Juin

Yobi vandaka ti kinduku ya mbote ti Yehowa. Yandi vandaka ti dibuta ya nene, ya vandaka na kiese mpi yandi vandaka kibeni mvwama. (Yobi 1:1-5) Kansi kaka na kilumbu mosi, Yobi vidisaka bima na yandi yonso. Ntete, yandi vidisaka bimvwama na yandi. (Yobi 1:13-17) Na nima, bana na yandi yonso yina yandi vandaka kuzola mingi fwaka. Meka kumona na mabanza mpasi, mawa mpi susi ya ngolo yina Yobi mpi nkento na yandi waka ntangu bo songaka bo nde bana na bo yonso kumi me fwa. Yo yina beto fwete yituka ve mutindu Yobi pasulaka bilele na yandi na mafwa mpi bwaka na ntoto! (Yobi 1:18-20) Na nima, Satana losilaka Yobi maladi mosi ya mpasi kibeni mpi ya nzanzi. (Yobi 2:6-8) Na ntwala nde mambu yina kusalama, bantu vandaka kuzitisa Yobi mingi. Bantu vandaka kukwisa kulomba yandi bandongisila. (Yobi 31:18) Kansi ntangu mambu yina ya mpasi kuminaka yandi, bo tinaka yandi. Bampangi na yandi ya dibuta, banduku na yandi ya ngolo mpi nkutu ata bansadi na yandi buyaka yandi!​—Yobi 19:13, 14, 16. w22.06 21 § 5-6

Na nima ya kubaka mbotika, beto yonso fwete sadila ndongisila yina ntumwa Polo pesaka Bakristu ya Efezo. Yandi siamisaka bo na ‘kuyela kibeni’ na kimpeve. (Baef. 4:13) Yo ke tendula nde yo lombaka nde Bakristu ya Efezo ‘kulanda kuyela na kimpeve.’ Nge ke zolaka dezia Yehowa mingi kibeni. Kansi zola na nge sambu na yandi lenda kuma ngolo kibeni. Inki mutindu? Ntumwa Polo tubilaka kima mosi yina kele na Bafilipi 1:9. Polo sambaka sambu zola ya Bakristu ya Filipi “kulanda kukuma kaka mingi.” Zola na beto sambu na Yehowa mpi lenda landa kaka kukuma mingi. Inki mutindu beto lenda sala yo? Beto lenda sala yo kana beto ke sosa kukuma ti “nzayilu ya siki-siki mpi luswasukusu mingi kibeni.” Kana beto ke zaba Yehowa mbote, beto ta kuma kuzola yandi mingi mpi beto ta kuma kusepela ti bikalulu na yandi mpi mutindu na yandi ya kusala mambu. Beto ke kumaka ti mpusa ya ngolo ya kusepedisa yandi mpi beto ke zolaka ve ata fioti kusala kima yina ta pesa yandi mpasi. Beto ke salaka yonso sambu na kuzaba mambu yina Yehowa ke lomba beto na kusala mpi mutindu beto lenda sala yo. w22.08 2-3 § 3-4

Mambu yina kele na mukanda ya Kusonga kele ve sambu na bantu yonso kansi yo kele sambu na beto, bantu yina ke sambilaka Yehowa. Yo ke yitukisa beto ve na kumona nde beto ke pesa maboko na kulungana ya mambu yina kele na mukanda yina kele mfunu mingi. Ntumwa Yoane tubilaka ntangu yina mambu ya kele na mukanda ya kusonga fwete lungana. Yandi tubaka nde: “Na nzila ya mpeve santu, mono kumaka na kilumbu ya Mfumu.” (Kus. 1:10) Ntangu Yoane sonikaka mambu yina pene-pene ya mvu 96 ya ntangu na beto, “kilumbu ya Mfumu” vandaka kaka ntama kibeni. (Mat. 25:14, 19; Luka 19:12) Kansi na kutadila mambu yina Biblia tubaka na ntwala, kilumbu yina yantikaka na 1914 ntangu Yezu kumaka Ntotila na zulu. Mambu yina kele na mukanda ya Kusonga ya ke tadila bansadi ya Nzambi yantikaka kulungana na 1914. Ya kieleka, beto ke zinga kibeni na “kilumbu ya Mfumu.”​—Kus. 1:3. w22.05 2 § 2-3

Bo losaka mbisi ya mfinda ti mbikudi ya luvunu ya moyo na dizanga ya tiya yina ke pelaka ti sufre. Bimfumu yina kele bambeni ya Nzambi ta vanda na luyalu ntangu Nzambi ta fwa yo kimakulu. Yo ke longa beto nki? Beto Bakristu, beto fwete kangama kaka na Nzambi mpi na Kimfumu na yandi. (Yoa. 18:36) Beto fwete kota ve ata fioti na mambu ya politiki. Yo lenda vanda mpasi kibeni na kusala yo sambu baluyalu ke lombaka beto na kupesa bo maboko na mambu yina beto ke tuba mpi na mambu yina beto ke sala. Bantu yina ke pesaka bo maboko ke bakaka kidimbu ya mbisi ya mfinda. (Kus. 13:16, 17) Yehowa ta ndima ve konso muntu yina ke baka kidimbu yina mpi yandi ta baka ve luzingu ya mvula na mvula. (Kus. 14:9, 10; 20:4) Yo kele mfunu kibeni nde beto kota ve na mambu yonso ya politiki ata baluyalu kupusa beto na kingolo-ngolo na kupesa bo maboko. w22.05 10-11 § 12-13

