Avril

Kudiyula nde: ‘Inki mono ke salaka kana bo me pesa mono bandongisila? Keti mono ke vandaka ya kuyilama sambu na kundima bifu na mono to keti mono ke sosaka kudinungisa? Keti mono ke pesaka bantu ya nkaka foti? Ntangu nge ke tanga masolo ya Biblia ya ke tubila bantu ya nkaka yina sadilaka mpi Yehowa na mutindu ya mbote, tala mambu yina bo salaka na mambu ya mutindu yina. Na konso diambu, kudiyula nde: ‘Inki mono lenda sala sambu na kuvanda kibeni bonso nsadi yai ya Yehowa yina kangamaka kaka na yandi?’ Beto lenda longuka mpi mambu mingi na bambandu ya bansadi ya Yehowa ya bilumbu na beto; yo vanda baleke mpi bambuta. Mu mbandu, keti nge lenda yindula mpangi mosi na dibundu na beno yina ke landa kaka kusadila Yehowa ata yandi ke kutana ti bampasi, mbala ya nkaka banduku na yandi ke pusa yandi na kusala mambu ya mbi, bantu ya dibuta na yandi ke telemina yandi to yandi ke belaka? Keti nge me mona bikalulu ya mbote yina mpangi yango kele ti yo, yina nge ke zola mpi kukuma ti yo? Kana nge tadila mbandu na yandi ya mbote, nge lenda longuka mambu ya mfunu yina lenda sadisa nge na kukanga mpi ntima na bampasi na nge. Beto ke pesa Yehowa mersi mingi sambu na bampangi yina kele bambandu ya mbote ya beto lenda landa. Yo ke pesaka beto kibeni kiese.​—Baeb. 13:7. w22.04 13 § 13-14

Kana beto ke kutana ti bampasi, beto ke sepelaka mingi ntangu nkuluntu yina ke tudilaka mameme dikebi ke baka ntangu ya kuwidikila beto mpi ke pesa beto kikesa. Kana beto kele ti mfunu ya lusadisu ntangu beto ke longuka Biblia ti muntu mosi, beto ke sepelaka ntangu mupasudi-nzila mosi ya me zaba kulonga mbote me ndima kufidisa beto sambu na kulonguka ti muntu yango mpi ke songa beto mwa bisika yina beto fwete yidika. Bampangi yina yonso ke vandaka na kiese ya kusadisa beto. Beto mpi lenda wa kiese ya mutindu yina kana beto ke sadisa bampangi. Kana nge ke zola kusala mingi sambu na Yehowa, nki ta sadisa nge? Kuditudila lukanu yina nge ke zola kulungisa kibeni. Mu mbandu, nge lenda kuditubila nde: ‘Mono ke zola kusala mingi na dibundu.’ Kansi yo lenda vanda mpasi na kuzaba mambu yina nge lenda sala sambu na kulungisa lukanu yina. Mpi nge lenda mona nde nge ta kuka ve kuzaba ntangu yina nge ta lungisa yo. Yo yina, kuditudila lukanu yina nge ke zola kulungisa kibeni. Nge lenda sonika lukanu yina mpi mambu yina nge lenda sala sambu na kulungisa yo. w22.04 25 § 12-13

Bubu yai, Yehowa ke vukisa “kimvuka mo-si ya nene” ya bantu mpi yandi ke longa bo sambu bo vanda bantu ya Kimfumu na yandi. (Kus. 7:9, 10) Ata bubu yai, bantu mingi na nsi-ntoto yai kele ya kukabwana sambu na kimbeni mpi bitumba, bantu ya ‘kimvuka ya nene’ ke salaka yonso sambu na kuzinga na ngemba. Na kutuba ya kifwani, bo ke na kukumisa dezia bambele na bo ya bitumba, bima ya kubundudila ntoto. (Mika 4:3) Bo ke nwanaka ve bitumba sambu yo ke salaka nde bantu mingi kufwa. Kansi bo ke sadisaka bantu na kuzwa “luzingu ya kieleka” ntangu bo ke longaka bo mambu ya me tala Nzambi ya kieleka mpi balukanu na yandi. (1 Tim. 6:19) Bantu ya mabuta na bo lenda telemina bo to bo lenda vanda diaka ve ti mbongo sambu bo ke pesa maboko na Kimfumu ya Nzambi. Kansi Yehowa ke salaka yonso sambu na kupesa bo bima yina bo kele na yo mfunu. (Mat. 6:25, 30-33; Luka 18:29, 30) Mambu yina ke ndimisa beto nde Kimfumu ya Nzambi kele kibeni kieleka mpi nde yo ta landa kulungisa balukanu ya Nzambi. w22.12 5 § 13

Na nsuka ya bamvula 1 000, bantu yonso yina ta zinga awa na ntoto, ta kuma bantu ya kukuka. Ata muntu mosi ve ta vanda diaka ti disumu yina beto me bakaka na Adami. (Bar. 5:12) Bampasi yonso ya disumu ya Adami ta vanda diaka ve. Yo ke tendula nde bantu yina ta zinga awa na ntoto ta ‘vutuka na luzingu’ sambu bo ta kuma bantu ya kukuka na nsuka ya bamvula 1 000. (Kus. 20:5) Beto ke zaba nde Yezu salaka ve ata fioti mambu yonso yina Satana pusaka yandi na kusala sambu na kubebisa kinduku na yandi ti Yehowa. Yandi bikalaka kaka ya kukangama na Yehowa. Keti bantu yonso ya kukuka ta sala mpi bonso Yezu ntangu bo ta pesa Satana dibaku ya kumeka bo? Konso muntu ta kuka kupesa mvutu na ngiufula yina ntangu bo ta basisa Satana na dibulu ya nda na nsuka ya bamvula 1 000. (Kus. 20:7) Bantu yina ta kangama kaka na Yehowa na nsungi ya kumekama ya nsuka, ta baka luzingu ya mvula na mvula mpi kimpwanza ya kieleka. (Bar. 8:21) Bantu yina ta kolama na Yehowa, ta fwa kimakulu.​—Kus. 20:8-10. w22.05 19 § 18-19

