kana beto ke zola kupesa mpangi ya mutindu yai kikesa, beto fwete samba ti yandi mpi kutanga zina na yandi na kisambu. Beto lenda songa Yehowa nde mpangi yai kele mfunu mingi sambu na beto mpi sambu na dibundu. Beto lenda lomba Yehowa na kulembika mpi kupesa dimeme na yandi kikesa. Kisambu ya mutindu yai ta pesa yandi kikesa kibeni. Yindula na ntwala ya kutuba. Kutuba kukonda kuyindula lenda lwadisa. Bangogo ya mawete ke belulaka. (Bing. 12:18) Yo yina, samba Yehowa sambu yandi sadisa nge na kusadila bangogo ya mawete, ya mbote mpi ya ke pesa kikesa. Kuvila ve nde ata ngogo mosi ve kele ngolo kuluta bangogo ya Yehowa yina kele na Biblia. (Baeb. 4:12) Ntangu beto ke pesaka bampangi kikesa, beto ke yibukisaka bo nde Yehowa ke zolaka bo mpi beto fwete vila ve nde Yehowa kele Nzambi ya lunungu. Mambu yonso ya mbi ya bo ke salaka bana kele ve ya kubumbana na meso ya Yehowa. Yandi ke monaka mambu yonso mpi yandi ta pesa ndola na muntu yina me sala mbi mpi me balula ve ntima.—Kut. 14:18. w19.05 18 § 18; 19 § 19, 21

Satana ke zolaka ve beto sadila Yehowa. Sambu na kulungisa lukanu na yandi, yandi ke sosaka kusoba mabanza na beto sambu beto lemfukila yandi mpi beto kuma bampika na yandi. Yandi ke sadilaka bampusa na beto sambu na kundimisa mpi kukusa beto na kulanda yandi. (Bakol. 2:4) Keti luvunu ya Satana kele mpenza kigonsa sambu na beto? Ee. Zaba nde Polo sonikaka ve mambu ya kele na Bakolosai 2:8 sambu na mimpani. Yandi sonikilaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta na mpeve santu. (Bakol. 1:2, 5) Kana Bakristu yina vandaka na kigonsa na ntangu yina, beto kele na kigonsa ya nene bubu yai. (1 Bak. 10:12) Sambu na nki? Sambu bo me losaka Satana na ntoto mpi lukanu na yandi kele ya kukusa bansadi ya Nzambi. (Kus. 12:9, 12, 17) Diaka, beto ke zinga na ntangu yina bantu ya mbi mpi bantu ya luvunu ta sala “diaka mbi kuluta.”—2 Tim. 3:1, 13. w19.06 2 § 1-2

Eliya waka boma ntangu ntotila-nkento Yezabele zolaka kufwa yandi. Yo yina yandi tinaka na Bere-sheba. Yandi kudiyangisaka mingi yo yina “yandi lombaka nde yandi fwa.” Sambu na nki Eliya kudiyangisaka mutindu yina? Sambu Eliya vandaka muntu ya kukonda kukuka “ti mawi bonso ya beto.” (Yak. 5:17) Ziku Eliya tulaka basusi mingi mpi yo lembisaka yandi ngolo. Mbala ya nkaka Eliya yindulaka nde bikesa yonso yina yandi salaka sambu na kusiamisa lusambu ya kieleka vandaka mpamba mpi ata muntu mosi ve na Izraele sobaka; yandi yindulaka mpi nde yandi mpamba landaka kusambila Yehowa. (1 Bant. 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Yehowa bakisaka mawi ya Eliya mpi nganinaka ve yandi sambu na mambu yina yandi tubaka. Kansi Yehowa pesaka yandi diaka kikesa. (1 Bant. 19:5-7) Yehowa sungikaka mabanza ya Eliya na mawete yonso mpi monisaka Eliya ngolo na yandi ya nene. Na nima, Yehowa songaka Eliya nde kele ti bantu 7 000 na Izraele yina sambilaka ve Baale. (1 Bant. 19:11-18) Yehowa monisaka pwelele nde yandi ke zolaka Eliya. w19.06 15-16 § 5-6

