Agosti

Twathiĩ mĩcemanio nĩ tũririkanagio kaingĩ maũndũ marĩa Jehova na Jesu matwĩkĩire. Tuonanagia ngatho na njĩra ya kwĩrutanĩria kwĩgerekania na Jesu kũgerera mũtũũrĩre witũ wa o mũthenya. (2 Kor. 5:14, 15) Makĩria ma ũguo, ngoro citũ nĩ itũtindĩkaga kũgooca Jehova nĩ ũndũ wa ũkũũri. Njĩra ĩmwe tũngĩmũgooca nayo nĩ kũruta macokio ma kuuma ngoro tũrĩ mĩcemanio-inĩ. No tuonanie ũrĩa wendo witũ harĩ Jehova na harĩ Mũrũwe ũigana na njĩra ya gũkorũo twĩhaarĩirie kwĩima nĩ ũndũ wao. Kaingĩ nĩ twĩimaga na njĩra itiganĩte nĩguo tũhote gũthiĩ mĩcemanio. Ciũngano nyingĩ ciĩkaga mũcemanio ũmwe hwaĩ-inĩ mũthenya wa wĩra na andũ aingĩ makoragwo marĩ anogu. Naguo mũcemanio ũcio ũngĩ wĩkagwo mũthia-inĩ wa kiumia rĩrĩa andũ arĩa angĩ mahurũkĩte. Hihi rĩrĩa twathiĩ mĩcemanio o na tũrĩ anogu Jehova nĩ onaga? Ĩĩ nĩ onaga! Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, o ũrĩa tũreima ũndũ mũnene, noguo Jehova akenaga makĩria nĩ ũndũ wa wendo witũ harĩ we.—Mar. 12:41-44. w19.01 29 ¶12-13

Jesu we mwene nĩ aacemanirie na mathĩna mamwe ma marĩa andũ maageragĩra. Kwa ngerekano, kuonekaga ta Jesu aarereirũo famĩlĩ-inĩ ĩtaarĩ na ũhoti mũnene wa kĩĩmbeca. Nĩ ũndũ wa kũrutithania wĩra na ithe mũmũreri Jusufu, Jesu nĩ eerutire kũruta wĩra mũritũ. (Mat. 13:55; Mar. 6:3) No kũhoteke atĩ Jusufu aakuire ihinda rĩna Jesu atanambĩrĩria ũtungata wake. Kwoguo no kũhoteke atĩ Jesu nĩ aaiguire ruo rwa gũkuĩrũo nĩ mũndũ eendete. Ningĩ Jesu nĩ oĩ ũrĩa mũndũ aiguaga gũkorũo thĩinĩ wa famĩlĩ ya andũ marĩ na mawoni ngũrani ma kĩndini. (Joh. 7:5) No kũhoteke maũndũ macio na mangĩ nĩ maateithagia Jesu gũtaũkĩrũo nĩ moritũ marĩa andũ maacemanagia namo na ũrĩa maaiguaga ngoro-inĩ. Ũcayanĩri wa Jesu nĩ woonekaga na gĩkĩro kĩnene hĩndĩ ĩrĩa aaringaga ciama. Jesu ndaaringaga ciama o ahingie watho. Nĩ ‘aaringagwo nĩ tha’ nĩ ũndũ wa andũ arĩa maanyamarĩkaga. (Mat. 20:29-34; Mar. 1:40-42) Jesu nĩ aacayagĩra andũ na nĩ eendaga kũmateithia.—Mar. 7:32-35; Luk. 7:12-15. w19.03 16 ¶10-11

Warĩ ũtukũ wa mũico wa Jesu gũkũ thĩ. Ta hũũra mbica mĩtangĩko ĩrĩa Jesu aarĩ nayo ũtukũ ũcio. Hihi nĩ aangĩahotire gũtũũra arĩ mwĩhokeku biũ nginya gĩkuũ gĩake? Aangĩagire gũtũũra arĩ mwĩhokeku, andũ milioni nyingĩ nĩ mangĩorirũo nĩ mweke wa gũgaatũũra tene na tene. (Rom. 5:18, 19) Ningĩ ũndũ ũrĩa wa bata mũno nĩ atĩ ciĩko ciake nĩ ingĩagoocithirie kana icambithie Jehova. (Ayub. 2:4) Ningĩ, hĩndĩ ya irio cia mũico iria Jesu maarĩanĩire na atũmwo arĩa maarĩ arata ake a hakuhĩ, atũmwo acio nĩ maambĩrĩirie “gũkararania mũno” igũrũ rĩgiĩ “nũũ warĩ mũnene gũkĩra arĩa angĩ.” Ũndũ wa kũgegania nĩ atĩ Jesu ndaarakaririo nĩ ũndũ ũcio. Handũ ha ũguo, eekire maũndũ na njĩra ya ũhooreri. Jesu arĩ na tha ĩndĩ atekũregeria mũrũgamo wake, nĩ aamataarĩirie o rĩngĩ mwerekera ũrĩa maagĩrĩirũo gũkorũo naguo. Aacokire akĩmacokeria ngatho nĩ ũndũ wa kũmũteithĩrĩria marĩ na wĩhokeku. (Luk. 22:24-28; Joh. 13:1-5, 12-15) No twĩgerekanie na Jesu na njĩra ya kwaga kũhiũha kũrakara o na rĩrĩa tũrĩ na mĩtangĩko na tũkaririkanaga atĩ ithuothe nĩ twaragia na tũgeka maũndũ marakaragia andũ arĩa angĩ. (Thim. 12:18; Jak. 3:2, 5) Na wĩrutanagĩrie kũgaathĩrĩria arĩa angĩ nĩ ũndũ wa ngumo ciao njega.—Ef. 4:29. w19.02 11-12 ¶16-17

Watho wa Musa nĩ wagiragĩrĩria mũndũ ndagathitangwo na njĩra ya maheeni atĩ nĩ ekĩte ũndũ mũũru. Mũndũ ũrĩa ũthitangĩtwo nĩ aakoragwo na kĩhooto gĩa kũmenya ũrĩa ũmũthitangĩte. (Gũcok. 19:16-19; 25:1) Na mbere ya atuĩrĩirũo atĩ arĩ na mahĩtia, no mũhaka ũira ũngĩarutirũo nĩ andũ matanyihĩire erĩ. (Gũcok. 17:6; 19:15) Ĩ hihi Mũisiraeli aangĩekire ũndũ mũũru na onwo nĩ mũira ũmwe tu? Ndaagĩrĩire gũtua atĩ ndekũrio nĩ ũndũ wa ihĩtia rĩrĩa eekĩte. Jehova nĩ aakoragwo onete ũndũ ũcio. Jehova nĩ aigĩte kĩonereria kĩrĩa kĩega biũ, tondũ gũtirĩ ũndũ ekaga na njĩra ĩtarĩ ya kĩhooto. Nĩ arathimaga andũ arĩa marũmagĩrĩra ithimi ciake na wĩhokeku, na akaherithia andũ arĩa mahũthagĩra hinya wao ũũru. (2 Sam. 22:21-23; Ezek. 9:9, 10) Andũ amwe no meke maũndũ moru na mone ta gũtarĩ mũndũ ũkũmoria, no ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire rĩa Jehova rĩakinya, atigagĩrĩra atĩ nĩ matuĩrũo. (Thim. 28:13) Na mangĩaga kwĩrira, nĩ mamenyaga o na ihenya atĩ ũkoragwo ũrĩ “ũndũ wa kũguoyohia kũgwa moko-inĩ ma Ngai ũrĩa ũtũũraga muoyo.”—Ahib. 10:30, 31. w19.02 23-24 ¶20-21