Mbikudulu yina lunganaka ntangu Satana pusaka Bayuda mpi Baroma na kufwa Mwana ya Nzambi. (Luka 23:13, 20-24) Kana muntu kele ti mputa na nsi ya dikulu, yandi ke kukaka ve kutambula mbote. Mutindu mosi mpi Yezu kukaka ve kusala ata kima mosi ntangu yandi vandaka ya kufwa bilumbu tatu na maziamu. (Mat. 16:21) Mbikudulu ya Kuyantika 3:15 ke monisa nde yo lombaka ve nde Yezu kubikala na maziamu. Sambu na nki? Sambu mbikudulu monisaka nde mwana yina nkento butaka ta niata nioka na ntu. Yo yina, yo lombaka nde Yezu kufutumuka ntete. Yo salamaka kaka mutindu yina. Bilumbu tatu na nima ya lufwa ya Yezu, yandi futumukaka kigangwa ya kimpeve yina lenda fwa diaka ve. Yezu ta niata Satana, disongidila yandi ta fwa yandi na ntangu yina Nzambi yandi mosi me tulaka. (Baeb. 2:14) Diaka, Yezu mpi bantu yina ta yala ti yandi ta fwa bambeni yonso ya Nzambi disongidila, mwana ya nioka.​—Kus. 17:14; 20:4, 10. w22.07 16 § 11-12

Bibuti, beno sadisa bana na beno na kuvanda ti banduku ya mbote. Ndinga ya Nzambi ke monisa pwelele nde banduku na beto lenda pusa beto na kukuma ti bikalulu ya mbote to ya mbi. Bibuti, keti beno ke zaba banduku ya bana na beno? Inki beno lenda sala sambu na kusadisa bana na beno na kuta kinduku ti bantu yina ke zolaka Yehowa? (1 Bak. 15:33) Beno lenda bingisa bampangi yina ke vandaka ti kimpeve ya mbote na nzo na beno mpi beno sala ti bo mambu ya kimpeve. (Nk. 119:63) Tony, papa mosi ke tuba nde: “Na nsungi ya bamvula mingi, mono ti nkento na mono vandaka kubingisa bampangi mingi ya bambuta mpi ya baleke na nzo na beto. Beto vandaka kudia ti bo mpi kusala lusambu ya dibuta ti bo. Yo kele mutindu ya mbote kibeni ya kuzaba bantu yina ke zolaka Yehowa mpi bayina ke sadilaka yandi na kiese. . . . Masolo na bo, kikesa na bo mpi kikalulu na bo ya kuditambika sadisaka kibeni bana na beto na kukwenda pene-pene ya Yehowa.” w22.05 29-30 § 14-15

Ntangu bankuluntu ke solulaka ti muntu yina me sala disumu, bo ke salaka yonso sambu na kubaka lukanu yina me Yehowa me baka sambu na nsumuki yango. Inki mutindu yo ke sadisaka dibundu? Yo ke taninaka dibundu sambu muntu yina me sala disumu mpi me balula ve ntima kubikala ve na dibundu mpi yandi pesa ve mameme ya Yehowa yina kele mfunu mingi mpasi. (1 Bak. 5:6, 7, 11-13; Tito 3:10, 11) Yo lenda sadisa mpi muntu ya me sala disumu na kubalula ntima mpi yo lenda sala nde Yehowa kulolula yandi. (Luka 5:32) Bankuluntu ke sambaka sambu na muntu yina me balula ntima mpi bo ke lombaka Yehowa nde yandi sadisa yandi sambu yandi vutukila diaka kinduku na yandi ya mbote ti Yehowa. (Yak. 5:15) Kana bankuluntu me solula ti muntu yina me sala disumu mpi bo me mona nde yandi me balula ve ntima, nki bo ta sala? Bo ta basisa yandi na dibundu. Kana na nima, muntu yina me bakisa nde yandi salaka mbi, yandi me soba mabanza na yandi mpi yandi me yambula kusala mambu ya mbi, Yehowa ta lolula yandi na luzolo yonso. (Luka 15:17-24) Yehowa ta lolula yandi ata yandi salaka disumu ya nene kibeni.​—2 Bans. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15. w22.06 9 § 5-6

Yehowa me sadisaka Bakristu na ntoto ya mvimba na kukatula boma na mambu ya mpasi yina bo ke kutanaka ti yo mpi yandi me sadisaka bo na kutelemina Diabulu. (1 Pie. 5:9) Yandi ta sadisa nge mpi. Ntama mingi ve Yehowa ta songa Yezu mpi bantu yina ta yala ti yandi “na kufwa bisalu ya Diabulu.” (1 Yoa. 3:8) Na nima, bansadi ya Nzambi yina ke sadilaka yandi awa na ntoto ta ‘wa boma ata ya kima mosi ve mpi bo ta vanda ve ti kikuma ya kutekitila.’ (Yez. 54:14; Mika 4:4) Na ntwala nde ntangu yina kulunga, beto fwete sala yonso sambu na kukatula boma na beto. Beto fwete landa kundima kibeni nde Yehowa ke zolaka bansadi na yandi mpi yandi ke taninaka bo. Beto ta sala yo kana beto ke yindula mingi mpi ke tubila mutindu Yehowa taninaka bansadi na yandi na bilumbu me luta. Beto fwete yibuka mutindu yandi me sadisaka beto mosi na kukanga ntima na mambu ya mpasi kibeni. Ee, Yehowa ta sadisa beto na kukatula boma.​—Nk. 34:4. w22.06 19 § 19-20

