Yuli

Beto fwete ta kinduku ti Yezu sambu Nzambi kupesa mvutu na bisambu na beto. Kuta kinduku ti Yezu ke lombaka mambu mingi kansi ve kaka kutuba na nsuka ya kisambu nde “na zina ya Yezu.” Beto fwete ndima nde Yehowa ke pesaka mvutu na bisambu na beto na nzila ya Yezu. Yezu songaka bantumwa nde: “Konso kima yina beno ke lomba na zina na mono, mono ta sala yo.” (Yoa. 14:13) Ata Yehowa muntu ke waka kisambu mpi ke pesaka mvutu, yandi me pesaka Yezu kiyeka ya kulungisa mambu yina yandi ke zola kusala. Yo yina, na ntwala nde Nzambi kupesa mvutu na bisambu na beto, yandi ke talaka kana beto ke sadilaka bandongisila yina Yezu me pesaka beto. Mu mbandu, Yezu tubaka nde: “Kana beno ke lolula bantu bifu na bo, Tata na beno yina kele na zulu ta lolula beno mpi; kansi kana beno ke lolula ve bantu bifu na bo, Tata na beno yina kele na zulu mpi ta lolula ve bifu na beno.” (Mat. 6:14, 15) Yo kele mfunu kibeni nde beto sadila bantu mambu mutindu Yehowa mpi Yezu ke sadilaka beto. w20.04 22 § 6

Ntumwa Polo tulaka dikebi na mambu yina vandaka kusepedisa bantu yina yandi vandaka kulonga, yo yina yandi vandaka kuwakanisa malongi na yandi ti mambu yango sambu yo sepedisa bo. Mu mbandu, bantu ya Listre zabaka Masonuku ndambu nkutu bankaka zabaka ve ata kima. Yo yina Polo tubaka mambu ya pete sambu bo bakisa. Yandi tubilaka bansungi yina bambuma ke butaka mingi mpi mutindu ya kusepela ti luzingu. Yandi sadilaka bangogo mpi bambandu yina bo lenda bakisa kukonda mpasi. Sosa kubakisa mambu yina ke sepedisaka bantu ya teritware na beno mpi wakanisa malongi na nge ti bampusa na bo. Ntangu nge ke kota na nzo ya muntu to ke pusana pene-pene ti muntu, nki mutindu nge lenda zaba mambu yina ke sepedisaka yandi? Tala yandi mbote-mbote mpi tala na nziunga na yandi. Mbala ya nkaka yandi ke yidika bintutu to ke zenga matiti, ke tanga mukanda, ke yidika kamio to ke sala diambu mosi buna. Kana mpila kele, nge lenda tubila diambu yina yandi ke sala sambu na kuyantika disolo. (Yoa. 4:7) Bilele yina muntu me lwata lenda sadisa beto na kuzaba insi na yandi, kisalu na yandi to ekipe mosi ya bansaka yina yandi ke zolaka mingi. w20.04 11 § 11-12

Bampangi ya nkaka yina kele ti basusi ya ngolo me kumaka kiseku-kiseku mpi ke zolaka ve kukangama ti bantu ya nkaka. Bo ke kukaka ve kuvanda kisika yina bantu kele mingi. Ata mpidina, bo ke landaka kukwenda na balukutakanu ya dibundu mpi ya nene. Bo ke kukaka ve kusolula ti bantu yina bo me zaba ve. Ata mpidina, bo ke salaka bikesa ya kusolula ti bantu na kisalu ya kusamuna. Kana nge ke kudiwaka mutindu yai, zaba nde nge kele ve nge mosi. Bampangi mingi ke kudiwaka mpi mutindu yina. Kuvila ve nde Yehowa ke sepelaka ti bikesa yina nge ke salaka na ntima ya mvimba. Sambu nge ke landa kusadila Yehowa, yo kele kidimbu ya ke monisa nde Yehowa ke sakumuna nge mpi ke pesa nge ngolo. (Bafil. 4:6, 7) Kana nge ke landa kusadila Yehowa ata nge ke belaka to ke niokwamaka na mabanza, zaba nde Yehowa ke sepelaka ti nge. Bampangi ya nkaka kele ti bimbefo ata mpidina bo ke na kubakaka ntinu sambu na luzingu mpi ke kangaka ntima. (2 Bak. 4:16) Yehowa ta sadisa beto yonso na kumanisa kubaka ntinu. w20.04 31 § 20-21

Beto ke monaka pwelele mayele ya Nzambi na mutindu yandi me salaka ntoto. (Baeb. 3:4) Ntoto me swaswana kibeni ti baplanete ya nkaka sambu yo kele ti bima yonso yina me fwana sambu na luzingu ya bantu. Ata kima mosi ve me simbaka ntoto. Yo kele bonso avion yina ke tambula na mupepe; ata kima mosi ve ke simbaka yo. Kansi ntoto me swaswana kibeni ti avion ya muntu me sala yina kele ti bantu mingi na kati. Yindula fioti, bantangu ikwa bantu ya kele na avion lenda zinga kana bo ke sadila kaka mupepe, madia mpi masa yina avion yo mosi fwete basisa mpi kana bo ke losa ve bamvindu na nganda ya avion? Bantu yina kele na kati ya avion ta fwa nswalu. Ntoto me swaswana ti avion yai; yo me fuluka ti bigangwa mingi kibeni. Yo mosi ke basisaka mupepe (oxygène), madia ti masa mpi beto ke vandaka ntangu yonso ti bima yai ya kufwana. Beto ke losaka bamvindu kaka na ntoto; ata mpidina yo ke vandaka kaka bunkete mpi kisika ya mbote yina bantu fwete zinga. Sambu na nki? Yehowa me salaka ntoto na mpila nde bamvindu yina beto ke losaka kukuma diaka bunkete mpi yo kuma bima yina beto lenda sadila diaka. w20.05 20 § 3-4