Kuvanda ve lulendo. Kana beto ke zitisa lutwadisu yina bampangi ke pesa beto, beto ta kuditanina. Mu mbandu, na insi mosi yina bo buyisaka kisalu na beto, bampangi yina vandaka kutwadisa kisalu songaka bansamuni na kukabula ve mikanda na kisalu ya kusamuna. Kansi mupasudi-nzila mosi yindulaka nde yandi me zaba mambu mbote mpi kabulaka mikanda. Inki salamaka? Kaka na nima ya kuta kimbangi na dibaku ya mbote ti bansamuni ya nkaka, bapolisi kangaka bo. Yo ke monana nde bamfumu ya basoda vandaka kulanda bo mpi botulaka mikanda yina bo kabulaka. Mbandu yai ke longa beto nki? Beto fwete landa lutwadisu ata beto ke yindula nde beto me zaba mambu mbote. Yehowa ta sakumuna beto kana beto ke sala kumosi ti bampangi yina yandi me ponaka sambu na kutwadisa beto.—Baeb. 13:7, 17. w19.07 12 § 17

Na mpimpa yina yitaka lufwa ya Mfumu Yezu, yandi tubaka nde bo ta menga balongoki na yandi yonso. (Yoa. 17:14) Tii bubu yai, bambeni ya lusambu ya kieleka ke landaka kubangika Bambangi ya Yehowa. Mutindu nsuka ya nsi-ntoto yai me finama, beto fwete zaba nde bambeni ta menga beto diaka mingi. (Mat. 24:9) Inki mutindu beto lenda kudibongisa bubu yai sambu na kununga mbangika? Beto fwete yindula ve na ntwala mambu yonso ya mbi yina ta kumina beto. Kana beto yindula yo, beto ta wa boma ya mingi mpi ta kuma ti basusi. Beto ta pesa nzila nde mambu yina ya mbi ya beto ke yindula kulembisa beto na ntwala nde mambu yango kusalama. (Bing. 12:25; 17:22) Boma kele kinwaninu ya ngolo yina “mbeni na [beto], Diabulu,” ke sadilaka sambu na kunwanisa beto. (1 Pie. 5:8, 9) Yo kele mfunu nde beto kumisa ngolo kinduku na beto ti Yehowa bubu yai. w19.07 2 § 1-3

Yo fwete vanda nde bantumwa vandaka na mpusa ya ngolo ya kukutana na nsi ya ngumba. Na nima ya lufutumuku ya Yezu, yandi lombaka bantumwa na kukutana na kisika yina. (Mat. 28:16) Mbala ya nkaka yo vandaka na dibaku yina “yandi monikaka na bampangi kuluta 500 na mbala mosi.” (1 Bak. 15:6) Sambu na nki Yezu lombaka balongoki na yandi na kukutana kuna? Sambu na kupesa bo ntuma yai: “Yo yina, beno kwenda mpi beno kumisa bantu ya makanda yonso balongoki.” (Mat. 28:18-20) Balongoki yina waka bangogo yai ya Yezu vandaka bantu ya ntete yina salaka dibundu ya Bukristu ya mvu-nkama ya ntete. Lukanu ya ntete-ntete ya dibundu yina vandaka ya kukumisa bantu mingi balongoki ya Kristu. Bubu yai, mabundu ya Bakristu ya kieleka kele mingi na ntoto ya mvimba mpi lukanu na yo ya ntete-ntete kele ya kukumisa bantu balongoki. w19.07 14 § 1-2