Ngolo ya ntoto ya mvimba kele ‘bitambi ya bibende mpi ya ntoto ya tuma.’ Ngolo yango ke na kuyala dezia. Yo yantikaka kuyala na nsungi ya Mvita ya Ntete ya Ntoto ya Mvimba ntangu Grande-Bretagne ti États-Unis kumaka banduku ya ngolo mpi bo salaka luyalu ya Anglo-Amerika. Kiteki yina Nebukadenezare monaka na ndosi tubilaka bima ya me tala ngolo yina ya ntoto ya mvimba, yina ta swaswanisa yo ti bimfumu yina yalaka na ntwala. Kuwakana ya Anglo-Amerika kele ve bonso kuwakana ya bangolo ya ntete yina yalaka na ntwala, yina Daniele monaka na mbona-meso sambu yo kele ya kuvukisa ti kibende mpi ntoto ya tuma. Kansi yo kele ve kibende ya ngolo bonso wolo to arza. Ntoto ya tuma kele “bana ya bantu” to bantu yonso. (Dan. 2:43, noti na nsi ya lutiti.) Bubu yai, beto ke mona pwelele mutindu mambu yina bantu ke sala na yina me tala kupona bamfumu ya luyalu, kuvanda ti banswa na bo, kutelemina baluyalu mpi kuvanda ti banswa mingi na bisika ya bisalu ke sala nde bamfumu ya ngolo ya nsi-ntoto ya mvimba kukuka ve kusala mambu yina bo ke zola kusala. w22.07 4-5 § 9-10

Keti nge kele ti badute sambu na kubaka mbotika? Yo ta vanda mbote nde nge kudiyula ngiufula yai: ‘Inki ke kanga mono nzila ya kubaka mbotika?’ (Bis. 8:36) Yezu fwanisaka kusala luzolo ya Tata na yandi ti madia. Sambu na nki? Madia ke vandaka mbote sambu na beto. Yezu zabaka nde mambu yonso ya Yehowa ke lombaka beto na kusala ke vandaka sambu na mambote na beto. Yehowa ke zolaka ve nde beto sala ata kima mosi yina ta natila beto bampasi. Keti Yehowa ke zolaka mpi nde nge baka mbotika? Ee. (Bis. 2:38) Yo yina nge fwete ndima mpi nde kana nge baka mbotika, yo ta natila nge mambote. Mutindu nge ke vandaka ve ti badute na kudia madia mosi ya mbote, nge fwete vanda mpi ve ti badute na kubaka mbotika. Sambu na nki bantu ya nkaka ke vandaka ti badute sambu na kubaka mbotika? Bantu mingi lenda tuba nde: “Mono kele ntete ve ya kuyilama.” Sambu lukanu ya kudipesa na Yehowa mpi ya kubaka mbotika kele lukanu ya kuluta mfunu na luzingu na nge. Yo yina yo ke lombaka kuyindula mbote-mbote, yo ke bakaka ntangu mpi yo ke lombaka bikesa mingi sambu nge vanda ya kuyilama na kubaka mbotika. w23.03 7 § 18-20

Ntangu Yehowa tulaka Yezu mafuta na nsadisa ya mpeve santu, yandi kumaka kitini ya ntete ya mwana yina nkento ya Kuyantika ke tubila butaka. Na nima ya lufwa mpi ya lufutumuku ya Yezu, Nzambi “pesaka yandi nkembo ti lukumu” mpi yandi pesaka yandi “kiyeka yonso na zulu mpi na ntoto.” Nzambi pesaka yandi diaka kiyeka ya “kufwa bisalu ya Diabulu.” (Baeb. 2:7; Mat. 28:18; 1 Yoa. 3:8) Katula Yezu, kele mpi ti kitini ya zole ya mwana yina nkento butaka. Ntumwa Polo monisaka pwelele kitini ya zole ya mwana yina ntangu yandi songaka Bakristu yina bo tulaka mafuta, bayina vandaka Bayuda mpi Bantu ya Makanda nde: “Kana beno kele bantu ya Kristu, beno kele kibeni bana ya Abrahami, bantu yina ta baka dikabu yina bo silaka.” (Bag. 3:28, 29) Ntangu Yehowa ke tulaka Mukristu mosi mafuta na nsadisa ya mpeve santu, Mukristu yango ke kumaka mpi kitini ya mwana ya nkento. Yo yina, mwana yina nkento butaka kele Yezu ti Bakristu 144 000 yina ta yala ti yandi. (Kus. 14:1) Bo yonso ke landaka mbandu ya Tata na bo Yehowa Nzambi na mambu ya bo ke salaka mpi ke yindulaka. w22.07 16 § 8-9

