Yuli

Kana bantu ya nkaka ke tubila to ke sadila beto mambu ya mbi, beto lenda kuma ti basusi. Yo lenda sala beto mpasi mingi-mingi kana muntu yina ke sadila beto mambu yina kele nduku to muntu ya dibuta na beto. Kana beto kele na basusi, mbandu ya Ana na Biblia lenda sadisa beto mingi. Nkento ya zole yina bakala na yandi kwelaka, vandaka kusosila yandi mingi kibeni. (1 Sam. 1:12) Bonso Ana, beto mpi lenda baka ntangu ya kusamba Yehowa sambu na kuzabisa yandi basusi na beto mpi mambu yina ke pesa beto boma. Yo ke lomba ve kaka nde bisambu na beto kuvanda ya kuyidika mbote-mbote. Bantangu ya nkaka beto lenda dila ntangu beto ke zabisa Yehowa basusi na beto. Ata mpidina, Yehowa ta widikila beto na dikebi yonso. Katula kusamba sambu na mambu yina ke yangisa beto, beto fwete sadila mpi ndongisila yina kele na Bafilipi 4:6, 7. Ntumwa Polo me monisa pwelele nde beto fwete salaka bisambu ya kupesa matondo. Beto kele ti bikuma mingi ya kupesa Yehowa matondo. Mu mbandu, beto lenda pesa yandi matondo sambu na dikabu ya luzingu, bima yina yandi me salaka, zola na yandi ya kwikama mpi luzingu ya kitoko yina yandi ke bumbila beto na bilumbu ke kwisa. w20.02 21 § 3; 22 § 6

Kutuba kele dikabu yina Yehowa me pesaka bantu. (Kub. 4:10, 11; Kus. 4:11) Na Biblia, Nzambi ke sadisa beto na kuzaba mutindu ya mbote ya kutuba. Beto fwete vanda ntangu yonso ya kuyilama na kutubila bantu mambu ya Yehowa mpi ya Kimfumu na yandi. (Mat. 24:14; Bar. 10:14) Kana beto ke sala mutindu yai, beto ta landa mbandu ya Yezu. Yezu kwisaka na ntoto sambu na kulonga bantu kieleka ya me tala Tata na yandi; yo kele na kati ya bikuma ya nene yina yandi kwisilaka. (Yoa. 18:37) Kansi beto fwete vila ve nde mutindu na beto ya kutuba kele mpi mfunu mingi. Yo yina ntangu beto ke solula ti bantu mambu ya me tala Yehowa, beto fwete sala yo ti “mawete mpi luzitu ya mingi” mpi beto fwete zitisa mawi ya bantu mpi balukwikilu na bo. (1 Pie. 3:15) Mpidina mambu ya beto ta tuba ta sadisa bantu mpi yo lenda simba ntima na bo. Bankuluntu fwete vanda ve pima ntangu yo ke lomba nde bo pesa mpangi mosi ndongisila. Ya kieleka, bo fwete pona ntangu ya mbote ya kusolula ti yandi sambu yo pesa yandi ve nsoni. w20.03 18-19 § 2-4

Beto lenda samba sambu na nki mambu? Beto lenda samba Yehowa sambu na kupesa “beto lukwikilu mingi.” (Luka 17:5; Yoa. 14:1) Beto kele ti mfunu ya lukwikilu sambu Satana ta meka bantu yonso yina ke landaka Yezu. (Luka 22:31) Inki mutindu lukwikilu ta sadisa beto? Kana beto me sala ngolo na kukanga ntima na bampasi, lukwikilu ta sadisa beto na kuyambula mambu yonso na maboko ya Yehowa. Sambu beto ke tulaka ntima nde Yehowa ta yidika mambu kuluta beto, yo ke sadisaka beto na kuvanda na ngemba. (1 Pie. 5:6, 7) Kisambu ke sadisaka beto na kuvanda na ngemba ya mabanza ata beto ke kutana ti bampasi. Beto tadila mbandu ya mpangi Robert yina kele ti bamvula kuluta 80. Yandi ke tuba nde: “Ndongisila yina kele na Bafilipi 4:6, 7 me sadisaka mono na kukanga ntima na bampasi. Mono vandaka na mpasi ya mbongo mpi na ntangu mosi buna, mono vandaka diaka ve nkuluntu.” Inki me sadisaka Robert na kutanina ngemba ya mabanza? Yandi ke tuba diaka nde: “Ntangu mono kumaka kisaka-saka, mono sambaka. Mono bakisaka nde ntangu mono kumaka kusamba ngolo mpi mbala na mbala, mono kumaka na ngemba.” w19.04 9-10 § 5-7

Kubebisa mwana kele disumu na meso ya Nzambi. Kana muntu mosi me sala muntu ya nkaka mbi, yandi me sala disumu na meso ya Yehowa. Beto tadila Nsiku yina Nzambi pesaka bantu ya Izraele. Nsiku vandaka kutuba nde muntu yina me yiba to me kusa nkweno na yandi “me sala mambu kukonda kwikama na ntwala ya Yehowa.” (Levi 6:2-4) Ya kieleka, mpangi yina me vukisa nitu ti mwana me bebisa lutaninu ya mwana yina mpi me konda kwikama na meso ya Nzambi. Muntu yina me bebisa mwana me fingisa kibeni zina ya Yehowa. Yo yina, bo fwete pesa yandi ndola sambu yandi me sala disumu ya nene na meso ya Nzambi. Masolo ya Nzozulu ya Nkengi mpi ya Telama! me tubilaka mutindu bana yina bo me bebisaka ke monaka mpasi, mutindu bantu ya nkaka lenda sadisa bo mpi kupesa bo kikesa mpi mutindu bibuti lenda tanina bana na bo. Bankuluntu me bakaka formasio ya mbote sambu na kusambisa bantu yina ke bebisaka bana. Dibundu ya Nzambi ke landilaka mutindu bankuluntu fwete sambisa muntu yina me vukisa nitu ti mwana. w19.05 9 § 8-9