Nkengi ya nziunga mosi na Norvège ke tuba nde bantu yina ke zolaka ve kuwa mambu ya Nzambi, mbala mingi bo ke zolaka kutubila mambu yina ke salamaka na nsi-ntoto. Yandi ke pesaka bo mbote mpi ke tubaka nde: “Keti nge ke yindula nde beto lenda vanda ti luzingu ya mbote na bilumbu ke kwisa? Keti bantu ya politiki, bantu ya siansi to muntu ya nkaka ta lungisa bivuvu yina?” Na nima ya kuwidikila bo na dikebi, yandi ke tangaka to ke tubilaka verse mosi yina ke tubila luzingu ya mbote na bilumbu ke kwisa. Bantu ya nkaka ke sepelaka ti lusilu ya Biblia yina ke tubaka nde ntoto ta zinga kimakulu mpi bantu ya mbote ta zinga mvula na mvula na ntoto. (Nk. 37:29) Beto fwete soba mutindu ya kusolula ti bantu yina beto ke kutanaka ti bo. Sambu na nki? Sambu mambu yina ke sepedisa muntu mosi lenda sepedisa ve muntu ya nkaka. Bankaka ke sepelaka ve kusolula mambu ya Nzambi to ya Biblia kansi bankaka ke sepelaka nde beto tubila ntete masolo ya nkaka. Yo vanda mpidina to ve, beto fwete sosa dibaku ya kusolula ti bantu ya mitindu yonso. (Bar. 1:14-16) Yehowa muntu ke yedisaka kieleka na bantima ya bantu yina ke sepelaka ti mambu ya mbote.—1 Bak. 3:6, 7. w19.07 22-23 § 10-11

Nzambi me monisilaka beto zola ya nene mpi yo fwete pusa beto na kuzola bampangi. (1 Yoa. 4:20, 21) Keti beto lenda zola bampangi ata beto me sala ve bikesa? Sambu na kuzola bo, beto fwete samba Yehowa mpi kusala ngolo na kulanda bikalulu na yandi ya mbote. Beto ke landaka mpi mbandu ya Yezu yina zolaka beto mingi mpi pesaka luzingu na yandi sambu na beto. Ya kieleka, yo lenda vanda mpasi bantangu ya nkaka na kuzitisa ntuma ya kuzolana. Evodia ti Sentishe vandaka bampangi ya kikesa yina salaka “na lweka” ya ntumwa Polo. Ziku bo bikaka nde kukonda kuwakana kukabula bo. Na mukanda yina Polo sonikilaka dibundu kisika bampangi yai vandaka, yandi tangaka zina ya Evodia ti Sentishe mpi longisilaka bo na “kuvanda ti mabanza ya mutindu mosi.” (Bafil. 4:2, 3) Yo tindaka Polo na kupesa dibundu ya mvimba ndongisila yai: “Beno landa kusala mambu yonso kukonda kubokuta mpi kukonda kutulana ntembe.”—Bafil. 2:14. w19.08 9 § 6-7

Beto ke sikisa mabundu ti bampangi yina ke salaka bikesa sambu na kusadisa bansadi ya ntangu yonso na kubikala na kisalu na bo. Bampangi ke salaka yo ntangu bo ke siamisaka bansadi ya ntangu yonso na kulanda kusala kisalu na bo, ke kabilaka bo mbongo to bima ya nkaka ya kinsuni mpi ke sadisaka bantu ya mabuta na bo. Kana bansadi ya ntangu yonso me kwisa na dibundu na beno, kumona ve nde bo me tinda bo sambu bo me sala diambu mosi ya mbi to bo me pesa bo ndola. Sadisa bo na kuyikama ti kisalu yina ya mpa. Yamba bo na kiese, sikisa bo sambu na kisalu ya bo me salaka ata bo ke kuka diaka ve kusala mingi sambu sante na bo kele mbote ve. Sosa kuzaba bo mbote, baka mambote na nzayilu na bo, na mambu yina bo me longukaka mpi na mambu ya bo me zaba. Na luyantiku, bampangi yina kisalu me soba ke vandaka na mfunu ya nzo, ya transpore, ya kisalu to mambu ya nkaka ya mfunu. w19.08 23-24 § 12-13

