Kũhaarĩria Mĩario ya Andũ Othe

O KIUMIA o kiumia, ciũngano-inĩ nyingĩ cia Aira a Jehova nĩ gũkoragwo na mĩario ya andũ othe ĩrĩ na kĩongo gĩa Kĩĩmaandĩko. Angĩkorũo ũrĩ mũthuri wa kĩũngano kana mũteithia wa ũtungata-rĩ, hihi nĩ ũrutanaga wega? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, no ũheo mĩario ya andũ othe. Cukuru ya Ũtungata wa Gĩtheokrasi nĩ ĩteithĩtie ariũ a Ithe witũ ngiri nyingĩ magĩrĩre kũheo mweke ũcio wa ũtungata. Ũngĩheo mĩario ya andũ othe, wagĩrĩirũo nĩ kwambĩrĩria gwĩka atĩa?

Thoma Matemo Mayo

Mbere ya gwĩka ũthuthuria o wothe, thoma matemo na wĩcũranie ũhoro wamo nginya ũtaũkĩrũo nĩmo. Ĩkĩra meciria-inĩ ũhoro wa mũthingi, ũrĩa arĩ guo kĩongo kĩa mĩario. Nĩ kĩĩ ũrabatara kũruta athikĩrĩria aku? Muoroto waku nĩ ũrĩkũ?

Thoma ciongo nini. Cithathaũranie. O kĩongo kĩnini gĩkonainie atĩa na ũhoro wa mũthingi? Rungu rwa o kĩongo kĩnini, nĩ harĩ maũndũ maigana ũna ma bata. Rungu rwa maũndũ macio, harĩ na mohoro ma kũnyita mbaru. Wĩcirie ũrĩa o gĩcunjĩ o gĩcunjĩ kĩa matemo kĩranyita mbaru ũndũ ũrĩa ũrĩ igũrũ rĩa kĩo, gĩgatongoria harĩ gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, na gĩgateithia kũhingia muoroto wa mĩario ĩyo. Wataũkĩrũo nĩ ũhoro wa mũthingi, muoroto wa mĩario, na ũrĩa maũndũ marĩa ma bata makĩria marahingia muoroto ũcio, no wambĩrĩrie kũhaarĩria mĩario yaku.

No ũteithĩke ũngĩamba kuona mĩario yaku ta arĩ tũcunjĩ tũkuhĩ tũna kana tũtano, o gacunjĩ karĩ na ũndũ ũmwe wa bata makĩria. Harĩria o gacunjĩ rita rĩako.

Matemo marĩa ũheetwo nĩ ma gũgũteithia ũhaarĩrie. Ti ma kũhũthĩrũo hĩndĩ ya kũruta mĩario. Matariĩ ta nyũmba ĩrakwo. Nĩ ĩkũbatara gwĩkĩrũo thingo, mabati, ndirica na nĩ ĩkũbatara kũigwo indo nĩguo yagĩrĩre gũikarwo.

Kũhũthĩra Maandĩko

Jesu Kristo na arutwo ake maahũthagĩra Maandĩko makĩrutana. (Luk. 4:16-21; 24:27; Atũm. 17:2, 3) O nawe no wĩke tao. Maandĩko nĩmo magĩrĩirũo gũkorũo marĩ mũthingi wa mĩario yaku. Handũ ha o kũgweta na gũtaarĩria mohoro marĩa marĩ thĩinĩ wa matemo marĩa ũheetwo, geria gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa mohoro macio maranyitwo mbaru nĩ Maandĩko, ũcoke ũrutane kuumana na Maandĩko macio.

Ũkĩhaarĩria mĩario yaku, rora rĩandĩko o rĩothe rĩonanĩtio matemo-inĩ. Rora maũndũ marĩa marĩthiũrũrũkĩirie. Mĩhari ĩmwe no ya gũgũteithia ũtaũkĩrũo nĩ gĩtũmi kĩa ũndũ mũna. Ti mothe mabatiĩ gũthomwo kana gũtaarĩrio ũkĩruta mĩario yaku. Thuura marĩa mangĩguna mũno athikĩrĩria aku. Ũngĩrũmĩrĩra maandĩko marĩa monanĩtio matemo-inĩ marĩa macabe, no wage kũbatara kũhũthĩra Maandĩko mangĩ.