Beto ke zaba mbote nde beto fwete kutana ti bampasi na bilumbu yai ya nsuka. (2 Tim. 3:1) Na bantangu yina, beto lenda niokwama na mabanza mpi kukuma ti basusi, mingi-mingi kana yo ke monana nde beto ke kutana ti bampasi mingi na mbala mosi. Kuvila ve nde Yehowa ke mona bampasi yonso yina beto ke kutana ti yo mpi nde yandi ta sadisa beto na kukangila yo ntima. Beto tala mutindu Yehowa sadisaka Yobi, muntu ya kwikama. Yandi kutanaka ti bampasi mingi na nsungi ya ntangu fioti. Kaka na kilumbu mosi, bo pesaka Yobi bansangu ya mpasi kibeni. Bo songaka yandi nde, bo me fwa bambisi na yandi, bansadi na yandi me fwa mpi diambu ya kuluta mpasi kibeni vandaka nde bana na yandi yina yandi vandaka kuzola mingi fwaka. (Yobi 1:13-19) Ntangu fioti na nima ya bampasi yina, Yobi belaka ngolo. (Yobi 2:7) Yehowa vandaka kumona mambu yina Yobi vandaka kukutana ti yo. Yehowa vandaka kuzola Yobi. Yo yina, yandi sadisaka yandi na kukanga ntima na bampasi yina. w22.08 11 § 8-10

Kana bo me pesa beto ndola, yo lenda pesa beto mpasi mingi. Beto lenda yantika kumona ndola yina mpamba mpi kuyindula nde yo lombaka ve nde bo pesa beto yo to nde bo pesaka beto yo na nku yonso. Kana beto sala mutindu yina, yo lenda sala nde beto mona ve nde ndola yina ke monisa zola ya Yehowa. (Baeb. 12:5, 11) Yo yina ndima ndola mpi sala bansoba ya me fwana. Mbala mingi Yezu sungikaka Piere na ntwala ya bantumwa ya nkaka. (Mar. 8:33; Luka 22:31-34) Ntembe kele ve nde yo pesaka Piere nsoni. Ata mpidina, Piere landaka kukangama na Yezu. Yandi ndimaka ndola mpi yandi bakaka malongi na bifu yina yandi salaka. Yo yina, Yehowa sakumunaka Piere mpi yandi pesaka yandi mikumba ya nene na dibundu. (Yoa. 21:15-17; Bis. 10:24-33; 1 Pie. 1:1) Ata ndola yina bo me pesa beto me pesa beto mpasi, beto ta bakila yo mambote mpi bantu ya nkaka ta baka mambote kana beto me ndima ndola yina bo me pesa beto mpi kana beto me sala bansoba ya me fwana. Kana beto sala mutindu yina, beto ta kuma mfunu mingi sambu na Yehowa mpi sambu na bampangi na beto. w22.11 21-22 § 6-7

Abrahami zabaka nde Yehowa ta sala ve ata kima mosi ya kukonda lunungu to ya kukonda zola. Ntumwa Polo monisaka nde, Abrahami zabaka mbote nde Yehowa ta futumuna mwana na yandi Izaki yina yandi vandaka kuzola mingi. (Baeb. 11:17-19) Ntete, Yehowa silaka nde Izaki ta vanda tata ya dikanda, kansi na ntangu yina Izaki vandaka ve ata ti mwana mosi. Abrahami vandaka kuzola Yehowa. Yo yina, yandi ndimaka nde ntangu yonso Yehowa ta sala mambu na lunungu. Ata yo vandaka mpasi, lukwikilu na yandi pusaka yandi na kulemfukila Yehowa. (Kuy. 22:1-12) Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Abrahami? Bonso Abrahami, beto fwete landa kulonguka mambu ya Yehowa. Kana beto sala mpidina, beto ta kwenda pene-pene na yandi mpi beto ta zolaka yandi mingi kibeni. (Nk. 73:28) Kansansa na beto ta longama mbote mpi yo ta sadisa beto na kutadila mambu mutindu Yehowa ke tadilaka yo. (Baeb. 5:14) Yo yina, kana muntu mosi ke pusa beto na kusala mambu ya mbi, beto ta buya. Beto ta yindula ve ata fioti kusala kima mosi yina ta pesa Tata na beto mpasi mpi yina ta bebisa kinduku na beto ti yandi. w22.08 28-29 § 11-12

Ntangu ntumwa Polo mpi Barnabasi kwendaka diaka kutala bampangi na Listre, Ikoniumi mpi Antioshe, “bo tulaka bankuluntu na konso dibundu sambu na bo.” (Bis. 14:21-23) Ntembe kele ve nde bankuluntu yina vandaka nto ya kikesa sambu na mabundu yina bonso bankuluntu bubu yai. Bankuluntu, beno vanda ya kuyilama na kusadisa bantu yina kele ti mfunu ya “ndinga ya mbote” ya ke pesa kikesa. Polo yibusaka bampangi nde ‘dituti ya nene ya bambangi’ kangaka ntima na bampasi sambu Nzambi pesaka bo ngolo mingi. (Baeb. 12:1) Polo bakisaka nde masolo ya bampangi ya ntangu ya ntama yina kangaka ntima na bampasi ya mitindu yonso lenda pesa bampangi na yandi kikesa mpi yo lenda sadisa bo na kulanda kutula dikebi na “mbanza ya Nzambi ya moyo.” (Baeb. 12:22) Yo kele mpi mutindu mosi bubu yai. Beto ke bakaka kikesa ntangu beto ke tangaka mutindu Yehowa sadisaka Gedeoni, Baraki, Davidi, Samuele mpi bantu ya nkaka.​—Baeb. 11:32-35. w22.08 21-22 § 5-6