Ndinga ya Nzambi kele bonso mbele ya makasi yina ke monisaka pwelele luvunu ya Satana. (Baef. 6:17) Mu mbandu, Ndinga ya Nzambi ke monisaka pwelele luvunu yina ke tubaka nde bantu lenda solula ti bafwa. (Nk. 146:4) Yo ke yibukisaka beto nde Yehowa mpamba kele ti nswa ya kuzaba mambu yina ta salama. (Yez. 45:21; 46:10) Kana beto ke tanga Ndinga ya Nzambi mpi ke yindula yo mbala na mbala, beto ta vanda ya kuyilama na kubuya mpi kumenga luvunu yina bampeve ya mbi ke pusaka bantu na kundima. Yo yina, buya mambu yonso yina ke wakana ti bisalu ya bampeve ya mbi. Bakristu ya kieleka ke vukanaka ve na konso kisalu ya bampeve ya mbi. Mu mbandu, beto lenda kwenda ve na banganga-nkisi to kusosa kusolula ti bafwa. beto fwete kota ve na mambu yina ke salamaka na mafwa yina ke monisaka nde bafwa ke landaka kuzinga kisika mosi buna. Beto fwete kwenda ve na bantu yina ke zabisaka bantu mambu yina ta kumina bo sambu na kuzaba mambu yina ta salama. Beto ke zaba nde mambu yai yonso kele kigonsa kibeni mpi nde yo lenda pusa beto na kuvanda na kuwakana ti Satana mpi bademo. w19.04 21-22 § 8-9

Bantu yina ke ndimaka mayele ya nsi-ntoto ke monaka mpamba bansiku ya Biblia mpi ke tubaka nde yo kele mfunu ve. Bantu ya mutindu yai lenda kudiyula nde, ‘Sambu na nki Nzambi gangaka beto ti banzala ya kuvukisa nitu mpi na nima yandi ke songaka beto na kusala yo ve?’ Ngiufula yai me katukaka na malongi ya luvunu yina ke tubaka nde muntu fwete sala konso kima yina yandi me zola. Kansi, Biblia ke longaka ve mutindu yina. Biblia ke pesaka beto lukumu ntangu yo ke longaka beto na kuyala bampusa ya mbi. (Bakol. 3:5) Diaka, Yehowa me pesaka beto dikabu ya makwela, ngidika yina me fwana na kulungisa bampusa ya kuvukisa nitu. (1 Bak. 7:8, 9) Na kuswaswana ti mayele ya nsi-ntoto yai, Biblia ke longaka beto mutindu ya mbote ya kutadila kuvukisa nitu. Yo ke tubaka nde kuvukisa nitu ke pesaka kiese. (Bing. 5:18, 19) Biblia ke tuba nde: “Konso muntu na kati na beno fwete zaba mutindu ya kuyala nitu na yandi na busantu mpi na lukumu, kansi ve ti lukasi, ti nzala ya ngolo ya kuvukisa nitu ya bo ke yalaka ve.”—1 Bate. 4:4, 5. w19.05 22-23 § 7-9

Nzambi ta pesa ve nzila nde bantu ya nsi-ntoto kufwa bansadi na yandi yina ke nataka zina na yandi na kiese yonso mpi me lemfukaka na nsiku na yandi ya kubasika na Babilone ya Nene. (Bis. 15:16, 17; Kus. 18:4) Bo ke salaka mpi ngolo na kusadisa bantu ya nkaka na kubasika na Babilone ya Nene. Bansadi ya Yehowa ta ‘baka ve bampasi’ yina Babilone ya Nene ta baka. Ata mpidina, lukwikilu na bo ta mekama. (Ezek. 38:2, 8) Na nima ya lufwa ya mabundu yonso ya luvunu, bansadi ya Nzambi mpamba ta bikala, bo ta vanda bonso nti mosi kaka yina me guluka na mupepe ya ngolo. Na nima, Satana ta wa makasi mingi, ebuna yandi ta pusa bademo na kutuba mambu ya luvunu, ‘mambu ya kupemama ya mvindu,’ sambu na kupusa bimvuka ya bantu na kunwanisa bansadi ya Yehowa. (Kus. 16:13, 14) Biblia ke binga kimvuka yina ya makanda “Gogi ya insi ya Magogi.” Ntangu bantu ya makanda ta nwanisa bansadi ya Nzambi, yo ta nata bo na kisika ya kifwani yina Biblia ke binga Armagedoni.—Kus. 16:16. w19.09 11 § 12-13

