Novemba

Tondũ tũtiũĩ maũndũ mothe megiĩ Jona, no tũhiũhe gũtua atĩ aarĩ mũndũ ũtangĩĩhokeka kana ũtarĩ mwathĩki. Eerirũo nĩ Jehova ĩmwe kwa ĩmwe athiĩ akahunjie ndũmĩrĩri ya ituĩro itũũra-inĩ rĩa Nineve. No handũ ha gwĩka ũguo, Jona aahaicire meri arorete mwena ũngĩ, nĩguo “orĩre Jehova.” (Jona 1:1-3) Korũo nĩwe hihi nĩ ũngĩaheire Jona mweke ũngĩ wa kũhingia wĩra ũcio aahetwo? No kũhoteke ndũngĩamũheire. No Jehova nĩ oonire kwagĩrĩire ahe Jona mweke ũngĩ. (Jona 3:1, 2) Ihoya rĩrĩa Jona aahoire nĩ rĩonanirie wega aarĩ mũndũ wa mũthemba ũrĩkũ. (Jona 2:1, 2, 9) No kũhoteke Jona nĩ aahoire Jehova maita maingĩ. Ihoya rĩrĩa aahoire arĩ thĩinĩ wa nda ya thamaki nĩ rĩtũteithagia kũmuona na njĩra ĩngĩ handũ ha kuona o ũrĩa aatũmirũo akĩrega gũthiĩ. Ciugo ciake cionanagia atĩ aarĩ mũndũ mwĩnyihia, aarĩ na ngatho, na nĩ aatuĩte itua rĩa gwathĩkĩra Jehova. Nĩkĩo Jehova ataatindanĩire na mahĩtia ma Jona, handũ ha ũguo nĩ aacokirie ihoya rĩake na agĩthiĩ na mbere kũmũhũthĩra arĩ mũnabii. na githĩ ti ũndũ wa bata harĩ athuri a kĩũngano kwamba “kũigua ũhoro wothe” matanaheana ũtaaro! w20.04 15 ¶4-6

Akristiano a karine ya mbere nĩ meetĩkĩtie morutani ma Gĩkristiano na nĩ meehokete roho mũtheru ũmateithie gũtaũkĩrũo nĩ Kiugo kĩa Ngai. Nĩ meetuĩrĩirie o ene makĩmenya atĩ morutani macio mehocetie harĩ Maandĩko. (Atũm. 17:11, 12; Ahib. 5:14) Wĩtĩkio wao ndwehocetie harĩ o ũrĩa maaiguaga na kũu thĩinĩ, na matiatungatagĩra Jehova no ũndũ tu wa gũkorũo nĩ maakenagĩra kũnyitanĩra na andũ ake. Handũ ha ũguo, wĩtĩkio wao wehocetie harĩ “ũmenyo ũrĩa wa ma wa Ngai.” (Kol. 1:9, 10) Ũhoro wa ma ũrĩa ũrĩ Kiugo-inĩ kĩa Ngai ndũcenjagia. (Thab. 119:160) Kwa ngerekano, ũhoro wa ma ndũngĩcenjia mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ angĩgũtuurithia, kana aingĩre mehia-inĩ maritũ. Ningĩ ũhoro wa ma ndũngĩcenjia o na tũngĩcemania na moritũ. Kwoguo nĩ tũbatiĩ kũmenya wega morutani ma Bibilia na tũkorũo tũtarĩ na nganja atĩ nĩ ma ma. O ta ũrĩa nanga ĩngĩteithia gatarũ hĩndĩ ya kĩhuhũkanio, no taguo wĩtĩkio mũrũmu wĩhocetie harĩ ũhoro wa ma ũrĩa ũrĩ Bibilia-inĩ ũngĩtũteithia hĩndĩ ya moritũ. w20.07 9 ¶6-7

Jesu onaga maũndũ marĩa tũrekĩra arĩa aitĩrĩrie maguta ta arĩ we tũrekĩra. (Mat. 25:34-40) Njĩra nene ĩrĩa tuonanagia nayo atĩ nĩ tũranyita mbaru arĩa aitĩrĩrie maguta nĩ gwĩka ũrĩa wothe tũngĩhota wĩra-inĩ wa gũtua andũ arutwo ũrĩa Jesu aathire arũmĩrĩri ake marutage. (Mat. 28:19, 20) Arĩa aitĩrĩrie maguta matingĩhota kũruta wĩra mũnene wa kũhunjia thĩ yothe ũrĩa ũrarutwo mahinda-inĩ maya mategũteithio nĩ arĩa a “ngʼondu ingĩ.” (Joh. 10:16) Angĩkorũo ũrĩ wa ngʼondu ingĩ, rĩrĩa rĩothe ũraruta wĩra wa kũhunjia wonanagia atĩ nĩ wendete arĩa aitĩrĩrie maguta na nginya Jesu. Ningĩ no tũtuĩke arata a Jehova na Jesu na njĩra ya kũhũthĩra indo citũ gũteithĩrĩria wĩra wao. (Luk. 16:9) Kwa ngerekano, no tũrute mĩhothi nĩ ũndũ wa wĩra wa thĩ yothe ũrĩa ũkoragwo ũhutĩtie maũndũ ta gũteithĩrĩria rĩrĩa kwagĩa icanjama cia ndũire. Ningĩ no tũrute mĩhothi ya gũteithĩrĩria kĩũngano gitũ kana tũteithie andũ angĩ arĩa tũĩ atĩ nĩ marabatara ũteithio.—Thim. 19:17. w20.04 24 ¶12-13

Hihi kũringana na ũrathi ũcio-rĩ, mũthamaki wa mwena wa rũgongo aagire ‘kũrũmbũiya Ngai wa maithe make o na hanini’ na njĩra ĩrĩkũ? Thirikari ya Soviet Union nĩ yeendaga kũniina ndini, na njĩra ya kũniina hinya wacio. Nĩgetha thirikari ĩyo ĩhote kũhingia muoroto ũcio wayo, mbere ĩyo mwaka-inĩ wa 1918 nĩ yarutĩte watho ũrĩa watũmire macukuru mambĩrĩrie kũrutana atĩ gũtirĩ Ngai. Hihi mũthamaki ũcio wa mwena wa rũgongo ‘aagoocithirie ngai ya kũndũ kũrĩa kũirigĩre’ na njĩra ĩrĩkũ? Thirikari ya Soviet Union nĩ yahũthĩrire mbeca nyingĩ mũno kũnenehia mbũtũ yayo, na gũthondeka matharaita maingĩ mũno ma niukilia nĩguo ĩkĩre hinya wathani wayo. Mũthia-inĩ mũthamaki wa mwena wa rũgongo na mũthamaki wa mwena wa mũhuro magĩkorũo macokanĩrĩirie matharaita marĩ na hinya ma kũũraga andũ aingĩ mũno. Mũthamaki wa mwena wa rũgongo nĩ anyitĩte mbaru mũthamaki wa mwena wa mũhuro harĩ gwĩka ũndũ ũmwe mũnene wa kũrũgamia “kĩndũ kĩrĩa kĩrĩ thahu kĩrehaga mwanangĩko”—kĩama kĩa Ũrũmwe wa Mabũrũri.—Dan. 11:31. w20.05 6-7 ¶16-17