Hatarĩ nganja Musa nĩ aacaragia ũtongoria harĩ Jehova. Ma nĩ atĩ “aathiire na mbere gũikara ehandĩte ta onaga Ũrĩa ũtangĩoneka.” (Ahib. 11:24-27) Mĩeri ĩĩrĩ ĩtathirĩte kuuma Aisiraeli moima Misiri, nĩ kwagĩire na thĩna mũnene o na matakinyĩte Kĩrĩma-inĩ gĩa Sinai. Andũ nĩ maambĩrĩirie kũnegena nĩ ũndũ wa kwaga maĩ. Maambĩrĩirie gũtetia Musa, na ũndũ ũcio ũkĩneneha nginya Musa agĩkaĩra Jehova, akiuga: “Ngũgĩĩka andũ aya atĩa? Matigairie hanini maʼhũre na mahiga nyuguto.” (Tham. 17:4) Jehova nĩ eerire Musa ũrĩa egwĩka. Aamwĩrire oe rũthanju aringe ihiga rĩrĩa rĩarĩ Horebu na maĩ nĩ mangĩoimire. Tũthomaga ũũ: “Nake Musa agĩĩka o ta ũguo, athuri acio a Isiraeli me ho makĩĩonagĩra.” Aisiraeli maanyuire maĩ makĩnyotoka na thĩna ũcio ũgĩthira.—Tham. 17:5, 6. w18.07 13 ¶4-5

Njĩra ĩmwe Jehova atwĩkagĩra hinya nayo nĩ kũgerera kĩũngano gĩa Gĩkristiano. O mũndũ no egerekanie na Jehova na njĩra ya kwenda aarĩ na ariũ a Ithe witũ na kũmekĩra hinya, to kĩĩroho tu, no nĩ nginya kĩĩmeciria. (1 Joh. 4:19-21) Mũtũmwo Paulo eerire Akristiano ũũ: “Ĩkĩranagai hinya na mwakanage mũndũ na ũrĩa ũngĩ, o ta ũrĩa mwĩkaga.” (1 Thes. 5:11) Andũ othe thĩinĩ wa kĩũngano no megerekanie na Jehova na Jesu harĩ kũũmĩrĩria na gwaka aarĩ na ariũ a Ithe witũ, ĩndĩ to athuri a kĩũngano tu magĩrĩirũo gwĩka ũguo. (Rom. 15:1, 2) Andũ amwe thĩinĩ wa kĩũngano marĩ na mathĩna ma meciria no mabatare gũthiĩ thibitarĩ na kũnyua ndawa. (Luk. 5:31) Athuri o hamwe na andũ arĩa angĩ thĩinĩ wa kĩũngano nĩ mamenyaga atĩ o ti mandagĩtarĩ a meciria. O na kũrĩ ũguo, no meke ũndũ wa bata mũno na njĩra ya ‘kũũmagĩrĩria arĩa makuĩte ngoro, gũtiragĩrĩra arĩa matarĩ na hinya, na gũkoragwo na ũkirĩrĩria harĩ andũ othe.’—1 Thes. 5:14. w18.09 14 ¶10-11

Rĩrĩa twamenya Jehova wega nĩ tũmwĩhokaga o na makĩria. Njĩra ĩrĩa tu tũngĩmenya Ngai wega nĩ kũgerera gũthoma Bibilia na gwĩcũrania ũhoro wa kĩrĩa twathoma. Bibilia nĩ ĩkoragwo na ũhoro wa kwĩhokeka wĩgiĩ ũrĩa Jehova aagitĩire andũ ake mahinda-inĩ mahĩtũku. Ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga tũkorũo na ma atĩ nĩ arĩtũteithagia mahinda-inĩ maya. Ta wĩcirie ũhoro wa ciugo njega cia kũgerekania iria Isaia ahũthĩrĩte kuonania ũrĩa Jehova atũgitagĩra. Aringithanĩtie Jehova na mũrĩithi, nacio ndungata ciake na tũgondu. Isaia ooigire ũũ akĩaria ũhoro wa Jehova: “Natuo tũgondu atũcokanĩrĩrie na guoko gwake, na atũkuue gĩthũri-inĩ gĩake.” (Isa. 40:11) Rĩrĩa twamenya atĩ Jehova nĩ atũhĩmbĩirie na moko make marĩ hinya, nĩ tũhooragĩra na tũkaigua tũrĩ na ũgitĩri. Nĩguo ndũgatangĩkage mũno o na rĩrĩa wacemania na moritũ, wĩcũranagie ũhoro wĩgiĩ ciugo cia kũũmĩrĩria iria igwetetwo rĩandĩko-inĩ rĩa ũmũthĩ. Nĩ irĩgwĩkagĩra hinya hĩndĩ ĩrĩa ũracemania na moritũ marĩa marĩ mbere. w19.01 7 ¶17-18

Hihi nĩ ũrĩ na mĩoroto ya kĩĩroho ũrerutanĩria gũkinyĩra? No kũhoteke nĩ wĩrutanagĩria gũthoma Bibilia o mũthenya. Kana hihi ũkorũo nĩ ũrerutanĩria kwagagĩria ũhoti waku wa kwaria na kũrutana. Rĩrĩa wagĩa na moimĩrĩro mega harĩ ũndũ o wothe ũrerutanĩria gwĩka, kana rĩrĩa arĩa angĩ mona ũndũ ũcio na makũgathĩrĩria-rĩ, hihi ũiguaga atĩa? No mũhaka ũkorũo nĩ ũgĩaga na gĩkeno. Na nĩ ũbatiĩ gũkena mũno, tondũ ũraiga wendi wa Ngai mbere handũ ha wendi waku, o ta ũrĩa Jesu eekaga. (Thim. 27:11) Kwĩrutanĩria gũkinyĩra mĩoroto ya kĩĩroho nĩ kũrĩtũmaga ũgĩe na gĩkeno tondũ wĩra ũcio ti wa tũhũ. Mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ: “Ikaragai mũrũmĩte, mũtegũthengeka, hĩndĩ ciothe mũkoragwo na maũndũ maingĩ ma gwĩka wĩra-inĩ wa Mwathani, mũkĩmenyaga atĩ wĩra wanyu ti wa tũhũ ũtungata-inĩ wa Mwathani.” (1 Kor. 15:58) Ngũrani na ũguo, gũthingata mĩoroto ya kĩĩmwĩrĩ ũtũũro-inĩ, o na angĩkorũo ĩroneka ta ĩngĩtũma mũndũ agaacĩre gũtirehaga gĩkeno o na hanini.—Luk. 9:25. w18.12 22 ¶12-13