Na Izraele ya ntama, Satana sadilaka dibundu ya luvunu sambu na kusiamisa pite. Yandi ke salaka mutindu mosi bubu yai. Dibundu ya luvunu ke ndimaka mpi ke siamisaka mansoni. Yo yina, bantu mingi yina ke kudibingaka bansadi ya Nzambi ke zitisaka ve minsiku na yandi ya bikalulu ya mbote. Na mukanda yina ntumwa Polo sonikilaka Bakristu ya Roma, yandi tubilaka bampasi yina bo kutanaka ti yo. (Bar. 1:28-31) Mitindu yonso ya mansoni mpi ya kuvukisa nitu babakala ti babakala to bankento ti bankento kele na kati ya “mambu yina me fwana ve.” (Bar. 1:24-27, 32; Kus. 2:20) Yo kele mfunu kibeni nde beto zitisa malongi ya Biblia! Malongi ya filozofi ke ndimaka ve mpi ke zitisaka ve minsiku ya lunungu ya Yehowa. Yo ke siamisaka ve bantu na kuyedisa mbuma ya mpeve ya Nzambi kansi yo ke siamisaka “bisalu ya nitu.” (Bag. 5:19-23) Yo ke siamisaka lulendo mpi yo ke pusaka bantu na kuvanda “bantu ya ke kudizolaka.” (2 Tim. 3:2-4) Bikalulu yai ke wakanaka ve ti kudikulumusa, kikalulu yina bansadi ya Nzambi fwete vanda na yo.—2 Sam. 22:28. w19.06 5-6 § 12-14

Eliya sadilaka Yehowa na nsungi ya mpasi mpi yandi kutanaka ti bampasi mingi. Ntangu Yehowa songaka Eliya na kupesa Elisha mikumba ya nkaka, Yehowa pesaka yandi nduku yina sadisaka yandi mingi mpi ziku nduku yai vandaka kulembika yandi na basusi na yandi. Mutindu mosi, kana beto ke zabisa nduku mosi ya ntima mambu na beto, yandi lenda lembika beto na basusi na beto. (2 Bant. 2:2) Kana nge kele ve ti nduku ya mbote yina nge lenda zabisa mambu na nge, samba Yehowa na kusadisa nge na kuzwa mpangi mosi ya kuyela na kimpeve yina ta sadisa nge. Yehowa sadisaka Eliya na bampasi na yandi, mpi Eliya sadilaka Yehowa na kwikama bamvula mingi. Mambu yai ke pesa beto kivuvu. Beto lenda kutana ti bampasi yina lenda bebisa nitu mpi mabanza na beto. Ata mpidina, kana beto ke tudila Yehowa ntima yandi ta pesa beto ngolo sambu beto landa kusadila yandi.—Yez. 40:28, 29. w19.06 15 § 4; 16 § 9-10

Beto lenda kuma kikesa bubu yai kana beto ke samuna nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi. Sambu na nki? Sambu kisalu ya kusamuna ke sadisaka beto na kutudila Yehowa ntima mpi na kununga boma. Mutindu nitu ke kumaka ngolo kana beto ke sala bangalasisi, beto ke kumaka kikesa kana beto ke samuna nzo na nzo, na kisika ya bantu mingi, na dibaku ya mbote mpi na bisika ya mumbongo. Kana beto ke samuna ti kikesa bubu yai, beto ta vanda ya kuyilama na kulanda kusamuna ntangu bo ta buyisa kisalu na beto. (1 Bate. 2:1, 2) Mbandu ya mpangi-nkento mosi ya kwikama yina monisaka mpenza kikesa ke longa beto malongi mingi. Nancy Yuen vandaka nkufi (nda na yandi lutaka ve 1,5 m) kansi yandi vandaka kuwa boma ve. Yandi yambulaka ve kusamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi. Yo yina, bo tulaka yandi na boloko na Chine kiteso ya bamvula 20. Bamfumu yina vandaka kuyula yandi bangiufula tubaka nde Nancy vandaka “ntu-ngolo” na insi ya mvimba! w19.07 5 § 13-14

Bantu ya nkaka ke ndimaka kulonguka bakieleka ya Biblia na mbala ya ntete kansi bankaka ke sepelaka ve. Beto fwete siamisa bo na kulonguka Biblia. Sambu na kulonga mbote, beto fwete kudibongisa. Beto fwete pona masolo yina ta sepedisa bantu yina beto ta solula ti bo. Na nima, beto yidika mutindu ya kuyantika disolo yango. Mu mbandu, nge lenda yula muwi nde: “Nge ta sepela mu zaba dibanza na nge na diambu yai? Beto yonso ke kutanaka ti bampasi. Keti nge ke yindula nde kele ti luyalu mosi yina lenda manisa bampasi na ntoto ya mvimba?” Na nima, beno tadila Daniele 2:44. To nge lenda yula muntu yina ke zingaka pene-pene na nge nde: “Inki kele mutindu ya mbote ya kusansa bana? Inki kele dibanza na nge?” Na nima, beno tadila Kulonga 6:6, 7. Ntembe kele ve nde beto ke waka kiese ntangu beto ke sadisaka bantu na kukuma balongoki ya Kristu. w19.07 15 § 4, 6-7

Mpangi mosi yina ke solulaka mingi ti bantu ya Extrême-Orient yina ke sambilaka ve ke tuba nde: “Awa kana muntu kutuba nde, ‘mono ke kwikilaka ve na Nzambi,’ yandi ke zola kutuba nde yandi ke sambilaka ve banzambi ya mpamba-mpamba. Yo yina, mbala mingi mono ke ndimisaka bo nde banzambi mingi kele bima yina bantu me salaka mpi yo kele ya luvunu. Mbala mingi mono ke tangilaka bo Yeremia 16:20, na nima mono ke yulaka nde: ‘Inki mutindu beto lenda zaba nzambi ya kieleka mpi nzambi yina bantu me salaka?’ Mono ke widikila bo mbote-mbote mpi ke tangilaka bo Yezaya 41:23, yina ke tuba nde: ‘Beno songa beto mambu yina ta salama na bilumbu ke kwisa, sambu beto zaba nde beno kele banzambi.’ Na nima mono ke songaka bo mambu yina Yehowa me tubaka sambu na bilumbu ke kwisa.” Mpangi-bakala ya nkaka ke tuba nde: “Mono ke songaka bo mayele yina kele na Biblia, bambikudulu yina me lunganaka mpi bansiku yina ke twadisaka zulu ti ntoto. Ebuna, mono ke songaka bo nde mambu yai yonso ke monisa nde kele ti Ngangi ya mayele, Nzambi ya moyo. Kana muntu kundima nde Nzambi kele, mono ke songaka yandi mambu yina Biblia ke tuba sambu na Yehowa.” w19.07 23-24 § 14-15

