Juni

Mwarimũ nĩ agĩrĩire kuonia mũrutwo atĩ nĩ amũrũmbũyagia. Ririkanaga atĩ, ica ikuhĩ ahota gũtuĩka mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ. Arutwo no maritũhĩrũo gũtigana na arata arĩa mararĩ nao na gwĩka mogarũrũku marĩa marabatarania nĩguo matungatĩre Jehova. Mwarimũ angĩteithia mũrutwo kũmenyana na andũ arĩa angĩ kĩũngano-inĩ, andũ acio no mamũteithie gũkũra kĩĩroho. Ningĩ ũndũ ũcio no ũmũteithie kũgĩa na arata gatagatĩ-inĩ ka andũ a Jehova, na andũ acio no mamũteithie kĩĩroho na rĩrĩa arĩ na mathĩna. Twagĩrĩirũo gũteithia arutwo othe a Bibilia meigue marĩ gĩcunjĩ kĩa bata gĩa kĩũngano. Mũrutwo wa Bibilia nĩ agĩrĩire kũgucĩrĩrio nĩ wendo wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Ũndũ ũcio no ũmũteithie gũtigana na arata arĩa ararĩ nao arĩa matangĩmũteithia kwenda Jehova. (Thim. 13:20) Kwoguo o na atigana na arata arĩa ararĩ nao mbere ĩyo, nĩ egũkorũo akĩmenya atĩ nĩ ekuona arata a ma ithondeka-inĩ rĩa Jehova.—Mar. 10:29, 30; 1 Pet. 4:4. w20.10 17 ¶10-11

No mũhaka tũkorũo tũrĩ arata a Jesu nĩguo tũkorũo na ũrata mwega hamwe na Jehova. Nĩkĩ? Ta wĩcirie maũndũ maya merĩ. Wa mbere, Jesu eerire arutwo ake ũũ: “Awa we mwene nĩ amwendete, tondũ nĩ mũkoretwo mũnyendete.” (Joh. 16:27) Ningĩ ooigire ũũ: “Gũtirĩ mũndũ ũũkaga kũrĩ Awa atagereire harĩ niĩ.” (Joh. 14:6) Kũgeria gũtuĩka mũrata wa Jehova ũtarĩ na ũrata wa hakuhĩ hamwe na Jesu, nĩ ta kũgeria kũingĩra nyũmba ũtagereire mũrango-inĩ. Jesu nĩ aahũthĩrire ngerekano ta ĩyo rĩrĩa ooigire atĩ we nĩ “mũrango wa ngʼondu.” (Joh. 10:7) Wa kerĩ, Jesu eegerekanirie biũ na Ithe. Eerire arutwo ake ũũ: “Mũndũ o wothe ũnyonete nĩ onete Awa o nake.” (Joh. 14:9) Kwoguo njĩra ĩmwe ya bata ĩngĩtũteithia kũmenya ũhoro wa Jehova nĩ kwĩruta ũhoro wĩgiĩ ũtũũro wa Jesu. O ũrĩa tũkwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jesu, noguo wendo witũ harĩ we ũgũkũra, na o ũrĩa ũrata witũ hamwe na Jesu ũgũkũra noguo tũkwenda Ithe o na makĩria. w20.04 21-22 ¶5-6

Hihi nĩ ũkoretwo na mũrimũ wa ihinda iraihu kana ũkorũo ndũhotaga gwĩtwara? Hihi nĩ ũrĩ mathĩna ma magũrũ kana ma maitho? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, hihi no ũhote gũtengʼera hamwe na andũ ethĩ na matarĩ na mathĩna ma mwĩrĩ? Hatarĩ nganja no ũhote! Andũ aingĩ akũrũ na marĩ na mĩrimũ nĩ maratengʼera njĩra-inĩ ya muoyo. Matingĩhota gwĩka ũguo na hinya wao ene. Handũ ha ũguo, mekagĩrũo hinya nĩ Jehova na njĩra ya gũthikĩrĩria mĩcemanio kũgerera thimũ kana Intaneti. Ningĩ nĩ manyitanagĩra wĩra-inĩ wa gũtua andũ arutwo na njĩra ya kũhunjĩria mandagĩtarĩ na andũ a famĩlĩ. Angĩkorũo ndũngĩhota gwĩka maũndũ mothe ũngĩenda ũtungata-inĩ wa Jehova, ndũgakue ngoro ũgĩciria atĩ ndũngĩhota gũtengʼera ihenya-inĩ rĩa muoyo. Jehova nĩ akwendete nĩ ũndũ wa wĩtĩkio waku na maũndũ marĩa ũhingĩtie. Rĩu nĩ ũrabatara hinya wake gũkĩra hĩndĩ ĩngĩ o yothe na ndarĩ hĩndĩ agaagũtiganĩria. (Thab. 9:10) Handũ ha ũguo, nĩ gũgũkuhĩrĩria egũgũkuhĩrĩria makĩria. w20.04 29 ¶16-17

Nĩ maũndũ marĩkũ ũngĩarĩrĩria na mũndũ wa ndini? Caria maũndũ marĩa mũngĩiguithanĩria. No akorũo etĩkĩtie kũrĩ Ngai ũmwe, na atĩ Jesu nĩ Mũhonokia wa andũ, na hihi nĩ etĩkĩtie atĩ tũratũũra matukũ ma ũũru marĩa marĩ hakuhĩ gũthira. Ũkĩhũthĩra maũndũ ta macio mũraiguithanĩria, hunjĩria mũndũ ndũmĩrĩri ya Bibilia na njĩra ĩkũmũgucĩrĩria. Ririkanaga atĩ andũ no makorũo matetĩkĩtie maũndũ mothe marutanagwo ndini-inĩ ciao. Kwoguo o na thutha wa kũmenya mũndũ nĩ wa ndini ĩrĩkũ, geria kũmenya we mwene etĩkĩtie maũndũ marĩkũ. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe mishonarĩ ooigire atĩ andũ amwe moigaga atĩ nĩ metĩkĩtie ũrutani wa Ũtatũ, ĩndĩ matiĩtĩkĩtie atĩ Ithe, Mũriũ, na roho mũtheru nĩ Ngai ũmwe. Aacokire akiuga: “Kũmenya ũndũ ũcio no gũgũteithie kuona maũndũ marĩa mũngĩiguithanĩria na mũndũ ũcio.” Kwoguo wĩrutanĩrie kũmenya wega maũndũ marĩa andũ metĩkĩtie. Weka ũguo, o ta mũtũmwo Paulo no ũtuĩke “maũndũ mothe harĩ andũ a mĩthemba yothe.”—1 Kor. 9:19-22. w20.04 10 ¶9-10