Bo ta sambisa bantu yina ta futumuka na kutadila nki “bisalu”? Keti yo ta vanda na kutadila mambu yina bo salaka ntangu bo vandaka na luzingu? Ve. Kuvila ve nde, lufwa futaka mfuka ya masumu na bo. Yo yina, “bisalu” yina beto ke tubila awa kele ve mambu yina bo salaka ntangu bo vandaka na luzingu. Kansi yo kele mambu yina bo ta sala na nima ya kulonga bo na nsi-ntoto ya mpa. Ata bantu ya kwikama bonso Noa, Samuele, Davidi mpi Daniele ta longuka mambu ya me tala Yezu Kristu mpi bo fwete monisa lukwikilu na kimenga na yandi. Kana bantu ya lunungu ta vanda ti mambu mingi ya kulonguka, yo ke tendula nde bantu ya kukonda lunungu ta longuka mambu mingi kibeni. Inki ta kumina bantu yina ta buya dibaku yina ya nene? Kusonga 20:15 ke tuba nde: “Konso muntu yina bo sonikaka ve zina na yandi na mukanda ya luzingu, bo losaka yandi na dizanga ya tiya.” Ya kieleka, Yehowa ta fwa bo kimakulu. Yo yina, yo kele mfunu nde beto sala yonso sambu bo sonika zina na beto na mukanda ya luzingu mpi yo bikala na kati kimakulu. w22.09 19 § 17-19

Beto ke bakaka balukanu mingi ya me tala lusansu na beto na kuwakana ti mambu yina beto ke longukaka na Biblia. (1 Tim. 3:9) Ntangu beto ke baka balukanu mpi ke tubila yo ti bantu ya nkaka, beto fwete sala yonso sambu na kusadila munsiku yina kele na Bafilipi 4:5. Yo ke tuba nde: “Bantu yonso kuzaba kikalulu na beno ya kuvanda ve makambu ngolo.” Beto ta monisa nde beto kele ve makambu ngolo kana beto ke kudiyangisa ve mingi sambu na sante na beto. Beto ke zolaka mpi ke zitisaka bampangi na beto ata bo me baka balukanu yina kele ve kiteso mosi ti ya beto. (Bar. 14:10-12) Beto ke monisaka ntonda na Yehowa, Nto ya luzingu ntangu beto ke taninaka luzingu na beto mpi ke sadilaka yandi na mutindu ya mbote. (Kus. 4:11) Bubu yai, beto fwete kanga ntima na bampasi mpi na bisumbula. Yo kele ve mutindu yina Yehowa zolaka nde beto zinga. Ntama mingi ve, Yehowa ta pesa beto luzingu ya mvula na mvula mpi lufwa ti bampasi ta vandaka diaka ve. (Kus. 21:4) Kansi bubu yai, yo kele mbote nde beto sadila Yehowa Tata na beto ya zola ntangu beto kele na luzingu. w23.02 25 § 17-18

Yehowa me monisaka pwelele nde yandi kele ti kiyeka ya kuluta “bamfumu ya nene.” (Bar. 13:1) Beto tala bambandu tatu. Farao, ntotila ya Ezipte kangaka bansadi ya Yehowa na kimpika mpi mbala na mbala yandi vandaka kubuya kubasisa bo na kimpika. Kansi Nzambi basisaka bo na kimpika mpi yandi fwaka Farao na Nzadi-Mungwa ya Mbwaki. (Kub. 14:26-28; Nk. 136:15) Belshasare, ntotila ya Babilone salaka feti mosi. Na feti yango, yandi ‘kuditombulaka na ntwala ya Mfumu ya zulu’ mpi yandi ‘kumisaka banzambi ya arza mpi ya wolo’ na kisika ya kukumisa Yehowa. (Dan. 5:22, 23) Kansi Nzambi pesaka muntu yina ya lulendo nsoni. “Kaka na mpimpa yina,” bo fwaka Belshasare mpi bo pesaka kimfumu na yandi na bantu ya Media mpi ya Persia. (Dan. 5:30, 31) Ntotila Erode Agripa I ya Palestine pesaka nsiku nde bo fwa Yakobo mpi yandi pesaka diaka nsiku nde bo tula ntumwa Piere na boloko. Yandi vandaka ti lukanu ya kufwa yandi. Kansi Yehowa kangaka Erode nzila ya kusala mambu yina yandi vandaka kukana kusala. “Wanzio ya Yehowa bulaka yandi” mpi yandi fwaka.​—Bis. 12:1-5, 21-23. w22.10 15 § 12

Kana beto ke yindula mutindu Yehowa taninaka bansadi na yandi ya kwikama na ntangu ya ntama, kivuvu na beto ta kuma ngolo kibeni. Bo ‘sonikaka mambu yonso yina kele na Ndinga ya Nzambi sambu na kulonga beto, sambu na nzila ya kukanga-ntima mpi ya kulembika yina ke katukaka na Masonuku beto vanda ti kivuvu.’ (Bar. 15:4) Yindula na mudindu mutindu Yehowa me lungisaka balusilu na yandi. Tadila mambu yina Nzambi sadilaka Abrahami ti Sara. Bo kumaka minunu. Kansi Nzambi songaka bo nde bo ta buta mwana. (Kuy. 18:10) Inki Abrahami salaka? Biblia ke tuba nde: “Yandi vandaka ti lukwikilu nde yandi ta kuma tata ya makanda mingi.” (Bar. 4:18) Ata Abrahami zabaka ve mutindu Nzambi zolaka kusala mambu yina yandi tubaka, Abrahami ndimaka kibeni nde Nzambi ta sala yo. Yandi lembaka ve nitu. (Bar. 4:19-21) Masolo ya mutindu yina lenda sadisa beto na kundima kibeni nde ntangu yonso Yehowa ke lungisaka balusilu na yandi. w22.10 27 § 13-14