Daudi aaragia ũhoro wa hĩndĩ andũ othe thĩinĩ wa thĩ magaatũũraga kũringana na ithimi cia Ngai cia ũthingu. (2 Pet. 3:13) Ũrathi ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Isaia 65:22 uugaga ũũ: “O ta ũrĩa matukũ ma mũtĩ maigana, ũguo noguo matukũ ma andũ akwa makaigana.” Ciugo icio ironania atĩ andũ magaatũũra mĩaka makiri maingĩ. Kũringana na Kũguũrĩrio 21:1-4, Ngai nĩ akaarathima andũ, na kĩmwe kĩa irathimo iria eranĩire nĩ atĩ “gĩkuũ gĩtigacoka gũkorũo kuo rĩngĩ” harĩ andũ arĩa magaakenera gũtungatĩra Ngai thĩinĩ wa thĩ njerũ. Adamu na Hawa nĩ maateire mweke wa gũtũũra thĩinĩ wa Paradiso mũgũnda-inĩ wa Edeni, no nĩ gũgaakorũo na paradiso rĩngĩ thĩinĩ wa thĩ. O ta ũrĩa Ngai eeranĩire, nĩ akaarathima andũ thĩinĩ wa thĩ. Daudi atongoretio nĩ roho ooigire atĩ andũ arĩa ahooreri na athingu nĩ makaagaya thĩ na mamĩtũũre tene na tene. (Thab. 37:11) Morathi marĩa marĩ ibuku-inĩ rĩa Isaia nĩ mabatiĩ gũtũma twĩrirĩrie mũno ũtũũro mwega ũrĩa ũgaakorũo thĩinĩ wa paradiso. (Isa. 11:6-9; 35:5-10; 65:21-23) Nĩ rĩ hĩndĩ ĩyo? Nĩ rĩrĩa kĩĩranĩro kĩrĩa Jesu eerĩire mwĩki-naĩ ũrĩa gĩkaahinga. (Luk. 23:43) O nawe no ũkorũo thĩinĩ wa Paradiso ĩyo. w18.12 7 ¶22-23

Hihi no tũhote gwĩthema thĩ ĩno biũ? Aca, tondũ tũrĩ o thĩinĩ wayo. Maũndũ mamwe mayo tũtingĩhota gwĩthema. (1 Kor. 5:9, 10) O na rĩrĩa tũrahunjia nĩ tũcemanagia na andũ marĩ na wĩtĩkio mũhĩtanu. O na gũtuĩka tũtingĩhota gwĩthema biũ mwĩcirĩrie wa gũkũ thĩ, tũtibatiĩ kũreka ũikare meciria-inĩ maitũ kana kũwĩtĩkĩra. O ta Jesu, twagĩrĩirũo kũrega o na ihenya mwĩcirĩrie ũrĩa ũrahingia muoroto wa Shaitani. Ningĩ nĩ twagĩrĩirũo kwĩgitĩra kuumana na maũndũ matarĩ ma o mũhaka marĩa mangĩtũma tũgĩe na mwĩcirĩrie wa gũkũ thĩ. Kwa ngerekano, nĩ twagĩrĩirũo kwĩmenyerera mũno tũgĩthuura arata. Bibilia ĩtũheaga mũkaana atĩ tũngĩthiaga thiritũ na andũ arĩa matathathayagia Jehova, no matũgwatie mwĩcirĩrie wao. (Thim. 13:20; 1 Kor. 15:12, 32, 33) Ningĩ, rĩrĩa twethema maũndũ ma gwĩkenia marĩa magathagĩrĩria ngũĩ, ngomanio itagĩrĩire, kana ũrutani wa atĩ indo nĩ kwĩyumĩria cieyumĩririe nĩ twĩgitagĩra kuumana na meciria marĩa marĩ “mũgarũ na ũmenyo wa Ngai.”—2 Kor. 10:5. w18.11 21 ¶16-17

Nĩ na njĩra ĩrĩkũ tũngĩkĩra hinya itua ritũ rĩa gũthiĩ na mbere kũrũmĩrĩra ũhoro ũrĩa wa ma? Njĩra ĩmwe nĩ gwĩkaga o ũrĩa wothe ũngĩhota nĩguo ũrute arĩa angĩ ũhoro wa ma wa Bibilia. Na njĩra ĩyo, nĩ ũrĩhotaga kũrũmia wega rũhiũ rwaku rwa njora rwa kĩĩroho, na nĩruo “kiugo kĩa Ngai.” (Ef. 6:17) Ithuothe nĩ twagĩrĩire kwĩrutanĩria kwagagĩria njĩra citũ cia kũrutana, ‘tũkĩhũthagĩra wega kiugo kĩa ũhoro ũrĩa wa ma.’ (2 Tim. 2:15) O ũrĩa tũrĩhũthagĩra Bibilia gũteithia arĩa angĩ kũgũra ũhoro wa ma na kũregana na morutani ma maheeni, noguo uuge wa Ngai ũrĩrikagĩra meciria-inĩ na ngoro-inĩ citũ. Na njĩra ĩyo tũgekĩra hinya itua ritũ rĩa gũthiĩ na mbere kũrũmĩrĩra ũhoro wa ma. Ũhoro wa ma nĩ kĩheo kĩa goro tũheetwo nĩ Jehova. Kĩheo kĩu nĩ gĩtũhotithagia kũgĩa na kĩndũ kĩa goro mũno kĩrĩa tũrĩ nakĩo, na nĩkĩo ũrata wa hakuhĩ hamwe na Ithe witũ wa igũrũ. Jehova nĩ atũrutĩte maũndũ maingĩ, no gĩkĩ no kĩambĩrĩria! Makĩria ma ũhoro wa ma ũrĩa Ngai atũrutĩte, nĩ atwĩrĩire atĩ egũtũũra atũrutaga tene na tene. Nĩ ũndũ ũcio, enda ũhoro wa ma na ũwonage ũrĩ wa bata ta ruru ya goro. Thiĩ na mbere ‘kũgũra ũhoro wa ma na ndũkanawendie.’—Thim. 23:23. w18.11 8 ¶2; 12 ¶15-17