No tweterere mahinda marĩa maroka tũrĩ na ũmĩrĩru tondũ Danieli na Johana nĩ monanĩtie atĩ arĩa matungatagĩra Jehova na Jesu nĩ makaahonoka thĩna ũrĩa mũnene. Danieli onanĩtie atĩ andũ arĩa makaahonoka, nĩ arĩa marĩĩtwa mao magaakorũo ‘mandĩkĩtwo ibuku-inĩ.’ Tũngĩka atĩa nĩgetha marĩĩtwa maitũ mandĩkwo ibuku-inĩ rĩu? No mũhaka tuonanie wega biũ atĩ nĩ twĩtĩkĩtie Jesu, o we Gatũrũme ka Ngai. (Joh. 1:29) No mũhaka twĩyamũrĩre Ngai na tũbatithio. (1 Pet. 3:21) Ningĩ no mũhaka tuonanie atĩ nĩ tũnyitaga mbaru Ũthamaki wa Ngai, na njĩra ya gwĩka ũrĩa wothe tũngĩhota gũteithia arĩa angĩ mamenye ũhoro wĩgiĩ Jehova. Rĩrĩ nĩrĩo ihinda rĩa kwĩruta kwĩhoka Jehova makĩria na ithondeka rĩake rĩa ndungata njĩhokeku. Rĩrĩ nĩrĩo ihinda rĩa kũnyita mbaru Ũthamaki wa Ngai. Tũngĩka ũguo, nĩ tũkaahonokio rĩrĩa mũthamaki wa mwena wa rũgongo na mũthamaki wa mwena wa mũhuro makaaniinwo nĩ Ũthamaki wa Ngai. w20.05 16 ¶18-19

Adamu na Hawa nĩ maamenyaga rĩĩtwa rĩa Jehova, o hamwe na maũndũ mangĩ ma bata mamwĩgiĩ. Nĩ maamũĩ arĩ we Mũũmbi wao ũrĩa wamaheete muoyo, akamahe mũciĩ mũthaka ũrĩa warĩ Paradiso, na mũndũ mũkinyanĩru wa gũikarania nake. (Kĩam. 1:26-28; 2:18) No hihi nĩ maathiire na mbere kũhũthĩra meciria mao makinyanĩru gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ maũndũ macio mothe Jehova aamekĩire? Hihi nĩ maathiire na mbere kuonania wendo na ngatho harĩ Jehova? Macokio ma ciũria icio nĩ moonekire wega rĩrĩa maageririo nĩ thũ ya Ngai. Shaitani akĩhũthĩra nyoka kwaria, nĩ ooririe Hawa kĩũria gĩkĩ: “Atĩ Ngai ooigire mũtikanarĩe matunda ma mũtĩ o wothe wa mũgũnda ũyũ?” (Kĩam. 2:16, 17; 3:1) Kĩũria kĩu kĩarĩ na maheeni mehithanĩtie megiĩ Ngai, marĩa maathũkirie meciria ma Hawa. Ũrĩa Ngai ooigĩte nĩ atĩ nĩ mangĩarĩire maciaro ma mĩtĩ yothe ĩrĩa yarĩ kuo, o tiga maciaro ma mũtĩ ũmwe. (Kĩam. 2:9) Shaitani eendaga kũmonia atĩ Ngai ti mũtaana. No gũkorũo Hawa eeyũririe ũũ: ‘To gũkorũo nĩ harĩ kĩndũ kĩega Ngai aratũima?’ w20.06 3 ¶8-9

Ndungata imwe cia Jehova cianatuurithio nĩ Mũkristiano ũngĩ. Mũtũmwo Paulo ooigire atĩ rĩmwe no tũkorũo na “gĩtũmi gĩa gũteta nĩ ũndũ wa” mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ. O na no tũkorũo twĩkĩtwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto. Na tũngĩaga kwĩmenyerera, no tũige muku ngoro-inĩ citũ. Marakara mũthia-inĩ no matũme mũndũ atige kũnyitanĩra na andũ a Jehova. Mũrũ wa Ithe witũ wĩtagwo Pablo kuuma South America nĩ aatuĩrĩirũo ũrĩa gũtarĩ atĩ nĩ ekĩte ũũru, na ũndũ ũcio ũgĩtũma orũo nĩ mweke wa ũtungata kĩũngano-inĩ. Eekire atĩa? Pablo ooigire ũũ: “Nĩ ndaarakarire, na o kahora ngĩtiga kũnyitanĩra na kĩũngano.” Ningĩ thamiri ĩrĩ na ũcuke no ĩthumbũre mũndũ wanaga gwathĩkĩra watho wa Jehova mahinda mahĩtũku, na ũndũ ũcio ũtũme aigue ta Ngai atangĩmwenda. O na angĩkorũo nĩ eeririre na akĩonio tha, no kũhoteke aigue ta atagĩrĩire gũkorũo arĩ ndungata ya Ngai. Ũiguaga atĩa nĩ ũndũ wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa macemanagia na maũndũ ta macio magwetwo? w20.06 19 ¶6-7

Nĩ twagĩrĩirũo kũmenya nĩ maũndũ marĩkũ mangĩtũingĩria ũgwati-inĩ, na tuoe makinya ma gwĩthema ũgwati ũcio. (Ahib. 5:14) Kwa ngerekano, nĩ twagĩrĩirũo gũthuura maũndũ ma gwĩkenia na ũũgĩ. Ibindi cia TV na thenema kaingĩ nĩ cionanagia maũndũ ma ũũra thoni. Maũndũ macio matikenagia Ngai, na hatarĩ nganja no matũingĩrie ũgwati-inĩ. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ twagĩrĩirũo gwĩthema maũndũ ma gwĩkenia marĩa mangĩtũma tũthiĩ tũnyihĩtie wendo witũ harĩ Ngai. (Ef. 5:5, 6) Ningĩ nĩ twagĩrĩirũo gũtaũkĩrũo nĩ ũgwati wa ndeto cia maheeni iria itheremagio nĩ aregenyũki, makĩenda gũtũma tũgĩe na nganja igũrũ rĩgiĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ na ithondeka rĩa Jehova. (1 Tim. 4:1, 7; 2 Tim. 2:16) Ũhoro ta ũcio wa maheeni no ũthũkie wĩtĩkio witũ. Tũtiagĩrĩirũo gwĩtĩkia maũndũ ta macio. Nĩkĩ? Tondũ ndeto ta icio itheremagio nĩ “andũ arĩa mathũkĩtio meciria na matarĩ na ũhoro ũrĩa wa ma.” Muoroto wao ũkoragwo ũrĩ kwambĩrĩria “ngarari na ngucanio.” (1 Tim. 6:4, 5) Mendaga twĩtĩkie ndeto ciao cia njukũ na tũkorũo na mawoni matagĩrĩire kwerekera ariũ a Ithe witũ. w20.09 29 ¶13, 15