Mambu ya kuluta mfunu kele kusantisa zina ya Yehowa, kulungana ya balukanu na yandi, ngemba mpi bumosi ya dibundu. (Mat. 6:9, 10; Yoa. 13:35) Kana beto ke tula dikebi na mambu yai ya mfunu, beto ta monisa nde beto ke zolaka Yehowa. Ntumwa Polo tubaka diaka nde beto fwete “vanda bunkete.” Yo ke tendula ve nde beto fwete kuma bantu ya kukuka. Kana beto ke sala bikesa sambu na kuzola mingi bampangi mpi ke zikisa mambu ya kuluta mfunu, beto ta kuma bunkete na meso ya Yehowa. Mutindu mosi ya kumonisa zola kele kusala bikesa na kubudisa ve bantu ya nkaka sakuba. Ntuma ya kubudisa ve bantu ya nkaka sakuba kele kibeni lukebisu. Inki mutindu beto lenda budisa bampangi sakuba? Na bansaka ya kulutisa ntangu, na mutindu na beto ya kulwata to nkutu kisalu na beto. Beto lenda sala kima mosi yina kele mbi ve kansi kana yo ke yangisa kansansa ya bampangi to ke budisa bo sakuba, yo kele mbi kibeni.—Mat. 18:6. w19.08 10 § 9-11

Na 1935, Bambangi ya Yehowa bakisaka nde kimvuka ya nene ya bantu yina Yoane monaka kele Bakristu ya kwikama yina ta zinga kimakulu na ntoto. (Kus. 7:9, 10) Sambu kimvuka yai ya nene ta guluka na mpasi ya nene, bo fwete longuka malongi ya Yehowa na ntwala nde Luyalu ya Kristu kuyantika. Bo fwete monisa lukwikilu ya ngolo “sambu [bo] nunga na kutina mambu yai yonso ya fwete bwa” na ntwala ya Luyalu ya Kristu ya Bamvula Funda. (Luka 21:34-36) Bantu ya kimvuka ya nene ke sepelaka ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na ntoto. Bo ke zabaka nde kaka Yehowa muntu ke ponaka kisika yina me fwana sambu na bansadi na yandi ya kwikama, yo vanda na zulu to na ntoto. Bakristu yina bo me tulaka mafuta mpi kimvuka ya nene ke ndimaka nde bo ta baka lufutu sambu na ntima ya mbote ya nene ya Nzambi na nzila ya kimenga ya Yezu Kristu.—Bar. 3:24. w19.09 28 § 10; 29 § 12-13

Keti bo me soba kisalu na nge? Sepela ti yo. Nge lenda nunga na kisalu na nge ya mpa. Kuyindula ve nde nge ta yikama ve ti nsoba yina mpi kudimona ve mpamba. Sosa kubakisa mutindu Yehowa ke sadisa nge konso kilumbu mpi landa kusamuna. Landa mbandu ya Bakristu ya mvu-nkama ya ntete. Bo “vandaka kuzabisa nsangu ya mbote ya ndinga na bisika yonso yina bo vandaka kukwenda.” (Bis. 8:1, 4) Bikesa ya nge ke sala na kulanda kusamuna lenda buta mbuma ya mbote. Mu mbandu, bo kulaka bapasudi-nzila na insi mosi mpi bo kwendaka na insi ya pene-pene kisika mpusa ya bansamuni vandaka mingi na ndinga na bo. Na nima ya bangonda, bo kangulaka bimvuka yina yelaka nswalu. Kiese na beto fwete katuka ntete-ntete na kinduku na beto ti Yehowa. Yo yina, landa kutambula ti Yehowa, tudila yandi ntima sambu ya pesa nge mayele, lutwadisu mpi lusadisu na yandi. Kuvila ve nde zola na nge sambu na bantu pusaka nge na kuzola kisalu na nge. Zola kisalu na nge ya mpa mpi tula dikebi mutindu Yehowa ke sadisa nge na kuzola yo.—Lon. 7:10. w19.08 24-25 § 15-16

Beto fwete lemfukila Yehowa sambu yandi muntu gangaka beto. Yo yina yandi kele ti nswa ya kutudila beto bansiku. (Kus. 4:11) Kikuma ya nkaka ya beto fwete lemfukila yandi kele nde mutindu na yandi ya kuyala kele ya kuluta mbote. Banda ntama, bamfumu mingi ke vandaka ti kiyeka na zulu ya bantu ya nkaka. Kansi Yehowa kele Mfumu ya kuluta mayele, ya zola, ya mawa mpi ya ke kuditulaka na kisika ya bantu, kuluta bamfumu yonso. (Kub. 34:6; Bar. 16:27; 1 Yoa. 4:8) Beto ke lemfukilaka Yehowa ntangu beto ke salaka ngolo na kuzitisa yandi na mambu yonso mpi ke tulaka ve ntima na mayele na beto mosi. (Bing. 3:5) Diaka, beto ke lemfukilaka Yehowa na luzolo yonso ntangu beto ke bakisaka bikalulu na yandi ya kitoko. Sambu na nki? Sambu bikalulu yai ke monanaka na mambu yonso ya yandi ke salaka. (Nk. 145:9) Kana beto ke longuka mambu mingi ya Yehowa, beto ta zola yandi mingi. Kana beto ke zola Yehowa, beto ta vanda ve na mfunu nde yandi sadila beto lisiti ya konso kima yina beto fwete sala mpi yina beto fwete sala ve. w19.09 14 § 1, 3