Gogi ta tula ntima na “diboko ya kinsuni” disongidila basoda na yandi ya ngolo. (2 Bans. 32:8) Beto ta tudila Yehowa, Nzambi na beto ntima ntangu beto ta telema pima, ebuna ntangu bantu ya makanda ta mona beto, bo ta yindula nde beto kele bazoba. Nkutu, banzambi ya Babilone ya Nene yina ke monanaka ngolo ta gulusa yandi ve na “mbisi ya mfinda” mpi na ‘bibongo na yo kumi.’ (Kus. 17:16) Gogi ta yindula nde yandi ta nunga. “Bonso matuti ya ke fika insi,” yandi ta nwanisa bansadi ya Yehowa. Kansi, Gogi ta bakisa nde yandi me kangama na mutambu. Bonso Farao na Nzadi-Mungwa ya Mbwaki, Gogi ta bakisa nde yandi ke nwanisa Yehowa. (Kub. 14:1-4; Ezek. 38:3, 4, 18, 21-23) Kristu ti bawanzio ta tanina bansadi ya Nzambi mpi ta fwa bantu ya Gogi. (Kus. 19:11, 14, 15) Inki ta kumina Satana, mbeni ya ntete-ntete ya Yehowa, yina ta kusa bantu mpi ta pusa bo na kunwanisa bansadi ya Nzambi na Armagedoni? Yezu ta losa yandi ti bademo na yandi na dibulu ya nda mpi kuna bo ta sala bamvula funda.—Kus. 20:1-3. w19.09 11-12 § 14-15

Beto ke tulaka kivuvu na mambu ya mbote yina Yehowa me silaka beto. Kana yo ke monana nde bivuvu na beto ke lungana ve, yo lenda lembisa kikesa na beto. Beto lenda lemba nitu. (Bing. 13:12) Diambu yai salamaka na luyantiku ya mvu-nkama ya 20. Na ntangu yina, Bakristu mingi yina bo me tulaka mafuta yindulaka nde bo ta kwenda na zulu na 1914. Ntangu bivuvu na bo lunganaka ve, nki Bakristu ya kwikama salaka? Bo yambulaka ve kubaka ntinu sambu lukanu na bo ya ntete-ntete vandaka kusala luzolo ya Nzambi na kwikama yonso kansi ve kubaka lufutu. Bo vandaka ti lukanu ya kubaka ntinu ti kukanga ntima. Ntembe kele ve nde nge ke zolaka kumona ntangu Yehowa ta santisa zina na yandi, nswa na yandi ya kuyala mpi ta lungisa balusilu na yandi yonso. Zaba nde mambu yai ta lungana na ntangu yina Yehowa me tulaka. Na ntwala nde yo lungana, bika beto landa kudipesa na kusadila Nzambi mpi kubika ve nde bivuvu yina ke lungana ve nswalu kulembisa beto. w19.08 4-5 § 9-10

Kudiyula nde: ‘Keti bantu ke monaka nde mono kele muntu ya mawete mpi ya kudikulumusa? Keti mono ke salaka bisalu yina ke monanaka mfunu ve sambu na kusadisa bantu ya nkaka? Keti mono ke vandaka mawete?’ Yezu zingaka na ngemba ti balongoki na yandi mpi pesaka bo formasio. (Luka 10:1, 19-21) Yandi siamisaka balongoki na yandi na kuyula bangiufula mpi vandaka kundima bangindu na bo. (Mat. 16:13-16) Bonso bintuntu yina bo ke taninaka mbote, balongoki ya Yezu yelaka mbote. Balongoki sadilaka malongi ya Yezu mpi yo natilaka bo mambote na kisalu na bo. Keti nge kele ti kiyeka? Kana mpidina, kudiyula nde: ‘Inki mutindu mono ke zingaka ti bantu ya nzo na mono to ya kisalu? Keti mono ke tulaka ngemba? Keti mono ke siamisaka bantu na kuyula bangiufula? Keti mono ke ndimaka bangindu na bo?’ Beto fwete vanda ve bonso Bafarize yina vandaka kumenga bantu yina vandaka kuyula bo bangiufula mpi kuniokula bantu yina vandaka kubuya bangindu na bo.—Mar. 3:1-6; Yoa. 9:29-34. w19.09 20 § 1; 23 § 9-11