Mũthuri na mũtumia magĩrĩirũo kũrũmbũyania na njĩra ya wendo na gĩtĩo. (Ef. 5:33) Bibilia ĩrutanaga atĩ twagĩrĩirũo gwĩciria mũno ũhoro wa kũheana handũ ha kwamũkĩra. (Atũm. 20:35) Nĩ ngumo ĩrĩkũ ĩngĩteithia arĩa mahikanĩtie kuonania wendo na gĩtĩo? Nĩ wĩnyihia. Wĩnyihia nĩ ũteithĩtie Akristiano aingĩ arĩa marĩ kĩhiko-inĩ gũkorũo na gĩkeno. Kwa ngerekano, mũthuri ũmwe wĩtagwo Steven ooigire: “Mũngĩkorũo mwĩ kĩndũ kĩmwe, nĩ mũrĩhotaga kũnyitanĩra, makĩria rĩrĩa mwakorũo na mathĩna. Handũ ha kwĩyũria ‘nĩ ũndũ ũrĩkũ mwega harĩ niĩ?’ ũrĩĩyũragia ‘nĩ ũndũ ũrĩkũ mwega harĩ ithuĩ?’” Mũtumia wake Stephanie akoragwo na mawoni o ta macio. Ooigire ũũ: “Gũtirĩ mũndũ ũngĩenda gũikarania na mũndũ mataraiguithania nake. Rĩrĩa twaga kũiguithania, tũgeragia gũcaria nĩ kĩĩ kĩratũma twage kũiguithania. Tũgacoka tũkahoya, tũgeka ũthuthuria, na tũkarĩrĩria ũndũ ũcio. Tũrũaga na thĩna ũcio handũ ha kũrũa ithuĩ ene.” Athuri na atumia arĩa marĩ kĩhiko-inĩ nĩ magunĩkaga mũno rĩrĩa maga gwĩciria ũhoro wao ene gũkĩra ũrĩa kwagĩrĩire. w20.07 3-4 ¶5-6

Ndũkehokage hinya waku wee mwene kana ũhoti waku ũgĩtungatĩra Jehova. Mũtũmwo Paulo aarĩ mũthomu na aathomithĩtio nĩ Gamalieli, ũmwe wa atongoria a Ayahudi arĩa maahetwo gĩtĩo mũno matukũ-inĩ macio. (Atũm. 5:34; 22:3) Ningĩ kũrĩ hĩndĩ Paulo aarĩ na ũgucania mũnene gatagatĩ-inĩ ka Ayahudi. (Atũm. 26:4) No Paulo ndeĩhokaga we mwene. Paulo nĩ aatiganĩirie maũndũ marĩa mangĩatũmire andũ mamuone arĩ na hinya. (Afil. 3:8) Paulo nĩ aacemanirie na moritũ maingĩ thutha wa gũtuĩka mũrũmĩrĩri wa Kristo. Nĩ aathũirũo nĩ andũ a rũrĩrĩ rwake mwene. (Atũm. 23:12-14) Ningĩ nĩ aahũũrirũo na agĩikio njera nĩ Aroma, o na arĩ na ũraiya wa Roma. (Atũm. 16:19-24, 37) Makĩria ma ũguo, Paulo nĩ aamenyaga atĩ ndaarĩ mũkinyanĩru na ndwarĩ ũndũ mũhũthũ harĩ we gwĩka maũndũ marĩa magĩrĩire. (Rom. 7:21-25) No handũ ha gwĩtĩkĩria akararia ake kana mawathe make matũme orũo nĩ hinya, Paulo nĩ ‘aakenagĩra kwaga hinya.’ Nĩkĩ? Tondũ rĩrĩa aaiguaga atarĩ na hinya, nĩ eeyonagĩra hinya wa Ngai ũkĩruta wĩra ũtũũro-inĩ wake.—2 Kor. 4:7; 12:10. w20.07 16 ¶7-8

Nĩ tũrabatara gwĩkĩrĩra mũno ũhoro wĩgiĩ kũhunjia ũhoro wa Ũthamaki mahinda-inĩ maya. Jesu ooigire atĩ arũmĩrĩri ake nĩ mangĩathiire na mbere kũhunjia thutha wake gũkua na atĩ mangĩahunjirie na gĩkĩro kĩnene kũmũkĩra. Thutha wake kũriũka, Jesu nĩ aaringire kĩama na arutwo amwe ake makĩnyita thamaki nyingĩ mũno. Kũgerera ũndũ ũcio, Jesu nĩ aamateithirie kũmenya atĩ wĩra wa gũtua andũ arutwo nĩguo wa bata gũkĩra wĩra ũngĩ o wothe. (Joh. 21:15-17) Kahinda kanini Jesu atanambata igũrũ nĩ eerire arutwo ake atĩ wĩra ũrĩa aambĩrĩirie wa kũhunjia nĩ ũngĩatheremire nginya icigo ingĩ nja wa Isiraeli. (Atũm. 1:6-8) Mĩaka mĩingĩ thutha ũcio, Jesu nĩ oonirie mũtũmwo Johana kũgerera kĩoneki maũndũ marĩa mangĩgeekĩka “mũthenya wa Mwathani.” Ũndũ ũmwe Johana oonire, nĩ kĩoneki kĩa magegania kĩgiĩ mũraika warĩ na “ũhoro mwega wa tene na tene” kũrĩ “ndũrĩrĩ ciothe na mĩhĩrĩga na thiomi na ikundi cia andũ.” (Kũg. 1:10; 14:6) Nĩ ũndũ ũcio, wendi wa Jehova mahinda-inĩ maya nĩ atĩ tũhunjie ũhoro ũrĩa mwega nginya rĩrĩa wĩra ũcio ũkaarĩka. w20.09 9 ¶5

