Februari

Sosa kuzaba mbote bampangi. Solula ti bo na ntwala mpi na nima ya balukutakanu, samuna ti bo mpi kana mpila kele bingisa bo na kudia na nzo na nge. Kana nge sala mpidina, nge lenda bakisa kikuma yina ke salaka nde mpangi-nkento mosi kuvanda ve ti kikalulu ya kusolula ti bantu, mbala ya nkaka sambu yandi kele nsoni-nsoni. Nge lenda bakisa mpi nde mpangi-bakala yina nge ke yindulaka nde yandi ke zolaka mingi bima ya kinsuni ke kabaka mingi to dibuta mosi yina ke kwisaka mbala mingi balukutakanu na retare ke kutana ti mbangika. (Yobi 6:29) Ya kieleka, beto fwete ‘kudikotisa ve na mambu ya bantu ya nkaka.’ (1 Tim. 5:13) Ata mpidina, yo kele mbote na kuzaba mambu ya nkaka ya bampangi mpi mambu yina bo ke kutana ti yo sambu na kuditula na kisika na bo. Nge lenda mona mpangi mosi makasi-makasi kansi kana nge sala bikesa ya kuzaba yandi mbote, nge ta kuma kuditula na kisika na yandi. Yo ke lombaka kusala bikesa sambu na kuzaba bampangi mbote. Kansi kana nge landa ndongisila ya Biblia ya kuzola bampangi, nge ta landa mbandu ya Yehowa yina ke zolaka “bantu ya mitindu yonso.”—1 Tim. 2:3, 4; 2 Bak. 6:11-13. w20.04 16-17 § 10-12

Na mpimpa yina na ntwala nde Yezu kufwa, yandi songaka balongoki na yandi na kuzolana. Yezu zabaka nde zola ya kuditambika ta sadisa balongoki na yandi na kuvanda na bumosi mpi na kukanga ntima ntangu bantu ya nsi-ntoto ke menga bo. Beto tadila mbandu ya bampangi ya dibundu ya Tesalonika. Ntangu dibundu yai kangukaka, bampangi kutanaka ti mbangika. Kansi bampangi pesaka mbandu ya mbote mutindu bo bikalaka ya kwikama mpi bo vandaka ti zola. (1 Bate. 1:3, 6, 7) Polo siamisaka bo na kumonisa zola mpi “na kulanda kusala yo diaka mbote-mbote kibeni.” (1 Bate. 4:9, 10) Zola ta pusa bo na kulembika bampangi yina me lemba na mabanza mpi na kusadisa bo. (1 Bate. 5:14) Bo sadilaka bandongisila ya Polo, sambu na mukanda na yandi ya zole yina yandi sonikaka mvula mosi na nima, yandi tubaka nde: “Zola yina beno yonso kele na yo sambu na bankaka ke kuma mingi.” (2 Bate. 1:3-5) Zola sadisaka bo na kukanga ntima na bampasi ya ngolo mpi na mbangika. w21.03 22 § 11

Kana beto ke zola kubaka lufutu ya luzingu ya mvula na mvula, beto fwete tambula na nzila ya Bakristu, nzila ya luzingu. (Bis. 20:24; 1 Pie. 2:21) Kansi Satana mpi bantu yina ke landaka mbandu na yandi ke zolaka nde beto tambula na nzila ya nkaka, disongidila, ‘beto kwenda ti bo.’ (1 Pie. 4:4) Bo ke vwezaka nzila ya luzingu yina beto ke landaka mpi ke tubaka nde nzila yina bo ke landaka kele mbote kuluta sambu yo ke pesaka bantu kimpwanza. Kansi mambu yina bo ke tubaka kele ya luvunu. (2 Pie. 2:19) Yo kele mfunu mingi nde beto pona nzila ya mbote. Satana ke zolaka nde beto yambula nzila ya mbote yina “ke nataka na luzingu” sambu beto landa nzila ya nene yina bantu mingi ya nsi-ntoto ke landaka. Bo ke ponaka nzila yai sambu yo kele nene. Kansi yo “ke nataka na lufwa.” (Mat. 7:13, 14) Sambu na kulanda kutambula na nzila ya mbote mpi kulanda ve nzila ya mbi, beto fwete tudila Yehowa ntima mpi kuwila yandi. w20.04 26 § 1; 27 § 5, 7

Na bamvula me katuka kuluta, Russie ti bansi yina ke pesaka yo maboko kotaka na “insi ya Kitoko.” (Dan. 11:41) Inki mutindu? Na 2017, ntotila yai ya mpa ya nordi buyisaka kisalu ya bansadi ya Yehowa mpi tulaka bampangi na beto ya nkaka na boloko. Yandi buyisaka mpi mikanda na beto ti Biblia, Mbalula ya Nsi-Ntoto ya Mpa. Diaka, yandi botulaka babiro ya Betele ya Russie ti Banzo ya Kimfumu mpi ya balukutakanu ya nene. Mambu yai ndimisaka Nto-Kimvuka na 2018 nde Russie ti bansi yina ke pesaka yo maboko kele ntotila ya nordi. Ata bo ke niokula ngolo Bambangi ya Yehowa, bampangi ke buya kukota na mambu yonso ya politiki yina bantu ke sala, ata mambu yango kele sambu na kukatula bamfumu yina ke niokula bo. Bo ke landa ndongisila ya Biblia ya kusamba sambu na bantu yina “kele na bisika ya lukumu” mingi-mingi ntangu bo ke bakaka balukanu yina lenda kanga beto nzila ya kusambila Yehowa na ngemba yonso. w20.05 14 § 9