Ndũmĩrĩri ĩrĩa Nuhu aaheaga andũ mbere ya Mũiyũro, no mũhaka akorũo nĩ yarĩ na mũkaana wĩgiĩ mwanangĩko ũrĩa warĩ njĩra. Ta rora wone ũrĩa Jesu oigire: “Nĩ ũndũ o ta ũrĩa matukũ ma mbere ya Mũiyũro maatariĩ, andũ maarĩaga na makanyua, makahikania na makahika, nginya mũthenya ũrĩa Nuhu aaingĩrire thabina, na matiatindanĩire nginya rĩrĩa Mũiyũro wokire na ũkĩmaniina othe, ũguo noguo gũkorũo kuo kwa Mũrũ wa mũndũ gũkaahana.” (Mat. 24:38, 39) O na gũtuĩka andũ matiathikĩrĩirie Nuhu, we no aathire na mbere kũmahe ndũmĩrĩri ya mũkaana ĩrĩa aaheetwo. Ũmũthĩ, tũhunjagia ndũmĩrĩri ya Ũthamaki nĩguo tũhe andũ mweke wa kwĩruta igũrũ rĩgiĩ muoroto wa Ngai harĩ andũ. O ta Jehova, nĩ twendaga mũno andũ mathikĩrĩrie ndũmĩrĩri ĩyo nĩguo ‘matũũre muoyo.’ (Ezek. 18:23) Ningĩ rĩrĩa tũkũhunjia nyũmba kwa nyũmba na kũndũ kwa mũingĩ, nĩ tũheaga andũ aingĩ o ũrĩa kwahoteka mũkaana atĩ Ũthamaki wa Ngai nĩ ũgũũka kũniina thĩ ĩno njũru.—Ezek. 3:18, 19; Dan. 2:44; Kũg. 14:6, 7. w18.05 19 ¶8-9

Ũngĩka atĩa thirikari ĩngĩgiria wĩra wa Ũthamaki bũrũri-inĩ wanyu ũcoke wĩtwo ũkaheane ũhoro wĩgiĩ ariũ a Ithe witũ? Hihi no mũhaka ũmeere maũndũ mothe marĩa ũĩ? Jesu eekire atĩa rĩrĩa aahũngagwo mahũri nĩ ngavana Mũroma? Kũringana na ũtaaro wa Kĩĩmaandĩko ũrĩa wonanagia atĩ nĩ kũrĩ “hĩndĩ ya gũkira ki, o na hĩndĩ ya kwaria,” mahinda mamwe Jesu aakirire ki! (Koh. 3:1, 7; Mat. 27:11-14) Ũndũ-inĩ ta ũcio, kũhũthĩra ũũgĩ nĩ kwa bata nĩguo tũtikaingĩrie ariũ a Ithe witũ ũgwati-inĩ. (Thim. 10:19; 11:12) Ũngĩka atĩa mũrata waku wa hakuhĩ kana mũndũ wa famĩlĩ yanyu angĩkorũo nĩ ekĩte mehia maritũ na nĩ ũĩ ũndũ ũcio? ‘Rutaga o ũira wa ma.’ Wagĩrĩirũo kũhe athuri ũhoro gĩtaũ, na ndwagĩrĩirũo kũgarũra ũhoro o na hanini. Marĩ na kĩhooto gĩa kũmenya maũndũ mothe nĩguo mahote kũmenya njĩra ĩrĩa njega biũ ya gũteithĩrĩria mũndũ ũcio wĩhĩtie athondeke ũrata wake na Jehova rĩngĩ.—Jak. 5:14, 15. w18.10 10 ¶17-18

Tũngĩhota atĩa gwaka arĩa angĩ na njĩra ya wendo? Njĩra ĩmwe nĩ gũtuĩka mũthikĩrĩria mwega. (Jak. 1:19) Gũthikĩrĩria mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ nĩguo ũtaũkĩrũo nĩwe biũ nĩ ũndũ wonanagia wendo. No ũmũrie ciũria na njĩra ya wendo nĩguo ũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa araigua. Weka ũguo nĩ ũkũhota kwĩĩkĩra iratũ-inĩ ciake na ũhote kũmwĩkĩra hinya. Reke ũthiũ waku wonanie atĩ nĩ ũramwĩciria kuuma ngoro. Angĩkorũo arĩ na wendi wa gũtaarĩria maũndũ makĩria, korũo na wetereri na wĩtheme kũmũtinia na mĩario. Kwahoteka wamũthikĩrĩria na kinyi nĩ ũgũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa araigua. Ũndũ ũcio no ũteithie mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ akwĩhoke na kwoguo akorũo ehaarĩirie gũthikĩrĩria ũrĩa ũkuga ũkĩgeria kũmwĩkĩra hinya. Mũndũ angĩona atĩ nĩ ũramũrũmbũiya, ciugo ciaku no imwĩkĩre hinya mũno. w18.09 14 ¶10; 15 ¶13

Mahinda nĩ kĩndũ kĩmwe mũndũ o wothe ũgũraga ũhoro wa ma abataraga kwĩima. Mũndũ nĩ abataraga mahinda gũthikĩrĩria ndũmĩrĩri ya Ũthamaki, gũthoma Bibilia na mabuku marĩa maragĩrĩria Bibilia, kũgĩa na wĩruti wa Bibilia, na kũhaarĩria na gũthiĩ mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano. No mũhaka ‘tũgũrage’ kana tũkahũthĩra mahinda kuuma kũrĩ maũndũ marĩa matarĩ ma bata mũno. (Ef. 5:15, 16; na kohoro ka magũrũ-inĩ) Nĩ mahinda maigana atĩa tũngĩbatara nĩguo tũgĩe na ũmenyo wa ma cia mũthingi cia Bibilia? Ũndũ ũcio ũringanaga na o ũmwe witũ. Kwĩruta ũhoro wĩgiĩ ũũgĩ wa Jehova, njĩra ciake, na mawĩra make gũtingĩkinya mũthia. (Rom. 11:33) Mũrangĩri wa mbere gũcabwo waringithanirie ũhoro wa ma na “ihũa inini” na ũkiuga ũũ: “Ndũkanaiganĩre gũkorũo na ihũa rĩmwe rĩa ũhoro wa ma. Korũo ihũa rĩmwe nĩ rĩiganu, Ngai ndangĩtũguũrĩirie ma nyingĩ. Ndũkanatige gũcaria mahũa mangĩ.” O na twaheo mweke wa gũtũũra tene na tene, tũtikaaga kwĩruta maũndũ makĩria megiĩ Jehova. Ũndũ ũrĩa wa bata ũmũthĩ nĩ kũhũthĩra mahinda maitũ wega nĩgetha tũgũre ma nyingĩ cia Bibilia o ũrĩa tũngĩhota. w18.11 4 ¶7

