Marsi

Beto ke zolaka ve nde bantu kumenga beto. Beto ke zolaka ve nde bantu kuniokula beto sambu na lukwikilu na beto. Ebuna sambu na nki beto lenda vanda na kiese ntangu bantu ke menga beto? Beto tadila bikuma tatu. Ya ntete, ntangu beto ke kangaka ntima ntangu bantu ke menga beto, beto ke sepedisaka Nzambi. (1 Pie. 4:13, 14) Ya zole, lukwikilu na beto ke kumaka ngolo kibeni. (1 Pie. 1:7) Ya tatu, beto ta baka lufutu mosi ya mfunu kibeni, luzingu ya mvula na mvula. (Bar. 2:6, 7) Ntangu fioti na nima ya lufutumuku ya Yezu, bantumwa waka kiese yina Yezu tubilaka. Ntangu bo niokulaka bo mpi bo songaka bo na kuyambula kusamuna, bo vandaka na kiese. Sambu na nki? “Sambu bo monaka nde bo me fwana nde bo pesa bo nsoni sambu na zina ya [Yezu].” (Bis. 5:40-42) Zola na bo sambu na Mfumu na bo, vandaka ngolo kibeni kuluta kuwa bambeni boma. Bo landaka kulonga nsangu ya mbote “kukonda kulemba” sambu na kumonisa zola na bo. Bubu yai mpi bampangi mingi ke landa kusadila Yehowa na kwikama yonso ata bo ke kutana ti bampasi. Bo ke zaba nde Yehowa ta vila ve kisalu na bo mpi zola na bo sambu na kisalu na yandi. w21.03 25 § 18-19

Bakristu yina bo me tulaka mafuta ke butukaka ve ti kivuvu ya kuzinga na zulu. Nzambi muntu ke pesaka bo kivuvu yina. Bo ke yindulaka kivuvu na bo, ke sambaka sambu na yo mpi bo ke vandaka ti mpusa ya ngolo ya kubaka lufutu na bo na zulu. Bo ke zabaka ve mutindu nitu na bo ya kimpeve ta vanda. (Bafil. 3:20, 21; 1 Yoa. 3:2) Ata mpidina, bo ke vingila na kiese kuyala na Kimfumu ya zulu. Mameme ya nkaka ke sepelaka ti kivuvu na bo ya kuzinga mvula na mvula awa na ntoto. Bo ke vingilaka na kiese yonso ntangu yina bo ta pesa maboko na kisalu ya kukumisa ntoto ya mvimba paladisu. Bo ke vingila mpi ntangu yina bo ta tunga banzo na bo, ta kuna banti, ta sala bilanga mpi ta vanda ti bana yina ta vanda ti nitu ya kukuka. (Yez. 65:21-23) Bo ke vingila mpi na kiese yonso ntangu yina bo ta sala nzietelo na bisika mingi na ntoto, na bangumba, na bamfinda, na banzadi mpi bo ta longuka bima mingi yina Yehowa me salaka. Diambu ya kuluta mfunu kele nde bo kele na kiese mingi ya kuzaba nde kinduku na bo ti Yehowa ta landa kukuma ngolo kibeni. w21.01 18-19 § 17-18

Ntangu basoda ya Babilone fwaka mbanza Yeruzalemi, bantu yina vandaka kuluta na kisika yina lendaka kutuba nde: “Yo kele ntoto ya mpamba ya me konda muntu mpi mbisi, mpi bo me pesaka yo na maboko ya bantu ya Kaldea.” (Yer. 32:43) Banda Yoele tubilaka mbikudulu na yandi, bamvula kiteso ya 200 lutaka, na nima Yehowa songaka Yeremia na kutubila diambu ya nkaka ya me tala bitumba yai. Yandi tubaka nde bo ta sosa mbote-mbote bantu ya Izraele yina vandaka kusala mambu ya mbi mpi bo ta kanga bo. Yehowa tubaka nde: “‘Tala mono ke tinda bantu sambu bo sosa balobi-mbisi mingi,’ Yehowa muntu me tuba, ‘mpi bo ta loba bo. Na nima mono ta tinda bantu sambu bo sosa bantu mingi ya ke zombaka, ebuna bo ta zomba bo na konso ngumba ya nene mpi na konso ngumba ya fioti mpi na bampwasa ya matadi ya nene . . . mono ta pesa bo lufutu ya mvimba sambu na kifu na bo.’” Ata kima mosi ve, yo vanda banzadi to bamfinda, zolaka kutanina bantu ya Izraele ya kukonda bulemfu na maboko ya basoda ya Babilone.—Yer. 16:16, 18. w20.04 5 § 12-13

Na dibaku mosi, Loti lemfukaka ve nswalu na mambu yina Yehowa songaka yandi. Beto lenda yindula nde Loti tulaka ve dikebi na mambu yina Yehowa songaka yandi na kusala to nde yandi vandaka ve bulemfu. Ata mpidina, Yehowa yambulaka ve Loti. Bawanzio simbaka dibuta ya Loti mpi basisaka bo na mbanza “sambu na mawa yina Yehowa wilaka yandi.” (Kuy. 19:15, 16) Yo ke monana nde Yehowa kuditulaka na kisika ya Loti sambu na bikuma mingi. Mbala ya nkaka Loti basikaka ve nswalu na Sodome sambu yandi vandaka kuwa boma ya bantu yina vandaka kuzinga pene-pene ya Sodome. Bigonsa ya nkaka mpi vandaka. Ntembe kele ve nde Loti waka nsangu ya bantotila zole yina bwaka na mabulu ya gudro na muwanda mosi ya pene-pene. (Kuy. 14:8-12) Yo fwete vanda mpi nde Loti vandaka kudiyangisa sambu na bantu ya dibuta na yandi. Sambu yandi vandaka mvwama, yo fwete vanda nde yandi vandaka ti nzo ya kitoko na Sodome. (Kuy. 13:5, 6) Ya kieleka, yo lombaka ve nde bikuma yai yonso kukanga Loti nzila ya kulemfukila Yehowa nswalu. Ata mpidina, Yehowa tulaka ve dikebi kaka na kifu ya Loti kansi yandi tadilaka mambu ya nkaka ya luzingu ya Loti yo yina yandi bingaka Loti ‘muntu ya lunungu.’—2 Pie. 2:7, 8. w20.04 18 § 13-14