Bibuti, kana beno ke zola nde bana na beno kundima nde mambu yina Biblia ke longaka kele kieleka, bo fwete sala kinduku ya ngolo ti Nzambi mpi kundima nde mambu yina Biblia ke longaka kele kieleka. Sambu nge longa bana na nge kieleka na yina me tala Nzambi, nge mosi fwete vanda longoki ya mbote ya Biblia sambu na kupesa bana na nge mbandu ya mbote. Nge fwete baka ntangu ya kuyindulula mambu yina nge ke longuka. Kana nge sala mutindu yina, yo ta sadisa nge na kulonga bana na nge na kusala mutindu mosi. Mutindu nge ke sadisaka balongoki na nge ya Biblia, nge fwete sadisa mpi bana na nge na kusadila mbote bisadilu yina beto ke sadilaka sambu na kulonguka Biblia. Kana nge sala mutindu yina, nge ta sadisa bana na nge na kuzola Yehowa mpi kutula ntima na “mpika ya kwikama mpi ya mayele” yina Yehowa ke sadila sambu na kudisa beto na kimpeve. (Mat. 24:45-47) Kusuka kaka ve na kulonga bana na nge malongi ya Biblia yina yo ke lombaka nde muntu kuzaba ntete. Sadisa bo na kukuma ti lukwikilu ya ngolo ntangu nge ke longa bo “mambu ya mudindu ya Nzambi” na kutadila mayele mpi mvula na bo.—1 Bak. 2:10. w20.07 11 § 10, 12-13

Bubu yai, bantu ya kukonda kukuka ikwa kele banduku ya ngolo ya Yehowa? Bo kele mingi kibeni. Bo ke kumaka banduku ya Nzambi sambu bo ke monisaka lukwikilu na kimenga ya Yezu. Yo yina, Yehowa ke ndimaka nde bo kudipesa na yandi mpi bo baka mbotika. Kana beto me sala mambu yai ya mfunu, beto ke vukanaka ti bamilio ya bantu yina me kudipesaka na Yehowa mpi me bakaka mbotika. Bakristu yai kele banduku ya ngolo ya Yehowa, Muntu ya kuluta kuzanguka na zulu ti na ntoto ya mvimba. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto ke bakaka kinduku na beto ti Nzambi na mbalu? Na mbandu ya Abrahami mpi Yobi, yina bikalaka ya kwikama na Nzambi bamvula mingi, beto fwete landa kukangama ngolo na Yehowa ata beto me sadilaka yandi bamvula mingi. Bonso Daniele, beto fwete baka kinduku na beto ti Nzambi na mbalu. (Dan. 6:7, 10, 16, 22) Yehowa ta sadisa beto na kukanga ntima na bampasi yina beto ke kutana ti yo sambu beto landa kuvanda banduku na yandi.—Bafil. 4:13. w20.05 27 § 5-6

Kilumbu mosi, ntotila Davidi vandaka na ludi ya nzo na yandi mpi yandi monaka Bat-sheba, nkento ya muntu mosi ke yobila. Yandi zabaka nsiku yai ya Yehowa: “Nge fwete yuma ve ntima sambu na nkento ya nkweno na nge.” (Kub. 20:17) Ata mpidina, yandi landaka kutala nkento yina. Ntima na yandi kabwanaka sambu yandi kumaka kuwa mpusa ya Bat-sheba mpi mpusa ya kusepedisa Yehowa. Ata Davidi vandaka kuzola Yehowa banda ntama mpi vandaka kuwa yandi boma, yandi bikaka nde mpusa yina ya mbi kuyala yandi. Mpusa yina kumaka ngolo yo yina Davidi salaka disumu. Yandi fingisaka zina ya Yehowa. Diaka, mambu ya mbi yina yandi salaka natilaka bantu ya nkaka mpi dibuta na yandi bampasi. (2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12) Yehowa pesaka Davidi ndola mpi na nima Davidi vutukilaka kinduku na yandi ti Yehowa. (2 Sam. 12:13; Nk. 51:2-4, 17) Davidi kumaka kuyibuka mambu ya mpasi yina yandi kutanaka na yo ntangu yandi bikaka nde ntima na yandi kukabwana. Na kutuba ya nkaka, na Nkunga 86:11, Davidi vandaka kulomba Yehowa nde: “Pesa mono ntima yina lenda kabwana ve.” Ya kieleka, na nima Ndinga ya Yehowa ke monisa nde ntima ya Davidi kumaka diaka ya ‘mvimba na Yehowa Nzambi na yandi.’—1 Bant. 11:4; 15:3. w20.06 11 § 12-13