Satana ke pesaka bantu bizitu yina bo lenda kuka ve kunata. Mu mbandu, yandi ke sosaka kundimisa beto nde Yehowa ta lolula ve masumu na beto mpi nde yandi ke zolaka beto ve. Yai kele kizitu ya nene mpi yo kele mpenza luvunu! (Yoa. 8:44) Ntangu beto ke kwendaka na Kristu, Nzambi ke lolulaka masumu na beto. (Mat. 11:28) Kieleka kele nde Yehowa ke zolaka beto mingi kuluta. (Bar. 8:32, 38, 39) Kizitu yina Yezu ke lomba beto na kunata me swaswana ti bizitu ya nkaka. Mu mbandu, na nima ya kusala kisalu, bantu mingi ke lembaka mpi ke vandaka ve na kiese. Kansi na nima ya kusadila Yehowa mpi Kristu, beto ke waka kiese mingi. Ata beto me lemba, beto ke vandaka kaka ti mpusa ya ngolo ya kukwenda na lukutakanu. Nkutu mbala mingi beto ke vandaka ngolo mpi kikesa ntangu beto ke vutukaka na nzo. Yo kele mutindu mosi ntangu beto ke salaka bikesa ya kusamuna mpi kulonguka Biblia ti bantu. Mambote yina beto ke bakaka me luta ngolo yina beto ke basisaka. w19.09 20 § 1; 23-24 § 15-16

Sambu ntangu me bikala fioti na ntwala nde “kilumbu” ya Yehowa kuyantika, yandi ke lomba beto na kudipesa mingi na kisalu ya kusamuna. Beto fwete sala bikesa na kuvanda “ntangu yonso ti mambu mingi ya kusala na kisalu ya Mfumu.” (1 Bak. 15:58) Ntangu Yezu tubilaka mambu yina ta salama na bilumbu ya nsuka, yandi yikaka nde: “Diaka, na makanda yonso, bo fwete samuna ntete nsangu ya mbote.” (Mar. 13:4, 8, 10; Mat. 24:14) Zaba nde: Konso ntangu ya nge ke samunaka, nge ke lungisaka mambu yina Biblia tubaka. Konso mvula, kisalu ya kusamuna ke kwendaka kaka na ntwala. Mu mbandu, yindula mutindu ntalu ya bansamuni ya Kimfumu ke kuma mingi na ntoto ya mvimba na bilumbu yai ya nsuka. Na 1914, bansamuni vandaka 5 155 na bansi 43. Kansi bubu yai, bo kele bamilio 8 ti ndambu na bansi kiteso ya 240. Ata mpidina, beto ke landa kaka kusamuna. Beto fwete longa bantu nde Kimfumu ya Nzambi mpamba ta manisa bampasi yonso.—Nk. 145:11-13. w19.10 8 § 3; 9-10 § 7-8

Yehowa sadilaka Barzilai na kusadisa ntotila Davidi. Davidi ti bantu na yandi vandaka ‘nzala, ya kulemba mpi na nzala ya masa’ ntangu bo vandaka kutina Absalomi, mwana ya Davidi. Barzilai yina vandaka mununu tulaka luzingu na yandi mpi ya bantu na yandi na kigonsa sambu na kusadisa Davidi ti bantu na yandi. Ata Barzilai vandaka mununu, yandi vandaka kaka ti mabanza nde Yehowa lenda sadila yandi. Yo yina, yandi sadilaka bima yina yandi vandaka na yo sambu na kusadisa bansadi ya Nzambi. (2 Sam. 17:27-29) Yo ke longa beto nki? Yo vanda beto kele minunu to baleke, Yehowa lenda sadila beto sambu na kusadisa bampangi yina me konda bima na insi na beto to na insi ya nkaka. (Bing. 3:27, 28; 19:17) Ata bampangi yango ke zingaka ntama, beto lenda pesa makabu sambu na kisalu ya ke salamaka na ntoto ya mvimba sambu makabu yina kusadisa dibundu na kusadisa bampangi ya me bwila mpasi na konso ntangu mpi konso kisika yina.—2 Bak. 8:14, 15. w19.10 21 § 6

Yo lenda vanda mpasi na kusonga bantu ya nkaka mutindu beto ke kudiwa, mbala ya nkaka sambu na bamvula me luta muntu mosi salaka beto mbi to pesaka beto makasi. (Bing. 18:19) To beto lenda yindula nde beto kele ve ti ntangu mpi ngolo ya kusala kinduku ya ngolo. Kansi, beto fwete yindula ve nde beto ta kuka ve. Kana beto ke zola nde bampangi kusadisa beto na ntangu ya mpasi, beto fwete sala kinduku ya ngolo ti bo banda bubu yai. Kuzabisa bo mambu yina beto ke yindula mpi mutindu beto ke kudiwa kele mutindu ya mbote ya kuyantika kusala kinduku ya mbote ti bo. (1 Pie. 1:22) Yezu monisaka nde yandi vandaka kutudila banduku na yandi ntima ntangu yandi vandaka kusolula ti bo na masonga yonso mpi yandi vandaka kubumbila bo ve ata kima. (Yoa. 15:15) Beto lenda landa mbandu na yandi kana beto ke songa banduku na beto mambu yina ke pesa beto kiese, basusi na beto mpi mambu yina ke sepedisaka beto ve. Kana muntu mosi ke songa nge mambu mpi nge ke widikila na dikebi yonso, nge lenda bakisa nde mambu yina nge ke yindulaka, mutindu nge ke kudiwaka mpi balukanu na nge kele kiteso mosi ti ya muntu yango. Kana nge ke songa banduku na nge mambu yina nge ke yindula, mutindu nge ke kudiwa mpi ke widikila bo ntangu bo ke songa nge mambu, kinduku na beno ta kuma ngolo.—Bing. 27:9. w19.11 4 § 8-9