Nĩ kwarĩ na maũndũ mangĩ maritũ famĩlĩ ya Iburahimu yahiũranagia namo. Sara mũtumia wake ndaarĩ na ũhoti wa kũgĩa ciana. Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ ũndũ ũcio nĩ wamoragaga ngoro mũno. Thutha-inĩ, Sara nĩ aaneanire Hagari ndungata yake ya mũirĩtu kũrĩ Iburahimu nĩguo amaciarĩre ciana. No rĩrĩa Hagari aagĩire nda ya Ishumaeli, akĩambĩrĩria kũnyarara Sara. Ũndũ ũcio warehire thĩna nginya Sara akĩingata Hagari. (Kĩam. 16:1-6) Mũthia-inĩ, Sara nĩ aagĩire nda, na agĩciarĩra Iburahimu mwana wa kahĩĩ ũrĩa wetirũo Isaaka. Iburahimu nĩ eendete ariũ acio ake erĩ, Ishumaeli na Isaaka. No Iburahimu nĩ aaingatire Ishumaeli na Hagari tondũ Ishumaeli nĩ aanyũrũragia Isaaka. (Kĩam. 21:9-14) Mĩaka mĩingĩ thutha ũcio, Jehova nĩ eerire Iburahimu arute Isaaka arĩ ta igongona. (Kĩam. 22:1, 2; Ahib. 11:17-19) Maita macio merĩ, Iburahimu nĩ eehokire atĩ Jehova nĩ angĩahingirie ciĩranĩro ciake ciĩgiĩ ariũ acio ake erĩ. w20.08 4 ¶9-10

Ta hũũra mbica gĩkeno kĩrĩa arĩa makaariũkio magaakorũo nakĩo makĩĩyaũra ũmũndũ ũrĩa wa tene na matũũre kũringana na ithimi cia Ngai cia ũthingu. Andũ arĩa makeyaũra ũmũndũ ũcio wa tene, magaatũũra tene na tene thĩinĩ wa paradiso. No arĩa makaaremera Ngai na maage kũgarũrũka matigetĩkĩrio gũthũkia thayũ ũrĩa ũgaakorũo kuo paradiso. (Isa. 65:20; Joh. 5:28, 29) Rungu rwa Ũthamaki wa Ngai, andũ othe nĩ makeyonera ũũma wa ciugo iria irĩ thĩinĩ wa Thimo 10:22 iria ciugaga: “Kĩrathimo kĩa Jehova nĩkĩo gĩtongagia mũndũ, na ndarĩ ruo onganagĩrĩria nakĩo.” Nĩ ũndũ wa gũteithio nĩ roho wa Jehova, andũ a Ngai magaathiĩ makũrĩtie ngumo o ta cia Kristo na o kahora kahora matuĩke akinyanĩru. (Joh. 13:15-17; Ef. 4:23) Na o mũthenya, mĩĩrĩ yao ĩgaathiĩ ĩgĩĩte hinya na matuĩke andũ ega. Na githĩ ũtũũro ndũgaakorũo ũrĩ na gĩkeno mũno hĩndĩ ĩyo!—Ayub. 33:25. w20.08 17 ¶11-12

Nĩ twagĩrĩirũo kũririkanaga atĩ, aarĩ na ariũ a Ithe witũ amwe nĩo matuĩte itua rĩa kwaga kũingĩra kĩhiko-inĩ. Angĩ nao nĩ mendaga kũhika kana kũhikania no matirĩ mona mũndũ maganĩrĩirũo. Angĩ nao no gũkorũo nĩ gũkuĩrũo maakuĩrĩirũo nĩ endwa ao. O ũrĩa kũngĩkorũo kũrĩ, hihi nĩ kwagĩrĩire andũ thĩinĩ wa kĩũngano kũũria Akristiano arĩa matarĩ thĩinĩ wa kĩhiko kĩrĩa gĩtũmaga mage kũhika kana kũhikania? Kana kũmeera atĩ nĩ mekũmethera mũndũ? Angĩkorũo mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ ndatwĩrĩte twĩke ũguo-rĩ, ũgwĩciria angĩigua atĩa tũngĩmwĩra nĩ tũkũmũteithia gwetha mũndũ wa kũhikania nake? (1 Tim. 5:13) Aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa matarĩ kĩhiko-inĩ, nĩ makenaga rĩrĩa twamona marĩ a bata nĩ ũndũ wa ngumo ciao njega handũ ha kũrora atĩ matirĩ kĩhiko-inĩ. Handũ ha kuona ta marabatara kũiguĩrũo tha, twagĩrĩirũo kũmona marĩ a bata nĩ ũndũ wa gũkorũo marĩ ehokeku. Tũngĩka ũguo, aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa matarĩ kĩhiko-inĩ matirĩiguaga ta tũrameera: “Niĩ ndirakũbatara.” (1 Kor. 12:21) Handũ ha ũguo, nĩ marĩonaga atĩ nĩ tũmaheete gĩtĩo na nĩ tũkenaga nĩ itemi rĩrĩa makoragwo narĩo thĩinĩ wa kĩũngano. w20.08 29 ¶10, 14

Thutha ũcio Jesu nĩ ooimĩrĩire mũtũmwo Paulo we mwene. (1 Kor. 15:8) Paulo (Saulu) aarĩ njĩra erekeire Dameski rĩrĩa aaiguire mũgambo wa Jesu thutha wa kũriũkio na akĩmuona na njĩra ya kĩoneki arĩ kũrĩa igũrũ arĩ na riri. (Atũm. 9:3-5) Ũndũ ũcio Paulo eeyoneire, nĩ ũndũ ũngĩ woonanirie na ma biũ atĩ Jesu nĩ aariũkĩtio. (Atũm. 26:12-15) Andũ amwe nĩ mangĩetĩkirie ũira wa Paulo tondũ mbere ya Jesu kũmuumĩrĩra nĩ aanyariraga Akristiano. Thutha wa Paulo gwĩtĩkia biũ atĩ Jesu nĩ ariũkĩtio, nĩ eerutanĩirie mũno gũteithia andũ arĩa angĩ metĩkie ũhoro ũcio. Nĩ aahũũrirũo, akĩohwo njera, na agĩthũkĩrũo nĩ meri hĩndĩ ĩyo aahunjagĩria andũ atĩ Jesu nĩ aakuĩte na rĩu aarĩ muoyo rĩngĩ. (1 Kor. 15:9-11; 2 Kor. 11:23-27) Paulo nĩ eetĩkĩtie biũ atĩ Jesu nĩ aariũkĩtio ũũ atĩ nĩ eehaarĩirie gũkua nĩguo ahunjie ũhoro ũcio. Na githĩ ũira ũcio wa Akristiano a karine ya mbere ndũratũteithia gwĩtĩkia atĩ Jesu nĩ aariũkirio? Na ningĩ ũira ũcio nĩ ũrekĩra hinya kĩĩrĩgĩrĩro gitũ gĩa kũriũka. w20.12 3 ¶8-10