Athuri magĩrĩirũo maikaranagie na atumia ao “na ũtaũku.” (1 Pet. 3:7) Mũndũ ũreciria arĩa angĩ no mũhaka akorũo na ũtaũku. Kwa ngerekano, mũthuri ũrĩ na ũtaũku nĩ amenyaga atĩ o na gũtuĩka akoragwo arĩ ngũrani na mũtumia wake maũndũ-inĩ maingĩ, ũguo ti kuuga nĩ wa bata gũkĩra mũtumia ũcio wake. (Kĩam. 2:18) Kwoguo, nĩ amuonagia atĩ nĩ areciria ũrĩa araigua na akamwĩkĩra maũndũ na njĩra ya gĩtĩo. Mũthuri ũrĩ na ũtaũku ningĩ nĩ eciragia mũtumia wake na njĩra ya kwaga gũthaakĩra atumia arĩa angĩ, kana kuonania ta arakenio nĩo na njĩra ĩtagĩrĩire. O na rĩrĩa arahũthĩra social media kana Intaneti, no eciragia mũtumia wake. (Ayub. 31:1) Hatarĩ nganja, akoragwo arĩ mwĩhokeku harĩ mũtumia wake nĩ ũndũ wa kũmwenda, kwenda Jehova, na gũthũũra maũndũ marĩa moru.—Thab. 19:14; 97:10. w18.09 29 ¶3-4

Nĩkĩ ndũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kũhũthĩra maũndũ marĩa tweruta Kiugo-inĩ kĩa Ngai? Ũndũ ũmwe nĩ tondũ nĩ tũbataraga wĩnyihia nĩguo twĩke ũrĩa kwagĩrĩire. Na gũkorũo tũrĩ enyihia ti ũndũ mũhũthũ tondũ “matukũ-inĩ [maya] ma kũrigĩrĩria” tũraikarania na andũ “eyendi, endi mbeca, egani, egathi” na “mategiragĩrĩria.” (2 Tim. 3:1-3) Mũndũ ũtungatagĩra Jehova no akorũo nĩ athũire ũndũ mũna mũũru ũrekwo nĩ andũ aingĩ, no rĩmwe no one andũ acio ta maragaacĩra na magakenera ũtũũro. (Thab. 37:1; 73:3) Mũndũ o na no eyũrie: “Harĩ bata ũrĩkũ kũiga maũndũ ma andũ arĩa angĩ mbere ya makwa? Angĩkorũo ndĩkaga maũndũ ta ‘ndĩ mũnini mũno-rĩ,’ hihi andũ no manyime gĩtĩo?” Tũngĩtĩkĩria roho wa gũkũ thĩ ũtũtongorie, ũndũ ũcio no ũthũkie ũrata witũ na aarĩ na ariũ a Ithe witũ na ũthũkie ũndũ ũrĩa ũtũmaga tũmenyeke atĩ tũrĩ Akristiano. No hĩndĩ ĩrĩa tweruta ũhoro wa cionereria njega iria irĩ thĩinĩ wa Bibilia na tũkegerekania nacio, nĩ tũrathimagwo. w18.09 3 ¶1

O na gũtuĩka Jehova aarĩ wiki mbere ya kwambĩrĩria kũũmba indo, ndeeciragia o ũhoro wake wiki. Nĩ aaheire ciũmbe ciake iria irĩ na ũhoti wa gwĩciria kĩheo kĩa muoyo, na nĩcio araika na andũ. Jehova, “Ngai ũrĩa mũkeni,” nĩ endete kũheana indo njega. (1 Tim. 1:11; Jak. 1:17) Na tondũ nĩ endaga o na ithuĩ tũkorũo na gĩkeno, nĩ atũrutaga gũkorũo tũrĩ atana. (Rom. 1:20) Ngai ombire andũ na mũhianĩre wake. (Kĩam. 1:27) Ũguo nĩ kuuga aatũmbire tuonanagie ngumo ta ciake. Kwoguo nĩ getha tũgĩe na gĩkeno na tũiganĩre, no nginya tũrũmĩrĩre kĩonereria kĩa Jehova na njĩra ya gwĩciria andũ arĩa angĩ na gũkorũo tũrĩ atana. (Afil. 2:3, 4; Jak. 1:5) Nĩkĩ? Tondũ ũguo nĩguo Jehova ombire andũ. O na gũtuĩka tũtirĩ akinyanĩru, no tũhote kwĩgerekania na Jehova harĩ gũkorũo tũrĩ atana. Jehova endaga andũ megerekanie nake, na kwoguo nĩ akenaga rĩrĩa twakorũo tũrĩ atana.—Ef. 5:1. w18.08 18 ¶1-2; 19 ¶4

Arũmĩrĩri a Kristo monanagia atĩ nĩ mathikagĩrĩria Jesu na njĩra ya gũtegera ciugo ciake matũ o hamwe na gũciathĩkĩra. Matihĩngĩcagwo nĩ “mĩtangĩko ya ũtũũro.” (Luk. 21:34) Handũ ha ũguo, ũndũ ũrĩa maigaga mbere ũtũũro-inĩ wao nĩ gwathĩkĩra motaaro ma Jesu, o na rĩrĩa maũndũ marĩ maritũ. Ĩndĩ o na gũtekũmakania nĩ maũndũ marĩkũ maragerera, ariũ a Ithe witũ matũũraga marĩ ehokeku harĩ Jehova. Njĩra ĩngĩ tũngĩonania atĩ nĩ tũthikagĩrĩria Jesu nĩ kũnyitanĩra na arĩa matongoragia gatagatĩ-inĩ gaitũ. (Ahib. 13:7, 17) Ithondeka rĩa Ngai nĩ rĩkĩte mogarũrũku maingĩ mĩaka-inĩ ya ica ikuhĩ, na mamwe mamo nĩ ũhũthĩri wa indo njerũ na njĩra njerũ cia kũhunjia, ũrĩa mũcemanio wa ũtũũro na ũtungata wĩkagwo, na ũgarũrũku wĩgiĩ gwaka, gũthondeka, na kũramata Nyũmba citũ cia Ũthamaki. Na githĩ tũtiguaga tũrĩ na ngatho nĩ ũndũ wa ũtongoria ũcio tũheagwo wa wendo! Tũrĩ na ma atĩ Jehova nĩ arĩrathimaga kĩyo gitũ gĩa kũrũmĩrĩra ũtongoria wa ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire kuuma kũrĩ ithondeka rĩake. w19.03 10-11 ¶11-12