Bangogo yina lunganaka ntangu Bayuda basikaka na kimpika. Yehowa monisaka kibeni nde yandi vandaka Longi na bo ya Nene mpi yandi sadisaka bo na kuvutula lusambu ya bunkete. Beto kele na kiese mingi bubu yai sambu Yehowa kele Longi na beto ya Nene. Yezaya tubaka nde beto kele bonso bana ya nzo-nkanda yina Yehowa ke longa. Yezaya tubaka nde: “Nge ta mona Longi na nge ya Nene na meso na nge mosi.” Na mbandu yina, Yezaya ke tuba nde Longi me telema na ntwala ya bana ya nzo-nkanda. Beto kele na kiese mingi mutindu Yehowa ke longaka beto bubu yai. Inki mutindu Yehowa ke longaka beto? Yandi ke longaka beto na nzila ya organizasio na yandi. Beto ke pesa mersi mingi sambu na malongi ya pwelele ya beto ke bakaka na organizasio ya Yehowa. Malongi yina beto ke bakaka na balukutakanu, na mikanda na beto, na manaka ya JW télédiffusion mpi na mitindu ya nkaka, ke sadisaka beto na kukanga ntima na kiese yonso na bampasi. w22.11 10 § 8-9

Na yina me tala ntangu yina bo zolaka kufwa Yeruzalemi mpi “nsukilu ya ngidika ya bima” yina beto ke zinga, Yezu tubaka nde: “Na yina me tala kilumbu yina to ngunga yina, ata muntu mosi ve me zaba yo, yo vanda bawanzio na zulu to Mwana, kansi Tata mpamba muntu me zaba yo.” Na nima, yandi songaka balongoki na yandi na ‘kubikala ya kusikama’ mpi na “kulanda kukengila.” (Mar. 13:32-37) Yo lombaka mpi nde Bakristu ya mvu-nkama ya ntete yina vandaka Bayuda kulanda kukengila sambu bo guluka. Yezu songaka balongoki na yandi nde: “Ntangu beno ta mona basoda me ziunga Yeruzalemi, beno zaba nde lufwa na yo me finama.” Yo lombaka nde bo lemfuka na mambu yina Yezu tubaka mpi bo ‘yantika kutina na bangumba.’ (Luka 21:20, 21) Bantu yina tulaka dikebi na mambu yina Yezu tubaka gulukaka ntangu bantu ya Roma fwaka Yeruzalemi. Bubu yai, beto ke zinga na ntangu ya nsuka ya nsi-ntoto yai ya mbi. Yo yina, beto mpi fwete landa kutanina mabanza na beto mpi beto fwete landa kukengila. w23.02 14 § 1-2; 14 § 3

Yehowa ke longaka bansadi na yandi na kuvanda bantu ya masonga mpi bantu ya lunungu. Yo ke salaka nde bantu kuzitisa bo mpi bo ke vandaka ti ngemba ya mabanza. (Bing. 13:5, 6) Keti yandi me salaka yo sambu na nge ntangu nge yantikaka kulonguka Biblia? Nge longukaka nde Yehowa ke salaka mambu ya mbote sambu na bantu yonso mpi sambu na nge. (Nk. 77:13) Yo yina nge ke zolaka kusala mambu yina ke sepedisaka Nzambi. (Mat. 6:33) Nge ke zolaka kuzabisa bantu ya nkaka kieleka mpi kumonisa nde mambu yina Satana ke tubaka sambu na Nzambi na beto Yehowa kele ya luvunu. Inki mutindu nge lenda sala yo? Mambu ya nge ke sala na luzingu fwete monisa bonso nge ke tuba nde: “Mono ke buyaka mambu ya luvunu ya Satana mpi mono ke nwaninaka kieleka. Mono ke zola nde Yehowa kuvanda Mfumu na mono mpi mono ke zola kusala mambu yina Yehowa ke tubaka nde yo kele mbote.” Inki mutindu nge lenda sala yo? Songa Yehowa na kisambu nde nge ke zola kusadila yandi mvula na mvula mpi baka mbotika sambu na kumonisa yo na meso ya bantu yonso. Kima yina ta pusa beto na kubaka mbotika kele kuzola mambu ya kieleka mpi ya lunungu. w23.03 3 § 4-5

Kele ti ngemba yina bantu ya nsi-ntoto yai me zaba ve. Yo kele “ngemba ya Nzambi” disongidila ngemba yina beto ke vandaka ti yo kana beto kele ti kinduku ya mbote kibeni ti Tata na beto ya zulu. Kana beto kele ti ngemba ya Nzambi, beto ke kudiwaka na lutaninu. (Bafil. 4:6, 7) Beto ke vandaka ti kinduku ya mbote ti bampangi yina ke zolaka Nzambi. Beto ke vandaka mpi ti kinduku ya ngolo ti “Nzambi ya ngemba.” (1 Bate. 5:23) Kana beto ke zaba Tata na beto ya zulu, kana beto ke tudila yandi ntima mpi kana beto ke lemfukila yandi, ngemba ya Nzambi lenda sadisa beto na kudiyangisa ve ntangu beto ke kutana ti bampasi. Keti beto lenda vanda ti ngemba ya Nzambi ntangu beto ke kutana ti bampasi bonso, kipupa, bisumbula ya lugangu, mavwanga yina bantu ke basisaka to mbangika? Bampasi ya ngolo ya mutindu yina lenda pesa beto boma mingi. Diambu ya kiese kele nde, bampangi ke sadilaka ndongisila yina ya Yezu mutindu verse ya bubu ke monisa yo. Yehowa ke sadisaka bo na kuvanda ti ngemba yina ntangu bo ke kutanaka ti bampasi ya ngolo. w22.12 16 § 1-2