Nge lenda kuditudila lukanu ya kulonguka mambu ya mfunu yina ta sadisa nge. Kana beto ke yedisa mayele na beto, beto ta baka mikumba mingi na kisalu ya Yehowa. Yo ke lomba bampangi mingi sambu na kutunga Babetele, Banzo ya Balukutakanu ya Nene mpi Banzo ya Kimfumu. Bampangi mingi na kati na bo, longukaka kusala bisalu yina ntangu bo vandaka kusala ti bampangi yina zabaka bisalu yango. Bubu yai, bampangi ke longuka bisalu ya mfunu yina lenda sadisa bo na kuyidika Banzo ya Balukutakanu ya Nene mpi Banzo ya Kimfumu. Yehowa Nzambi, “Ntotila ya kukonda nsuka” mpi Kristu Yezu, “Ntotila ya . . . bantotila,” ke sadila bantu yina me zaba kisalu mbote sambu na kusala mambu ya nene. (1 Tim. 1:17; 6:15) Beto ke zolaka kusala ngolo mpi kusadila mayele na beto sambu na kukumisa Yehowa kansi ve sambu beto kudikumisa.​—Yoa. 8:54. w22.04 24 § 7; 25 § 11

Salomo vandaka mvwama kibeni mpi yandi vandaka ti luzingu ya mbote kibeni. (1 Bant. 10:7, 14, 15) Kansi Yezu vandaka ti bima fioti mpi yandi vandaka ve ti nzo. (Mat. 8:20) Ata mpidina, bo zole vandaka ti bukati-kati na yina me tala bima ya kinsuni sambu mayele na bo zole katukaka na Yehowa Nzambi. Salomo zabaka mbote nde kana beto kele ti mbongo, beto lenda sumba bima yina beto kele ti yo mfunu mpi bima yina beto ke zola. Ata Salomo vandaka mvwama kibeni, yandi bakisaka nde kele ti bima yina kele mfunu mingi kuluta mbongo. Mu mbandu yandi tubaka nde: “Zina ya mbote [to “lukumu ya mbote,” noti na nsi ya lutiti] kele mbote kuluta kimvwama mingi.” (Bing. 22:1) Salomo tubaka diaka nde bantu yina ke zolaka mbongo ke sepelaka kibeni ve ti bima yina bo kele ti yo. (Lon. 5:10, 12) Yandi tubaka mpi nde, beto fwete yindula ve nde mbongo kele kima ya kuluta mfunu sambu mbongo yina muntu kele ti yo lenda mana nswalu.​—Bing. 23:4, 5. w22.05 21 § 4-5

Kana beto ke yindula mambu ya mbote yina Yehowa ke sadila beto bubu yai, yo ta kumisa kinduku na beto ti yandi ngolo. Diaka, kana beto ke yindula mambu ya mbote yina Yehowa ta sadila beto na bilumbu ke kwisa, yo ta sadisa beto na kulanda kuvanda ti kivuvu ya kusadila yandi mvula na mvula. Mambu yina yonso ta sadisa beto na kulanda kusadila Yehowa ti kiese mingi. Yehowa “ta telama” sambu na kusadisa beto ntangu yandi ta fwa nsi-ntoto yai ya mbi. Beto ke ndima kibeni nde Yehowa kele “Nzambi ya lunungu” mpi yandi ta bika ve nde nsi-ntoto yai ya Satana kulanda kuvanda. (Yez. 25:9) Ti ntima-nda yonso, beto ti Yehowa, beto ke vingila kilumbu yina yandi ta gulusa beto. Na ntwala nde kilumbu yina kukwisa, beto fwete landa kusepela ti dibaku ya kisambu, ya kulonguka Ndinga ya Nzambi, ya kusadila mambu yina beto ke longuka mpi ya kuyindula mambu ya mbote yina Yehowa me sadilaka beto bubu yai mpi yina yandi ta sadila beto na bilumbu ke kwisa. Kana beto sala mutindu yina, Yehowa ta sadisa beto na kulanda kusambila yandi ti kiese. w22.11 13 § 18-19

Ata Biblia ke tubilaka ve mutindu mbotika ya Timoteo lutaka, yo kele ve mpasi na kuyindula kiese yina mama na yandi Enise waka kilumbu yina yandi bakaka mbotika. (Bing. 23:25) Enise kukaka kulonga mwana na yandi na kuzola Yehowa mpi na kuzola Mwana ya Yehowa, Yezu Kristu. Mama ya Timoteo vandaka kusambila Yehowa kansi papa na yandi ve. Papa na yandi vandaka Mugreki kansi mama na yandi ti nkaka na yandi ya nkento vandaka Bayuda. (Bis. 16:1) Yo ke monana nde Timoteo vandaka toko ntangu mama na yandi Enise mpi nkaka na yandi Loisi kumaka Bakristu. Kansi papa na yandi kumaka ve Mukristu. Inki nzila Timoteo ta landa? Bonso Enise, bubu yai mpi bamama yina kele Bakristu ke zolaka bantu ya mabuta na bo. Kima ya kuluta mfunu kele nde, bo ke zolaka kusadisa bana na bo na kukuma banduku ya ngolo ya Yehowa. Nzambi na beto ke sepelaka mingi ti bikesa yina bo ke salaka. (Bing. 1:8, 9) Yehowa me sadisaka bamama mingi yina vandaka kusadisa bana na bo na kuzola yandi mpi na kusadila yandi. w22.04 16 § 1-3

