Ciũria Kuuma Kũrĩ Athomi
Mwandĩki wa Thimo 30:18, 19 aaugire atĩ “mũthiĩre wa mũndũrũme rĩrĩa arĩ na mũirĩtu” nĩ ũndũ ‘ũkĩrĩte ũhoti wa gũtaũkĩrũo.’ Hihi eendaga kuuga atĩa?
Andũ aingĩ nĩ marigagwo nĩ ũrĩa ciugo icio ciendaga kuuga, nginya athomi amwe a maũndũ ma Bibilia. Rĩandĩko rĩu rĩrĩ rĩothe riugĩte ũũ Bibilia-inĩ ya New World Translation: “Nĩ kũrĩ maũndũ matatũ ma magegania mũno harĩ niĩ, [kana, “makĩrĩte ũhoti wakwa wa gũtaũkĩrũo,” kohoro ka magũrũ-inĩ], o na nĩ mana itataũkagĩrũo nĩmo: Mũthiĩre wa nderi ĩrĩ igũrũ, mũthiĩre wa nyoka ĩrĩ igũrũ rĩa rwaro rwa ihiga, mũthiĩre wa meri iria-inĩ, na mũthiĩre wa mũndũrũme rĩrĩa arĩ na mũirĩtu.”—Thim. 30:18, 19.
Na hau kabere, twataũkagĩrũo atĩ ciugo “mũthiĩre wa mũndũrũme rĩrĩa arĩ na mũirĩtu” ikoragwo ikĩarĩrĩria ũndũ ũtarĩ mwega. Gĩtũmi nĩ tondũ mĩhari ĩngĩ ĩrĩa ĩrĩ mũrango-inĩ ũcio yaragĩrĩria indo itarĩ njega, iria itarĩ hĩndĩ ciugaga “nĩ ndaigania.” (Thim. 30:15, 16) Naguo mũhari wa 20 waragĩrĩria “mũtumia mũtharia” ũrĩa ugaga gũtirĩ ũndũ mũũru ekĩte. Kwoguo tweciragia atĩ o ta ũrĩa nderi yũmbũkagĩra igũrũ, nyoka ĩgathiĩra rwaro-inĩ rwa ihiga, na meri ĩgathiĩra iria-inĩ, na ciothe ititigaga ũira wa kuonania ũndũ ũcio, no taguo mũndũrũme angĩka ũndũ na kwage ũira wa kuonania ũrĩa eka. Nĩ ũndũ ũcio, tweciragia atĩ ciugo “mũthiĩre wa mũndũrũme rĩrĩa arĩ na mũirĩtu” ikoragwo ikiuga ũndũ mũũru, tondũ twataũkagĩrũo atĩ ciaragĩrĩria ũrĩa mwanake ũrĩ na wara angĩheenereria mũirĩtu nĩguo makomanie nake.
O na kũrĩ ũguo, tũrĩ na itũmi cia gwĩtĩkia atĩ mĩhari ĩyo ĩrarĩrĩria ũndũ mwega. Mwandĩki ũcio wa Bibilia no kũgegio aagegagio nĩ maũndũ macio aagwetire.
Maandĩko ma tene ma Kĩhibirania o namo nĩ monanagia atĩ rĩandĩko rĩu rĩaragĩrĩria ũndũ mwega. Kũringana na ibuku rĩa gũtaarĩria ciugo rĩa Theological Lexicon of the Old Testament, kiugo gĩa Kĩhibirania kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “makĩrĩte ũhoti wakwa wa gũtaũkĩrũo” thĩinĩ wa Thimo 30:18, “kĩonanagia ũndũ ũrĩa mũndũ . . . angĩona ũrĩ wa mwanya, ũtangĩhoteka, na ũrĩ wa magegania.”
Profesa ũmwe warĩ wa yunivasĩtĩ ya Harvard, ĩrĩa ĩrĩ Amerika (US) wetagwo Crawford H. Toy, o nake nĩ oonanirie atĩ rĩandĩko rĩu rĩtikoragwo rĩkĩarĩrĩria ũndũ mũũru. Aaugire: “Mwandĩki wa rĩandĩko rĩu aataaragĩria ũrĩa maũndũ macio marĩ ma magegania.”
Kwoguo no tuuge atĩ rĩandĩko rĩa Thimo 30:18, 19 rĩkoragwo rĩkĩarĩrĩria maũndũ ma magegania, marĩa makĩrĩte nginya ũhoti witũ wa gũtaũkĩrũo. O ta mwandĩki ũcio wa Bibilia, o na ithuĩ nĩ tũgegagio nĩ ũrĩa nderi yũmbũkagĩra igũrũ, ũrĩa nyoka ĩtarĩ na magũrũ ĩthiagĩra rwaro-inĩ rwa ihiga, ũrĩa meri ĩthiagĩra iria-inĩ o na ĩrĩ nditũ, na ũrĩa mwanake na mũirĩtu mendanaga na magatũũrania hamwe marĩ na gĩkeno.