Hihi nĩa mangĩkorũo na itemi harĩ gũcaria andũ arĩa matigĩte kũnyitanĩra na kĩũngano? Ithuothe, ũguo nĩ kuuga athuri a kĩũngano, mapainia, andũ a famĩlĩ, na ahunjia arĩa angĩ thĩinĩ wa kĩũngano no tũteithĩrĩrie kũmacaria. Hihi nĩ ũĩ mũrata kana mũndũ wa famĩlĩ ũtigĩte kũnyitanĩra na kĩũngano? Hihi wanacemania na mũndũ ũtigĩte kũnyitanĩra na kĩũngano ũkĩhunjia nyũmba kwa nyũmba kana kũndũ kwa mũingĩ? Mũndũ ũcio angĩtĩkĩra gũkũhe namba yake ya thimũ nĩguo ũtwarĩre athuri a kĩũngano kĩanyu, no wĩke ũguo. Mũthuri ũmwe wa kĩũngano wĩtagwo Thomas ooigire ũũ: “Wa mbere, njũragia aarĩ na ariũ a Ithe witũ kana nĩ moĩ kũrĩa andũ arĩa matigĩte kũnyitanĩra na kĩũngano maikaraga. Kana ngoria ahunjia kana nĩ moĩ mũndũ ũtakoretwo agĩũka mĩcemanio-inĩ. Thutha ũcio, rĩrĩa ndaceerera aarĩ na ariũ a Ithe witũ acio matigĩte kũnyitanĩra na kĩũngano, nĩ ndĩmoragia ũhoro wĩgiĩ ciana ciao na andũ angĩ ao a famĩlĩ. Andũ amwe arĩa matigĩte kũnyitanĩra na kĩũngano nĩ mookaga na ciana ciao mĩcemanio-inĩ, na ciana icio no kũhoteke kũrĩ hĩndĩ ciatungataga irĩ ahunjia. O nacio nĩ ciagĩrĩire gũteithio icokerere Jehova.” w20.06 24 ¶1; 25 ¶6-7

Harĩ ciũmbe iria ciothe irĩ thĩinĩ wa thĩ, andũ no o tu makoragwo na ũhoti wa kwĩruta maũndũ ũtũũro-inĩ na njĩra ya kũririkana maũndũ marĩa manekĩka ihinda ihĩtũku. Ũndũ ũcio nĩ ũtũteithagia kwĩruta maũndũ marĩa magĩrĩire na tũgacenjia mwĩcirĩrie na ũtũũro witũ. (1 Kor. 6:9-11; Kol. 3:9, 10) Ningĩ nĩ tũhotaga kũmenyeria thamiri citũ gũkũũrana maũndũ marĩa magĩrĩire na marĩa matagĩrĩire. (Ahib. 5:14) No twĩrute kuonania wendo, tha, na ũcayanĩri. Ningĩ no tũhote kwĩgerekania na Jehova harĩ kuonania kĩhooto. Njĩra ĩmwe tũngĩonania nayo atĩ nĩ tũcokagia ngatho nĩ ũndũ wa kĩheo kĩa ũhoti witũ wa kũririkana, nĩ kwĩrutanĩria kũririkana maita marĩa mothe Jehova anatũteithia na agatũũmĩrĩria. Gwĩka ũguo nĩ kũrĩtũteithagia gũkorũo na ma atĩ nĩ arĩtũteithagia nginya mahinda marĩa maroka. (Thab. 77:12; 78:4, 7) Ũndũ ũngĩ tũngĩka nĩ kũririkana maũndũ mega marĩa andũ arĩa angĩ manatwĩkĩra na tũgacokia ngatho. Athuthuria nĩ monete atĩ, kaingĩ andũ arĩa macokagia ngatho nĩ makoragwo na gĩkeno. w20.05 23 ¶12-13

Ta wĩcirie ũrĩa Musa aaiguire rĩrĩa aarĩ mwanya-inĩ wa rwaro rwa ihiga na akĩona kĩoneki kĩa riri wa Jehova ũkĩhĩtũka. Ibuku rĩa Insight on the Scriptures riugaga atĩ “no kũhoteke ũcio nĩguo ũndũ ũrĩa wa magegania mũno woonetwo nĩ mũndũ mbere ya Jesu Kristo gũka gũkũ thĩ.” Musa aacokire akĩigua ciugo ici, iria no kũhoteke ciaririo nĩ mũraika: “Jehova, Jehova, Ngai mũigua tha na mũcayanĩri, ndahiũhaga kũrakara na nĩ aiyũirũo nĩ wendo mwĩhokeku na ũhoro wa ma, onanagia wendo mwĩhokeku harĩ andũ ngiri nyingĩ, akohanĩra mahĩtia o na mehia.” (Tham. 33:17-23; 34:5-7) No kũhoteke Musa nĩ aaririkanire ũndũ ũcio rĩrĩa aagwetire rĩĩtwa Jehova ciugo-inĩ cia rĩandĩko rĩa ũmũthĩ. Rĩrĩa tũreciria ũhoro wĩgiĩ rĩĩtwa Jehova, nĩ twagĩrĩirũo gwĩcũrania nginya ũhoro wĩgiĩ ũrĩa atariĩ. Nĩ twagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro wĩgiĩ ngumo ciake ta hinya, ũũgĩ, kĩhooto, na wendo. Gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ ngumo icio na ingĩ no gũtũteithie kũmũhe gĩtĩo o na makĩria.—Thab. 77:11-15. w20.06 8-9 ¶3-4

Jesu ooigire atĩ arũmĩrĩri ake mangĩkamenyeka nĩ ũndũ wa wendo ũrĩa monanagia. (Joh. 13:34, 35) No nĩ harĩ maũndũ mangĩ mabataranagia nĩguo wĩtĩkio witũ ũkorũo na hinya. Wĩtĩkio witũ ndwagĩrĩirũo gũkorũo wĩhocetie tu o harĩ wendo ũrĩa andũ a Ngai monanagia. Nĩkĩ? Ta hũũra mbica ndungata ya Jehova ĩrĩa hihi nĩ mũthuri wa kĩũngano kana painia ĩngĩka mehia maritũ. Ningĩ-rĩ, ĩ mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ angĩka ũndũ wa gũgũtuurithia? Kana mũndũ atuĩke mũregenyũki ambĩrĩrie kuuga atĩ maũndũ marĩa twĩtĩkĩtie ti ma ma? Maũndũ ta macio mangĩkĩka-rĩ, hihi no ũhĩngĩke ũtige gũtungatĩra Jehova? Ũndũ ũrĩa tũbatiĩ kũririkana nĩ ũyũ: Angĩkorũo wĩtĩkio witũ harĩ Ngai wĩhocetie harĩ ũrĩa andũ angĩ mareka, handũ ha gũkorũo wĩhocetie harĩ ũrata witũ na Jehova, ndũngĩkorũo ũrĩ mũrũmu. Ningĩ o ta ũrĩa mũndũ atangĩaka nyũmba akĩhũthĩra indo ingĩthũka na ihenya, noguo o na wĩtĩkio witũ ũtabatiĩ gũkorũo wĩhocetie harĩ ũrĩa tũiguaga kwerekera Jehova na andũ ake. Wee mwene nĩ ũrabatara gũkorũo na ma atĩ Bibilia ĩkoragwo na ũhoro wa ma wĩgiĩ Jehova.—Rom. 12:2. w20.07 8 ¶2-3