Biblia ke monisa nde zola ya Yehowa sambu na bansadi na yandi kele bonso nsinga. Inki mutindu zola ya Yehowa me fwanana ti nsinga? Beto tadila mbandu yai: Yindula nde nge me dinda na nzadi mosi ya nene mpi ya madidi mingi, ebuna muntu mosi me losila nge lele yina ke sadisaka bantu na kudinda ve. Nge ta sepela mingi ti lusadisu yina sambu yo ta sadisa nge na kudinda ve. Kansi lele yina mpamba me fwana ve na kugulusa nge. Sambu masa kele madidi mingi, nge ta guluka kaka kana muntu me kwisa kubaka nge na bwatu. Yo ta lomba nde muntu kulosila nge nsinga sambu na kubenda nge na bwatu. Mutindu Yehowa tubaka bangogo ya verse ya bubu, na zola yonso yandi “landaka kubenda” bantu ya Izraele yina yambulaka yandi. Bubu yai, Nzambi ke landaka kusala mutindu mosi sambu na bampangi yina me yambulaka kusadila yandi mpi bayina ke kutana ti bampasi mpi kele ti basusi. Yandi ke zolaka nde bo bakisa nde yandi kele na nzala ya ngolo ya kubenda bo na yandi. Yehowa lenda sadila nge sambu nge monisila bampangi yina me lemba zola na yandi. Yo kele mfunu na kundimisa bampangi yina me lemba nde Yehowa ke zolaka bo mpi nde beto ke zolaka bo mingi. w20.06 27 § 12-13

Ntangu bo fwaka longoki Etiene, Bakristu mingi ya Yeruzalemi tinaka mpi “panzanaka na baprovense ya Yudea ti ya Samaria.” Nsuka-nsuka bo tinaka ntama kibeni na Shipre mpi na Antioshe. (Bis. 7:58–8:1; 11:19) Balongoki kutanaka kibeni ti bampasi ya ngolo. Ata mpidina, bo landaka kusamuna mpi kulonga nsangu ya mbote na kikesa yonso na bisika yonso yina bo vandaka kukwenda mpi bo kangulaka mabundu na bambanza mingi ya Roma. (1 Pie. 1:1) Kansi, na nima bo kutanaka diaka ti bampasi mingi. Mu mbandu, pene-pene ya mvu 50 ya ntangu na beto, Klode, mfumu ya Roma tubaka nde Bayuda yonso fwete katuka na Roma. Yo yina, Bayuda yina kumaka Bakristu yambulaka banzo na bo mpi kwendaka bisika ya nkaka. (Bis. 18:1-3) Pene-pene ya mvu 61 ya ntangu na beto, ntumwa Polo sonikaka nde bo fingaka Bakristu na meso ya bantu, bo tulaka bo na boloko mpi bo yibaka bima na bo. (Baeb. 10:32-34) Bakristu mingi vandaka bansukami mpi bo vandaka kubela.—Bar. 15:26; Bafil. 2:25-27. w21.02 26-27 § 2-4

Satana to bantu na yandi ta kuka ve kulembisa Mukristu yina kele ti lukwikilu ya ngolo. (2 Yoa. 8, 9) Beto fwete yituka ve kana nsi-ntoto ke menga beto. (1 Yoa. 3:13) Yoane tubaka nde “nsi-ntoto ya mvimba kele na nsi ya kiyeka ya muntu ya mbi.” (1 Yoa. 5:19) Nsi-ntoto yai me kuma kibeni na nsuka mpi makasi ya Satana ke landa kaka kukuma mingi. Yandi ke sadila mingi mitambu ya kubumbana mu mbandu, mansoni mpi mambu ya luvunu ya baaposta. Yandi ke niokula Bambangi ya Yehowa na nku yonso mpi yo ke monana pwelele. Satana ke zaba mbote nde yandi me bikala kaka ti ntangu fioti yo yina yandi ke sala yonso sambu na kukanga beto nzila ya kusamuna mpi yandi ke sala nde lukwikilu na beto kulemba. Yo ke yitukisa beto ve na kumona nde na bansi mingi bo ke buyisa kisalu na beto. Ata mpidina, bampangi na beto ya kele na bansi yina ke landa kubikala ya kwikama. Yo ke monisa kibeni nde ata Satana kusala nki mutindu, beto ta bikala kaka ya kwikama. w20.07 24 § 12-13

