Kubika Fyoti, Muntu Ata Mosi Ve Tavanda Nsukami!
“BENO kuwa boma ve, sambu mono me kwisa kuzabisa beno nsangu ya mbote yina ta pesa kiese mingi na bantu yonso.” (Luka 2:10) Bangogo yai ya kusyamisa, bangungudi kuwaka ti ngituka yonso na mbela ya Betelemi na mpimpa ya Yezu kubutukaka. Na kuwakana ti mambu yina, Yezu kutubilaka mingi “nsangu ya mbote” na ntangu ya kisalu na yandi na ntoto. Bubu yai, ya beto kesadisama mingi na mbongo sambu na kulungisa banzala na beto, inki mutindu nsangu ya mbote ya metadila Yezu lenda kuvandila beto mfunu?
Yezu kristu kusamunaka “nsangu ya mbote na bansukami.” (Luka 4:18) Na kutadila Matayo 9:35: “Yezu vandaka kwenda kutambula na babwala yonso ya nene ti ya fyoti. Yandi vandaka kwenda kuzabisa bo Nsangu ya Mbote sambu na Kimfumu ya Nzambi.” Ya kyeleka, nsangu na yandi vandaka kusyamisa mingimingi bayina ya kenyokwama na bunsukami. “Ntangu ya yandi monaka bantu mingi-mingi, yandi wilaka bo mawa, sambu bo vandaka melemba, kikesa ve, bonso mameme me konda ngungudi ya kutala bo.” (Matayo 9:36) Ya kyeleka Yezu kutubaka nde, “Bansukami ta vanda bilumbu yonso ti beno,” kansi beto lenda kuzenga ve sambu na bangogo yai nde kivuvu kele ve sambu na bansukami. (Yoane 12:8) Ntangu yonso ya ngidika ya bima yai tasukinina, bansukami tavanda kaka, nkatu kutadila kima ya lenda kunata mvwandilu yina. Ndinga ya Nzambi kevila ve bukyeleka ya bunsukami, na kati na yau, bunsukami kele na mboninu ya mbi ve. Kansi yau kepesa lusadisu ya kununga mayindu ya luzingu.
Lusadisu Sambu na Bansukami
Yau tubamaka mingimingi nde: “Kele ve ti kizitu ya nene ya lenda kunatama ya kuluta kuzaba nde muntu mosi ve keyindula nge to kebakisa nge.” Kansi, ata nkutu bantu ya kuluta mingi kemonisa mawa ve, nsangu ya mbote sambu na bansukami kele—sambu na ntangu yai mpi sambu na makwisa.
Kansi, mawa mingi, bantu mingi kele na ngindu ve ya kusadisa bansukami. Na kutadila mukanda The World Book Encyclopedia, bantu mingi keyindulaka nde “bantu na kimvuka kenwaninaka luguluku, ebuna . . . bankwa ngolo kekumaka ya kuluta ngolo mpi bamvwama ya nene.” Bayina ya kekwikilaka ndongolo yai, ya mebingama bantu ya Darwinisme, lenda kutadila bansukami bonso bamolo to bantu ya keyonikaka mbongo. Kansi, bansadi ya bilanga na bwala, bansadi bantambudi ti bankaka, ata nkutu bau kefutamaka mingi ve, mbala mingi bau kesalaka ngolo na kudisa mabuta na bau.
Na bansi mingi, bunsukami kele na bantu yonso. Yau yina, bansukami—ntalu ya kuluta mingi—kekudimonaka ve nde bau mebelaka. Ata mpila yina, na bansi ya mutindu yina, kele ti bantu ya kezingaka na nkembo ya nene na kati ya bansukami. Banzo ya kuluta ngolo mpi ya kitoko kele mpi ya kuvukana na lweka ya banzo ya nyanga. Bantu ya kefutama mbote ketambusa bavwatire na bau ya ntalu na babalabala ya mefuluka ti bansukami mpi bantu ya kukonda kisalu. Na bansi ya mutindu yina, bansukami kebakisa mbote mvwandilu na bau. Ya kyeleka, “nsukami kenyokwama ve kaka sambu na kukonda madya, kukonda nzo, kukonda lusansu ya maladi, kansi mpi sambu na mayindu ya metadila mvwandilu na yandi,” mutindu ketuba mukanda The World Book Encyclopedia. “Mpila ya kuzwa mpi kulunda kisalu kele ve, bau kevidisaka sansa yonso ya lukumu mpi kudindima.” Ebuna, inki mutindu bankaka ya kuluta bunsukami kenungaka mvwandilu na bau? Inki lusadisu nsangu ya mbote ya Yezu lenda kupesa na kununga yau?
Ntetentete, yibuka nde bunsukami lenda kukuma ya kuluta mbi sambu na bikalulu ya kukonda mayele. Mu mbandu Valdecir kendima nde na ntangu nkento na yandi ti bana ya fyoti, na Brésil, vandaka na bima fyoti ya kudya, yandi vandaka kuyonika mbongo na luzingu ya mansoni. Yandi ketuba nde: “Ata nkutu mono vandaka na kisalu, mbongo ya kupesa na dibuta vandaka kumonika ve, kansi ya kusumba batike ya loteri vandaka kumonika.” Milton, sambu na nkadilu ya kunwa malafu mingi ti makaya, kuvidisaka kisalu ya mumbongo ti bansadi 23. Yandi ketuba nde: “Mono vandaka kulala na babalabala, ngolo ya kukwenda na nzo kele ve, dibuta na mono kumonaka mpasi mingi sambu na mono.”