Baleke, yo lenda lomba mwa ntangu sambu na bantu yina zabaka nge ntangu nge vandaka mwana-fioti na kubakisa nde nge me kuma mbuta. Kansi, nge fwete ndima nde Yehowa ke monaka nge ve bonso nde nge kele kaka leke. Yehowa ke zaba nge mbote mpi ke zaba mambu yina nge lenda sala. (1 Sam. 16:7) Kumisa ngolo kinduku na nge ti Nzambi. Davidi kumisaka kinduku na yandi ngolo ti Yehowa ntangu yandi vandaka kutala bima yina Yehowa me salaka. Davidi vandaka kuyindula mambu mingi na yina me tala Ngangi na bima yina yandi vandaka kumona. (Nk. 8:3, 4; 139:14; Bar. 1:20) Kima ya nkaka yina nge fwete sala kele, kulomba Yehowa na kupesa nge ngolo. Mu mbandu, keti banduku na nge ya nzo-nkanda ke sekaka nge sambu nge kele Mbangi ya Yehowa? Kana yo kele mutindu yina, samba Yehowa sambu yandi sadisa nge na kununga diambu yai. Sadila bandongisila yina nge ke zwa na Ndinga na yandi, na mikanda mpi na bavideo na beto. Konso ntangu yina nge ke mona mutindu Yehowa ke sadisa nge na kununga bampasi, lukwikilu na nge ta kuma ngolo. Diaka, ntangu bantu ya nkaka ta mona mutindu nge ke tudila Yehowa ntima, bo mpi ta kuma kutudila nge ntima. w21.03 4 § 7

Banduku ke sepelaka kutubila bangindu na bo mpi mambu yina kele na ntima na bo. Keti yo kele mpi mutindu yina sambu na kinduku na beto ti Yehowa? Ee. Yehowa ke solulaka ti beto na nzila ya Biblia, mpi na Biblia yandi ke zabisaka beto bangindu na yandi mpi mambu yina kele na ntima na yandi. Beto ke solulaka ti yandi na nzila ya kisambu, beto ke zabisaka yandi bangindu na beto mpi mambu yina kele kibeni na ntima na beto. Yehowa Tata ya zola ke sukaka ve kaka na kuwidikilaka bisambu na beto, yandi ke pesaka mpi mvutu na bisambu yango. Bantangu ya nkaka, yandi ke pesaka mvutu nswalu na bisambu na beto. Kansi bantangu ya nkaka yo ke lombaka nde beto landa kusamba sambu na diambu yina ke yangisa beto. Ata mpidina, beto fwete ndima nde nsuka-nsuka Yehowa ta pesa mvutu na bisambu na beto na ntangu ya me fwana mpi na mutindu ya kuluta mbote. Ya kieleka, Nzambi lenda pesa mvutu na mutindu yina beto yindulaka ve. Mu mbandu, na kisika ya kukatula mpasi yina beto kele ti yo, yandi lenda pesa beto mayele mpi ngolo sambu beto “kuka kukangila yo ntima.” (1 Bak. 10:13) Inki mutindu beto lenda monisa ntonda sambu na kisambu, dikabu ya kitoko ya Nzambi? Mutindu mosi ya kusala yo kele kulemfuka na ndongisila ya ‘kusamba ntangu yonso.’—1 Bate. 5:17. w20.05 27-28 § 7-8

Muntu ya ke bakaka ntinu na kitamina ya nda ke tulaka meso na nzila yina kele na ntwala na yandi sambu yandi bwa ve. Kana yandi me bwa, yandi ta telama nswalu mpi ta landa kubaka ntinu. Bantu ya ke bakaka ntinu ke tulaka ve dikebi mingi na bima yina lenda bwisa bo kansi na kisika yina bo fwete suka mpi na lufutu yina bo ta baka. Na ntinu yina beto ke bakaka sambu na luzingu, beto lenda bwa mbala mingi disongidila, kusala bifu na kutuba to na mambu yina beto ke sala. Bampangi yina ke baka ntinu ti beto lenda sala bifu yina lenda pesa beto mpasi. Yo fwete yitukisa beto ve. Beto yonso kele bantu ya kukonda kukuka mpi beto yonso ke baka ntinu na nzila ya fioti ya ke nata na luzingu. Yo yina bantangu ya nkaka, beto lenda tutana ti mpangi ya nkaka, mpi yo lenda sala nde “makambu” kubasika na kati na beto ti mpangi yango. (Bakol. 3:13) Na kisika ya kutula dikebi na mambu yina me budisa beto sakuba, beto fwete tula dikebi na lufutu yina kele na ntwala. Kana beto me bwa, beto fwete telama nswalu mpi kulanda kubaka ntinu. Kana beto wa makasi mpi beto buya kutelama, beto ta kuma ve na ndilu ya nsuka mpi beto ta baka ve lufutu. Diaka, beto ta kanga nzila na bantu ya nkaka yina ke baka ntinu na nzila yina ya fioti ya ke nata na luzingu. w20.04 26 § 1; 28 § 8-9