Yehowa zolaka nde bantu kuzinga mvula na mvula na ntoto ya kitoko yina yandi salaka. Kansi ntangu Adami mpi Eva kolamaka na Tata na bo ya zola, disumu mpi lufwa kotaka na ntoto. (Bar. 5:12) Inki Yehowa salaka? Mbala mosi, yandi yidikaka mambu sambu na kugulusa bantu. (Kuy. 3:15) Yehowa bakaka lukanu ya kupesa nkudulu, disongidila kimenga ya Mwana na yandi sambu na kukatula bana ya Adami ti Eva na kimpika ya disumu mpi ya lufwa. Yandi ta pesa luzingu ya mvula na mvula na muntu yonso yina ke pona kusadila yandi. (Yoa. 3:16; 1 Bak. 15:21, 22) Ntangu Yehowa ta futumuna bantu mingi kibeni na nzila ya Mwana na yandi, mbala ya nkaka bo yonso ta futumuka ve na mbala mosi. Sambu na nki? Sambu kana bantu mingi kufutumuka na mbala mosi, mambu ta vanda kisaka-saka. Yehowa ke salaka mambu yonso na ndonga. Yandi ke zaba nde mambu fwete vanda na ndonga sambu bantu kuzinga na ngemba.—1 Bak. 14:33. w20.08 14 § 3; 15 § 5

Longoki ya Biblia fwete bakisa nde beto ke longuka ti yandi sambu beto ke zola kusadisa yandi na kukuma Mbangi ya Yehowa. Kele ti mambu yina longoki ya Biblia yina ke zola kibeni kusadila Yehowa fwete sala sambu na kubaka mbotika. Ya ntete, yandi fwete zaba Yehowa, kuzola yandi mpi kukwikila na yandi. (Yoa. 3:16; 17:3) Yo ta sadisa longoki na kukuma nduku ya Yehowa mpi ya bampangi na dibundu. (Baeb. 10:24, 25; Yak. 4:8) Yandi fwete yambula bikalulu ya mbi mpi kubalula ntima. (Bis. 3:19) Lukwikilu na yandi fwete pusa yandi na kusonga mpi bantu ya nkaka mambu yina yandi ke longuka. (2 Bak. 4:13) Na nima, yandi ta kudipesa na Yehowa mpi ta baka mbotika. (1 Pie. 3:21; 4:2) Yo ke vandaka kibeni kilumbu ya kiese sambu na bantu yonso! Kana longoki ke sala mambu yai sambu na kubaka mbotika, landa kusikisa yandi mpi kusiamisa yandi na kulanda kusala mambu yango. w20.10 17-18 § 12-13

Kana nge ke kudifwanisa ti bampangi ya nkaka na dibundu, nge lenda mona nde nge kele ve mfunu na dibundu. Bampangi ya nkaka na dibundu kele balongi ya mbote, ke yidikaka mambu mbote to ke vandaka bangungudi ya mbote. Mbala ya nkaka nge ke monaka nde nge ta kuka ve kusala mambu mbote bonso bo. Yo ke monisa nde nge kele muntu ya kudikulumusa mpi nge ke zaba bandilu na nge. (Bafil. 2:3) Kansi keba. Kana nge kele ti kikalulu ya kudifwanisa ti bampangi yina, nge ta lemba nitu. Nkutu, nge ta mona nde nge kele ve mfunu na dibundu mutindu ntumwa Polo monisaka yo. Yehowa pesaka Bakristu ya nkaka ya mvu-nkama ya ntete makabu ya kusala bimangu na nsadisa ya mpeve santu kansi yandi pesaka ve bo yonso makabu ya mutindu mosi. (1 Bak. 12:4-11) Ata mpidina, bo yonso vandaka mfunu na meso ya Yehowa. Bubu yai, Yehowa me pesaka beto ve makabu ya kusala bimangu na nsadisa ya mpeve santu. Beto yonso lenda sala ve mambu mutindu mosi. Kansi beto yonso kele mfunu na meso na yandi. w20.08 23 § 13-15

Kana nge samba sambu Yehowa kupesa nge kikesa, Yehowa ta pesa mvutu na bisambu na nge. (Bis. 4:29, 31) Yandi ta yambula nge ve ata fioti. Yandi ta landa kusadisa nge. Yindula mutindu yandi sadisaka nge na kununga mambu ya mpasi yina nge kutanaka ti yo mpi yandi pesaka nge kikesa ya kusoba bikalulu na nge. Mutindu yandi sadisaka bansadi na yandi na Nzadi-Mungwa ya Mbwaki, yandi ta sadisa nge mpi na kukuma longoki ya Kristu. (Kub. 14:13) Nge lenda kuma ti lukwikilu bonso ya muyimbi-bankunga yina sonikaka bangogo ya verse ya bubu. Yehowa lenda sadisa mpi bansamuni ya mpa na kuvanda kikesa. Beto tala diambu yina kuminaka mpangi-nkento Tomoyo. Ntangu yandi yantikaka kusamuna nzo na nzo, na nzo ya ntete yina bo kotaka, munkwa nzo basikaka mpi nganinaka bo nde: “Mono ke zolaka ve kusolula ti Bambangi ya Yehowa!” mpi yandi kangaka kielo. Na kikesa yonso Tomoyo songaka mpangi yina bo samunaka ti yandi nde: “Nge me wa, mono me tuba ve ata kima kansi nkento yina me bakisa nde mono kele Mbangi ya Yehowa. Mono kele na kiese.” Bubu yai Tomoyo kele mupasudi-nzila ya ntangu yonso. w20.09 6 § 13-14