João mpi kuyonikaka lufutu na yandi na mambi. “Mono vandaka kulala ve na nzo. Yonso ya mono vandaka kuzwa, kuvandaka fyoti sambu na mambi mpi tumakambu na mono. Mvwandilu kukumaka ya kuluta mbi, ye nkento na mono zolaka nde beto kukabwana.” Na zulu ya mambu na yandi ya dibala mpi ya mbongo, ya nkaka kuvandaka. Yandi ketuba nde: “Mono kukotisaka mavwanga na kati ya bampangi mpi banfinangani, mono vandaka mpi ti mavwanga na kisalu. Mbutu kuvandaka nde mbala mingi mono vandaka kukonda kisalu.” Júlio kuvandaka kinwi-dyamba. Kansi, yandi ketendula nde: “Sambu lufutu na mono vandaka kulunga ve na kulungisa mpusa na mono ya dyamba, mono kumaka kuteka dyamba sambu na kusumbaka yau dyaka ve.”
José, ya kusansamaka na dibuta mosi ya bunsukami ya bana nana, kuzodilaka kuvanda ti bima na yandi mosi. Na kubanzaka nde ata kima mosi ya mbi takumina yandi ve, yandi kubandaka kuyiba bantu, kumosi ti batoko ya nkaka. Na kutulaka kivuvu yonso kaka na kununga, toko ya nkaka kukumaka mambere ya kimvuka mosi ya babandi na zina ya Headbangers. Yandi ketendula nde: “Sambu ntalu ya mingi na kati na beto kuvandaka bansukami, beto vandaka kuzwa ndambu ya luyangalalu na kubebisaka bima mpi na kukangaka bantu.”
Kansi, bubu yai, bantu yai ti mabuta na bau kenyokwamaka dyaka ve na mawi ya kukonda kima to bampasi ya luzingu. Bau mpi kele dyaka ve ya kukonda lusadisu to kivuvu. Sambu na inki ve? Sambu bau melongukaka nsangu ya mbote ya Yezu kulongaka. Bau kesadila bandongisila ya Biblia mpi kevukana ti bantu ya mabanza ya kiteso mosi na mabundu ya Bambangi ya Yehowa. Ebuna, bau kelonguka bima ya kuluta mfunu ya metadila kimvwama ti kinsukami.
Lusadisu na Kununga Bunsukami
Ya ntete, bau kulongukaka nde kana minsiku ya Biblia mesadilama, malanda ya mbi ya bunsukami lenda kulembama. Biblia kebuya mansoni, kulawuka malafu, bansaka ya mbongo, kunwa dyamba. (1 Korinto 6:9, 10) Bima ya mutindu yina kele ntalu mingi. Yau lenda kukumisa mvwama nsukami, ye nsukami ya kuluta dyaka nkutu bunsukami. Kuyambula mambi ya mutindu yai ti ya nkaka ya kele bonso yau kesadisaka ngolo na kubongisa mambu ya mbongo ya dibuta.
Ya zole, bau kemonaka nde kele ti bima na luzingu ya kuluta kimvwama na mfunu. Mboninu ya bukatikati kemonana na bangogo yai ya kupemama: “Mayele kele mfunu sambu na lutaninu, mbongo mpi kele mfunu sambu na lutaninu; kansi, luta ya nzayilu kele nde, yau kebumbaka bankwa na yau na luzingu.” (Longi 7:12, NW) Ee, mbongo kele mfunu. Kansi, mayele ya kekatuka na Biblia, mpi nzayilu ya balukanu ya Nzambi kele mfunu ya kuluta. Ya kyeleka, na muntu ya kukonda mayele, kuvanda ti mbongo mingi lenda kukumina yandi kilo ya nene kuluta kuvanda ti yau fyoti. Nsoniki ya Biblia kusambilaka na mayele yonso nde: “Kubika mono . . . mvwama ve nsukami mpi ve. Yo yina pesa mono kaka madia ya mono ke na yo mfunu. Kana mono ke na madia mingi, mbaimbai mono tatuba nde mono ke na mfunu na nge ve; kana mono kele nsukami, mbaimbai mono ta yiba ti kusimbisa nge Nzambi na mono nsoni.”—Bingana 30:8, 9.