Kũrĩ na maũndũ maingĩ meyoneirũo monanagia atĩ araika nĩ marutithanagia wĩra hamwe na ithuĩ, nĩguo matũteithie kuona andũ arĩa matigĩte kũnyitanĩra na kĩũngano marerirĩria gũcokerera Jehova. (Kũg. 14:6) Kwa ngerekano, Silvio, kuuma Ecuador, aahoyaga Jehova na kĩyo amũtũmĩre mũndũ amũteithie ambĩrĩrie kũnyitanĩra na kĩũngano rĩngĩ. O agĩthiaga na mbere kũhoya, akĩigua gwake kwahũũrũo hũndi. Athiĩ kũrora, akĩona nĩ athuri erĩ a kĩũngano. Hĩndĩ ya iceera rĩu, athuri acio nĩ maakenire kwambĩrĩria kũmũhe ũteithio ũrĩa aabataraga. Nĩ tũrĩgĩaga na gĩkeno kĩnene nĩ ũndũ wa gũteithia andũ arĩa matarĩ na hinya kĩĩroho macokerere Jehova. Ta rora ũrĩa Salvador, painia wĩrutanagĩria gũteithia andũ arĩa matigĩte kũnyitanĩra na kĩũngano ooigire: “Rĩmwe nĩ nemagwo kwĩgirĩrĩria gũita maithori nĩ ũndũ wa gũkena. Nĩ ngenaga mũno ndamenya atĩ Jehova nĩ ahonokia ngʼondu yake ĩmwe endete kuuma harĩ thĩ ya Shaitani, na atĩ ndĩrarĩ na gĩtĩo gĩa kũnyitanĩra hamwe nake wĩra-inĩ ũcio.” Angĩkorũo nĩ ũtigĩte kũnyitanĩra na andũ a Jehova, korũo na ma atĩ Jehova no akwendete. Jehova nĩ etereire ũmũcokerere, na nĩ egũkwamũkĩra mũciĩ arĩ na wendo. w20.06 29 ¶16-18

Tondũ Jehova nĩwe ‘Mũrutani Witũ Ũrĩa Mũnene,’ Kiugo gĩake nĩ gĩkoragwo na ngerekano tũngĩĩruta nacio. (Isa. 30:21) Nĩ twĩrutaga rĩrĩa twecũrania ũhoro wa andũ magwetetwo Bibilia-inĩ arĩa moonanirie ngumo iria ikenagia Ngai. Ningĩ nĩ twĩrutaga rĩrĩa twathoma ũhoro wĩgiĩ andũ arĩa maaregire kuonania ngumo ta icio njega. (Thab. 37:37; 1 Kor. 10:11) Ta wĩcirie ũrĩa gwathiire harĩ Mũthamaki Saulu. Kĩambĩrĩria-inĩ, aarĩ mũndũ mwĩthĩ warĩ na wĩnyihia. Nĩ aamenyaga mĩhaka yake, na o na nĩ eetigagĩra kũheo mawĩra makĩria. (1 Sam. 9:21; 10:20-22) No thutha wa ihinda, Saulu nĩ aambĩrĩirie kwĩĩkĩrĩra. Na ũndũ ũcio woonekire wega ihinda inini thutha wake gũtuĩka mũthamaki. Hĩndĩ ĩmwe etereire mũnabii Samueli, nĩ aagire kuonania wetereri na akĩruta igongona rĩa njino, o na gũtuĩka tiwe wehokeirũo wĩra ũcio. Ũndũ ũcio watũmire atige gwĩtĩkĩrĩka nĩ Jehova, na mũthia-inĩ akĩũrũo nĩ ũthamaki. (1 Sam. 13:8-14) Nĩ twagĩrĩirũo kwĩruta kuumana na kĩonereria kĩu kĩũru, na twĩtheme gwĩkaga maũndũ na mwĩĩkĩrĩro. w20.08 10 ¶10-11

Ma nĩ atĩ, Jehova kũgerera harĩ Kristo nĩ aheanĩte “arũme marĩ ta iheo” thĩinĩ wa kĩũngano. (Ef. 4:8) Arũme acio nĩ arĩa matungataga thĩinĩ wa Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia, ateithia a Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia, arĩa matungataga thĩinĩ wa Kamĩtĩ ya Wabici ya Rũhonge, arori a mũthiũrũrũko, arĩa marutanaga cukuru-inĩ cia gĩtheokrasi, athuri a kĩũngano, na ndungata cia kĩũngano. Ariũ a Ithe witũ acio othe mamũragwo kũgerera roho mũtheru nĩguo marũmbũiye ngʼondu cia Jehova na matungatĩre kĩũngano. (1 Pet. 5:2, 3) Ariũ a Ithe witũ mamũragwo kũgerera roho mũtheru nĩguo mahingie maũndũ matiganĩte. O ta ũrĩa ciĩga itiganĩte cia mwĩrĩ ta moko na magũrũ irutaga wĩra nĩguo mwĩrĩ wothe ũgunĩke, ariũ a Ithe witũ arĩa mamũragwo kũgerera roho mũtheru nĩ merutanagĩria nĩguo kĩũngano gĩothe kĩgunĩke. Matiĩcaragĩria igweta. Handũ ha ũguo, merutanagĩria gwaka na gwĩkĩra hinya aarĩ na ariũ a Ithe witũ. (1 Thes. 2:6-8) Nĩ tũcokagĩria Jehova ngatho nĩ ũndũ wa arũme acio a kĩĩroho na matarĩ mwĩyendo! w20.08 21 ¶5-6