No twĩyũrie ũũ: ‘Hihi nĩ thiaga mĩcemanio ya kĩũngano itegũtĩrĩria?’ Rĩrĩa twathiĩ mĩcemanio-inĩ, nĩ twĩkagĩrũo hinya gũthiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova, na tũgekĩrana ngoro na aarĩ na ariũ a Ithe witũ. (Mat. 11:28) Ningĩ no twĩyũrie ũũ: ‘Hihi nĩ ngoragwo na mũtaratara mwega wa kwĩruta Bibilia?’ Angĩkorũo ũkoragwo thĩinĩ wa famĩlĩ-rĩ, hihi nĩ ũbangaga mahinda o kiumia nĩ ũndũ wa ũthathaiya wa famĩlĩ? Kana angĩkorũo ũikaraga ũrĩ wiki-rĩ, hihi nĩ wethaga mahinda ma kwĩruta ta ũrĩa ũngĩka angĩkorũo ũrĩ thĩinĩ wa famĩlĩ? Ningĩ-rĩ, nĩ ũnyitanagĩra o ũrĩa wothe ũngĩhota wĩra-inĩ wa kũhunjia na gũtua andũ arutwo? Twagĩrĩirũo kwĩyũria ciũria icio nĩkĩ? Bibilia ĩtwĩraga atĩ Jehova nĩ athuthuragia meciria na ngoro citũ, kwoguo o na ithuĩ nĩ twagĩrĩirũo gwĩka ũguo. (1 Maũ. 28:9) Tũngĩona atĩ nĩ tũrabatara gwĩka mogarũrũku harĩ mĩoroto, mwerekera, kana mwĩcirĩrie witũ, nĩ twagĩrĩirũo kũhoya Jehova atũteithie gwĩka mogarũrũku macio. Rĩrĩ nĩrĩo ihinda rĩa kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa magerio marĩa marĩ mbere. w20.09 19 ¶19-20

Jesu nĩ aahũthĩrire ngerekano gũtaarĩria ũrĩa mũndũ agĩrĩirũo gwĩka nĩguo atuĩke mũrutwo wake. Nĩ aaririe ũhoro wĩgiĩ mũndũ ũrenda gwaka nyũmba ndaya na igũrũ, na mũthamaki ũrenda gũthiĩ mbaara-inĩ. Jesu ooigire atĩ mũndũ ũcio ũrenda gwaka no mũhaka ‘ambe aikare thĩ atare kĩrĩa arabatara’ nĩguo ahote kũrĩkia nyũmba ĩyo, nake mũthamaki ũcio no mũhaka ‘ambe acokanie ndundu na andũ ake’ nĩguo one kana thigari ciake nĩ ikũhota kũhingia ũndũ ũrĩa arenda ihingie. (Luk. 14:27-32) O ũndũ ũmwe na ũcio, Jesu nĩ aamenyaga atĩ mũndũ ũrĩa ũrenda gũtuĩka mũrutwo wake no mũhaka ambe athuthurie wega amenye ũrĩa arabatara gwĩka nĩguo ahote kũmũrũmĩrĩra. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ twagĩrĩirũo kuonia arutwo aitũ bata wa kwĩrutaga Bibilia o kiumia. Nĩ wagĩrĩirũo kũhaarĩria wega gĩcunjĩ kĩrĩa mũgũthoma na o mũrutwo. Ũgĩciria ũhoro wĩgiĩ mũrutwo waku, wĩcũranie kabere ũrĩa ũkũmũtaarĩria ũhoro ũcio na njĩra hũthũ ĩranyitĩka wega nĩguo ũmũteithie gũtaũkĩrũo na njĩra hũthũ na kũhũthĩra maũndũ macio.—Neh. 8:8; Thim. 15:28a. w20.10 7 ¶5; 8 ¶7

Kũringana na watho wa Jesu, twagĩrĩirũo kũruta andũ maũndũ marĩa athanĩte. No nĩ harĩ ũndũ ũngĩ wa bata twagĩrĩirũo kũririkana. Jesu ndooigire: ‘Mũkĩmarutaga maũndũ marĩa mothe ndĩmwathĩte.’ No ooigire: “Mũkĩmarutaga kũrũmia maũndũ marĩa mothe ndĩmwathĩte.” No tũrũmĩrĩre ũtaaro ũcio wa Jesu, na njĩra ya kuonereria arutwo aitũ a Bibilia ũrĩa mangĩhũthĩra maũndũ marĩa tũramaruta. (Atũm. 8:31) “Kũrũmia” watho nĩ kũwathĩkĩra. Rĩrĩa tũreruta na andũ Bibilia, nĩ tũmarutaga maũndũ marĩa Ngai endaga twĩke. No nĩ tũrabatara gwĩka ũndũ ũngĩ makĩria. Nĩ twagĩrĩirũo kũruta arutwo aitũ a Bibilia kũhũthĩra maũndũ marĩa mareruta ũtũũro-inĩ wao. (Joh. 14:15; 1 Joh. 2:3) No tuonie arutwo ũrĩa mangĩhũthĩra motaaro ma Bibilia marĩ cukuru, wĩra-inĩ, kana maũndũ-inĩ ma gwĩkenia kũgerera kĩonereria gitũ. Tũkĩhoya hamwe na arutwo aitũ, no tũhoe Jehova tũmũũrie amatongorie na roho wake mũtheru.—Joh. 16:13. w20.11 2-3 ¶3-5

Arutwo a Jesu nĩ maacemanirie na moritũ. Kwa ngerekano, gũtiarĩ na kobĩ nyingĩ cia Maandĩko hĩndĩ ĩyo. Gũtiarĩ na mabuku mangĩamateithirie gũtaũkĩrũo nĩ Bibilia ta ũrĩa kũrĩ ũmũthĩ. Ningĩ arutwo acio nĩ maabataraga kũhunjĩria andũ arĩa maaragia thiomi nyingĩ itiganĩte. O na magĩcemanagia na moritũ macio mothe, arutwo acio maarĩ kĩyo, nĩ maahotire kũhingia ũndũ ũngĩonekire ta ũtangĩhoteka, tondũ kwa ihinda rĩa mĩaka ta mĩrongo ĩtatũ nĩ maahotire kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega “kũrĩ ũũmbi wothe mũhuro wa riũa.” (Kol. 1:6, 23) Matukũ-inĩ maya, Jehova no arathiĩ na mbere gũtongoria andũ ake na kũmahe hinya. Njĩra ĩrĩa nene amatongoragia nayo nĩ kũgerera Kiugo gĩake kĩrĩa gĩtongoretio nĩ roho. Thĩinĩ wa Kiugo gĩake, nĩ tũthomaga ũhoro wĩgiĩ ũtungata wa Jesu na watho ũrĩa aaheire arũmĩrĩri ake wa gũthiĩ na mbere kũruta wĩra ũrĩa aambĩrĩirie. (Mat. 28:19, 20) Jehova ndarĩ mũthutũkanio; aarathĩte atĩ ũhoro ũrĩa mwega nĩ ũngĩkaahunjio kũrĩ “ndũrĩrĩ ciothe na mĩhĩrĩga na thiomi na ikundi cia andũ.” (Kũg. 14:6, 7) Endaga ndũmĩrĩri ya Ũthamaki ĩkinyĩre andũ othe. w20.10 21 ¶6-8