Kansi kubika fioti, Yehowa ta tula na bantima ya baguvernema yango “ngindu ya kulungisa dibanza na yandi.” Inki ta salama? Baguvernema yina, disongidila “bantotila kumi” ta balukila bimvuka yonso ya mabundu ya luvunu mpi ta fwa yo. (Kus. 17:1, 2, 12, 16) Inki mutindu beto me zaba nde bo ta fwa Babilone ya nene ntama mingi ve? Sambu na kupesa mvutu na ngiufula yina, yo kele mfunu na kuvila ve nde bamasa ya Nzadi Efrate vandaka kutanina mbanza Babilone ya ntama. Mukanda ya Kusonga ke monisa nde bamilio ya bantu yina ke pesaka Babilone ya nene maboko kele bonso “bamasa” yina ke taninaka yo. (Kus. 17:15) Kansi yo ke monisa mpi nde bamasa yina ta yuma, disongidila kimvuka ya mabundu ya luvunu ya ntoto ya mvimba ta vanda diaka ve ti bantu mingi yina ta pesaka yo maboko. (Kus. 16:12) Bubu yai, mbikudulu yina ke lungana sambu bantu mingi ke kwendaka diaka ve na mabundu ya luvunu mpi bo me kumaka kukwenda bisika ya nkaka sambu na kusosa lusadisu na mambu na bo. w22.07 5-6 § 14-15

Ntangu beto ke lolulaka, beto ke monisaka nde beto ke pesa Yehowa mersi mutindu yandi ke wilaka beto mawa. Na kingana mosi, Yezu fwanisaka Yehowa ti mfumu mosi yina katulaka mfuka ya mingi yina mpika na yandi vandaka ti yo mpi yandi vandaka kukuka ve kufuta yo. Kansi mpika yina wilaka ve mpika ya nkaka yina vandaka ti mfuka na yandi ya mbongo fioti mawa. (Mat. 18:23-35) Inki Yezu zolaka kulonga beto? Kana beto ke pesa kibeni Yehowa mersi sambu na mawa na yandi ya nene, yo ta pusa beto na kulolula bantu ya nkaka. (Nk. 103:9) Bamvula me luta, Nzozulu ya Nkengi mosi tubaka nde: “Ata beto ke lolulaka bantu mbala mingi, beto ke lolulaka bo ve ata fioti mutindu Nzambi ke lolulaka beto mpi ke wilaka beto mawa na nzila ya Kristu.” Kana beto ke lolula bantu ya nkaka, Yehowa ta lolula beto mpi. Bantu yina ke wilaka bantu ya nkaka mawa, Yehowa ke wilaka bo mpi mawa. (Mat. 5:7) Yezu monisaka yo pwelele ntangu yandi longaka balongoki na yandi mutindu ya kusamba.​—Mat. 6:14, 15. w22.06 10 § 8-9

Yezu kwisaka na ntoto ti nitu ya kimuntu. Ata mpidina, yandi monisaka bikalulu ya Tata na yandi mbote-mbote. (Yoa. 14:9) Yo yina beto me zabaka Yehowa Nzambi mpi beto ke zolaka yandi sambu beto ke longukaka luzingu ya Yezu. Beto ke bakaka mpi mambote na malongi ya Yezu mpi mutindu yandi ke twadisaka dibundu ya Bambangi ya Yehowa bubu yai. Malongi ya Yezu ke sadisaka beto na kusala mambu yina ke sepedisaka Yehowa. Lufwa ya Yezu ke natila beto yonso mambote. Ntangu Yezu futumukaka, yandi pesaka valere ya menga na yandi bonso kimenga ya kukuka yina “ke katula masumu na beto yonso.” (1 Yoa. 1:7) Bubu yai yandi kele Ntotila mosi ya ngolo ya kele ti nitu yina ke fwaka ve. Kubika fioti, Yezu ta niata nioka na ntu. (Kuy. 3:15) Bantu yina ke sambilaka Yehowa na masonga yonso ta vanda na kiese kibeni ntangu bo ta fwa Satana. Beto fwete landa kusambila Yehowa tii ntangu mambu yango ta salama. Beto fwete tudila yandi kibeni ntima. Yandi ta sakumuna “makanda yonso ya ntoto.” w22.07 18 § 13; 19 § 19