Moimĩrĩro mega ma mĩario yaku mehocetie harĩ mũrutanĩre waku, no ti harĩ mũigana wa maandĩko marĩa ũgũthoma. Mbere ya gũthoma maandĩko onania gĩtũmi kĩamo. Hũthĩra mahinda kuonania ũrĩa mangĩhũthĩka. Thutha wa gũthoma rĩandĩko, ndũkahinge Bibilia yaku ũkĩrĩtaarĩria. No kũhoteke athikĩrĩria aku meke o tawe. Ũngĩhota atĩa kwarahũra athikĩrĩria aku na ũmateithie magunĩke makĩria nĩ Kiugo kĩa Ngai? (Neh. 8:8, 12) No wĩke ũguo na njĩra ya gũtaarĩria, kũheana ngerekano, na kuonania ũrĩa ũhoro ũngĩhũthĩrũo.

Gũtaarĩria. Ũkĩĩhaarĩria gũtaarĩria rĩandĩko rĩna rĩa mũthingi, wĩyũrie ũũ: ‘Rĩrenda kuuga atĩa? Ndĩrarĩhũthĩra mĩario-inĩ yakwa nĩkĩ? Athikĩrĩria mangĩkorũo makĩyũria atĩa igũrũ rĩgiĩ mũhari ũyũ?’ No ũbatare gũthuthuria mĩhari ĩrĩa ĩũthiũrũrũkĩirie, hĩndĩ ĩrĩa waandĩkirũo, gĩtũmi, ũritũ wa ciugo, na muoroto wa ũrĩa waandĩkire atongoretio na roho. Ũndũ ũcio ũbataraga ũthuthuria. Nĩ ũkuona ũhoro mũingĩ wa bata mabuku-inĩ marĩa maheanagwo nĩ “ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete na njũgĩ.” (Mat. 24:45-47) Ndũgataarĩrie maũndũ mothe megiĩ mũhari ũcio, ĩndĩ taarĩria athikĩrĩria gĩtũmi gĩa kũũthoma, kĩrĩa gĩkonainie na ũndũ ũrĩa ũraarĩrĩria.

Kũheana Ngerekano. Muoroto wa ngerekano nĩ gũteithia athikĩrĩria aku mataũkĩrũo makĩria kana kũmateithia maririkane ũndũ kana ũtaaro mũna. Ngerekano iteithagia andũ gũtaũkĩrũo nĩ ũndũ ũrĩa ũrameera na kũũkuruhithania na maũndũ marĩa moĩ. Ũguo nĩguo Jesu eekire rĩrĩa aarutaga Mĩario yake ya Kĩrĩma-inĩ ĩrĩa ĩrĩ ngumo mũno. “Nyoni cia rĩera-inĩ,” “itoka cia gĩthaka,” “mũromo ũrĩa mũceke,” ‘nyũmba njake igũrũ rĩa rũnyanjara,’ na ngerekano ingĩ nyingĩ ta icio nĩ ciatũmire ũrutani wake ũkorũo na ũritũ, ũtaũku, na ũtangĩriganĩra.—Mat., mũr. 5-7.

Kũhũthĩra Ũhoro. Gũtaarĩria rĩandĩko na kũrĩheanĩra ngerekano kuongagĩrĩra ũmenyo, ĩndĩ kũhũthĩra ũmenyo ũcio nĩkuo kũrĩ bata. Ma nĩ atĩ, nĩ igũrũ rĩa athikĩrĩria aku kũhũthĩra ndũmĩrĩri ĩyo ya Bibilia, ĩndĩ no ũmateithie kũmenya ũrĩa marabatara gwĩka. Warĩkia kuona atĩ athikĩrĩria aku nĩ mataũkĩrũo nĩ mũhari ũcio na mona ũkuruhanu waguo na ũndũ ũrĩa ũramaruta, hũthĩra mahinda ma kũigana kũmoonia ũritũ waguo ũhoro-inĩ wĩgiĩ wĩtĩkio na mĩtugo. Tĩtĩrithia ũguni wa kweheria mathugunda moru kana mũthiĩre ũtaringaine na ma ĩrĩa ĩrarĩrĩrio.