Ũndũ ũmwe ũtũmaga twende kũhunjia nĩ tondũ nĩ tuonaga andũ nĩ ‘manyamarĩtio na makahurunjwo’ na nĩ marabatara mũno kwĩruta ũhoro wa ma wĩgiĩ Ũthamaki. (Mat. 9:36) Jehova endaga andũ a mĩthemba yothe magĩe na ũmenyo wa ma wĩgiĩ ũhoro wa ma na mahonokio. (1 Tim. 2:4) Tweciria ũrĩa wĩra wa kũhunjia ũteithagia harĩ kũhonokia andũ, no tũgĩe na wendi mũnene wa kũũruta. Tũhonokagia mĩoyo ya andũ. (Rom. 10:13-15; 1 Tim. 4:16) Nĩ tũrabatara gũkorũo na indo iria irabatarania cia kũruta wĩra. Ningĩ nĩ twagĩrĩirũo kũmenya kũhũthĩra indo icio. Jesu nĩ aaheire arutwo ake motaaro mega megiĩ ũrĩa maagĩrĩirũo kũhunjia. Nĩ aameerire kĩrĩa maagĩrĩirũo gũkuua, kũrĩa mangĩahunjirie, na ũrĩa mangĩahunjirie. (Mat. 10:5-7; Luk. 10:1-11) Mahinda-inĩ maya, ithondeka rĩa Jehova nĩ rĩtũheete Gathandũkũ ka Indo cia Kũrutana na indo iria ikoragwo gathandũkũ-inĩ kau, nĩ ikoretwo na moimĩrĩro mega. Ningĩ nĩ tũrutagwo ũrĩa twagĩrĩirũo kũhũthĩra indo icio. Kũrutwo kũu nĩ gũtũteithagia gũkorũo na ũmĩrĩru na ũũgĩ ũrĩa tũrabatara kũruta wĩra ũcio na njĩra njega.—2 Tim. 2:15. w20.09 4 ¶6-7, 10

Ta hũũra mbica gĩkeno kĩrĩa mũtũmwo Johana aarĩ nakĩo rĩrĩa aaiguire atĩ andũ arĩa aateithĩtie kwĩruta ũhoro wa ma nĩ maathiaga na mbere gũtungatĩra Jehova marĩ na wĩhokeku! Nĩ maacemanagia na mathĩna maingĩ, na Johana nĩ eerutanĩirie biũ gwĩkĩra hinya wĩtĩkio wa Akristiano acio ehokeku, arĩa oonaga matariĩ ta ciana ciake cia kĩĩroho. O ũndũ ũmwe na ũcio, nĩ tũkenaga rĩrĩa ciana citũ kana ciana citũ cia kĩĩroho cieyamũrĩra Jehova na ciathiĩ na mbere kũmũtungatĩra. (3 Joh. 3) Kĩndũ mwaka wa 98 M.M., Johana nĩ aatongoririo nĩ roho wa Jehova kwandĩka marũa matatũ. Muoroto wa marũa macio warĩ gwĩkĩra ngoro Akristiano ehokeku gũtũũria wĩtĩkio wao harĩ Jesu na gũthiĩ na mbere kũrũmĩrĩra ũhoro ũrĩa wa ma. Johana nĩ aatangĩkaga mũno nĩ ũndũ wa ũgucania mũũru ũrĩa arutani a maheeni maarĩ naguo thĩinĩ wa ciũngano. (1 Joh. 2:18, 19, 26) Arutani acio a maheeni mooigaga atĩ nĩ mooĩ Ngai, no matiaathĩkagĩra mawatho ma Jehova. w20.07 20 ¶1-3

Nĩ twĩtĩkĩtie ndũmĩrĩri ĩrĩa tũhunjagia na kwoguo nĩ twendaga mũno kũhunjĩria andũ aingĩ o ũrĩa kwahoteka. Ningĩ nĩ twĩtĩkĩtie ciĩranĩro iria ikoragwo Kiugo-inĩ kĩa Ngai. (Thab. 119:42; Isa. 40:8) Nĩ twĩyoneire morathi ma Bibilia makĩhinga matukũ-inĩ maya. Nĩ tuonaga ũrĩa andũ magarũrĩire ũtũũro wao ũkaagĩra nĩ ũndũ wa kũhũthĩra motaaro ma Bibilia. Maũndũ macio mothe nĩ ũira wa kuonania atĩ andũ othe nĩ marabatara kũigua ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki. Ningĩ nĩ tũkoragwo na wĩtĩkio harĩ Jehova ũrĩa ũtũheete ndũmĩrĩri ĩrĩa tũhunjagia, na harĩ Jesu ũrĩa nĩwe Mũthamaki wa Ũthamaki wa Ngai. O na twacemania na maũndũ mahaana atĩa, hĩndĩ ciothe Jehova arĩkoragwo arĩ rĩũrĩro na hinya witũ. (Thab. 46:1-3) Makĩria ma ũguo, tũrĩ na ma atĩ Jesu arĩ kũrĩa igũrũ nĩ aratongoria wĩra wa kũhunjia akĩhũthĩra hinya na ũhoti ũrĩa Jehova amũheete. (Mat. 28:18-20) Wĩtĩkio nĩ ũtũmaga tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ arĩrathimaga kĩyo gitũ. w20.09 12 ¶15-17

Rĩmwe na rĩmwe, aarĩ a Ithe witũ nĩ mabataraga mũndũ wa kũmatetera rĩrĩa maracemania na ũndũ mũna mũritũ. (Isa. 1:17) Kwa ngerekano, mwarĩ wa Ithe witũ ũkuĩrĩirũo nĩ mũthuri wake kana ũtiganĩte na mũthuri wake no abatare mũndũ wa kũmũteithia kũhingia maũndũ mamwe maahingagio nĩ mũthuri wake. Mwarĩ wa Ithe witũ mũkũrũ no abatare mũndũ wa kũmũteithia kwaria na mandagĩtarĩ. Nake mwarĩ wa Ithe witũ painia ũrĩa wĩhokeirũo maũndũ mangĩ ithondeka-inĩ, no abatare mũndũ wa kũmũtetera rĩrĩa andũ angĩ kĩũngano-inĩ mangĩũria kĩrĩa gĩtũmaga age gũkorũo ũtungata-inĩ kaingĩ ta ũrĩa painia erĩgagĩrĩrũo eke. Rekei twarĩrĩrie kĩonereria kĩa Jesu. Jesu nĩ aahiũhaga gũtetera aarĩ a Ithe witũ rĩrĩa andũ maaga gũtaũkĩrũo nĩo. Kwa ngerekano, nĩ aateteire Mariamu rĩrĩa aaingĩrĩirũo nĩ Maritha. (Luk. 10:38-42) Ningĩ nĩ aateteire Mariamu o rĩngĩ rĩrĩa andũ angĩ maamũmenereirie nĩ ũndũ wa gwĩciria atĩ nĩ aatuĩte itua rĩũru. (Mar. 14:3-9) Jesu nĩ aataũkĩirũo kĩrĩa gĩatũmire Mariamu eke ũguo na akĩmũgaathĩrĩria. O na nĩ aarathĩte atĩ, ũndũ ũcio Mariamu eekire nĩ ũngĩamenyithanirio “kũrĩa guothe ũhoro ũrĩa mwega ũkaahunjio thĩinĩ wa thĩ.” w20.09 24 ¶15-16