Satana monisaka Eva nde Yehowa kele muntu ya luvunu. Yo yina, Satana kumaka diabulu to muntu ya luvunu. Satana kusaka kibeni Eva mpi Eva kwikilaka luvunu yina. (1 Tim. 2:14) Eva tudilaka Satana ntima mingi kansi Yehowa ve. Yo yina, Eva bakaka lukanu ya kuluta mbi na luzingu na yandi, lukanu ya kuzitisa ve nsiku yina Yehowa pesaka bo. Yandi diaka mbumba yina Yehowa buyisaka, na nima, yandi pesaka mpi Adami. (Kuy. 3:6) Yindula fioti kana Eva songaka Satana nde: “Mono ke zaba nge ve, kansi mono ke zaba Yehowa, Tata na mono mpi mono ke zolaka yandi mingi mpi ke tudilaka yandi ntima. Yandi me pesaka mono ti Adami bima yonso yina beto kele na yo. Sambu na nki nge ke tubila yandi mambu ya mbi ya mutindu yai? Katuka awa!” Yehowa zolaka kusepela mingi kuwa mambu ya mbote yina ke basika na munoko ya mwana na yandi ya nkento! (Bing. 27:11) Kansi Eva vandaka ve kuzola Nzambi na ntima na yandi ya mvimba, Adami mpi kiteso mosi. Zola ya fioti yina bo vandaka na yo sambu na Tata na bo salaka nde bo kotila yandi ve na ntwala ya muntu yina vandaka kutuba mambu ya luvunu sambu na yandi. w20.06 4 § 10-11

Beto fwete sikisa bampangi na beto ya bankento sambu na mambu yonso yina bo ke salaka na kisalu ya Yehowa. Mu mbandu, bo ke pesaka maboko na kisalu ya kutunga mpi ya kuyidika Banzo ya Kimfumu, bo ke pesaka maboko na bimvuka yina ke salaka balukutakanu na ndinga ya nzenza mpi bo ke salaka na Babetele. Bo ke pesaka maboko na kisalu ya kusadisa bampangi yina me bwila mpasi, bo ke balulaka mikanda, bankaka kele bapasudi-nzila mpi bankaka diaka kele bamisionere. Diaka, bayina me kwelaka ke sadisaka babakala na bo na kulungisa mikumba ya nene yina bo kele na yo na dibundu mpi na organizasio. Bampangi yai ya babakala ta kuka ve kusala mbote kisalu na bo ya ‘makabu ya bantu’ kana bankento na bo ke sadisa bo ve. (Baef. 4:8) Bankuluntu ya mayele ke bakisaka nde bampangi-bankento kele “kimvuka ya nene ya basoda” yina ke salaka na luzolo yonso mpi mbala mingi bo ke longaka mbote nsangu ya mbote. Bankuluntu ke bakisaka diaka nde bampangi-bankento ya ke zolaka Nzambi mingi mpi bayina kele ya kuyela na kimpeve ke sadisaka mbote bampangi-bankento ya baleke ntangu bo ke kutanaka ti bampasi. (Tito 2:3-5) Ya kieleka, yo me fwana kibeni nde beto monisila bampangi-bankento ntonda! w20.09 23-24 § 13-14

Yehowa ke vilaka ve bantu yina sadilaka yandi kansi bo me yambulaka kusadila yandi na ntangu mosi buna. Yandi ke vilaka mpi ve kisalu yina bo sadilaka yandi. (Baeb. 6:10) Profete Yezaya sonikaka mbandu mosi ya kitoko ya ke monisa mutindu Yehowa ke taninaka bansadi na yandi. “Bonso ngungudi, yandi ta keba mameme na yandi. Ti diboko na yandi, yandi ta vukisa bana-mameme, mpi yandi ta nata bo na ntulu na yandi.” (Yez. 40:11) Inki mutindu Yehowa, Ngungudi ya Nene ke waka ntangu dimeme na yandi mosi ke yambulaka kusadila yandi? Yezu monisaka mutindu Yehowa ke kudiwaka ntangu yandi yulaka balongoki na yandi nde: “Inki beno ke yindula? Kana muntu mosi kele ti mameme 100 ebuna dimeme mosi me vila, keti yandi ta bikisa ve mameme 99 na zulu ya bangumba sambu na kukwenda kusosa dimeme yina me vila? Ebuna kana yandi mona yo, mono ke tubila beno ya kieleka nde yandi ta wa kiese mingi sambu na yo kuluta sambu na mameme 99 yina vilaka ve.”—Mat. 18:12, 13. w20.06 19-20 § 8-9

Kusadila Yehowa kele dibaku ya mbote. (Nk. 27:4; 84:10) Yo kele mbote kana mpangi mosi ke zola kusala mingi na kisalu ya Yehowa. Kansi kana yandi me baka mikumba, yandi fwete yindula ve nde yandi kele mfunu kuluta bampangi ya nkaka. (Luka 17:7-10) Lukanu na yandi fwete vanda ya kusadila bampangi na kudikulumusa yonso. (2 Bak. 12:15) Biblia ke tubila bambandu ya bantu yina yindulaka nde bo kele mfunu kuluta bantu ya nkaka. Mu mbandu, Diotrefesi vandaka ve muntu ya kudikulumusa, yandi vandaka kuzola “kubaka kisika ya ntete” na dibundu. (3 Yoa. 9) Uziya monisaka nde yandi vandaka lulendo ntangu yandi salaka kisalu yina Yehowa pesaka yandi ve nswa ya kusala. (2 Bans. 26:16-21) Absalomi sadilaka mayele ya mbi sambu bantu kundima yandi sambu yandi kuma ntotila. (2 Sam. 15:2-6) Masolo yai ya Biblia ke monisa pwelele nde Yehowa ke sepelaka ve ti bantu yina ke sosaka lukumu na bo mosi. (Bing. 25:27) Nsuka-nsuka, bantu ya lulendo mpi bayina ke sosaka nde bantu kupesa bo lukumu ke sukaka mbi.—Bing. 16:18. w20.07 4 § 7-8