Aza songaka bantu nde Yehowa muntu ‘pesaka bo ngemba na bandambu yonso.’ (2 Bans. 14:6, 7) Aza sadilaka ve ntangu yina ya ngemba sambu na kupema kansi yandi yantikaka kutunga bambanza, bibaka, banzo-zulu mpi bakielo. Yandi songaka bantu ya Yuda nde: “Insi kele na maboko na beto.” Inki Aza zolaka kutuba? Yandi zolaka kutuba nde bantu lendaka kutambula na kimpwanza yonso na nsi yina Nzambi pesaka bo kukonda nde bambeni kunwanisa bo. Yandi siamisaka bantu na kusala mambu ya mbote na ntangu yina ya ngemba. Aza sadilaka mpi ntangu yina ya ngemba sambu na kukumisa basoda na yandi ngolo. (2 Bans. 14:8) Yo ke tendula ve nde Aza tudilaka ve Yehowa ntima. Yandi zabaka nde yo vandaka mukumba na yandi ya kusadisa bantu na kuyilama sambu na bampasi yina lendaka kukumina bo na bilumbu ke kwisa. Aza zabaka nde mbala ya nkaka mbanza Yuda ta vandaka ve ntangu yonso na ngemba. Yo salamaka mutindu yina. w20.09 15 § 4-5

Sambu bankuluntu ke zolaka kusadisa bampangi na dibundu, bo lenda tula bansiku yina bo ke yindula nde yo lenda tanina mameme ya Nzambi. Kansi mikumba ya bankuluntu kele ya kuswaswana kibeni ti mikumba ya bamfumu ya mabuta. Mu mbandu, Yehowa me pesaka bankuluntu mukumba ya kusambisa mpi yandi me pesaka bo kiyeka ya kubasisa na dibundu muntu yina me sala disumu kansi me balula ve ntima. (1 Bak. 5:11-13) Kansi, Yehowa me pesaka bamfumu ya mabuta kiyeka yina yandi me pesaka ve bankuluntu. Mu mbandu, yandi me pesaka mfumu ya dibuta kiyeka ya kutula bansiku mpi ya kusala yonso sambu bantu ya dibuta na yandi kulemfukila bansiku yango. (Bar. 7:2) Mu mbandu, mfumu ya dibuta kele ti nswa ya kutula ntangu yina bana na yandi fwete vutuka na nzo. Yandi kele mpi ti nswa ya kupesa bana na yandi ndola kana bo me lemfuka ve na nsiku yina. (Baef. 6:1) Na ntwala ya kutula bansiku sambu na dibuta, mfumu ya dibuta ya zola fwete solula ti nkento na yandi sambu bo zole kele “nsuni mosi.”—Mat. 19:6. w21.02 16-18 § 10-13

Bakieleka ya Biblia kele mfunu mingi sambu Yehowa me songaka yo kaka na bantu ya kudikulumusa yina kele ti “nkadilu ya mbote.” (Bis. 13:48) Bantu yango ke ndimaka nzila yina Yehowa ke sadilaka sambu na kupesa beto bakieleka yango bubu yai. (Mat. 11:25; 24:45) Beto lenda bakisa ve bakieleka yango mbote beto mosi mpi kubakisa yo kele mfunu mingi kuluta bima yonso. (Bing. 3:13) Yehowa me pesaka beto diaka dibaku ya kulonga bantu kieleka ya me tala yandi mpi mambu yina yandi ke kana kusala. (Mat. 24:14) Nsangu yina beto ke longaka kele mfunu mingi kibeni sambu yo ke pesaka bantu dibaku ya kukota na dibuta ya Yehowa mpi ya kuzinga mvula na mvula. (1 Tim. 4:16) Ata beto ke samunaka mingi to fioti, beto yonso ke pesaka maboko na kisalu yai ya kuluta mfunu ya ke salama ntangu yai. (1 Tim. 2:3, 4) Beto kele ti dibaku ya nene ya kuvanda banduku ya kisalu ya Nzambi.—1 Bak. 3:9. w20.09 26-27 § 4-5