Mũrĩithi mwega nĩ aamenyaga atĩ ngʼondu no yũre. Na ngʼondu ĩngĩeherire rũũru-inĩ, mũrĩithi ndangĩamĩherithirie. Rekei tuone kĩonereria kĩrĩa Ngai aaigire rĩrĩa aateithirie ndungata imwe ciake iria ciamwehereire kwa ihinda. Mũnabii Jona nĩ oorire akĩaga kũhingia wĩra ũrĩa Jehova aamũheete. O na kũrĩ ũguo, Jehova ndaahiũhire gũtua atĩ ndakamũhũthĩra rĩngĩ. O ta mũrĩithi mwega, Jehova nĩ aamũhonokirie na akĩmũhe hinya ũrĩa aabataraga nĩguo ahingie wĩra ũrĩa aamũheete. (Jona 2:7; 3:1, 2) Thutha-inĩ Ngai nĩ aahũthĩrire mũũngũ gũteithia Jona kuona atĩ muoyo wa mũndũ nĩ wa bata mũno. (Jona 4:10, 11) Tũreruta atĩa? Athuri a kĩũngano matiagĩrĩirũo gũtiganĩria o na ihenya andũ arĩa matigĩte kũnyitanĩra na kĩũngano. Handũ ha ũguo, nĩ mageragia gũtaũkĩrũo kĩrĩa gĩtũmĩte ngʼondu yehere rũũru-inĩ. Na rĩrĩa ngʼondu ĩyo yacokerera Jehova, athuri nĩ mathiaga na mbere kũmĩonia wendo. w20.06 20-21 ¶10-12

Thutha wa Soviet Union kũgwa mwaka wa 1991, andũ a Ngai arĩa maarĩ rungu rwa wathani ũcio nĩ maakeneire wĩyathi kwa ihinda rĩna. Danieli etĩte wĩyathi ũcio “ũteithio mũnini.” Ũndũ ũcio nĩ wamahotithirie kũhunjia marĩ na wĩyathi, na thutha wa ihinda inini, mũigana wa ahunjia gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩarĩ rungu rwa wathani ũcio ũkĩongerereka mũno. Thutha ũcio, kahora kahora, Russia na mabũrũri marĩa mamĩnyitaga mbaru magĩtuĩka mũthamaki wa mwena wa rũgongo. Nĩguo thirikari yagĩrĩre gũkorũo ĩrĩ mũthamaki wa mwena wa rũgongo kana mũthamaki wa mwena wa mũhuro, no mũhaka ĩke maũndũ maya matatũ: (1) ĩkorũo ĩgĩathana gĩcigo kĩraikarũo nĩ andũ aingĩ a Ngai kana ĩmahinyĩrĩrie, (2) yonanie kũgerera ciĩko atĩ nĩ thũ ya Jehova na andũ ake, na (3) ĩkorũo ĩkĩgucania na mũthamaki wa mwena ũcio ũngĩ. Russia na mabũrũri marĩa mamĩnyitaga mbaru nĩ makoretwo makĩnyarira andũ a Ngai, makahũũra wĩra wa kũhunjia marubuku na makanyarira aarĩ na ariũ a Ithe witũ makiri maingĩ. Ciĩko cia mũthemba ũcio cionanagia atĩ nĩ mathũire Jehova na andũ ake. Na makoretwo makĩgucania na mũthamaki wa mwena wa mũhuro, nĩwe Thirikari ya Thĩ ya Ngeretha na Amerika. w20.05 12-13 ¶3-4

Tondũ kũrutana nĩ kũhutanĩtie na wĩra wa gũtua andũ arutwo, twagĩrĩirũo gũtigĩrĩra atĩ ũrutani witũ nĩ mwega biũ. Nĩ tũrutaga andũ aingĩ ũhoro wa ma ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Bibilia. Nĩ twendete maũndũ marĩa tũrutanaga kuuma Kiugo-inĩ kĩa Ngai. Kwoguo no tũigue tũkĩenda kwaria na njĩra ndaihu maũndũ macio twendete. O na kũrĩ ũguo, rĩrĩa mũndũ aratongoria Wĩruti wa Mũrangĩri, Wĩruti wa Bibilia wa Kĩũngano, kana akĩĩruta na mũndũ Bibilia ndagĩrĩirũo kwaria mũno. Nĩguo ũrĩa ũrarutana ahũthĩre Bibilia wega, nĩ agĩrĩirũo kwĩgirĩrĩria gũtaarĩria ũndũ o wothe oĩ wĩgiĩ mũhari mũna wa Bibilia kana ũndũ ũrĩa ũrarĩrĩrio. (Joh. 16:12) Ta geria kũringithania ũmenyo wa Bibilia ũrĩa warĩ naguo rĩrĩa wabatithirio na ũrĩa ũrĩ naguo rĩu. No kũhoteke hĩndĩ ĩyo woĩ o morutani ma mũthingi. (Ahib. 6:1) Ũhũthĩrĩte mĩaka mĩingĩ kwĩruta maũndũ marĩa ũĩ ũmũthĩ, kwoguo ndũkageragie kũruta mũrutwo waku maũndũ mothe ihinda-inĩ rĩmwe. w20.10 14-15 ¶2-4

Jehova aathuurire aciari arĩa ega biũ a kũrera Jesu. (Mat. 1:18-23; Luk. 1:26-38) Ciugo cia Mariamu cia kuuma ngoro iria irĩ thĩinĩ wa Bibilia nĩ cionanagia wendo wake mũnene harĩ Jehova na Kiugo gĩake. (Luk. 1:46-55) Nake Jusufu nĩ oonanirie atĩ nĩ eetigĩrĩte Ngai na nĩ eendaga kũmũkenia kũgerera ũrĩa aathĩkagĩra ũtongoria wa Jehova. (Mat. 1:24) Rora wone atĩ Jehova ndaathuurire aciari atongu a kũrera Jesu. Igongona rĩrĩa Jusufu na Mariamu maarutire rĩrĩa Jesu aaciarirũo nĩ rĩoonanirie atĩ maarĩ athĩni. (Luk. 2:24) No gũkorũo matiarĩ na mbeca nyingĩ, makĩria tondũ famĩlĩ yao nĩ yacokire ĩkĩneneha, makĩgĩa ciana itanyihĩire mũgwanja. (Mat. 13:55, 56) Jehova nĩ aagitĩrire Jesu kuumana na mogwati mamwe, no ndaagitĩrire Mũriũ ũcio wake kuumana na moritũ mothe angĩacemanirie namo. (Mat. 2:13-15) Kwa ngerekano, andũ amwe a famĩlĩ ya Jesu kĩambĩrĩria-inĩ matietĩkĩtie atĩ nĩwe Mesia. (Mar. 3:21; Joh. 7:5) Ningĩ no kũhoteke Jusufu aakuire Jesu arĩ mũnyinyi. w20.10 26-27 ¶4-6