Daniele ke tubila baluyalu ya ntoto yina vandaka ti bupusi ya ngolo na bansadi ya Nzambi. Yandi monisaka baluyalu yango na kiteki mosi ya nene ya wolo. Luyalu ya nsuka na baluyalu yina yandi tubilaka vandaka makulu ya kiteki yango, makulu yango vandaka ya kibende ya kuvukisa ti ntoto ya tuma. Makulu yina ke monisa luyalu ya Anglo-Amerika ya Ke Yalaka Ntoto ya Mvimba. Mbikudulu yai ke monisa nde luyalu ya Anglo-Amerika ta landa kuyala tii ntangu Kimfumu ya Nzambi ta fwa baluyalu yonso ya bantu. Ntumwa Yoane tubilaka mpi baluyalu ya ngolo ya ntoto yina vandaka ti bupusi ya ngolo na bansadi ya Yehowa. Yandi tubilaka yo na mutindu ya kifwani bonso mbisi ya mfinda yina kele ti ba-ntu nsambwadi. Ntu ya nsambwadi ya mbisi yango ke monisa luyalu ya Anglo-Amerika ya Ke Yalaka Ntoto ya Mvimba. Yo kele mfunu na kuzaba yo sambu ntu ya nkaka ta basika diaka ve na nima ya ba-ntu yai. Ntu ya nsambwadi ya mbisi yai ta landa kuvanda tii ntangu Kristu mpi basoda ya zulu ta fwa ntu yai ti mbisi ya mvimba.—Kus. 13:1, 2; 17:13, 14. w20.05 14 § 11-12

Bangogo yai ke yibusa beto kieleka yai ya mfunu: Nzambi yina kele Nto ya luzingu kele mpi Nto ya zola. Yehowa ke zolaka beto. Zola na yandi ke salaka nde beto kudiwa na lutaninu, beto vanda na kiese mpi beto konda ve ata kima. Bakristu yonso fwete zolana sambu yo kele nsiku. (Mat. 22:37-40) Kana beto me zaba Yehowa mbote, yo ta vanda ve mpasi na kulemfuka na nsiku ya ntete. Yehowa ke kebaka beto mpi ke sadilaka beto mambu ya mbote sambu yandi kele ya kukuka. Kansi yo lenda vanda mpasi sambu beto lemfuka na nsiku ya zole. Sambu na nki? Sambu bampangi na beto mpi bantu yina ke zingaka pene-pene ti beto kele bantu ya kukonda kukuka. Bantangu ya nkaka, bo lenda tuba to bo lenda sadila beto mambu ya mbi. Yehowa zabaka mbote nde beto ta kutana ti mambu yai, yo yina na nsadisa ya mpeve santu na yandi, bansoniki ya nkaka ya Biblia sonikaka bandongisila ya mfunu yina lenda sadisa beto na kuzolana. Ntumwa Yoane mpi vandaka na kati ya bansoniki yango.—1 Yoa. 3:11, 12. w21.01 8 § 1-2

Yo vanda beto me yantika kusadila Yehowa to me sadilaka yandi bamvula mingi, beto fwete kudiyula nde, ‘Keti mono ke telaminaka mitambu ya Satana sambu ntima na mono kukabwana ve?’ Mu mbandu, kana na Televizio to na Internet nge me mona kizuzi ya ke tedimisa bampusa ya nitu, inki nge ta sala? Bangindu lenda pusa nge na kutuba nde yo kele mpenza mbi ve to nde muntu yango kele ve kinkonga. Keti yo lenda vanda ve mutambu ya Satana sambu na kukabula ntima na nge? Kifwanisu yina kele bonso disoka ya fioti yina muntu lenda sadila sambu na kubwisa to kupasula nti ya nene. Disoka ke kotaka malembe-malembe tii ntangu yo ta pasula to kubwisa nti ya nene. Bifwanisu ya ke tedimisa bampusa ya nitu lenda vanda bonso disoka yai. Yo ke yantikaka malembe-malembe bonso nde yo kele ve ti kigonsa kansi yo ke nataka nswalu na kusala masumu yina ta kabula ntima na beto mpi ta bebisa kwikama na beto. Yo yina, beto fwete bika ve nde kima ya mvindu kukota na ntima na beto sambu ntima na beto kuvanda kaka ya mvimba sambu beto landa kuwa Yehowa boma. w20.06 11-12 § 14-15

Ntangu beto me kutana ti bampangi yina me lemba na kimpeve, beto fwete landa kusadisa bo mpi kupesa bo kikesa. Bo lenda kuma kudiyangisa bantangu mingi bonso mwana yina vilaka, yina Yezu tubilaka na kingana na yandi. (Luka 15:17-24) Diaka, bo kele diaka ve ngolo na kimpeve sambu na mambu ya mpasi yina bo ke kutana ti yo na nsi-ntoto yai ya Satana. Beto fwete sadisa bo na kukumisa diaka lukwikilu na bo ngolo. Na kingana ya Yezu ya dimeme yina vilaka, Yezu monisaka mutindu ngungudi tulaka dimeme na mapeka sambu na kuvutula yo na kimvuka na bo. Ngungudi lembaka mingi mpi salaka bikesa ya ngolo sambu na kuzwa dimeme yina vilaka. Ata mpidina, ngungudi bakisaka nde yandi fwete nangula yo sambu yo ta kuka ve kutambula yo mosi. (Luka 15:4, 5) Yo ke lombaka ntangu mingi mpi bikesa sambu na kusadisa bampangi yina me lemba na kimpeve. Ata mpidina, mpeve ya Yehowa, Ndinga na yandi mpi mikanda na beto lenda sadisa bo na kuvutukila bikesa na bo. Yo yina, kana bo me lomba nge na kulonguka ti mpangi mosi yina me lembaka na kimpeve, ndima kusala yo na kiese yonso. w20.06 28 § 14-15