Beto fwete vanda ti bukati-kati ntangu beto ke kuditudila balukanu. Sambu na nki? Sambu beto me zaba ve mambu yina lenda salama na luzingu na beto. Mu mbandu, ntumwa Polo sadisaka na kukangula dibundu mosi na mbanza Tesalonika. Kansi bambeni pusaka yandi na kukatuka na mbanza yina. (Bis. 17:1-5, 10) Kana Polo tubaka nde yandi ta bikala kaka pana, yandi zolaka kutula bampangi na yandi na kigonsa. Ata mpidina, Polo yambulaka ve kusadisa bampangi. Yandi salaka mambu na kuwakana ti mambu yina kuminaka yandi. Na nima, yandi tindaka Timoteo sambu na kusadisa Bakristu yina ya mpa yina vandaka na Tesalonika na kuvanda ti lukwikilu ya ngolo. (1 Bate. 3:1, 2) Bakristu ya Tesalonika vandaka na kiese mingi. Beto lenda baka malongi na mambu yina Polo kutanaka ti yo na Tesalonika. Beto lenda kuditudila lukanu mosi buna kansi mambu ya nkaka kukumina beto na luzingu mpi yo sala nde beto lungisa diaka ve lukanu yango. (Lon. 9:11) Kana mambu ya mutindu yina me kumina nge, vanda ya kuyilama sambu na kuditudila lukanu ya nkaka. w22.04 25-26 § 14-15

Yehowa me pesaka beto kivuvu sambu na bilumbu ke kwisa sambu yo pesa beto kikesa. Beto tala bangindu ya Biblia ya lenda pesa beto kikesa ntangu beto ke kutana ti bampasi. Na Biblia, Yehowa ke ndimisa beto nde ata kima mosi ve, yo vanda bampasi ya ngolo ‘ta kuka kukabula beto na zola na yandi.’ (Bar. 8:38, 39) Yandi ke ndimisa beto mpi nde yandi “kele pene-pene ya bantu yonso yina ke bingaka yandi” na kisambu. (Nk. 145:18) Yandi ke songa beto nde, kana beto ke tudila yandi ntima, beto ta kanga ntima na konso mpasi yina beto ke kutana ti yo mpi beto ta vanda na kiese ntangu beto kele na mpasi. (1 Bak. 10:13; Yak. 1:2) Ndinga ya Nzambi ke yibusa beto mpi nde bampasi na beto kele sambu na bantangu fioti kana beto fwanisa yo ti luzingu ya mvula na mvula yina Nzambi me silaka beto. (2 Bak. 4:16-18) Yehowa ke ndimisa beto kibeni nde yandi ta fwa bantu yonso yina kele na kisina ya bampasi, disongidila Satana mpi bantu ya mbi yina kele bonso yandi. (Nk. 37:10) Keti nge me kangaka na ntu baverse ya Biblia ya ke pesa kikesa, yina ta sadisa nge na kukanga ntima na bampasi na bilumbu ke kwisa? w22.08 11 § 11

Keti nge ke kudiyulaka kana nge ta landa kuzitisa bansiku ya lunungu ya Yehowa konso kilumbu to konso mvula? Yehowa ke tuba nde lunungu na beto lenda vanda “bonso bitembo ya nzadi-mungwa.” (Yez. 48:18) Yindula nde nge me telema na lweka ya nzadi-mungwa mpi nge ke tala mutindu bitembo ya nzadi-mungwa ke kulumuka. Ntangu nge ke tala bitembo yina, keti ngindu lenda kwisila nge nde kilumbu kele bitembo yina lenda zengana? Ata fioti ve. Nge me zaba nde yo ta landa kaka kukulumuka. Lunungu na nge lenda vanda bonso bitembo ya nzadi-mungwa. Inki mutindu? Ntangu nge ke zola kubaka lukanu, tadila ntete mambu yina Yehowa ta zola nde nge sala. Na nima, sala yo. Yo vanda lukanu yina nge ke baka kele mpasi, ntangu yonso Tata na nge ya zola ta sadisa nge na kulanda kusala mambu ya mbote konso kilumbu.​—Yez. 40:29-31. w22.08 30 § 15-17

Na nima ya bamvula 1 000, bo ta basisa yandi na boloko. Na nima, yandi ta sosa kukusa bantu ya kukuka. Na nsungi ya kumekama yina, bantu yonso ya kukuka yina ta vanda na ntoto ta vanda ti dibaku ya kumonisa pwelele nde, bo ke zitisaka zina ya Nzambi mpi bo ke pesaka maboko na luyalu na yandi. (Kus. 20:8-10) Mambu yina konso muntu ta sala ntangu Satana ta meka yandi, ta monisa kana zina na yandi fwete bikala kimakulu na mukanda ya luzingu to ve. Biblia ke monisa nde bantu ya nkaka ta kolama na Yehowa bonso Adami mpi Eva mpi bo ta buya luyalu na yandi. Inki ta kumina bo? Kusonga 20:15 ke tuba nde: “Konso muntu yina bo sonikaka ve zina na yandi na mukanda ya luzingu, bo losaka yandi na dizanga ya tiya.” Ya kieleka bo ta fwa kimakulu bantu yina ta kolama. Kansi bantu mingi yina ta kuma ya kukuka, ta bikala ya kwikama na Yehowa na kumekama ya nsuka. w22.09 23-24 § 15-16

