Ũhoro Andũ Megũtaũkĩrũo

RĨRĨA ũraria, ndũkaheane o ũhoro. Geria kwaria ũndũ athikĩrĩria megũtaũkĩrũo nĩ ndeto ĩrĩa ũramahe. Gwĩka ũguo no gũgũteithie kwaranĩria na andũ wega, ũkĩarĩria kĩũngano kana andũ matarĩ Aira a Jehova.

Kwaria na njĩra ĩrataũkĩra andũ kũhutĩtie maũndũ maingĩ. Mamwe mamo marĩrĩirio thĩinĩ wa Gĩcunjĩ kĩa 26, “Ũhoro Ũthingataine Wega.” Marĩa mangĩ marĩrĩirio thĩinĩ wa Gĩcunjĩ kĩa 30, “Kuonania atĩ Ũrĩ na Bata na Mũndũ.” Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, nĩ tũkwarĩrĩria maũndũ mangĩ maigana ũna.

Ciugo Hũthũ. Kũhũthĩra ciugo hũthũ na nyinyi nĩ njĩra njega mũno ya kwaranĩria. Mahunjio ma Kĩrĩma-inĩ ma Jesu nĩ kĩonereria kĩega mũno kĩa mĩario ĩrĩa ĩngĩtaũkĩra wega andũ a mĩthemba yothe kũndũ guothe thĩinĩ wa thĩ. Morutani macio no makorũo marĩ mageni harĩ o. Ĩndĩ, andũ no mataũkĩrũo nĩmo tondũ aaragĩrĩria maũndũ marĩa matũkoniĩ ithuothe: ũrĩa tũngĩgĩa na gĩkeno, ũrĩa tũngĩagagĩria ũkuruhanu witũ na arĩa angĩ, ũrĩa tũngĩhiũrania na mĩtangĩko, na ũrĩa tũngĩkorũo na ũtũũro mwega. Na aaririe maũndũ macio na ciugo cingĩguna andũ. (Mat., mũr. 5-7) Bibilia nĩ ĩhũthĩrĩte mĩhari mĩingĩ ĩtiganĩte harĩ ũraihu na mũbangĩre wa ciugo ciayo. Muoroto waku mũnene wagĩrĩirũo gũkorũo arĩ kũheana ndeto na njĩra hũthũ, ĩrataũkĩra andũ.

O na rĩrĩa ũrarĩrĩria ũhoro mũrikĩru, andũ no mataũkĩrũo ũngĩũheana na njĩra hũthũ. Ũngĩhota atĩa kũũheana na njĩra hũthũ? Ndũkagũmĩre athikĩrĩria na ndeto itarĩ cia o mũhaka. Banga ndeto yaku wega nĩguo ĩgũteithie kwarĩrĩria biũ maũndũ marĩa ma bata makĩria. Thuura na ũbacĩrĩru maandĩko marĩa ũgũthoma. Handũ ha gũthoma rĩandĩko ihenya ũthiĩte harĩ rĩrĩa rĩngĩ, thoma na ũrĩthathaũranie. Ndũkahũthĩre ciugo nyingĩ mũno ũndũ ũkũhumbĩra rĩciria rĩa bata.

Ũkĩruta mũndũ Bibilia, hũthĩra motaaro o macio. Ndũkagerie gũtaarĩria tũmaũndũ tuothe. Teithia mũrutwo ataũkĩrũo wega nĩ maũndũ marĩa manene. Nĩ arĩtaũkĩrũo nĩ maũndũ makĩria akĩĩruta wĩruti-inĩ wake kĩũmbe na thĩinĩ wa mĩcemanio ya kĩũngano.

Nĩguo ũheane ũhoro na njĩra hũthũ, kũhaarĩria wega nĩ kwa bata. No mũhaka we mwene ũtaũkĩrũo wega nĩ ndeto ĩrĩa ũrĩ nayo nĩguo ũteithie arĩa angĩ mataũkĩrũo nĩyo. Rĩrĩa ũtaũkĩirũo wega nĩ ũndũ mũna, nĩ ũhotaga kuonania itũmi cia ũndũ ũcio. Ningĩ nĩ ũhotaga kũhũthĩra ciugo ciaku mwene kũũheana.