Mabuta ya nkaka ya Bambangi ya Yehowa ke kwendaka na bansi ya nkaka sambu na kutina mpasi na nsi na bo to sambu na kusosa kisalu. Kana bo me kwenda na nsi ya nkaka, yo lenda lomba nde bana na bo kutanga na nzo-nkanda ya bo ke longaka na ndinga ya nsi yina. Bibuti mpi fwete longuka ndinga ya nsi yina sambu na kuzwa kisalu. Inki bo ta sala kana na nsi yina, dibundu to kimvuka yina ke salaka balukutakanu na ndinga na bo kele? Bo ta kwenda na nki dibundu? Keti bo ta kwenda na dibundu ya ndinga ya nsi yina to na dibundu ya ndinga na bo? Mfumu ya dibuta ta pona dibundu yina dibuta na yandi ta kwenda. Yandi fwete baka lukanu ya mbote sambu na dibuta na yandi. Sambu yo kele diambu ya ke tadila bo, beto fwete zitisa lukanu yina mfumu ya dibuta me baka. Beto fwete ndima konso lukanu yina yandi ta baka. Beto fwete yamba dibuta yina mpi kumonisila bo zola.—Bar. 15:7. w20.08 30 § 17-18

Kana beto ke zola nde Yehowa kupesa beto ngolo, beto fwete yindula ve nde ngolo na beto, banzo-nkanda ya beto me salaka, mambu yina beto me zaba to kimvwama kele mfunu mingi sambu na Yehowa. Bansadi mingi ya Yehowa kele ve ‘mayele na kinsuni, kele ve bantu ya ngolo mpi bo kele ve bantu ya lukumu.’ (1 Bak. 1:26) Yo yina nge lenda sadila Yehowa kukonda mpasi ata nge kele ve ti bima yina beto me tubila na luyantiku ya paragrafe yai. Yehowa ta sadisa mpi ta pesa nge ngolo ata nge kele ve ti bima yina bantu ya nsi-ntoto ke monaka mfunu mingi. Kana nge ke wa boma ya bantu yina ke niokula nge sambu na mambu yina nge ke kwikilaka, samba Yehowa sambu yandi pesa nge ngolo ya kutubila mambu yina nge ke kwikilaka. (Baef. 6:19, 20) Kana nge ke nwana ti maladi mosi ya ngolo, samba Yehowa sambu yandi pesa nge ngolo sambu nge sadila yandi na mutindu ya me fwana. Lukwikilu na nge ta kuma ngolo mpi nge ta baka kikesa kana nge ke bakisa nde Yehowa ke sadisa nge. w20.07 16 § 9

Kana beto ke zola kutula Kimfumu na kisika ya ntete na luzingu na beto, beto fwete landa mbandu ya Abrahami yina salaka bibansa na luzolo yonso sambu na kusepedisa Nzambi. (Mar. 10:28-30; Baeb. 11:8-10) Kuyindula ve nde nge ta kutana ve ti bampasi. Ata bansadi ya Yehowa yina ke pesaka luzingu na bo ya mvimba na kisalu na yandi ke kutanaka mpi ti bampasi. (Yak. 1:2; 1 Pie. 5:9) Bubu yai, beto kele ti bikuma mingi kibeni ya ke pusa beto na kutula dikebi na mambu yina ta salama na bilumbu ke kwisa. Mambu ya ke salama na nsi-ntoto ke monisa pwelele nde beto ke zinga na kitini ya nsuka ya bilumbu ya nsuka ya nsi-ntoto yai. Lufutumuku ya bampangi na beto yina beto ke zolaka mingi ta vanda na kati ya balusakumunu mingi yina ta pesa beto kiese na nsi ya luyalu ya Nzambi. Na ntangu yina, Yehowa ta sakumuna Abrahami sambu na lukwikilu mpi ntima-nda na yandi; Yehowa ta futumuna Abrahami ti dibuta na yandi sambu na kuzinga awa na ntoto. Keti nge ta vanda na kati ya bantu yina ta yamba bo? Nge ta vanda, kana nge ke sala bibansa na luzolo yonso sambu na Kimfumu ya Nzambi bonso Abrahami, kana nge ke landa kuvanda ti lukwikilu ata nge ke kutana ti bampasi mpi kana nge ke vingila Yehowa ti ntima-nda yonso.—Mika 7:7. w20.08 5-6 § 13-14; 7 § 17

Beto ke zaba nde kana bambeni kufwa beto, Yehowa ta futumuna beto. Beto ke ndima nde ata kima mosi ve lenda kanga beto nzila ya kusadila Yehowa. (Bar. 8:35-39) Kivuvu ya lufutumuku ke monisa kibeni nde Yehowa kele mayele. Yo yina, beto ke waka ve boma kana bantu yina Satana ke twadisaka ke sosa kufwa beto sambu beto ke sala ve mambu yina bo ke zola, nkutu yo ke pesaka beto kikesa ya mingi ya kulanda kusadila Yehowa na kwikama yonso. Kana bambeni ya Yehowa me tuba nde bo ke fwa nge, keti nge ta tula ntima nde Yehowa ta futumuna nge? Inki mutindu nge lenda zaba nde nge ta tudila Yehowa ntima? Nge lenda kudiyula nde: ‘Keti balukanu ya fioti-fioti yina mono ke bakaka konso kilumbu ke monisaka pwelele nde mono ke tudilaka Yehowa ntima?’ (Luka 16:10) Nge lenda kudiyula diaka nde: ‘Keti mutindu na mono ya kuzinga ke monisaka nde mono ke tulaka ntima na lusilu ya Yehowa ya kulungisa bampusa na mono kana mono ke sosa ntete Kimfumu na yandi?’ (Mat. 6:31-33) Kana mvutu na bangiufula yai kele nde ee, yo ta sadisa nge na kuvanda ya kuyilama na konso mpasi yina nge ta kutana ti yo na bilumbu ke kwisa.—Bing. 3:5, 6. w20.08 17-18 § 15-16