Mũthamaki Daudi nĩ eendete “watho wa Jehova.” (Thab. 1:1-3) Daudi nĩ aamenyaga atĩ Jehova nĩ ahonokagia andũ arĩa menyihagia na ndakenagio nĩ arĩa marĩ mwĩtĩo. Kwoguo Daudi nĩ eetĩkagĩria watho wa Ngai ũgarũre mwĩcirĩrie wake. Aandĩkire ũũ: “Nĩ ngũgooca Jehova, o we ũũheete ũtaaro. O na ũtukũ, methugunda makwa ma thĩinĩ biũ nĩ manũngaga.” (Thab. 16:7) Tũngĩkorũo tũrĩ enyihia, nĩ tũrĩtĩkagĩria Kiugo kĩa Ngai gĩgatũteithia kũrũnga mwĩcirĩrie mũũru tũngĩkorũo naguo, nĩguo tũtigeke ũndũ ũtagĩrĩire. Kiugo kĩa Ngai kĩrĩkoragwo gĩtariĩ ta mũgambo ũratwĩra: ‘Ĩno nĩyo njĩra. Gera thĩinĩ wayo.’ Nĩ kĩrĩtũkaanagia hĩndĩ ĩrĩa twambĩrĩria gwĩka ũndũ ũtarĩ mwega. (Isa. 30:21) Nĩ tũrĩgunĩkaga na njĩra nyingĩ twathikĩrĩria Jehova. (Isa. 48:17) Kwa ngerekano, tũtirĩbataraga kũrũngwo nĩ mũndũ ũngĩ, na kwoguo tũgethema gĩconoko kĩrĩa kiumanaga na ũndũ ũcio. Ningĩ nĩ tũrĩkuhagĩrĩria Jehova makĩria, tondũ nĩ tũrĩmenyaga atĩ aratũrũmbũiya o ta ũrĩa ithe angĩrũmbũiya mwana wake.—Ahib. 12:7. w20.11 20 ¶6-7

Andũ amwe thĩinĩ wa Korintho nĩ maagĩte na mwĩcirĩrie ta ũcio. (1 Kor. 15:12) Angĩ nao no gũkorũo meeciragia atĩ ũhoro wa kũriũka ti ũhoro wa ma, no nĩ ngerekano ya kuonania atĩ rĩrĩa mũndũ eekaga mehia aarĩ “mũkuũ” no thutha wa gũtuĩka Mũkristiano “akĩriũkio.” Gũtekũmakania kĩrĩa gĩatũmaga mage gwĩtĩkia ũrutani wa kũriũkio, ũũma nĩ atĩ wĩtĩkio wao warĩ wa tũhũ. Korũo Ngai ndaariũkirie Jesu, nĩ kuonania atĩ ũkũũri ndwarĩhirũo, na kwoguo andũ othe matioheirũo mehia mao. Nĩ ũndũ ũcio, arĩa maareganaga na ũrutani wa kũriũkio matiarĩ na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa ma. (1 Kor. 15:13-19; Ahib. 9:12, 14) Mũtũmwo Paulo aarĩ mũira atĩ Kristo nĩ “[aariũkĩtio] kuuma kũrĩ arĩa akuũ.” Kũriũkio kwa Jesu kwarĩ kwega gũkĩra arĩa maariũkĩtio mbere yake tondũ acio nĩ maacokire magĩkua rĩngĩ. Paulo ooigire atĩ Jesu aarĩ “maciaro ma mbere harĩ arĩa makomete gĩkuũ-inĩ.” Jesu nĩwe warĩ mũndũ wa mbere kũriũkio arĩ kĩũmbe kĩa roho, na nĩwe warĩ mũndũ wa mbere kũriũkio na akambata igũrũ.—1 Kor. 15:20; Atũm. 26:23; 1 Pet. 3:18, 22. w20.12 5 ¶11-12

Karine-inĩ ya mbere, ariũ a Ithe witũ arĩa maatungataga kĩama-inĩ kĩrĩa gĩatongoragia kĩrĩa gĩakoragwo Jerusalemu, nĩ maarutithanagia wĩra na ũrũmwe nĩguo gũkorũo na mĩbango mĩega na thayũ gatagatĩ-inĩ ka andũ a Ngai. (Atũm. 2:42) Kwa ngerekano, rĩrĩa kwoimĩrire ũhoro wĩgiĩ kũrua kĩndũ mwaka wa 49 M.M., kĩama kĩu nĩ kĩaarĩrĩirie ũndũ ũcio gĩgĩtongorio nĩ roho mũtheru. Korũo kĩũngano gĩtiaiguithanĩirie ũndũ-inĩ ũcio, wĩra wa kũhunjia ndũngĩathiire na mbere. O na gũtuĩka atũmwo na athuri arĩa maatongoragia maarĩ Ayahudi, matietĩkĩrire gũtongorio nĩ ũndũire wa Kĩyahudi kana andũ arĩa maarutanaga ũndũire ũcio. Handũ ha ũguo, meehokire ũtongoria wa Kiugo kĩa Ngai na roho mũtheru. (Atũm. 15:1, 2, 5-20, 28) Moimĩrĩro maarĩ marĩkũ? Jehova nĩ aarathimire itua rĩao gũkĩgĩa thayũ na ũrũmwe, na wĩra wa kũhunjia ũgĩthiĩ na mbere. (Atũm. 15:30, 31; 16:5) Matukũ-inĩ maya, ithondeka rĩa Jehova nĩ rĩteithĩtie andũ ake gũtũũra marĩ na mũbango mwega na thayũ. w20.10 22-23 ¶11-12