Beto fwete zolana sambu bantu kundima nde beto kele Bakristu ya kieleka. Beto fwete vanda mpi ti “nzayilu ya sikisiki mpi luswasukusu mingi kibeni.” (Bafil. 1:9) Kana ve beto ta landa ‘konso mupepe ya malongi yina ke nataka ndambu na ndambu na nzila ya luvunu ya bantu, na nzila ya mayele ya mbi na balukanu ya luvunu’ mpi baaposta. (Baef. 4:14) Na mvu-nkama ya ntete ntangu balongoki mingi yambulaka kulanda Yezu, ntumwa Piere monisaka nde yandi vandaka ti lukwikilu ya ngolo ntangu yandi tubaka nde Yezu vandaka ti “bangogo ya luzingu ya mvula na mvula.” (Yoa. 6:67, 68) Ata na ntangu yina Piere bakisaka ve mambu ya nkaka ya malongi ya Yezu, yandi bikalaka ya kwikama sambu yandi zabaka nde Yezu katukaka na Nzambi. Nge mpi, nge lenda kumisa lukwikilu na nge ngolo na mambu yina Biblia ke longaka. Kana nge sala mutindu yina, nge ta vanda ti lukwikilu ya ngolo ata na ntangu ya mpasi mpi yo ta sadisa nge na kusadisa bantu ya nkaka na kuvanda ti lukwikilu ya ngolo.—2 Yoa. 1, 2. w20.07 8 § 2; 13 § 18

Sambu na kusadisa bampangi na beto na kubikala na kieleka, beto fwete vanda ti kikalulu ya kuwila bankaka mawa. (1 Yoa. 3:10, 11, 16-17) Beto fwete zolana na ntangu ya kiese mpi ya mpasi. Mu mbandu, keti nge ke zaba mpangi mosi yina me fwila muntu yina yandi vandaka kuzola mpi yandi kele ti mfunu ya kikesa mpi lusadisu na mambu ya nkaka? To keti nge me wa nde bampangi me vidisa bima na bo na kisumbula ya lugangu yina salamaka mpi bo kele ti mfunu nde bo tungila bo diaka banzo na bo to Banzo ya Kimfumu? Beto fwete monisila bampangi na beto zola mpi mawa ya mingi na mambu yina beto ke tuba mpi ke sala. Beto ke landaka mbandu ya Tata na beto ya zulu ntangu beto ke zolanaka. (1 Yoa. 4:7, 8) Mutindu mosi ya mbote yina beto ke monisaka zola kele ntangu beto ke lolulanaka. Mu mbandu, kana muntu mosi me sala diambu yina me pesa beto mpasi mpi yandi me lomba pardo, zola ta pusa beto na kulolula yandi mpi na kuvila diambu yina yandi salaka.—Bakol. 3:13. w20.07 24 § 14-15

Keti konso muntu yina ta futumuka ta vanda ti muntu yina ta longukaka ti yandi mutindu beto ke longukaka ti bantu Biblia bubu yai? Keti bo ta tinda bantu yina ta futumuka na mabundu mpi bo ta pesa bo formasio sambu bo longa mpi bantu yina ta futumuka na nima na bo? Beto ke zaba ve, beto vingila kaka. Kansi beto ke zaba kaka nde na nsuka ya Luyalu ya Kristu ya Bamvula Funda, “ntoto ta fuluka kibeni ti nzayilu ya Yehowa.” (Yez. 11:9) Beto ta vanda kibeni ti kisalu mingi na Luyalu ya Bamvula Funda mpi beto ta vanda na kiese! Na Luyalu ya Kristu ya Bamvula Funda, bana yonso ya Yehowa yina ta vanda awa na ntoto, ta landa kusala bansoba sambu na kusepedisa yandi. Yo yina, bo yonso ta vanda ti kikalulu ya kuditula na kisika ya bantu ya nkaka ntangu bo ta sadisa bantu yina ta futumuka na kunwana ti bangindu mpi banzala ya mbi mpi na kuzitisa bansiku ya Yehowa. (1 Pie. 3:8) Ntembe kele ve nde bantu yina ta futumuka ta kangama ti bansadi ya kudikulumusa ya Yehowa, yina ta landa mpi ‘kusala ngolo sambu na luguluku na bo mosi.’—Bafil. 2:12. w20.08 16 § 6-7

Kana beto sadila ndongisila ya ntumwa Polo yina yandi pesaka na nsadisa ya mpeve santu mpi ke tadila mambu yina beto mosi ke sala, beto ta bakisa nde beto kele ti makabu yina bantu ya nkaka kele ve ti yo. Mu mbandu, yo lenda vanda nde nkuluntu mosi ke salaka ve badiskure mbote kansi yandi ke salaka mbote kisalu ya kukumisa bantu balongoki. To yandi ke yidikaka ve mambu mbote bonso bankuluntu ya nkaka ya dibundu na bo kansi yandi ke vandaka ngungudi ya zola yina bansamuni ke sosaka sambu yandi pesa bo bandongisila yina ke pesa kikesa ya me katuka na Biblia. To yandi ke vandaka ti kikalulu ya kuyamba banzenza. (Baeb. 13:2, 16) Kana beto tala mbote-mbote ngolo mpi makabu na beto, beto ta sepela ti mambu yina beto lenda sala na dibundu mpi beto ta lula ve bampangi yina kele ti makabu yina beto kele ve ti yo. Yo vanda beto kele ti nki mukumba na dibundu, beto yonso fwete sosa mutindu ya kusala diaka mbote kisalu na beto mpi kuyedisa mayele na beto. w20.08 24 § 16-18