Beto fwete sadila mbote Ndinga ya Nzambi. Balukutakanu ke sadisaka beto na kuzaba kusadila yo mbote. Kana beto ke zola kusadisa bantu ya nkaka na kundima nde kieleka ya Biblia kele mfunu mingi, beto mosi fwete longukaka Biblia mbala na mbala. Beto fwete sadila Ndinga ya Nzambi sambu na kukumisa lukwikilu na beto ngolo. Yo ke tendula nde beto fwete suka ve kaka na kutanga Biblia. Beto fwete yindula mingi mambu yina beto ke longuka mpi kusala bansosa na mikanda na beto sambu beto bakisa mambu yango mbote mpi beto sadila yo. (1 Tim. 4:13-15) Mpidina, beto ta zaba kusadila Ndinga ya Nzambi sambu na kulonga bantu ya nkaka. Beto ta suka kaka ve na kutangila bantu baverse ya Biblia kansi beto ta sadisa bo na kubakisa yo mpi ta monisa bo mutindu bo lenda sadila yo. Kana beto ke longuka Biblia mbala na mbala, beto ta zaba kusadila mbote Ndinga ya Nzambi sambu na kulonga bantu ya nkaka.—2 Tim. 3:16, 17. w20.09 28 § 12

Beto lenda landa kutula kisalu ya kusamuna na kisika ya ntete na luzingu na beto kana beto ke yindula mambu yonso yina Yehowa ke sala sambu na kusadisa beto. Mu mbandu, yandi ke longa beto malongi mingi ya mfunu na nzila ya mikanda yina bo me niema, yina bo me tula na baapareyi, bima ya kuwidikila, bavideo mpi na JW Télédiffusion. Simba nde mambu ya kele na site Internet na beto kele na bandinga kuluta 1 000. (Mat. 24:45-47) Diambu ya nkaka yina lenda sadisa beto na kulanda kutula kisalu ya kusamuna na kisika ya ntete kele, kulanda mbandu ya Yezu. Yandi bikaka ve nde ata kima mosi kukatula dikebi na yandi na kisalu ya kusamuna. (Yoa. 18:37) Yandi bwaka ve na mutambu ya Satana ntangu Satana songaka yandi “bimfumu yonso ya nsi-ntoto ti nkembo na yo”; yandi bwaka mpi ve na mutambu ya kukuma ntotila ntangu bantu zolaka kutula yandi ntotila. (Mat. 4:8, 9; Yoa. 6:15) Yandi kumaka mpi ve ti nzala ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni mpi yandi waka ve boma ya mbangika ya ngolo. (Luka 9:58; Yoa. 8:59) Ata beto ke kutana ti mambu ya mpasi yina ke meka lukwikilu na beto, beto ta landa kutula kisalu ya kusamuna na kisika ya ntete kana beto ke yibuka ndongisila yina ntumwa Polo pesaka na verse ya bubu. w20.09 9-10 § 6-7

Beto kele na kiese ya kuvanda ti bampangi mingi ya bankento yina ke salaka ngolo na dibundu ya Yehowa. Bo ke kwendaka na balukutakanu mpi ke samunaka. Bankaka ke pesaka maboko na bisalu ya kuyidika Banzo ya Kimfumu mpi ke tudilaka bampangi mingi dikebi. Ya kieleka, bo ke kutanaka mpi ti mambu mingi ya mpasi. Bankaka ke sadisaka bibuti na bo yina me kumaka minunu. Bankaka diaka ke kutanaka ti mbangika ya bantu ya mabuta na bo. Bankaka ke salaka ngolo sambu na kusansa bana na bo, bo mosi. Sambu na nki beto fwete pesa bampangi-bankento kikesa? Sambu bantu ya nsi-ntoto yai ke pesaka ve bankento luzitu ya me fwana. Diaka, Biblia ke siamisa beto na kusadisa bo. Mu mbandu ntumwa Polo songaka bampangi ya dibundu ya Roma na kuyamba Febe mpi na ‘kupesa yandi konso lusadisu yina yandi lenda vanda na yo mfunu.’ (Bar. 16:1, 2) Ntete, Polo vandaka na kati ya bantu yina vandaka kuyindula nde bankento kele ve mfunu. Kansi ntangu yandi kumaka Mukristu, yandi landaka mbandu ya Yezu mpi kumaka kuzitisa bankento mpi kusadila bo mambu na mawete. w20.09 20 § 1-2

