Keti Mono Fwete Yambula Kupusa Kamio, Moto to Velo?

MBALA ya nkaka nge ke pusaka kamio, moto to velo banda bamvula mingi mpi nge ke kwendaka konso kisika ya nge me zola. Kansi bantu ya dibuta na nge mpi banduku na nge ke kudiyangisa sambu na nge mpi bo ke zola ve nde nge pusa yo diaka ata nge ke zaba ve sambu na nki.

Kana mambu yai ke kumina nge mpi, nki ta sadisa nge na kuzaba kana nge fwete landa kupusa to ve?

Na bansi ya nkaka, kana muntu me kuma mununu mpi yandi ke zola kulanda kupusa kamio, yandi fwete mona munganga sambu na kutala kana yandi me fwana na kulanda kupusa. Bambangi ya Yehowa ya ke zingaka na bansi yina ke lemfukilaka bansiku ya Leta na diambu yai. (Bar. 13:1) Ata insi na beno kele ve ti bansiku yai, kele ti mambu yina lenda sadisa nge na kuzaba kana nge fwete landa kupusa to ve.

TALA KANA NGE ME FWANA NA KULANDA KUPUSA

Organizasio mosi ya ke talaka mambu ya minunu (NIA) ke lomba minunu na kudiyula bangiufula yai:

Keti mono ke kuka diaka ve kumona mbote na mpimpa to kutanga mbote bidimbu yina ke vandaka na nzila (panneaux de signalisation)?
Keti mono ke kuka diaka ve kutala baretrovizere mbote-mbote to kubalula ntu sambu na kutala bisika yina mono lenda mono ve na baretrovizere (angles morts)?
Keti mono ke kuka diaka ve kusala mambu nswalu, mu mbandu kukatula nswalu dikulu na akseleratere mpi kuniata frein?
Keti mono ke pusaka malembe-malembe kibeni mpi yo ke salaka nde mono kanga bashofere ya nkaka nzila ya kupusa mbote?
Keti mono me katuka kusala mwa ba-aksida to kamio na mono me beba sambu mono me tuta-tuta bima?
Keti polisie mosi me katuka kukanga mono sambu mono vandaka kupusa mbi?
Keti mpongi ke yiba-yiba mono ntangu mono ke pusa?
Keti mono ke nwa bankisi yina lenda sala nde mono pusa ve mbote?
Keti bantu ya dibuta na mono to banduku na mono ke kudiyangisa mutindu mono ke landa kupusa kamio, moto to velo?

Kana ngiufula mosi to zole me tadila nge, yo ta lomba nde nge sala mwa bansoba. Mu mbandu, nge lenda baka lukanu ya kupusa diaka ve mingi, mingi-mingi na mpimpa. Landa kuditadila mbala na mbala sambu na kuzaba kana nge ke pusa kaka mbote. Nge lenda yula muntu mosi ya dibuta to nduku mosi na kusonga nge kana nge ke pusa mbote to ve. Nge lenda longuka diaka mutindu ya mbote ya kupusa kamio, moto to velo na lutaninu. Kansi kana nge me mona nde bangiufula banda na tatu mata me tadila nge, yo lenda vanda mbote nde nge bika kupusa.a

BIBLIA LENDA SADISA NGE

Yo lenda vandila nge mpasi na kubakisa nde nge ke pusa diaka ve mbote. Diaka, yo lenda vandila nge mpasi na kubika kupusa kamio. Ebuna, nki baverse ya Biblia lenda sadisa nge na kutadila mambu mbote-mbote mpi na kubaka lukanu ya mbote? Beto tadila mambu zole.

Vanda ya kudikulumusa. (Bing. 11:2) Meso, makutu, misuni mpi bitini ya nkaka ya nitu na beto ke lembaka ntangu beto ke kuma minunu. Mu mbandu, bantu mingi ya ke kuma minunu ke salaka diaka ve bansaka ya nkaka ya nitu (sport) sambu bo ke zabaka nde mbala ya nkaka bo lenda lwala. Yo kele mpi mutindu mosi ti kupusa kamio, moto to velo. Muntu ya kudikulumusa lenda baka lukanu ya kubika kupusa kamio, moto to velo kana yandi me mona nde yo me kuma kigonsa sambu na yandi. (Bing. 22:3) Diaka, muntu ya kudikulumusa ke waka bandongisila ntangu bantu ya nkaka ke kudiyangisa sambu na yandi.—Tanga mpi 2 Samuele 21:15-17.