Ntangu ntumwa Polo vandaka kukwenda na Roma, Yehowa sadisaka yandi mbala mingi na nzila ya bampangi. Mu mbandu, Aristarke mpi Luka, banduku ya kwikama ya Polo, bakaka lukanu ya kukwenda ti yandi na Roma. Bo ndimaka kutula luzingu na bo na kigonsa sambu na Polo sambu yo ke monana nde Yezu songaka ve ata muntu mosi na kati na bo nde bo ta kuma mbote na Roma. Bo bakisaka nde bo ta kuma mbote kaka na nima, ntangu bo vandaka kusala nzietelo yina ya mpasi. Ntangu bo kumaka na dibungu ya mbanza Sidoni, Yuliusi pesaka Polo nzila “ya kukwenda na banduku na yandi sambu bo sadisa yandi.” (Bis. 27:1-3) Na nima, ntangu bo kumaka na mbanza Puteoli, Polo mpi banduku na yandi “monaka bampangi mpi bo bondilaka [bo] na kubikala ti bo bilumbu nsambwadi.” Na bisika yina bampangi vandaka kusadisa Polo ti banduku na yandi, yo ke monana nde bo mpi sepelaka mingi ntangu Polo vandaka kutela bo masolo yina vandaka kupesa bo kikesa.—Tala mpi Bisalu 15:2, 3. w20.11 15-16 § 15-17

Bibuti, beno monisa bana na beno na bangogo mpi na mambu yina beno ke sala nde beno ke zolaka Yehowa mingi. Beno vila ve nde dikabu ya kuluta mfunu yina beno lenda pesa bana na beno kele kusadisa bo na kuzola Yehowa. Kima ya kuluta mfunu yina beno lenda longa bo kele kukuna na ntima na bo mpusa ya kulonguka Ndinga ya Nzambi mbala na mbala, kusamba, kukwenda na balukutakanu mpi kusamuna. (1 Tim. 6:6) Ya kieleka, beno fwete pesa bana na beno bima ya kinsuni yina bo kele na yo mfunu. (1 Tim. 5:8) Kansi beno vila ve nde kima yina ta gulusa bana na beno ntangu nsi-ntoto yai ta fwa mpi ta sadisa bo na kukota na ntoto ya mpa ya Nzambi kele kinduku na bo ti Yehowa kansi ve bima ya kinsuni. (Ezek. 7:19) Yo kele kiese mingi na kumona bibuti mingi ke baka balukanu ya mbote sambu na mabuta na bo. Bana ke yelaka na mabuta ya mutindu yai ke kudipesaka mingi na mambu ya kimpeve mpi mbala mingi bo ke vandaka na kiese.—Bing. 10:22. w20.10 28-29 § 10-11

Bantangu ya nkaka Ntumwa Piere tubaka to salaka mambu yina yandi bakisaka na nima nde yandi salaka mbi. Mu mbandu, ntangu Yezu songaka bantumwa na yandi nde yandi ta mona mpasi mpi ta fwa, Piere nganinaka Yezu na bangogo yina kele na verse ya bubu. (Mat. 16:21-23) Yezu sungikaka Piere. Diaka, kimvuka ya bantu kwisaka kukanga Yezu, Piere zengaka mbala mosi dikutu ya mpika ya nganga-nzambi ya nene. (Yoa. 18:10, 11) Na dibaku yai mpi, Yezu sungikaka Piere. Diaka, Piere bulaka ntulu nde ata bantumwa ya nkaka lenda bula sakuba sambu na Kristu, yandi ta bula ve sakuba ata fioti. (Mat. 26:33) Sambu Piere kuditudilaka ntima kuluta ndilu, yandi bwaka na mutambu ya kuwa bantu boma yo yina yandi buyaka Mfumu na yandi mbala tatu. Diambu yai lembisaka kibeni Piere nitu yo yina yandi “basikaka na nganda mpi dilaka ngolo kibeni.” (Mat. 26:69-75) Yo fwete vanda nde na dibaku yai, Piere kudiyulaka kana Yezu ta lolula yandi diaka. Kansi ntangu Piere lembaka nitu yandi yambulaka ve kusadila Yehowa. Na nima ya kubula sakuba, yandi landaka kusadila Yehowa ti bantumwa ya nkaka.—Yoa. 21:1-3; Bis. 1:15, 16. w20.12 20 § 17-18

Mfumu ya dibuta lenda monisa kikalulu ya kudikulumusa na mambu mingi. Mu mbandu, yandi fwete lomba ve nkento mpi bana na yandi na kusala mambu na mutindu ya kukuka. Yandi fwete widikila bangindu ya bantu ya dibuta na yandi ata bangindu yango ke wakana ve ti ngindu na yandi. Diaka, bakala ya kudikulumusa ke salaka bisalu ya nzo ata kisika yina yandi ke zingaka, bantu ke yindulaka nde yo kele kaka bisalu ya bankento. Yo lenda vanda mpasi. Sambu na nki? Mpangi Rachel ke tuba nde: “Na bwala na beto, kana bakala ke sadisa nkento na yandi na kuyobisa malonga mpi na kukomba nzo, bantu ya kartie mpi bantu ya dibuta ya bakala ke tubaka nde nkento na yandi ke moninaka yandi mpi me sadilaka yandi nkisi. Bo ke yindulaka nde nkento yina ke yalaka bakala na yandi.” Kana kisika nge ke zingaka bantu mingi ke yindulaka mutindu yina, kuvila ve mambu yina Yezu salaka. Yandi yobisaka makulu ya balongoki na yandi ata yo vandaka kisalu ya bampika. Mfumu ya mbote ya dibuta ke sosaka ve kusala mambu sambu na kusepedisa bantu kansi yandi ke salaka yonso sambu nkento mpi bana na yandi kuvanda na kiese. w21.02 2 § 3; 4 § 11