Taarĩria Ciugo Iria Itoĩkaine Wega. Rĩmwe na rĩmwe gũteithia athikĩrĩria mataũkĩrũo nĩ maũndũ kũbataraga ũmataarĩrie ciugo iria itoĩkaine wega. Ndũgatue atĩ athikĩrĩria aku nĩ moĩ maũndũ mothe, na ningĩ ndũgatue atĩ gũtirĩ ũndũ moĩ. Tondũ wa gũkorũo ũthomete Bibilia, wahota kũhũthĩra ciugo itoĩkaine wega nĩ andũ. Ũngĩaga gũtaarĩria, andũ matarĩ Aira a Jehova matingĩtaũkĩrũo atĩ “matigari,” “ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete na njũgĩ,” “ngʼondu ingĩ,” na “kĩrĩndĩ kĩingĩ” irũgamĩrĩire ikundi cia andũ. (Rom. 11:5; Mat. 24:45; Joh. 10:16; Kũg. 7:9) Ningĩ, tiga mũndũ akorirũo na ũmenyo mũna wĩgiĩ ithondeka rĩa Aira a Jehova, no aage gũtaũkĩrũo nĩ ciugo “mũhunjia,” “painia,” “mũrori wa mũthiũrũrũko,” na “Kĩririkano.”

Ciugo imwe cia Bibilia iria ihũthagĩrũo nginya nĩ andũ matarĩ Aira a Jehova no ibatare gũthathaũrũo. Andũ aingĩ moĩ atĩ “Hari–Magedoni” nĩ njũragano nene ya nyukiria. Mahota gwĩciria atĩ “Ũthamaki wa Ngai” nĩ igũrũ kana ũndũ ũrĩ ngoro-inĩ ya mũndũ, handũ ha thirikari. Ũngĩhũthĩra kiugo “muoyo” mahota gwĩciria ũhoro wa kĩndũ gĩa kĩĩroho gĩtakuaga rĩrĩa mwĩrĩ wakua. Andũ aingĩ marutĩtwo atĩ “roho mũtheru” nĩ mũndũ, arĩ gĩcunjĩ gĩa Ũtatũ. Tondũ andũ aingĩ mũno matirũmagĩrĩra ithimi cia Bibilia cia mĩtugo, no mabatare gũteithio mataũkĩrũo nĩ ciugo ici ciayo: “Ũragĩrai ũmaraya.”—1 Kor. 6:18.

Tiga andũ makorirũo nĩ mathomaga Bibilia kaingĩ, no mage gũtaũkĩrũo ũngiuga tu, “Paulo aandĩkire . . . ” kana “Luka oigire . . . ” No makorũo na andũ a itũũra kana arata ao metagwo ũguo. No ũbatare kuongerera ũndũ wa gũteithia andũ mamenye atĩ ũcio nĩ mũtũmwo Mũkristiano kana mwandĩki wa Bibilia.

Kaingĩ andũ a mahinda maya nĩ mabataraga gũteithio mataũkĩrũo nĩ maandĩko marĩa monanĩtie ithimi kana ũndũire wa tene. Kwa ngerekano, no mage gũtaũkĩrũo nĩ ithimi cia thabina ya Nuhu, ũraihu mĩkono 300, wariĩ mĩkono 50, na kũraiha na igũrũ mĩkono 30. (Kĩam. 6:15) No ũngĩgweta ithimi icio ũkĩhũthĩra ithimi cia kwanyu iria ciũĩkaine, athikĩrĩria aku no mahote kũhũũra mbica ũrĩa thabina yaiganaga.