Mpangi Joseph Rutherford salaka diskure mosi ya mfunu yina vandaka ti ntu-diambu, “Kibuka ya Nene” na 1935 na lukutakanu mosi ya diskrike na Washington, na États-Unis. Na diskure yina mpangi Rutherford salaka, yandi tendulaka ‘kimvuka ya nene’ yina Kusonga 7:9 ke tubila. Na ntangu yina, Balongoki ya Biblia vandaka kuyindula nde kimvuka ya nene vandaka kimvuka ya bantu yina ta kwenda na zulu kansi bo vandaka ve ya kwikama mingi bonso Bakristu yina bo me tulaka mafuta. Mpangi Rutherford sadilaka Masonuku sambu na kutendula nde Nzambi me ponaka ve bantu ya kimvuka ya nene sambu na kuzinga na zulu. Kansi bo kele mameme ya nkaka ya Kristu yina ta guluka na mpasi ya nene mpi ta zinga mvula na mvula awa na ntoto. (Kus. 7:14) Yezu tubaka nde: “Mono kele ti mameme ya nkaka, yina kele ve ya lupangu yai; bo mpi, mono fwete kotisa bo na lupangu, mpi bo ta wa ndinga na mono, ebuna bo ta kuma kimvuka mosi, ngungudi mosi.” (Yoa. 10:16) Mameme yai ya nkaka kele Bambangi ya Yehowa ya kwikama yina kele ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na Paladisu awa na ntoto.—Mat. 25:31-33, 46. w21.01 14 § 1-2

Beto fwete sala bibansa sambu na kukanga ntima mpi kulanda kusamuna tii na nsuka. (Mat. 28:19, 20) Yo ke lombaka bikesa sambu na kuyedisa kikalulu ya kusala bibansa sambu mbala mingi beto ke zolaka kusala mambu yina kele ve mpasi. Yo yina, beto ke vandaka ti mfunu ya lusadisu sambu na kusala mambu yina kele mpasi. Yehowa ke pesaka beto lusadisu yina na nzila ya mpeve santu na yandi. (Bag. 5:22, 23) Ntumwa Polo vandaka kusala bibansa mingi yo yina yandi ke tuba nde yandi vandaka ‘kubula’ nitu na yandi sambu na kusala mambu ya mbote. (1 Bak. 9:25-27) Yandi siamisaka bantu ya nkaka na kusala bibansa sambu na kusala mambu yonso “na mutindu ya mbote mpi na ndonga.” (1 Bak. 14:40) Beto fwete sala bibansa sambu na kulanda kusadila Yehowa, mu mbandu beto fwete samuna mpi kulonga nsangu ya mbote.—Bis. 2:46. w20.09 6-7 § 15-17

Na bansi mingi bubu yai, Bambangi ya Yehowa lenda samuna na ngemba. Keti nge ke zingaka na nsi yina nge lenda sadila Yehowa na kimpwanza yonso? Kana mpidina kudiyula nde: ‘Inki mutindu mono ke sadilaka kimpwanza yango?’ Na bilumbu yai ya nsuka, dibundu ya Yehowa ke samuna mpi ke longa nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba na mutindu yina me salamaka ntete ve. Bambangi ya Yehowa kele ti mabaku mingi ya kulonga nsangu ya mbote. Inki mutindu beto lenda sadila mbote ntangu ya ngemba? (2 Tim. 4:2) Nge lenda tala kana nge to muntu mosi ya dibuta na beno, lenda soba mambu ya luzingu na yandi sambu na kusamuna mingi to kukuma mupasudi-nzila. Yai kele ve ntangu ya kusosa kukuma mvwama to ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni sambu beto ta guluka ve ti yo na mpasi ya nene. (Bing. 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Yoa. 2:15-17) Bansamuni mingi me longukaka ndinga ya mpa sambu na kusamuna mpi kulonga bantu ya nkaka. Dibundu ya Yehowa me basisaka mikanda mingi yina ke tendulaka Biblia sambu na kusadisa bo na kulonga na bandinga kuluta 1000. w20.09 16 § 9-11

Soda ya mbote ke vandaka kwikama. Yandi ke nwanaka ngolo sambu na kutanina muntu yina yandi ke zolaka to kima yina kele mfunu mingi sambu na yandi. Polo siamisaka Timoteo na kukangama ngolo na Nzambi disongidila, kuvanda ya kwikama na Nzambi. (1 Tim. 4:7) Kana beto ke zola Nzambi mpi ke kangama na yandi, beto ta kuma ti mpusa ya ngolo ya kubumba mbote kieleka. (1 Tim. 4:8-10; 6:6) Soda ya mbote fwete kudiyala mpi sambu yandi vanda ntangu yonso ya kuyilama sambu na bitumba. Timoteo landaka kuvanda ngolo na kimpeve sambu yandi sadilaka bandongisila yina ntumwa Polo pesaka yandi na nsadisa ya mpeve santu na kutina banzala ya mbi, na kuvanda ti bikalulu ya mbote mpi na kuvukana ti Bakristu ya nkaka. (2 Tim. 2:22) Yo lombaka nde yandi kudiyala. Beto mpi fwete kudiyala sambu na kununga banzala ya mbi ya nitu. (Bar. 7:21-25) Diaka, beto fwete kudiyala sambu na kulanda kukatula kimuntu ya ntama mpi kulwata kimuntu ya mpa. (Baef. 4:22, 24) Ata na nsuka ya kilumbu beto me lemba sambu na kisalu ya beto me sala kilumbu ya mvimba, beto ke salaka kaka bikesa ya kukwenda na lukutakanu.—Baeb. 10:24, 25. w20.09 28 § 9-11