Bantangu ya nkaka bamfumu ya luyalu ke tubaka bangogo ya mutindu yai na masolo na bo ya kuwakana ti bansi ya nkaka. Kansi bangogo “ngemba mpi lutaninu” ya Biblia ke tubilaka me swaswana ti yina bamfumu ya luyalu ke tubaka bubu yai. Sambu na nki? Ntangu bo ta tuba nde “ngemba mpi lutaninu,” bantu ta yindula nde bamfumu ya nsi-ntoto me tula ngemba mpi lutaninu ya kieleka na ntoto ya mvimba. Kansi, “lufwa ta kwisila bo na kintulumukina” sambu “mpasi ya nene” ta yantika. (Mat. 24:21) Beto me zaba ve mambu yina ta pusa bamfumu na kutuba nde “ngemba mpi lutaninu” mpi mutindu bo ta tuba yo. Beto me zaba mpi ve kana bo ta tuba yo mbala mosi mpamba to mbala mingi. Kansi kima beto me zaba kele nde bamfumu ya luyalu ta kuka ve kutula ngemba ya kieleka na ntoto ya mvimba. Biblia ke zabisa beto nde “kilumbu ya Yehowa” me finama kibeni.—1 Bate. 5:2. w19.10 8-9 § 3-4

Bitumba ya Armagedoni ta fwa nsi-ntoto yai ya Satana. Ata mpidina, beto fwete wa ve boma. Sambu na nki? Sambu yo ta vanda bitumba ya Nzambi. (Bing. 1:33; Ezek. 38:18-20; Zek. 14:3) Ntangu Yehowa ta pesa Yezu Kristu nswa, yandi ta twadisa basoda na bitumba. Yandi ta vanda ti Bakristu yina bo me tulaka mafuta ya ta futumuka mpi bamilio ya bawanzio. Bo ta nwanisa Satana, bademo mpi basoda ya nsi-ntoto yai. (Kus. 6:2; 17:14) Yehowa me silaka beto nde: “Ata kinwaninu mosi ve ya bo ta sadila sambu na kunwanisa nge ta nunga.” (Yez. 54:17) “Kimvuka mosi ya nene” ya bansadi ya kwikama ya Yehowa ta guluka na “mpasi ya nene.” Na nima, bo ta landa kusadila yandi kisalu ya santu. (Kus. 7:9, 13-17) Biblia ke pesa beto kibeni bikuma yina ke pusa beto na kutula ntima nde beto ta guluka na bilumbu ke kwisa! Beto me zaba nde “Yehowa ke taninaka bantu ya kwikama.” (Nk. 31:23) Bantu yonso yina ke zolaka mpi ke sambilaka Yehowa ta vanda na kiese ntangu bo ta mona mutindu yandi ta santisa zina na yandi ya santu.—Ezek. 38:23. w19.10 18-19 § 17-18

Sambu beto ke zinga na nsuka ya “bilumbu ya nsuka,” beto lenda kutana ti bampasi ya ngolo. (2 Tim. 3:1) Mu mbandu, voti yina salamaka na insi mosi na westi ya Afrika, nataka mavwanga mpi bitumba. Na nsungi ya bamvula kuluta sambanu, bampangi na beto vandaka na kigonsa sambu bo vandaka kuzinga kisika bitumba vandaka kusalama. Inki sadisaka bo na kukanga ntima na bantangu yina ya bampasi? Bampangi kwendaka kubumbana na banzo ya bampangi ya nkaka na kisika yina bitumba vandaka ve. Mpangi mosi tubaka nde: “Mono vandaka na kiese sambu mono vandaka ti banduku. Beto vandaka kupesana kikesa na ntangu yina ya mpasi.” Ntangu “mpasi ya nene” ta yantika, beto ta vanda na kiese kana beto kele ti banduku ya mbote yina ke zolaka beto. (Kus. 7:14) Yo yina, yo kele mfunu nde beto sala kinduku ya ngolo ti bampangi bubu yai. (1 Pie. 4:7, 8) Sambu na nki? Sambu bambeni na beto ta tuba mambu ya luvunu sambu na kukabisa beto. Bo ta sala yonso sambu beto tudila diaka ve bampangi na beto ntima mpi kusadisa bo. Kansi bo ta nunga ve. w19.11 2 § 1-2; 7 § 19