Ũhoro wa maheeni o na ũngĩkorũo na kaũma kanini nĩ wa kũhĩtithia mũndũ biũ. Ta wĩcirie ũrĩa gwathire harĩ Aisiraeli arĩa maaikaraga mwena wa ithũĩro wa Rũũĩ rwa Jorodani matukũ-inĩ ma Joshua. (Josh. 22:9-34) Meerirũo atĩ Aisiraeli arĩa maaikaraga mwena wa irathĩro nĩ maakĩte kĩgongona kĩnene. Ũhoro ũcio warĩ wa ma, no ndwarĩ wothe. Acio a mwena wa ithũĩro matiamenyire ũhoro wothe, na kwoguo maatuire atĩ Aisiraeli acio nĩ gũtiga maatigĩte Jehova. (Josh. 22:9-12) Wega nĩ atĩ mbere ya gũthiĩ kũmatharĩkĩra, nĩ maatũmire athuri ehokeku nĩguo magathuthurie ũhoro ũcio wothe. Nĩ maũndũ marĩkũ athuri acio maamenyire? Nĩ maamenyire atĩ maakĩte kĩgongona kĩu kĩrĩ gĩa kĩririkano, no ti gĩa kũrutĩra magongona, nĩguo matukũ marĩa magooka andũ othe makaamenya atĩ Aisiraeli acio o nao maarĩ ndungata njĩhokeku cia Jehova. Na githĩ to mũhaka akorũo Aisiraeli acio a mwena wa ithũĩro nĩ maakenire nĩ ũndũ wa kuoya ihinda gũthuthuria ũhoro wothe na kwoguo makĩaga kũũraga ariũ a ithe wao! w18.08 5 ¶9-10

O ta ũrĩa Paulo onanirie, o na athathaiya a ma no meke maũndũ moru. Andũ arĩa magũaga mehia-inĩ no mathiĩ na mbere gwĩciria marĩ na ũrata na Jehova. No mũndũ kwĩrirĩria gũkorũo arĩ mũrata wa Jehova kana kuuga nĩ mwĩhokeku harĩ we ti kuuga atĩ no mũhaka akorũo arĩ mwĩtĩkĩrĩku nĩ Jehova. (1 Kor. 10:1-5) O ta ũrĩa Aisiraeli maathethũkire nĩ ũndũ wa kuona ta Musa aaikarire Kĩrĩma-inĩ gĩa Sinai, o na Akristiano ũmũthĩ no mathethũke nĩ ũndũ wa kuona mũthenya wa Jehova wa ituĩro ta ũikarĩte na thĩ njerũ ta ĩrĩ kũraihu. Ciĩranĩro icio no cioneke irĩ kũraihu mũno kana ta arĩ iroto. Tũngĩambia kuona maũndũ na njĩra ta ĩyo, no twambĩrĩrie kũiga maũndũ ma kĩĩmwĩrĩ mbere handũ ha kũiga wendi wa Jehova mbere. Thutha wa ihinda, no twambĩrĩrie kweherera Jehova kahora kahora, na mũthia-inĩ twĩke maũndũ tũtangĩeciririe no twĩke hĩndĩ ĩrĩa twarĩ na ũrata mwega nake. w18.07 21 ¶17-18

O na ithuĩ no twamũkĩre irathimo cia magegania angĩkorũo Jehova nĩ atũũĩ tũrĩ mũndũ ũmwe ũmwe. No tũngĩka atĩa nĩguo tũmenywo nĩ Jehova? No mũhaka tũmwende na tũmwĩyamũrĩre. (1 Kor. 8:3) O na kũrĩ ũguo, no mũhaka tũtũũrie ũrata witũ na Ithe witũ wa igũrũ. O ta Akristiano a Galatia arĩa Paulo aandĩkĩire, o na ithuĩ no mũhaka twĩtheme gũtuĩka ngombo cia ‘maũndũ marĩa ma tũhũ na matarĩ kĩene’ ma thĩ ĩno, na nĩ hamwe na kwenda kũgathĩrĩrio nĩ thĩ. (Gal. 4:9) Akristiano acio a karine ya mbere nĩ maathiĩte na mbere kĩĩroho nginya magakinya kũmenywo nĩ Ngai. O na kũrĩ ũguo, Paulo oigire atĩ Akristiano o acio nĩ maambĩtie ‘gũcokerera’ maũndũ ma tũhũ. Paulo nĩ ta aamoragia, “Rĩu na nĩguo muumĩte haraihu-rĩ, nĩ kĩĩ kĩratũma mũcokerere maũndũ ma ũrimũ na ma tũhũ marĩa mwatiganire namo?” w18.07 8 ¶5-6

Tũtiagĩrĩirũo kuuna mawatho ma Ngai atĩ nĩguo twagĩa na moimĩrĩro moru tũmenye nĩ ũndũ ũrĩkũ mwega na nĩ ũrĩkũ mũũru. No twĩrute na mahĩtia ma andũ angĩ arĩa mehia mao mandĩkĩtwo thĩinĩ wa Kiugo kĩa Ngai. Nĩ tũgĩaga na ũtaaro ũrĩa mwega biũ kuuma kũrĩ Ngai, ta rĩrĩa tũrathoma na tũgecũrania maũndũ marĩa meekirũo nĩ andũ arĩa magwetetwo Bibilia-inĩ. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ruo rũrĩa Mũthamaki Daudi aaiguire thutha wa kuuna watho wa Jehova rĩrĩa aatharirie na Bathi-Sheba. (2 Sam. 12:7-14) Rĩrĩa tũrathoma na tũgecũrania ũhoro ũcio-rĩ, no twĩyũrie ũũ: ‘Mũthamaki Daudi angĩekĩte atĩa nĩguo etheme ruo rũrĩa aagĩire naruo nĩ ũndũ wa gũtharia na Bathi-Sheba? Ingĩcemania na igerio ta rĩu-rĩ, no ngorũo na hinya wa kũrĩtooria? Hihi ingĩũra ta Jusufu kana ingĩka ta Daudi?’ (Kĩam. 39:11-15) Tũngĩĩcũrania ũhoro wa moimĩrĩro moru ma kwĩhia, ngoro citũ no igĩe na hinya wa ‘gũthũũra ũũru.’—Amos 5:15. w18.06 17 ¶5, 7