Kuyibuka mambu ya mbote ya me lutaka kele dikabu ya Yehowa kansi ata beto vandaka ti luzingu ya mbote na bilumbu me luta, na nsi-ntoto ya mpa beto ta vanda ti luzingu ya mbote kuluta yina beto vandaka ti yo. Bantu ya nkaka lenda sadila beto mambu ya mbi. Kansi kana beto lolula bo, yo ta sadisa beto na kulanda kutula dikebi kaka na kisalu ya Yehowa. Kudiyangisa kuluta ndilu sambu na bifu yina beto salaka lenda kanga beto nzila ya kusadila Yehowa na kiese yonso. Kansi, bonso ntumwa Polo, beto fwete ndima nde Yehowa me lolulaka beto. (1 Tim. 1:12-15) Beto kele ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula. Na nsi-ntoto ya mpa, beto ta yibukaka diaka ve ata diambu mosi yina lenda pesa beto mpasi. Nkutu Biblia ke tuba nde: “Mambu ya ntama ta kwisa ve na mabanza.” (Yez. 65:17) Bubu yai, bampangi mingi me kuma minunu na kisalu ya Yehowa kansi na nsi-ntoto ya mpa, bo yonso ta kuma diaka baleke. (Yobi 33:25) Yo yina beto baka lukanu ya kutula ve dikebi kaka na mambu yina me lutaka kansi beto tula dikebi na mambu ya mbote yina ta salama na bilumbu ke kwisa. w20.11 24 § 4; 29 § 18-19

Inki mambu ta salama na bilumbu ke kwisa? Na mpasi ya nene, Yehowa ta gulusa beto na mitindu zole ya kuyituka. Ntete, yandi ta gulusa bansadi na yandi ya kwikama ntangu yandi ta pusa bantotila ya ntoto na kufwa Babilone ya Nene, kimvuka ya mabundu yonso ya luvunu. (Kus. 17:16-18; 18:2, 4) Na nima, yandi ta gulusa bansadi na yandi ntangu yandi ta fwa bantu yonso ya nsi-ntoto ya Satana na bitumba ya Armagedoni. (Kus. 16:14, 16) Kana beto ke bikala ya kwikama na Yehowa, Satana ta niokula beto ve mvula na mvula. Kansi yandi muntu ta fwa kimakulu. (Bar. 16:20) Yo yina, lwata binwaninu yonso mpi landa kusadila yo. Kunwana ve na ngolo na nge mosi. Sadisa bampangi na nge mpi landa lutwadisu ya Yehowa. Kana nge sala mutindu yina, ndima nde Tata na nge ya zulu yina ke zolaka nge ta pesa nge ngolo mpi ta tanina nge.—Yez. 41:10. w21.03 30 § 16-17

Inki beto lenda sala sambu na kutudila Yehowa ntima? Biblia ke tubilaka masolo ya ke monisa mfunu ya kuvanda pima mpi ya kutudila Yehowa ntima. Ntangu nge ke longuka masolo yango, tala mambu yina sadisaka bansadi ya Nzambi na kubikala pima ntangu bo kutanaka ti bampasi ya ngolo. Mu mbandu, ntangu Tribinale ya Nene ya Bayuda songaka bantumwa nde bo samuna diaka ve, bo waka ve boma. Kansi, bo tubaka ti kikesa yonso nde: “Beto fwete lemfukila Nzambi bonso mfumu na kisika ya kulemfukila bantu.” (Bis. 5:29) Ata bo bulaka bo ngolo, bantumwa waka ve boma. Sambu na nki? Sambu bo zabaka nde Yehowa ta sadisa bo. Yandi vandaka kusepela ti bo. Yo yina, bo landaka kusamuna nsangu ya mbote. (Bis. 5:40-42) Mutindu mosi, ntangu bo vandaka kufwa longoki Etiene, yandi waka ve boma. ‘Luse na yandi kumaka bonso luse ya wanzio.’ (Bis. 6:12-15) Sambu na nki? Sambu yandi zabaka nde yandi ke sepedisa Yehowa. w21.01 4 § 10-11