Beto lenda zaba ve mambu yonso yina lenda kumina beto na luzingu. Yo yina, yo kele mfunu nde beto yindula ve nde Yehowa ke bakaka beto na valere sambu beto kele ti mikumba na dibundu. Beto fwete kudifwanisa mpi ve ti bampangi yina kele ti mikumba yina beto kele ve ti yo. (Bag. 6:4) Yo kele mfunu nde beto sosa mitindu ya kusadisa bantu ya nkaka mpi ya kusadila Yehowa. Nge ta sala mingi na kisalu ya Yehowa kana nge ke zinga luzingu ya kukonda mindondo mpi nge ke baka ve bamfuka ya kukonda mfunu. Kuditudila balukanu ya fioti-fioti yina ta sadisa nge na kulungisa balukanu ya nene. Mu mbandu, kana nge kele ti lukanu ya kukuma mupasudi-nzila, nge lenda yantika ntete kusala kisalu ya kimupasudi-nzila nsadisi konso ngonda banda bubu yai. Kana nge kele ti lukanu ya kukuma nsadi ya kisalu, nge lenda lutisa bantangu mingi na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote. Mambu yina nge ke sala ntangu yai, lenda sadisa nge na kubaka diaka mikumba ya nkaka na bilumbu ke kwisa. Baka lukanu ya kulungisa mbote konso mukumba yina bo ke pesa nge. w22.04 26 § 16-17

Yehowa lenda sadisa beto na kukanga ntima na bampasi yina beto ke kutana ti yo mpi na kuvanda na kiese ntangu beto ke sadila yandi. Kana beto me samba Yehowa mpi beto me songa yandi mambu ya mpasi yina ke yangisa beto, sambu na kupesa mvutu nswalu, Yehowa lenda pesa beto ngolo sambu yo sadisa beto na kukanga ntima na bampasi yina. Kana bampasi yina ke mana ve nswalu mutindu beto yindulaka, beto lenda samba diaka Yehowa mbala na mbala sambu yandi pesa beto ngolo ya kukangila yo ntima. Yandi muntu ke lombaka beto na kusala mutindu yina. Mambu yai ya Yezaya tubaka ke monisa yo: “Beno pemisa [Yehowa] ve.” (Yez. 62:7) Yo ke tendula nki? Yo ke tendula nde beto fwete landa kaka kusamba Yehowa. Yo kele bonso nde beto ke pemisa yandi ve. Mambu yina Yezaya tubaka ke yibusa beto bambandu yina Yezu pesaka na yina me tala kisambu ya kele na Luka 11:8-10, 13. Na bambandu yina, Yezu siamisaka beto na ‘kulanda kulomba’ mpeve santu. Beto lenda lomba mpi Yehowa na kutwadisa beto sambu beto baka balukanu ya mbote. w22.11 8 § 1; 9 § 6-7

Nge ti dibuta na nge lenda yilama bubu yai sambu na kuzaba mambu yina beno lenda sala ntangu bantu ta niokula beno. Kusosa ve kuyindula mambu yonso ya mbi yina beno lenda kutana ti yo. Kansi kumisa ngolo kinduku na nge ti Yehowa mpi sadisa bana na nge na kusala mutindu mosi. Bantangu ya nkaka kana nge ke kudiyangisa mingi, songa Nzambi mambu yonso yina ke yangisa nge. (Nk. 62:7, 8) Beno tubila na dibuta mambu yonso yina ke pusaka beno na kutudila yandi ntima. Kana nge mosi me yilama mbote na ntwala nde kisumbula kusalama, bana na nge ta baka mambote mpi yo ta sadisa bo na kuvanda kikesa mpi na ngemba. Ngemba ya Nzambi ke taninaka beto. (Bafil. 4:6, 7) Yehowa ke pesaka beto ngemba na yandi sambu yo sadisa beto na kukanga ntima ntangu maladi mosi me basika, ntangu kisumbula me bwila beto mpi ntangu bantu ke niokula beto. Yandi ke sadilaka bankuluntu yina ke salaka ngolo sambu na kutanina beto. Yandi ke pesaka beto yonso dibaku ya kusadisana. Ngemba yina beto kele ti yo bubu yai ta sadisa beto na kukanga ntima na bampasi ya ngolo yina beto lenda kutana ti yo na bilumbu ke kwisa, nkutu yo ta sadisa beto na “mpasi ya nene.”​—Mat. 24:21. w22.12 27 § 17-18