Bakristu ya nkaka na dibundu ya mvu-nkama ya ntete tubaka nde, bo fwete yotisa Bakristu ya nkaka yina vandaka ve Bayuda, mbala ya nkaka sambu bantu kutuba ve mambu ya mbi sambu na bo. (Bag. 6:12) Ntumwa Polo ndimaka ve kibeni ngindu na bo yina. Kansi yandi lombaka ve kaka nde bampangi kundima ngindu na yandi. Ti Kudikulumusa yonso, yandi lombaka bantumwa mpi bankuluntu yina vandaka na Yeruzalemi ndongisila. (Bis. 15:2) Yo yina yo sadisaka bampangi na kulanda kuzinga na kiese mpi na ngemba na dibundu. (Bis. 15:30, 31) Kana mavwanga me basika na dibundu, beto ke lombaka lutwadisu ya bampangi yina Yehowa me tulaka sambu na kukeba dibundu sambu beto tula ngemba. Mbala mingi, beto lenda zwa lutwadisu ya Biblia na mikanda na beto mpi na bantuma yina dibundu ya Yehowa ke pesaka. Kana beto ke sala yonso sambu na kulanda lutwadisu yina kansi ve kusosa kundimisa bampangi bangindu na beto mosi, beto ta tula ngemba na dibundu. w22.08 22 § 8-9

Bantangu ya nkaka, beto ke zolaka kusonga nduku na beto mosi ya ngolo mambu na beto ya kinsweki. Kansi bantangu ya nkaka, yo lenda vanda mpasi na kusala yo. Yo lenda vanda ve pete na kusonga muntu ya nkaka mambu na beto ya kinsweki. Yo lenda sala beto mpasi mingi kibeni kana beto wa nde nduku yina me songa bantu ya nkaka mambu yina beto songaka yandi. Kansi beto ke vandaka na kiese mingi ya kuvanda ti nduku yina beto lenda songa mambu na beto ya kinsweki sambu beto ke zaba nde yandi ta bumba yo. Bankuluntu yina ke bumbaka kinsweki kele “kisika ya kubumbana mupepe, kisika ya kubumbana” sambu na bampangi na bo. (Yez. 32:2) Beto ke zabaka nde beto lenda solula ti bo kukonda mpasi sambu beto ke ndimaka nde, bo ta songa ve bantu ya nkaka mambu yina beto ke songa bo. Beto fwete pusa bo ve na kusonga beto mambu ya kinsweki. Diaka, beto ke sepelaka mingi ti bankento ya bankuluntu sambu bo ke pusaka ve babakala na bo na kusonga bo mambu ya kinsweki ya bantu ya nkaka. Ya kieleka, yo kele mbote kibeni nde nkuluntu kusonga ve nkento na yandi mambu ya kinsweki ya bampangi. w22.09 11 § 10-11

Beto ke ndima nde Yehowa ta gulusa bansadi na yandi yina ke kangamaka na yandi na “mpasi ya nene” yina ke kwisa. (Mat. 24:21; Dan. 12:1) Yandi ta sala yo ntangu kimvuka ya makanda, yina Biblia ke binga Gogi ya Magogi ta nwanisa na nku yonso bantu yina me kangamaka na Yehowa na ntoto ya mvimba. Ata kimvuka yina ti bantu yonso 193 ya Nations unies ta kuka ve kunwana ti Muntu Yina Me Luta Yonso mpi basoda na yandi ya zulu. Yehowa ke tuba nde: “Mono ta kudikumisa kibeni, mono ta kudisantisa, mpi mono ta sala nde makanda mingi kuzaba mono; ebuna bo ta zaba nde mono kele Yehowa.” (Ezek. 38:14-16, 23) Bitumba ya Gogi ta nata na bitumba ya Armagedoni ntangu Yehowa ta fwa “bantotila ya ntoto ya mvimba.” (Kus. 16:14, 16; 19:19-21) Kansi “bantu ya mbote mpamba bantu ta zinga na ntoto, mpi bantu ya kukonda kifu bantu ta bikala na kati na yo.”​—Bing. 2:21, noti na nsi ya lutiti. w22.10 16-17 § 16-17

Beto lenda zaba ve mambu yina kele na bantima ya bampangi na beto. ‘Yehowa mpamba muntu ke talaka bikuma ya ke pusaka muntu na kusala mambu.’ (Bing. 16:2) Yandi ke zolaka bantu ya mitindu yonso. Yehowa ke lombaka beto na ‘kukangula kibeni bantima na beto.’ (2 Bak. 6:13) Beto fwete zola bampangi yonso ya dibuta na beto ya kimpeve kansi beto fwete sambisa bo ve. Yo ke tendula mpi nde beto fwete sambisa ve bantu yina kele ve na dibundu ya Yehowa. Beto fwete sambisa mpi ve muntu ya dibuta na beto yina ke sambilaka ve Yehowa mpi kutuba nde: “Muntu yai ta kuma ve Mbangi ya Yehowa ata fioti.” Kana beto sala mpidina, yo ta monisa nde beto kele lulendo mpi beto kele bantu ya lunungu kuluta ndilu. Yehowa ke landa kupesa “bantu ya bisika yonso” dibaku ya kubalula ntima. (Bis. 17:30) Kuvila ve nde Yehowa ke tadilaka bantu ya lunungu kuluta ndilu bonso bantu ya kukonda lunungu. Zola na beto sambu na bansiku ya lunungu ya Yehowa ta pesa beto kiese kibeni mpi yo ta sadisa beto na kuvanda bambandu ya mbote sambu na bantu ya nkaka sambu yo pusa bo na kuzola beto mpi na kuzola Yehowa mingi. w22.08 31 § 20-22