Ya tatu, bau kusengumunaka nde, kana muntu kezinga na kulandaka nsangu ya mbote ya Yezu kulongaka, yandi kele na mfunu ya kudiwa ve ya kuyambulama. Nsangu ya mbote ketubilaka Kimfumu ya Nzambi. Nsangu yango kebingama nde “nsangu ya mbote ya Kimfumu,” ye na bilumbu na beto yau kesamunama na ntoto ya mvimba. (Matayo 24:14) Yezu kusongaka beto nde beto tasadisama kana beto metula kivuvu na beto na Kimfumu yina. Yandi kutubaka nde: “Beno fula ntete na kusosa Kimfumu ti lunungu [ya Nzambi], mpi bima yina ya nkaka yonso tapesama na beno.” (Matayo 6:33, NW) Nzambi kesila beto ve bavwatire ya ntalu to banzo ya kitoko. Yezu vandaka kutubila bima ya mfunu ya luzingu, bima bonso madya mpi bilele. (Matayo 6:31) Kansi, mafuku ya bantu bubu yai lenda kuta kimbangi nde balusilu ya Yezu kele ya kutudila ntima. Muntu, ata muntu yina ya kuluta bunsukami, keyambulamaka ya mvimba ve kana yandi metula Kimfumu na kisika ya ntete.
Ya iya, bau kumonaka nde muntu ya ketula Kimfumu ya Nzambi na kisika ya ntete kefukaka ve ti bampasi ya mbongo. Ee, nsukami fwete kusala ngolo. Kansi kana yandi kesadila Nzambi, yandi kele na ngwisana ya luta ti Ngangi na yandi, yina ya Biblia ketubila nde: “Yandi ke sekaka ve bansukami ti bampasi na bo; yandi ke vilaka bo ve, yandi ke tinaka bo mpi ve, kansi yandi [ke] waka kudila ya bo kedilaka.” (Nkunga 22:25) Dyaka, nsukami kele ti lusadisu ya kununga makambu ya luzingu. Yandi kele ti kinkundi ya tiya ti bankundi bakristu ye kele ti nzayilu mpi ya kukangama na luzolo ya Yehowa mezabisamaka. Bima bonso yai “kele ya kuwila mpusa ya kuluta wolo.”—Nkunga 19:10, NW.
Na Nsukansuka, Bunsukami Tavanda Dyaka Ve!
Ya nsuka, bantu ya kewidikilaka nsangu ya mbote melongukaka nde Yehowa Nzambi mekanaka na kukatula bunsukami na mbala mosi mpi kimakulu na nsadisa ya Kimfumu na yandi. Biblia kesila nde: “Bansukami tavilama ve kimakulu, kivuvu ya bantu ya mbatalala mpi tavila ve ata fyoti.” (Nkunga 9:18, NW) Kimfumu kele luyalu ya kyeleka, ya metulama na mazulu, mfumu na yau kele Yezu Kristu. Kubika fyoti, Kimfumu yina tayinga baluyalu ya bantu na kuyidika mambu ya bantu. (Daniele 2:44) Na nima, “Bansukami ti bantu yina ke na ngolo ve, yandi [Yezu, Mfumu ya luyalu] ta wila bo mawa; yandi ta sadisa bantu yina ke na mpasi. Yandi ta gulusa bo na maboko ya bantu ya nku, na yandi luzingu na bo kele mfunu mingi.”—Nkunga 72:13, 14.
Na kutadilaka ntangu yina na ntwala, Mishe 4:3, 4 ketuba nde: “Konso muntu ta zinga na ngemba na bilanga na yandi ya vinu ti ya bafige; ata muntu mosi ve ta kwisa kupesa yandi boma. [Yehowa ya minkangu, NW] muntu metuba yo.” Nani bau metubila awa? Ee, bayina yonso ya kelemfukila Kimfumu ya Nzambi. Kimfumu yina tasukisa bampasi yonso ya kebwila bantu—na kati na yau maladi mpi lufwa. “Yandi [Yehowa] ta sukisa lufwa kimakulu! Yandi ta katula mansanga na meso ya bantu yonso.” (Yezaya 25:8; 33:24) Nza ya kuswaswana ya inki mutindu yau tavanda! Ebuna, yibuka nde beto fwete kukwikila balusilu yai sambu yau mepemama na Nzambi yandi mosi. Yandi ketuba nde: “Bantu ya Nzambi ta yangisa diaka mabanza ve, banzo na bo tavanda bisika ya ngemba ti ya pima.”—Yezaya 32:18.
Kukangama na Kimfumu ya Nzambi kekatulaka mawi ya kukonda kudindima ya bunsukami kebutaka. Mukristu ya nsukami kezabaka nde yandi kele mfunu na meso ya Nzambi bonso mukristu ya mvwama. Nzambi kezolaka bau kiteso mosi ye bau yonso zole kele ti kivuvu mosi. Bau yonso zole ketadila makwisa ntangu, na nsi ya Kimfumu ya Nzambi, bunsukami tavanda dyambu ya nkulu. Ntangu ya nkembo ya inki mutindu yau tavanda! Na nsuka, ata muntu mosi ve tavanda nsukami.
[Caption on page 5]
[Ntendula ya Bifwanisu ya lutiti 5]
Sambu na inki kuyonika mbongo na nsaka, na makaya, na kulawuka malafu, na dyamba, to na luzingu ya mansoni?
[Caption on page 7]
[Ntendula ya Bifwanisu ya lutiti 7]
Yehowa Nzambi tasukisa mambu ya bunsukami ya bantu na nsadisa ya Kimfumu na yandi