Satana “tata ya luvunu,” ke sadilaka bantu yina kele na nsi ya kiyeka na yandi sambu na kutuba mambu ya luvunu sambu na Yehowa mpi sambu na bampangi na beto. (Yoa. 8:44) Mu mbandu, baaposta ke tubaka mambu ya luvunu sambu na dibundu ya Yehowa na Internet, na televizio mpi na nzila ya bima ya nkaka yina ke mwangaka bansangu. Mambu yai yonso ya luvunu kele na kati ya ‘batolo-tolo ya tiya’ ya Satana. Inki beto ta sala kana muntu mosi me yantika kusonga beto mambu yai ya luvunu? Beto fwete buya kuwa yo! Sambu na nki? Sambu beto kele ti lukwikilu na Yehowa mpi beto ke tudilaka bampangi na beto ntima. Yo yina, beto ke solulaka ve ata fioti ti baaposta. Beto ke sosaka ve kutulana ntembe ti bo sambu na muntu mosi to kima mosi mpi beto ke sosaka ve kuzaba mambu na bo to kulembisa lukwikilu na beto. Keti nge ke buyaka kuwa to kutula ntembe ti baaposta sambu na mambu ya luvunu yina bo ke tubaka? Kana mpidina, lukwikilu na nge kele ngolo. Kansi beto fwete keba sambu Satana kele ti binwaninu ya nkaka, yina yandi ke sadilaka sambu na kunwanisa beto. Beto tadila mosi na kati ya binwaninu yango. w19.11 15 § 8; 16 § 11

Ntangu nge ke baka balukanu, tadila mbote bikuma yina ke pusa nge na kubaka balukanu yina. Yehowa ke zolaka nde beto vanda masonga na mambu yonso. Yo yina ntangu beto ke baka balukanu, beto fwete vanda masonga mpi kusonga bantu ya nkaka masonga na yina me tala bikuma yina ke pusa beto na kubaka balukanu yango. Kana beto kele ve masonga yo lenda vanda mpasi na kulungisa balukanu na beto. Mu mbandu, leke mosi ya bakala lenda baka lukanu ya kukuma mupasudi-nzila ya ntangu yonso. Kansi na nima, yandi ke kuka ve kulungisa bangunga yina bo ke lombaka bapasudi-nzila mpi yandi ke sepela diaka ve ti kisalu yango. Yandi lenda yindula nde yandi kumaka mupasudi-nzila ntete-ntete sambu yandi vandaka na mpusa ya kusepedisa Yehowa. Kansi yo lenda vanda nde yandi kumaka mupasudi-nzila sambu na kusepedisa bibuti na yandi to muntu ya nkaka. Beto tubila mbandu ya longoki ya Biblia yina me baka lukanu ya kuyambula kunwa makaya. Yandi me sala bikesa ya kuyambula kunwa makaya mposo mosi to bamposo zole kansi na nima yandi me vutukila yo diaka. Nsuka-nsuka, yandi me yambula kunwa makaya. Zola sambu na Yehowa mpi mpusa ya kusepedisa yandi me sadisa longoki yango na kuyambula kikalulu yina ya mbi.—Bakol. 1:10; 3:23. w19.11 27 § 9; 29 § 10