Beto fwete vila ve nde bantu ya nkaka ta telemina beto ntangu beto ke longa nsangu ya mbote. Nkutu bo lenda telemina beto diaka ngolo na bilumbu ke kwisa. (Dan. 11:44; 2 Tim. 3:12; Kus. 16:21) Kansi, beto fwete ndima nde Yehowa ta sadisa beto. Sambu na nki? Sambu banda na ntangu ya ntama, Yehowa ke sadisaka bansadi na yandi na kusala kisalu yina yandi ke pesaka bo ata kisalu yango kele mpasi nki mutindu. Beto tubila profete Ezekiele yina longaka Bayuda yina vandaka na kimpika na Babilone. Bantu vandaka nki mutindu na teritware yina Ezekiele vandaka kulonga nsangu ya mbote? Yehowa tubaka nde bo vandaka “ntu-ngolo,” “ntima-ngolo” mpi bantu “yina ke kolamaka.” Bo vandaka mbi kibeni bonso bansende mpi kigonsa bonso binkala-nkala. Yo yina Yehowa vandaka kusonga Ezekiele mbala na mbala nde: ‘Kuwa bo boma ve.’ (Ezek. 2:3-6) Ezekiele landaka kulonga nsangu ya mbote (1) sambu Yehowa muntu tindaka yandi, (2) sambu mpeve santu ya Nzambi pesaka yandi ngolo mpi (3) sambu mambu yina Nzambi tubaka kumisaka lukwikilu na yandi ngolo. w22.11 2 § 1-2

Bima ya ke zingaka yina Yehowa salaka na ntoto zolaka kufwa. Kansi bantu zolaka kufwa ve. Yandi pesaka bo kivuvu mosi ya kitoko ya kuzinga mvula na mvula. Yehowa me salaka beto mpi ti mpusa ya ngolo ya kulanda kuzinga. Biblia ke tuba nde Nzambi me tulaka na ntima ya bantu “ngindu ya kuzinga mvula na mvula.” (Lon. 3:11) Yo yina beto ke monaka lufwa mbeni na beto. (1 Bak. 15:26) Kana beto ke bela ngolo, keti beto ke salaka ve ata kima mosi mpi beto ke vingilaka kaka lufwa? Ve. Beto ke kwendaka na munganga mpi mbala ya nkaka beto ke nwaka nkisi yina ta belula maladi yina beto ke bela. Beto ke salaka bikesa sambu beto fwa ve. Kana muntu mosi yina beto ke zolaka me fwa yo vanda leke to mununu, beto ke waka mpasi mingi bantangu ya nda. (Yoa. 11:32, 33) Ya kieleka, kana Yehowa zolaka ve nde beto zinga mvula na mvula, yandi zolaka ve kusala beto ti mpusa ya kuzinga mvula na mvula. w22.12 3 § 5; 4 § 7

Bampangi na beto ya Bakristu mingi lenda bela, bo lenda wa boma to kudiwa bo mosi na bantangu yai ya mpasi. Sala yonso sambu na kusolula ti bampangi. Sambu na kuditanina na kipupa yina me basika, yo lenda lomba nde beto vanda ve pene-pene ti bampangi ata ntangu beto kele kisika mosi. Na bantangu ya mutindu yina, nge lenda kudiwa bonso ntumwa Yoane. Yandi zolaka kumona nduku na yandi Gayusi kimuntu-kimuntu. (3 Yoa. 13, 14) Kansi Yoane bakisaka nde na ntangu yina yandi lendaka ve kumona Gayusi. Yo yina, Yoane sonikilaka Gayusi mukanda. Kana mpila ya kukutana ti bampangi kimuntu-kimuntu kele ve, nge lenda solula ti bo na mitindu ya nkaka . Kana nge ke landa kusolula ti bampangi, nge ta kudiwa ve nge mosi mpi nge ta vanda na ngemba. Kana nge ke kudiyangisa mingi, solula ti bankuluntu mpi ndima lusadisu yina bo ta pesa nge na zola yonso.​—Yez. 32:1, 2. w22.12 17-18 § 6-7

Biblia ke monisa nde, na ntangu mosi buna, bo kangaka makulu ya Yozefi ti miniololo mpi bo tulaka nkingu na yandi na bibende. (Nk. 105:17, 18) Bampasi ya Yozefi landaka kukuma ngolo. Ntete, yandi vandaka mpika yina mfumu na yandi vandaka kutudila ntima kansi na nima, yandi kumaka muntu ya boloko. Keti nge me kutanaka dezia ti bampasi yina vandaka kukuma kaka ngolo ata nge vandaka kusamba mingi kibeni? Yo lenda salama. Yehowa ke kangaka ve nzila nde beto kutana ti bampasi na nsi-ntoto yai ya Satana ke yala. (1 Yoa. 5:19) Kansi, ng e lenda ndima kibeni nde Yehowa ke zaba mbote mambu yina nge ke kutana ti yo mpi nde yandi ke tudila nge dikebi. (Mat. 10:29-31; 1 Pie. 5:6, 7) Diaka, yandi me silaka nde: “Mono ta bikisa nge ve ata fioti mpi mono ta yambula nge ve ata fioti.” (Baeb. 13:5) Yehowa lenda sadisa nge na kukanga ntima na bampasi ata ntangu nge ke yindula nde nge me konda kivuvu. w23.01 16 § 7-8