Sambu na kupesa longoki mpusa ya kulonga nsangu ya mbote, beto lenda yula longoki bangiufula yai: “Inki mutindu kieleka me sadisaka nge na kukuma ti luzingu ya mbote? Keti nge ke mona ve nde bantu ya nkaka mpi kele ti mfunu ya kuwa nsangu yai? Inki mutindu nge lenda sadisa bo?” (Bing. 3:27; Mat. 9:37, 38) Kuvila ve nde Yezu songaka beto na kulonga bantu na “kuzitisa mambu yonso yina” yandi longaka. Bansiku yai zole ya kuluta nene, kuzola Nzambi mpi nkweno kele ti kuwakana ya ngolo ti kisalu ya kusamuna mpi ya kukumisa bantu balongoki. (Mat. 22:37-39) Kikuma ya ntete yina ke pusaka beto na kusamuna kele zola. Balongoki ya Biblia ya nkaka lenda wa boma ya kusamuna. Kansi beto lenda ndimisa bo nde Yehowa ta sadisa bo mpi malembe-malembe, bo ta waka diaka ve boma ya kusamuna.—Nk. 18:1-3; Bing. 29:25. w20.11 3 § 6-8

Ntangu nge ke kudibongisa na ntwala sambu na kulonguka ti longoki na nge, samba Yehowa na kusadisa longoki mpi kulungisa bampusa na yandi. Lomba Yehowa na kusadisa nge na kulonga mambu yina ke katuka na Biblia sambu na kusimba ntima ya longoki. Kuvila ve nde lukanu na nge kele ya kusadisa yandi na kuyela mpi kubaka mbotika. Longoki fwete solula ti Yehowa konso kilumbu. Inki mutindu? Yandi fwete widikila Yehowa mpi kusolula ti yandi. Yandi ta widikila Yehowa kana yandi ke tanga Biblia konso kilumbu. (Yoz. 1:8; Nk. 1:1-3) Yandi lenda samba konso kilumbu sambu na kusolula ti Yehowa. Na luyantiku mpi na nsuka ya kulonguka ti longoki, sala kisambu yina ke katuka na ntima mpi samba sambu na yandi. Ntangu yandi ke wa mutindu nge ke samba, yo ta sadisa yandi ntangu yandi ke samba na kutuba mambu yina ke katuka na ntima na yandi mpi na masonga yonso. Yandi ta samba Yehowa Nzambi na zina ya Yezu Kristu. (Mat. 6:9; Yoa. 15:16) Kutanga Biblia konso kilumbu (kuwidikila Yehowa) mpi kusala kisambu (kusolula ti Yehowa) ta sadisa longoki na nge ya Biblia na kukuma nduku ya Yehowa.—Yak. 4:8. w20.10 8 § 8; 9 § 10-11

Bubu yai, dibundu ya Yehowa ke sala ngolo sambu mabundu kuvanda na ndonga mpi na ngemba mutindu yo vandaka na mabundu ya mvu-nkama ya ntete. (Bis. 16:4, 5) Mu mbandu, kana nge ke landa Kulonguka ya Nzozulu ya Nkengi na dibundu ya nkaka to na nsi ya nkaka, nge ta mona nde bo ke sala yo mutindu mosi mpi bo ke longuka kaka disolo mosi na ntoto ya mvimba, nge ta kudimona ve munzenza. Yehowa ke sadilaka mpeve na yandi sambu na kusadisa bansadi na yandi na kuvanda na bumosi. (Sef. 3:9, noti na nsi ya lutiti.) Inki nge lenda sala? kudiyula nde: ‘Keti mono ke salaka na bumosi ti bampangi mpi ke salaka na bumosi na kati ya dibundu?’ Keti mono ke zitisaka bampangi yina ke twadisaka na dibundu? Keti bampangi lenda tudila mono ntima mingi-mingi kana mono kele ti mikumba na dibundu? Keti mono ke kangamaka ti bampangi mpi ke vandaka na mpusa ya kusadisa bo? (Yak. 3:17) Kana nge me mona kisika yina nge lenda yidika, samba Yehowa sambu yandi pesa nge mpeve santu na yandi. Yo ta sadisa nge na kusoba kimuntu na nge mpi yo ta sadisa nge na mambu ya nge ke sala, bampangi ta zola nge mingi mpi ta sepela ti mambu yina nge ke sala. w20.10 23 § 12-13

Ndinga ya Nzambi kele bonso tala-tala. (Yak. 1:23-25) Bantu mingi ke kuditalaka na tala-tala konso suka na ntwala ya kubasika. Yo ke sadisaka beto na kutala kisika yina beto lenda yidika na ntwala nde bantu ya nkaka kumona beto. Mutindu mosi kana beto ke tanga Biblia konso kilumbu, beto ta mona nde kele ti bisika yina yo ke lomba nde beto soba mabanza mpi bikalulu na beto. Bampangi mingi ke tangaka mukapu ya kilumbu konso suka na ntwala ya kubasika. Yo ke sadisaka bo na kuvanda ti mabanza ya mbote. Kilumbu ya mvimba, bo ke sosaka mutindu ya kusadila bandongisila ya Ndinga ya Nzambi. Diaka, beto fwete longuka Ndinga ya Nzambi mpi kuyindula mingi mambu yina beto ke tanga konso kilumbu. Beto fwete vila ve nde yai kele mpi mambu ya kuluta mfunu yina beto fwete sala sambu na kubikala na nzila yina ke nata na luzingu. Ndinga ya Nzambi ke sadisaka beto na kumona mambu yina kele na ntima na beto mutindu apareyi ke sadisaka minganga na kumona maladi yina ke monana ve na meso. Kansi beto fwete vanda ti kikalulu ya kudikulumusa kana beto ke zola kubaka mambote ya bandongisila ya Biblia to ya bantu yina Nzambi ke sadila sambu na kutwadisa bansadi na yandi. w20.11 18 § 3; 20 § 8