Na nsungi ya mpasi ya nene, ziku nsangu na beto ta soba. Bubu yai, beto ke longa nsangu ya mbote ya Kimfumu mpi ke sala ngolo na kukumisa bantu balongoki. Kansi na ntangu yina, beto ta longa na pwelele nsangu ya mpasi yina kele bonso mvula ya ngolo ya matadi. (Kus. 16:21) Beto ta zabisa nsangu ya lufwa ya nsi-ntoto ya Satana. Na ntangu yina, beto ta zaba kibeni nsangu yina beto ta longa mpi mutindu ya kulonga yo. Keti beto ta sadila kaka bametode yina to beto ta sadila bametode ya nkaka? Beto ke vingila kumona mutindu mambu ta salama. Yo vanda buna to ve, yo ke monana nde beto ta longa na kikesa yonso nsangu ya lusambisu ya Yehowa. (Ezek. 2:3-5) Ntembe kele ve nde nsangu na beto ta sala nde makanda kubuyisa beto na kusamuna kimakulu. Mutindu beto ke tudilaka Yehowa ntima na kusadisa beto na kisalu ya kusamuna, beto ta tudila yandi ntima sambu yandi sadisa beto. Beto fwete ndima nde Nzambi ta pesa beto ngolo mingi sambu na kusala luzolo na yandi.—Mika 3:8. w19.10 16 § 8-9

Ngogo ‘kuvidisa’ ke monisa nde beto lenda kuma kutula dikebi mingi kaka na kusosa kuvanda ti bima yina kele ve kibeni mfunu mingi sambu na beto. Beto lenda yedisa “banzala ya buzoba ti ya mbi.” (1 Tim. 6:9) Beto fwete yedisa ve banzala yai na ntima na beto sambu yo kele binwaninu yina Satana ke sadilaka sambu na kubebisa lukwikilu na beto. Mbala ya nkaka beto kele ti mbongo ya me fwana sambu na kusumba bima mingi ya kinsuni. Keti yo kele mbi nde beto sumba bima yina beto ke zola kansi yina kele ve kibeni mfunu mingi? Yo kele kibeni mbi ve. Kansi, beto fwete yindula na bangiufula yai: Ata beto kele ti mbongo ya kusumba kima mosi buna, keti beto kele kibeni ti ntangu ya kusadila mpi ya kutanina yo? Diaka, keti beto ta yantika kuzola mingi bima na beto ya kinsuni? Keti kuzola bima ya kinsuni ta pusa beto na kusala bonso mwana-bakala yina buyaka kulanda Yezu, disongidila kusala mingi kisalu ya Nzambi? (Mar. 10:17-22) Yo kele mbote nde beto vanda ti luzingu ya kukonda mindondo mpi kusadila ntangu mpi ngolo na beto sambu na kusala luzolo ya Nzambi. w19.11 17-18 § 15-16

Nzambi lenda pesa nge “ngolo ya kusala mambu” mpi ya kulungisa lukanu na nge. (Bafil. 2:13) Yo yina, samba Yehowa sambu yandi pesa nge ngolo ya kusala mambu. Lomba Yehowa mpeve santu na yandi sambu yo pesa nge ngolo yina nge kele na yo mfunu. Landa kusamba ata nge ke zwa ve mvutu nswalu na bisambu na nge. Yezu tubaka nde: “Beno landa na kulomba [mpeve santu], ebuna bo ta pesa beno.” (Luka 11:9, 13) Vanda mpi ti manaka. Sambu na kumanisa konso kisalu yina nge yantikaka, nge fwete vanda ti manaka. Na nima, nge fwete zitisa manaka yina nge me sala. Mutindu mosi ntangu nge ke baka lukanu, sonika mambu yonso yina nge fwete sala sambu na kulungisa lukanu yango. Kana nge ke zola kusala kisalu mosi ya mpasi, kabula yo na bitini mingi sambu yo vandila nge pete na kusala yo. Kana nge me manisa kusala kitini mosi-mosi, yo ta sadisa nge na kusala mbote kisalu yina ya mpasi. Ntumwa Polo siamisaka bampangi ya Korinto na kutula ndambu ya mbongo na lweka sambu na kupesa makabu “na kilumbu ya ntete ya konso mposo” na kisika ya kuvingila tii ntangu yandi ta kwisa. (1 Bak. 16:2) Kana nge kabula kisalu mosi ya mpasi na bisalu ya pete, yo ta sadisa nge na kumona yo ve mpasi. w19.11 29 § 13-14