Ũgĩciria ũrĩa ũkũhũthĩra maandĩko, ririkana atĩ athikĩrĩria aku moimĩte kũndũ gũtiganĩte na macemanagia na maũndũ matiganĩte. No gũkorũo na andũ ageni mareruta Bibilia, andũ ethĩ, akũrũ, na arĩa marahiũrania na mathĩna matiganĩte. Reke mĩario yaku ĩkorũo ĩrĩ ya kũhũthĩka. Wĩtheme kũheana ũtaaro ũroneka ta ũrongoreirio andũ maigana ũna thĩinĩ wa kĩũngano.

Matua ma Mwaria

Nĩ wonetio maũndũ mamwe megiĩ mĩario yaku. Maũndũ marĩa ma bata makĩria nĩ monanĩtio cara rũkũ, na mahinda marĩa ũkũhũthĩra harĩ kĩongo o gĩothe kĩnini nĩ monanĩtio wega. Matua mangĩ nĩwe ũgwĩtuĩra. No ũthuure kũhũthĩra mahinda maingĩ makĩria harĩ maũndũ mamwe gũkĩra marĩa mangĩ. Ndũkone ta arĩ o mũhaka warĩrĩrie maũndũ mothe na njĩra ĩiganaine. Ũndũ ũcio no ũtũme ũthiĩ na ihenya na ũgũmĩre athikĩrĩria aku. Ũngĩmenya atĩa maũndũ marĩa ũkwarĩrĩria makĩria na marĩa ũkwarĩrĩria na njĩra nguhĩ? Wĩyũrie ũũ: ‘Nĩ maũndũ marĩkũ mekũndeithia kũrutana ũhoro ũrĩa wa mũthingi wa mĩario ĩno? Nĩ marĩkũ mangĩguna athikĩrĩria akwa mũno? Hihi gũtigana na rĩandĩko rĩna rĩonanĩtio na kaũndũ gakonainie narĩo nĩ gũkũnyihia ũritũ wa kĩrĩa ndĩrarĩrĩria?’

Wĩtheme kũingĩrĩra maũndũ mene kana kũingĩria mawoni maku. O na Jesu Mũrũ wa Ngai, nĩ eethemaga kwaria maũndũ ‘eĩrĩte we mwene.’ (Joh. 14:10) Ririkana atĩ andũ mokaga mĩcemanio-inĩ ya Aira a Jehova kũigua ũhoro wa Bibilia. Angĩkorũo andũ makũũĩ ũrĩ mwaria mwega, no kũhoteke nĩ tondũ nĩ ũmenyerete kũhũthĩra Kiugo kĩa Ngai, handũ ha kwĩĩhoka wee mwene. Nĩ ũndũ ũcio mĩario yaku nĩ ĩkenagĩrũo.—Afil. 1:10, 11.

Thutha wa gũthondeka matemo ma mĩario magatuĩka ũhoro ũrathathaũrania Maandĩko wega, rĩu ũkũbatara kwĩmenyeria kũruta mĩario yaku. Harĩ bata gwĩka ũguo na kayũ. Ũndũ ũrĩa wa bata nĩ gũtigĩrĩra atĩ ũrĩ na maũndũ mothe meciria-inĩ. No mũhaka ũrute mĩario yaku kuuma ngoro, na ũmĩrute ũcanjamũkĩte. Mbere ya kũruta mĩario yaku, wĩyũrie ũũ: ‘Nĩ ũndũ ũrĩkũ ndĩrerĩgĩrĩra kũhingia?’ Ũcoke wĩyũrie ũũ: ‘Maũndũ marĩa ma bata makĩria nĩ mareyumĩria wega? Hihi Maandĩko nĩmo mũthingi wa mĩario yakwa? Hihi ũndũ o wothe wa bata makĩria nĩ ũrerekeria wega harĩ ũndũ ũrĩa ũrũmĩrĩire? Hihi mĩario ĩno nĩ ĩgũteithia andũ magĩe na ngatho harĩ Jehova na harĩ maũndũ marĩa atũheaga? Hihi maũndũ ma gũtiriha nĩ makonainie ĩmwe kwa ĩmwe na ũhoro wa mũthingi, nĩ maronia athikĩrĩria ũrĩa magĩrĩirũo nĩ gwĩka na makamarurumũra kuoya ikinya?’ Angĩkorũo macokio maku nĩ ĩĩ, ‘hũthĩra ũmenyi na njĩra njega’ nĩguo ũgune kĩũngano na ũgoocithie Jehova!—Thim. 15:2.