Yo ke monisa nde bo kele ti kansansa ya bunkete mpi nde Yehowa ke sepelaka ti bo. (Yez. 1:18) Bo kele Bakristu yina me kudipesaka na Nzambi mpi me bakaka mbotika, bo kele ti lukwikilu ya ngolo na kimenga ya Yezu mpi bo kele banduku ya Yehowa. (Yoa. 3:36; 1 Pie. 3:21) Bo me fwana na kutelema na ntwala ya kiti ya kimfumu ya Nzambi sambu na kusadila yandi “kisalu ya santu mpimpa ti mwini” na kibansala ya tempelo na yandi ya kimpeve yina kele na ntoto. (Kus. 7:15) Bo ke salaka na kikesa yonso kisalu ya nene ya kusamuna nsangu ya Kimfumu mpi kukumisa bantu balongoki mpi bo ke tulaka mambote ya Kimfumu ya Nzambi na kisika ya ntete. (Mat. 6:33; 24:14; 28:19, 20) Bantu ya kimvuka ya nene yina ta guluka na mpasi ya nene ke ndimaka nde Nzambi ta landa kukeba bo sambu “Muntu yina me vanda na kiti ya kimfumu ta tandula tenta na yandi na zulu na bo.” Lusilu yina mameme ya nkaka ke vingilaka banda ntama ta lungana kibeni. “[Nzambi] ta kusula mansanga yonso na meso na bo.”—Kus. 21:3, 4. w21.01 16 § 9-10

Beto ke zolaka kuvanda na dibuta ya Yehowa mpi beto ke zitisaka kiyeka yina Yehowa me tulaka. Biblia ke monisaka nde Yehowa ke tadilaka babakala mpi bankento mutindu mosi. Mu mbandu, Biblia ke monisa nde na mvu-nkama ya ntete Yehowa pesaka babakala mpi bankento mpeve santu na yandi mpi ngolo ya kusala bimangu, mu mbandu kutuba na bandinga ya nkaka. (Bis. 2:1-4, 15-18) Na nsadisa ya mpeve santu, Yehowa tulaka babakala mpi bankento mafuta sambu bo yala ti Kristu. (Bag. 3:26-29) Bankento mpi babakala ta vanda ti dibaku ya kuzinga mvula na mvula na ntoto. (Kus. 7:9, 10, 13-15) Babakala mpi bankento kele ti mukumba ya kusamuna mpi ya kulonga nsangu ya mbote. (Mat. 28:19, 20) Mu mbandu, mukanda ya Bisalu ke tubila kisalu yina mpangi-nkento Prisila salaka ti bakala na yandi Akilasi. Bo tendudilaka Apolo yina zabaka mambu mingi kieleka mbote-mbote.—Bis. 18:24-26. w21.02 14 § 1; 15 § 4

Beno pesa bansamuni formasio mpi beno pesa bo kikesa. Bankuluntu, beno kele ti mukumba ya nene ya kusadisa bansamuni na kusamuna mbote mpi na kulonguka mbote ti balongoki na bo ya Biblia. Kana nsamuni mosi ke wa nsoni na kulonguka ti longoki na yandi na ntwala na nge, nge lenda lomba yandi na kulonguka ti longoki yango na dibaku yina. Bankuluntu lenda sala yonso sambu na kusiamisa bansamuni na kukwamina. (1 Bate. 5:11) Ata beto me zwa ntete ve balongoki ya Biblia, beto lenda sadisa balongoki ya bansamuni ya nkaka na kuyela mpi kubaka mbotika. Beto ta sosa ve kutwadisa kansi kana beto ke yilama mbote, beto lenda sadisa nsamuni yina ke longuka ti longoki na yandi na bakomantere ya mbote. Beto lenda sala kinduku ti balongoki ya Biblia ntangu bo ke kwisa na Nzo ya Kimfumu mpi beto lenda vanda bambandu ya mbote sambu na bo. Bankuluntu lenda siamisa balongoki ya Biblia kana bo ke tudila bo dikebi. Bo lenda siamisa mpi bansamuni ntangu bo ke pesa bo formasio mpi ke sikisa bo. Ya kieleka, beto kele na kiese kibeni ya kuzaba nde beto yonso lenda sadisa longoki na kukuma kuzola Yehowa, Tata na beto mpi na kusadila yandi. w21.03 13 § 18-19

Davidi salaka mambu yina pusaka bantu na kutudila yandi ntima. Mu mbandu ntangu yandi vandaka leke, yandi vandaka kutanina mbote mameme ya tata na yandi. Yo vandaka kisalu mosi ya kigonsa kibeni. Ebuna Davidi tubilaka ntotila Saule nde: “Nsadi na nge kumaka ngungudi ya bitwisi ya tata na yandi, ebuna ntambu kwisaka, urse mpi kwisaka, mpi konso mbisi kangaka dimeme mosi na kimvuka ya mameme. Mono landaka yo, mono fwaka yo, mpi mono gulusaka dimeme na munoko na yo.” (1 Sam. 17:34, 35) Davidi zabaka nde yandi fwete tanina mbote mameme. Baleke lenda landa mbandu ya Davidi kana bo ke lungisa mbote konso mukumba yina bo ke pesa bo. Na kileki, Davidi kumisaka ngolo kinduku na yandi ti Yehowa. Yandi vandaka kikesa mpi zabaka mbote kubula kidare. Kansi, kinduku na yandi ti Yehowa vandaka mfunu mingi. Yehowa vandaka Nzambi mpi nduku na yandi ya ngolo. Baleke, diambu ya kuluta mfunu sambu na beno kele kukumisa kinduku na beno ngolo ti Yehowa. w21.03 3 § 4-5