Kaingĩ andũ marikagĩra ũteti-inĩ nĩ ũndũ wa kuona gũgĩĩkwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto. Rĩrĩa Jesu aarĩ gũkũ thĩ, kũrĩha igooti nĩ gwatũmaga andũ aingĩ manyite mbaru ikundi itiganĩte cia ũteti. Andũ arĩa maathagwo nĩ Roma nĩ meetagio magooti maingĩ, ta ma mĩgũnda, nyũmba, na indo iria maarĩ nacio. Ningĩ ungumania wa arĩa meetagia mbeca cia igooti nĩ watũmaga andũ maritũhĩrũo mũno. Etia a mbeca cia igooti rĩmwe nĩ maarĩhaga anene nĩguo maheo tũturũa tũrĩa maahũthagĩra kwĩguna na mbeca iria cionganagio. Zakayo, ũrĩa warĩ mũnene wa etia a mbeca cia igooti Jeriko, aatongete nĩ ũndũ wa gwĩtia andũ mbeca makĩria ma iria maagĩrĩirũo kũruta. (Luk. 19:2, 8) No kũhoteke ũguo noguo etia arĩa angĩ a mbeca cia igooti meekaga. Thũ cia Jesu nĩ ciageririe kũmũigĩra mũtego na njĩra ya kũmũingĩria ngucanio-inĩ ciĩgiĩ kũrĩha igooti. Maamũririe kĩũria kĩgiĩ “igooti” rĩa dinari ĩmwe rĩrĩa andũ arĩa maathagwo nĩ Roma maagĩrĩirũo kũrĩha. (Mat. 22:16-18) Ayahudi nĩ maamenete igooti rĩu mũno tondũ rĩonanagia atĩ maarĩ rungu rwa thirikari ya Roma. w18.06 5-6 ¶8-10

Moimĩrĩro moru marĩa mũndũ agĩaga namo nĩ ũndũ wa gũkorũo arĩ mwena wa Shaitani hĩndĩ ciothe makoragwo marĩ maingĩ gũkĩra ũguni ũrĩa Shaitani angĩranĩra. (Ayub. 21:7-17; Gal. 6: 8) Nĩkĩ nĩ wega kũmenya atĩ Shaitani nĩwe ũtongoragia thĩ? Kũmenya ũndũ ũcio nĩ gũtũteithagia gũkorũo na mawoni marĩa magĩrĩire kwerekera thirikari na nĩ gũtũtindĩkaga gũthiĩ na mbere kũhunjia. Nĩ tũĩ atĩ Jehova nĩ endaga tũhe thirikari gĩtĩo. (1 Pet. 2:17) Ningĩ nĩ erĩgagĩrĩra twathĩkĩre mawatho marĩa maigĩtwo nĩ thirikari angĩkorũo matiraregana na watho wake. (Rom. 13:1-4) O na kũrĩ ũguo, nĩ tũĩ atĩ tũtiagĩrĩirũo kũnyita mbaru kĩama kĩna kĩa ũteti kana mũtongoria mũna. (Joh. 17:15, 16; 18:36) Tondũ nĩ tuonaga maũndũ marĩa Shaitani ekaga nĩguo athũkĩrie Jehova rĩĩtwa, twĩkaga o ũrĩa wothe tũngĩhota nĩguo tũrute andũ ũhoro wa ma wĩgiĩ Ngai witũ. Nĩ tũkenaga mũno gwĩtanio na rĩĩtwa rĩa Ngai na kũrĩhũthĩra tondũ nĩ tũũĩ atĩ kũmwenda nĩ kũrĩ irathimo nyingĩ gũkĩra kwenda mbeca kana indo.—Isa. 43:10; 1 Tim. 6:6-10. w18.05 24 ¶8-9

Kũngiumĩra mathĩna thĩinĩ wa kĩhiko-rĩ, hihi mũthuri na mũtumia nĩ magĩrĩirũo kweheranĩra? Maandĩko mationanĩtie itũmi iria ingĩtũma andũ meheranĩre. Paulo aandĩkire ũũ: “Mũtumia angĩkorũo na mũthuri ũtarĩ mwĩtĩkia na mũthuri ũcio akorũo nĩ aretĩkĩra gũikarania nake, ndagatige mũthuriwe.” (1 Kor. 7:12, 13) Ũguo noguo kũrĩ nginya ũmũthĩ. Rĩmwe na rĩmwe “mũthuri ũtarĩ mwĩtĩkia” nĩ onanagia atĩ ‘ndaretĩkĩra gũikarania’ na mũtumia wake. No gũkorũo nĩ ekaga maũndũ moru gũkĩria njano ũũ atĩ mũtumia no one ta muoyo wake na ũgima wake wa mwĩrĩ irĩ ũgwati-inĩ. No arege kũhe mũtumia wake na famĩlĩ yake mabataro ma kĩĩmwĩrĩ kana amũgirie gũtungatĩra Jehova. Akristiano amwe manekora ũndũ-inĩ ta ũcio na magatua atĩ, gũtekũmakania ũrĩa mũthuri ekuuga, mũthuri ũcio tondũ ‘ndaretĩkĩra gũikarania’ nake, harĩ bata meheranĩre. No Akristiano angĩ arĩa manekora ũndũ-inĩ o ta ũcio matuaga itua rĩa kwaga kweheranĩra, magakirĩrĩria makĩĩrutanagĩria kwagagĩria maũndũ. w18.12 13 ¶14, 16; 14 ¶17

Thĩinĩ wa ngerekano ya mũhuri wa mbeũ ĩrĩa ĩkoragwo thĩinĩ wa Luka 8:5-8, 11-15, mbeũ nĩ “kiugo kĩa Ngai” kana ndũmĩrĩri ya Ũthamaki, naguo tĩri ũrũgamĩrĩire ngoro ya mũndũ. Mbeũ ĩrĩa yagũire tĩri-inĩ mwega nĩ yagĩire mĩri, ĩkĩmera, na ‘ĩgĩciara ingĩ maita igana.’ O ta ũrĩa tĩri mwega thĩinĩ wa ngerekano ya Jesu waikarire na mbeũ, o na ithuĩ nĩ twamũkĩrire ndũmĩrĩri ĩyo na tũgĩikara nayo. Ũndũ ũcio watũmire ndũmĩrĩri ĩyo ya Ũthamaki ĩrĩa ĩringithanĩtio na mbeũ ĩgĩe mĩri na ĩkũre, ũndũ o nayo ĩngĩambĩrĩirie gũciara maciaro o ta mũmera wa ngano. Na o ta ũrĩa mũmera wa ngano ũciaraga mbeũ no ti mĩmera ĩngĩ ya ngano, noguo o na ithuĩ tũciaraga mbeũ ya Ũthamaki no ti arutwo a Bibilia. Tũciaraga mbeũ ya Ũthamaki atĩa? Rĩrĩa rĩothe tũrahunjia ndũmĩrĩri ya Ũthamaki na njĩra ĩmwe kana ĩrĩa ĩngĩ, nĩ ta tũkoragwo tũkĩhura mbeũ ĩrĩa yahandirũo ngoro-inĩ itũ. (Luk. 6:45; 8:1) Kwoguo ngerekano ĩno ĩratũruta atĩ twathiĩ na mbere kũhunjia ndũmĩrĩri ya Ũthamaki, tũrĩkoragwo ‘tũgĩciara maciaro tũrĩ na ũkirĩrĩria.’ w18.05 14 ¶10-11