No twage kũheo mweke mũna wa ũtungata nĩ ũndũ wa mĩaka ĩrĩa tũrĩ nayo, ũgima witũ wa mwĩrĩ, kana itũmi ingĩ. Hĩndĩ ta ĩyo no twĩrute kuuma kũrĩ kĩonereria kĩa Mũthamaki Daudi. Rĩrĩa eerirũo atĩ tiwe Ngai aathuurĩte gwaka hekarũ, o na gũtuĩka nĩ eeriragĩria mũno kũruta wĩra ũcio, nĩ aanyitire mbaru biũ mũndũ ũrĩa Ngai aathuurĩte arute wĩra ũcio. O na nĩ aaheanire indo nyingĩ cia kũruta wĩra ũcio. Na githĩ kĩu ti kĩonereria kĩega mũno tũngĩĩgerekania nakĩo? (2 Sam. 7:12, 13; 1 Maũ. 29:3-5) Mũrũ wa Ithe witũ wĩtagwo Hugues kuuma Faranja, nĩ aatigire gũtungata arĩ mũthuri wa kĩũngano nĩ ũndũ wa mathĩna ma mwĩrĩ na o na ndangĩahotire kũruta tũmawĩra tũnini gwake mũciĩ. Aandĩkire ũũ: “Kĩambĩrĩria-inĩ, ndaiguaga itarĩ kĩene na nguĩte ngoro mũno. No thutha wa ihinda nĩ ndonire arĩ wega gwĩtĩkĩra ũrĩa maũndũ makwa mahaana, na ngĩambĩrĩria gũkenera gũtungatĩra Jehova o na itekũhota kũhingia maũndũ maingĩ. Nduĩte itua rĩa gũthiĩ na mbere o ta Gideoni na arũme ake magana matatũ arĩa maathiire na mbere kũrũa o na marĩ anogu.”—Atiir. 8:4. w20.12 25 ¶14-15

Thĩinĩ wa ibuku rĩa Injiri rĩrĩa mũtũmwo Johana aandĩkire ũhoro wĩgiĩ Jesu, nĩ arĩtie ũhoro wĩgiĩ wendo maita maingĩ gũkĩra andĩki acio angĩ atatũ a Injiri maturanĩirũo. Mabuku marĩa aandĩkire atongoretio nĩ roho, nĩ matũrutaga atĩ maũndũ marĩa mothe tũreka, magĩrĩire gũkorũo matongoretio nĩ wendo. (1 Joh. 4:10, 11) O na kũrĩ ũguo, Johana nĩ ooire ihinda iraihu agĩkeruta ũndũ ũcio. Rĩrĩa Johana aarĩ mũndũ mwĩthĩ, ti hĩndĩ ciothe oonanagia wendo. Kwa ngerekano, nĩ kũrĩ hĩndĩ ĩmwe Jesu na arutwo ake maathiaga Jerusalemu magereire Samaria. Andũ thĩinĩ wa gĩcagi kĩmwe gĩa Samaria makĩrega kũmanyita ũgeni. Johana marĩ na mũrũ wa nyina Jakubu, mooririe Jesu kana no metie mwaki kuuma na igũrũ ũniine andũ othe a gĩcagi kĩu. (Luk. 9:52-56) Hĩndĩ ĩngĩ narĩo, Johana marĩ na Jakubu mũrũ wa nyina, no kũhoteke nĩo meerire mami wao akamahoere tũturũa kũrĩ Jesu Ũthamaki-inĩ wake. Hĩndĩ ĩrĩa atũmwo acio angĩ maamenyire ũrĩa Jakubu na Johana meekĩte, nĩ maarakarire. (Mat. 20:20, 21, 24) Ĩndĩ o na Johana ekĩte mahĩtia macio mothe, Jesu no aamwendete.—Joh. 21:7. w21.01 8-9 ¶3-4

Matua marĩa Jehova atuaga makoragwo marĩ ma kũguna andũ arĩa angĩ. Kwa ngerekano, aatũmbire tondũ nĩ eendaga o na ithuĩ tũkenere ũtũũro, no ti nĩgetha egune. Gũtirĩ mũndũ wamũtindĩkĩrĩirie arute Mũrũ wake nĩ ũndũ wa mehia maitũ. Eekire ũguo eyendeire nĩgetha tũgunĩke. O na Jesu aatuaga matua marĩa mekũguna andũ arĩa angĩ. Kwa ngerekano, hĩndĩ ĩmwe nĩ eeimire akĩaga kũhurũka, nĩguo arute kĩrĩndĩ ũhoro mwega. (Mar. 6:31-34) Mũthuri mwega nĩ amenyaga atĩ ũndũ ũmwe mũritũ ehokeirũo nĩ gũtua matua mega megiĩ famĩlĩ yake, na nĩ oyaga na ũritũ ũndũ ũcio ehokeirũo. Nĩ erutanagĩria kwaga gũtua matua matarĩ na mũthingi mwega, kana kũringana na ũrĩa araigua. Handũ ha ũguo, arekaga Jehova amũteithie gũtua matua mega. (Thim. 2:6, 7) Na njĩra ĩyo, nĩ onanagia atĩ areka maũndũ ma kũguna andũ arĩa angĩ, no ti ma kwĩguna we mwene. (Afil. 2:4) Mũthuri angĩĩrutanĩria kũrũmĩrĩra kĩonereria kĩrĩa kĩigĩtwo nĩ Jehova na Jesu, arĩkoragwo arĩ mũtwe mwega wa famĩlĩ. w21.02 7 ¶19-21

Kuuma arĩ o mũnini, Mũthamaki Asa aarĩ mũndũ mwĩnyihia na ũrĩ ũmĩrĩru. Kwa ngerekano, rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki thutha wa ithe Abija gũkua, nĩ aambĩrĩirie kũniina ũhoi wa mĩhianano bũrũri-inĩ. Ningĩ “akĩra andũ a Juda macarie Jehova Ngai wa maithe mao ma tene na marũmĩrĩre Watho na rĩathani.” (2 Maũ. 14:1-7) Na rĩrĩa mbũtũ ya thigari 1,000,000 ya Ethiopia ĩtongoretio nĩ Zera yatharĩkĩire Juda, Asa aacaririe ũteithio kũrĩ Jehova akĩmwĩra ũũ: “Atĩrĩrĩ wee Jehova, gũtiramakania kana andũ arĩa ũrateithia nĩ aingĩ kana matirĩ na hinya. Tũteithie wee Jehova Ngai witũ, nĩ gũkorũo nĩwe twĩhokete.” Ciugo icio njega ironania atĩ Asa nĩ eehokete biũ ũhoti wa Jehova wa kũmũhonokia we o hamwe na andũ ake. Asa eehokire Ithe witũ wa igũrũ, na “Jehova akĩhoota Aethiopia acio.” (2 Maũ. 14:8-12) Hatarĩ nganja, ndwarĩ ũndũ mũhũthũ harĩ Asa kũngʼethanĩra na mbũtũ ya thigari 1,000,000, no nĩ aatooririe tondũ nĩ eehokire Jehova. w21.03 5 ¶12-13