Masonuku ke ndimisaka beto nde, Nzambi na beto ta yambula beto ve kana beto me sala bifu. Bantu ya Izraele vandaka kukolama na Yehowa mbala na mbala. Kansi ntangu bo vandaka kubalula ntima na masonga yonso, Yehowa vandaka kulolula bo. Bakristu ya mvu-nkama ya ntete zabaka mpi nde Nzambi vandaka kuzola bo mingi. Na nsadisa ya mpeve santu, ntumwa Polo songaka bampangi na yandi Bakristu na ‘kulolula mpi na kulembika’ muntu yina vandaka kusala disumu ya nene mpi na nima yandi balulaka ntima. (2 Bak. 2:6, 7; 1 Bak. 5:1-5) Yo ke yitukisa kibeni na kumona nde Yehowa yambulaka ve bansadi na yandi ata ntangu bo salaka bifu ya nene. Kansi yandi sadisaka bo na zola yonso, yandi pesaka bo disipline mpi yandi lombaka bo na kuvutukila diaka kinduku na bo ti yandi. Yehowa ke tuba mpi nde yandi ta sala mutindu mosi sambu na bantu yonso yina ke sala masumu mpi ke balula ntima na masonga yonso bubu yai. (Yak. 4:8-10) Biblia ke monisaka nde Nzambi kele mayele, yandi kele lunungu mpi yandi ke zolaka beto mingi kibeni. Biblia ke monisa nde Yehowa ke zolaka nde beto zaba yandi. Yandi ke zolaka mpi nde beto kuma banduku na yandi. w23.02 7 § 16-17

Beto kele ti bikuma ya mbote ya kutula dikebi na mutindu beto ke mona mambu ya ke salama bubu yai ke lungisa baprofesi ya Biblia. Mu mbandu, Yezu songaka beto mambu yina ta salama, disongidila mambu yina ta sadisa beto na kuzaba nde nsuka ya nsi-ntoto yai ya Satana me kuma pene-pene. (Mat. 24:3-14) Ntumwa Piere siamisaka beto na kutula dikebi na mutindu baprofesi ya Biblia ke lungana sambu yo kumisa lukwikilu na beto ngolo. (2 Pie. 1:20, 21) Yandi ke zola nde beto tadila bambikudulu ya Bibilia na mutindu ya mbote. Yandi ke siamisa beto na ‘kuyibuka ntangu yonso kilumbu ya Yehowa.’ (2 Pie. 3:11-13) Sambu na nki? Yo kele ve sambu beto ke zola kuzaba ‘kilumbu mpi ngunga’ yina Armagedoni ta kwisa kansi sambu beto sadila ntangu ya me bikala sambu na kuvanda ti “bikalulu ya santu mpi kusala bisalu ya ke monisa kukangama na Nzambi.” (Mat. 24:36; Luka 12:40) Beto fwete sala yonso sambu na kumonisa nde mambu yina beto ke salaka sambu na Yehowa kele sambu beto ke zolaka yandi mingi kibeni. Yo yina, beto fwete tula dikebi na mambu yina beto ke sala. w23.02 16 § 4, 6

Kele ti mambu yina “mameme ya nkaka” fwete sala sambu bo zinga mvula na mvula na Paladisu. Beto fwete monisa ntonda sambu na mambu yina Yezu me sadilaka beto. Mu mbandu, beto ke monisaka nde beto ke zolaka Yezu ntangu beto ke sadisaka bampangi na yandi, disongidila Bakristu yina bo me tulaka mafuta. Yezu tubaka nde yandi ta tuba banani kele mameme na kutadila mutindu bo ke sadilaka bampangi na yandi mambu. (Mat. 25:31-40) Beto ta sadisa bo kana beto ke longa nsangu ya mbote mpi ke sala kisalu ya kukumisa bantu balongoki. (Mat. 28:18-20) Beto fwete vingila ve tii ntangu yina beto ta kota na Paladisu sambu beto kuma ti bikalulu yina Yehowa ke zolaka. Beto fwete sala yonso banda bubu yai sambu na kuvanda masonga na mambu yina beto ke tuba mpi na mambu yina beto ke sala. Beto fwete sala mpi yonso sambu na kuvanda ti bukati-kati. Beto fwete landa kukangama na Yehowa, na nkwelani na beto mpi na bampangi na beto Bakristu. Kana beto ke lemfukila Yehowa banda bubu yai na nsi-ntoto yai ya mbi, beto ta lemfukila yandi mpi kukonda mpasi na Paladisu. Beto fwete sala yonso sambu na kuyedisa mayele na beto ya kusala bisalu yina beto lenda sala mpi kukuma ti bikalulu ya nkaka ya mbote sambu na kumonisa nde beto ke yilama sambu na kuzinga na Paladisu. w22.12 11-12 § 14-16