Hihi nĩ ũrĩ wakorũo ũkĩhiũrania na ũndũ mũritũ na ũkaigua ta ũrĩ wiki tondũ hihi gũtirĩ mũndũ wagũteithagia? Andũ aingĩ manaigua ũguo o hamwe na ndungata ingĩ njĩhokeku cia Jehova. (1 Ath. 19:14) Ũngĩkaigua ũguo, ririkanaga kĩĩranĩro gĩkĩ kĩa Jehova: “Ndirĩ hĩndĩ ngaagũtiga, na ndirĩ hĩndĩ ngaagũtirika.” Ũndũ ũcio no ũgũteithie kuuga ũũ ũrĩ na ũmĩrĩru: “Jehova nĩwe mũndeithia; ndigwĩtigĩra.” (Ahib. 13:5, 6) Mũtũmwo Paulo aandĩkĩire Akristiano arĩa maaikaraga Judea ciugo icio kĩndũ mwaka wa 61 M.M. Ciugo icio ciake iratũririkania ciugo cia mwandĩki wa thaburi thĩinĩ wa Thaburi 118:5-7. O ta mwandĩki ũcio wa thaburi, Paulo nĩ aamenyaga atĩ Jehova no amũteithie, tondũ nĩ aamũteithĩtie maita maingĩ mbere ĩyo. Kwa ngerekano, makĩria ma mĩaka ĩĩrĩ mbere ya kwandĩkĩra Ahibirania marũa, nĩ aahonokete kĩhuhũkanio kĩnene kĩrĩa aacemanĩtie nakĩo agĩthiĩ na meri. (Atũm. 27:4, 15, 20) Rũgendo-inĩ rũu ruothe, na nginya mbere ya rũgendo rũu, Jehova nĩ oonanĩtie atĩ nĩ aateithagia Paulo na njĩra itiganĩte. w20.11 12 ¶1-2

Nĩkĩ ti ũndũ wa ũũgĩ gũikara tũgĩciragia atĩ ũtũũro wa tene warĩ mwega makĩria? Kwĩrirĩria ũtũũro wa tene no gũtũme tũririkane o maũndũ mega marĩa twakeneire. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũhoro wa Aisiraeli. Thutha wa kuuma Misiri, nĩ maariganĩirũo o na ihenya ũrĩa ũtũũro warĩ mũritũ kũu. No ũndũ ũrĩa maaririkanaga nĩ irio njega iria maarĩaga kuo. Mooigire ũũ: “Na nĩguo tũririkanaga thamaki iria twarĩaga Misiri tũtekũgũra, nginya matunda ma rũkiri, meroni, itũngũrũ cia mahuti, itũngũrũ cia ngwacĩ, na itũngũrũ thumu!” (Ndar. 11:5) No hihi nĩ ũhoro wa ma atĩ maarĩaga irio icio ‘matekũgũra’? Aca. Aisiraeli maarĩhire thogora mũnene, tondũ ihinda-inĩ rĩu nĩ maahinyagĩrĩrio mũno marĩ ngombo bũrũri-inĩ wa Misiri. (Tham. 1:13, 14; 3:6-9) No thutha ũcio nĩ maariganĩirũo nĩ moritũ macio na makĩambĩrĩria kwĩrirĩria ũtũũro wao wa hau kabere. Maambĩrĩirie kũririkana maũndũ marĩa maahĩtũkĩte handũ ha kũririkana maũndũ mega marĩa Jehova aakoretwo amekĩra. Mwerekera ũcio wao nĩ warakaririe Jehova.—Ndar. 11:10. w20.11 25 ¶5-6

Rĩmwe na rĩmwe, nĩ twĩciragia ũrĩa ũtũũro ũrĩ mũkuhĩ, na ũrĩa matukũ maya tũratũũra “maiyũrĩte mathĩna.” (Ayub. 14:1) Nĩkĩo no twĩkore rĩmwe na rĩmwe tũkuĩte ngoro. Ndungata nyingĩ cia Jehova cia tene nĩ ciaiguaga ũguo. O na kũrĩ amwe meeriragĩria gũkua. (1 Ath. 19:2-4; Ayub. 3:1-3, 11; 7:15, 16) No Jehova Ngai, ũrĩa maakoragwo mehokete hingo ciothe nĩ aamomagĩrĩria na akamekĩra hinya. Ũhoro wao nĩ waandĩkirũo nĩguo ũgatũũmĩrĩria na ũgatũruta. (Rom. 15:4) Ta wĩcirie ũhoro wa Jusufu ũrĩa warĩ mũrũ wa Jakubu. Ũtũũro wa Jusufu wacenjirie o rĩmwe akiuma mũciĩ kũrĩa eendetwo nĩ ithe, agĩthiĩ gũtuĩka ngombo ya kĩrathi gĩa thĩ bũrũri-inĩ wa Misiri kwa mũndũ ũtaathathayagia Jehova. (Kĩam. 37:3, 4, 21-28; 39:1) Thutha ũcio, mũtumia wa Potifa aaheenanirie atĩ Jusufu nĩ eendaga kũmũnyita kĩa hinya. Handũ ha Potifa gũtuĩria kana ũhoro ũcio warĩ wa ma, ooigire Jusufu aikio njera na akĩohwo na igera. (Kĩam. 39:14-20; Thab. 105:17, 18) Hatarĩ nganja maũndũ macio nĩ mangĩatũmire Jusufu akue ngoro! w20.12 16-17 ¶1-4

Jesu ooigire atĩ ũndũ ũcio nĩguo wagĩrĩirũo gũkorũo ũrĩ wa bata mũno mahoya-inĩ maitũ. No hihi ciugo icio cia Jesu ciugĩte atĩa? Gũtheria kĩndũ nĩ gũkĩamũra kana gũkĩona kĩrĩ gĩtheru. No andũ amwe no meyũrie, ‘Na githĩ rĩĩtwa rĩa Jehova ti rĩamũre na nĩ itheru?’ Nĩguo tũcokie kĩũria kĩu, nĩ tũrabatara gwĩciria rĩĩtwa rĩhutĩtie maũndũ marĩkũ. Rĩĩtwa to kiugo tu kĩngĩandĩkwo handũ kana gĩtamũkwo. Bibilia yugaga ũũ: “Kaba gũthuura rĩĩtwa rĩega handũ ha ũtonga mũnene.” (Thim. 22:1; Koh. 7:1) Nĩ kĩĩ gĩtũmaga rĩĩtwa rĩkorũo rĩrĩ rĩa bata na njĩra ĩyo? Tondũ nĩ rĩhutagia ngumo cia mũndũ, ũguo nĩ kuuga, ũrĩa andũ monaga mũndũ ũrĩa ũretanio na rĩĩtwa rĩu. Kwoguo kĩrĩa kĩa bata ti ũrĩa rĩĩtwa rĩandĩkagwo kana ũrĩa rĩtamũkagwo, no kĩrĩa kĩa bata makĩria nĩ ũndũ ũrĩa ũkaga meciria-inĩ kana ngoro-inĩ cia andũ arĩa marona kana makaigua rĩĩtwa rĩu. Rĩrĩa andũ maria maheeni igũrũ rĩgiĩ Jehova makoragwo magĩtharĩkĩra ngumo ciake. Rĩrĩa matharĩkĩra ngumo ciake makoragwo makĩgeria kũmũthũkĩria rĩĩtwa. w20.06 2-3 ¶5-7