Beto fwete vanda ntima-nda ntangu beto ke sadisa longoki ya Biblia na kuyela mpi kubaka mbotika. Kele ti mambu ya nkaka yina beto fwete tadila sambu na kuzaba kana longoki kele kibeni ti mpusa ya kusadila Yehowa Nzambi. Keti longoki ke monisa nde yandi ke sala yonso sambu na kulemfuka na mambu yina Yezu tubaka? To yandi ke sepela kaka kulonguka Biblia? Tala mbala na mbala kana longoki ke yela. Mu mbandu, keti yandi ke sala mambu yina ke monisa nde yandi ke zolaka Yehowa? Keti yandi ke sambaka Yehowa? (Nk. 116:1, 2) Keti yandi ke tangaka Biblia? (Nk. 119:97) Keti yandi ke kwendaka na balukutakanu mbala na mbala? (Nk. 22:22) Keti yandi me yambula bikalulu na yandi ya mbi? Keti yandi ke songaka bantu ya dibuta na bo mpi banduku na yandi mambu yina yandi ke longukaka? (Nk. 9:1) Diambu ya kuluta mfunu, keti yandi ke zola kibeni kukuma Mbangi ya Yehowa? (Nk. 40:8) Kana longoki ke sala ve bikesa na mambu yai, nge lenda sosa kuzaba sambu na nki mpi na nima, solula ti yandi na mawete mpi na masonga yonso. w20.10 18 § 14-15

Tata ya Yezu ya zulu mpi bibuti na yandi awa na ntoto vandaka kubaka ntangu yonso balukanu ya mbote sambu na yandi. Kansi ntangu Yezu yelaka, yo lombaka nde yandi mosi kubaka balukanu sambu na luzingu na yandi. (Bag. 6:5) Bonso bantu yonso, yandi vandaka mpi ti nswa ya kupona mambu yina yandi fwete sala. Yandi lendaka kupona kusosa mambote na yandi mosi. Kansi, yandi ponaka kutanina kinduku na yandi ya mbote ti Yehowa. Ntangu Yezu zabaka mambu yina Yehowa zolaka nde yandi sala sambu na kulungisa lukanu ya Yehowa, Yezu ndimaka kusala luzolo ya Yehowa. (Yoa. 6:38) Yandi zabaka nde bantu mingi ta menga yandi mpi ntangu mambu yai ta salama, yo ta pesa yandi mpasi mpi yo ta yangisa yandi. Ata mpidina, yandi bakaka lukanu ya kulemfukila Yehowa. Yezu bakaka mbotika na mvu 29 ya ntangu na beto sambu na kusala mingi luzolo ya Yehowa. (Baeb. 10:5-7) Nkutu ata ntangu yandi vandaka kufwa na nti ya mpasi, yandi vandaka kaka ti mabanza ya mbote na yina me tala kusala luzolo ya Tata na yandi.—Yoa. 19:30. w20.10 29 § 12; 30 § 15

Keti nge ke zaba bampangi na dibundu na beno yina kele ti basusi ya ngolo sambu bo ke bela to ke kutana ti bampasi ya nkaka? To bayina kele na mafwa? Kana beto me zaba nde mpangi mosi kele na mfunu ya lusadisu, beto lenda samba Yehowa sambu yandi sadisa beto na kutuba to kusadila mpangi yina diambu ya mbote mpi ya ke monisa nde beto ke zolaka yandi. Mambu yina beto ke tuba mpi yina beto ke sala lenda pesa bampangi yina ke niokwama kikesa. (1 Pie. 4:10) Beto ke zaba nde beto ta baka kikesa sambu Yehowa kele ti beto. Yandi ke sadisaka beto na nzila ya Yezu mpi ya bawanzio. Diaka, sambu na kulungisa lukanu na yandi, Yehowa lenda sadisa beto na nzila ya bantu yina kele ti kiyeka. Mutindu bampangi mingi me bakisaka yo, Yehowa ke sadilaka mpeve santu na yandi sambu na kusimba ntima ya bansadi na yandi sambu bo sadisa bampangi yina kele na mfunu ya lusadisu. Yo yina, bonso ntumwa Polo, beto kele ti kikuma ya mbote ya kutuba ti kikesa nde: “Yehowa kele nsadisi na mono; mono ta wa boma ve. Muntu lenda sala mono nki?”—Baeb. 13:6. w20.11 17 § 19-20

Bantumwa ndimaka kibeni nde Yehowa vandaka ti bo. Yandi pesaka bo ngolo ya kusala bimangu. (Bis. 5:12-16; 6:8) Kansi bubu yai, Yehowa me pesaka beto ve ngolo ya kusala bimangu. Ata mpidina, na nsadisa ya Ndinga na yandi, Yehowa ke monisa beto nde ata beto mona mpasi sambu beto ke sala mambu ya mbote, beto lenda vanda na kiese sambu beto ke sepedisa yandi mpi mpeve na yandi kele ti beto. (1 Pie. 3:14; 4:14) Yo yina, na kisika ya kuyindula kaka mambu yina beto ta sala ntangu beto ta kutana ti bampasi ya ngolo na bilumbu ke kwisa, beto fwete tula dikebi ya mingi na mambu ya beto ke sala bubu sambu yo sadisa beto na kundima nde Yehowa ta sadisa beto mpi ta gulusa beto. Beto fwete tula ntima na lusilu yai ya Yezu: “Mono ta pesa beno bangogo mpi mayele yina bambeni na beno yonso ta kuka ve kunwanisa to kutudila ntembe.” Yandi ke sila beto nde: “Kana beno kanga ntima beno ta tanina luzingu na beno.” (Luka 21:12-19) Beto fwete vila ve nde Yehowa ke bumbaka na mabanza na yandi mambu ya fioti-fioti ya bansadi na yandi ya kwikama mpi yandi ta futumuna bo. w21.01 4 § 12