ANGĨKORŨO MĨARIO YAKU NĨ ĨGŨTABUTWO

Kaingĩ thĩinĩ wa bũrũri ũmwe nĩ gũkoragwo na thiomi nyingĩ, kwoguo aria no marute mĩario ya Bibilia kũgerera atabuti. Ũngĩheo mĩario ta ĩyo, maũndũ maya no mamũteithie mũrĩ na mũtabuti waku.

Moimĩrĩro mega ma mĩario yaku mehocetie mũno harĩ mũtabuti. O na mũndũ ũrĩ na ũmenyeru no eke ũguo wega makĩria ũngĩmũteithia kwĩhaarĩria.
No mũhaka ũnyihie mĩario yaku nĩ ũndũ wa mahinda ma gũtabuta. Angĩkorũo nĩ ya ndagĩka 45 no mũhaka ũmĩkuhĩhie na ndagĩka 15. (Rũthiomi rwa ciĩko rũtihutĩtio nĩ ũndũ ũcio.)
Mũrĩ na mũtabuti hĩtũkĩrai matemo na muoroto wa mĩario ĩyo mbere ya kũmĩruta. Angĩkorũo mĩario yaku nĩ ya gũthoma kĩrũrũngano-inĩ, reke mũtabuti akorũo amĩthomete mbere.
Arĩrĩria na mũtabuti maandĩko marĩa ũkaahũthĩra. Tigĩrĩra atĩ Bibilia ya rũthiomi rũrĩa mũtabuti arahũthĩra ĩrĩ na rĩciria rĩrĩa rĩrĩ Bibilia-inĩ yaku. Onia mũtabuti ciugo iria ũgatĩtĩrithia maandĩko-inĩ kana iria ũgaataarĩria.
Menyithia mũtabuti kana maandĩko magaathomwo na thiomi cierĩ kana rũmwe nĩ rũiganu. Gũthoma na rũthiomi rũrĩa rũrahũthĩrũo nĩ mũtabuti no kũigane.
Kũgweta na ihenya tarĩki, mũigana, na maandĩko no kũritũhĩre mũtabuti. Tithia na njĩra njega, na rĩrĩa ũragweta mũigana ũhũthĩre kiugo ‘ta,’ kwa ngerekano, handũ ha kuuga ‘1411’ uga ‘ta 1400.’
Arĩrĩriai ngerekano, thimo, na ciugo iria itahũthagĩrũo kaingĩ na nĩ ũbangĩte gũcihũthĩra. Tigĩrĩra atĩ mũtabuti waku nĩ arataũkĩrũo nĩ cio na atĩ no kũhoteke gũcitaũra wega na rũthiomi rũrĩa arahũthĩra.
Ũkĩaria, hũthĩra ciugo itarĩ nyingĩ. Gweta rĩciria rĩgima mbere ya gũtithia nĩguo mũtabuti atabute. (Agĩrĩirũo gũtabuta rĩciria no ti kiugo gwa kiugo.) Nĩguo atabute wega, reke ambe arĩkie ũtanathiĩ na mbere.
Kũhũthĩra mũgambo mũiganu na kũgweta ciugo wega nĩ gũgũteithia mũtabuti gũtabuta wega.