Kuzaba Yehowa ke tendula ve kaka kuzaba zina na yandi to mambu ya nkaka yina yandi tubaka to salaka. Kansi yo ke tendula mambu mingi. Beto fwete longuka mambu ya me tala Yehowa mpi bikalulu na yandi ya kitoko. Beto ta yantika kubakisa kikuma yina ke pusaka yandi na kutuba to kusala diambu mosi buna. Yo ta sadisa beto na kuzaba kana yandi ke ndima bangindu, balukanu mpi mambu yina beto ke sala. Kana beto me bakisa mambu yina Yehowa ke lomba beto, beto ta sala yo. Bantu ya nkaka lenda seka beto sambu beto ke zola kusadila Yehowa mpi bo lenda kanga beto nzila ya kuvukana ti bansadi ya Yehowa. Kansi, kana beto ke tudila Yehowa ntima, yandi ta yambula beto ve ata fioti. Beto ta sala kinduku ya ngolo ti Nzambi; kinduku yina ta fwa ve. Keti beto lenda zaba mpenza Yehowa mbote? Ee, beto lenda zaba yandi! w19.12 16-17 § 3-4

Bantangu ya nkaka bibuti lenda mona nde kulonga bana kele kizitu kansi bo fwete vila ve nde bana kele dikabu ya Yehowa. Yandi kele ya kuyilama na kusadisa bo ntangu yonso. Yandi ke waka bisambu yina bibuti ke salaka. Yandi ke pesaka mpi mvutu na bisambu na bo na nzila ya Biblia, ya mikanda na beto, ya bambandu mpi bandongisila ya bibuti ya nkaka ya kuyela na dibundu. Bantu ya nkaka ke tubaka nde kusansa bana ke bakaka bamvula 20, kansi bibuti ke yambula ve kulonga bana ata bo me kuna bambuta. Mambu ya mfunu yina bibuti fwete sala sambu na bana na bo kele kuzola bo, kulutisa ntangu ti bo mpi kulonga bo malongi ya Biblia. Konso mwana ke vandaka ti mutindu na yandi ya kusadila malongi yina bo ke longa yandi. Kansi, bana mingi yina me yelaka na dibuta yina ke zolaka Yehowa, ke tubaka mambu yai ya mpangi Joanna Mae na Azia tubaka: “Mono ke pesaka bibuti na mono matondo mingi sambu bo sadisaka mono mbote mpi bo longaka mono na kuzola Yehowa. Bo butaka mono mpi bo sadisaka mono sambu luzingu na mono kuvanda ya mbote.” (Bing. 23:24, 25) Bampangi mingi mpi ke tubaka mambu ya mutindu yai. w19.12 27 § 21-22

Yo kele pete na kuzaba bampangi yina kele na mfunu ya kikesa. Beto fwete sosa mitindu ya kupesa bankaka kikesa ata beto ke wa boma ya kusala yo. Mu mbandu, beto lenda wa boma nde beto me zaba ve mambu yina beto lenda tuba to kusadila mpangi mosi yina kele na mpasi. Beto lenda vanda bantu ya ke pesaka kibeni bankaka kikesa kana beto ke monisa bo nde beto ke tudilaka bo dikebi. Beto me kuma kibeni pene-pene ya nsuka ya nsi-ntoto yai yo yina, mambu ya nsi-ntoto ta landa kubeba mpi luzingu ta kuma diaka mpasi mingi. (2 Tim. 3:13) Kukonda kukuka ke salaka nde beto kutana ti mambu ya mpasi, yo yina beto ta vanda kaka ti mfunu nde bantu kupesa beto kikesa. Ntumwa Polo kangaka ntima na bampasi tii na nsuka ya luzingu na yandi mingi-mingi sambu na kikesa yina bampangi pesaka yandi. Kana beto ke landa mbandu na bo, beto ta sadisa mpi bampangi na kuvanda kaka ti lukwikilu ya ngolo.—1 Bate. 3:2, 3. w20.01 12-13 § 17-19

Bakristu yina bo me tulaka mafuta ke yindulaka ve nde Bakristu ya nkaka fwete tadila bo bonso bantu ya mfunu mingi. (Bafil. 2:2, 3) Bo ke zabaka nde ntangu Yehowa ke tulaka bo mafuta, yandi ke salaka ve nde bantu yonso kuzaba yo. Yo yina, Mukristu yina bo me tula mafuta fwete yituka ve kana muntu mosi ke ndima ve nde Nzambi me tulaka yandi mafuta. Yandi ke zabaka nde Biblia ke songaka beto na kundima ve nswalu muntu yina ke tuba nde Nzambi me pesa yandi mukumba mosi ya mfunu. Yandi ke sosaka ve kubenda dikebi ya bantu na kimuntu na yandi, yo yina yandi ke songaka ve bantu yina yandi me kutana ti bo na mbala ya ntete nde Nzambi me tulaka yandi mafuta. Yandi ke kudikumisaka mpi ve. (1 Bak. 4:7, 8) Bakristu yina bo me tulaka mafuta ke sosaka ve Bakristu ya nkaka yina bo me tulaka mafuta sambu na kusolula mambu ya me tala mutindu Nzambi ke tulaka bo mafuta to kuvukana sambu na kusala kimvuka mosi ya kulonguka Biblia. (Bag. 1:15-17) Dibundu ya Nzambi ta kabwana kana Bakristu yina bo me tulaka mafuta kusala mutindu yina. Bo ta sala mambu yina ke wakana ve ti mpeve santu yina ke sadisaka bansadi ya Nzambi na kuzinga na ngemba mpi na bumosi.—Bar. 16:17, 18. w20.01 28 § 6-7