Ata Bakristu ya mvu-nkama ya ntete kutanaka ti bambangika mbala na mbala, bantangu ya nkaka bo vandaka kuzinga na ngemba. Inki mutindu balongoki sadilaka bantangu yina ya ngemba? Bakristu yai ya kwikama landaka kusamuna nsangu ya mbote. Mukanda ya Bisalu ke monisa nde bo vandaka “kutambula na boma ya Yehowa.” Bo landaka kusamuna nsangu ya mbote, yo yina bo “landaka kuyela.” Ya kieleka Yehowa sakumunaka bikesa na bo ya kusamuna na bantangu ya ngemba. (Bis. 9:26-31) Balongoki ya mvu-nkama ya ntete vandaka kusadila mabaku ya mbote sambu na kumwanga nsangu ya mbote. Mu mbandu, ntangu Polo bakisaka nde yandi lenda longa bantu mingi na Efezo, yandi bikalaka na Efezo mpi samunaka kuna. (1 Bak. 16:8, 9) Balongoki salaka ngolo sambu na kuzabisa “nsangu ya mbote ya ndinga ya Yehowa.” (Bis. 15:30-35) Verse ya bubu me monisa mbuma yina yo butaka. w20.09 16 § 6-8

Ntangu Adami salaka disumu, disumu na yandi natilaka yandi mpi bana na yandi bampasi. Beto ke monaka bampasi yina disumu ya Adami me natilaka beto. Kansi sambu Nzambi futumunaka Mwana na yandi, yo ta natila beto mambote mingi na bilumbu ke kwisa. “Lufutumuku ya bafwa mpi ke kwisa na nzila ya muntu mosi,” disongidila Yezu. Ntumwa Polo tubaka nde: “Sambu, kaka mutindu na Adami bantu yonso ke fwaka, mutindu mosi mpi na Kristu bantu yonso ta baka luzingu.” (1 Bak. 15:22) Inki Polo zolaka kutuba ntangu yandi tubaka nde: “Na Adami bantu yonso ke fwaka”? Polo vandaka kutubila bantu yonso disongidila, bana ya Adami yina me bakaka disumu mpi kukonda kukuka na yandi. (Bar. 5:12) Adami kele ve na kati ya bantu yina “ta baka luzingu.” Kimenga ya Kristu kele ve sambu na Adami sambu yandi vandaka muntu ya kukuka mpi salaka disumu na luzolo yonso. Luzingu ya Adami kele bonso ya bantu yina “Mwana ya muntu” ta tula na ndonga ya “bankombo” na bilumbu ke kwisa sambu bo “fwa lufwa ya mvula na mvula.”—Mat. 25:31-33, 46; Baeb. 5:9. w20.12 5 § 13-14

Kana beto ke baka ve mukumba mosi yina beto ke zola, beto yibuka mbandu ya bawanzio ya kwikama. Na luyalu ya ntotila Ahabi, Yehowa lombaka bawanzio na kupesa bangindu na bo sambu na kukusa ntotila yai ya mbi. Bawanzio mingi pesaka bangindu na bo. Kansi Nzambi ponaka wanzio mosi mpi songaka yandi nde ngindu na yandi vandaka mbote. (1 Bant. 22:19-22) Keti bawanzio ya nkaka lembaka nitu to kutuba nde: ‘Sambu na nki mono lutisaka ntangu ya mpamba na kupesa ngindu na mono?’ Bo salaka ve mutindu yina. Bawanzio ke vandaka ntangu yonso ti kikalulu ya kudikulumusa mpi bo ke zolaka kupesa lukumu yonso na Yehowa. (Baz. 13:16-18; Kus. 19:10) Kuvila ve nde mukumba na beto ya ntete kele ya kunata zina ya Nzambi mpi kulonga nsangu ya Kimfumu na yandi. Mikumba ke kumisaka beto ve bantu ya mfunu na meso ya Nzambi. Kana beto kele bantu ya kudikulumusa, beto ta vanda mfunu na meso ya Yehowa mpi ya bampangi. Yo yina, beto lomba Yehowa na kusadisa beto sambu beto landa kuvanda bantu ya kudikulumusa. Beto yindulula bambandu ya mbote ya bantu ya kudikulumusa yina kele na Ndinga ya Nzambi. Beto sadila bampangi na beto na luzolo yonso konso mutindu yina.—1 Pie. 5:5. w20.12 26 § 16-17

Mpu ya luguluku kele kivuvu yina Yehowa me pesaka beto, kivuvu yina ke monisa nde yandi ta futumuna beto kana beto me fwa mpi yandi ta sakumuna bantu yonso yina ke salaka luzolo na yandi. (1 Bate. 5:8; 1 Tim. 4:10; Tito 1:1, 2) Kivuvu na beto ya luguluku ke taninaka mabanza na beto. Yo ke sadisaka beto na kulanda kutula dikebi na balusilu ya Nzambi mpi na kudiyangisa ve mingi ntangu beto ke kutana ti bampasi. Inki mutindu beto ke lwataka mpu ya luguluku? Ntangu beto ke salaka yonso sambu na kuvanda ti mabanza ya Nzambi. Mu mbandu, beto ke tulaka ve kivuvu na beto na bimvwama yina ke zingaka ve kansi beto ke tulaka kivuvu na beto na Nzambi. (Nk. 26:2; 104:34; 1 Tim. 6:17) Mbele ya mpeve kele Biblia, Ndinga ya Nzambi. Mbele yai kele ti ngolo ya kubasisa luvunu mpi kukatula bantu na kimpika ya malongi ya luvunu mpi ya bikalulu ya mbi. (2 Bak. 10:4, 5; 2 Tim. 3:16, 17; Baeb. 4:12) Beto ke zabaka mbote mutindu ya kusadila mbele yango na nzila ya kulonguka na beto mosi mpi na nzila ya malongi yina beto ke bakaka na dibundu ya Nzambi.—2 Tim. 2:15. w21.03 27 § 4; 29 § 10-11