Paulo to kwenda eendaga tu kũũmĩrĩria ariũ a Ithe witũ no ningĩ nĩ eendaga ‘kũhũthĩra indo ciothe iria aarĩ nacio na kwĩheana biũ’ nĩ ũndũ wao. (2 Kor. 12:15) O ũndũ ũmwe na ũcio, athuri matiagĩrĩire kũũmĩrĩria ariũ a Ithe wao na ciugo tu, ĩndĩ maagĩrĩire nginya kũmekĩra hinya makĩonanagia atĩ nĩ marameciria biũ kuuma ngoro. (1 Kor. 14:3) Kũũmanĩrĩria mũndũ na ũrĩa ũngĩ no kũhutie kũheana ũtaaro, ĩndĩ athuri nĩ magĩrĩirũo kũrũmĩrĩra kĩonereria kĩrĩa kĩheanĩtwo thĩinĩ wa Bibilia kĩgiĩ kũheana ũtaaro na njĩra ya kũũmĩrĩria. Kĩonereria kĩega biũ ũndũ-inĩ ũcio nĩ kĩa Jesu thutha wa gũkua na kũriũka. Nĩ aaheanire ũtaaro kũrĩ ciũngano imwe iria ciarĩ Asia Nini, no ta rora wone ũrĩa eekire ũndũ ũcio. Mbere ya kũheana ũtaaro, aambire kũgathĩrĩria ciũngano cia Efeso, Perigamo, na Thuatira. (Kũg. 2:1-5, 12, 13, 18, 19) Nĩ wega athuri merute na kĩonereria gĩa Kristo rĩrĩa marabatara kũheana ũtaaro. w18.04 22 ¶8-9

Aciari, hatarĩ nganja nĩ mwĩkaga ũrĩa wothe mũngĩhota kũgitĩra ciana cianyu kuumana na mĩrimũ. Nĩ mwĩrutanagĩria kũiga mĩciĩ yanyu ĩrĩ mĩtheru na mũgate kĩndũ o gĩothe kĩngĩmũrwaria kana kĩrwarie ciana cianyu. O ũndũ ũmwe na ũcio, no mũbatare kũgitĩra ciana cianyu kuumana na thenema, tabarĩra cia TV, mĩthako ya kompiuta, na website iria ingĩtũma igĩe na mwĩcirĩrie wa Shaitani. Jehova nĩ amũheete wĩra wa gũteithia ciana cianyu igĩe na ũgima mwega wa kĩĩroho. (Thim. 1:8) Nĩ ũndũ ũcio mũtigetigagĩre kũigĩra ciana cianyu mawatho mehocetie harĩ ithimi cia Bibilia. Ciĩragei nĩ maũndũ marĩkũ cingĩĩrorera na nĩ maũndũ marĩkũ citangĩĩrorera na mũgaciteithia gũtaũkĩrũo kĩrĩa kĩratũma mũciĩre ũguo. (Mat. 5:37) O ũrĩa ciana cianyu irakũra, cimenyeragiei gũkũũrana maũndũ marĩa mega na marĩa moru kũringana na ithimi cia Jehova. (Ahib. 5:14) Na mũririkane atĩ, ciana cianyu nĩ irĩĩrutaga makĩria kuumana na maũndũ marĩa inyuĩ ene mũreka.—Gũcok. 6:6, 7; Rom. 2:21. w19.01 16 ¶8

Angĩkorũo ũrĩ mũndũ mwĩthĩ-rĩ, na githĩ to wĩigĩre muoroto wa gũthondeka ũrata na andũ akũrũ? No ũmorie magũtaarĩrie maũndũ marĩa meyoneire ũtungata-inĩ wao wa ihinda iraihu. Weka ũguo nĩ ũkwĩruta maũndũ maingĩ, na inyuothe nĩ mũgwĩkĩrũo ngoro o na makĩria gũthiĩ na mbere kũreka ũtheri wa ũhoro wa ma ũtherere andũ. Ningĩ ithuothe no twĩrutanĩrie gũtũmaga arĩa moka mĩcemanio maigue marĩ mũciĩ. Ũngĩheo mweke wa gũtongoria mũcemanio wa gũthiĩ kũhunjia, nĩ harĩ maũndũ maingĩ ũngĩka nĩguo ũteithĩrĩrie andũ arĩa akũrũ mahote kũhunjia. Hihi marĩ na gĩcigo gĩa kũhunjia kĩrĩa kĩmagĩrĩire? No ũgae mũndũ mũkũrũ na mũndũ mwĩthĩ wa kũmũteithĩrĩria maũndũ-inĩ matiganĩte. Ningĩ no ũteithĩrĩrie arĩa marĩ na mathĩna ma mwĩrĩ na arĩa maũndũ mao matangĩmetĩkĩria kũhingia maũndũ maingĩ. Gũkorũo ũgĩtaũkĩrũo nĩ mathĩna ma andũ na kũmeciria no gũteithie andũ arĩa ethĩ na arĩa akũrũ, arĩa matungatĩire Jehova ihinda iraihu o na arĩa mamũtungatĩire ihinda inini, mahunjie ũhoro ũrĩa mwega marĩ na kĩyo.—Alaw. 19:32. w18.06 23-24 ¶10-12

Tũtiagĩrĩirũo kũhũthia wĩyathi ũrĩa Jehova atũheete nĩ ũndũ wa gũtũkũũra kuumana na mehia na gĩkuũ. Nĩ ũndũ wa igongona rĩa Jesu, no tũtungatĩre Ngai tũrĩ na thamiri theru na tũkorũo na gĩkeno tũgĩka ũguo. (Thab. 40:8) Makĩria ma kuonania ngatho citũ nĩ twagĩrĩirũo kwĩmenyerera nĩguo tũtikahũthĩre wĩyathi witũ na njĩra ĩtagĩrĩire. Mũtũmwo Petero nĩ aaheanire mũkaana wĩgiĩ kũhũthĩra wĩyathi witũ kũruta ciĩgwatio nĩguo tũhingie merirĩria ma mĩĩrĩ itũ. Githĩ mũkaana ũcio ndũrakũririkania maũndũ marĩa maakorire Aisiraeli werũ-inĩ? No o na ithuĩ no tũcemanie na ũgwati ta ũcio mũno o na gũkĩra Aisiraeli. Shaitani na thĩ yake nĩ marĩ na indo ingĩtũgucĩrĩria rĩrĩa tũratua matua megiĩ kwĩhumba na kwĩgemia, irio na indo cia kũnyua, maũndũ ma gwĩkenia, na mangĩ maingĩ. Andũ a kũgathĩrĩria indo kaingĩ marehaga andũ maragucĩrĩria nĩguo matuonie indo nyingĩ twagĩrĩirũo gũkorũo nacio, no nĩ iria tũtarabatara. Nĩ ũndũ mũhũthũ mũno kũgũa mĩtego-inĩ ta ĩyo na tũhũthĩre wĩyathi witũ ũũru. w18.04 10 ¶7-8