Buya mfuka ya menga. (Kul. 22:8) Kamio, moto to velo lenda kuma munduki mosi ya ngolo kana nge pusa yo mbote ve. Kana muntu ke landa kupusa kamio, moto to velo, kansi yandi ke kuka diaka ve kupusa yo mbote, yandi lenda tula luzingu na yandi mosi mpi ya bantu ya nkaka na kigonsa. Diaka kana yandi me sala aksida ya ngolo, yandi lenda vanda ti mfuka ya menga.

Kuyindula ve nde bantu ta baka nge diaka ve na valere kana nge me bika kupusa kamio. Yehowa ke zolaka nge mpi yandi ke sepelaka mingi ntangu nge ke zabaka bandilu na nge, ke vandaka ya kudikulumusa mpi ke zitisaka luzingu ya bantu ya nkaka. Diaka, yandi ke tuba nde yandi ta sadisa nge mpi ta pesa nge kikesa. (Yez. 46:4) Yandi ta yambula nge ve ata fioti. Ntangu nge ke tadila kana nge fwete landa kupusa to ve kamio, moto to velo, nge lenda lomba Yehowa na kusadisa nge na kutadila mambu mbote-mbote sambu na kubaka lukanu ya mbote.

Inki Mutindu Beto Lenda Sadisa Bo?

Bantu ya me fwana ntete na kusolula ti shofere yina me kuma mununu kele bantu ya dibuta na yandi. Mbala ya nkaka nge kele nduku ya shofere yango mpi nge me wa bantu ya nkaka ke kudiyangisa mutindu yandi ke landa kupusa kamio, moto to velo. Kana mpidina, kubaka yo ve na nsaka. Nkutu nge lenda kwenda ti yandi na kamio to na moto na yandi sambu na kuzikisa kana yo kele mpidina. Na nima, nge lenda solula ti yandi sambu na yo. Ntangu nge ke solula ti yandi, kuditula na kisika na yandi. Tuba na mawete kansi vanda masonga. Kubenda ve dikebi na yandi na kimununu na yandi kansi na mutindu yandi ke pusa. Nge lenda songa yandi nde “mono ke kudiyangisa mingi na mutindu na nge ya kupusa kamio to moto” na kisika ya kutuba nde “nge kele diaka ve shofere ya mbote.” Yibusa yandi mambu ya Biblia ke tubaka ya me tala kudikulumusa mpi kubuya mfuka ya menga. Songa yandi nde nge ke zaba nde yandi ke zolaka mambu ya Biblia mpi ke zitisaka yo.

Beto yonso lenda kuditula na kisika ya shofere yina ke zola kuyambula kupusa kamio,moto to velo. Yandi lenda yindula nde yandi kele diaka ve mfunu sambu yandi ke sala diaka ve mambu yandi mosi. Inki mutindu nge lenda sadisa yandi? Vanda mawete mpi sadisa yandi. (Bing. 17:17) Sadisa yandi kukonda kuvingila nde yandi lomba nge lusadisu sambu mbala ya nkaka yandi lenda yindula nde yandi kele kizitu sambu na nge. Mbala ya nkaka nge lenda yula bampangi ya nkaka kana bo lenda nata yandi na bisika yina yandi ke zola kukwenda, mu mbandu na balukutakanu, na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote, na zandu to na opitale. Ebuna nge lenda sala liste mosi ya kele ti bazina ya bampangi yango. Ndimisa yandi nde beno ta sepela kusadisa yandi mpi kulutisa ntangu ti yandi.—Bar. 1:11, 12.

a Sambu na kuzaba mambu mingi ya nkaka, tanga disolo “Circulation routière: êtes-vous en sécurité ?” na Reveillez-vous! ya 22 août 2002.