Ntumwa Polo vandaka kundima nde yandi ta baka ntinu tii na nsuka mpi ta baka lufutu. Sambu yandi vandaka Mukristu yina bo me tulaka mafuta, yandi tulaka kivuvu na “lufutu ya kukwenda na zulu mutindu Nzambi me bingaka [yandi].” Kansi yandi bakisaka nde sambu na kulungisa lukanu yina, yandi fwete landa ‘kusala ngolo.’ (Bafil. 3:14) Polo sadilaka mbandu mosi ya mbote sambu na kusadisa bampangi ya Filipi na kulanda kulungisa lukanu na bo. Polo yibusaka bampangi ya Filipi nswa na bo ya kuzinga na zulu. (Bafil. 3:20) Sambu na nki yo lombaka nde bo yibuka yo? Na bilumbu yina, kuvanda muntu ya Roma vandaka lukumu mingi. Kansi, nswa ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta ya kuzinga na zulu vandaka lukumu mingi kuluta sambu mambote na yo kele mingi. Nswa ya kuzinga na zulu vandaka mfunu mingi kuluta kuvanda muntu ya Roma. Bubu yai, Bakristu yina bo me tulaka mafuta ke pesaka mbandu ya mbote sambu bo ke salaka ngolo sambu na kubaka lufutu na bo ya kuzinga mvula na mvula na zulu. w19.08 6 § 14-15

Kimpwanza yina vandaka nene kibeni kuluta yina bantu ya Izraele vandaka kubaka na mvula ya Yubile! (Levi 25:8-12) Sambu bantu yina vandaka kukatuka na kimpika na mvula ya Yubile vandaka kuvutuka diaka na kimpika mpi nsuka-nsuka bo fwaka. Na kilumbu ya Pantekoti ya mvu 33 ya ntangu na beto, Yehowa tulaka bantumwa mpi bansadi na yandi ya nkaka ya kwikama mafuta na mpeve santu. Yandi ndimaka bo, sambu bo kuma bana na yandi mpi yandi ta futumuna bo sambu bo yala ti Yezu na zulu. (Bar. 8:2, 15-17) Bo vandaka bantu ya ntete na kubaka mambote ya kimpwanza yina Yezu tubilaka na sinagoga ya Nazareti. (Luka 4:16-19, 21) Bansadi yina ya Nzambi vandaka diaka ve na kimpika ya malongi ya luvunu mpi ya bansiku ya Bayuda yina vandaka ve na Ndinga ya Nzambi. Nzambi vandaka kutadila bo bonso bantu ya me katuka na kimpika ya disumu yina ke nataka na lufwa. Yehowa yidikaka mambu sambu balongoki ya Yezu kuyantika kubaka kimpwanza yina ntangu yandi tulaka bo mafuta na mpeve mpi yo ta suka na nsuka ya Luyalu ya Yezu ya Bamvula Funda. w19.12 11 § 11-12

Bibuti, beno sadisa bana na kupona banduku ya mbote. Tata mpi mama fwete zaba banduku ya bana na bo mpi mambu yina bo ke salaka. Yo ke tendula kusosa kuzaba bantu yina ke solula ti bana na bo, yo vanda na nzila ya Internet to na telefone. Sambu banduku ya mbi ke bebisa bikalulu ya mbote ya bana. Bibuti mingi ke zolaka nde bana na bo kusala kinduku ti bampangi yina kele ti kimpeve ya mbote. Mu mbandu, mpangi N’Déni ti nkento na yandi Bomine na Côte d’Ivoire vandaka kubingisa nkengi ya nziunga mbala na mbala na nzo na bo. N’Déni ke tuba nde: “Yo sadisaka mwana na beto na kuyela mbote na kimpeve. Yandi kumaka mupasudi-nzila ya ntangu yonso mpi bubu yai yandi ke nkengi yina ke yingaka nkengi ya nziunga.” Yo ke vandaka mbote na kulonga bana ntangu bo kele bana-fioti. (Bing. 22:6) Mbandu ya Timoteo yina vandaka kutambula ti ntumwa Polo ke ndimisa yo. Enise, mama ya Timoteo ti nkaka na yandi Loisi longaka yandi “yantika bumwana.”—2 Tim. 1:5; 3:15. w19.12 25 § 14; 26 § 16-17