Beto ke zolaka nde Yezu kuvanda Ntotila na beto sambu yandi kele Mfumu ya kuluta mbote. Yehowa yandi mosi pesaka Mwana na yandi formasio mpi yandi tulaka yandi Mfumu. (Yez. 50:4, 5) Yindula mpi zola ya kuditambika yina Yezu monisaka. (Yoa. 13:1) Sambu Yezu kele Ntotila na nge, yo me fwana nde nge zola yandi mingi. Yandi monisaka nde bantu yina ke zolaka yandi kibeni, disongidila banduku na yandi ke salaka mambu yina yandi songaka bo na kusala sambu na kumonisa nde bo ke zolaka yandi. (Yoa. 14:15; 15:14, 15) Yo kele dibaku ya nene kibeni ya kuvanda nduku ya Mwana ya Yehowa. Nge me zaba nde Yezu kele muntu ya kudikulumusa mpi yandi ke landaka mbandu ya Tata na yandi na mutindu ya kukuka. Nge longukaka nde yandi disaka bantu yina vandaka na nzala, yandi pesaka bantu yina vandaka ya kulemba nitu kikesa mpi yandi belulaka bambefo. (Mat. 14:14-21) Nge me monaka mutindu yandi ke twadisaka dibundu na yandi bubu yai. (Mat. 23:10) Nge me zaba mpi nde yandi ta sala mambu mingi na bilumbu ke kwisa sambu yandi kele Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi. Inki mutindu nge lenda monisa nde nge ke zolaka yandi? Kana nge ke landa mbandu na yandi. Kima mosi ya mfunu yina nge lenda sala kele kudipesa na Yehowa mpi kubaka mbotika. w23.03 4 § 8, 10

Yehowa salaka bima ya kuyituka yonso ya kele na zulu, na ntoto mpi na nzadi-mungwa. Bima yina yonso ke longa beto mambu na yandi. (Nk. 104:24, 25) Mu mbandu, yindula mutindu Nzambi me salaka beto bantu. Yandi me pesaka beto makuki ya kutala mpi ya kusepela ti bima ya kitoko yina kele na lugangu. Yandi me pesaka beto makuki ya kumona, ya kuwa, ya kusimba, ya kuwa ntomo ya bima mpi ya kuwa nsudi. Makuki yina ke sadisaka beto na kusepela ti bima yina yandi me salaka. Biblia ke songa beto kikuma ya nkaka ya mfunu ya fwete pusa beto na kutala mbote-mbote bima yina Nzambi me salaka. Yo ke sadisaka beto na kuzaba bikalulu ya Yehowa. (Bar. 1:20) Mu mbandu, tala bima yina Yehowa salaka mpi tala mutindu yandi yidikaka yo mbote-mbote. Yo ke monisa nde Nzambi kele mayele mingi. Yindula madia mingi yina beto ke vandaka ti yo. Yo ke monisa pwelele nde Nzambi ke zolaka bantu mingi kibeni. Kana beto ke mona bikalulu ya Yehowa na bima yina yandi me salaka, yo ta sadisa beto na kuzaba yandi mbote mpi yo ta pusa beto na kukwenda pene-pene na yandi. w23.03 16 § 4-5

Mambu ya nsi-ntoto yai ta landa kubeba kibeni yo yina yo ta vanda mpasi mingi na kutula ntima na Ndinga ya Nzambi. Bantu lenda pusa beto na kundima ve nde Biblia kele kieleka mpi nde Yehowa me tulaka mpika ya kwikama mpi ya mayele sambu na kutwadisa beto bubu yai. Kansi kana beto ke ndima kibeni nde Ndinga ya Yehowa kele kieleka, beto ta ndima ve mambu yina bantu lenda songa beto sambu beto tudila diaka ve Biblia ntima. Beto ta ‘baka lukanu ya kuzitisa bansiku ya Yehowa ntangu yonso, tii na nsuka.’ (Nk. 119:112) Beto ta “wa ve nsoni” ya kulonga bantu ya nkaka kieleka mpi na kusiamisa bo na kusadila bandongisila ya Biblia na luzingu na bo. (Nk. 119:46) Beto ta kanga ntima na bampasi ya kuluta ngolo mu mbandu, mbangika “ti ntima ya nda mpi kiese.” (Bakol. 1:11; Nk. 119:143, 157) Kieleka ke sadisaka beto na kuvanda ngolo mpi yo ke longaka beto pwelele mambu yina beto fwete sala. Yo ke pesaka beto kivuvu sambu na bilumbu ke kwisa na nsi ya luyalu ya Kimfumu ya Nzambi. w23.01 7 § 16-17

Na mpimpa ya nsuka ya luzingu ya Yezu awa na ntoto, yandi sambaka ntangu ya nda sambu na balongoki na yandi. Yandi lombaka Tata na yandi na ‘kutanina bo sambu na muntu ya mbi.’ (Yoa. 17:15) Yo monisaka kibeni nde yandi vandaka kuzola balongoki na yandi. Yezu zabaka nde bo ta niokula yandi ngolo ntama ve. Ata mpidina, yandi vandaka kudiyangisa sambu na mambote ya bantumwa na yandi. Mbandu ya Yezu ke longa beto nde beto fwete tula ve dikebi kaka na bampusa na beto. Beto fwete samba mbala na mbala sambu na bampangi na beto. Kana beto sala mutindu yina, beto ta monisa nde beto ke lemfuka na nsiku ya Yezu ya kuzolana mpi beto ta monisa Yehowa nde beto ke zolaka mingi bampangi na beto Bakristu. Kusamba sambu na bampangi na beto kele ve kulutisa ntangu. Ndinga ya Nzambi ke tuba nde “kubondila ya muntu ya lunungu ke vandaka ngolo mingi.” (Yak. 5:16) Bampangi na beto Bakristu ke vandaka ti mfunu ya bisambu na beto sambu bo ke kutanaka ti bampasi mingi. w22.07 23-24 § 13-15