Bibilia nĩ yaragia igũrũ rĩgiĩ andũ mataarĩ akinyanĩru arĩa moonanirie wendo muororo. Ta wĩcirie ũhoro wĩgiĩ Jonathani na Daudi. Bibilia yugaga ũũ: “Jonathani na Daudi makĩendana na makĩgĩa ũrata wa hakuhĩ mũno, na Jonathani akĩambĩrĩria kũmwenda o ta ũrĩa eeyendete we mwene.” (1 Sam. 18:1) Jehova nĩ aathuurĩte Daudi atuĩke mũthamaki thutha wa Saulu. Ũndũ ũcio nĩ watũmire Saulu aiguĩre Daudi ũiru, nginya akĩgeria kũmũũraga. No Jonathani mũrũ wa Saulu ndaanyitanĩire na ithe harĩ kũgeria kũũraga Daudi. Jonathani na Daudi nĩ meehĩtire gũtũũria ũrata wao na gũteithanagia hingo ciothe. (1 Sam. 20:42) Wendo muororo ũrĩa warĩ gatagatĩ ka Jonathani na Daudi warĩ wa mwanya tondũ kwarĩ na maũndũ maingĩ mangĩagirĩrĩirie makorũo marĩ arata. Kwa ngerekano, Jonathani aarĩ mũkũrũ gũkĩra Daudi na mĩaka ta 30. Jonathani nĩ angĩoigire atĩ Daudi aarĩ mũnyinyi na ndaarĩ na ũmenyeru, na kwoguo ndangĩatuĩkire mũrata wake. No handũ ha Jonathani gwĩciria ũguo, nĩ aaheete Daudi gĩtĩo kĩnene. w21.01 21-22 ¶6-7

Jesu eerĩire arũmĩrĩri ake atĩ nĩ marĩkoragwo na gĩkeno kĩa ma. No ningĩ nĩ eerire andũ arĩa mamwendete atĩ nĩ marĩcemanagia na magerio. (Mat. 10:22, 23; Luk. 6:20-23) Nĩ tũkenaga nĩ ũndũ wa gũkorũo tũrĩ arutwo a Kristo. No rĩrĩ, tũiguaga atĩa rĩrĩa tweciria atĩ no tũkarario nĩ andũ a famĩlĩ, tũnyarirũo nĩ thirikari, kana tũhatĩkwo twĩke maũndũ moru nĩ andũ arĩa tũrutaga wĩra nao kana arĩa tũthomaga nao? Hatarĩ nganja, gwĩciria maũndũ ta macio no gũtũme tũigue tũgĩtangĩka. Andũ aingĩ mationaga ta mangĩhota gũkorũo na gĩkeno rĩrĩa maranyarirũo. No ũguo nĩguo Kiugo kĩa Ngai gĩtwĩraga twĩke. Kwa ngerekano, Jakubu aandĩkire atĩ handũ ha kũũrũo nĩ hinya, twagĩrĩirũo kuona arĩ gĩkeno hĩndĩ ĩrĩa twacemania na magerio matiganĩte. (Jak. 1:2, 12) Nake Jesu ooigire atĩ twagĩrĩirũo gũkorũo na gĩkeno hĩndĩ ĩrĩa tũranyarirũo. (Mat. 5:11) Jehova aahũthĩrire roho wake gũtongoria Jakubu kwandĩkĩra Akristiano marũa nĩguo amahe motaaro mangĩmateithia gũthiĩ na mbere gũkorũo na gĩkeno o na magĩcemanagia na magerio. w21.02 26 ¶1-2; 27 ¶5

Andũ amwe maatũũraga matukũ-inĩ ma Timotheo nĩ maagire kuonania ngatho nĩ ũndũ wa mweke ũrĩa maarĩ naguo wa kũrutithania wĩra hamwe na Ngai. Andũ acio nĩ ta Dema, Fugelo, na Herimogene, Himenayo, Aleksanda, na Fileto. (1 Tim. 1:19, 20; 2 Tim. 1:15; 2:16-18; 4:10) Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, andũ acio othe maarĩ na hinya kĩĩroho, no nĩ maambĩrĩirie kuona ta maũndũ marĩa meehokeirũo mataarĩ ma bata. Shaitani ahũthagĩra njĩra irĩkũ gũtũma tũtiganĩrie maũndũ marĩa Jehova atwĩhokeire? Rekei tuone njĩra imwe ahũthagĩra. Nĩ ahũthagĩra indo ta TV, thenema, na Intaneti gũtũma andũ meke kana mecirie maũndũ mangĩtũma kahora kahora matiganĩrie maũndũ ma kĩĩroho. Nĩ ageragia gũtwĩkĩra guoya kũgerera hatĩka cia riika na kũnyarirũo nĩguo tũtige kũhunjia. Ningĩ nĩ ageragia gũtũheenereria nĩguo tũthikĩrĩrie “‘ũmenyo’ wa maheeni” wa aregenyũki nĩguo tũtiganĩrie ũhoro wa ma. Tũngĩaga kwĩmenyerera no twĩkore tũgĩtiganĩria ũhoro wa ma o kahora kahora.—1 Tim. 6:21. w20.09 27 ¶6-8

Hihi nĩ harĩ mũrata kana mũndũ wa famĩlĩ wĩkĩte ũndũ wa gũgũtuurithia? Angĩkorũo nĩ harĩ, no ũgunĩke mũno ũngĩthuthuria rũgano rwa Abisalomu mũrũ wa Mũthamaki Daudi. (2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14) Ũrĩ na rũgano rũu meciria-inĩ, ĩra Jehova ũrĩa ũraigua igũrũ rĩgiĩ ũndũ wa gũgũtuurithia ũrĩa wĩkĩtwo. (Thab. 6:6-8) Ningĩ wĩcirie ũrĩa Daudi angĩkorũo aaiguaga rĩrĩa aacemanagia na maũndũ macio. Nĩ eendete Abisalomu, na nĩ eehokete Ahithofeli. O na kũrĩ ũguo, o eerĩ nĩ maagire gũkorũo marĩ ehokeku harĩ we. Nĩ maamũtuurithirie ngoro mũno na makĩgeria nginya kũmũũraga. Daudi nĩ angĩagire kwĩhoka nginya arata acio angĩ ake ambĩrĩrie gwĩkũĩra atĩ o nao nĩ manyitanĩire na Abisalomu. Nĩ angĩambĩrĩirie gwĩciria o ũhoro wake mwene, na abange ũrĩa egwĩthara arĩ wiki. Ningĩ nĩ angĩarekire ũndũ ũcio ũmũũrage ngoro biũ. Handũ ha ũguo, aahoire Jehova amũteithie. O na nĩ aahoire arata ake ũteithio. Ningĩ nĩ aahiũhire gwĩka kũringana na matua marĩa aatuire. Aathiire o na mbere kwĩhoka Jehova na kwĩhoka arata ake. w21.03 15 ¶7-8; 17 ¶10-11