Mathĩna marĩa tũcemanagia namo no matũme tũtangĩke mũno nginya tũremwo gwĩciria ũhoro wa maũndũ mangĩ. Kwa ngerekano, no tũtangĩke nĩ ũndũ wa kuona ta tũtekuona mbeca cia kũigana cia kũhingia mabataro maitũ, kana nĩ ũndũ wa kuona ta tũkũrwara tũtĩre wĩra kana tũũrũo nĩ wĩra witũ. Ningĩ no tũtangĩke nĩ ũndũ wa kuona ta tũngĩremwo gũtũũria wĩhokeku tũngĩgerio kuuna watho wa Ngai. Ica ikuhĩ Shaitani nĩ ekũhũthĩra andũ arĩa atongoragia gũtharĩkĩra andũ a Ngai, na kwoguo no tũtangĩke nĩ ũndũ wa kũrigwo ũrĩa tũgeeka hĩndĩ ĩyo magaatũtharĩkĩra. Mũndũ no eyũrie, ‘Hihi nĩ njagĩrĩirũo gũtangĩka nĩ ũndũ wa maũndũ ta macio?’ Nĩ tũũĩ atĩ Jesu eerire arũmĩrĩri ake ũũ: ‘Tigai gũtangĩka.’ (Mat. 6:25) Hihi eendaga kuuga atĩ tũtiagĩrĩirũo gũtangĩka nĩ ũndũ wa ũndũ o na ũrĩkũ? Aca. Andũ amwe maatungatagĩra Jehova marĩ ehokeku mahinda-inĩ ma tene nĩ maatangĩkaga, no ũndũ ũcio ndwatũmire matige gwĩtĩkĩrĩka nĩ Jehova. (1 Ath. 19:4) Jesu nĩ gũtũũmĩrĩria aatũũmagĩrĩria. Ndeendaga tũtangĩkagĩre mũno mabataro maitũ nginya ũndũ ũcio ũhutie ũtungata witũ harĩ Ngai. w21.01 3 ¶4-5

Mũthuri agĩrĩirũo gũtongoria famĩlĩ yake kũringana na ũrĩa Jehova na Jesu mendaga. (1 Pet. 3:7) Arĩ we mũtwe wa famĩlĩ yake kũrĩa igũrũ na gũkũ thĩ, arĩ na ũnene wa kũigĩra ciana ciake mawatho marĩa ciagĩrĩirũo kũrũmĩrĩra na atigĩrĩre atĩ nĩ ciamarũmĩrĩra. (Isa. 33:22) Nake Jesu arĩ we mũtwe wa kĩũngano gĩa Gĩkristiano arĩ na kĩhooto gĩa kũiga mawatho na gũtigĩrĩra atĩ nĩ marũmĩrĩrũo. (Gal. 6:2; Kol. 1:18-20) O ta Jehova na Jesu, mũthuri Mũkristiano arĩ na kĩhooto gĩa gũtua matua megiĩ famĩlĩ yake. (Rom. 7:2; Ef. 6:4) O na kũrĩ ũguo, ũnene wake nĩ ũkoragwo na mĩhaka. Kwa ngerekano, mawatho marĩa arahe famĩlĩ yake magĩrĩirũo gũkorũo mehocetie harĩ motaaro marĩa marĩ Kiugo-inĩ kĩa Ngai. (Thim. 3:5, 6) Na mũtwe wa famĩlĩ ndarĩ na rũtha rwa kũigĩra andũ matarĩ a famĩlĩ yake mawatho. (Rom. 14:4) Ningĩ, rĩrĩa anake na airĩtu ake makũra na moima mũciĩ, no mathiaga na mbere kũmũhe gĩtĩo, no ndathiaga na mbere gũkorũo arĩ mũtwe wao.—Mat. 19:5. w21.02 2-3 ¶3-5

Njĩra ĩmwe nene kĩongo kĩa famĩlĩ onanagia nayo atĩ nĩ endete famĩlĩ yake nĩ kũmahingĩria mabataro ma kĩĩmwĩrĩ. O na kũrĩ ũguo, nĩ agĩrĩirũo kũririkana atĩ indo cia kĩĩmwĩrĩ itingĩhingia mabataro ma kĩĩroho ma famĩlĩ yake. (Mat. 5:3) Rĩrĩa Jesu aarĩ mũtĩ-inĩ wa kũnyarirĩrũo arĩ hakuhĩ gũkua, nĩ eendaga gũtigĩrĩra atĩ Mariamu nĩ arĩrũmbũyagio. O na Jesu akĩgeragĩra ruo rũnene, nĩ eehokeire mũtũmwo Johana wĩra wa kũrũmbũyagia Mariamu. (Joh. 19:26, 27) Mũrũ wa Ithe witũ ũrĩ na famĩlĩ no akorũo ehokeirũo maũndũ maingĩ ma bata. Wĩra ũrĩa arutaga nĩguo one mabataro, nĩ agĩrĩirũo kũũruta na kĩyo nĩguo agoocithie Jehova. (Ef. 6:5, 6; Tit. 2:9, 10) Ningĩ no akorũo ehokeirũo maũndũ thĩinĩ wa kĩũngano, ta wĩra wa kũrũmbũiya na gwĩkĩra ngoro aarĩ na ariũ a Ithe witũ na gũtongoria wĩra-inĩ wa kũhunjia. Hamwe na ũguo, nĩ agĩrĩirũo gũkorũo akĩĩruta Bibilia hingo ciothe hamwe na mũtumia wake na ciana. Famĩlĩ yake nĩ ĩrĩcokagia ngatho mũno nĩ ũndũ wake kwĩrutanĩria kũmahingĩria mabataro ma kĩĩmwĩrĩ na ma kĩĩroho na gũtũma makorũo na gĩkeno.—Ef. 5:28, 29; 6:4. w21.01 12 ¶15, 17