Ntumwa Polo vandaka ve muntu ya ntete yina tubilaka lufutumuku. Yobi mpi tubilaka yo. Yobi vandaka ti kivuvu nde Nzambi ta yibuka yandi mpi ta futumuna yandi. (Yobi 14:7-10, 12-15) “Lufutumuku ya bafwa” kele na kati ya “malongi ya luyantiku” to “malongi ya ntete-ntete” ya Bakristu. (Baeb. 6:1, 2) Polo tubilaka mingi lufutumuku na 1 Bakorinto kapu 15. Yo fwete vanda nde mambu yina yandi tubaka pesaka Bakristu ya mvu-nkama ya ntete kikesa. Kapu yai ke pesa beto kikesa mpi ke kumisa lukwikilu na beto ngolo na lufutumuku yina beto ke vingilaka banda ntama. Lufutumuku ya Yezu Kristu kele mfunu mingi sambu na kivuvu na beto ya lufutumuku ya bantu yina me fwaka. Mambu yai vandaka na kati ya “bansangu ya mbote” yina Polo zabisaka bantu ya Korinto. (1 Bak. 15:1, 2) Polo tubaka nde kana Mukristu ke kwikila ve na lufutumuku ya Kristu, lukwikilu na yandi kele mfunu ve.—1 Bak. 15:17. w20.12 2 § 2-4

Inki sadisaka ntumwa Piere na kudiwa diaka mbote? Piere yibukaka nde Yezu sambaka sambu lukwikilu na yandi kulemba ve. Yehowa pesaka mvutu na kisambu yina katukaka na ntima. Na nima, Yezu monanaka na Piere, ntembe kele ve nde yo vandaka sambu na kupesa yandi kikesa. (Luka 22:32; 24:33, 34; 1 Bak. 15:5) Yezu monanaka mpi na bantumwa ntangu bo lobaka mpimpa ya mvimba mpi bo kangaka ve ata kima. Na dibaku yai, Yezu pesaka Piere dibaku ya kumonisa nde yandi ke zolaka Yezu. Yezu lolulaka nduku na yandi mpi pesaka yandi bisalu mingi. (Yoa. 21:15-17) Mutindu Yezu sadilaka Piere mambu ke monisa nde Yezu ke wilaka bantu mawa bonso Tata na yandi. Yo yina kana beto me sala kifu, beto fwete yindula ve nde Yehowa ta lolula beto ve ata fioti. Beto fwete vila ve nde Satana ke zolaka nde beto yindula mutindu yina. Na kisika ya kuyindula mutindu yina, beto fwete bakisa nde Yehowa ke zolaka beto mpi ke bakisaka nde beto kele bantu ya kukonda kukuka mpi yandi ke zolaka kulolula beto. Beto mpi fwete landa mbandu na yandi ntangu bantu ya nkaka ke sadila beto mambu ya mbi.—Nk. 103:13, 14. w20.12 20-21 § 17-19

Beto lenda baka malongi na bantu yina bikalaka ve pima mpi tudilaka ve Yehowa ntima. Ntangu beto ke longuka malongi ya bantu yina ya mbi, yo ta sadisa beto na kusala ve bifu yina bo salaka. Mu mbandu ntangu Aza kumaka ntotila,yandi tudilaka Yehowa ntima ntangu yandi kutanaka ti mambu ya mpasi. Kansi na nima yandi tudilaka ve Yehowa ntima, yandi landaka ve kusosa lusadisu na yehowa; yandi sosaka kuyidika mambu na mutindu na yandi. (2 Bans. 16:1-3, 12) Ntete yo monanaka bonso nde ngindu yina Aza vandaka ti yo ya kusosa lusadisu na bantu ya Siria sambu na kunwanisa bantu ya Izraele vandaka mbote. Kansi, kuwakana yina yandi salaka ti bantu ya Siria vandaka sambu na ntangu fioti. Na nzila ya Profete mosi, Yehowa songaka yandi nde: “Sambu nge tulaka ntima na ntotila ya Siria kansi nge tulaka ve ntima na Yehowa Nzambi na nge, basoda ya ntotila ya Siria me tina na maboko na nge.” (2 Bans. 16:7) Beto fwete kuditudila ve ntima mpi kusosa ve kuyidika mambu na mutindu na beto mosi. Kansi beto fwete tudila Yehowa ntima mpi kusosa lusadisu na yandi na Ndinga na yandi. Ata ntangu yo ke lomba nde beto baka lukanu mosi nswalu, beto fwete bikala pima mpi kutudila Yehowa ntima sambu yandi sadisa beto na kubaka lukanu mosi ya mbote. w21.01 6 § 13-15

Bubu yai, bansadi ya nkaka ya Yehowa kele na nzala sambu bo kele ve ti mbongo ya kusumba madia to bo ke niokwama sambu na mavwanga yina bantu ke basisaka mpi bitumba. Bo me tulaka bankaka na boloko sambu na lukwikilu na bo. Ata mpidina, bantu ya kimvuka ya nene kele na kiese mingi sambu bo ke zaba nde bo ta guluka ntangu Yehowa ta fwa nsi-ntoto yai ya mbi. Bo ta vandaka ntangu yonso ti madia mingi ya kinsuni mpi ya kimpeve. Ntangu Yehowa ta fwa nsi-ntoto ya mbi ya Satana, yandi ta tanina kimvuka ya nene na makasi na yandi yina kele bonso “tiya ya ngolo” yina yandi ta tiamunina makanda. Na nsuka ya mpasi ya nene, Yezu ta nata bantu yina ta guluka na mpasi ya nene awa na ntoto na “masa ya luzingu” ya mvula na mvula. (Kus. 7:17) Kimvuka ya nene kele kibeni ti kivuvu ya kitoko! Bamilio ya bantu yina ta guluka na mpasi ya nene ta vanda ti dibaku ya kuzinga mvula na mvula. (Yoa. 11:26) Mameme ya nkaka kele ti kivuvu mosi ya kitoko yina ke pusaka bo na kutonda mingi Yehowa mpi Yezu. w21.01 16-17 § 11-12