Beto fwete sala yonso sambu na kudiyangisa ve mingi sambu na masumu ya nene yina beto salaka na bilumbu me luta. Kansi, beto fwete yindula ve ata fioti nde kimenga ya Yezu ke pesaka beto nswa ya ‘kusala masumu na luzolo yonso.’ (Baeb. 10:26-31) Beto fwete ndima kibeni nde kana beto me balula ntima na masonga yonso na disumu yina beto salaka, kana beto me lomba lusadisu ya Yehowa mpi kana beto me soba kikalulu na beto, Yehowa ta lolula beto na ntima ya mvimba. (Yez. 55:7; Bis. 3:19) Kimenga ya Yezu me fwana kibeni na kufika masumu na beto yonso mpi yo ta sala nde beto zinga na Paladisu. Luzingu na Paladisu ta lembisa beto ve ata fioti. Ntangu yonso beto ta kutanaka ti bantu ya mbote mpi beto ta vandaka ti kisalu ya mbote ya kusala. Diambu ya kuluta mfunu kele nde konso kilumbu, beto ta kumaka kuzaba mbote Tata na beto ya zulu mpi beto ta sepelaka ti bima yina yandi me salaka. Beto ta kondaka ve ata fioti mambu ya kulonguka ya me tala Nzambi mpi beto ta vanda ti mambu mingi ya kulonguka na bima yina yandi me salaka. w22.12 13 § 17, 19

“Nkento” yina lenda vanda ve Eva. Mbikudulu yango ke tuba nde mwana yina nkento ta buta ta “niata” nioka na ntu. Nioka kele wanzio mosi ya mbi disongidila, Satana. Yo yina, ata muntu mosi ve ya kukonda kukuka yina me butuka na Eva lenda kuka kuniata yandi. Kansi nani zolaka kuniata Satana? Mukanda ya nsuka ya Biblia ke tendula mbote-mbote nkento yina Kuyantika 3:15 ke tubila. (Kus. 12:1, 2, 5, 10) Biblia ke tuba nde nkento yina kele ve awa na ntoto. Ngonda kele na makulu na yandi mpi mpu ya kimfumu ya bambwetete 12 kele na zulu ya ntu na yandi. Nkento yango me buta mwana mosi ya kuyituka, disongidila Kimfumu ya Nzambi. Kimfumu yango kele na zulu. Yo yina nkento yina mpi fwete vanda na zulu. Nkento yina ke tendula kitini ya organizasio ya Yehowa ya kele na zulu disongidila, bawanzio na yandi ya bulemfu. (Bag. 4:26) Ndinga ya Nzambi ke sadisa beto mpi na kuzaba nani kele kitini ya ntete ya mwana yina nkento butaka. Mwana yina fwete vanda mwana ya Abrahami.​—Kuy. 22:15-18. w22.07 15-16 § 6-8

Biblia, dikabu yina Yehowa me pesaka beto me fuluka ti mayele na yandi. Bandongisila ya Biblia ke sadisaka bantu mingi. Yo ke sadisaka bantu na kusoba luzingu na bo. Ntangu Moize sonikaka mikanda ya ntete ya Biblia, yandi songaka bansadi ya Nzambi, bantu ya Izraele nde: “Yo kele ve mambu ya mpamba sambu na beno, kansi yo ke tendula luzingu na beno.” (Kul. 32:47) Bantu yina vandaka kulemfuka na mambu yina Masonuku vandaka kutuba vandaka ti luzingu ya mbote mpi ya kiese. (Nk. 1:2, 3) Ata bo sonikaka Ndinga ya Nzambi bamvula mingi me luta, yo ke vandaka kaka ti ngolo ya kusoba luzingu ya bantu. Bandongisila ya mayele ya Biblia ke manaka ve ngala. Yo ke natilaka bantu yonso yina ke zingaka na bantangu ya kuswaswana mambote. Ntangu beto ke tangaka mukanda yina ya santu mpi ke yindulaka mingi mambu yina beto ke longukaka, Yehowa, Munkwa na yo ke sadilaka mpeve santu na yandi yina kele ngolo sambu na kusadisa beto na kubakisa mutindu beto lenda sadila bandongisila ya Biblia na luzingu na beto. (Nk. 119:27; Mal. 3:16; Baeb. 4:12) Ya kieleka, Munkwa ya Biblia ke vandaka ti nzala ya ngolo ya kusadisa nge. Kuzaba mambu yina fwete pusa beto na kutanga Biblia mbala na mbala. w23.02 3 § 5-6

Mukanda ya Kusonga kapu 13 ke tuba nde, ntu ya nsambwadi disongidila Anglo-Amerika Ngolo ya Nsi-Ntoto ya Mvimba ke salaka mpi bonso mbisi ya mfinda yina kele ti “bibongo zole bonso ya mwana-dimeme kansi yo yantikaka kutuba bonso dragoni.” Mbisi yina “ke sala bidimbu ya nene, nkutu yo ke sala nde tiya kukatuka na zulu mpi kukulumuka na ntoto na meso ya bantu.” (Kus. 13:11-15) Kusonga kapu 16 mpi 19 ke binga mbisi yina “mbikudi ya luvunu.” (Kus. 16:13; 19:20) Daniele tubaka mpi kima ya mutindu mosi. Yandi tubaka nde Anglo-Amerika Ngolo ya Nsi-Ntoto ya Mvimba ta “fwa bantu mingi kibeni.” (Dan. 8:19, 23, 24, noti na nsi ya lutiti.) Yo kele kibeni mambu yina salamaka na Bitumba ya Zole ya Ntoto ya Mvimba. Bantu ya mayele ya Angleterre mpi ya Amerika salaka babombe zole yina sukisaka bitumba yina na Pacifique. Ba bombe zole yina Anglo-Amerika Ngolo ya Nsi-Ntoto ya Mvimba salaka, salaka nde “tiya kukatuka na zulu mpi kukulumuka na ntoto.” w22.05 10 § 9