Heana Ũhoro Ũrĩa Ũrabatarania. Nĩguo ũteithie athikĩrĩria aku mataũkĩrũo wega nĩ ũndũ mũna, no ũbatare kũheana maũndũ makĩria ma gũtaarĩria ũrĩa kiugo kĩna kiugĩte. Thĩinĩ wa Jerusalemu, matukũ-inĩ ma Ezara, Watho wathomagwo na ũgathathaũrũo. Nĩguo mateithie andũ mataũkĩrũo nĩ ũrĩa Watho ugĩte, Alawii maaũthathaũraga na makonania ũrĩa ũngĩhũthĩrũo kũringana na maũndũ marĩa andũ maahiũranagia namo ihinda-inĩ rĩu. (Neh. 8:8, 12) Na njĩra o ta ĩyo, nĩ harĩ bata ũtaaragĩrie na ũkonania ũrĩa maandĩko marĩa ũrathoma mangĩhũthĩrũo.

Thutha wa Jesu gũkua na kũriũka, nĩ aatarĩirie arutwo ake atĩ maũndũ macio nĩ kũhingio kwa ũrathi wa Maandĩko. Ningĩ nĩ aatĩtĩrithirie wĩra wao marĩ aira a maũndũ macio. (Luk. 24:44-48) Ũngĩteithia andũ mone ũrĩa maũndũ marĩa marutwo magĩrĩire kũhutia mĩtũũrĩre yao, nĩ megũtaũkĩrũo narua ũrĩa maũndũ macio moigĩte.

Gũkinyĩra Ngoro ya Mũthikĩrĩria. O na angĩkorũo nĩ ũrataarĩria ũhoro wega, nĩ kũrĩ maũndũ mangĩ mangĩtũma kana magirie mũthikĩrĩria ataũkĩrũo. Mũndũ angĩkorũo na ngoro nyũmũ, ndangĩgunĩka nĩ ũhoro ũrĩa ũraheanwo. (Mat. 13:13-15) Arĩa mehotoraga kuona maũndũ na njĩra ya kĩĩmwĩrĩ matitaũkagĩrũo nĩ maũndũ ma kĩĩroho. (1 Kor. 2:14) Mũndũ angĩonania mwerekera ta ũcio, nĩ wega kwamba gũtigana na ndeereti hamwe nake.

Ĩndĩ, nĩ kũrĩ hĩndĩ ngoro cia andũ ingĩaga kũiyũkia ũhoro nĩ ũndũ wa moritũ ma mũtũũrĩre. Andũ ta acio mangĩheo mweke wa kũigua ma cia Bibilia maita maingĩ, thutha wa ihinda ngoro ciao ciahota kuororoa. Rĩrĩa Jesu eerire atũmwo ake atĩ nĩ angĩkahũrũo na iboko irĩ njaaga na oragwo, matigana gũtaũkĩrũo. Nĩkĩ? Ũguo tiguo merĩgĩrĩire na tiguo meendaga gũtuĩke. (Luk. 18:31-34) O na kũrĩ ũguo, thutha wa ihinda, atũmwo 11 nĩ maataũkĩirũo, na makĩonania ũguo na njĩra ya gwĩka kũringana na ũrĩa Jesu aamarutĩte.

Moimĩrĩro ma Kĩonereria Kĩega. Makĩria ma kũhũthĩra ciugo, ciĩko citũ nĩ iteithagia andũ gũtaũkĩrũo. Andũ aingĩ riita rĩao rĩa mbere gũũka thĩinĩ wa Nyũmba ya Ũthamaki, moigaga atĩ maririkanaga wendo ũrĩa moonire, no ti maũndũ marĩa maiguire. Ũndũ ũmwe na ũguo, gĩkeno kĩrĩa tuonekaga tũrĩ nakĩo nĩ gĩteithĩtie andũ aingĩ maiyũkie wega ma ya Bibilia. Kuona wendo mũingĩ ũrĩa ũkoragwo gatagatĩ-inĩ ka andũ a Jehova na ũrĩa marũmbũyagia andũ arĩa angĩ hĩndĩ ya mathĩna, nĩ gũtũmĩte andũ amwe metuĩre atĩ Aira a Jehova nĩo ndini ĩrĩa ya ma. Ũgĩteithia andũ mataũkĩrũo nĩ ma cia Bibilia, wĩcirie ũhoro wa kĩonereria gĩaku na njĩra ĩrĩa ũkũhũthĩra ũgĩtarĩria ma icio.