Na mpimpa ya nsuka ya luzingu ya Yezu awa na ntoto, yandi vandaka kuyindula mingi sambu na bampasi yina balongoki na yandi zolaka kukutana ti yo. Sambu Yezu vandaka kuzola banduku na yandi, yandi lombaka Tata na yandi na ‘kutanina bo sambu na muntu ya mbi.’ (Yoa. 17:14, 15) Yezu zabaka nde ntangu yandi ta vutuka na zulu, Satana Diabulu ta landa kunwanisa bantu yonso yina ke zola kusadila Yehowa. Yo yina, bansadi ya Yehowa vandaka na mfunu ya lutaninu. Bubu yai beto kele kibeni ti mfunu ya lutaninu ya Yehowa. Bo me kulaka Satana na zulu yo yina yandi “kele ti makasi ya ngolo.” (Kus. 12:12) Yandi ke salaka yonso sambu na kundimisa bantu yina ke niokula beto nde bo ke “sadila Nzambi kisalu ya santu.” (Yoa. 16:2) Bantu ya nkaka yina ke kwikilaka ve na Nzambi, ke niokulaka beto sambu beto me swaswana ti bantu ya nsi-ntoto yai. Ata mpidina, beto ke waka ve boma. Sambu na nki? Mvutu kele na verse ya bubu. w21.03 26 § 1, 3

Yehowa ke salaka mambu yonso na zola. Na zola na yandi, yandi ke lungisaka bampusa na beto. Zola pusaka Yehowa na kupesa beto kimenga ya Mwana na yandi. Yezu mpi ke zolaka beto mingi kibeni yo yina yandi ndimaka kupesa luzingu na yandi sambu na beto. (Yoa. 3:16; 15:13) Ata kima mosi ve lenda kanga Yehowa mpi Yezu nzila ya kuzola bansadi yina kele ya kwikama na bo. (Yoa. 13:1; Bar. 8:35) Mfumu ya dibuta mpi fwete sala mambu yonso na zola. Sambu na nki yo kele mfunu? Ntumwa Yoane pesaka mvutu na ngiufula yai. Yandi tubaka nde: “Muntu yina ke zolaka ve mpangi na yandi [to dibuta na yandi], yina yandi ke monaka, yandi lenda zola ve Nzambi, yina yandi ke monaka ve.” (1 Yoa. 4:11, 20) Bakala yina ke zolaka dibuta na yandi mpi yina ke zola kulanda mbandu ya Yehowa mpi ya Yezu fwete lungisa bampusa ya kimpeve mpi ya kinsuni ya bantu ya dibuta na yandi mpi kumonisa nde yandi ke zolaka bo. (1 Tim. 5:8) Yandi fwete longa bana na yandi mpi kusungika bo. Yandi fwete landa kubaka balukanu yina ke sepedisa Yehowa mpi yina ta sala nde dibuta na yandi kuvanda na kiese. w21.02 5 § 12-13

Tata na beto ya zulu ke zabaka nde mambu ya mbi lenda pusa beto na kukuma kutadila luzingu na beto na mutindu ya mbi. Diaka, yandi ke monaka mambu ya mbote yina kele na ntima na beto mpi bantangu ya nkaka beto mosi ke zabaka ve bikalulu na beto ya mbote yina Yehowa ke sepelaka na yo. (1 Yoa. 3:19, 20) Muntu mosi lenda sala bikesa ya kuyambula kikalulu mosi ya mbi kansi yandi lenda vutukila yo diaka mpi yo lenda lembisa yandi nitu. Ya kieleka, kudiyangisa sambu na disumu yina beto me sala kele mbi ve. (2 Bak. 7:10) Kansi beto fwete kudiyangisa ve kuluta ndilu mpi kutuba nde mono ke salaka ve ata kima mosi ya mbote mpi nde Yehowa lenda lolula mono ve. Bangindu ya mutindu yai kele mbi mpi yo lenda pusa beto na kuyambula kusadila Yehowa. Kima ya mbote ya kusala kele ‘kutula mambu na ndonga’ ti Yehowa, disongidila beto fwete samba yandi mpi kulomba yandi na kulolula beto. (Yez. 1:18) Kana Yehowa kumona nde diambu ya beto me sala me pesa beto mpasi mpi beto me baka lukanu ya kuvutukila yo diaka ve, yandi ta lolula beto. Diaka, beto fwete solula ti bankuluntu. Bo ta sadisa beto na mawete yonso na kuvutukila kinduku na beto ti Yehowa.—Yak. 5:14, 15. w20.12 23 § 5-6

Yezu vandaka kupesa bankento lukumu mpi kuzitisa bo. Yandi landaka ve kikalulu ya Bafarize yina vandaka kumona bankento mpamba mpi bo vandaka ve kuzola kusolula ti bankento na meso ya bantu mpi bo vandaka kuzola ve kusolula ti bo mambu ya Masonuku. Kansi yandi vandaka kulonga bankento ti babakala bakieleka ya mfunu. (Luka 10:38, 39, 42) Yandi vandaka kulonga mpi nsangu ya mbote ti bankento. (Luka 8:1-3) Yandi pesaka bo mukumba ya kukwenda kusonga bantumwa nde yandi me futumuka. (Yoa. 20:16-18) Ntumwa Polo songaka Timoteo na kupesa bankento lukumu. Polo zabaka nde mama ya Timoteo ti nkaka na yandi vandaka bantu ya ntete yina longaka Timoteo “masonama ya santu.” (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Na mukanda yina Polo sonikilaka Bakristu ya Roma, yandi pesaka bampangi-bankento mbote na bazina na bo. Yandi zabaka kisalu yina bampangi-bankento salaka mpi yandi pesaka bo matondo sambu na kisalu na bo.—Bar. 16:1-4, 6, 12; Bafil. 4:3. w21.02 15 § 5-6