Beto vanda banduku yina bo lenda tudila ntima. Mu mbandu, beto lenda sila bampangi nde beto ta sadisa bo mpi na nima beto fwete sadisa bo, disongidila, kupesa bo bima yina bo kele na yo mfunu. (Mat. 5:37; Luka 16:10) Kana bampangi yina me bakisa kibeni nde beto ta sadisa bo, yo ta pesa bo kikesa. Mpangi-nkento mosi ke ndimisa dibanza yai; yandi ke tuba nde: “Nge ta kudiyangisa diaka ve sambu nge ke zaba nde na ntangu ya me fwana mpangi yina tubaka nde yandi ta sadisa nge, ta lungisa mambu yina yandi silaka nge.” Mbala mingi bampangi yina ke kutana ti bampasi to me lemba nitu ke bakaka kikesa na banduku yina bo ke tudilaka ntima. Sambu na kuvanda nduku ya mbote mpi yina bo lenda tudila ntima, beto fwete vanda ntima-nda. Ntangu bakala ya Zhanna yambulaka yandi, Zhanna bakaka kikesa ntangu yandi solulaka diambu yango ti banduku na yandi. Yandi ke tuba nde: “Bo widikilaka mono na ntima-nda yonso ata mono vandaka kuvutukila diambu mosi mbala na mbala.” Nge mpi lenda vanda nduku ya mbote kana nge ke widikila mbote. w20.01 10-11 § 9-11

Biblia ke tubilaka bambandu mingi ya bansadi ya kwikama ya Nzambi yina bakaka mpeve santu kansi bo vandaka ve ti kivuvu ya kuzinga na zulu. Mpeve santu twadisaka Davidi. (1 Sam. 16:13) Mpeve santu sadisaka yandi na kubakisa mambu ya mudindu ya Yehowa mpi na kusonika mambu ya nkaka na Biblia. (Mar. 12:36) Ata mpidina, ntumwa Piere tubaka nde “Davidi tombukaka ve na zulu.” (Bis. 2:34) Yoane Mbotiki vandaka ya “kufuluka na mpeve santu.” (Luka 1:13-16) Yezu tubaka nde ata muntu mosi ve lutaka Yoane kansi yandi tubaka nde Yoane vandaka ve na kati ya bansadi ya Nzambi yina ta yala na Kimfumu ya zulu. (Mat. 11:10, 11) Yehowa sadilaka mpeve santu na yandi sambu na kupesa bantu yai ngolo ya kusala mambu ya kuyituka kansi ve sambu na kupona bo na kuzinga na zulu. Keti yo ke tendula nde kwikama ya bansadi yai vandaka fioti? Ve. Yo ke tendula kaka nde Yehowa ta futumuna bo sambu bo zinga na ntoto yina ta kuma Paladisu.—Yoa. 5:28, 29; Bis. 24:15. w20.01 25 § 15

Yehowa me kotisaka beto na dibuta ya bansadi na yandi. Bantu ya kele na dibuta yai me kudipesaka na Nzambi mpi ke monisaka lukwikilu na kimenga ya Mwana na yandi. Dibuta na beto kele dibuta ya kiese. Beto kele ti luzingu ya mbote bubu yai mpi na bilumbu ke kwisa beto ta vanda ti luzingu ya kukonda nsuka; bankaka na ntoto mpi bankaka na zulu. Zola ya Yehowa me pusaka yandi na kundima beto na dibuta na yandi. Yandi salaka kibansa ya nene sambu beto baka dibaku yai. (Yoa. 3:16) Yandi ‘sumbaka beto na ntalu.’ (1 Bak. 6:20) Na nsadisa ya kimenga ya Yezu, Yehowa me pesaka beto dibaku ya kukuma banduku na yandi. Beto kele ti dibaku ya kubinga Muntu ya kuluta nene na ntoto mpi na zulu nde Tata. Yehowa kele Tata ya kuluta mbote. Bonso muyimbi-bankunga, beto lenda kudiyula nde: “Inki mono ta pesa Yehowa sambu na mambu yonso ya mbote ya yandi me sadilaka mono?” (Nk. 116:12) Mvutu kele nde beto kele ve ti kima ya kupesa Tata na beto ya zulu. Diambu ya mfunu kele nde beto ke zolaka yandi mingi. w20.02 8 § 1-3