Ata ntangu bo tulaka ntumwa Yoane na boloko sambu yandi vandaka kulonga mambu ya Yezu, yandi landaka kuzola bantu ya nkaka. Mu mbandu, yandi sonikaka mbona-meso yina yandi monaka mpi tindilaka mabundu sambu bo zaba mambu yina “fwete salama ntama mingi ve.” (Kus. 1:1) Mbala ya nkaka, ntangu Yoane basikaka na boloko, yandi sonikaka Evanzile na yandi, yina yandi tubilaka disolo ya luzingu ya Yezu mpi ya kisalu na yandi ya kusamuna. Yandi sonikaka mpi mikanda tatu sambu na kusiamisa bampangi mpi kupesa bo kikesa. Nge lenda landa mbandu ya Yoane ya kuditambika mpi nge lenda monisa nde nge ke zolaka bantu ya nkaka na mambu yina nge me pona kusala na luzingu na nge. Nsi-ntoto yai ya Satana lenda baka nge ntangu mpi ngolo yonso sambu na kusosa mbongo to lukumu. Na ntoto ya mvimba, bansamuni ya Kimfumu yina ke kuditambikaka ke lutisaka ntangu mingi na kusamuna nsangu ya mbote mpi na kusadisa bantu ya nkaka na kukwenda pene-pene ya Yehowa. w21.01 10 § 9-10

Yonatani lendaka kuwila Davidi kimpala. Sambu Yonatani vandaka mwana ya ntotila Saule, yandi lendaka kutuba kaka nde yandi muntu kele ti nswa ya kukuma ntotila na kisika ya papa na yandi. (1 Sam. 20:31) Kansi Yonatani vandaka muntu ya kudikulumusa mpi ya kwikama na Yehowa. Yo yina yandi sadisaka Davidi na ntima ya mvimba, sambu Yehowa ponaka Davidi na kukuma ntotila. Yonatani bikalaka mpi ya kwikama na Davidi ata yo vandaka kupesa Saule makasi mingi. (1 Sam. 20:32-34) Yonatani vandaka kuzola Davidi mingi yo yina yandi vandaka ve kuwila Davidi kimpala. Yonatani zabaka mbote mutindu ya kusadila munduki ya tolo-tolo mpi yandi vandaka soda ya kikesa. Bantu zabaka nde yandi ti papa na yandi Saule vandaka “ntinu kuluta bango-zulu” mpi “ngolo kuluta bantambu.” (2 Sam. 1:22, 23) Yo yina Yonatani lendaka kubula ntulu sambu na mambu ya kuyituka yina yandi vandaka kusala. Kansi yandi sosaka ve kutesana ti Davidi to kuwila yandi kimpala. Yonatani vandaka kuzola Davidi sambu na kikesa yina yandi vandaka ti yo mutindu yandi vandaka kutudila Yehowa ntima. Mu mbandu, Yonatani yantikaka kuzola Davidi mingi ntangu Davidi fwaka Goliati. w21.01 21 § 6; 22 § 8-9

Bakristu yonso kele na nsi ya kiyeka ya kukuka ya Yezu Kristu. Kansi kana nkento me kwela, yandi ke kumaka na nsi ya kiyeka ya muntu ya kukonda kukuka. Yo lenda vanda mpasi na kulemfukila bakala na yandi. Yo yina kana mpangi-nkento ke zola kukwela, yandi fwete kudiyula bangiufula yai: ‘Inki ke monisa nde mpangi-bakala yai ta vanda mfumu ya mbote ya dibuta? Keti yandi ke tulaka mambu ya kimpeve na kisika ya ntete? Inki ke monisa nde yandi ta vanda bakala ya mbote kana beto me kwelana?’ Mpangi-nkento yina fwete kudiyula mpi nde: ‘Inki bikalulu mono fwete monisa sambu makwela na beto kuvanda mbote? Keti mono ke vandaka ntima-nda mpi mono ke kabaka? Keti mono ke vandaka ti kinduku ya mbote ti Yehowa?’ (Lon. 4:9, 12) Kana nkento ke baka balukanu ya mbote na ntwala nde yandi kwela, yo ta sadisa yandi na kuvanda ti makwela ya mbote mpi ya kiese. Bampangi-bankento mingi ke pesaka mbandu ya mbote na yina me tala kulemfukila babakala na bo. Beto fwete sikisa bo. w21.02 8 § 1-2

Bubu yai, bansamuni mingi me bakaka lukanu ya kulonguka ndinga ya mpa sambu na kusala diaka mingi na kisalu ya kusamuna mpi kukwenda kisika yina mpusa ya bansamuni kele mingi. Bakristu yina ke bakaka lukanu yai bo mosi sambu na kusala diaka mingi na kisalu ya Yehowa. Ata yo lenda baka bamvula mingi sambu na kutuba mbote ndinga ya mpa, bo ke sadisaka dibundu na mitindu mingi. Bikalulu na bo ya mbote mpi mambu yina bo me zaba ke pesaka bampangi ya dibundu kikesa. Beto ke sepelaka ti bampangi yai sambu na kikalulu na bo ya kuditambika. Bankuluntu fwete buya ve na kupesa mpangi mosi mukumba ya kinkuluntu to ya nsadi ya kisalu kaka sambu yandi ke tubaka ve mbote ndinga ya dibundu. Bankuluntu fwete tadila mambu yina Biblia ke tubaka sambu na bampangi yina ke bakaka mikumba ya kinkuluntu mpi ya nsadi ya kisalu kansi bo fwete tala ve kana mpangi yina ke tubaka mbote ndinga ya dibundu to ve.—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9. w20.08 30 § 15-16