Bibilia nĩ ĩtaarĩirie maũndũ marĩa mũtumia ngatha angĩahotire gwĩka. Nĩ angĩahotire kũrũgamĩrĩra mawĩra ma mũciĩ, nĩ angĩehokeirũo wĩra wa kwendia na kũgũra mũgũnda, na nĩ angĩahũũrire biacara. (Thim. 31:15, 16, 18) Mũtumia ti ngombo ĩtarĩ na kĩhooto gĩa kũruta mawoni. Handũ ha ũguo, mũthuri nĩ agĩrĩirũo kwĩhoka mũtumia wake na gũthikĩrĩria mawoni make. (Thim. 31:11, 26) Mũthuri angĩhe mũtumia wake gĩtĩo na njĩra ta ĩyo, mũtumia wake nĩ arĩmwathĩkagĩra eyendeire. O na gũtuĩka Jesu nĩ ahingĩtie maũndũ maingĩ, ndonaga kwĩnyihĩria ũtongoria wa Jehova ta arĩ kũhũthio. (1 Kor. 15:28; Afil. 2:5, 6) Ũndũ ũmwe na ũcio, mũtumia ngatha ũrĩa ũrũmagĩrĩra kĩonereria kĩa Jesu, ndonaga kwĩnyihĩria mũthuri wake ta arĩ kũhũthio. Anyitaga mũthuri wake mbaru tondũ nĩ amwendete, na makĩria tondũ nĩ endete na nĩ atĩĩte Jehova. O na kũrĩ ũguo, mũtumia Mũkristiano ndanyitaga mbaru mũthuri wake rĩrĩa amwĩra aune mawatho na motaaro ma Bibilia. w21.02 11 ¶14-15; 12 ¶19

Wendo harĩ Ngai nĩ ũkoretwo ũgĩteithia ndungata cia Jehova gũkirĩrĩria rĩrĩa iranyarirũo. Kwa ngerekano, rĩrĩa igooti inene rĩa Kĩyahudi rĩathire atũmwo atĩ matige kũhunjia, wendo wao harĩ Ngai nĩ wamateithirie gwathĩkĩra “Ngai arĩ we mũtongoria, no ti andũ.” (Atũm. 5:29; 1 Joh. 5:3) Wendo ta ũcio mũrũmu nĩ ũteithagia ariũ a Ithe witũ arĩa makoragwo makĩhinyĩrĩrio nĩ thirikari irĩ na hinya gũikara marĩ ehokeku. Kwoguo handũ ha gũkua ngoro rĩrĩa thĩ yatũthũũra tũgĩaga na gĩkeno. (Atũm. 5:41; Rom. 5:4, 5) Ũndũ ũmwe ũngĩkorũo ũrĩ mũritũ mũno gũkirĩrĩria nĩ gũũkĩrĩrũo nĩ andũ a famĩlĩ. Hĩndĩ ĩrĩa twambĩrĩria kwĩruta ũhoro wa ma, andũ amwe a famĩlĩ no mecirie atĩ nĩ kũhĩtithio tũhĩtithĩtio. Angĩ nao no mecirie atĩ nĩ tũthũkĩte ciongo. (Ringithania Mariko 3:21.) Rĩmwe o na no matũhũũre kana matũrume. Rĩrĩa tuokĩrĩrũo na njĩra ĩyo tũtiagĩrĩirũo kũmaka. Jesu ooigire: “Thũ cia mũndũ igaakorũo irĩ andũ a nyũmba yake mwene.”—Mat. 10:36. w21.03 21 ¶6-7

Rĩrĩa wathiĩ na mũhunjia ũngĩ kwĩruta na mũrutwo wake, thikagĩrĩria na kinyi rĩrĩa mwarimũ na mũrutwo mararanĩria. Ũngĩka ũguo, norĩo tu ũngĩhota gũteithĩrĩria hĩndĩ ĩrĩa yagĩrĩire. O na kũrĩ ũguo, nĩ wagĩrĩirũo kwamba gwĩciria ũtanaria. Kwa ngerekano, ndwagĩrĩirũo kwaria mũno, gũtinia mwarimũ hĩndĩ ĩrĩa arageria gũtaarĩria ũndũ mũna, kana kwambĩrĩria kwarĩrĩria ũndũ ũngĩ ngũrani na ũrĩa mũraarĩrĩria. No no ũteithie mũrutwo kũnyita ũndũ ũrĩa ũrarĩrĩrio na njĩra ya kwaria na njĩra nguhĩ, kũruta ngerekano, kana kũũria kĩũria. Rĩngĩ narĩo, no ũigue atĩ ndũrabatara kuongerera maũndũ makĩria megiĩ ũndũ ũrĩa ũrarĩrĩrio. No ũngĩgaathĩrĩria mũrutwo na ũmuonie atĩ nĩ ũramũrũmbũiya, no ũmũteithie gũthiĩ na mbere gũkũra kĩĩroho. Ũngĩona kwagĩrĩire, no ũtaarĩrie mũrutwo na njĩra nguhĩ ũrĩa werutire ũhoro wa ma, ũrĩa wahotire gũtooria ũndũ mũna mũritũ, kana ũrĩa wonete Jehova agĩgũteithia ũtũũro-inĩ waku. (Thab. 78:4, 7) Kũigua maũndũ ta macio no gũkorũo na ũteithio mũnene harĩ mũrutwo. Maũndũ macio no mekĩre wĩtĩkio wake hinya, kana mamwĩkĩre ngoro athiĩ na mbere nginya akinyĩrĩre kũbatithio. w21.03 10 ¶9-10

Nũũ wagĩrĩirũo kwamũkĩra rũgooco nĩ ũndũ wa moimĩrĩro mega marĩa tũgĩaga namo ũtungata-inĩ? Paulo nĩ aacokirie kĩũria kĩu rĩrĩa aandĩkĩire kĩũngano gĩa Korintho ciugo ici: “Niĩ nĩ kũhanda ndahandire, Apolo agĩitĩrĩria maĩ, no Ngai nĩwe wakũragia, kwoguo-rĩ, ũrĩa ũhandaga tiwe wa bata, o na kana ũrĩa ũitagĩrĩria maĩ, no Ngai, ũrĩa ũkũragia nĩwe wa bata.” (1 Kor. 3:6, 7) O ta Paulo, hĩndĩ ciothe twagĩrĩirũo kũhe Jehova rũgooco nĩ ũndũ wa moimĩrĩro mega marĩa tũgĩaga namo ũtungata-inĩ. Tũngĩonania ngatho atĩa nĩ ũndũ wa mweke ũrĩa tũheetwo wa ‘kũrutithania wĩra’ hamwe na Ngai, Kristo, na araika? (2 Kor. 6:1) Tũngĩka ũguo na njĩra ya kwĩrutanĩria ũrĩa wothe tũngĩhota gũcaria mĩeke ya kũhunjĩria andũ arĩa angĩ ũhoro ũrĩa mwega. Nĩ twagĩrĩirũo kũhanda mbeũ cia ũhoro wa ma na tũcitĩrĩrie maĩ. Rĩrĩa mũndũ onania nĩ arakenio nĩ ũhoro, nĩ twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria kũmũcokera nĩguo twambĩrĩrie kwĩruta Bibilia nake. O ũrĩa tũreruta nake Bibilia, nĩ tũkenaga kuona ũrĩa Jehova aramũteithia kũgarũrĩra mwĩcirĩrie wake. w20.05 30 ¶14, 16-18