Na nima ya lufwa ya mabundu ya luvunu, bantu ya mabundu yango ta wa makasi ntangu bo ta mona Bambangi ya Yehowa ke landa kusambila Yehowa. Beto lenda yindula mavwanga yina bo ta basisa, ata na nzila ya Internet. Makanda mpi mfumu na bo Satana, ta menga beto sambu dibundu na beto mpamba ta bikala. Bo ta mona nde bo me lungisa ve lukanu na bo ya kufwa mabundu yonso. Yo yina, dikebi na bo yonso ta vanda kaka na beto. Na mutindu yina makanda ta kuma Gogi ya Magogi. Bo ta vukana sambu na kunwanisa bansadi ya Yehowa. (Ezek. 38:2, 14-16) Beto lenda kudiyangisa kana beto yindula mambu yina ta salama sambu beto ke zaba ve pwelele mutindu yo ta salama. Ata mpidina beto fwete wa ve boma ya mpasi ya nene, beto fwete ndima nde Yehowa ta pesa bantuma yina ta gulusa beto.—Nk. 34:19. w19.10 16-17 § 10-11

Beto ke sukaka ve kaka na kusepela na nsi ya ntima na mambu yina Yehowa ke sadilaka beto kansi beto ke monisilaka Yehowa ntonda na bangogo mpi na bisalu. Yo ke sadisaka beto na kuvanda ya kuswaswana ti bantu mingi ya bilumbu na beto. Beto ke zinga na nsi-ntoto yina bantu mingi ke monisaka ve ntonda na mambu yonso yina Nzambi ke sadilaka bo. Yo kele kaka kidimbu ya ke monisa nde beto ke zinga na “bilumbu ya nsuka.” (2 Tim. 3:1, 2) Beto fwete landa ve mbandu ya mbi ya bantu yai. Bibuti ke zolaka ve nde bana na bo kuswana-swana kansi bo ke zolaka nde bana kuvanda banduku. Mutindu mosi mpi Yehowa ke zolaka nde bana na yandi kuzinga mbote bo na bo. Ya kieleka, zola yina beto ke monisilaka bampangi ke sadisaka bantu na kubakisa nde beto kele Bakristu ya kieleka. (Yoa. 13:35) Beto ke ndima mambu yina muyimbi-bankunga sonikaka nde: “Tala! Yo kele mbote kibeni mpi kiese mingi nde bampangi kuzinga kumosi na bumosi!” (Nk. 133:1) Kana beto ke zola bampangi, pana beto ke ndimisa Yehowa nde beto ke zolaka yandi. (1 Yoa. 4:20) Beto kele na kiese mingi na kuvanda na dibuta yina bantu na yo ke monisaka ‘ntima ya mbote bo na bo mpi ke wilaka bantu ya nkaka mawa.’—Baef. 4:32. w20.02 9 § 6-7

Diambu yina vandaka kupesa Ana basusi manaka ve na mbala mosi. Yandi landaka kuzinga nzo mosi ti Penina. Biblia ke tuba ve nde Penina sobaka. Ntembe kele ve nde Ana landaka kukanga ntima na mambu ya mbi yina mbanda na yandi landaka kutubila yandi. Kansi, Ana taninaka ngemba ya ntima. Na nima ya kusonga Yehowa mambu yonso yina vandaka kupesa yandi mpasi, Ana kudiyangisaka diaka ve mingi. Yandi bikaka nde Yehowa kulembika yandi mpi kupesa yandi kikesa. Ntangu fioti na nima, Yehowa pesaka mvutu na kisambu ya Ana mpi Ana butaka. (1 Sam. 1: 2, 6, 7, 17-20) Kiese na beto lenda vutuka diaka ata diambu yina ke sala nde beto vanda na basusi kele kaka. Ata beto ke samba mingi kibeni mpi ke kwenda mbala na mbala na balukutakanu, mambu ya nkaka ya mpasi yina beto ke kutana ti yo ta mana ve nswalu. Mbandu ya Ana ke longa beto nde, ata kima mosi ve ta kanga Yehowa nzila ya kulembika bantima na beto yina kele na mawa. Yehowa ta vila beto ve ata fioti mpi nsuka-nsuka yandi ta sakumuna beto kana beto ke bikala ya kwikama.—Baeb. 11:6. w20.02 22 § 9-10

Bankuluntu ke songaka bampangi minsiku ya Biblia yina lenda sadisa bo. Sambu na nki yo kele mfunu mingi nde bo tuba ntangu yina yo ke lomba nde bo tuba? Beto tadila mbandu ya Eli: Nganga-nzambi ya nene Eli vandaka ti bana zole ya babakala mpi yandi vandaka kuzola bo mingi. Kansi bana yango vandaka ve kulemfukila Yehowa. Bo vandaka banganga-nzambi na nzo-tenta. Kansi bo vandaka kusadila kiyeka na bo na mutindu ya mbi, bo vandaka kuzitisa ve bimenga yina bantu vandaka kutambikila Yehowa mpi bo vandaka kusala mansoni na pwelele yonso. (1 Sam. 2:12-17, 22) Na kutadila nsiku ya Moize, yo lombaka nde bana ya Eli kufwa. Kansi Eli vandaka ve kunganina bo na mutindu ya me fwana, nkutu yandi bikaka nde bo landa kusala na nzo-tenta. (Kul. 21:18-21) Inki mutindu Yehowa tadilaka mambu yina Eli salaka? Yandi tubilaka Eli nde: “Sambu na nki nge ke landa kupesa bana na nge lukumu kuluta mono?” Yehowa bakaka lukanu ya kufwa bana yina zole sambu na mambu ya mbi yina bo vandaka kusala.—1 Sam. 2:29, 34. w20.03 19 § 4-5