Bantu mingi ke yindulaka nde bo lenda vanda na kiese kaka kana bo kele ti sante ya mbote, mbongo mingi mpi dibuta ya kiese. Kiese yina Yakobo tubilaka kele kikalulu ya mbuma ya mpeve ya Nzambi mpi yo ke katukaka ve na mambu ya luzingu ya muntu. (Bag. 5:22) Mukristu ke vandaka na kiese mingi kana yandi me zaba nde yandi ke sepedisa Yehowa mpi ke landa mbandu ya Yezu. (Luka 6:22, 23; Bakol. 1:10, 11) Beto lenda fwanisa kiese yina ti tiya yina ke pela na mwinda. Ditensi ya mwinda ke taninaka tiya yina sambu mupepe to mvula kufwa yo ve. Beto mpi lenda landa kuvanda na kiese ata beto ke bela to beto kele ve ti mbongo. Beto ta landa kuvanda na kiese ata ntangu bantu ke vweza beto to bantu ya dibuta na beto to bantu ya nkaka ke telemina beto. Kiese na beto ke landaka kukuma mingi konso ntangu yina bantu ke sosaka kukatula beto yo. Bampasi yina beto ke kutanaka ti yo sambu na lukwikilu na beto ke monisaka kibeni nde beto kele balongoki ya kieleka ya Kristu. (Mat. 10:22; 24:9; Yoa. 15:20) Yo yina, Yakobo sonikaka mambu yai ya kele na verse ya bubu. w21.02 28 § 6

Kana nge me zwa baverse ya Biblia yina ke monisa mfunu ya kubikala pima mpi ya kutudila Yehowa ntima, sosa kukanga yo na ntu. Sambu na kukanga yo mbote, nge fwete tanga yo na ndinga ya ngolo to kusonika yo mpi kutanga yo diaka mbala na mbala. Nzambi songaka Yozue na kutanga mukanda ya bansiku mbala na mbala na ndinga ya nsi sambu na kusala mambu na mayele yonso. Mambu yina sadisaka yandi na kuwa ve boma kansi na kuvanda ngolo sambu na kutwadisa bantu ya Nzambi. (Yoz. 1:8, 9) Baverse mingi yina kele na Ndinga ya Nzambi lenda sadisa nge na kuvanda ti ngemba ya mabanza mpi ya ntima ntangu nge ke kutana ti mambu ya mpasi, yina lenda sala nde nge wa boma to nge kuma ti basusi ya ngolo. (Nk. 27:1-3; Bing. 3:25, 26) Na balukutakanu, beto ke bakaka malongi ya mbote na badiskure, na bakomantere mpi na masolo ya ke pesa kikesa yina beto ke solulaka ti bampangi. (Baeb. 10:24, 25) Beto ke bakaka diaka kikesa ya mingi ntangu beto ke songaka bampangi yina beto ke tudilaka ntima mambu yina ke yangisa beto. w21.01 6 § 15-16

Ntangu nge bakaka mbotika nge monisaka nde nge kele ti lukwikilu ya ngolo mpi nde nge ke tudilaka Yehowa ntima. Yehowa vandaka na kiese mingi ya kuyamba nge na dibuta na yandi. Diambu ya mfunu yina nge fwete sala kele, kulanda kutudila Yehowa ntima. Mbala mingi yo ke vandaka mpasi ve na kutudila Yehowa ntima ntangu yo ke lomba nde beto baka balukanu ya mfunu. Na nki mambu ya nkaka beto fwete monisa nde beto ke tudialaka Yehowa ntima? Yo kele mfunu mingi na kutudila Yehowa ntima ntangu nge ke zola kubaka balukanu ya me tala bansaka, kisalu mpi balukanu ya nkaka ya luzingu. Kutula ve ntima na mayele na nge mosi kansi sosa minsiku ya Biblia yina ta sadisa nge na kubaka balukanu ya mbote mpi na nima sadila yo. (Bing. 3:5, 6) Kana nge sala mutindu yina nge ta sepedisa Yehowa, mpi na dibundu bampangi ta zitisa nge. Ya kieleka beto yonso kele bantu ya kukonda kukuka yo yina, bantangu ya nkaka nge lenda sala bifu. Kansi yo fwete kanga nge ve nzila ya kusala mambu yina nge lenda sala na kisalu ya Yehowa. w21.03 6 § 14-15

Keti bantu ya dibuta na nge ke monisa nge mpasi? To keti na nsi yina nge ke zingaka, bo ke teleminaka Bambangi ya Yehowa to nkutu bo me buyisaka kisalu na bo? Kana yo kele mutindu yina, nge lenda baka kikesa kana nge tanga 2 Timoteo 1:12-16; 4:6-11, 17-22. Ntumwa Polo sonikaka mambu ya kele na baverse yai ntangu yandi vandaka na boloko. Na ntwala ya kutanga baverse yina, songa Yehowa diambu yina nge ke kutana ti yo mpi mutindu nge ke kudiwa. Songa Yehowa diambu yina ke yangisa nge. Na nima, lomba yandi na kusadisa nge na kuzwa minsiku ya kele na masolo yina ke tubila bampasi yina Polo kutanaka ti yo yina ta sadisa nge na kuzaba mambu yina nge fwete sala sambu na kununga diambu yina ya mpasi. Yehowa songaka Polo nde bantu ta niokula yandi sambu yandi kele Mukristu. (Bis. 21:11-13) Inki mutindu Yehowa sadisaka Polo? Yandi pesaka mvutu na bisambu ya Polo mpi pesaka yandi ngolo. Yehowa songaka Polo nde yandi ta baka lufutu, yo yina Polo vandaka kusala ngolo sambu na kubaka lufutu yango. Yehowa sadilaka mpi banduku ya kwikama ya Polo sambu na kusadisa yandi. w21.03 17-18 § 14-15, 19